Treść orzeczenia XVII AmA 52/22 - Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

XVII AmA 52/22 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Okręgowy w Warszawie z 2024-02-19

Sygn. akt XVII AmA 52/22

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 lutego 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, Wydział XVII Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Bogdan Gierzyński

Protokolant – starszy sekretarz sądowy Wioleta Banaszek

po rozpoznaniu w dniu 19 lutego 2024 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka jawna z siedzibą we W.

przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

o wykorzystanie przewagi kontraktowej

na skutek odwołania od decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 30 grudnia 2021 r., nr (...)

1. uchyla zaskarżoną decyzję;

2. zasądza od Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów na rzecz (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka jawna z siedzibą we W. kwotę 2440 zł (dwa tysiące czterysta czterdzieści złotych) tytułem kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za okres od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

SSO Bogdan Gierzyński

Sygn. akt XVII AmA 52/22

UZASADNIENIE

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów decyzja z dnia 30 grudnia 2021 r., nr (...)

I. Na podstawie art. 26 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2016r. o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi

i spożywczymi (Dz. U. z 2020r. poz. 1213), w związku z art. 57 ustawy z dnia 17 listopada 2021r. o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi (Dz. U. z 2021r., poz. 2262) - po przeprowadzeniu wszczętego z urzędu postępowania wobec przedsiębiorcy (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka jawna z siedzibą we W. (dawniej (...) sp. z o.o. sp. k. z siedzibą we W.) w sprawie praktyk nieuczciwie wykorzystujących przewagę kontraktową Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów stwierdza stosowanie przez (...) sp. z o.o. sp. j. z siedzibą we W. praktyk nieuczciwie wykorzystujących przewagę kontraktową, polegających na:

1. zawieraniu przez (...) sp. z o.o. sp. j. z siedzibą we W. z dostawcami produktów rolnych i spożywczych umów określających warunki współpracy handlowej, w tym warunki udzielanych przez dostawców produktów rolnych i spożywczych rabatów, na dany rok już po jego rozpoczęciu z obowiązkiem rozliczenia różnicy pomiędzy nowymi a poprzednio obowiązującymi warunkami współpracy za okres od 1 stycznia do dnia podpisania umowy, co prowadzi do powstania stanu niepewności po stronie dostawców w okresie od 1 stycznia do dnia podpisania umowy co do wysokości należnej zapłaty za ten okres, co stanowi nieuczciwe wykorzystywanie przewagi kontraktowej, o którym mowa w art. 6 w zw. z art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2016 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi

i stwierdza jej zaniechanie z dniem 31 grudnia 2020 r.

2. pobieraniu przez (...) sp. z o.o. sp. j. z siedzibą we W. od dostawców produktów rolnych i spożywczych środków pieniężnych w postaci udzielanych przez dostawców rabatów na podstawie zawieranych po zakończeniu okresu rozliczeniowego porozumień bez uzgodnienia przed rozpoczęciem danego okresu rozliczeniowego wysokości tych rabatów oraz warunków ich przyznania, co stanowi nieuczciwe wykorzystywanie przewagi kontraktowej, o którym mowa w art. 6 w zw. z art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2016 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi;

i stwierdza jej zaniechanie z dniem 31 grudnia 2020 r.

II. Na podstawie art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 15 grudnia 2016 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi

i spożywczymi w związku z art. 57 ustawy z dnia 17 listopada 2021r. o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi

i spożywczymi (Dz. U. z 2021r., poz. 2262) z tytułu naruszenia zakazu, o którym mowa

w art. 6 ustawy z dnia 15 grudnia 2016 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nakłada na przedsiębiorcę (...) sp. z o.o. sp. j. z siedzibą we W. kary pieniężne w wysokości:

1. 53 139 777,60 zł (słownie: pięćdziesiąt trzy miliony sto trzydzieści dziewięć tysięcy siedemset siedemdziesiąt siedem złotych 60/100) za praktykę opisaną w punkcie I.1,

2. 70 853 036,80 zł (słownie: siedemdziesiąt milionów osiemset pięćdziesiąt trzy tysiące trzydzieści sześć złotych 80/100) za praktykę opisaną w punkcie I.2,

płatne do budżetu państwa w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia się niniejszej decyzji.

III. Na podstawie art. 77 ust. 1 oraz art. 80 ustawy z dnia 16 lutego 2007r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2021r. poz. 275) w związku z art. 15 i 24 ust. 1 ustawy z dnia 15 grudnia 2016r. o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi oraz art. 57 ustawy z dnia 17 listopada 2021r. o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi (Dz. U. z 2021r., poz. 2262), a także art. 263 i art. 264 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2021r. poz. 735 ze zm.) Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów postanawia obciążyć (...) sp. z o.o. sp. j. z siedzibą we W. kosztami postępowania w sprawie praktyk nieuczciwie wykorzystujących przewagę kontraktową, zobowiązując tego przedsiębiorcę do zwrotu Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów kosztów postępowania w kwocie 3 449,90 złotych (słownie: trzy tysiące czterysta czterdzieści dziewięć złotych 90/100), w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia się niniejszej decyzji.

Od powyższej decyzji odwołanie złożył (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka jawna z siedzibą we W. zaskarżając ją w całości.

Odwołujący zarzucił zaskarżonej decyzji:

1. naruszenie art. 1 ust. 1 ustawy nwpk poprzez podjęcie postępowania i wydanie skarżonej Decyzji, pomimo że w sprawie nie doszło do naruszenia ani zagrożenia interesu publicznego, którego ochrona wymagałaby interwencji Prezesa UOKiK;

2. naruszenie art. 6 w zw. z art. 7 ust. 2 ustawy nwpk poprzez ich błędne zastosowanie i w konsekwencji nieprawidłowe uznanie, że działania Spółki polegające na:

a) zawieraniu z dostawcami produktów rolnych i spożywczych umów określających warunki współpracy handlowej, w tym warunki udzielanych przez dostawców produktów rolnych i spożywczych rabatów, na dany rok już po jego rozpoczęciu z obowiązkiem rozliczenia różnicy pomiędzy nowymi a poprzednio obowiązującymi warunkami współpracy za okres od 1 stycznia do dnia podpisania umowy,

stanowią praktyki nieuczciwego wykorzystania przewagi kontraktowej, w sytuacji, gdy działania Spółki składające się na Praktykę 1 oraz składające się na Praktykę 2 nie stanowiły wykorzystania przewagi kontraktowej, nie były sprzeczne z żadnym dobrym obyczajem oraz nie naruszały ani nie zagrażały żadnemu istotnemu interesowi któregokolwiek z dostawców produktów rolnych lub spożywczych;

3. naruszenie art. 7 ust. 2 ustawy nwpk poprzez nieprawidłowe przyjęcie, że zakres pojęciowy dobrych obyczajów oraz istotnego interesu dostawcy jest ze sobą tożsamy, a w zaskarżonej Decyzji wyraża się w rzekomej niepewności dostawców co do warunków, na jakich mieliby kontraktować ze Spółką, pomimo że w świetle zasad prawidłowej legislacji i doświadczenia życiowego nie jest uzasadnione przyjęcie, że ustawodawca nadał różnym pojęciom zastosowanym w tym samym akcie prawnym to samo znaczenie lub nadanie im takiego samego znaczenia dopuszczał;

4. naruszenie art. 7 ust. 1 ustawy nwpk poprzez nieprawidłowe przyjęcie, że dla oceny przewagi kontraktowej wystarczające jest porównanie obrotów osiąganych przez dostawcę - stronę umowy ze Spółką oraz obrotów osiąganych przez (...), przy pominięciu potencjału ekonomicznego dostawcy wynikającego z siły rynkowej dostarczanych przez niego produktów i ich znaczenia dla (...) oraz potencjału grup kapitałowych, do których należą strony umowy, co doprowadziło Prezesa UOKiK do nieuprawnionego przyjęcia, że Spółka dysponuje przewagą kontraktową nad grupą (...) dostawców produktów rolnych i spożywczych;

5. naruszenie art. 1 ust. 2 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/633 z dnia 17 kwietnia 2019 r. w sprawie nieuczciwych praktyk handlowych w relacjach między przedsiębiorcami w łańcuchu dostaw produktów rolnych i spożywczych (Dz. Urz. UE r L 111 s. 59-72; „Dyrektywa") w zw. z art. 13 Dyrektywy poprzez jego błędne (selektywne) zastosowanie, polegające na przyjęciu dla oceny istnienia przewagi kontraktowej Spółki nad poszczególnymi dostawcami, progów obrotowych wskazanych w ww. przepisie Dyrektywy, przy jednoczesnym pominięciu, że wysokość obrotu rocznego dostawców i nabywców wskazana w art. 1 ust. 2 Dyrektywy odwołuje się do obrotu obliczanego zgodnie z odpowiednimi częściami załącznika do zalecenia Komisji 2003/361/WE, Lj. rn.in. z uwzględnieniem oblotów realizowanych przez grupy kapitałowe, do których należy dostawca i nabywca, a w konsekwencji, naruszenie art. 7 ust. 1 Ustawy poprzez błędne przyjęcie, że (...) dysponuje przewagą kontraktową nad grupą (...) dostawców produktów rolno-spożywczych, a także naruszenie art. 288 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej poprzez niezastosowanie Dyrektywy, pomimo że państwa członkowskie UE były zobowiązane do stosowania jej przepisów od dnia 1 listopada 2021 r.;

