Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 listopada 2022 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

Przewodniczący –	Sędzia SO Anna Maria Kowalik
Protokolant –	St. sekr. sąd. Jadwiga Skrzyńska

po rozpoznaniu 16 listopada 2022 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa D. Ż.

przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

o stwierdzenie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z 30 grudnia 2020 r. Nr (...)

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od D. Ż. na rzecz Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów kwotę 720,00 zł (siedemset dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sędzia SO Anna Maria Kowalik

Sygn. akt XVII AmA 26/21

UZASADNIENIE

Decyzją z 30 grudnia 2020 r. Nr (...) Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (dalej Prezes UOKiK, Pozwany) po przeprowadzeniu wszczętego z urzędu postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów:

I.  na podstawie art. 27 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2020, poz. 1076 i 1086) (dalej u.o.k.i.k.) uznał za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, działania przedsiębiorcy D. Ż. (dalej Powód), który do 30 października 2019 r. występował w obrocie gospodarczym pod nazwą (...) D. Ż. we W., polegające na stosowaniu nieuczciwej praktyki rynkowej, o której mowa w art. 7 pkt 14 w zw. z art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz. U. z 2017 r. poz. 2070) (dalej u.p.n.p.r.), przejawiającej się w postaci propagowania systemu promocyjnego typu piramida założonego i prowadzonego przez spółkę (...) z siedzibą w S., poprzez propagowanie sieci niezależnych przedstawicieli zwanej (...) wynagradzanych w oparciu o tzw. Plan Wynagrodzeń (...), który to system uzależnia wynagrodzenie lub inne korzyści materialne otrzymywane przez jego uczestników (w tym konsumentów) przede wszystkim od wprowadzenia innych konsumentów do systemu, a nie od sprzedaży lub konsumpcji produktów, co wyczerpuje przesłanki art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 ww. ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów i stwierdził zaniechanie stosowania tej praktyki z 20 sierpnia 2020 r.;

II.  na podstawie art. 27 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2020, poz. 1076 i 1086) uznał za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów działania przedsiębiorcy D. Ż., który do dnia 30 października 2019 r. występował w obrocie gospodarczym pod nazwą (...) D. Ż. we W. polegające na stosowaniu nieuczciwej praktyki rynkowej, o której mowa w art. 7 pkt 14 w zw. z art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz. U. z 2017 r. poz. 2070) przejawiające się w postaci propagowania:

1)  systemu promocyjnego typu piramida, założonego i prowadzonego przez (...) z siedzibą w D. (Zjednoczone Emiraty Arabskie) oraz (...) (...) z siedzibą we L. (Ukraina), funkcjonującego na portalu internetowym (...), w ramach którego to systemu konsument dokonywał zakupu jednego z Pakietów przewidzianych w Planie Marketingowym, będącym częścią regulaminu określającego warunki świadczenia usług portalu (Pakiety: M., B., G., E., S., R.) w zamian za możliwość uzyskania korzyści materialnych w postaci bonusów lub prowizji określonych we wskazanym powyżej regulaminie, które to korzyści były uzależnione przede wszystkim od wprowadzenia nowych członków (konsumentów) do systemu, a nie od sprzedaży lub konsumpcji produktów, co wyczerpuje przesłanki wskazane w art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 ww. ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów;

2)  systemu promocyjnego typu piramida, założonego i prowadzonego przez (...) z siedzibą w D. (Zjednoczone Emiraty Arabskie) oraz (...) (...) z siedzibą we L. (Ukraina), funkcjonującego na platformie reklamowej (...), w ramach którego to systemu konsument dokonywał wykupu jednego ze Statusów (od Statusu II do Statusu V) w zamian za możliwość uzyskania korzyści materialnych w postaci prowizji, których wysokość uzależniona była przede wszystkim od wprowadzenia nowych członków (konsumentów) do systemu, a nie od sprzedaży lub konsumpcji produktów, co wyczerpuje przesłanki wskazane w art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 ww. ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów

i stwierdził zaniechanie stosowania tych praktyk z dniem 15 czerwca 2019 r.

III.  na podstawie art. 27 ust. 4 w związku z art. 26 ust. 2 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2020, poz. 1076 i 1086) zobowiązał przedsiębiorcę D. Ż., który do dnia 30 października 2019 r. występował w obrocie gospodarczym pod nazwą (...) D. Ż. we W. do usunięcia trwających skutków naruszenia zbiorowych interesów konsumentów poprzez:

1) zamieszczenie na stronie internetowej przedsiębiorcy pod adresem (...) i utrzymanie na stronie przez okres 3 miesięcy od daty uprawomocnienia się niniejszej decyzji, komunikatu o następującej treści:

W związku z decyzją Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wydaną w dniu 30 grudnia 2020 r. nr (...) D. Ż., który do dnia 30 października 2019 r. występował w obrocie gospodarczym pod nazwą (...) D. Ż. we W. informuje, że stosował praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów polegające na propagowaniu:

1. systemu promocyjnego typu piramida, założonego i prowadzonego przez spółkę (...) z siedzibą w S. , poprzez propagowanie sieci niezależnych przedstawicieli zwanej (...) wynagradzanych w oparciu o tzw. Plan Wynagrodzeń (...), który to system uzależnia wynagrodzenie lub inne korzyści materialne otrzymywane przez jego uczestników (w tym konsumentów) przede wszystkim od wprowadzenia innych konsumentów do systemu, a nie od sprzedaży lub konsumpcji produktów, co wyczerpuje przesłanki art. 7 pkt 14 w zw. z art. 4 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym i art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów;

2. systemu promocyjnego typu piramida, założonego i prowadzonego przez (...) z siedzibą w D. (Zjednoczone Emiraty Arabskie) oraz (...) (...) z siedzibą we L. (Ukraina), funkcjonującego na portalu internetowym (...), w ramach którego to sytemu konsument dokonywał zakupu jednego z Pakietów przewidzianych w Planie Marketingowym, będącym częścią regulaminu określającego warunki świadczenia usług portalu (Pakiety: M., B., G., E., S., R.) w zamian za możliwość uzyskania korzyści materialnych w postaci bonusów lub prowizji określonych we wskazanym powyżej regulaminie, które to korzyści były uzależnione przede wszystkim od wprowadzenia nowych członków (konsumentów) do systemu, a nie od sprzedaży lub konsumpcji produktów, co wyczerpuje przesłanki art. 7 pkt 14 w zw. z art. 4 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym i art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów;

3. systemu promocyjnego typu piramida, założonego i prowadzonego przez (...) z siedzibą w D. (Zjednoczone Emiraty Arabskie) oraz (...) (...) z siedzibą we L. (Ukraina), funkcjonującego na platformie reklamowej (...), w ramach którego to sytemu konsument dokonywał wykupu jednego ze Statusów (od Statusu II do Statusu V) w zamian za możliwość uzyskania korzyści materialnych w postaci prowizji, których wysokość uzależniona była przede wszystkim od wprowadzenia nowych członków (konsumentów) do systemu, a nie od sprzedaży lub konsumpcji produktów, co wyczerpuje przesłanki art. 7 pkt 14 w zw. z art. 4 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym i art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów

i zaniechał stosowania tych praktyk.

Decyzja Prezesa Urzędu nr (...) z dnia 30 grudnia 2020 r. dostępna jest pod adresem www.uokik.gov.pl ”.

2) złożenie oświadczenia informującego o niniejszej decyzji w postaci komunikatu emitowanego na portalu internetowym Y. na kanale należącym do przedsiębiorcy D. Ż., przy czym oświadczenie to powinno być dostępne na tym portalu przez okres 3 miesięcy (następujących bezpośrednio po upływie terminu 30 dni od daty uprawomocnienia się niniejszej decyzji), w formie filmu o długości co najmniej 2 minuty, które:

⚫

w warstwie wizualnej zawierać będzie poniższą informację:

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w decyzji nr (...) uznał za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów działania przedsiębiorcy D. Ż., który do dnia 30 października 2019 r. występował w obrocie gospodarczym pod nazwą (...) D. Ż. we W., polegające na propagowaniu:

1. systemu promocyjnego typu piramida, założonego i prowadzonego przez spółkę (...) z siedzibą w S., poprzez propagowanie sieci niezależnych przedstawicieli zwanej (...) wynagradzanych w oparciu o tzw. Plan Wynagrodzeń (...), który to system uzależnia wynagrodzenie lub inne korzyści materialne otrzymywane przez jego uczestników (w tym konsumentów) przede wszystkim od wprowadzenia innych konsumentów do systemu, a nie od sprzedaży lub konsumpcji produktów, co wyczerpuje przesłanki art. 7 pkt 14 w zw. z art. 4 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym i art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów;

2. systemu promocyjnego typu piramida, założonego i prowadzonego przez (...) z siedzibą w D. (Zjednoczone Emiraty Arabskie) oraz (...) (...) z siedzibą we L. (Ukraina), funkcjonującego na portalu internetowym (...), w ramach którego to sytemu konsument dokonywał zakupu jednego z Pakietów przewidzianych w Planie Marketingowym, będącym częścią regulaminu określającego warunki świadczenia usług portalu (Pakiety: M., B., G., E., S., R.) w zamian za możliwość uzyskania korzyści materialnych w postaci bonusów lub prowizji określonych we wskazanym powyżej regulaminie, które to korzyści były uzależnione przede wszystkim od wprowadzenia nowych członków (konsumentów) do systemu, a nie od sprzedaży lub konsumpcji produktów, co wyczerpuje przesłanki art. 7 pkt 14 w zw. z art. 4 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym i art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów;

3. systemu promocyjnego typu piramida, założonego i prowadzonego przez (...) z siedzibą w D. (Zjednoczone Emiraty Arabskie) oraz (...) (...) z siedzibą we L. (Ukraina), funkcjonującego na platformie reklamowej (...), w ramach którego to sytemu konsument dokonywał wykupu jednego ze Statusów (od Statusu II do Statusu V) w zamian za możliwość uzyskania korzyści materialnych w postaci prowizji, których wysokość uzależniona była przede wszystkim od wprowadzenia nowych członków (konsumentów) do systemu, a nie od sprzedaży lub konsumpcji produktów, co wyczerpuje przesłanki art. 7 pkt 14 w zw. z art. 4 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym i art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów

i stwierdził zaniechanie stosowania tych praktyk.

Treść decyzji nr (...) dostępna jest na stronie www.uokik.gov.pl

Tekst komunikatu powinien być widoczny, czytelny, nieruchomy, widoczny przez cały czas, gdy użytkownik zapoznaje się z jego treścią (oświadczenie nie może przybrać formy np. rotacyjnego banera czy slajdera). Powinien być umieszczony poziomo, wyjustowany, napisany czcionką czarną (kod szesnastkowy (...) # (...)) ARIAL o wielkości umożliwiającej swobodne zapoznanie się z tą informacją, na białym tle (kod szesnastkowy (...) #ffffff) w taki sposób, aby treść komunikatu w całości wypełniała ramkę widoku filmu, z uwzględnieniem marginesu 2,5 cm z każdej strony w trybie domyślnym funkcjonowania serwisu (...).

W opisie znajdującym się bezpośrednio pod ww. filmem należy umieścić czcionką domyślną wynikającą z funkcjonowania serwisu (...):

- treść ww. komunikatu, przy czym fragment „Treść decyzji nr (...) dostępna jest na stronie www.uokik.gov.pl” ma stanowić hiperłącze prowadzące do strony internetowej https://(...),

- następującą informację zawierającą znaczniki internetowe w formie poniższych hasztagów: „(...)

