Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 listopada 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

Przewodniczący –	Sędzia SO Anna Maria Kowalik
Protokolant –	St. Sekr. Sąd. Joanna Preizner - Offman

po rozpoznaniu 14 listopada 2024 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) sp. z o.o. we W.

przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

o uznanie postanowień wzorców umów za niedozwolone

na skutek odwołania powódki od decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z 17 maja 2023 r. Nr (...)

I.  oddala odwołanie.

II.  zasądza od (...) sp. z o.o. we W. na rzecz Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów kwotę 720 zł (siedemset dwadzieścia złotych) z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sędzia SO Anna Maria Kowalik

Sygn. akt: XVII AmA 69/23

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 17 maja 2023 r. nr (...), Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (dalej jako „ Prezes UOKiK”, „ Pozwany”):

I. Na podstawie art. 23b ust. 1 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2021 r. poz. 275 ze zm.) (dalej jako „ u.o.k.i.k.”), po przeprowadzeniu wszczętego z urzędu postępowania w sprawie o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone, Prezes UOKiK uznał postanowienia wzorców umów stosowane przez (...) sp. z o.o. z siedzibą we W. o treści:

[1.] „ Pożyczkobiorca oświadcza, że warunki niniejszej umowy były negocjowane przez Strony oraz miał on realny wpływ na poszczególne zapisy umowy, które kształtowane były w odniesieniu do jego indywidualnych potrzeb” (§ 12 ust. 4 wzorca umowy pożyczki),

[2.] „ Pożyczkobiorca oświadcza, że nie ma żadnych zastrzeżeń, co do zawieranej umowy, ani nie wnosi do niej żadnych uwag, a umowa jest w pełni zrozumiała” (§ 12 ust. 6 wzorca umowy pożyczki)

za niedozwolone postanowienia umowne, o których mowa w art. 385 ¹ § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.) (dalej jako „ k.c. ”), co stanowi naruszenie art. 23a u.o.k.i.k. - i zakazuje ich wykorzystywania.

II. Na podstawie art. 23b ust. 2 u.o.k.i.k. Prezes UOKiK po przeprowadzeniu postępowania w sprawie o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone nałożył na (...) sp. z o.o. z siedzibą we W. środek usunięcia trwających skutków naruszenia zakazu stosowania we wzorcach umów zawieranych z konsumentami niedozwolonych postanowień umownych określonych w punkcie I. sentencji niniejszej decyzji, poprzez wysłanie, w terminie 2 miesięcy od dnia uprawomocnienia się niniejszej decyzji, pisemnej informacji, w formie przesyłki rejestrowanej – listu poleconego, do wszystkich konsumentów, którzy zawarli umowy na podstawie wzoru umowy pożyczki, zawierającego postanowienia (lub jedno z postanowień), o których mowa w punkcie I. sentencji decyzji, o uznaniu tych postanowień za niedozwolone, w sposób czytelny dla odbiorcy (tj. sporządzonej z zastosowaniem czcionki Times New Roman koloru czarnego na białym tle, w rozmiarze co najmniej 13 punktów) – o następującej treści:

„ Szanowna Pani/Szanowny Panie,

informujemy, że decyzją nr (...) z dnia 17 maja 2023 r. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów uznał stosowane przez (...) sp. z o.o. z siedzibą we W. następujące klauzule zamieszczone we wzorcu umowy pożyczki za niedozwolone postanowienia umowne:

[1.] „Pożyczkobiorca oświadcza, że warunki niniejszej umowy były negocjowane przez Strony oraz miał on realny wpływ na poszczególne zapisy umowy, które kształtowane były w odniesieniu do jego indywidualnych potrzeb” - § 12 ust. 4 wzorca umowy pożyczki,

[2.] „Pożyczkobiorca oświadcza, że nie ma żadnych zastrzeżeń, co do zawieranej umowy, ani nie wnosi do niej żadnych uwag, a umowa jest w pełni zrozumiała” -§ 12 ust. 6 wzorca umowy pożyczki i zakazał ich wykorzystywania.

W związku z powyższym ww. postanowienia są bezskuteczne wobec konsumentów (tj. przedsiębiorca nie może się na nie powoływać i kształtować na ich podstawie stosunku umownego z konsumentem). Prawomocna decyzja o uznaniu postanowienia wzorca umowy za niedozwolone ma skutek wobec przedsiębiorcy, co do którego stwierdzono stosowanie niedozwolonego postanowienia umownego oraz wobec wszystkich konsumentów, którzy zawarli z nim umowę na podstawie wzorca wskazanego w decyzji (art. 23b oraz art. 23d ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów).

Szczegółowe informacje dostępne są w decyzji Prezesa UOKiK nr (...) opublikowanej na stronie internetowej Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów pod adresem www.uokik.gov.pl. Decyzja jest prawomocna.