6. naruszenie art. 7 k.p.a. w zw. z art. 24 ust. 1 ustawy nwpk oraz art. 233 §1 kpc w zw. z art. 24 ust. 2 ustawy nwpk poprzez dowolne przyjęcie, że prowadzenie negocjacji dotyczących warunków współpracy od 1 stycznia danego roku już po jego rozpoczęciu oraz zawieranie porozumień na podstawie których dostawcy udzielali Spółce rabatu „korekta warunków handlowych", było źródłem niepewności dostawców odnośnie do warunków na jakich dokonali sprzedaży do Spółki, a w konsekwencji naruszało ich istotny interes, pomimo tego, że ww. wniosku nie da się wyciągnąć w sposób logiczny z materiału dowodowego, z którego wynika, że dostawcy posiadali wiedzę co do warunków na jakich kontraktowali ze Spółką oraz mieli możliwość uwzględnienia tej okoliczności w negocjacjach, jak również nie kwestionowali zasad współpracy ze Spółką z uwagi na naruszenie ich istotnych interesów;

7. naruszenie art. 7 k.p.a. w zw. z art. 24 ust. 1 ustawy nwpk oraz art. 233 § 1 kpc w zw. z art. 24 ust. 2 ustawy nwpk poprzez dowolne i sprzeczne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego przyjęcie, że dostawcy produktów rolnych i spożywczych do Spółki są uzależnieni od utrzymywania relacji kontraktowych z (...) i do sprzedaży (...) oferowanych przez nich produktów, a w konsekwencji nieuprawnione przyjęcie, że Spółka narzucała lub miała możliwość narzucania dostawcom produktów rolnych i spożywczych warunki zawieranych z nimi umów, w sytuacji, gdy ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, że ww. dostawcy posiadają alternatywne, a zarazem wystarczające, źródła sprzedaży ich produktów, jak również, że wartość sprzedawanych przez tych dostawców do (...) produktów nie daje obiektywnych podstaw do twierdzeń o istnieniu relacji ich zależności wobec (...);

8. w odniesieniu do Praktyki 1- naruszenie art. 7 kpa w zw. z art. 24 ust. 1 ustawy nwpk oraz art. 233 §1 kpc w zw. z art. 24 ust. 2 ustawy nwpk poprzez dowolne i nieznajdujące potwierdzenia w materiale dowodowym przyjęcie, że liczba dostawców produktów rolnych lub spożywczych zobowiązanych do rozliczenia różnicy pomiędzy nowymi warunkami, a poprzednio obowiązującymi warunkami współpracy za okres od 1 stycznia do dnia podpisania umowy wynosiła (...) dostawców, podczas gdy z materiału dowodowego wynika jedynie, że liczba dostawców zobowiązanych do rozliczenia różnicy pomiędzy nowymi warunkami, a poprzednio obowiązującymi warunkami współpracy za okres od 1 stycznia do dnia podpisania umowy ograniczona była w latach 2018-2020 do (...)dostawców;

9. w odniesieniu do Praktyki 2- naruszenie art. 7 kpa w zw. z art. 24 ust. 1 ustawy nwpk oraz art. 227 kpc i 233 §1 kpc w zw. z art. 24 ust. 2 ustawy nwpk poprzez błędną ocenę materiału

dowodowego sprawy i dowolne przyjęcie, niepoparte dowodami, że (...) pobierał od dostawców produktów rolnych i spożywczych środki pieniężne w postaci udzielanych przez dostawców rabatów na podstawie zawieranych po zakończeniu okresu rozliczeniowego porozumień bez uzgodnienia przed rozpoczęciem danego okresu rozliczeniowego wysokości łych rabatów oraz warunków ich przyznania, podczas gdy ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, że:

a) rabat „korekta warunków handlowych" nie był narzędziem systematycznie stosowanym przez Spółkę w relacji do poszczególnych dostawców, w tym kwota rabatu udzielanego Spółce oraz okres, do którego odnosiło się to porozumienie, był indywidualnie negocjowany i wskazywany w tym porozumieniu, co wyklucza przyjęcie, że jego uzyskanie przez (...) miało automatyczny (systemowy) charakter;

b) rabat korekta warunków handlowych miał charakter rabatu kwotowego, którego wysokość ustalana była w toku negocjacji prowadzonych przez Spółkę z dostawcą, w oderwaniu od wartości zakupów Spółki zrealizowanych w okresie, do którego odnosiło się stosowne porozumienie;

c) rabaty korekta warunków handlowych były uzgadniane, w tym co do łącznej wysokości, między innymi w ramach rozmów rocznych, a stosowne porozumienie stanowiło wyłącznie odzwierciedlenie dokonanych uprzednio uzgodnień, w tym miało wyłącznie charakter narzędzia jego rozliczenia;

d) rabaty korekta warunków handlowych odnosiły się do okresu wskazanego każdorazowo przez dostawcę, w tym do okresu przyszłego w stosunku do porozumienia;

e) rabat korekta warunków handlowych wynikał z nieprawidłowej realizacji zobowiązania przez dostawcę (nierealizowania lub opóźnionego realizowania dostaw);

10. naruszenie art. S i 10 §1 kpa oraz art. 6 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności („Konwencja") poprzez ograniczenie Spółce prawa wglądu do informacji o obrotach zrealizowanych przez jego poszczególnych dostawców, co uniemożliwia (a co najmniej istotnie utrudnia) (...) skuteczne kwestionowanie dokonanego przez Prezesa UOKiK kluczowego dla sprawy ustalenia odnośnie do rzekomej znacznej dysproporcji obrotów Spółki i jego dostawców, a w konsekwencji ogranicza (...) możliwość obrony jego praw;

11. naruszenie art. 8 § 1 oraz art. 10 § 1 kpa oraz art. 6 ust. 3 lit. b) Konwencji poprzez uniemożliwienie Powodowi realizacji prawa czynnego udziału w postępowaniu na skutek wyznaczenia Spółce terminu na zajęcie ostatecznego stanowiska w sprawie uniemożliwiającego mu przedstawienie takiego stanowiska, w tym wypowiedzenie się co do zgromadzonych w postępowaniu dowodów, a nadto, wydanie Decyzji bez oczekiwania na ostateczne stanowisko Spółki w sprawie;

12. naruszenie art. 8 kpa oraz art. 6 ust. 3 lit. b) Konwencji poprzez wydanie przez Prezesa UOKiK w tym samym dniu dwóch różnych decyzji stwierdzających naruszenie przez Spółkę ustawy nwpk oraz ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2021 r. poz. 275), co w praktyce

wpływa na rażące skrócenie przewidzianego w art. 37 ustawy nwpk terminu, przed upływem którego przedsiębiorca może odwołać się od decyzji Prezesa UOKiK;

13. naruszenie art. 33 ust. 1 ustawy nwpk poprzez jego zastosowanie i w konsekwencji nałożenie na Spółkę kar pieniężnych, w sytuacji, gdy Spółka nie stosowała żadnej praktyki nieuczciwego wykorzystywania przewagi kontraktowej;

a z ostrożności, na wypadek stwierdzenia przez Sąd braku podstaw do uwzględnienia zarzutu, o którym mowa w pkt 13 powyżej,

14. naruszenie art. 37 ust. 1 ustawy nwpk poprzez nałożenie na Spółkę rażąco wygórowanych kar pieniężnych, których wysokość została ustalona nieproporcjonalnie do stopnia winy, okoliczności popełnienia, czasu trwania i skutków, jakie wywołały rzekome praktyki, a dodatkowo każda nałożonych kar została błędnie (matematycznie) obliczona.

W oparciu o podniesione zarzuty i załączone dowody Odwołujący wniósł o:

1. uchylenie Decyzji w całości z uwagi na wydanie Decyzji z rażącym naruszeniem prawa, którego nie da się konwalidować na etapie postępowania odwoławczego;

ewentualnie, na wypadek stwierdzenia przez Sąd braku podstaw do uwzględnienia wniosku z pkt. 1 powyżej -

2. zmianę pkt. I Decyzji poprzez stwierdzenie, że Spółka nie stosowała praktyk nieuczciwie wykorzystujących przewagę kontraktową polegających na:

a) zawieraniu przez (...) z dostawcami produktów rolnych i spożywczych umów określających warunki współpracy handlowej, w tym warunki udzielanych przez dostawców produktów rolnych i spożywczych rabatów, na dany rok już po jego rozpoczęciu, z obowiązkiem rozliczenia różnicy pomiędzy nowymi a poprzednio obowiązującymi warunkami współpracy za okres od 1 stycznia do dnia podpisania umowy, co prowadzi do powstania stanu niepewności po stronie dostawców w okresie od 1 stycznia do dnia podpisania umowy co do wysokości należnej zapłaty za ten okres („Praktyka 1");

b) pobieraniu przez (...) od dostawców produktów rolnych i spożywczych środków pieniężnych w postaci udzielanych przez dostawców rabatów na podstawie zawieranych po zakończeniu okresu rozliczeniowego porozumień, bez uzgodnienia przed rozpoczęciem danego okresu rozliczeniowego wysokości tych rabatów oraz warunków ich przyznania („Praktyka 2");

c) w konsekwencji zmianę pkt II Decyzji nakładającego na Spółkę kary pieniężne w wysokości:

i) 53 139 777,60 zł za praktykę, o której mowa w punkcie 1.1. Decyzji oraz

ii) 70 853 036, 80 zł za praktykę, o której mowa w punkcie 1.2. Decyzji

poprzez uchylenie pkt II w całości oraz zmianę pkt. III Decyzji obciążającego Spółkę kosztami postępowania w sprawie stosowania praktyk nieuczciwego wykorzystania przewagi kontraktowej w kwocie 3 449,90 zł poprzez jego uchylenie w całości;

ewentualnie, na wypadek stwierdzenia przez Sąd braku podstaw do uwzględnienia wniosku z pkt. 2 powyżej -

3. o zmianę pkt. II Decyzji poprzez uchylenie kar pieniężnych nałożonych na Spółkę, o których mowa w pkt II. 1 oraz pkt 11.2. Decyzji, ewentualnie poprzez istotne obniżenie wysokości każdej z tych kar do kwoty nie więcej niż 1000 zł (w przypadku każdej z kar);

oraz o:

4. dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów wskazanych w treści niniejszego odwołania, w szczególności:

a) z zeznań świadków:

(i) M. Ż. (wezwanie na adres: (...), (...), (...)-(...) W.) na fakt braku niepewności po stronie dostawcy (...) Sp. z o.o. co do warunków współpracy ze Spółką w danym roku kalendarzowym w przypadku zawarcia ze Spółką Ramowych Warunków Współpracy po rozpoczęciu tego roku kalendarzowego oraz na fakt negocjacji prowadzonych przez (...)Sp. z o.o. ze Spółką w przedmiocie warunków handlowych porozumień dotyczących obniżki cen, w tym braku narzucania przez Spółkę faktu zawarcia oraz warunków tych porozumień oraz terminu prowadzenia negocjacji poprzedzających zawarcie porozumień dotyczących obniżki cen;

(ii) M. R. (wezwanie na adres: (...) sp. z o.o., (...), (...)-(...) W.) na fakt braku niepewności po stronie dostawcy (...) sp. z o.o. co do warunków współpracy ze Spółką w danym roku kalendarzowym w przypadku zawarcia ze Spółką Ramowych Warunków Współpracy po rozpoczęciu tego roku kalendarzowego;

(iii) T. W. (wezwanie na adres: (...), (...),(...)-(...) B.) na fakt braku niepewności po stronie dostawcy (...) sp. z o.o. co do warunków współpracy ze Spółką w danym roku kalendarzowym w przypadku zawarcia ze Spółką Ramowych Warunków Współpracy po rozpoczęciu tego roku kalendarzowego;

(iv) L. W. (wezwanie na adres: (...) sp. z o.o. sp.j., (...), (...)-(...) W.) na fakt relacji zależności pomiędzy (...) a dostawcami produktów rolnych lub spożywczych oraz braku swobody Spółki w przedmiocie terminu oraz warunków zmiany dostawcy produktów rolnych lub spożywczych.

b) z dokumentów załączonych do niniejszego odwołania w postaci:

(i) listy dostawców, wobec których Spółka stosowała Praktykę 1 lub Praktykę 2 w latach 2018-2020, a nad którymi Prezes UOKiK nie stwierdził posiadania przez (...) przewagi kontraktowej, na fakt stosowania przez Spółkę rabatu wyrównanie warunków handlowych (Praktyka 1) oraz korekty warunków handlowych (Praktyka 2) również wobec dostawców o bardzo silnym potencjale ekonomicznym, nad którymi Spółka nie posiada przewagi kontraktowej;

(ii) korespondencji elektronicznej w przedmiocie udzielenia rabatu kwotowego - korekta warunków handlowych, prowadzonej z wybranymi dostawcami, na fakt prowadzenia przez Spółkę negocjacji z ww. dostawcami w przedmiocie ww. rabatu oraz świadomości (wiedzy) dostawców co do wysokości tego rabatu;

(tii) zestawienia procentowego udziału wartości wyrównań warunków handlowych (Praktyka 1) w latach 2018-2020 w obrotach osiąganych przez (...) dostawców (przyznających ten rabat) na sprzedaży produktów do Spółki, na fakt niskiego udziału procentowego ww. rabatu w obrotach osiąganych przez dostawców ze sprzedaży produktów do (...);

(iv) zestawienia procentowego udziału wartości rabatu kwotowego - korekta warunków handlowych (Praktyka 2) w latach 2018-2020 w obrotach osiąganych przez (...) dostawców (przyznających ten rabat) na sprzedaży produktów do Spółki, na fakt niskiego udziału procentowego ww. rabatu w obrotach osiąganych przez dostawców ze sprzedaży produktów do (...);

(v) zestawienia procentowego udziału wartości wyrównań warunków handlowych oraz rabatu kwotowego - korekta warunków handlowych (Praktyka 1 i Praktyka 2) w latach 2019-2020 w obrotach osiąganych przez dostawców przyznających te rabaty Spółce, na fakt niskiego udziału procentowego ww. rabatów w łącznych obrotach osiąganych przez dostawców udzielających te rabaty;

(vi) listy dostawców Spółki z wysokim udziałem w sprzedaży danej kategorii w (...) i niewielkim udziałem wartości zakupów (...) w obrotach dostawcy, na fakt braku zależności sytuacji finansowej dostawców od sprzedaży do (...) oraz zależności wyników sprzedaży (...) w danych kategoriach od możliwości oferowania produktów wybranych dostawców (dla zachowania przejrzystości argumentacji pisma opracowanie zamieszczono w formie tabeli w treści odwołania (str. 25);

(vii) korespondencji elektronicznej dotyczącej warunków umownych negocjowanych przez (...) z Grupą (...), na fakt wspólnego negocjowania warunków handlowych dla spółek wchodzących w skład jednej grupy kapitałowej;

(viii) zestawienia obrotów osiąganych przez grupy kapitałowe, do których należą wybrani dostawcy (...), na fakt wysokości obrotów osiąganych przez te grupy kapitałowe (dla zachowania przejrzystości argumentacji pisma opracowanie zamieszczono w formie tabeli w treści odwołania (str. 31);

(ix) opinii prywatnej sporządzonej przez dr hab. M. W., na fakt skutku bezpośredniego dyrektywy i obowiązku Prezesa UOKiK do oparcia Decyzji na podstawie przepisów Dyrektywy w zakresie sposobu liczenia obrotu osiąganego przez dostawców;

(x) opracowania (analizy) rynkowej na fakt niewielkiego odsetka sklepów (...) w łącznej liczbie sklepów działających w nowoczesnym kanale sprzedaży produktów (...) w Polsce;

(xi) opracowania własnego dotyczącego etapów i czasu zmiany dostawców, na fakt długości procesu zmiany dostawcy do sklepów (...) (dla zachowania przejrzystości argumentacji pisma opracowanie zamieszczono w formie tabeli w treści odwołania (str. 40);

(xii) opracowania własnego dotyczącego procentowego zestawienia obrotów osiąganych przez (...)dostawców (...) w łącznych obrotach osiąganych przez tych dostawców na fakt niewielkiego odsetka wartości obrotów osiąganych przez tych dostawców w całkowitych ich obrotach;

(xiii) opracowania własnego dotyczącego nazw dostawców udzielających Spółce rabatu generalnego podstawowego w latach 2018-2020, na fakt jakie podmioty udzielały Spółce ww. rabatu;

(xiv) 35 przykładowych Ramowych Warunków Współpracy (umów) zawartych w latach 2018-2020 po rozpoczęciu danego roku kalendarzowego z dostawcami, na fakt niestosowania w umowach zawieranych przez Spółkę po dniu 1 stycznia danego roku postanowień zobowiązujących dostawcę do wyrównania warunków rabatu retrospektywnego miesięcznego lub rabatu generalnego podstawowego;

(xv) korespondencji pomiędzy Spółką a (...) sp. z o.o. dotyczącej akcji promocyjnych oraz sposobu rozliczania rabatów korekta warunków handlowych, wraz z potwierdzeniami udzielania rabatów zgodnie z ustaleniami, na fakt inicjowania ww. rabatu przez dostawcę oraz terminów uzgadniania rabatów korekta warunków handlowych;

(xvi) korespondencji elektronicznej Spółki (pełnomocników) z Delegaturą UOKiK w B., na fakt daty, w której Spółka uzgodniła dzień przeglądania akt postępowania;

(xvii) opracowania własnego dotyczącego marż osiąganych przez (...) w latach 2018- 2020 na wybranych dostawcach produktów rolnych lub spożywczych, którzy udzielili Spółce rabatu kwotowego, na fakt systematycznego spadku marż Spółki ze sprzedaży detalicznej produktów tych dostawców (dla zachowania przejrzystości argumentacji pisma opracowanie zamieszczono w formie tabeli w treści odwołania (str. 58);

(xviii) analizy rynku rolno-spożywczego w Polsce wraz z rekomendacjami produktów, które mogą być przedmiotem obrotu handlowego na Platformie Żywnościowej - raport tematyczny nr 1 wykonany przez Instytut (...) - Państwowy Instytut Badawczy, Projekt pt. „Platforma Żywnościowa", akronim SELLFOOD, finansowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w ramach programu „Społeczny i gospodarczy rozwój Polski w warunkach globalizujących się rynków GOSPOSTRATEG, na podstawie umowy (...)", na fakt liczby dostawców produktów rolnych lub spożywczych działających w Polsce;

(xix) opracowania własnego w postaci zestawienia obrotów osiąganych przez (...) dostawców Spółki na sprzedaży produktów do (...) oraz wartości udzielonych przez tych dostawców wyrównań warunków (za okres od 1 stycznia do dnia podpisania umowy) na fakt (niewielkiego) udziału tych wyrównań w obrotach osiąganych ze sprzedaży produktów do Spółki (dla zachowania przejrzystości argumentacji pisma opracowanie zamieszczono w formie tabeli w treści odwołania (str. 62);

(xx) opracowania własnego w postaci zestawienia obrotów osiąganych przez (...) dostawców Spółki na sprzedaży produktów do (...) oraz wartości udzielonych przez tych dostawców rabatów kwotowych - korekta warunków handlowych na fakt (niewielkiego) udziału tych rabatów w obrotach osiąganych ze sprzedaży produktów do Spółki (dla zachowania przejrzystości argumentacji pisma opracowanie zamieszczono w formie tabeli w treści odwołania (str. 62);

(xxi) komunikatu prasowego Urzędu Ochrony Konkurencji z dnia 14 grudnia 2020 r. na fakt przychodów spółki (...) S.A. z tytułu rabatów zakwestionowanych przez Prezesa UOKiK w decyzji z dnia 11 grudnia 2020 nr (...);