⚫

w warstwie dźwiękowej zawierać będzie komunikat, odczytany w sposób wyraźny przez lektora, o treści:

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów uznał za praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów działania przedsiębiorcy D. Ż., który do dnia 30 października 2019 r. występował w obrocie gospodarczym pod nazwą (...) D. Ż. we W., polegające na propagowaniu:

1. systemu promocyjnego Spółki (...) (...) z siedzibą w S. typu piramida, poprzez propagowanie sieci niezależnych przedstawicieli zwanej (...) wynagradzanych w oparciu o tzw. Plan Wynagrodzeń (...), który to system uzależnia wynagrodzenie lub inne korzyści materialne otrzymywane przez jego uczestników (w tym konsumentów) przede wszystkim od wprowadzenia innych konsumentów do systemu, a nie od sprzedaży lub konsumpcji produktów, co wyczerpuje przesłanki art. 7 pkt 14 w zw. z art. 4 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym i art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów;

2. systemu promocyjnego typu piramida, założonego i prowadzonego przez (...) z siedzibą w D. (Zjednoczone Emiraty Arabskie) oraz (...) (...) z siedzibą we L. (Ukraina), funkcjonującego na portalu internetowym (...), w ramach którego to sytemu konsument dokonywał zakupu jednego z Pakietów przewidzianych w Planie Marketingowym, będącym częścią regulaminu określającego warunki świadczenia usług portalu (Pakiety: M., B., G., E., S., R.) w zamian za możliwość uzyskania korzyści materialnych w postaci bonusów lub prowizji określonych we wskazanym powyżej regulaminie, które to korzyści były uzależnione przede wszystkim od wprowadzenia nowych członków (konsumentów) do systemu, a nie od sprzedaży lub konsumpcji produktów, co wyczerpuje przesłanki art. 7 pkt 14 w zw. z art. 4 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym i art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów;

3. systemu promocyjnego typu piramida, założonego i prowadzonego przez (...) z siedzibą w D. (Zjednoczone Emiraty Arabskie) oraz (...) (...) z siedzibą we L. (Ukraina), funkcjonującego na platformie reklamowej (...), w ramach którego to sytemu konsument dokonywał wykupu jednego ze Statusów (od Statusu II do Statusu V) w zamian za możliwość uzyskania korzyści materialnych w postaci prowizji, których wysokość uzależniona była przede wszystkim od wprowadzenia nowych członków (konsumentów) do systemu, a nie od sprzedaży lub konsumpcji produktów, co wyczerpuje przesłanki art. 7 pkt 14 w zw. z art. 4 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym i art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów;

i stwierdził zaniechanie stosowania tych praktyk.

Treść decyzji nr (...) dostępna jest na stronie www.uokik.gov.pl

Czas trwania przekazu tej informacji nie może być krótszy niż 2 minuty;

IV. na podstawie art. 106 ust. 1 pkt 4 w związku z art. 106 ust. 6 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2020 r. poz. 1076 i 1086) nałożył na przedsiębiorcę D. Ż., który do dnia 30 października 2019 r. występował w obrocie gospodarczym pod nazwą (...) D. Ż. we W.:

1)  karę pieniężną w wysokości 145.885 zł (słownie: sto czterdzieści pięć tysięcy osiemset osiemdziesiąt pięć złotych), za stosowanie praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów, określonej w pkt I. sentencji niniejszej decyzji,

2)  karę pieniężną w wysokości 145.885 zł (słownie: sto czterdzieści pięć tysięcy osiemset osiemdziesiąt pięć złotych), za stosowanie praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów, określonej w pkt II.1). sentencji niniejszej decyzji,

3)  karę pieniężną w wysokości 145.885 zł (słownie: sto czterdzieści pięć tysięcy osiemset osiemdziesiąt pięć złotych), za stosowanie praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów, określonej w pkt II.2). sentencji niniejszej decyzji.

V. na podstawie art. 77 ust. 1 w związku z art. 80 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2020, poz. 1076 i 1086) oraz art. 263 § 1 i art. 264 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2020 r. poz. 256 i 695) (dalej k.p.a.) w związku z art. 83 ww. ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów obciążył przedsiębiorcę D. Ż., który do dnia 30 października 2019 r. występował w obrocie gospodarczym pod nazwą (...) D. Ż. we W., kosztami przeprowadzonego postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów w kwocie 47,20 zł (słownie: czterdzieści siedem złotych 20/100) i zobowiązał do zwrotu tych kosztów Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia się niniejszej decyzji.

Odwołanie od przedmiotowej Decyzji złożył powód, zaskarżając ją w całości i zarzucając:

1. naruszenie art. 7 k.p.a. poprzez:

1)  ograniczenie się Prezesa Urzędu do faktu, iż już w 2017 r. skierował do Prokuratury w W. zawiadomienie dotyczące działalności (...) jak też, że powszechnie ostrzegał o ryzyku związanym w inwestowaniem w projekty objęte zakresem postępowania, podczas gdy pierwsze informacje ostrzegawcze pojawiły się dopiero pod koniec grudnia 2017 r., co w znaczny sposób zmienia rozkład odpowiedzialności za negatywne skutki przedmiotowych przedsięwzięć i nie powinno skutkować przypisywaniem negatywnych skutków dla osób uczestniczących w programie partnerskim firmy sprzed wydania ostrzeżenia, skoro nawet Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów przez wiele miesięcy nie dopatrzył się nieprawidłowości w projekcie;

2)  zajecie stanowiska, iż powód otrzymywał prowizję bezpośrednio od osób, które kupowały licencję za jego pośrednictwem podczas gdy powód nie pełnił żadnych funkcji w (...), a użytkownicy nie wpłacali na jego rzecz osobnej prowizji;

3)  ograniczenie się Prezesa Urzędu do przedstawienia ogólnych zasad działania (...) i (...), podczas gdy pominięty został fakt, iż środki (jak też prowizja) gromadzone przez Użytkownika na koncie naliczane były na obu platformach w tzw. (...), będących voucherami, co istotnie wpływa na zaistnienie przesłanki „uzyskania korzyści materialnej” przez użytkowników, będącej podstawą uznania systemu promocyjnego za system typu piramida (zarzucony przez Prezesa UOKiK wymaga uzyskania korzyści materialnej, a korzyści uzyskiwane przez powoda nie były korzyściami materialnymi);

4)  brak jakiegokolwiek odniesienia się przez Prezesa Urzędu do wpływu treści przekazywanych przez powoda informacji na podjęcie decyzji „przeciętnego konsumenta”, podczas, gdy należało stworzyć abstrakcyjny model „przeciętnego konsumenta”, uwzględniając czynniki społeczne, kulturowe, językowe oraz przynależności danego konsumenta do szczególnej grupy konsumentów, analizując wpływ treści przekazywanych przez powoda informacji na podjęcie decyzji inwestycyjnej przeciętnego konsumenta;

5)  stwierdzenie przez Prezesa Urzędu, iż powód promował sieć niezależnych przedstawicieli (...), jak też nawoływał do rozbudowy struktury (...) i (...), podczas gdy powód nie nawoływał do rozbudowy struktury oraz zapraszania kolejnych członków, a przede wszystkim wprowadzania innych konsumentów do systemu, gdyż powód jedyne co robił to pokazywał w jaki sposób on żyje, podróżuje i korzysta z usług oraz programu partnerskiego jaki oferowały wskazane projekty;

2. naruszenie art. 233 k.p.c. poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów, a mianowicie:

1)  bezpodstawne przyjęcie założenia, aby powód nieuczciwie promował produkt i nie przedstawiał możliwych wad inwestycji, podczas gdy powód wielokrotnie zamieszczał na swojej stronie internetowej informacje ostrzegawcze o możliwości utraty środków związanych z inwestowaniem;

2)  przyjęcie stanowiska, iż powód wskazywał na ewentualne źródła kapitału do zainwestowania np. poprzez kredyt., podczas gdy w ostrzeżeniach zamieszczonych na stronie odwołującego się wyraźnie zwrócono uwagę na to, aby w przypadku nieprofesjonalnych podmiotów nie zaciągać kredytów na prowadzenie działalności, jak również nie inwestować środków, których utrata groziłaby znacznym zmniejszeniem się standardu życia;

3)  stwierdzenie, iż powód świadomie promował projekt (...) oraz zachęcał do przystąpienia do systemu inne osoby, wiedząc, że w miarę upływu czasu żywotność projektu dobiegnie końca, a osoby z najniższych poziomów systemu promocyjnego typu piramida nie tylko nie osiągną żadnych dochodów, ale również odnotują stratę, podczas, gdy brak jest jakiegokolwiek dowodu na wyprowadzenie takiego wniosku, gdyż sam powód padł ofiarą nieuczciwych praktyk, inwestując ze stratą olbrzymią ilość pieniędzy, a za pośrednictwem linku powoda do przedmiotowego projektu przystąpiło jedynie 30 osób;

4)  uznania Prezesa Urzędu, iż powód zaniechał czynności promowania systemu promocyjnego Spółki (...) (...) najpóźniej w dniu 20 sierpnia 2020 r. kiedy to został przedstawiony wynik Audytu z działalności odwołującego się w Internecie (wykonanego wobec konieczności przedstawienia dowodu to potwierdzającego na wezwanie Urzędu), podczas gdy strona internetowa (...) nie była czynna już w dniu 7 lipca 2019 r., a sam projekt przestał działać już wiele miesięcy wcześniej, wobec czego powód musiał zakończyć promocję wiele miesięcy wcześniej (wkrótce po ostrzeżeniu konsumenckim UOKiKu) i w związku z tym nie powinien ponosić negatywnych skutków wynikających z uczestnictwa w projektach;

3. naruszenie art. 235 k.p.c. poprzez ustalenie stanu faktycznego sprawy na podstawie materiałów publicystycznych z Dziennika (...), podczas gdy stan faktyczny winien być ustalany na podstawie postępowania dowodowego przeprowadzonego bezpośrednio przed Prezesem Urzędu, a nie z twierdzeń dziennikarskich nie popartych żadnymi dowodami;

4. niewłaściwe zastosowanie art. 235 ² k.p.c. poprzez:

1)  nieuwzględnienie wniosku powoda o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego, podczas gdy powód wnioskował o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego na fakt czy w przypadku systemów promocyjnych (...) i (...) korzyści wypłacane użytkownikom, były uzależnione przede wszystkim od wprowadzenia nowych członków do systemu, a także ustalającej czy użytkownicy mieli wiedzę o przepływach finansowych umożliwiających weryfikację źródeł zysku (...), celem sprawdzenia czy w przedmiotowym przypadku nie doszło do zwykłego oszustwa tj. sytuacji w której podmiot uzyskiwał dochody z zewnątrz systemu, a zaprzestał wypłaty środków użytkownikom z chęci zagarnięcia tych środków, bądź z powodów gospodarczych nietrafionych inwestycji;

2)  pominięcie wniosku powoda o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego, na fakt ustalenia czy korzyści powoda, jakie uzyskiwał w związku z promowaniem (...) były związane z wprowadzeniem innych osób do systemu, podczas gdy taki dowód byłby potrzebny zarówno w celu ustalenia przyczynienia się przez powoda do rozbudowy systemu (...), jak również w celu potwierdzenia faktu, iż za pośrednictwem linku powoda do przedmiotowego projektu przystąpiło jedynie 30 osób;

5. naruszenie art. 7 pkt 14 w zw. z art. 4 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i uznanie:

1)  wynagrodzenia/prowizji wypłacanych Użytkownikom portali (...) i (...) w voucherach (...), a w przypadku (...) w kryptowalucie za korzyść materialną, będącą przesłanką uznania systemu promocyjnego za piramidę finansową, podczas, gdy otrzymanie tego rodzaju wypłat stanowi korzyść niematerialną;

2)  propagowania systemu promocyjnego (...) za promowanie piramidy finansowej, podczas, gdy system ten nie spełniał przesłanki uznania go za taki, w szczególności warunku „świadczeniem konsumenta” jakim (zdaniem Prezesa Urzędu) był wykup licencji z tego powodu, iż istniała możliwość stania się niezależnym przedstawicielem bez potrzeby zakupu przedmiotowej licencji;

6. z daleko posuniętej ostrożności procesowej naruszenie art. 111 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów dot. wysokości zastosowanej kary umownej, poprzez jego niewłaściwe zastosowanie w zakresie:

1)  nieuwzględnienia przy miarkowaniu kary okoliczności łagodzącej - dobrowolnego usunięcia skutków naruszenia podczas, gdy powód usunął ze swojej strony internetowej wszystkie materiały dotyczące projektów, o których mowa w Decyzji, jak również zamieścił informację, aby każdorazowo przed podjęciem decyzji o inwestowaniu środków sprawdzać wiarygodność projektów na stronach UOKiK, (...) oraz stronach rządowych;

2)  nieuwzględnienia w przypadku projektu (...) okoliczności łagodzącej wymiar kary, iż powód zaniechał stosowania zakazanej praktyki przed wszczęciem postępowania i uznania, iż powód zaprzestał czynności promowania systemu promocyjnego Spółki (...) (...) najpóźniej w dniu 20 sierpnia 2020 r. kiedy to został przedstawiony wynik Audytu z działalności powoda w Internecie, podczas, gdy strona internetowa (...) nie była czynna już w dniu 7 lipca 2019 r., tj. przed wszczęciem postępowania;

3)  nieuwzględnienia przy miarkowaniu kary okoliczności łagodzącej w postaci podjęcia z własnej inicjatywy działań w celu zaprzestania naruszenia lub usunięcia jego skutków, podczas, gdy powód oświadczył, iż wyraża gotowość do usunięcia skutków ewentualnych naruszeń, w tym usunięcia strony internetowej oraz kanału Y., jak też ewentualnego przekazania informacji w celu usunięcia skutków naruszeń, na którą to propozycję Prezes Urzędu nie przystąpił;

4)  nieuwzględnienia przy miarkowaniu kary okoliczności łagodzącej jaką jest współpraca z Prezesem Urzędu w toku postępowania, w szczególności przyczynienie się do szybkiego i sprawnego przeprowadzenia postępowania, podczas gdy przez cały czas trwania postępowania powód prowadził, przez pełnomocnika, korespondencję z Prezesem Urzędu, udzielał odpowiedzi na wszystkie pytania, jak również wskazywał, iż wyraża gotowość poniesienia wszystkich skutków o niefinansowym charakterze;

5)  zajęcia stanowiska, iż powód umyślnie promował projekty oraz zachęcał do przystąpienia do systemu inne osoby, wiedząc, że w miarę upływu czasu żywotność projektów dobiegnie końca, a osoby z najniższych poziomów systemu promocyjnego typu piramida nie tylko nie osiągną żadnych dochodów, ale również odnotują stratę, podczas, gdy brak jest jakiegokolwiek dowodu na wyprowadzenie takiego wniosku, gdyż sam powód padł ofiarą nieuczciwych praktyk, inwestując ze stratą olbrzymią ilość pieniędzy, a za pośrednictwem linku powoda w przypadku (...) do projektu przystąpiło jedynie 30 osób;

6)  przyznania osobnych kar za promowanie portali (...) i (...), podczas gdy mieszczą się one zarówno funkcjonalnie, jak też ideowo w granicach jednego projektu, w tym w szczególności prowadził go ten sam podmiot gospodarczy.

