Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

Lp.

Opłata

Wysokość opłaty (zł)

Wzrost wysokości opłaty dla osób spoza terenu gminy P.

dla osób z terenu gminy P.

dla osób spoza terenu gminy P.

1.

Opłaty za miejsce pojedyncze w grobie ziemnym dużym na okres 20 lat

300,00

800,00

167%

2.

Opłaty za miejsce pojedyncze w grobie ziemnym małym na okres 20 lat

100,00

600,00

500%

3.

Opłaty za miejsce w grobie ziemnym rodzinnym (grobowcu) na okres 20 lat

500,00

1 500,00

200%

4.

Opłaty za miejsce rezerwowe dla grobu ziemnego pojedynczego na 20 lat

400,00

800,00

100%

5.

Opłaty za miejsce rezerwowe dla grobu ziemnego rodzinnego (grobowca) na 20 lat

1 000,00

2 000,00

100%

6.

Zastrzeżenia miejsca po 20 latach na kolejne 20 lat w grobie ziemnym dużym

300,00

800,00

167%

7.

Zastrzeżenia miejsca po 20 latach na kolejne 20 lat w grobie ziemnym małym

100,00

600,00

500%

8.

Zastrzeżenia miejsca po 20 latach na kolejne 20 lat w grobie ziemnym rodzinnym (grobowcu)

500,00

1 500,00

200%

Opłata

Liczba pobranych opłat

2013

2014

2015

P*

O**

P

O

P

O

miejsce pojedyncze w grobie ziemnym dużym na okres 20 lat

52

6

39

-

42

4

miejsce pojedyncze w grobie ziemnym małym na okres 20 lat

-

-

-

-

-

-

miejsce w grobie ziemnym rodzinnym (grobowcu) na okres 20 lat

1

-

-

-

1

-

miejsce rezerwowe dla grobu ziemnego pojedynczego na 20 lat

20

1

29

3

7

1

miejsce rezerwowe dla grobu ziemnego rodzinnego (grobowca) na 20 lat

1

-

-

1

-

-

Zastrzeżenie miejsca po 20 latach na kolejne 20 lat w grobie ziemnym dużym

83

-

64

-

28

-

Zastrzeżenie miejsca po 20 latach na kolejne 20 lat w grobie ziemnym małym

6

-

6

-

2

-

Zastrzeżenie miejsca po 20 latach na kolejne 20 lat w grobie ziemnym rodzinnym (grobowcu)

-

-

-

-

-

-

Opłata

Wartość pobranych opłat (zł)

2013

2014

2015

P*

O**

P

O

P

O

miejsce pojedyncze w grobie ziemnym dużym na okres 20 lat

15 600

4 800

11 700

-

11 520

3 200

miejsce pojedyncze w grobie ziemnym małym na okres 20 lat

-

-

-

-

-

-

miejsce w grobie ziemnym rodzinnym (grobowcu) na okres 20 lat

500

-

-

-

500

-

miejsce rezerwowe dla grobu ziemnego pojedynczego na 20 lat

8 000

800

11 600

2 400

2 800

800

miejsce rezerwowe dla grobu ziemnego rodzinnego (grobowca) na 20 lat

1 000

-

-

2 000

-

-

Zastrzeżenie miejsca po 20 latach na kolejne 20 lat w grobie ziemnym dużym

24 900

-

19 200

-

8 400

-

Zastrzeżenie miejsca po 20 latach na kolejne 20 lat w grobie ziemnym małym

600

-

600

-

200

-

Zastrzeżenie miejsca po 20 latach na kolejne 20 lat w grobie ziemnym rodzinnym (grobowcu)

-

-

-

-

-

-

SUMA

50 600

5 600

43 100

4 400

23 420

4 000

Zdaniem Sądu, Prezes Urzędu prawidłowo zatem stwierdził, że powódka naruszyła zakaz wynikający z treści art. 9 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, Sąd podziela to stwierdzenie i uznaje je za własne. Prezes Urzędu prawidłowo również ustalił także rynek właściwy, jak i pozycję dominującą na tym rynku zajmowaną przez powódkę.