Jednocześnie prawomocna decyzja Prezesa UOKiK może być dla Pani/Pana pomocna przy indywidualnym dochodzeniu roszczeń związanych ze stosowaniem niedozwolonych postanowień umownych, określonych w decyzji nr (...). Sąd powszechny związany jest bowiem decyzją Prezesa Urzędu w zakresie stwierdzenia niedozwolonego charakteru tych postanowień”;

przy czym obowiązek ten powinien zostać zrealizowany z zastosowaniem następujących zasad:

A. w przypadku zmiany nazwy przedsiębiorcy, jego przekształcenia lub przejścia praw i obowiązków na inny podmiot pod jakimkolwiek tytułem, powyższy obowiązek powinien być zrealizowany odpowiednio przez lub za pośrednictwem danego przedsiębiorcy lub jego następcy prawnego, ze wskazaniem nazwy dawnej i nowej,

B. w sytuacji, gdy na dzień wysłania ww. korespondencji konsument uprawniony do otrzymania przedmiotowego oświadczenia, nie będzie już stroną umowy pożyczki, to oświadczenie powinno zostać przesłane na jego ostatni znany przez przedsiębiorcę adres korespondencyjny,

C. w razie zmiany treści sentencji decyzji lub jej uzasadnienia przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów lub sąd powszechny, powyższy obowiązek powinien być zrealizowany zgodnie ze zmienioną treścią decyzji.

III. Na podstawie art. 77 ust. 1 i art. 80 u.o.k.i.k. oraz na podstawie art. 263 § 1 i art. 264 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2023 r. poz. 775 ze zm.) (dalej jako „ k.p.a. ”) w związku z art. 83 u.o.k.i.k., Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów obciążył (...) sp. z o.o. z siedzibą we W. kosztami postępowania opisanego w punkcie I. sentencji niniejszej decyzji w sprawie o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone w kwocie 77 złotych (słownie: siedemdziesięciu siedmiu złotych) i zobowiązuje (...) sp. z o.o. z siedzibą we W. do zwrotu tych kosztów Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w terminie 14 dni od daty uprawomocnienia się niniejszej decyzji.

(...) sp. z o.o. z siedzibą we W. (dalej jako „ Powódka”, Spółka) zaskarżyła ww. decyzję w całości i zarzuciła jej naruszenie :

⚫

art.10 k.p.a. tj. zasady czynnego udziału strony w każdym stadium postępowania, poprzez nieuwzględnienie wniosku Strony z 17 kwietnia 2023 roku o przedłużenie terminu na odpowiedź na zobowiązanie tut. Urzędu, z uwagi na fakt problemów zdrowotnych Prezesa Zarządu, niezatrudniania w podmiocie innych osób, które mogłyby przygotować wskazane przez Urząd informacje, co w konsekwencji doprowadziło do uniemożliwienia wskazania przez skarżącego dodatkowych materiałów, które powinny być zaliczone na poczet materiału dowodowego;

⚫

art. 77 k.p.a., poprzez niezebranie całego materiału dowodowego w sposób wyczerpujący i rzetelny, a tym samym nieuwzględnienie przy wydawaniu decyzji okoliczności przemawiających na korzyść przedsiębiorcy, chociażby faktu, że spółka (...) sp. z o.o. z siedzibą we W., udzieliła ostatniej pożyczki w grudniu 2022 roku i od tego czasu nie udziela już pożyczek, a ponadto została podjęta decyzja o nieudzielaniu pożyczek i zaprzestaniu zupełnie działalności w tym zakresie.

Z treści odwołania wynikało również, iż Powódka zarzuciła Prezesowi UOKiK nieuwzględnienie faktu, że Spółka zaprzestała wykorzystywania zakwestionowanych postanowień od momentu powzięcia informacji o ich potencjalnym charakterze niedozwolonym i zaprzestała udzielania pożyczek konsumpcyjnych konsumentom.

W związku z powyższym, Powódka wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji.

W odpowiedzi na odwołanie, Prezes UOKiK wniósł o oddalenie odwołania w całości oraz zasądzenie od Powódki na rzecz Pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych,

Rozpoznając odwołanie Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

(...) sp. z o.o. z siedzibą we W. jako Przedsiębiorca została wpisana do Rejestru Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego oraz jako poza bankowa pożyczkowa instytucja finansowa do Rejestru Instytucji Pożyczkowych prowadzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego. Przeważającą działalnością Spółki jest działalność związana z udzielaniem kredytów.

Dowód: okoliczności bezsporne, wydruk z KRS k. 35-37 akt adm., pismo Spółki z 22 czerwca 2021 r. k. 12-14 akt adm.