W związku z powyższymi zarzutami Powód wniósł o:

1.  uchylenie Decyzji w całości i umorzenie postępowania;

2.  zasądzenie na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Ponadto wniósł o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów wskazanych w uzasadnieniu odwołania.

Pozwany w odpowiedzi na odwołanie wniósł o oddalenie odwołania oraz zasądzenie kosztów postępowania.

Sąd Okręgowy – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

D. Ż. prowadził działalność gospodarczą pod nazwą (...) D. Ż. we W.. Od 1 października 2007 r. do 29 października 2019 r. działalność ta była zarejestrowana w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (k. 104 akt adm.). Do 21 stycznia 2020 r. D. Ż. był jedynym udziałowcem (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. - KRS (...) (okoliczności niesporne).

Powód prowadził w internecie, w tym za pomocą swojej strony internetowej (...) lub w serwisie (...), dużą aktywność związaną z (...) i siecią (...) oraz projektami funkcjonującymi na portalu internetowym (...) i platformie reklamowej (...) (okoliczności niesporne, k. 40- 47, 49- 51, 106- 166 akt adm.)

(...)

(...), zwana także (...), to kryptowaluta, za której tworzenie, utrzymanie i rozwój jest odpowiedzialna spółka (...) Ltd. z siedzibą w H. (Chińska Republika Ludowa). Natomiast za wprowadzenie kryptowaluty (...) na rynek odpowiedzialna jest Spółka (...), która zajmuje się również dystrybucją Licencji, na podstawie których Użytkownicy uzyskują tzw. cykle (tokeny), dające uprawnienia do korzystania z usług i towarów oferowanych przez (...), w tym do nabycia jednostek kryptowaluty (...).

(...) jest prywatną spółką z ograniczoną odpowiedzialnością i zarządza globalną siecią niezależnych przedstawicieli określanych jako (...).

Właścicielem (...) jest Spółka (...) Ltd z siedzibą w D. (Zjednoczone Emiraty Arabskie).

Wszystkie ww. spółki wchodzą w skład tzw. D., przy czym D. to społeczność składająca się nie tylko ze współpracującej grupy ww. spółek, ale także licencjobiorców oraz niezależnych przedstawicieli, tworzących sieć (...).

(okoliczności niesporne, k. 9 akt adm.- pkt 2 Licencji (...))

Oferta (...) jest skierowana do wszystkich zainteresowanych, w tym do konsumentów. Aby z niej skorzystać należy zarejestrować się na stronie (...) przekazując swoje dane (personalia oraz adres poczty elektronicznej).

Przy dokonywaniu rejestracji należy podać nazwę aktualnego uczestnika projektu (osobę polecającą), zwaną „sponsorem”, który jednocześnie musi być niezależnym przedstawicielem.

Po rejestracji nowy użytkownik zostaje przekierowany na stronę, za pośrednictwem której może dokonać zakupu Licencji. Umowy w tym zakresie zawierane są pomiędzy przedsiębiorcą (...) a danym nabywcą Licencji (np. konsumentem), przy czym elementami umowy są Licencja (...) oraz Regulamin (...).

Nabywcom oferuje się sześć rodzajów licencji:

- STANDARD (wartość 100 euro = 1.100 cykli + 330 cykli Bonus),

- MANAGER (wartość 500 euro = 5.500 cykli + 1.650 cykli Bonus),

- PRO (wartość 2.000 euro = 24.000 cykli + 7.200 cykli Bonus),

- EXCLUSIVE (wartość 5.000 euro = 65.000 cykli + 19.500 cykli Bonus),

- VICE PRESIDENT (wartość 12.500 euro = 225.000 cykli + 67.500 cykli Bonus),

- PRESIDENT (wartość 25.000 euro = 325.000 cykli + 97.500 cykli Bonus).

Ceny za licencje są cenami brutto.

Płatności za licencje dokonywane są w Euro, Bitcoin lub za pomocą bonów podarunkowych (gift codes).

Zgodnie z pkt 8 postanowień ogólnych Licencji (...) każdy użytkownik może zdecydować, czy będzie jedynie posiadaczem licencji, czy też zostanie dodatkowo niezależnym przedstawicielem lub też będzie tylko niezależnym przedstawicielem. Nie jest koniecznym posiadanie wykupionej licencji, aby zostać niezależnym przedstawicielem, gdyż niezależni przedstawiciele to:

- niezależny przedstawiciel z licencją, czyli osoba która kupiła licencję i dodatkowo chce być przedstawicielem,

oraz

- niezależny przedstawiciel zaangażowany w Promocję, który nie posiada wykupionej licencji.

Struktura organizacyjna (...) składa się z licencjobiorców i/lub niezależnych przedstawicieli, przy czym aby zostać uczestnikiem struktury potencjalny nabywca musi zostać zarekomendowany przez osobę już zarejestrowaną w sieci/systemie (tzw. sponsora), co umożliwia uzyskanie przez sponsora wynagrodzenia za jej działanie.

Po rejestracji nowy użytkownik zostaje umieszczony w dwóch strukturach organizacyjnych (zespołach sprzedażowych):

- Drzewie Binarnym i

- Drzewie Rejestracji Osoby Wprowadzającej (Sponsora).

Każdy Niezależny Przedstawiciel, który sprzeda Licencję osobie trzeciej ma prawo do prowizji. W opracowanym przez (...) Systemie Wynagrodzenia, są trzy rodzaje bonusów:

1)  Bonus od sprzedaży bezpośredniej/prowizja – w wysokości 8% od wartości licencji sprzedanej nowemu licencjobiorcy,

2)  Bonus Binarny – wypłacany w okresach tygodniowych na podstawie stanu ww. Drzewa Binarnego o ile sponsor jest aktywny lub uzyskuje wolumen sprzedaży bezpośredniej w określonej wysokości (co do zasady 500 euro),

3)  Matching Bonus – wypłacany w okresach tygodniowych w kwocie określanej na podstawie struktury Drzewa Rejestracji oraz poziomu kwalifikacji sponsora.

Spółka (...) zorganizowała szereg działań promujących kryptowaluty, w tym (...) oraz oferowane Licencje i projekt (...). W okresie ok. 1,5 roku od dnia rejestracji Spółka przeprowadziła, w różnych częściach świata siedem konferencji/wydarzeń promujących jej działalność oraz kryptowalutę (...), w tym również w Polsce.

(okoliczności niesporne, k. 8- 33, 37- 39 akt adm.).

Działania promujące i propagujące projekt (...)/(...) prowadzone były również przez inne osoby, m.in. polecał go D. Ż. (k. 40- 47, 49- 51, 59, 106- 166, 196 akt adm.).

Powód był (...), rekomendując każdej zainteresowanej osobie możliwość „zarabiania pasywnego”, w tym gwarantował zarobki na poziomie minimalnym 100 zł dziennie:

„Jestem najlepszym partnerem (...) na świecie oraz Liderem (...) i (...). GWARANTUJE Ci zarobki minimum 100 zł dziennie z Internetu” (k. 40 akt adm.).

W związku z prowadzoną działalnością promocyjną Powód uzyskiwał określone przychody (k. 59 akt adm.).

Sam Powód za pośrednictwem strony internetowej (...) dokonał zakupu licencji za kwotę 5.000 euro (licencji EXCLUSIVE) i miał status advocata (jak określano niezależnych przedstawicieli). Wprowadził do systemu różne osoby. Raz w tygodniu dostawał informacje, ile zarobił w związku z przystąpieniem do systemu osób za pośrednictwem jego linku. Informacje o tym ile osób zapisało się do systemu dostawał również za pośrednictwem strony (...). Jego wynagrodzenie było płatne w walutach (...) (60%) i (...) (40%). Powód otrzymywał prowizje zarówno od osób, które kupowały licencje za jego pośrednictwem jak i od (...). W „szczytowym momencie” posiadał około 2.2 mln (...), czyli zgodnie z ich ówczesną wartością 800.000 zł (k. 236- 238 akt adm.).

(...) i (...)

(...) to portal społecznościowy/platforma społecznościowa- multimedialna (dostępna pod adresem: (...) natomiast portal (...) to platforma reklamowa (dostępna pod adresem: (...)).

Portal (...) (F.)

F. był przedstawiany przez jej twórców (...) z siedzibą w D. (dalej również (...)) i (...) (...) z siedzibą we L. (dalej również F. Ukraine) jako portal do komunikowania się poprzez platformę społecznościowo - multimedialną, którego cechą jest wynagradzanie Użytkowników za ich aktywność.

Rejestracja na F. była bezpłatna i możliwa jedynie poprzez osobę polecającą/konto innego Użytkownika. Jeżeli zainteresowany nie wybrał osoby polecającej została ona przyznana przez system automatycznie.

Zgodnie z Regulaminem F., Użytkownik to – fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, której ustawa przyznaje zdolność prawną, prowadząca działalność gospodarczą lub zawodową bądź posiadająca w inny sposób odpowiednie uprawnienie regulowane przepisami krajowymi, do uczestnictwa w portalu, jeśli takowe jest konieczne. Z kolei Użytkownik Premium – Użytkownik uzyskuje takowy status w momencie zakupu pierwszego pakietu produktów (któregokolwiek) o wartości minimum $10.

Po rejestracji na portalu (...) Użytkownik wchodził w skład społeczności platformy społecznościowo- multimedialnej i uzyskiwał możliwość osiągania korzyści np. za swoją aktywność w społeczności F. (dodawanie postów, „lajkowanie” itd.).

W celu jednak zapewnienia dynamicznego przyrostu liczby uczestników, model biznesowy F. opierał się na nabywaniu przez Użytkowników produktów i usług (...) wraz z prawem do udziału w zyskach, najczęściej w formie prowizji, wypłacanej od wartości zakupu dokonanego przez osoby polecone przez Użytkownika. Celem zmobilizowania Użytkowników (społeczności F.) do polecania świadczonych usług/sprzedawanych towarów opracowany został system sprzedaży, którego korzyści zostały opisane i zawarte w Modelu Zarobkowym i opracowanym Planie Marketingowym, zawierającym zasady zarobkowania w F..

Każdy zainteresowany Użytkownik aby „zarabiać” musiał jednak wykupić przynajmniej jeden z tzw. pakietów, tj.:

- M. – wartość 10$,

- B. – wartość 35$ (M. + 25 $),

- G. - wartość 85$ (B. + 50$),

- E. – wartość 185$ (G. + 100$),

- S. – wartość 685$ (E. + 500$),

- R. – wartość 1.685$ (S. + 1.000$)

(okoliczności niesporne)

Portal (...) (F.)

Portal F. został uruchomiony w kwietniu 2016 r. Na tej platformie ww. przedsiębiorcy oferowali sprzedaż usługi emisji reklam, a także możliwość uzyskania dodatkowych korzyści w zamian za aktywność polegającą na oglądaniu określonej liczby reklam przez ściśle określony czas i w ściśle określonych interwałach czasu.

Postanowienia dotyczące F. i F. były zawarte w tym samym Regulaminie. Sposób funkcjonowania F. opisano w § 8 tego dokumentu oraz Planie Marketingowym. Każda osoba rejestrująca się na portalu F. była automatycznie zarejestrowana również na platformie F..