Kwestia oceny rynku właściwego i posiadania przez dany podmiot pozycji dominującej należy do sfery oceny prawnej dokonywanej przez sąd w płaszczyźnie art. 9 u.o.k.k. w zw. z art. 4 pkt 9 i 10 u.o.k.k., nie zaś na gruncie ustaleń faktycznych jako takich (tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 15 maja 2014 r., sygn. akt VI ACa 1440/13, Lex nr 1527293).

Sąd uznał wszystkie zarzuty strony odwołującej za chybione, albowiem nie zostały poparte żadnymi dowodami na ich poparcie.

W odniesieniu do pierwszego zarzutu należy stwierdzić, że zgodnie z treścią art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 1515 ze zm.) bezspornym jest, że potrzeby wspólnoty, o których mowa jest w tym przepisie oraz całościowe rozumienie zadań realizowanych przez gminę jako wyodrębnioną jednostkę administracyjną kraju należy rozumieć w sposób szerszy oraz bardziej kompleksowy, niż tylko zadań na rzecz zaspakajania zbiorowych potrzeb wspólnoty, tj. faktycznych mieszkańców gminy, jak argumentowała zarówno na etapie postępowania administracyjnego, jak i sądowego powódka.

W myśl art. 1 ust. 1 wskazanej wyżej ustawy, mieszkańcy gminy tworzą z mocy prawa wspólnotę samorządową. Zaś zgodnie z ust. 2 ilekroć w ustawie jest mowa o gminie, należy przez to rozumieć wspólnotę samorządową oraz odpowiednie terytorium.

Z kolei w myśl art. 6. ust. 1 tej ustawy, do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

Wskazać należy, że treść art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym nie stanowi podstawy do różnicowania warunków korzystania z usług cmentarnych na cmentarzu komunalnym. Jakkolwiek bowiem w powyższym przepisie ustawodawca posługuje się pojęciem „potrzeb wspólnoty", to z jego treści nie wynika, mając na względzie przedmiot niniejszej sprawy, obowiązek świadczenia usług cmentarnych jedynie w stosunku do mieszkańców gminy. Z przepisów bowiem zawartych w ustawie o cmentarzach i chowaniu zmarłych, prawo do pochówku na wybranym cmentarzu przysługuje każdemu, czyli również osobom spoza terenu gminy, na której zlokalizowany jest cmentarz. W ocenie Sądu zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej, biorąc za podstawę jedynie przepisy ustawy o samorządzie gminnym, jako ograniczone wyłącznie do mieszkańców tej gminy prowadzi do nierównego traktowania ze względu na miejsce zamieszkania.

W tym miejscu należy wskazać, że mieszkańcem gminy jest osoba fizyczna przebywająca na terytorium gminy z zamiarem stałego pobytu. Stałego zamieszkania danej osoby w określonym miejscu nie ocenia się wyłącznie według jej zameldowania na pobyt stały, lecz na podstawie faktów świadczących o jej stałym przebywaniu w tej miejscowości. Brak zameldowania nie pozbawia osoby stale zamieszkującej w gminie statusu członka wspólnoty gminnej. Wspólnotę samorządową tworzą osoby stale zamieszkujące w gminie. Brak formalnego zameldowania nie pozbawia statusu członka wspólnoty gminnej ani związanych z tym faktem praw i obowiązków. Jednostka samorządu nie może różnicować swoich stałych mieszkańców na tych zameldowanych i tych, którzy nie mają tego przymiotu (wyrok NSA z dnia 2 lipca 2014 r., I OSK 1054/14, Lex nr 1511825). W odniesieniu do przedmiotowej sprawy, powyższe stanowisko jednoznacznie wskazuje, że gmina w sposób dowolny interpretuje przepisy o samorządzie gminnym, stawiając argument różnicowania statusu mieszkańców dla wykazania zasadności podniesienia cen dla kręgu osób, nie zamieszkujących powodowej gminy. Zdaniem Sądu takie stanowisko powódki rażąco narusza przepisy, czyniąc działania powódki dyskryminacyjnymi. W tym wypadku Gmina, jako przedsiębiorca podlega m.in. ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów.