5. skierowanie sprawy do rozpoznania bez konieczności przeprowadzania posiedzenia przygotowawczego, a w przypadku wyznaczenia posiedzenia przygotowawczego (art. 2054 § 1 k.p.c.) - o zwolnienie Powoda z obowiązku osobistego stawienia się na posiedzenie przygotowawcze (2055 § 3 k.p.c.) albowiem udział pełnomocnika procesowego będzie wystarczający;

6. rozpoznanie sprawy na rozprawie oraz przeprowadzenie rozprawy przy drzwiach zamkniętych, z uwagi na możliwość ujawnienia okoliczności stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa Powoda;

7. zasądzenie od Pozwanego na rzecz Powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W odpowiedzi na odwołanie Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wniósł o:

A. oddalenie Odwołania w całości;

B. pominięcie na podstawie art. 235² § 1 pkt 2 i pkt 3 Kodeksu postępowania cywilnego dowodów zgłoszonych przez Powoda - w całości,

C. zasądzenie od Powoda na rzecz Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych,

D. rozpoznanie sprawy na rozprawie,

E. przeprowadzenie rozprawy przy drzwiach zamkniętych, na podstawie art. 153 § 2 kpc w zw. z art. 479³³ §1 kpc w związku z koniecznością ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa dostawców Powoda i tajemnicy skarbowej,

F. w razie wyznaczenia posiedzenia przygotowawczego - zwolnienie strony pozwanej od obowiązku osobistego stawiennictwa na posiedzeniu przygotowawczym (art. 205⁴ § 3 kpc),

G. dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów z dokumentów wskazanych w uzasadnieniu na okoliczności w nim wskazane.

Pozwany zaprzeczył jednocześnie wszystkim faktom i twierdzeniom Powoda, których wyraźnie nie przyznał i oponuje wobec ewentualnego uznania za przyznane jakichkolwiek faktów i twierdzeń, o których wprost się nie wypowiedział.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

(...) sp. z o.o. sp. j. z siedzibą we W., powstała w wyniku przekształcenia (...) sp. z o.o. sp. k., jest przedsiębiorcą wpisanym do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Fabrycznej we Wrocławiu, VI Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem (...) (wcześniej jako (...) sp. z o.o. sp. k. wpisana do KRS pod numerem (...)). Przedmiotem przeważającej działalności spółki jest sprzedaż detaliczna prowadzona w niewyspecjalizowanych sklepach z przewagą żywności, napojów i wyrobów tytoniowych. Spółka należy do międzynarodowej grupy kapitałowej (...).

Dowód: informacja odpowiadająca odpisowi aktualnemu na dzień 18 czerwca 2021r. z rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego (k. 1440-1442), wyjaśnienia Spółki złożone w piśmie z dnia 7 sierpnia 2020 r. (k. 332- 334).

Zgodnie z informacjami przedstawionymi przez Spółkę, jest ona właścicielem sieci sklepów (...), mającej (stan na wrzesień 2021r.) (...) sklepów zlokalizowanych na terenie całego kraju. Sieć jest obecna na polskim rynku ponad 20 lat.

Dowód: wyjaśnienia Spółki złożone w piśmie z dnia 15 września 2021r. (k.1532-1547), informacje zamieszczone na stronie internetowej (...) – dostęp z dnia 29 grudnia 2021r.

Sieć sklepów (...) jest jedną z wiodących, ugruntowanych na polskim rynku sieci handlowych, a marka (...) jest dobrze rozpoznawalna wśród klientów. Świadczyć o tym mogą nagrody i wyróżnienia przyznawane sieci m.in. tytuł Superbrands 2018, wyróżnienie Laur Konsumenta 2019 i Dobra Marka 2019, czy też nagroda Gwiazdy Jakości Obsługi 2021r.

Dowód: informacje zamieszczone na stronie internetowej (...).- dostęp z dnia 29 grudnia 2021r.

W sklepach sieci handlowej (...) oferowany jest szeroki asortyment produktów, przede wszystkim są to artykuły spożywcze – m.in. pieczywo, owoce, warzywa, produkty mięsne, nabiał, napoje, ale także produkty innych kategorii – np. środki higieny osobistej, chemii gospodarczej czy produkty dla zwierząt.

Zróżnicowany asortyment oraz duża liczba sklepów rozmieszczonych na terenie kraju przyczynia się do popularności sieci oraz dużego zainteresowania konsumentów. Znajduje to odzwierciedlenie w prowadzonych badaniach ankietowych. Z danych (...) sp. z o.o., dotyczących przeprowadzonego przez ten podmiot wraz z ekspertami portalu (...) badania ankietowego pt. „Markety spożywcze 2018: badanie opinii konsumentów na temat hiper i supermarketów”, wynika, że sieć sklepów (...) została najwyżej oceniona w kategoriach „obsługa klienta”, „warzywa i owoce”, „mięso i wędliny” oraz „ceny” w grupie badanych hipermarketów.

Dowód: informacja o przeprowadzonym badaniu ankietowym na stronie internetowej (...). – dostęp z dnia 29 grudnia 2021r.

Spółka w ramach swojej działalności utrzymuje kontakty handlowe z szerokim gronem dostawców produktów rolno-spożywczych, od których nabywa produkty celem ich odsprzedaży w obrocie detalicznym w ramach zorganizowanej sieci hipermarketów.

Wobec powyższego, Spółka spełnia przesłanki definicji nabywcy określonej w art. 5 pkt 2 u.p.n.w.p.k., tj. jest przedsiębiorcą, który bezpośrednio lub pośrednio nabywa od dostawcy produkty rolne lub spożywcze w celu ich sprzedaży, odsprzedaży lub przetworzenia.

Do dostawców (...) należą spółki prawa handlowego, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą oraz podmioty zagraniczne. Zajmują się one wytwarzaniem produktów rolnych lub spożywczych oferowanych w sklepach sieci lub pośredniczą w ich sprzedaży.

W latach 2018 – 2021 Spółka współpracowała z (...) produktów rolno-spożywczych (w tym (...) to podmioty zagraniczne).

Dowód: Listy dostawców produktów rolno-spożywczych w latach 2018 – 2021 (k. 27- 56, 1630-1640),

Wobec powyższego, dostawcy (...) spełniają przesłanki definicji dostawcy określone w art. 5 pkt 1 u.p.n.w.p.k., tj. przedsiębiorcy, który wytwarza lub przetwarza produkty rolne lub spożywcze lub odpłatnie zbywa je nabywcy.

Współpraca (...) z dostawcami – formalne podstawy współpracy

(...) współpracuje z dostawcami produktów rolnych lub spożywczych na podstawie Ramowych Warunków Współpracy (dalej także jako: RWW), Ogólnych Warunków Zakupu i Handlu oraz Technicznych Warunków Współpracy, a także zawieranych cyklicznie porozumień cenowych określających ceny poszczególnych produktów, zawieranych bądź jako porozumienia cenowe na czas nieokreślony (porozumienia pierwotne) bądź jako porozumienia cenowe na czas określony, najczęściej związane z okresową promocją towarów nabywanych od danego dostawcy.

Ramowe Warunki Współpracy określają m.in. (...) Wzorce RWW na lata 2018-2021 stanowią także, że „(...)”. Pomimo iż RWW zawierane są na czas nieokreślony, zasadą jest, że warunki współpracy podlegają corocznej weryfikacji na podstawie tzw. rozmów rocznych, podczas których ustalane są nowe warunki współpracy. RWW standardowo obowiązują zatem w okresie 1 stycznia – 31 grudnia danego roku.

Dowód: wyjaśnienia Spółki złożone w piśmie z dnia 13 sierpnia 2020r. (k. 339 – 341); wzorce RWW na lata 2018, 2019, 2020, 2021 (k. 78, 343, 1804, 1811).

W relacjach handlowych z dostawcami (...) uzyskuje różnego rodzaju rabaty, w tym rabaty: generalny podstawowy, promocyjny, długoterminowy promocyjny, długoterminowy dodatkowy, retrospektywny miesięczny, retrospektywny roczny, skonto oraz korektę warunków handlowych. Zakres udzielanych przez dostawców rabatów jest zróżnicowany.

W przypadku części dostawców rabaty kumulują się.

W RWW strony przewidują udzielenie przez dostawcę Spółce rabatów: generalnego podstawowego, promocyjnego, długoterminowego promocyjnego, retrospektywnego miesięcznego oraz retrospektywnego rocznego.

Rabat generalny podstawowy wyliczany jest od (...). (...) Zasady udzielania tego rabatu nie zmieniają się w okresie obowiązywania warunków współpracy na dany rok.

Rabat promocyjny wyliczany jest od (...). Wysokość tego rabatu w 2019r. wahała się, zgodnie z wyjaśnieniami Spółki, od (...) % do (...). (...) Rabat promocyjny należy do standardowych warunków handlowych relacji Spółki z dostawcami.

Rabat długoterminowy promocyjny wyliczany jest (...) (...) (...)

Rabat retrospektywny miesięczny wyliczany jest (...)

Rabat retrospektywny roczny wyliczany jest (...)

Skonto jest (...)

Oprócz stosowania rabatów przewidzianych w RWW, Spółka stosuje również w relacjach z niektórymi dostawcami rabat dodatkowy długoterminowy. Jest on udzielany przez dostawcę jako (...)W 2019 r. rabat dodatkowy długoterminowy został udzielony Spółce przez dostawców. Ustalenia związane z tym rabatem zapisywane są w porozumieniu cenowym.

Dowód: wyjaśnienia Spółki zawarte w piśmie z dnia 13 sierpnia 2020r. oraz załączniku nr 2 do ww. pisma – tabeli z opisem stosowanych rabatów (k. 339-341, 348-362), wyjaśnienia Spółki zawarte w piśmie z dnia 29 stycznia 2021r. (k. 21-25).

Porozumienie cenowe zawarte na czas nieokreślony, zawierane przez strony wraz z zawarciem nowych RWW na kolejny rok określa (...). Porozumienie wskazuje, że „(...) oraz że „(...)”. Nadto we wzorcu zawarto postanowienie, iż„(...)”.