Zgodnie z uregulowaniami zawartymi w Regulaminie dot. F., Użytkownik - pod warunkiem oglądania ściśle określonej liczby reklam w danym czasie - otrzymuje prawo do udziału w podziale zysków generowanych przez Usługodawcę. Usługę tę Użytkownik może wykorzystać dla swoich potrzeb biznesowych (zamieszczać reklamy dotyczące swojej działalności gospodarczej), jak i może oglądać reklamy reklamodawców zewnętrznych. Jak stanowi pkt 8.5 Regulaminu, F. (…) funkcjonuje w ramach modelu revenue sharing przy czym nie jest to program inwestycyjny i nie może być jako taki określany przez Użytkowników.

Prawo do udziału w zyskach przysługiwało, gdy Użytkownik obejrzał (ogląda m.in. przez 30 sekund) 10 reklam dziennie na platformie F.. Warunkiem wzięcia udziału w podziale zysków było wykupienie usługi reklamowej, w ilości m.in. jednego pakietu reklamowego ((...)) oraz obejrzenie minimum 10 reklam dziennie.

Zgodnie z opracowanym Planem Marketingowym Użytkownicy posiadali przyznane Statusy, przy czym w ramach F. było pięć takich Statusów. Pierwszy darmowy przyznawany był automatycznie wraz z założeniem konta (każdy zarejestrowany na portalu F. był jednocześnie zarejestrowany na platformie F.), pozostałe mogły być wykupione na okres np. 1 miesiąca, 6 miesięcy czy 1 roku.

Z każdym Statusem wiązała się możliwość uzyskania prowizji od osób zaproszonych przez Użytkownika do systemu oraz maksymalna, dostępna liczba aktywnych pakietów reklamowych.

Rodzaje statusów:

- Status I – darmowy, nadawany automatycznie w chwili rejestracji:

- Status II – kupowany za 30 $/na 1 rok lub za 16$/6-m-cy:

- Status III - kupowany za 80 $/na 1 rok lub za 45$/6-m-cy albo 8$/1 m-c:

- Status IV - kupowany za 130 $/na 1 rok lub za 70$/6-m-cy albo12$/1 m-c:

- Status V - kupowany za 180 $/na 1 rok lub za 90$/6-m-cy albo 16$/1 m-c:

Użytkownicy, w zależności od wykupionego Statusu (od II do V) otrzymywali prowizję od zakupów pakietów reklamowych przez osoby zaproszone do systemu (1-8%).

(okoliczności niesporne)

Powód zachwalał i zalecał udział w systemach (...) i (...) promując je (k. 40- 47, 106- 166, 202 akt adm.).

W związku z prowadzoną działalnością promocyjną Powód uzyskiwał określone przychody (k. 59 akt adm.).

Po wykreśleniu z rejestru przedsiębiorców (...) w dniu 31 października 2019 r. Powód kontynuował zarobkową działalność promocyjną (k. 240 akt adm. z załącznikiem).

W dniu 14 grudnia 2019 r. Prezes Urzędu wydał decyzję nr (...), w której uznał za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów działanie Spółki (...) (...) z siedzibą w S. polegające na stosowaniu nieuczciwej praktyki rynkowej, poprzez założenie, prowadzenie i propagowanie sieci niezależnych przedstawicieli, zwanej (...), wynagradzanych w oparciu o tzw. Plan Wynagrodzeń (...), który to system uzależnia wynagrodzenie lub inne korzyści materialne otrzymywane przez jego uczestników przede wszystkim od wprowadzenia innych konsumentów do systemu, a nie od sprzedaży lub konsumpcji produktów, co stanowi system promocyjny typu piramida, określony w art. 7 pkt 14 w zw. z art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym oraz co wyczerpuje przesłanki art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów i nakazał zaniechanie stosowania tej praktyki (k. 241-250 akt adm.).

Mając na uwadze powyższe, postanowieniem nr 9 z 7 lutego 2020 r., postawiono Powodowi zarzut naruszenia zbiorowych interesów konsumentów poprzez stosowanie nieuczciwej praktyki rynkowej, o której mowa w art. 7 pkt 14 w zw. z art. 4 ust. 2 u.p.n.p.r. polegającej na propagowaniu systemu promocyjnego Spółki (...) (...) z siedzibą w S. typu piramida, poprzez propagowanie sieci niezależnych przedstawicieli zwanej (...) (k. 2- 5 akt adm.).

Postanowieniem nr 10 z 7 lutego 2020 r. (k. 7 akt adm.) do akt postępowania włączono następujące dowody, tj.:

1) Licencję (...) z dnia 8 marca 2018 r. (k. 8- 33 akt adm.);

2) pismo (...) z dnia 19 lutego 2018 r. (k. 34- 39 akt adm.);

3) wydruk ze strony (...) (k. 40- 47 akt adm.);

4) pismo z dnia 13 czerwca 2017 r. sygn. (...) wraz z załącznikami (k. 48- 51 akt adm.);

5) pismo z dnia 11 stycznia 2018 r. sygn. (...) wraz z załącznikami (k. 52- 55 akt adm.);

6) pismo D. Ż. z dnia 1 listopada 2019 r. w sprawie o sygn. (...) wraz z załącznikami (k. 56- 104 akt adm.);

7) protokół z dnia 12 grudnia 2019 r. wraz z załącznikami (k. 105- 183 akt adm.);

8) protokół z dnia 22 stycznia 2020 r. wraz z załącznikami (k. 184- 195 akt adm.).

Powód odpowiedział na postawiony mu zarzut w piśmie z 6 marca 2020 r. (k. 196- 200 akt adm.).

W kolejnym w piśmie z 28 marca 2020 r. odpowiedział na wezwanie organu do podania szeregu informacji (k. 201, 202 akt adm.).

Przy piśmie z 24 sierpnia 2020 r. Powód przekazał raport z audytu przeprowadzonego przez kancelarię prawną na okoliczność zaniechania przez niego promocji systemu (...) (k. 212-221 akt adm.).

W dniu 6 lipca 2020 r. została wydana decyzja nr (...) (k. 251- 273 akt adm.), w której Prezes Urzędu uznał za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów działanie:

1. (...) C U (...) z siedzibą w D. (Zjednoczone Emiraty Arabskie),

2. (...) (...) z siedzibą we L. (Ukraina),

polegające na założeniu, prowadzeniu i propagowaniu:

1)  systemu funkcjonującego na portalu internetowym (...), w ramach którego konsument dokonuje zakupu jednego z Pakietów przewidzianych w Planie Marketingowym, będącym częścią regulaminu określającego warunki świadczenia usług portalu (Pakiety: M., B., G., E., S., R.) w zamian za możliwość uzyskania korzyści materialnych w postaci bonusów lub prowizji określonych we wskazanym powyżej regulaminie, które to korzyści są uzależnione przede wszystkim od wprowadzenia nowych członków (konsumentów) do systemu – co stanowi system promocyjny typu piramida, o którym mowa w art. 7 pkt 14 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz. U. z 2017 r. poz. 2070) i tym samym wyczerpuje przesłanki wskazane w art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów;

2)  systemu funkcjonującego na platformie reklamowej (...), w ramach którego konsument dokonuje wykupu jednego ze Statusów (od Statusu II do Statusu V) w zamian za możliwość uzyskania korzyści materialnych w postaci prowizji, których wysokość uzależniona jest przede wszystkim od wprowadzenia nowych członków (konsumentów) do systemu - co stanowi system promocyjny typu piramida, o którym mowa w art. 7 pkt 14 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz. U. z 2017 r. poz. 2070) i tym samym wyczerpuje przesłanki wskazane w art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów;

i stwierdził zaniechania stosowania tych praktyk przez:

⚫

(...) z siedzibą we L. (Ukraina) - z dniem 4 lipca 2018 r.,

⚫

(...) C U (...) z siedzibą w D. (Zjednoczone Emiraty Arabskie) - z dniem 15 czerwca 2019 r.

Mając na uwadze te okoliczności Prezes Urzędu 5 października 2020 r., postanowieniem nr 81 (k. 223- 227 akt adm.), wszczął wobec Powoda postępowanie dotyczące stosowania nieuczciwej praktyki rynkowej, o której mowa w art. 7 pkt 14 w zw. z art. 4 ust. 2 u.p.n.p.r., polegającej na propagowaniu:

1)  systemu promocyjnego typu piramida, założonego i prowadzonego przez (...) z siedzibą w D. (Zjednoczone Emiraty Arabskie) oraz (...) (...) z siedzibą we L. (Ukraina), funkcjonującego na portalu internetowym (...) (zwany dalej również F.), w ramach którego to sytemu konsument dokonywał zakupu jednego z Pakietów przewidzianych w Planie Marketingowym, będącym częścią regulaminu określającego warunki świadczenia usług portalu (Pakiety: M., B., G., E., S., R.) w zamian za możliwość uzyskania korzyści materialnych w postaci bonusów lub prowizji określonych we wskazanym powyżej regulaminie, które to korzyści były uzależnione przede wszystkim od wprowadzenia nowych członków (konsumentów) do systemu, co może wyczerpywać przesłanki wskazane w art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 u.o.k.i.k.;

2)  systemu promocyjnego typu piramida, założonego i prowadzonego przez (...) z siedzibą w D. (Zjednoczone Emiraty Arabskie) oraz (...) (...) z siedzibą we L. (Ukraina), funkcjonującego na platformie reklamowej (...) (zwany dalej także F.) , w ramach którego to sytemu konsument dokonywał wykupu jednego ze Statusów (od Statusu II do Statusu V) w zamian za możliwość uzyskania korzyści materialnych w postaci prowizji, których wysokość uzależniona była przede wszystkim od wprowadzenia nowych członków (konsumentów) do systemu, co może wyczerpywać przesłanki wskazane w art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 u.o.k.i.k.

Jednocześnie postanowieniem nr 82 z 5 października 2020 r. oba ww. postępowania obejmujące zarzut propagowania przez powoda systemu promocyjnego (...) oraz systemów F. i F. zostały połączone i dalej prowadzone pod jedną sygnaturą (k. 229 akt adm.).

W odpowiedzi na postawione zarzuty dot. systemów promocyjnych funkcjonujących na portalu internetowym F. oraz platformie reklamowej F., Powód złożył pismo z 30 października 2020 r., w którym wnioskował o przedłożenie lub przeprowadzenie przez Prezesa Urzędu dowodu z opinii biegłego wskazującej, w jakiej części zyski wypłacane na rzecz użytkowników były dokonywane z wpłat nowych osób, a także ustalającej czy użytkownicy mieli wiedzę o przepływach finansowych w firmie umożliwiającą weryfikację źródeł, że firma osiąga zyski z innych źródeł (k. 232-233 akt adm.).

Postanowieniem nr 119 z 24 listopada 2020 r. (k. 234 akt adm.) do akt postępowania włączono dodatkowe dowody, tj.:

⚫

pismo Prokuratury Okręgowej w W. z dnia 15 maja 2020 r. wraz z załącznikiem protokołem przesłuchania świadka- D. Ż. (k. 235- 239 akt adm.);

⚫

protokół z dnia 7 sierpnia 2020 r. wraz z załącznikiem (k. 240 akt adm.);

⚫

decyzję Prezesa Urzędu z dnia 14 grudnia 2019 r. nr (...) (k. 241- 250 akt adm.);

⚫

decyzję Prezesa Urzędu z dnia 6 lipca 2020 r., nr (...) (k. 251- 273 akt adm.).

Pismem z 24 listopada 2020 r. Prezes UOKiK zawiadomił Powoda o zakończeniu postępowania dowodowego w przedmiotowej sprawie oraz możliwości zapoznania się z aktami sprawy. Powód nie skorzystał z przysługującego mu uprawnienia (k. 274 akt adm.).

W dniu 30 grudnia 2020 r. Prezes UOKIK wydał zaskarżoną Decyzję (k. 277- 302 akt adm.).

Powód osiągnął w:

a)  2017 r. obrót w wysokości (...) zł (k. 214-216 akt adm.),

b)  2018 r. obrót w wysokości (...) zł (k. 217- 219 akt adm.),

c)  2019 r. obrót w wysokości (...) zł (k. 206- 208 akt adm.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie przedłożonych w sprawie dokumentów, których autentyczność nie była podważana przez żadną ze stron postępowania, jak też w oparciu o niekwestionowane twierdzenia stron.

W tym stanie faktycznym Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem zaskarżona Decyzja Prezesa UOKIK dotycząca stosowania przez powoda praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów jest słuszna i ma oparcie w przepisach prawa, a samo działanie organu regulacyjnego zostało podjęte w interesie publicznym, zgodnie z art. 1 ust. 1 u.o.k.i.k.