Gmina nie może wywodzić swoich uprawnień jedynie na podstawie przepisów o samorządzie gminnym, albowiem w zakresie wykonywania usług cmentarnych (jako przedsiębiorca) podlega również innym uregulowaniom prawnym. Zadania własne gminy (określone w powyższym przepisie), związane z zarządzaniem cmentarzem komunalnym, odnoszące się jedynie do osób mających miejsce zamieszkania w tej gminie stanowiłoby, w ocenie Sądu, niezgodne z zasadami wykładni celowościowej przepisów dotyczących prawa osób do pochówku. Ustawodawca zagwarantował możliwość realizacji prawa do pochówku w poszczególnych jednostkach terytorialnych kraju dla osób dysponujących prawem do wyboru miejsca, który determinują szczególne względy - m.in. wola osoby zmarłej czy istnienie grobów osób bliskich, poprzez cmentarze komunalne. Przepisy regulujące kwestie zarządzania cmentarzami, czy prawa do pochówku nie zawierają przepisów pozwalających na różnicowanie pozycji poszczególnych grup osób korzystających z cmentarza komunalnego, a zatem dokonany przez Gminę P. podział podmiotowy rynku uznać należy za przejaw nadużycia pozycji dominującej. Gmina zobowiązana jest do zagwarantowania prawa do pochowania na zarządzanym przez nią cmentarzu każdego zmarłego, którego bliscy zgłoszą taki zamiar pochowania na konkretnym cmentarzu. Ustawodawca nie formułuje w przepisach ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych, ani w innych przepisach odnoszących się do prawa do pochówku, dodatkowych kryteriów istotnych do stwierdzenia dysponowania prawem do pochowaniu na cmentarzach komunalnych, w tym kryteriów dotyczących miejsca zamieszkania uprawnionych. Za bezsporne należy uznać, że ustawodawca określił jeden warunek przyjęcia zwłok do pochowania przez zarządcę cmentarza - przedstawienie odpowiednich dokumentów.

Dodać należy, że w art. 7 ust. 1 pkt 13 ustawy o samorządzie gminnym, wymieniony jest obowiązek prowadzenia cmentarzy gminnych, nie jest on jednak podstawą prawną do podejmowania przez organy jednostek samorządu terytorialnego uchwał (Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody (...) z 7 października 2009 r., NK/Z.II.0911-361/09, Lex nr 569969).

Wyraża to art. 8 ust. 1 ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych, gdzie przyjęcie zwłok do pochowania na cmentarz następuje po przedstawieniu dokumentów określonych w art. 11 ust. 4b i 9. Zgodnie z tym przepisem ust. 4b stanowi, że podmiot, któremu została wydana karta zgonu, przekazuje część karty zgonu, zawierającą nazwisko, nazwisko rodowe, imię (imiona) osoby zmarłej, stan cywilny osoby zmarłej, datę i miejsce zgonu, datę i miejsce urodzenia osoby zmarłej, imiona i nazwiska rodziców osoby zmarłej, informację, czy zgon nastąpił w wyniku choroby zakaźnej, oraz zawierającą adnotację o zarejestrowaniu zgonu lub zgłoszeniu zgonu, administracji cmentarza w celu pochowania zwłok. Natomiast ust. 9 – w przypadkach, w których zachodzi uzasadnione podejrzenie, że przyczyną zgonu było przestępstwo, na pochowanie zwłok oprócz karty zgonu wymagane jest zezwolenie prokuratora. Wobec powyższego należy stwierdzić, że skoro ustawodawca nie wprowadza swoistego uprzywilejowania w wyborze miejsca pochówku osobom zamieszkałym na terenie gminy, na której zlokalizowany jest cmentarz komunalny i uprawnienia do stosowania na tej podstawie różnych opłat, to działanie takie podlegać może ocenie w kontekście ewentualnego naruszenia ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.

W związku z powyższym, w świetle tego przepisu, nie można żądać innych dokumentów. Warunkiem bowiem przyjęcia zwłok na cmentarz są odpowiednie dokumenty wskazane w ustawie. Żadne inne zatem, nie mogą warunkować, bądź to samego przyjęcia (bądź nie), czy też na ich podstawie różnicować cenę za wykonanie usług cmentarnych. Zawarcie w zarządzeniach Burmistrza P. różnych cen, tj. dla osób z terenu gminy P. i dla osób spoza terenu gminy P., wskazuje że dodatkowym dokumentem musiało być wykazanie ostatniego miejsca zamieszkania osoby zmarłej, mającej być pochowaną na cmentarzu komunalnym powódki. Zatem to jakie dokumenty ma obowiązek złożyć osoba upoważniona do pochówku zmarłego w tym przypadku, pozostaje w sprzeczności z art. 8 w związku z art. 11 ust. 5 i 9 ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych.