Dowód: wzorzec porozumienia cenowego zawartego na czas nieokreślony (k. 344).

Ogólne Warunki Zakupu i Handlu (dalej także jako OWZH) regulują wszystkie czynności handlowe, do których dochodzi pomiędzy Spółką a dostawcą oraz określają prawa

i zobowiązania stron. OWZH zawierają m.in. postanowienia obejmujące (...). W ust. 2 pkt 2.1. wskazano m.in. że „Podwyższenie ceny musi być przez Zamawiającego wyraźnie wcześniej zatwierdzone w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Ceną obowiązującą na zamówiony towar jest cena obowiązująca pomiędzy Dostawcą a Zamawiającym w dniu wyznaczonej dostawy”. W OWZH zawarto również postanowienia dotyczące (...). W stosunku do dostaw dotyczących świeżego drobiu oraz mięsa Spółka współpracuje z dostawcami dodatkowo na podstawie Ogólnych Warunków Zakupu i Handlu - Uzupełnienie dotyczące dostaw świeżego drobiu lub na podstawie Ogólnych Warunków Zakupu i Handlu – Uzupełnienie dla Działu Zakupu Mięsa. Wyżej wymienione dokumenty określają jakościowe wymagania dotyczące tej grupy produktów.

Dowód: wzorzec Ogólnych Warunków Zakupu i Handlu – wersja z dnia 1 stycznia 2017r. (k. 747-751), wzorzec Ogólnych Warunków Zakupu i Handlu – wersja z dnia 1 stycznia 2017r. (regio) (k. 756-759), Ogólne Warunki Zakupu i Handlu – Uzupełnienie dotyczące dostaw świeżego drobiu (k. 752-753), Ogólne Warunku Zakupu i Handlu – Uzupełnienie dla Działu Zakupu Mięsa (k. 754–755).

Techniczne Warunki Współpracy określają natomiast formalne aspekty wystawianych w toku współpracy dokumentów, w tym m.in. (...)

Dowód: wzorzec Technicznych Warunków Współpracy według stanu na dzień 1 stycznia 2013r. (k. 760-761).

W ramach rozmów rocznych strony negocjują m.in. kształt nowych RWW oraz porozumień cenowych. Rozmowy inicjowane są przez Spółkę poprzez wysłanie do dostawcy zaproszenia do rozpoczęcia negocjacji warunków handlowych na kolejny rok. Wzorce zaproszeń do rozmów na lata 2018-2021, zasadniczo o analogicznej treści, stanowią m. in. że przedmiotem rozmów będą warunki współpracy obowiązujące od 1 stycznia danego roku, niezależnie od daty zakończenia rozmów.

Dowód: wyjaśnienia Spółki złożone w piśmie z dnia 13 sierpnia 2020r. (k. 339 – 341), wzorce zaproszeń do rozmów rocznych na lata 2018-2021 (k. 184-186, 1833).

W przypadku części dostawców rozmowy roczne nie są prowadzone z uwagi na specyfikę towaru np. wobec dostawców mięsa lub owoców i warzyw lub sezonową specyfikę towaru. Współpraca w tych przypadkach opiera się na (...) W przypadku części dostawców m.in. dostawców międzynarodowych, (...).

Dowód: wyjaśnienia Spółki złożone w piśmie z dnia 18 lutego 2021r. (k. 81-83), wyjaśnienia Spółki złożone w piśmie z dnia 25 lutego 2021r. (k. 140-142), wyjaśnienia Spółki złożone w piśmie z dnia 10 marca 2021r, (k. 178-182).

Do czasu ustalenia nowych warunków współpracy, strony współpracują na podstawie dotychczas obowiązujących RWW. W momencie, kiedy stronom uda się porozumieć w ramach rozmów rocznych co do zmienionych warunków współpracy, dochodzi do podpisania nowych RWW oraz porozumienia cenowego. Nowe warunki handlowe wynikające z RWW i porozumienia cenowego obowiązują od dnia 1 stycznia danego roku.

W przypadku zawarcia nowych RWW i porozumienia cenowego po dniu 1 stycznia danego roku dochodzi do rozliczenia różnicy pomiędzy nowo wynegocjowanymi warunkami handlowymi a obowiązującymi do 31 grudnia poprzedniego roku, za okres od 1 stycznia do dnia podpisania RWW oraz porozumienia cenowego.

Dowód: wyjaśnienia Spółki złożone w piśmie z dnia 13 sierpnia 2020r. (k. 339 – 341), wyjaśnienia Spółki złożone w piśmie z dnia 29 stycznia 2021r. (k. 21-25).

Z wyjaśnień Spółki wskazanych w załączniku nr 2 do pisma z dnia 13 sierpnia 2020r. oraz w piśmie z dnia 3 listopada 2021r. wynika, że wsteczne rozliczenie w zakresie rabatów może dotyczyć rabatu generalnego podstawowego, długoterminowego promocyjnego oraz miesięcznego retrospektywnego. We wzorcu RWW na 2020r. zawarto postanowienie, iż „Strony zgodnie potwierdzają, że ich intencją było aby warunki zawarte w niniejszej umowie obowiązywały od 1 stycznia 2020r. Z uwagi na powyższe Strony ustalają, że w terminie 60 dni od daty podpisania niniejszego porozumienia dokonają, w razie wystąpienia różnic w wysokości rabatu retrospektywnego (pkt 7) wyrównania, które uwzględni różnicę pomiędzy wartością faktur korekt wystawionych przez Dostawcę w cyklach miesięcznych od daty, od której zgodnie z paragrafem powyżej obowiązują warunki określone w niniejszej umowie, a wartością należną wynikającą ze zmiany wysokości rabatu retrospektywnego miesięcznego na podstawie niniejszej umowy. Wyrównanie nastąpi poprzez wystawienie przez Dostawcę dodatkowej faktury korygującej. W przypadku, gdy na podstawie warunków obowiązujących przed datą podpisania niniejszego porozumienia, rabat retrospektywny miesięczny (pkt 7) nie był rozliczany, Dostawca rozliczy jednorazowo jedną fakturą korygującą okres od 1.1.2020r. do bieżącego miesiąca rozliczeniowego, następne rozliczenia będą dokonywane za okresy miesięczne.” Analogiczne postanowienia, bez zdania pierwszego ww. cytatu, obowiązywały także w latach 2018-2019. Postanowienie o wstecznym wyrównaniu rabatu retrospektywnego miesięcznego zostało wykreślone we wzorcu RWW obowiązującym w 2021r. Wzorce RWW na lata 2018-2021 przewidują także, że roczne rozliczenie rabatu retrospektywnego miesięcznego „obejmie również, o ile występuje, kwotę wolną od rabatu tj. kwotę, która po zakończeniu roku kalendarzowego jest wyłączona z podstawy wyliczenia rabatu”. Wzorce nie odnoszą się do mechanizmu wstecznego wyrównywania związanego z rabatami generalnym podstawowym oraz długoterminowym promocyjnym.

Dowód: Tabela z opisem poszczególnych rabatów, stanowiąca załącznik nr 2 do pisma Spółki z dnia 13 sierpnia 2020r. (k. 348-362); pismo Spółki z dnia 3 listopada 2021r. (k. 1849-1853), wzorce umowne RWW na lata 2018-2021 (k. 343,k. 78, k. 1806, 1807,1813,1814, 1815, 1819).

W piśmie z dnia 3 listopada 2021r. Spółka oświadczyła, iż w latach 2018-2020 wsteczne wyrównywanie należności wynikających ze zmiany warunków rabatowych dotyczyło w praktyce rabatów generalnego podstawowego oraz retrospektywnego miesięcznego.

W odniesieniu do rabatu długoterminowego promocyjnego Spółka oświadczyła, że w tym okresie nie zidentyfikowała przypadków, w których doszło do zwiększenia wartości tego rabatu, wobec czego wsteczne rozliczenie nie było w praktyce realizowane.

Dowód: pismo Spółki z dnia 3 listopada 2021r. (k. 1849-1853)

RWW zawierane są w oparciu o stosowane przez Spółkę wzorce umowne. Poszczególne umowy z dostawcami różnią się przede wszystkim w zakresie rodzaju i wysokości należnego Spółce rabatu. Nie zachodzą przypadki zawarcia z dostawcą umowy bez wykorzystania wzorca.

Dowód: wyjaśnienia Spółki złożone w piśmie z dnia 29 stycznia 2021r. (s. 21-25)

Na wezwanie Prezesa UOKiK Spółka, działając pod rygorem nałożenia kary pieniężnej za nieudzielenie informacji żądanych przez Prezesa UOKiK lub udzielenie informacji nieprawdziwych lub wprowadzających w błąd, przedstawiła 10, odnoszących się do dostawców wskazanych przez Prezesa UOKiK, kompletów dokumentacji dotyczącej prowadzonych pomiędzy stronami negocjacji w ramach rozmów rocznych. Na podstawie przedłożonych dokumentów, w kontekście stawianego Spółce zarzutu, Prezes UOKiK ustalił, iż w ramach prowadzonych rozmów rocznych Spółka określa wartość „poprawy warunków handlowych” rozumianej przez Prezesa UOKiK jako wzrost korzyści dla Spółki ze współpracy z danym dostawcą, poprzez wskazanie kwoty, do której zapłaty w danym roku zobowiązany ma być dostawca. W niektórych przypadkach poprawa ma wymiar procentowy (na przykładzie warunków na 2019r. z (...) sp. z o.o.), rozliczony w rabatach. Kwota ta, jak wynika z dokumentacji, nie jest przedmiotem rzeczywistych negocjacji (próby dostawców obniżenia tej kwoty w analizowanym zakresie nie powiodły się – przykład: dokumentacja dotycząca uzgodnień z dostawcą (...)S.A.). Dokumentacja nie wskazuje także przyczyny uzasadniającej wzrost korzyści finansowych dla Spółki. Sytuacja ta jest dla dostawców niekorzystna, o czym świadczy korespondencja Przedsiębiorcy z (...) sp. o.o., która stwierdziła, że „wielokrotne, na przestrzeni lat, poprawianie warunków handlowych doprowadziło nas do sytuacji, w której kolejna poprawa pogłębiłaby negatywny wynik operacyjny” oraz spółką (...) S.A., która oznajmiła, iż „rozumiem, że Państwa oczekiwania co do kosztów współpracy są inne, wyższe niż nasze możliwości finansowe. Może to jednak dobry moment, aby spojrzeć tylko na możliwości dostawcy, a nie własne oczekiwania. Nie stać nas na większe pieniądze, traktowane jako inwestycja we współpracę z Państwem”. W toku rozmów strony negocjują natomiast wybór formy, w jakiej kwota ta zostanie Spółce przekazana (przede wszystkim w formie płatnych akcji marketingowych, ale również poprzez warunki udzielanych Spółce rabatów).