Sąd uznaje za swoje ustalenia faktyczne poczynione w uzasadnieniu Decyzji, jak również argumentację prawną, dlatego też w uzasadnieniu przede wszystkim skupi się na zarzutach podniesionych w odwołaniu.

W pkt I i II Decyzji Prezes UOKiK określił niedozwolone praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów, jakich miał dopuścić się powód. Pozwany przyjął, że praktyki te stanowią konkretne nieuczciwe praktyki rynkowe w rozumieniu przepisów prawa.

Zgodnie z art. 24 ust. 1 u.o.k.i.k. zakazane jest stosowanie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Stosownie do treści art. 24 ust. 2 u.o.k.i.k. przez praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów rozumie się godzące w nie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami zachowanie przedsiębiorcy, w szczególności w postaci nieuczciwych praktyk rynkowych wymienionych w pkt 3 ustępu tego przepisu.

W pierwszej kolejności zaznaczyć więc trzeba, że niedozwoloną praktykę, o której mowa powyżej może stosować jedynie przedsiębiorca. Zgodnie z art. 4 pkt 1 u.o.k.i.k. w zw. z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2019 r. poz. 1292 ze zm.) za przedsiębiorcę uznaje się osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niebędącą osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonującą działalność gospodarczą. Działalnością gospodarczą, w świetle art. 3 ww. ustawy Prawo przedsiębiorców, jest natomiast zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły.

Niewątpliwe Powód prowadził we własnym imieniu i w sposób ciągły zorganizowaną działalność zarobkową, z tej też przyczyny był wpisany do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Ujawniono tam, że D. Ż. prowadził działalność gospodarczą pod nazwą (...) D. Ż. we W. od 2007 r. do 31 października 2019 r. Pomimo wykreślenia z ww. rejestru, Powód faktycznie nadal prowadził dotychczasową działalność gospodarczą.

Powód posiadał stronę internetową (...) którą wykorzystywał w swojej działalności do polecania produktów i usług innych firm, powód w dalszym ciągu przejawiając aktywność w internecie lansował jak do tej pory różne projekty i szczycił się, że jego zarobki pochodzą z programów afiliacyjnych, czyli z polecania produktów i usług innych firm, a na potwierdzenie wskazywał na wpływy uzyskiwane z tego tytułu również w 2020 r. (załącznik do k. 240 akt adm.).

Oznacza to zatem, że powód działał w swoim imieniu w sposób metodyczny, w oparciu o odpowiednie narzędzia komunikacyjne niezbędne dla realizacji promocji, w celu zarobkowym.

Warto dodać, że sam powód na początkowym etapie postępowania nie kwestionował, iż jest przedsiębiorcą, o czym świadczy treść pisma z 1 listopada 2019 roku (k.56-59 akt adm.), w którym stwierdził, że prowadził działalność gospodarcza, której przeważającym przedmiotem był wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi oraz promował projekt w Internecie z zakresu walut wirtualnych, z czego uzyskiwał stosowane przychody (k.59 akt adm.).

Nie można zgodzić się z twierdzeniem powoda, iż nie otrzymywał prowizji bezpośrednio od osób, które kupowały licencję za jego pośrednictwem, ponieważ sam te okoliczności potwierdził będąc przesłuchiwany w charakterze świadka w Prokuraturze Okręgowej w W. 9 grudnia 2019 roku (k. 237v akt adm.), wówczas zeznał „Ja nie potrafię powiedzieć ile osób za moim pośrednictwem przystąpiło do systemu. Ja raz w tygodniu dostawałem zestawienie z informacją ile zarobiłem w związku z przystąpieniem do systemu osób za pośrednictwem mojego linku. Tę informację o tym ile osób zapisało się do systemu dostawałem również za pośrednictwem strony netleaders. W związku z tym otrzymywałem wynagrodzenie:60% było płatne w D., a 40% w bitcoinach. Wynagrodzenie za wprowadzenie do systemu osoby wynosiło 10 % od zainwestowanej przez tę osobę kwoty.”.

Nie zmienia oceny Sądu, podniesiony w odwołaniu zarzut, że gromadzone przez Użytkownika na koncie środki naliczane były na obu platformach ((...) i (...)) w tzw. (...), będącymi voucherami, bowiem powód zdaje się zapominać, że (...) można było wymienić na kryptowalutę albo umorzyć, wówczas otrzymywało się środki w twardej walucie pomniejszone o stosowną prowizję. Zresztą sam powód na swojej stronie internetowej chwalił się tym jak wysokie realne dochody można uzyskać stając się członkiem tych systemów promocyjnych.

Reasumując w oparciu o materiał dowodowy zgromadzony w postępowaniu administracyjnym Sąd nie miał wątpliwości, że w okresie wskazanym w uzasadnieniu Decyzji powód prowadził działalność gospodarczą, a tym samym był przedsiębiorcą.

Działanie przedsiębiorcy, dla stwierdzenia, że stanowi niedozwoloną praktykę z art. 24 ust. 2 u.o.k.i.k., musi być sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami. Sprzeczne z prawem jest zaś stosowanie nieuczciwych praktyk rynkowych zarzucanych Powodowi, gdyż wedle przepisu art. 3 u.p.n.p.r. zakazane jest stosowanie nieuczciwych praktyk rynkowych. Przy czym w myśl art. 2 pkt 4 u.p.n.p.r. praktykę rynkową - rozumie się jako działanie lub zaniechanie przedsiębiorcy, sposób postępowania, oświadczenie lub informację handlową, w szczególności reklamę i marketing, bezpośrednio związane z promocją lub nabyciem produktu przez konsumenta. Natomiast zgodnie z art. 2 pkt 3 u.p.n.p.r. produkt rozumie się jako każdy towar lub usługę, w tym nieruchomości, prawa i obowiązki wynikające ze stosunków cywilnoprawnych.

W Decyzji stwierdzono, że Powód dopuścił się praktyk określonych w art. 7 pkt 14 u.p.n.p.r. zawierającym tak zwaną czarną listę niedozwolonych praktyk rynkowych. Zgodnie z tym przepisem nieuczciwymi praktykami rynkowymi w każdych okolicznościach są wyliczone w nim konkretne praktyki rynkowe wprowadzające w błąd, w tym m.in. zakładanie, prowadzenie lub propagowanie systemów promocyjnych typu piramida, w ramach których konsument wykonuje świadczenie w zamian za możliwość otrzymania korzyści materialnych, które są uzależnione przede wszystkim od wprowadzenia innych konsumentów do systemu, a nie od sprzedaży lub konsumpcji produktów.

Przepis powyższy jest implementacją pkt 14 załącznika I do Dyrektywy 2005/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 maja 2005 r. dotyczącej nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym oraz zmieniającej dyrektywę Rady 84/450/EWG, dyrektywy 97/7/WE, 98/27/WE i 2002/65/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz. Urz. UE L 149 z 11.06.2005 r., s. 22 i n.) (Dyrektywa). Motyw 17 powołanej Dyrektywy wskazuje, iż ww. załącznik I został stworzony w celu zidentyfikowania praktyk, które należy uznać za nieuczciwe, bez konieczności oceny konkretnego przypadku w świetle przepisów art. 5-9 Dyrektywy.

Podobnie więc w art. 7 u.p.n.p.r. uregulowano, że wymienione w nim praktyki rynkowe są nieuczciwe w każdych okolicznościach, co oznacza przyjęcie a priori, że dane praktyki są nieuczciwe, bez potrzeby udowadniania wypełnienia przesłanek uznania ich za nieuczciwe, wynikających z art. 4 ust. 1 u.p.n.p.r., zgodnie z którym praktyka rynkowa stosowana przez przedsiębiorców wobec konsumentów jest nieuczciwa, jeżeli jest sprzeczna z dobrymi obyczajami i w istotny sposób zniekształca lub może zniekształcić zachowanie rynkowe przeciętnego konsumenta przed zawarciem umowy dotyczącej produktu, w trakcie jej zawierania lub po jej zawarciu. Nie trzeba zatem badać ani czy stosowana praktyka jest sprzeczna z dobrymi obyczajami, ani czy w istotny sposób zniekształca lub może zniekształcić zachowanie rynkowe przeciętnego konsumenta, a w związku z tym oceniać profilu przeciętnego konsumenta. Wystarczającym jest zatem stwierdzenie, że praktyka była nakierowana również na konsumenta. Innymi słowy zarzut dotyczący braku określenia w Decyzji modelu przeciętnego konsumenta, należało uznać za niezasadny.

Z dowodów zgromadzonych w sprawie wynika, że udział w systemach promocyjnych, promowanych przez powoda nie był uzależniony od prowadzenia działalności gospodarczej a zatem nie były one skierowane wyłączenie do przedsiębiorców np.: w pkt 21.3 Licencji (...) (k.22 akt adm.) czytamy „O ile nie zawarłeś niniejszej Umowy jako konsument, zgodnie z definicją w prawie obowiązującym w twoim kraju zamieszkania, niniejsza Umowa będzie podlegać prawu (...) (…)”; z kolei zgodnie z Regulaminem (...) „Użytkownik to – osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, której ustawa przyznaje zdolność prawną, prowadząca działalność gospodarczą lub zawodową bądź posiadająca w inny sposób odpowiednie uprawnienie regulowane przepisami krajowymi, do uczestnictwa w portalu, jeśli takowe jest konieczne.”.

Z uwagi na powyższe, należy stwierdzić, że powód nie ograniczał swojego działania tylko i wyłącznie do przedsiębiorców, a i w projektach, w których podmioty miały wziąć udział w następstwie jego działania nie wykluczano konsumentów (np. k. 22 akt adm.).

Aby zakwestionowane w Decyzji działania Powoda mogły zostać uznane za nieuczciwą praktykę rynkową, o której mowa w art. 7 pkt 14 u.p.n.p.r. musiały być spełnione następujące przesłanki:

1)  istnienie systemu promocyjnego, w ramach którego konsument wykonywałby świadczenie za możliwość (obietnicę) uzyskania korzyści materialnych a korzyści te uzależnione byłyby przede wszystkim od wprowadzenia innych konsumentów do systemu, a nie od sprzedaży czy konsumpcji produktów,

2)  Powód musiałby propagować ten system promocyjny.

Podkreślenia wymaga, że jeśli chodzi o system (...) Prezes UOKIK wydał 14 grudnia 2019 r. decyzję nr (...) (nieprawomocną), w której uznał, że Spółka (...) (...) - (...) utworzyła i prowadziła system promocyjny typu piramida poprzez założenie, prowadzenie i propagowanie sieci Niezależnych Przedstawicieli, zwanej (...), wynagradzanych w oparciu o opracowany tzw. Plan Wynagrodzeń (...), który to system uzależnia wynagrodzenie lub inne korzyści materialne otrzymywane przez jego uczestników przede wszystkim od wprowadzenia innych konsumentów do systemu, a nie od sprzedaży produktów.

W ramach tego systemu konsument był nie tylko zachęcany do przystąpienia do sieci (...), ale także motywowany do rozbudowy sieci (...) poprzez pozyskiwanie kolejnych, potencjalnych nabywców Licencji i/lub Niezależnych Przedstawicieli. Osoba wprowadzająca nowych użytkowników do systemu tzw. sponsor/A., za swoje działania uzyskiwał stosowną zapłatę. Wynagrodzenie można było uzyskać nawet wówczas, gdy polecany nie dokonał zakupu produktu (Licencji), ale zarejestrował się jako kolejny przedstawiciel/A., w celu „werbowania” nowych klientów oraz nowych uczestników systemu. Każdy „nowy” umieszczany był w dwóch strukturach organizacyjnych (Drzewo Binarne oraz Drzewo Rejestracji). Były to dwa zespoły sprzedażowe. Struktury te były stworzone w celu pomiaru i określania podstawowej stawki wynagrodzenia każdego niezależnego przedstawiciela, czyli przyznawanych bonusów. Konstrukcja ta zakładała w praktyce, że im więcej osób zostanie pozyskanych do struktury i dokona zakupu produktów (...), tym większy przychód i zysk osiągnie w danym czasie Spółka. Natomiast wypłaty z tytułu bonusów stanowiły jedynie ułamek tych przychodów, pozostała cześć przypadała podmiotom tworzącym piramidę.