Co zaś się tyczy twierdzeń odwołującej, że skoro gmina „może” odmówić świadczenia poszczególnych usług na rzecz mieszkańca innej gminy, to tym bardziej ma prawo do różnicowania sytuacji podmiotów, zgodnie z którymi prawo do pochówku na dowolnie wybranym cmentarzu ma charakter szczególnego, subiektywnego życzenia, które w opinii strony powodowej, w warunkach gospodarki rynkowej z reguły jest droższe, to należy uznać je za bezzasadne, jak również niepoparte dowodami. Stosowany przez gminę cennik za usługi cmentarne wskazywał na to, iż gmina w pełni akceptuje fakt, że do pochówku na cmentarzu prawo mają również osoby spoza terenu Gminy P., jednakże dla tych, ustaliła inne stawki opłat za usługi cmentarne.

Ponadto, w zakresie zastosowania zróżnicowanych stawek dla określonych grup podmiotów, należy stanowczo zaznaczyć, że Gmina P. nie powołała żadnych przesłanek uzasadniających przyjęcie zróżnicowanych stawek opłat w zależności od ostatniego miejsca zamieszkania osoby zmarłej.

Dodatkowo, cena za realizowane usługi użyteczności publicznej, które są przez Gminę świadczone w wykonaniu zadań zleconych na gruncie ustawowym, powinna odzwierciedlać koszty prowadzonej w tym zakresie działalności przez gminę, nie znajduje uzasadnienia różnicowanie opłat, biorąc pod uwagę jednakowe koszty wykonywania usług (wyrok NSA z dnia 16 lutego 1996 r., SA/Wr 674/95, OwSS 1996/4/125/125; wyrok NSA z dnia 13 czerwca 2000 r., I SA/Wr 3029/98, Lex nr 47561).

Sąd stoi na stanowisku, że powódka zastosowała względem części osób cenę nadmiernie wygórowaną, co należy rozumieć jako cenę naruszającą zasadę ekwiwalentności świadczeń. Odnośnie ceny nadmiernie wygórowanej wypowiedział się w wyroku z 15 lipca 2010 r. Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w sprawie o sygn. akt XVII AmA 61/09, Lex nr 1727293 wskazując, że „ceną nadmiernie wygórowaną w rozumieniu art. 9 ust. 2 pkt 1 uokik jest cena pozostająca bez uzasadnionego związku z ekonomiczną wartością świadczenia i tym samym znajdująca się na poziomie wyższym od konkurencyjnego. Nieuzasadnione podnoszenie przez dominanta cen, których utrzymanie nie byłoby możliwe w warunkach wolnej konkurencji, jest przykładem typowej praktyki eksploatacyjnej. Zachowanie to wykorzystuje bowiem swoiste ekonomiczne uzależnienie kontrahentów od oferty przedsiębiorcy mającego na rynku pozycję dominującą. […] Zysk nie jest pierwszorzędną i jedyną przesłanką dla ustalenia, czy cena ma nieuczciwy, nadmiernie wygórowany charakter”. Zdaniem Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów przy ustalaniu, czy dana cena jest nadmiernie wygórowana, należy posługiwać się dwojakiego rodzaju kryteriami. Pierwsze z nich wiąże się z analizą kosztową działalności gospodarczej przedsiębiorcy. Wyróżnia się tu kryteria odnoszące się do: kosztów własnych przedsiębiorcy wynikających z kalkulacji ceny towaru (usługi), wielkości zysku w cenie jednostkowej, rentowności rozumianej jako stosunek zysku do kosztów własnych. Druga grupa kryteriów powstaje z porównania cen występujących na rynku właściwym z cenami potencjalnych konkurentów przedsiębiorcy na innych rynkach (tzw. analiza porównawcza cen). Jeżeli w wyniku zastosowania tych kryteriów okaże się, że badana cena istotnie narusza zasadę ekwiwalentności świadczeń kontrahentów, gdyż jest rażąco zawyżona w stosunku do wartości świadczenia oferowanego przez dominującego na rynku przedsiębiorcę, to przyjąć należy, że mamy do czynienia z ceną nadmiernie wygórowaną w rozumieniu art. 9 ust. 2 pkt 1 u.o.k.k. Narzucanie cen nadmiernie wygórowanych zachodzi już w momencie samego oferowania takich cen; nie jest zatem konieczne zrealizowanie danej transakcji, czyli zazwyczaj zbycie towaru po danej cenie. Jak już wskazano wyżej, zastosowania zakazu zawartego w art. 9 u.o.k.k. nie wyłącza okoliczność, iż antykonkurencyjny lub eksploatacyjny skutek faktycznie nie został zrealizowany (przy istnieniu jednak takiego zamiaru, celu po stronie dominanta). Powyższe znajduje potwierdzenie w także orzecznictwie .