Przy zawieraniu umów na udzielenie pożyczek (na terenie województwa (...)) konsumentom, Spółka posługiwała się wzorcami umów zawierającymi następujące postanowienia:

„§ 12 ust. 4 wzorca umowy pożyczki: „ Pożyczkobiorca oświadcza, że warunki niniejszej umowy były negocjowane przez Strony oraz miał on realny wpływ na poszczególne zapisy umowy, które kształtowane były w odniesieniu do jego indywidualnych potrzeb”

§ 12 ust. 6 wzorca umowy pożyczki: „ Pożyczkobiorca oświadcza, że nie ma żadnych zastrzeżeń, co do zawieranej umowy, ani nie wnosi do niej żadnych uwag, a umowa jest w pełni zrozumiała”

Dowód: wzór umowy pożyczki k. 15-17 akt adm., umowa pożyczki nr (...) k. 19-21 akt adm., umowa pożyczki nr. (...) k. 22-24 akt adm.

Pierwsze zastosowanie postanowienia z ww. § 12 ust. 6 nastąpiło w umowie pożyczki z 3 lipca 2020 r. Łącznie zostało zawartych ok. 250 umów zawierających ten zapis. Natomiast obie klauzule po raz pierwszy jednocześnie zostały zawarte w umowie z 16 czerwca 2021 r., a łącznie zostało ich zawartych ok. 200.

Dowód: umowa pożyczki k. 83-87 akt adm., umowa pożyczki k. 106-110. 116-120 akt adm., pismo k. 38 akt adm.

Kwestionowane klauzule nie są stosowane od 30 sierpnia 2022 r.

Dowód: kumowy pożyczki k. 141-145 akt adm.

W związku z uzyskanymi skargami konsumentów, Organ wszczął względem Spółki postępowanie wyjaśniające, czy postanowienia wzorca umowy stosowane przez Spółkę zawierają niedozwolone klauzule. Podczas jego trwania, Prezes UOKiK trzykrotnie wzywał Spółkę do przesłania wyjaśnień i dokumentów. Dotyczyły one prowadzonej działalności Powódki w zakresie udzielania kredytów konsumenckich w charakterze kredytodawcy – m.in. od kiedy były udzielane i w jakiej ilości zostały udzielone oraz przesłanie wzorców, w jaki sposób informowani byli konsumenci o możliwości negocjacji warunków umowy.

Dowód: wezwanie z 1 czerwca 2021 r. k. 10-11v akt adm., wezwanie z 16 września 2021 r. k. 26-27 akt adm., wezwanie z 25 listopada 2021 r. k. 30-31 akt adm.

Spółka w wyznaczonych terminach przesyłała wyjaśnienia i wymagane dokumenty. Od początku działalności zawarła z konsumentami 180 umów pożyczek. Jej zdaniem ich klienci rzadko negocjowali warunki umowy, jednak nie wykluczało to faktu, że mieli taką możliwość i każdorazowo byli o tym informowani.

Dowód: pismo Spółki z 22 czerwca 2021 r. wraz z załącznikami k. 12-25v akt adm., pismo Spółki z 29 września 2021 r. k. 28-29v akt adm., pismo Spółki z 3 grudnia 2021 r. k. 32-33 akt adm.

Postanowieniem nr 1 z 7 lipca 2022 r. Prezes UOKiK wszczął postępowanie wobec (...) sp. z o.o. z siedzibą we W. w sprawie o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone. Spółka została powiadomiona o tym pismem z tego samego dnia i jednocześnie pouczono ją o możliwości ustosunkowania się do treści zarzutów przedstawionych w postanowieniu nr 1 z dnia 7 lipca 2022 r., w terminie 1 miesiąca od dnia otrzymania pisma. Jednocześnie, postanowieniem z tego samego dnia, Organ zaliczył w poczet materiału dowodowego dokumenty zgromadzone w toku postępowania wyjaśniającego.

Dowód: postanowienie nr 1 z dnia 7 lipca 2022 r. k. 1-5 akt adm., zawiadomienie z dnia 7 lipca 2022 r. k. 6-7 akt adm., postanowienie nr 2 z dnia 7 lipca 2022 r. k. 8 akt adm.

W toku prowadzonego postępowania Organ wielokrotnie wzywał Spółkę do przekazania w wyznaczonym terminie informacji i dokumentów, w celu wyjaśnienia okoliczności mających istotne znaczenie dla prowadzonej sprawy. Dane te przede wszystkim dotyczyły treści i okresu stosowania zakwestionowanych postanowień wzorca umowy, ilości zawartych umów zawierających te klauzule, ale też sytuacji finansowej Spółki.