Produkty oferowane przez (...) Licencje miały określoną cenę. Cena nabycia, w zależności od rodzaju Licencji, wynosiła od 100 euro do ponad 25.000 euro, jednak za określoną wpłatę pieniędzy tytułem zakupu Licencji nabywcy/konsumenci – oprócz gratyfikacji za wprowadzenie innych uczestników do systemu - nie otrzymywali praktycznie żadnych wymiernych korzyści w postaci istniejących w wymiarze materialnym towarów, rzeczywiście świadczonych usług, lub konkretnych wartości niematerialnych. Wpłacając daną ilość euro, nabywca otrzymywał jedynie obietnicę dostępu do zdefiniowanych przez przedsiębiorcę usług, które generalnie nie były jednak wykonywane.

Jeśli chodzi o (...) i (...) Prezes UOKIK wydał 6 lipca 2020 r. decyzję nr (...) (nieprawomocną), w której uznał, że Spółka (...) z siedzibą w D. i (...) (...) z siedzibą we L. utworzyły i prowadziły dwa systemy promocyjne typu piramida:

- pierwszy system funkcjonujący na portalu internetowym (...), w ramach którego konsument dokonywał zakupu jednego z Pakietów przewidzianych w Planie Marketingowym, będącym częścią regulaminu określającego warunki świadczenia usług portalu (Pakiety: M., B., G., E., S., R.) w zamian za możliwość uzyskania korzyści materialnych w postaci bonusów lub prowizji określonych we wskazanym powyżej regulaminie, które to korzyści były uzależnione przede wszystkim od wprowadzenia nowych członków (konsumentów) do systemu;

- drugi system funkcjonujący na platformie reklamowej (...), w ramach którego konsument dokonywał zakupu jednego ze Statusów (od Statusu II do Statusu V) w zamian za możliwość uzyskania korzyści materialnych w postaci prowizji, której wysokość uzależniona jest przede wszystkim od wprowadzenia nowych członków (konsumentów) do systemu.

Zgodnie z Planem Marketingowym F. konsument był motywowany, zachęcany do „zapraszania nowych Użytkowników” w zamian za korzyści mierzalne w postaci ustalonych bonusów, za werbowanie kolejnych osób. Cechą systemu było uzależnienie możliwości uzyskania tych korzyści materialnych za wykonane przez Użytkownika świadczenie, tj. zakup danego pakietu M. – R.. Zakup pakietu pierwszego (M.) miał charakter uiszczenia „opłaty wpisowej” w kwocie min. 10$ za uczestnictwo w systemie. W związku z tym zakupem Użytkownik „wchodził” do struktury utworzonej dla tego pakietu i miał możliwość uzyskania korzyści pod warunkiem wprowadzenia do systemu innego Użytkownika. W miarę rozwoju struktury (powstawania jej kolejnych poziomów) Użytkownik zakupując następnie inne/droższe pakiety (do R.) miał możliwość uzyskania wyższych profitów ze struktur tworzonych w ramach tych pakietów. Konsument dokonywał zatem wpłat tytułem zakupu pakietów oraz uzyskiwał korzyści (zarobek) dzięki rozbudowie struktury poprzez pozyskanie nowych Użytkowników. Użytkownik nie musiał tego czynić, ale był zachęcany do większego zaangażowania się i zakupu dalszych pakietów, co dawało mu możliwość uzyskania większych korzyści.

Potwierdzeniem tego, iż korzyści materialne uzyskiwane przez konsumentów uzależnione byłyby przede wszystkim od wprowadzenia innych konsumentów do systemu, a nie od sprzedaży czy konsumpcji produktów, świadczy fakt, iż każdy członek/uczestnik/Użytkownik systemu musiał zostać zarekomendowany przez osobę już zarejestrowaną w sieci, co umożliwiało tej osobie (rekomendującemu) uzyskanie wynagrodzenia.

Podobnie jak w (...), w (...) - zgodnie z Planem Marketingowym – każdy konsument był motywowany, zachęcany do „zapraszania nowych użytkowników” w zamian za wymierne korzyści/prowizje. Warunkiem uzyskania korzyści, w przypadku F., był wykup określonego statusu (od II do V), bowiem tylko posiadając dany status konsument był wynagradzany za wprowadzanie nowego Użytkownika do systemu, przy czym dokonany przez nowego Użytkownika zakup (...) służył do określania wartości tego wynagrodzenia/tej korzyści.

System prowizji za wprowadzenie nowych Użytkowników platformy F. skonstruowany był w sposób zapewniający ich uzyskanie z kilku (tj. II-V) poziomów struktury „piramidy”. Jednak tylko posiadając status V, Użytkownik mógł uzyskiwać korzyści płynące z wszystkich tych poziomów. Korzystne było zatem większe zaangażowanie się poprzez wykup najdroższego statusu. Co więcej, ponieważ statusy miały charakter czasowy/okresowy, to aby zachować swoje dotychczasowe „prawo do uzyskania korzyści”, Użytkownik musiał dokonać kolejnego wydatku z tytułu ponownego wykupu statusu, czyli cyklicznie powinien dokonywać dalszych wpłat w celu utrzymania swojej pozycji w strukturze.

F. również funkcjonował w oparciu o sieć budowaną na systemie poleceń. Każdy członek/uczestnik systemu musiał zostać zarekomendowany przez osobę już zarejestrowaną w sieci, co umożliwiało tej osobie (rekomendującemu) uzyskanie wynagrodzenia.

Zakup danego statusu był więc świadczeniem a cały system funkcjonował w oparciu o pozyskiwanie nowych członków, którzy także wykonywali świadczenia i w zamian za to świadczenie również otrzymywali możliwość uzyskania wynagrodzenia.

Warto podkreślić, że dla udowodnienia istnienia systemu promocyjnego typu piramida, konieczne jest wykazanie, że konsument uzyskuje korzyść materialną przede wszystkim od wprowadzenia innych konsumentów do systemu, a nie od sprzedaży czy konsumpcji produktów. Innymi słowy fakt, iż konsument uzyskuje korzyść materialną za sprzedaż lub konsumpcję towarów, nie świadczy o tym iż nie mamy do czynienia z niedozwolonym systemem promocyjnym, warunkiem stawianym przez ustawę jest bowiem aby korzyści z wprowadzenia innych konsumentów do systemu były przeważające nad korzyściami uzyskiwanymi z innego tytułu, i tak też było w rozpoznawanej sprawie. O czym świadczą opisane powyżej zasady działania wszystkich systemów, ale także sposób ich reklamowania, w którym zasadniczy nacisk kładziono na zapraszanie kolejnych osób do systemu (k.115 akt adm., 130-131 akt adm., k. 136 akt adm., k. 141), a nie na promowaniu produktów i usług, które można uzyskać za zakup pakietów, Licencji albo A. (k.111 akt adm.).

W tym miejscu, warto przytoczyć fragment uzasadnienia decyzji nr (...) dotyczący rozmiaru dochodów możliwych do uzyskania w związku z zakupem abonamentu/statusu w ramach platformy F., ponieważ w sposób przejrzysty i logiczny wyjaśnia, dlaczego dodatkowe usługi lub produkty oferowane uczestnikom systemów nie miały istotnego znaczenia ekonomicznego, „Przykładowo - przy założeniu, że Użytkownik posiadający status V zakupił 1.000 paczek (...) o wartości 50$, będą się one kształtować w następujący sposób: Jeżeli każdy (...) generuje ok. 1% dziennie - do czasu aż „wypracuje” 120 % - swojej nominalnej wartości, czyli w ciągu 4 miesięcy (120 dni), to - w tym okresie - z 50$ uzyska się 60$. Pięć procent przejdzie na konto reklamowe, czyli do dyspozycji pozostanie 57$, co oznacza, że 1 paczka „zarobi” przez 4 miesiące 7$, a 1.000 paczek dostarczy, w tym czasie, przychody w wysokości 7.000 $. Należy jednak zaznaczyć, że 1.000 paczek A. to 800.000 wyświetleń reklam, czyli 1 wyświetlenie reklamy zapewnia przychód w wysokości ok. 0.000875$. (7.000/800.000). Co więcej, aby się zakwalifikować/zarobić, reklama musi być oglądana przez min. 30 sekund, co oznacza, że w ciągu godziny można obejrzeć maksymalnie 120 reklam. Tak więc, na obejrzenie 800.000 reklam (odpowiadających wartości zakupionego pakietu 1.000 paczek A.) potrzeba 6.666,66 godzin, czyli 278 dni, i to przy złożeniu, że oglądamy reklamy bez przerwy przez 24 godziny dziennie, co jest niemożliwe do osiągnięcia. Zakładając, że w ciągu 4 miesięcy ogląda się reklamy codziennie przez 10 godzin, można obejrzeć co najwyżej 144.000 reklam, co oznacza zarobek ok. 1.260 $, to jest 315 $ miesięcznie. Dla pozostałych Statusów wymagania i wartości będą odpowiednio niższe. W ocenie Prezesa Urzędu, nawet przy dużym zaangażowaniu możliwy do osiągnięcia zysk nie jest satysfakcjonujący/godziwy, bowiem aby przeznaczać codziennie 10 godzin na oglądanie reklam należałoby całkowicie zrezygnować z innych zajęć. Nie bez znaczenia są także koszty jakie wiążą się z tego rodzaju działalnością, chociażby koszt zużycia energii, a przede wszystkim to, że wynagrodzenie jest „wypłacane” w voucherach (...) a nie ogólnie akceptowanych walutach.

Z tych też powodów należy uznać, że główną przyczyną zachęcania Użytkowników do wprowadzania innych do systemu nie była możliwość osiągnięcia satysfakcjonujących przychodów w związku z zakupionym statusem, ale rozbudowa systemu o kolejne elementy.(…)”

Mając na uwadze powyższe, Sąd uznał, nie było konieczne przeprowadzenie przez organ dowodu z opinii biegłego na fakt czy w przypadku systemów promocyjnych (...) i (...) korzyści wypłacane użytkownikom, były uzależnione przede wszystkim od wprowadzenia nowych członków do systemu, czy też na fakt ustalenia czy korzyści powoda, jakie uzyskiwał w związku z promowaniem (...) były związane z wprowadzeniem innych osób do systemu, z samych li tylko zapisów regulaminów dotyczących działania wszystkich systemów, jak również sposobów ich promowania jednoznacznie wynikało, że zasadnicze korzyści konsumenci mogli uzyskać tylko z wprowadzenia nowych osób do systemu.

Podkreślenia wymaga, że przedmiotową kwalifikację systemów jako tzw. „piramid” potwierdził również Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w wyroku z 3 sierpnia 2021 r. pod sygn. XVII AmA 20/20 w sprawie z odwołania od decyzji Prezesa UOKIK z 14 grudnia 2019 r. nr (...) oraz w wyroku z 28 września 2022 r. pod sygn. XVII AmA 70/20 w sprawie z odwołania od decyzji Prezesa UOKIK z 6 lipca 2020 r. nr (...) (oba wyroki są nieprawomocne).

Warto w tym miejscu odnotować, że w wyroku z 3 kwietnia 2014 roku w sprawie o sygn. akt C-515/12) (...) określił przesłanki, jakimi musi charakteryzować się system promocyjny, aby został uznany za tzw. piramidę:

1)  po pierwsze, by przystępujący do takiego systemu wpłacali świadczenie finansowe;

2)  po drugie, istnienie związku pomiędzy świadczeniami wpłacanymi przez nowo przystępujących członków a wynagrodzeniem pobieranym przez istniejących członków;

3)  po trzecie, system ma strukturę piramidy, jeżeli składa się z różnych poziomów, zaś na szczycie znajduje się podmiot prowadzący, a pozyskiwanie nowych członków następuje w sposób zbiorowy i wykazuje wzrost wykładniczy; do poczynienia takich ustaleń niezbędne jest wykazanie, że wynagrodzenie wypłacane na rzecz obecnych członków systemu jest uzależnione przede wszystkim od świadczeń wykonywanych przez nowo pozyskiwanych członków.

Jak wynika z omówionego we wcześniejszym fragmencie uzasadnienia, opisu funkcjonowania systemów promocyjnych propagowanych przez powoda, wszystkie wymienione przesłanki zostały spełnione.

Sąd w tutejszym składzie również stoi na tożsamym stanowisku, którego Powód nie zdołał podważyć, albowiem w ramach wszystkich systemów konsument wykonuje świadczenie w zamian za możliwość otrzymania korzyści materialnych, które są uzależnione przede wszystkim od wprowadzenia innych konsumentów do systemu, a nie od sprzedaży lub konsumpcji produktów. Dlatego osoby, które przystępowały do systemu musiały podać dane podmiotu wprowadzającego, aby było wiadomo komu przyznać korzyść finansową z tego tytułu. Należy podnieść, że wprawdzie w ramach każdego z systemów formalnie były oferowane produkty lub usługi, m.in. w ramach (...) w jednym z załączników do Licencji (...) ^{( TM )} (...) ^{( TM )}wymieniono konkretne „usługi i formy uczestnictwa oferowane przez (...) lub planowane” i faktycznie, jak sprawdzono usługi te w większości pozostały w fazie testów a zatem użytkownik nie otrzymywał żadnych istotnych towarów i usług przekonujących do wejścia do projektu, uiszczania świadczeń, jak tylko możliwość wynagradzania za tworzenie struktury sprzedażowej, jej rozwój.