Z postanowień OWZH wynika, że w przypadku podwyżek cen, obowiązują one na przyszłość. W ust. 2 pkt 2.1. OWZH wskazano m.in., że ”Podwyższenie ceny musi być przez Zamawiającego wyraźnie wcześniej zatwierdzone w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Prezes UOKiK potwierdził, na podstawie analizy dokumentacji otrzymanej od dostawców, że podwyżki cen wchodzą w życie po dniu podpisania nowych warunków handlowych, w przeciwieństwie do rabatów, które co do zasady są rozliczane za okres od dnia 1 stycznia do dnia podpisania umowy w danym roku. W toku negocjacji niektórzy dostawcy rezygnują z proponowanych podwyżek cen „w ramach dobrej współpracy” (na przykładzie dokumentacji obejmujących negocjacje z (...) sp. z o.o. na 2019 r.). W toku rozmów dostawcy mają pewien wpływ na ostateczny kształt przyszłej współpracy, jednak jak wskazano wyżej jest on ograniczony przede wszystkim do wyboru formy rozliczenia kosztów współpracy ze Spółką (płatne akcje marketingowe, rabaty itd.), natomiast sama wysokość „poprawy warunków handlowych”, stanowiąca korzyść materialną dla Spółki jest przez nią narzucana.

Dowód: dokumentacja dotycząca negocjacji Spółki z dostawcami w ramach tzw. rozmów rocznych (k. 245 -324).

Odnosząc się do przedłożonej dokumentacji związanej z prowadzeniem rozmów rocznych Spółka oświadczyła, że nie gromadzi i nie archiwizuje tego rodzaju dokumentów, przez co nie może jednoznacznie stwierdzić, że przekazane dokumenty są kompletne.

Dowód: pismo Spółki z dnia 19 kwietnia 2021r. (k. 192-196).

Powyższa analiza przeprowadzona na wybranej przez Prezesa UOKiK grupie badawczej pozwala stwierdzić, że w latach 2018-2020 dochodziło, podczas prowadzenia rozmów rocznych, do zawierania przez (...) z dostawcami porozumień cenowych, na mocy których podwyżki cen produktów oferowanych przez dostawców obowiązywały ze skutkiem na przyszłość tj. po zawarciu porozumienia. Materiał dowodowy związany ze wstecznymi rozliczeniami z dostawcami wskazuje również na przypadki, gdy konieczność wyrównania wynikła ze zmiany porozumienia cenowego, obowiązującego ze skutkiem wstecznym od 1 stycznia roku rozliczeniowego. Zidentyfikowane przypadki takich wyrównań związane były z obniżeniem cen.

Jak wynika z dowodów zgromadzonych w niniejszej sprawie, częstą praktyką jest zawieranie umów na kolejny rok kalendarzowy z opóźnieniem. Z zestawień przedłożonych przez przedsiębiorcę wynika, że w relacji z dostawcami, nad którymi Przedsiębiorca posiadał przewagę kontraktową (co wykazano w akapitach nr 152-159 niniejszej decyzji), dla których zawarte w latach 2018-2020 umowy były kolejnymi umowami zawartymi ze Spółką, łącznie (...) umów zawarto po dniu 1 stycznia danego roku ((...) umów określających warunki współpracy na 2018r. zostało zawartych po dniu 1 stycznia 2018 r., (...) umów określających warunki współpracy na 2019r. zostało zawartych po 1 stycznia 2019 r., a (...) umów określających warunki współpracy na 2020 r. zostało zawartych po dniu 1 stycznia 2020 r. Powyższe wartości obejmują przypadki zawarcia kilku umów z jednym dostawcą.

W analogicznym okresie (...) umów określających warunki współpracy na 2018 r. zostało zawartych do dnia 1 stycznia 2018 r., (...) umów określających warunki współpracy na 2019r. zostało zawartych do dnia 1 stycznia 2019r., a (...) umów określających warunki współpracy na 2020r. zostało zawartych do dnia 1 stycznia 2020 r.

Przy ustaleniu liczby umów zawartych z opóźnieniem lub przed rozpoczęciem okresu rozliczeniowego, wskazanych w akapitach 79-80 pominięto wynikające z przedłożonych przez Spółkę zestawień dotyczących dat uzgodnień warunków współpracy oraz dat współpracy dostawców ze Spółką: umowy zawarte z dostawcami, którzy rozpoczynali współpracę ze Spółką w danym roku; umowy zawarte z dostawcami zagranicznymi oraz umowy z dostawcami, nad którymi Spółka nie posiadała przewagi kontraktowej.

Dowód: zestawienia dotyczące dat uzgodnień warunków współpracy z dostawcami produktów rolnych lub spożywczych na lata 2018-2021 (k. 85-111, 144-155, 1630-1640), zestawienie dotyczące dat współpracy Spółki z dostawcami produktów rolnych lub spożywczych (k. 1642-1648), wyjaśnienia Spółki zawarte w piśmie z dnia 29 października 2021r. (k. 1756 – 1758).

W 2021 r. (...) umów, z wyłączeniem umów zawartych z dostawcami międzynarodowymi oraz z dostawcami rozpoczynającymi współpracę ze Spółką, zostało zawartych po dniu 1 stycznia 2021r., jednak Spółka od 2021r. zaprzestała stosowania mechanizmu wstecznego wyrównywania nowych warunków współpracy. W związku z tym dalsza analiza będzie ograniczona do danych odnoszących się do okresu 2018-2020.

W związku z zawieraniem przez Spółkę z dostawcami produktów rolnych lub spożywczych w latach 2018-2020 umów z opóźnieniem, w niektórych przypadkach dochodziło do wyrównania nowo wynegocjowanych warunków z warunkami obowiązującymi w poprzednim roku kalendarzowym. Z zestawienia przedłożonego przez Spółkę, zawierającego szacowane przez Spółkę dane o dokonanych wstecznych wyrównaniach wynika, że rozliczenie dotyczyło (...) dostawców w 2018 r., (...) dostawców w 2019 r. i (...) dostawców w 2020 r. i obejmowało zmiany wysokości rabatów retrospektywnego miesięcznego lub generalnego podstawowego. W odniesieniu do przedstawionych w powyższym zakresie danych Spółka wyjaśniła, że ze względów technicznych jednoznaczne ustalenie danych dotyczących wysokości udzielonych wyrównań nie jest możliwe. W odniesieniu do danych za rok 2021r. Spółka wyjaśniła, że w 2021r. co do zasady zaprzestała wstecznego rozliczania nowych warunków umów z dostawcami. Wyjątek stanowiło rozliczenie tylko z jednym dostawcą tj. z (...) sp. z o.o., nad którym w ocenie Spółki nie posiada ona przewagi kontraktowej.

Dowód: wyjaśnienia Spółki zawarte w piśmie z dnia 11 października 2021r. (k. 1627-1628). wyjaśnienia zawarte w piśmie z dnia 3 listopada 2021r. (k.1849-1876), wyjaśnienia zawarte w piśmie z dnia 29 listopada 2021r. (k. 6211-6212)

Ze względu na podniesiony przez Spółkę fakt zaprzestania wstecznego rozliczania nowych warunków umownych od 2021r., w dalszej analizie dotyczącej wzajemnych rozliczeń pomiędzy stronami uwzględniono wyłącznie dane za lata 2018-2020.

Z zestawienia przedłożonego przez Spółkę wynika, że rozliczenia dokonywane pomiędzy stronami prowadziły do powstania dodatkowych zobowiązań zarówno po stronie dostawców jak i Spółki.

Łączna wysokość przepływów pieniężnych, wynikających ze wstecznego wyrównania nowych warunków współpracy zrealizowanych w latach 2018-2020 według szacunkowych danych Spółki wyniosła łącznie (...) zł, w tym:

 w 2018 r.  (...) zł (cała wskazana kwota obejmuje wyrównania zmniejszające wynagrodzenie dostawców, nie odnotowano przypadków wyrównania zwiększającego wynagrodzenie dostawców),

 w 2019 r. (...)zł (w tym: (...)zł dotyczyło zmniejszenia wynagrodzenia dostawców; (...) zł dotyczyło zwiększenia wynagrodzenia dostawców),

 w 2020 r.  (...) zł (cała wskazana kwota obejmuje wyrównania zmniejszające wynagrodzenie dostawców, nie odnotowano przypadków wyrównania zwiększającego wynagrodzenie dostawców).

Dowód: wyjaśnienia Spółki złożone w piśmie z dnia 3 listopada 2021r. oraz załączone do ww. pisma zestawienia dotyczące zrealizowanych wyrównań (k. 1849-1876).