Przechodząc na grunt niniejszej sprawy należy wskazać, że powodowa Gmina różnicowała w okresie obowiązywania Zarządzenia pobierane od konsumentów opłaty za korzystanie z cmentarza komunalnego, w zależności od ostatniego miejsca zamieszkania osoby grzebanej lub miejsca zamieszkania osoby, na rzecz której rezerwowane było miejsce grzebalne. Dla osób, które przed śmiercią nie zamieszkiwały Gminy P., ww. opłaty (m.in. za miejsce pojedyncze w grobie ziemnym dużym na okres 20 lat oraz za miejsce w grobie ziemnym rodzinnym (grobowcu) na okres 20 lat) były o co najmniej 100% wyższe, niż w przypadku osób, które były jej mieszkańcami (w skrajnych przypadkach dla osób spoza terenu Gminy opłata była wyższa o 500%).

Dochody pobrane przez Spółkę – administratora cmentarza – na podstawie Zarządzenia oraz dotacje Wojewody (...)- (...), na utrzymanie cmentarza komunalnego i świadczenia na nim usług cmentarnych w poszczególnych latach wynosiła: w 2013 r. – 35.839,00 zł, w 2014 r. – 49.491,04 zł oraz w 2015 r. – 49.751,25 zł. Wysokość rocznego kosztu jaki Gmina P. przeznaczyła na utrzymanie cmentarza komunalnego i świadczenia na nim usług cmentarnych w poszczególnych latach wynosiła w 2013 r. – 70.347,00 zł, w 2014 r. – 50.167,68 zł, w 2015 r. – 64.000,00 zł.

Gmina P. jako właściciel cmentarza komunalnego w P., w związku
z zapewnieniem i obsługą świadczenia na nim usług cmentarnych, w poszczególnych latach poniosła koszty na administrowanie cmentarzem w wysokości: w 2013 r. – (...) zł, w 2014 r. – (...) zł, zaś w 2015 r. – (...) zł.

Odnośnie podnoszonego przez gminę finansowego uzasadnienia wprowadzenia zróżnicowania opłat należy stwierdzić, że różnice między pobranymi kwotami w przypadku pochówku (lub rezerwacji miejsca grzebalnego na rzecz) osób spoza obszaru gminy P., a kwotami jakie byłyby pobrane w przypadku jednolitej stawki dla wszystkich osób korzystających z cmentarza komunalnego wynosiły w 2013 r. – 3 400 zł, w 2014 r. – 2 200 zł, a w 2015 r. – 2 400 zł. Zatem wysokość pobranych opłat w przypadku pochówku osób spoza terenu Gminy P. w części ponad stawkę obowiązującą mieszkańców gminy nie stanowiła istotnej części całości wpływów uzyskiwanych rocznie przez gminę z tytułu korzystania z cmentarza komunalnego.

Przechodząc natomiast do zarzutu naruszenia art. 4 pkt 9 w zw. z art. 9 ust. 1 i ust. 2 pkt 7 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie stwierdzić należy, że zgodnie z treścią art. 4 pkt 9 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U. z 2015 r., poz. 184 ze zm.) rynek właściwy - to rynek towarów, które ze względu na ich przeznaczenie, cenę oraz właściwości, w tym jakość, są uznawane przez ich nabywców za substytuty oraz są oferowane na obszarze, na którym, ze względu na ich rodzaj i właściwości, istnienie barier dostępu do rynku, preferencje konsumentów, znaczące różnice cen i koszty transportu, panują zbliżone warunki konkurencji.