Podobny wniosek nasuwa się w przypadku (...), ponieważ nabycie pakietu w tym projekcie nie wiązało się z uzyskaniem ekwiwalentnego świadczenia, zawartość pakietów nie była atrakcyjna bez możliwości uzyskania dodatkowych korzyści pochodzących z „werbowania” kolejnych użytkowników. Z kolei jak choćby sprawdzono, w przypadku (...) możliwość zarabiania na oglądaniu reklam dzięki zakupionym (...) zdecydowanie nie gwarantowała godziwego zysku, tak więc znowu satysfakcjonującą perspektywą była wyłącznie rozbudowa systemu poprzez pozyskanie nowych użytkowników dokonujących wpłat.

Należy też zauważyć, że namawiano konsumentów, aby zaprosili do udziału w systemach członków rodziny i znajomych, gdyż to miało przynieść wyższe korzyści, ale w ogóle nie brano pod uwagę, czy osoby, które mają być zaproszone są zainteresowane towarami, czy usługami rzekomo proponowanymi przez twórców systemów, okoliczność ta również jednoznacznie świadczy o tym, że korzyść majątkową którą otrzymywał konsument była uzależniona od przystąpienia do systemu nowych członków, a nie od zakupu przez nich towarów czy usług.

Powód propagował te wszystkie systemy, na dowód czego został zgromadzony obszerny materiał dowodowy. Podkreślenia wymaga, że taka konkluzja nasuwa się wobec tego, że powód nie tylko opisywał z wielkim entuzjazmem dane systemy, zachwalając je, ale przekonywał do zaangażowania się w te systemy, bardzo konsekwentnie perswadując konsumentom, że muszą do nich przystąpić, jeśli chcą zacząć zarabiać pasywnie, tak jak on. Powód wskazywał, że aby poprawić swoją sytuację trzeba zacząć działać, czyli zarejestrować się w którymś programie (np. k. 109 akt adm.), a najlepiej we wszystkich (k. 132, 143 akt adm.), lub też założyć 3 konta na siebie lub członków swojej rodziny (k. 115 akt adm.). Zwracał uwagę, że im szybciej konsument zarejestruje się w programach partnerskich, tym szybciej zacznie zarabiać (k. 117 akt adm.), przy czym zaznaczał, że „Najpierw działanie, później analizowanie!” (k. 130, 142 akt adm.).

Biorąc pod uwagę szereg publikacji Powoda w sieci zauważyć trzeba, że w swoich reklamach systemów, dla ich skuteczności, koncentruje się on na uwiarygodnieniu możliwości uzyskania dzięki nim stałych pokaźnych wpływów, określając wysokość zarobków jakie można uzyskać w jego mniemaniu, na potwierdzenie czego Powód podaje swój przykład i swoje zarobki dzięki zaangażowaniu w systemach, co uwidaczniają m.in. następujące obrazy jego aktywności w sieci:

- np. na stronie (...) widniał wpis o treści:

„Zarobiłem w Internecie ponad 3 miliony dolarów. Jestem najlepszym partnerem (...) na świecie oraz Liderem (...) i (...). GWARANTUJE Ci zarobki minimum 100 zł dziennie z Internetu. Dam Ci prosty sposób na P. Pasywne i Wolność Finansową.” (k.40 akt adm.) a następnie podobny wpis o treści „Zarobiłem w Internecie ponad 3 miliony dolarów. Jestem światowym partnerem (...) oraz (...). Nauczę Cię zarabiać 3.000 zł. miesięcznie przez Internet. (...) to Wolność (...) (k. 106 akt adm.). Wpis ten, w jednej z wersji, miał również nieznacznie zmodyfikowaną treść:

zrzut fragmentu ekranu ze strony

(...)

- na rzeczonej stronie (...) powód przedstawiał swoje przychody z internetowych inwestycji, pokazując nawet historie transakcji, wyciągi z konta, obrazujące otrzymywane wpływy z tego tytułu, które widoczne są na k. 114, 117, 118, 126 akt adm., na przykładowych zrzutach ekranu ze strony:

/zrzut fragmentu ekranu ze strony

(...)

/ zrzut fragmentu ekranu ze strony

(...)

Co istotne powyższe wskazuje, że Powód uzyskiwał dzięki promocji, ze zwerbowania nowych użytkowników do systemu, korzyści materialne. Dlatego jego działanie było nakierowane właśnie na przystępowanie ich do systemu, za pośrednictwem jego linka, bo wiązało się to z uiszczaniem przez nich odpowiednich opłat, z których określony procent uzyskiwał w formie różnych korzyści polecający.

W trakcie przesłuchania w charakterze świadka w Prokuraturze Okręgowej w W. Powód przyznał, że raz w tygodniu dostawał zestawienie z informacją ile zarobił w związku z przystąpieniem do systemu osób za pośrednictwem jego linka, taką informację - o tym ile osób zapisało się do systemu dostawał również za pośrednictwem strony N.. W związku z tym otrzymywał wynagrodzenie- 60% płatne w D., a 40% w bitcoinach. Wynagrodzenie za wprowadzenie do systemu wynosiło 10% od zainwestowanej przez nową osobę kwoty. Dalsze zeznania powoda potwierdzają, że otrzymywał wymierne korzyści, gdyż zgodził się, że D. można było sprzedać na giełdzie w C., można też było za nie kupić udziały w firmie (...), przy czym w szczytowym momencie powód posiadał ok. 2 mln 200 tys. D., co jak podał stanowi równowartość 800.000 zł. Powód dodał, że D. ma obecnie wartość 0,007 Euro. Takie same korzyści powinni zatem potencjalnie móc uzyskiwać inni użytkownicy wprowadzający nowe osoby do systemu.

Odnośnie (...) i (...) Powód wskazał jednak, że środki, jak i prowizja, gromadzone w tych wypadkach przez użytkownika na koncie naliczane były na obu platformach w (...) będących voucherami, co świadczy według powoda, że te korzyści nie były korzyściami materialnymi.

Z podejściem tym nie sposób się zgodzić, gdyż vouchery przedstawiały ekonomiczną wartość dodaną, skoro, jak wskazał sam powód w odwołaniu vouchery jako środki rozrachunkowe można było przeznaczyć na zakup towarów i usług w F., można było też je umorzyć a wówczas konsument otrzymywał wypłatę w walucie tradycyjnej, czyli ewidentnie uzyskiwał korzyść majątkową. Koresponduje to z twierdzeniami powoda, który rekomendował uzyskiwanie pasywnych przychodów również za pośrednictwem (...) i (...), a nawet wskazywał na uzyskiwanie przez niego samego realnych przychodów z tego programu (k. 117v akt adm.).

Ponadto zaznaczyć trzeba, że sam powód wskazał również, że promował projekt D., (...) i (...) i co więcej uzyskiwał realne przychody zarówno od (...) LLC jak i Cl (...) (...). Ltd, czyli od spółek tworzących piramidy.

Jednocześnie nie można uznać, że powód nie wiedział, że rekomenduje piramidy. Z zebranego materiału wynika bowiem, że powód doskonale znał szczegóły i niuanse wszystkich polecanych programów, stąd tłumaczył je w sieci, przedstawiając wybrane zagadnienia, produkty systemów, nagrywał filmiki, o tym, co trzeba zrobić, aby zarabiać więcej w programach. Oprócz tego radził jak zarabiać w ogóle w internecie, na inwestowaniu choćby w waluty wirtualne, kreując się na obeznanego praktyka i znawcę w tym zakresie. Powód prowadził nawet prywatnego bloga poświęconego edukacji finansowej (np. k. 107- 116, 124- 125, 141, 146- 159, 163- 165 akt adm.). Z jego precyzyjnych wyjaśnień wynika zatem, że wiedział jak działają systemy i że mają charakter tzw. piramid. Drwił sobie nawet z tego instruując, jak można zarabiać na piramidach (k. 109 verte akt adm.).

W tej sytuacji Sąd uznał, podobnie jak organ, w oparciu o rzetelny materiał dowodowy, że zostały wypełnione przesłanki z art. 7 ust. 14 u.p.n.p.r., i powód stosował opisane nieuczciwe praktyki rynkowe.

Konkluzji tej nie zmienia fakt, że powód zamieścił na swojej stronie internetowej informację o ryzyku utraty środków, ponieważ odnosił się on do normalnego ryzyka związanego z inwestowaniem (np. k. 116v, 163, 164 akt adm.), a nie kwestii utraty środków w piramidzie finansowej, podczas gdy jej właściwością jest, że w miarę upływu czasu żywotność systemu dobiega końca a osoby z najniższych poziomów piramidy nie osiągną żadnych dochodów a nawet odnotują nieuniknioną stratę. Z drugiej jednak strony wskazywał, że „Jak patrzę logicznie na, to inwestycja w ten Biznes jest pozbawiona ryzyka!” (k.46 akt adm.).

Powód stosował zatem nieuczciwe praktyki, podczas gdy powinien prowadzić działalność zgodnie z prawem, niezależnie od tego, czy co do ww. systemów zostało wydane ostrzeżenie przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Skoro posiadł wiedzę na temat tego jak działają systemy powinien wycofać się z ich propagowania, gdyż brak ostrzeżenia Prezesa Urzędu nie niweczy kwalifikacji tych systemów jako zakazanej piramidy.

W tym miejscu dodać trzeba, że jeszcze przed grudniem 2017 r. ostrzeżenie wydane zostało przez (...) Stowarzyszenie (...), a media rozpisywały się szeroko przestrzegając albo wprost przed piramidą finansową D. (w tym (...), załącznik k. 55 akt adm.), albo uznając projekt za wielce kontrowersyjne przedsięwzięcie. Tymczasem, Powód nie wykazał, aby w związku z tymi informacjami podjął jakiekolwiek działania zmierzające do ustalenia, czy przypadkiem nie promuje tzw. piramidy finansowej. Wręcz przeciwnie stał na stanowisku, że osoby twierdzące, że (...) to piramida finansowa należy wyrzucić z domu (artykuł z (...) „parabanki nie tylko dla naiwnych: Tak naganiacze i inwestorzy zarabiają na piramidach finansowych”). Nie skorzystał również z możliwości wyjaśnienia sposobu działania systemu w wywiadzie dla (...) (k.119-122 akt adm.).

Niedozwolone praktyki stosowane przez powoda niewątpliwie naruszały zbiorowe interesy konsumentów, albowiem mogły dotyczyć każdego konsumenta z uwagi na fakt, że przekazy dotyczące promocji systemów- piramid skierowane były do nieograniczonego kręgu odbiorców. Tym samym wszystkie praktyki należało stypizować jako praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów w rozumieniu art. 24 ust. 2 pkt 3 u.o.k.i.k.

Prezes UOKIK prawidłowo ocenił, że zaniechanie przez Powoda praktyki określonej w pkt I sentencji Decyzji nastąpiło 20 sierpnia 2020 r. W tym miejscu warto podkreślić, że ustalenia tego Pozwany dokonał w oparciu o dowód zaproponowany przez samego Powoda, a mianowicie audyt kancelarii prawnej przeprowadzony 21 sierpnia 2020 r., wskazujący, że Powód nie propaguje systemu promocyjnego spółki (...) (...) w żadnym serwisie internetowym (k.213 akt adm.). Zatem sam Powód uważał treść audytu za zgodą ze stanem faktycznym. W tej sytuacji późniejsza zmiana stanowiska Powoda, co do daty zaprzestania praktyki nie mogła doprowadzić do skutecznego podważenia ustaleń poczynionych w zaskarżonej Decyzji, w szczególności, iż Powód nie przedstawił dowodów na okoliczność, iż do zaniechania stosowania praktyki doszło wcześniej, mimo, że zgodnie z art. 27 ust. 3 u.o.k.i.k. ciężar udowodnienia okoliczności, że przedsiębiorca zaprzestał stosowania praktyki, o której mowa w art. 24 spoczywa na nim.

Natomiast wobec braku innych dowodów, Prezes UOKIK trafnie przyjął, że zaniechanie praktyk określonych w pkt II sentencji Decyzji nastąpiło 15 czerwca 2019 r. kiedy to prowadzenia piramid zaprzestał (...).