Rozliczenie wsteczne w latach 2018-2020 objęło (...) dostawców produktów rolnych lub spożywczych, nad którymi stwierdzono istnienie po stronie (...) przewagi kontraktowej, a łączna suma uzyskanych z tego tytułu przez Spółkę środków pieniężnych wyniosła (...) zł, w tym:

 w 2018r.  (...)

 w 2019r.  (...)

 w 2020r.  (...)

W powyższych kwotach mieszczą się wyrównania obejmujące zarówno zmiany wysokości rabatów handlowych, jak również ewentualne zmiany cenników obowiązujących z mocą wsteczną od daty 1 stycznia danego roku rozliczeniowego.

Dowód: wyjaśnienia złożone przez dostawców Spółki zobowiązanych do udzielenia wyrównania

Z szacunkowych informacji przedłożonych przez Spółkę wynika, że w okresie 2018-2020r. jedynie w przypadku (...) dostawców wsteczne wyrównanie wzajemnych zobowiązań pieniężnych obejmowało zmniejszenie zobowiązań dostawców wobec Spółki. Do takich rozliczeń doszło wyłącznie w 2019 r. w odniesieniu do dostawców: (...) sp. z o.o. sp.k., (...) sp. z o.o. oraz (...) S.A.. Łączna wartość szacunkowych wyrównań wyniosła (...) zł.

W relacjach z niektórymi dostawcami (...) niezależnie od rabatów uregulowanych w RWW bądź porozumieniu cenowym, opisanych wyżej, uzyskuje dodatkowy upust cenowy pod nazwą „korekta warunków handlowych”. Jest to rabat udzielany (...) za dokonane wcześniej transakcje na podstawie dokumentu „Porozumienie dotyczące obniżki cen (...) Sp. z o.o. sp. kom. Potwierdzenie obniżenia cen ustalonych w porozumieniu cenowym z dnia…” (zwane dalej: Porozumieniem zmieniającym lub korektą warunków handlowych).

Wzorzec Porozumienia zmieniającego, opracowany przez (...), odnosi się do porozumień cenowych zawartych na czas nieokreślony z dostawcą (porozumienia zawarte podczas rozmów rocznych lub w toku bieżącej współpracy). Dokument stanowi, iż: „Strony potwierdzają następujące ustalenia: W związku z zakupem towaru dokonanym przez Zamawiającego od Dostawcy w okresie …..-…… oraz dodatkowymi ustaleniami Stron dotyczącymi cen zakupu tego towaru Strony ustalają, że w wyniku przeprowadzonych negocjacji ceny zakupionego towaru zostają obniżone o łączną kwotę ……. Pln netto.

W związku z tym Dostawca zobowiązuje się wystawić na podstawie niniejszego porozumienia zbiorczą fakturę korektę do dostaw w okresie od … do … opiewającą na kwotę: ….. pln netto.

Na fakturze korygującej dotyczącej rozliczenia, o którym mowa w niniejszym porozumieniu, niezbędne jest umieszczenie nazwy «Korekta warunków handlowych»”.

Dowód: wzorzec porozumienia dotyczącego obniżki cen – korekty warunków handlowych (k. 345).

Istota korekty warunków handlowych zakłada, że Spółka nie negocjuje ceny poszczególnych, dostarczanych przez dostawcę produktów, ale kwotowo określony rabat, który jest jej udzielany przez dostawcę. Wysokość rabatu jest niezależna od wysokości transakcji zrealizowanych przez strony w okresie wskazanym w porozumieniu. Konstrukcja rabatu zakłada, że jest on przyznawany za poprzednie okresy rozliczeniowe.

Dowód: wyjaśnienia (...) złożone w piśmie z dnia 13 sierpnia 2020r. oraz załączniku nr 2 – Tabeli z opisem poszczególnych rabatów (k. 339-341, 366-367), Wyjaśnienia (...) złożone w piśmie z dnia 26 października 2020r. (k. 431-433), Wyjaśnienie Spółki złożone w piśmie z dnia 29 marca 2021r. (k. 180-182).

Spółka wskazywała, że fakt, iż wynegocjowany z dostawcą rabat nie jest rozliczany w formie upustu udzielanego w ramach następujących po jego uzgodnieniu dostaw, w tym jako rabat od ceny nabywanych produktów, ale jako rabat kwotowy od wcześniejszych dostaw, wynika z przyjmowanej przez dostawców polityki handlowej, w tym niechęci dostawców do udzielania rabatu na fakturze, potrzebę dostawców do udzielenia jednorazowych rabatów w niskiej wartości kwotowej w przeciwieństwie do rabatów okresowych oraz zapotrzebowania dostawców na udzielenie rabatów wyrażonych jako konkretna wartość kwotowa, a nie wartość procentowa. Spółka nie przedstawiła żadnych dowodów na potwierdzenie powyższych okoliczności.

(...) nie stosuje żadnych kryteriów według których dokonuje wyboru dostawców udzielających Spółce rabatu w formie korekty warunków handlowych.

Zgodnie z wyjaśnieniami, to dostawca decyduje o sposobie rozliczenia rabatu poprzez wybór faktur podlegających korekcie. Rabat udzielony w formie korekty warunków handlowych rozliczany jest przez dostawcę w formie faktury-korekty wystawianej przez dostawcę po dostawie produktów.

Dowód: wyjaśnienia (...) złożone w piśmie z dnia 13 sierpnia 2020r. oraz załączniku nr 2 – Tabeli z opisem poszczególnych rabatów (k. 339-341, 366-367); Wyjaśnienia Spółki złożone w piśmie z dnia 29 marca 2021r. (k. 180-182).

Spółka jest inicjatorem negocjacji w zakresie udzielenia przez dostawcę rabatu w formie korekty warunków handlowych. Motywacją do wystąpienia z taką propozycją do dostawcy jest, według oświadczenia Spółki umożliwienie jej przedstawienia konsumentom atrakcyjnej oferty i konkurowanie na rynku z innymi jego uczestnikami.

Dowód: wyjaśnienia (...) złożone w piśmie z dnia 17 września 2020r. (k. 373-375).

Kwoty rabatów uzyskanych przez Spółkę w postaci korekt warunków handlowych nie mają jednak bezpośredniego przełożenia na ceny towarów oferowanych przez Spółkę konsumentom.

Dowód: wyjaśnienia Spółki złożone w piśmie z dnia 25 października 2021r. (k. 1707-1708).

Z informacji przekazanych przez Spółkę w toku postępowania wynika, że przed podpisaniem Porozumienia zmieniającego Spółka prowadzi z dostawcą negocjacje dotyczące udzielenia rabatu w formie korekty warunków handlowych. Negocjacje w tym zakresie odbywały się w formie osobistego spotkania, telefonicznie lub mailowo.

Dowód: wyjaśnienia Spółki złożone w piśmie z dnia 17 września 2020r., (k. 373 – 375) oraz załącznik nr 1 (k. 377).

Podstawę obliczenia wysokości kary w niniejszym postępowaniu stanowi potwierdzony w sprawozdaniu finansowym za rok obrotowy obejmujący okres od 1 marca 2020r. do 28 lutego 2021r. obrót Spółki, który wyniósł (...) zł. Maksymalny wymiar kary, jaką można nałożyć na przedsiębiorcę za stosowanie każdej ze stwierdzonych w niniejszej decyzji praktyk, na podstawie przepisów u.p.n.w.p.k., wynosi(...) zł – tj. 3% całkowitego obrotu osiągniętego przez (...) w roku obrotowym 2020/2021.

Powyżej opisany stan faktyczny został ustalony przez Sąd w oparciu o bezsporne twierdzenia Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, przedstawione w uzasadnieniu decyzji z 25 kwietnia 2022 r. oraz dokumenty zgromadzone w aktach administracyjnych sądowych sprawy.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje.

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Trafny jest zarzut powoda, że pozwany naruszył art. 6 w zw. z art. 7 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym poprzez ich błędne zastosowanie i w konsekwencji nieprawidłowe uznanie, że działania Spółki polegające na:

b) pobieraniu od dostawców produktów rolnych i spożywczych środków pieniężnych w postaci udzielanych przez dostawców rabatów na podstawie zawieranych po zakończeniu okresu rozliczeniowego porozumień bez uzgodnienia przed rozpoczęciem danego okresu rozliczeniowego wysokości tych rabatów oraz warunków ich przyznania, stanowią praktyki nieuczciwego wykorzystania przewagi kontraktowej, w sytuacji, gdy działania Spółki składające się wskazane w decyzji praktyki nie stanowiły wykorzystania przewagi kontraktowej, nie były sprzeczne z żadnym dobrym obyczajem oraz nie naruszały ani nie zagrażały żadnemu istotnemu interesowi któregokolwiek z dostawców produktów rolnych lub spożywczych.

Zgodnie z art. 6 wskazanej wyżej ustawy wykorzystywanie jest nieuczciwe, jeżeli jest sprzeczne z dobrymi obyczajami i zagraża istotnemu interesowi drugiej strony albo narusza taki interes. Dla wystąpienia warunku nieuczciwości w rozumieniu powołanego przepisu konieczne jest łączne spełnienie dwóch przesłanek: sprzeczności danego zachowania z dobrymi obyczajami oraz zagrożenia lub naruszenia istotnego interesu drugiej strony (tj. słabszego ekonomicznie nabywcy lub dostawcy). Zachowanie silniejszego ekonomicznie w tym przypadku nabywcy, godząc w istotny interes swego kontrahenta musi wynikać ze wskazanej przewagi, i tym samym nie byłaby realnie możliwa do stosowania w innych relacjach handlowych, tj. w przypadku jej braku.

Dla stwierdzenia naruszenia zakazu określonego w art. 6, a w konsekwencji wydania przez Prezesa Urzędu Ochrony konkurencji i Konsumentów decyzji o uznaniu praktyki za nieuczciwie wykorzystującą przewagę kontraktową konieczne jest wskazanie i udowodnienie istnienia dobrego obyczaju, sprzeczności z nim zachowania nabywcy oraz zagrożenia lub naruszenia istotnego interesu drugiej strony wynikającego ze wskazanej przewagi.