W zaskarżonej decyzji prawidłowo, zdaniem Sądu, został określony rynek właściwy w ujęciu geograficznym, uznając że w niniejszej sprawie jest nim Cmentarz Komunalny w P.. Prawidłowym było również określenie rynku właściwego jako rynku organizowania usług cmentarnych na należącym do niej cmentarzu komunalnym w P.. W aspekcie geograficznym jako rynek należy bowiem określić rynek lokalny, który obejmuje teren cmentarza komunalnego w P.. Stosownie do ustalonego orzecznictwa antymonopolowego, rynek organizowania usług cmentarnych oraz rynek usług cmentarnych w wymiarze geograficznym mają charakter lokalny i są ograniczone do terenu określonego cmentarza. W mniejszym bowiem stopniu o wyborze cmentarza dla dokonania pochówku w danej miejscowości będzie konkurencja pomiędzy administratorami poszczególnych cmentarzy. O wyborze cmentarza może decydować, wola zmarłej osoby, wyznaniowy charakter cmentarza, istnienie grobów bliskich, czy też prestiż cmentarza (wyrok Sądu Antymonopolowego z 23 kwietnia 2001 r., sygn. akt XVII Ama 49/00 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego z dnia 9 kwietnia 2008 r., sygn. akt VI ACa 1327/07).

Jakkolwiek ustawa nie określa, co należy rozumieć przez pojęcie nadużywania pozycji dominującej, wskazując jedynie przykłady zachowań przedsiębiorcy, które kwalifikować należy jako przejaw takiego nadużycia. Katalog zachowań mogących stanowić nadużycie pozycji dominującej jest zatem otwarty. Konieczność przestrzegania art. 9 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oznacza ograniczenie swobody działalności gospodarczej, która jest konstytucyjnie gwarantowaną wolnością przysługującą każdemu przedsiębiorcy - w tym także posiadającemu pozycję dominującą na rynku. Wolność ta może być jednak ograniczona, jeśli wymaga tego ochrona ważnego interesu publicznego (art. 22 Konstytucji RP), a za taki uznać należy wartości chronione przez regulacje ustawy antymonopolowej. Nadużycie pozycji dominującej jest zjawiskiem o charakterze obiektywnym. Prawo zmierza do przeciwdziałania i zwalczania wszelkich zachowań stanowiących takie nadużycie, bez względu na intencje dominanta (strona subiektywna oceny danego zachowania dominanta nie ma znaczenia dla jego kwalifikacji w trybie art. 9 u.o.k.k.). Oznacza to, że nieistnienie po stronie przedsiębiorcy dominującego zamiaru takiego nadużycia nie wyklucza stosowania powołanego przepisu do danego przypadku. Brak winy dominanta nie legalizuje zatem jego zachowania. Brak winy, tj. nieświadomość dopuszczenia się przez przedsiębiorcę dysponującego pozycją dominującą praktyki, która z uwagi na swe skutki spełniła przesłanki zakwalifikowania jej jako nadużycia tej pozycji - może mieć znaczenie przy podejmowaniu przez Prezesa UOKiK decyzji o nałożeniu kary pieniężnej na dominanta, a także o wielkości takiej kary (Konrad Kohutek, Komentarz do art. 9 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, Kohutek K., Sieradzka M. - Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz, Lex 2014). W realiach niniejszej sprawy stanowisko odwołującej odnośnie zróżnicowania podmiotowego nie mogą determinować i legalizować działań gminy jako przedsiębiorcy, które w świetle powyższego przepisu wskazują na nadużywanie pozycji dominującej na rynku lokalnym, który w przedmiotowej sprawie obejmuje cmentarz komunalny w P..