W związku z tym, zasadne było wydanie Decyzji co do każdej z praktyk w oparciu o art. 27 ust. 1 i 2 u.o.k.i.k., w świetle którego nie wydaje się decyzji o uznaniu praktyki za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów i nakazującej zaniechanie jej stosowania, jeżeli przedsiębiorca zaprzestał stosowania praktyki, o której mowa w art. 24, ale decyzję o uznaniu praktyki za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów i stwierdzającą zaniechanie jej stosowania.

Biorąc powyższe pod uwagę, istniały podstawy do wdrożenia przez Prezesa UOKIK środków o których mowa w art. 26 ust. 2- 4 u.o.k.i.k., gdyż stosownie do treści art. 27 ust. 4 u.o.k.i.k., w razie zaprzestania stosowania praktyk, przepisy art. 26 ust. 2-4 stosuje się odpowiednio.

Zgodnie zaś z art. 26 ust. 2 u.o.k.i.k. w decyzji, o której mowa w ust. 1, Prezes Urzędu może określić środki usunięcia trwających skutków naruszenia zbiorowych interesów konsumentów, w szczególności zobowiązać przedsiębiorcę do złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia o treści i w formie określonej w decyzji. Stosownie natomiast do treści art. 26 ust. 3 u.o.k.i.k. w decyzji, o której mowa w ust. 1, Prezes Urzędu może nakazać publikację decyzji w całości lub w części, z zaznaczeniem, czy decyzja ta jest prawomocna, w określonej w niej formie, na koszt przedsiębiorcy. Środki, o których mowa w art. 26 ust. 2 u.o.k.i.k. powinny być proporcjonalne do wagi i rodzaju naruszenia oraz konieczne do usunięcia jego skutków (art. 26 ust. 4 u.o.k.i.k.).

Sąd zważył przeto, iż celowym było zastosowanie w niniejszej sprawie wszelkich środków określonych w pkt III Decyzji.

Ustalenia odnośnie stosowania przez Powoda zakazanych praktyk wskazywały ponadto na możliwość nałożenia na niego kar pieniężnych. W myśl bowiem art. 106 ust. 1 pkt 4 u.o.k.i.k., Prezes Urzędu może nałożyć na przedsiębiorcę, w drodze decyzji, karę pieniężną w wysokości nie większej niż 10% obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary, jeżeli przedsiębiorca ten, choćby nieumyślnie, dopuścił się naruszenia zakazu określonego w art. 24 ustawy.

Stosownie jednak do art. 106 ust. 5 i ust. 6 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów w wypadku gdy przedsiębiorca w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary nie osiągnął obrotu lub osiągnął obrót w wysokości nieprzekraczającej równowartości 100 000 euro, Prezes Urzędu nakładając karę pieniężną na podstawie ust. 1 uwzględnia średni obrót osiągnięty przez przedsiębiorcę w trzech kolejnych latach obrotowych poprzedzających rok nałożenia kary. Gdyby jednak przedsiębiorca nie osiągnął obrotu w okresie trzyletnim, o którym mowa w ust. 5, lub gdy obrót przedsiębiorcy obliczony na podstawie tego przepisu nie przekracza równowartości 100 000 euro, Prezes Urzędu może nałożyć na przedsiębiorcę, w drodze decyzji, karę pieniężną w wysokości nieprzekraczającej równowartości 10 000 euro.

W oparciu o przekazane przez Powoda dowody ustalono, że osiągnął on w roku obrotowym 2017 obrót w wysokości (...) zł, w roku 2018 obrót w wysokości (...) zł a w roku 2019 obrót w wysokości (...) zł. Obrót średni wynosi zatem (...) zł, stąd też kary pieniężne nakładane w Decyzji nie mogły być wyższe niż 10% tego obrotu, czyli maksymalnie powinny wynosić(...) zł, za każde stwierdzone naruszenie.

Mimo, że z art. 106 ust. 1 u.o.k.i.k. wynika, że kara pieniężna ma charakter fakultatywny, zdaniem Sądu, Prezes UOKIK podjął trafną decyzję o wymierzeniu kar Powodowi, biorąc pod uwagę charakter i skutki stosowanych przez niego praktyk. W tym kontekście wymierzenie kar zgodne było z zasadą celowości i proporcjonalności. Nałożenie kary pieniężnej służyć będzie jako środek odstraszający powoda od stosowania podobnych praktyk w przyszłości (prewencja indywidualna). Rozstrzygnięcie o karze będzie również wyznacznikiem dla innych profesjonalnych uczestników rynku, że tego typu działania nie mogą być podejmowane - pod rygorem sankcji finansowej (prewencja ogólna).

W tym miejscu zaznaczyć trzeba, że skoro powód działał na rzecz oddzielnych systemów - jednego funkcjonującego na portalu (...) i drugiego funkcjonującego na platformie reklamowej (...), które mimo podobieństw różniły się od siebie, uzasadnionym było nałożenie kar z tytułu każdej z praktyk propagowania odrębnych systemów, niezależnie od tego, że były one założone i prowadzone przez te same podmioty.

Powyższe zapatrywanie jest utrwalone w orzecznictwie, dla przykładu należy przytoczyć uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie, z 30 czerwca 2017r. sygn. akt VII ACa 199/16 „Zidentyfikowane przez Prezesa Urzędu naruszenia nie zachodzą na siebie. Każde z nich zachowałoby bezprawny charakter nawet w razie wyeliminowania wszystkich pozostałych. Zdaniem Sądu Apelacyjnego w niniejszym składzie, uzasadnia to stwierdzenie, iż Prezes Urzędu nie popełnił błędu przyjmując, iż każde z nich ma odrębną tożsamość oraz, że rozwiązaniem prawidłowym było nałożenie za każde z nich odrębnej kary. Należy również zauważyć, że nawet hipotetyczne stwierdzenie, iż w niniejszej sprawie powinna zostać nałożona jedna kara nie skutkowałaby zmniejszeniem dolegliwości sankcji dotykających powoda. Konsekwencją uznania, że przedmiotowe zachowania konstytuują jedno naruszenie byłoby stwierdzenie, iż jego szkodliwość jest równa zsumowanej szkodliwości praktyk zidentyfikowanych w zaskarżonej decyzji, co zgodnie z zasadą proporcjonalności, powinno znaleźć przełożenie na wysokość kary.”.

Sąd zważył, że jak wynika z treści art. 111 u.o.k.i.k., Prezes UOKiK przy ustalaniu wysokości kary pieniężnej, o której mowa w art. 106 ust. 1 pkt 4, powinien uwzględnić w szczególności okoliczności naruszenia przepisów ustawy oraz uprzednie naruszenie przepisów ustawy, a także okres, stopień oraz skutki rynkowe naruszenia przepisów ustawy, przy czym stopień naruszenia Prezes Urzędu ocenia biorąc pod uwagę okoliczności dotyczące natury naruszenia, działalności przedsiębiorcy, która stanowiła przedmiot naruszenia. Oprócz tego w myśl art. 106 ust. 2 u.o.k.i.k., ustalając wysokość kar pieniężnych zgodnie z ust. 1 Prezes Urzędu bierze pod uwagę okoliczności łagodzące lub obciążające, które wystąpiły w sprawie. Okoliczności łagodzące zostały wymienione w art. 106 ust. 3 u.o.k.i.k., zaś okoliczności obciążające w art. 106 ust. 4 u.o.k.i.k.

W ocenie Sądu, wymiar kar ustalony przez Prezesa UOKiK uwzględnia dyrektywy wymiaru kary określone w powołanym przepisie oraz okoliczności łagodzące i obciążające. Sąd w pełni podziela dokonaną przez organ ocenę wszystkich praktyk.

Generalnie należy wskazać, że wszystkie praktyki stosowane były przez Powoda długotrwale, bo w przypadku (...) od 2017 r. do 20 sierpnia 2020 r., a w przypadku F. i F. od 2017 roku do 15 czerwca 2019 roku czyli ponad 12 miesięcy.

Działania powoda były przemyślane i nakierowane na osiągnięcie jak najwyższego zysku, przy posiadaniu świadomości, że mogą to być systemy promocyjne typu piramida, a zatem zakazane przez prawo, tym samym Prezes UOKiK prawidłowo ustalił, że działania powoda były umyślne. Powód w metodyczny sposób nie tylko zachęcał konsumentów do przystąpienia do systemu, ale także użytkowników już aktywnych zachęcał do większego zaangażowania się w te systemy. Jego działania mogły wywoływać skutki przede wszystkim w zakresie interesów ekonomicznych konsumentów. Powód zachęcał bowiem konsumentów do zainwestowania posiadanych środków finansowych a nawet do skredytowania inwestycji zobowiązaniem w banku, podczas gdy nie otrzymywali oni w zamian praktycznie żadnych liczących się towarów i usług. Z kolei powód namawiał konsumentów do zaangażowania się w systemy piramidalne, czerpiąc z tej działalności korzyści i wymierne przychody. Jednocześnie powoda obciąża fakt, że zasięg jego praktyk był znaczący, bo ponadlokalny i mogły one dotknąć znaczącą liczbę konsumentów. Stopień naruszenia przez powoda przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów należy więc zakwalifikować jako znaczny, tym bardziej, że dopuścił się on praktyki uznawanej w każdych okolicznościach za nieuczciwą, czyli bezwzględnie nieuczciwej.

Wprawdzie powód naruszył przepisy ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów po raz pierwszy i zaprzestał praktyk w przypadku F. i F. przed wszczęciem postępowania administracyjnego oraz w wypadku (...) po wszczęciu postępowania, aczkolwiek nie niweluje to wagi naruszenia, zagrożenia, jakie niosły jego działania i ich skutków.

W ocenie Sądu, wbrew przeświadczeniu powoda nie podjął on działań i nie dokonał usunięcia skutków naruszenia, a jedynie usunął ze swojej strony internetowej wszystkie materiały dotyczące projektów co mieści się w uwzględnionej przez organ okoliczności łagodzącej tj. zaprzestania praktyk.

Z kolei udzielanie przez Powoda odpowiedzi w toku postępowania administracyjnego należy uznać za przejaw typowej realizacji wezwań organu a nie szczególnej współpracy z organem, która faktycznie przyczyniłaby się do szybkiego i sprawnego przeprowadzenia postępowania. Należy też przypomnieć, że brak współpracy z Prezesem UOKiK może skończyć się dla przedsiębiorcy nałożeniem dotkliwych kar pieniężnych (art. 50ust.1 u.o.k.i.k.), a zatem w interesie samego przedsiębiorcy jest współdziałanie z Prezesem UOKiK.

W tej sytuacji wskazane okoliczności przemawiały za ustaleniem kary pieniężnej za każdą ze stosowanych praktyk w wymiarze 9% średniego obrotu powoda, czyli w wysokości (...) zł za każdą z nich.

Nie ma znaczenia fakt, iż na twórców wszystkich trzech systemów promocyjnych pozwany nie nałożył w decyzjach (...) ((...)/(...)) i (...) ((...)) kar pieniężnych, po pierwsze, każdy przedsiębiorca podnosi niezależną od innych odpowiedzialność za swoje działania, a po drugie, na twórców systemów promocyjnych został nałożony obowiązek zwrotu konsumentowi opłat pobranych za przystąpienie do systemów, po potrąceniu wynagrodzenia wypłaconego konsumentowi, w postaci prowizji za wprowadzenie nowych członków do systemu (tzw. przysporzenie konsumenckie).

Odnośnie zarzutu naruszenia przez Prezesa UOKiK przepisów kodeksu postępowania administracyjnego, w tym art. 7 k.p.a., to nie mogły one odnieść skutku, albowiem do kognicji Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nie należy kontrola prawidłowości postępowania prowadzonego przed Prezesem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (tak Sąd Najwyższy w uzasadnieniu do wyroku z 13/05/2004 r., sygn. akt III SK 44/04, Lex nr 137437),, jest to bowiem postępowanie sądowe pierwszoinstancyjne, w którym strona może przedstawić wszystkie okoliczności faktyczne i dowody na potwierdzenie zasadności swojego stanowiska, tak więc co do zasady ewentualne uchybienia postępowania administracyjnego nie miały znaczenia dla rozpoznania sprawy przed tym Sądem.

Biorąc powyższe względy pod uwagę, Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, nie znajdując podstaw do jego uwzględnienia, oddalił wniesione przez powoda odwołanie na podstawie art. 479 ^31a § 1 k.p.c.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Z uwagi na oddalenie odwołania, powoda należało uznać za stronę, która przegrała proces i zasądzić od niego na rzecz pozwanego zwrot kosztów procesu, na które złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 720,00 zł ustalone w oparciu o § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 265).

Sędzia SO Anna Maria Kowalik

ZARZĄDZENIE

(...)

- (...)

- (...)

-(...)

(...)