W ocenie Sądu, z obowiązku tego powód się nie wywiązał. Nie został wykazany fakt istnienia dobrego obyczaju, który wykluczałby możliwość wstecznego ustalania warunków współpracy handlowej i wstecznego rozliczania należności. Istnienie takiego dobrego obyczaju Prezes UOKiK przyjmuje wyłącznie na podstawie własnego przekonania, faktycznie je kreując, do czego nie jest uprawniony. Naruszenie dobrego obyczaju następuje wówczas, gdy działanie osoby narusza ramy istniejącego w tym momencie dobrego obyczaju.

W zaskarżonej decyzji brak jest też określenia podmiotów których istotnym interesom zagrażało działanie powoda.

W ocenie Sądu brak jest podstaw do przyjęcia samo przez się, że zawieraniu z dostawcami produktów rolnych i spożywczych umów określających warunki współpracy handlowej, w tym warunki udzielanych przez dostawców produktów rolnych i spożywczych rabatów, na dany rok już po jego rozpoczęciu z obowiązkiem rozliczenia różnicy pomiędzy nowymi a poprzednio obowiązującymi warunkami współpracy za okres od 1 stycznia do dnia podpisania umowy, oraz pobieranie od dostawców produktów rolnych i spożywczych środków pieniężnych w postaci udzielanych przez dostawców rabatów na podstawie zawieranych po zakończeniu okresu rozliczeniowego porozumień bez uzgodnienia przed rozpoczęciem danego okresu rozliczeniowego wysokości tych rabatów oraz warunków ich przyznania, godzi w ich istotne interesy.

Jest faktem powszechnie znanym, że w każdym roku w grudniu ma miejsce okres wzmożonych zakupów w tym produktów rolnych i spożywczych. Ma to związek z mającymi w tym obchodami świąt Bożego Narodzenia i Nowego Roku a także popularnych imienin. Wiąże się to ze wzmożonym wysiłkiem dostawców i placówek handlowych dla zapewnienia dostaw.

Równocześnie, również faktem powszechnie znanym jest, że z pierwszym dniem nowego roku dochodzi do szeregu zmian, które mają znaczenie dla warunków działania przedsiębiorców. Z tym dniem wchodzą w życie zmiany wysokości podatków, ceł i innych danin publicznych, stawek taryfowych np. w transporcie i energetyce. Zmiany te mogą mieć bezpośredni lub pośredni wpływ na warunki prowadzonej działalności. Oszacowanie tego wpływu nie zawsze jest możliwe z wyprzedzeniem. Trudno zatem zakładać, że każdy dostawca produktów rolnych i spożywczych jest zainteresowany prowadzeniem z powodem negocjacji zmiany warunków współpracy handlowej w grudniu, kiedy jest zaabsorbowany realizacją dostaw i nie jest w stanie w pełni oszacować skutków wprowadzanych z początkiem roku zmian, w sytuacji, gdy pozostaje on z powodem w długotrwałym stosunku handlowym i ma do niego zaufanie. Brak jest zatem podstaw do stosowania w tym zakresie domniemania faktycznego.

W tym miejscu należy zwrócić uwagę, że pozwany w zaskarżonej decyzji kwestionował jedynie skutek w postaci niepewności dostawców co do warunków nie zaś przedmiot zmian dokonywanych w warunkach współpracy handlowej, a w szczególności udzielane wstecznie rabaty.

Niezależnie od powyższego zważyć należało, że wykorzystywanie jest nieuczciwe, jeżeli jest sprzeczne z dobrymi obyczajami i zagraża istotnemu interesowi drugiej strony albo narusza taki interes. Treść art. 6 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym wymaga zatem aby wykazane było, że działanie powoda zagrażało lub naruszało istotny interes drugiej strony. Przesłanka istotności nie była przedmiotem ustaleń Prezesa UOKiK, co jest konsekwencją braku ustalenia kręgu podmiotów, które uznawały, że działania opisane w pkt I decyzji in narzucono i zagrażały one ich interesom.

Opisane wyżej braki decyzji powodują, że nie została wykazana przesłanka naruszenia interesu publicznego, gdyż nie jest określona czy do ewentualnego wykorzystania przewago kontraktowej doszło w stosunku jednego (naruszenie interesu indywidualnego), kliku (interes grupowy) czy większej liczby podmiotów (interes publiczny). Doszło zatem do naruszenia art. 1 ust. 1 2 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym.

Trafny jest również zarzut naruszenia art. 7 ust. 1 i 2 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym poprzez nieprawidłowe przyjęcie, że dla oceny przewagi kontraktowej wystarczające jest porównanie obrotów osiąganych przez dostawcę - stronę umowy ze Spółką oraz obrotów osiąganych przez (...), przy pominięciu potencjału ekonomicznego dostawcy wynikającego z siły rynkowej dostarczanych przez niego produktów i ich znaczenia dla (...) oraz potencjału grup kapitałowych. , do których należą strony umowy, co doprowadziło Prezesa UOKiK do nieuprawnionego przyjęcia, że Spółka dysponuje przewagą kontraktową nad grupą (...) dostawców produktów rolnych i spożywczych.

Wprawdzie, zdaniem Sądu, nie doszło do naruszenia art. 1 ust. 2 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/633 z dnia 17 kwietnia 2019 r. w sprawie nieuczciwych praktyk handlowych w relacjach między przedsiębiorcami w łańcuchu dostaw produktów rolnych i spożywczych (Dz. Urz. UE r L 111). Zgodnie art. 13 ust 1 Dyrektywy, państwa członkowskie miały obowiązek przyjęcia i publikacji, do dnia 1 maja 2021 r., przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych niezbędne do wykonania niniejszej dyrektywy a także rozpoczęcia stosowanie tych przepisów najpóźniej w dniu 1 listopada 2021 r., jednak nie przewidziano takiego obowiązku względem spraw już wszczętych, a nie zakończonych przed tą datą. Jednak fakt przyjęcia Dyrektywy zobowiązywał pozwanego do stosowania wykładni istniejącego prawa zgodnej z jej treścią.

Dokonując zatem oceny występowania występowanie znacznej dysproporcji w potencjale ekonomicznym nabywcy względem dostawcy albo dostawcy względem nabywcy pozwany obowiązany był zestawić wielkość obrotów powoda i podmiotów, które miałby być przedmiotem niedozwolonej praktyki i dokonać jej oceny w kontekście posiadania przewagi kontraktowej.

Nie zasługiwały na uwzględnienie zarzut naruszenia art. 8 i 10 §1 kpa oraz art. 6 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności („Konwencja") poprzez ograniczenie Spółce prawa wglądu do informacji o obrotach zrealizowanych przez jego poszczególnych dostawców, co uniemożliwia (a co najmniej istotnie utrudnia) (...) skuteczne kwestionowanie dokonanego przez Prezesa UOKiK kluczowego dla sprawy ustalenia odnośnie do rzekomej znacznej dysproporcji obrotów Spółki i jego dostawców, a w konsekwencji ogranicza (...) możliwość obrony jego praw. Zgodnie z art. 15 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym w postępowaniu w sprawach praktyk nieuczciwie wykorzystujących przewagę kontraktową stosuje się odpowiednio przepisy art. 5, art. 51-61, art. 69, art. 71-73, art. 74, art. 77, art. 78 i art. 80 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Zastosowanie ma zatem art.71 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów stanowiący, że Prezes Urzędu, wiceprezesi Urzędu i pracownicy Urzędu są obowiązani do ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa oraz innych informacji podlegających ochronie na podstawie odrębnych przepisów, jak również innych informacji pozyskanych w związku z wykonywaniem czynności służbowych. Ograniczanie prawa wglądu do materiału dowodowego następowało w trybie art.69 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, tj. w drodze zaskarżalnego postanowienia.

Za gołosłowne należało również uznać zarzuty naruszenia:

⚫: naruszenie art. 8 § 1 oraz art. 10 § 1 kpa oraz art. 6 ust. 3 lit. b) Konwencji poprzez uniemożliwienie Powodowi realizacji prawa czynnego udziału w postępowaniu na skutek wyznaczenia Spółce terminu na zajęcie ostatecznego stanowiska w sprawie uniemożliwiającego mu przedstawienie takiego stanowiska, w tym wypowiedzenie się co do zgromadzonych w postępowaniu dowodów, a nadto, wydanie Decyzji bez oczekiwania na ostateczne stanowisko Spółki w sprawie;
⚫: naruszenie art. 8 kpa oraz art. 6 ust. 3 lit. b) Konwencji poprzez wydanie przez Prezesa UOKiK w tym samym dniu dwóch różnych decyzji stwierdzających naruszenie przez Spółkę ustawy nwpk oraz ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2021 r. poz. 275).

Powód nie wykazał w jaki sposób wydanie decyzji uniemożliwiło mu podjęcie działań prawnych w celu ochrony jego praw. Bezspornym faktem jest zaś, że powód wniósł skutecznie odwołanie od decyzji.

Odnosząc się do zarzutów naruszenia art.33 ust. 1 i 37 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym zważyć należało, że stały się one bezprzedmiotowe wobec uwzględnienia zarzutów dalej idących.

Mając powyższe okoliczności na względzie, zaskarżoną decyzję należało uchylić na podstawie art.479 ^31a § 3 k.p.c.

O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku sporu, zasądzając na rzecz pozwanego koszty zastępstwa procesowego według norm przepisanych (art.98 k.p.c.).

Dodano: 30 kwietnia 2024, Opublikował(a): Anna Ciesielska
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Warszawie
Osoba, która wytworzyła informację: Bogdan Gierzyński
Data wytworzenia informacji: 19 lutego 2024