W odniesieniu natomiast do kary pieniężnej, odwołująca nie odniosła się, wnosząc jedynie o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości. Zgodnie z art. 106 ust. 1 pkt 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów organ ochrony konkurencji może nałożyć na przedsiębiorcę, w drodze decyzji, karę pieniężną w wysokości nie większej niż 10 % obrotu osiągniętego w roku rozliczeniowym poprzedzającym rok nałożenia kary, jeżeli przedsiębiorca ten, choćby nieumyślnie: dopuścił się naruszenia zakazu określonego m.in. w art. 9. W myśl art. 106 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy obrót o którym w ust. 1 oblicza się jako sumę przychodów wykazanych w rachunku zysków i strat – w przypadku przedsiębiorcy sporządzającego taki rachunek na podstawie przepisów o rachunkowości.

Ustalając wymiar kary pieniężnej należało dokonać oceny wagi stwierdzonego naruszenia, biorąc pod uwagę, że o wadze naruszenia decydują dwie grupy okoliczności: dotyczące (a) natury naruszenia i (b) czynników związanych ze specyfiką rynku oraz działalnością przedsiębiorcy. Jako że powodowa gmina jako podmiot zarządzający cmentarzem komunalnym od wielu lat, świadomie stosowała zróżnicowane stawki opłat za usługi cmentarne na cmentarzu komunalnym w P., w zależności od ostatniego miejsca zamieszkania osoby grzebanej lub osoby, na rzecz której rezerwowane było miejsce grzebalne, to posiadając pozycję dominującą na rynku uzyskiwała dodatkowy dochód z tytułu realizowanych zadań w zakresie zarządu nad infrastrukturą cmentarną. W ocenie Sądu naruszenie zostało popełnione umyślnie. W związku z powyższym stwierdzić należy, iż istnieją podstawy do nałożenia na Gminę P. kary pieniężnej w oparciu o art. 106 ust. 1 pkt 1 ustawy. Ponieważ w 2015 roku Spółka osiągnęła obrót (przychód) w wysokości (...) zł, maksymalna kara, jaka może zostać nałożona w oparciu o powołany przepis wynosi (...) zł.

Należało zaliczyć przedmiotową praktykę gminy jako przedsiębiorcy do innych niż bardzo poważne i poważne - naruszeń prawa antymonopolowego, należące do praktyk eksploatacyjnych, stosowanych przy wykorzystywaniu przez przedsiębiorców istniejącej nad konsumentami przewagi kontraktowej. O nałożeniu kary zadecydowała naganność postępowania powódki, jako podmiotu dominującego na rynku właściwym, jakim jest teren cmentarza komunalnego, która przejawiała się w dysproporcji praw i obowiązków kontrahentów. Wzięto również pod uwagę, że naruszenie zostało wprowadzone w życie poprzez Zarządzenia Burmistrza P., ustalającego zróżnicowane opłat w kwestionowany sposób oraz jego późniejsze stosowanie. Ponadto wzięto pod uwagę fakt, że działanie Gminy dotyczyło odbiorców znajdujących się w szczególnej sytuacji, która wymusza na nich niezwłoczną decyzję w zakresie skorzystania z usług związanych pochówkiem. Istotne znaczenie dla wymiaru kary miała również charakterystyka rynku, na którym podejmowane były kwestionowane działania. Ze względu na działania gminy konsumenci nie mieszkający w P. poprzez wnoszenie wyższych opłat ponieśli realną szkodę. Poza tym okres naruszenia należało określić jako długotrwały - od 1 stycznia 2013 r. do dnia 31 marca 2016 r. Ważąc wysokość nałożonej kary pieniężnej organ antymonopolowy ocenił również okoliczności obciążające i łagodzące, stanowiące ocenę podmiotowej strony czynu przedsiębiorcy. Za okoliczność łagodząca uznano fakt zaniechania stosowania praktyki, natomiast za okoliczność obciążająca uznano umyślny charakter naruszenia. W związku z powyższym kara w wysokości 0,29 % przychodu i 2,86 % kary maksymalnej przewidzianej za naruszenie zakazu określonego w art. 9 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, wynosi 2 006,82 zł. zdaniem Sądu kara w tej wysokości jest wystarczająca do wymuszenia przestrzegania obowiązującego porządku prawnego, a także pozostaje w proporcji do możliwości finansowych Gminy. Spełni również rolę represyjno-wychowawczą, by eliminować w przyszłości takie bezprawne zachowania.