Dowód: zawiadomienie z dnia 7 lipca 2022 r. k. 6-7 akt adm., wezwanie z dnia 24 listopada 2022 r. k. 77akt adm., wezwanie z dnia 25 stycznia 2023 r. k. 90 akt adm., wezwanie z dnia 2 marca 2023 r. k. 98 akt adm., wezwanie z dnia 29 marca 2023 r. k. 128-129 akt adm.

Spółka przesyłała wyjaśnienia. W jego ocenie, przedmiotowe klauzule nie naruszały interesów konsumentów oraz dobrych obyczajów. W każdym przypadku klienci byli informowani o wszelkich zapisach umowy oraz o możliwości ich negocjowania. Umowy te zawierane były w sposób przejrzysty i jasny, a możliwość zmiany ich postanowień poprzez negocjacje potwierdziło, że Przedsiębiorca nie korzystał z wzorca umów.

Dowód: pismo Spółki z dnia 10 sierpnia 2022 r. k. 38-39 akt adm., pismo Spółki z dnia 5 września 2022 r. k. 63-74 akt adm., pismo Spółki z dnia 27 grudnia 2022 r. k.81-88 akt adm., pismo Spółki z dnia 27 lutego 2023 r. k. 95-96 akt adm., pismo Spółki z dnia 20 marca 2023 r. k. 99-126 akt adm.

Spółka czterokrotnie składała do Prezesa Urzędu wniosek o wydłużenie terminu na przedstawienie wymaganych informacji. Uzasadniała to okresem urlopowym, nagromadzeniem się obowiązków służbowych, problemami zdrowotnymi prezesa Spółki oraz faktem, że Spółka nikogo więcej nie zatrudnia. Prezes w jednym przypadku nie wyraził na to zgody.

Dowód: Okoliczności bezsporne, wniosek Spółki z 10 sierpnia 2022 r. k. 38 akt adm., wniosek Spółki z 2 grudnia 2022 r. k. 78 akt adm., wniosek Spółki z 6 lutego 2023 r. k. 91 akt adm., wniosek Spółki z 17 kwietnia 2023 r. k. 130 akt adm., pismo Prezesa UOKiK z 13 grudnia 2022 r. k. 80 akt adm., pismo Prezesa UOKiK z 15 lutego 2023 r. k. 93 akt adm.

Pismem z dnia 24 kwietnia 2023 r. Prezes zawiadomił Spółkę o zakończeniu zbierania materiału dowodowego oraz możliwość zapoznania się ze zgromadzonym materiałem dowodowym. Spółka nie zapoznała się z nim w wyznaczonym terminie.

Dowód: zawiadomienie k. 156 akt adm., z.p.o. k. 157 akt adm.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem zaskarżona Decyzja jest słuszna i ma oparcie w przepisach prawa a podnoszone przez Powódkę zarzuty nie są trafne, stąd nie mogą skutkować uchyleniem, czy też zmianą Decyzji.

Powódka nie kwestionowała punktu pierwszego Decyzji, a jedynie podnosiła naruszenie przez organ w toku postępowania przepisów kodeksu postępowania administracyjnego.

Tymczasem zarzuty te nie mogły odnieść skutku w postępowaniu przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów, albowiem do kognicji tego Sądu nie należy kontrola prawidłowości postępowania prowadzonego przed Prezesem Urzędu (tak Sąd Najwyższy w uzasadnieniu do wyroku z 13 maja 2004 r., sygn. akt III SK 44/04, Lex nr 137437), gdyż przed Sądem tym toczy się postępowanie sądowe pierwszoinstancyjne, w którym strona może przedstawić wszystkie okoliczności faktyczne i dowody na potwierdzenie zasadności swojego stanowiska, tak więc co do zasady ewentualne uchybienia postępowania administracyjnego nie miały znaczenia dla rozpoznania niniejszej sprawy. Przepisy te mogą być brane pod uwagę, gdy ich naruszenie prowadziłoby do nieważności postępowania, bądź istotnego naruszenia praw przedsiębiorcy. W niniejszej sprawie, zdaniem Sądu nie doszło do takich naruszeń.

Przepis art. 10 k.p.a. stanowi, iż organy administracji publicznej obowiązane są zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwić im wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań. Mogą odstąpić od tej zasady tylko w przypadkach, gdy załatwienie sprawy nie cierpi zwłoki ze względu na niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego albo ze względu na grożącą niepowetowaną szkodę materialną. Organ administracji publicznej obowiązany jest utrwalić w aktach sprawy, w drodze adnotacji, przyczyny odstąpienia od zasady.

Z kolei art. 77 k.p.a. określa, że organ administracji publicznej jest obowiązany w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy. Organ może w każdym stadium postępowania zmienić, uzupełnić lub uchylić swoje postanowienie dotyczące przeprowadzenia dowodu. Organ przeprowadzający postępowanie na wezwanie organu właściwego do załatwienia sprawy może z urzędu lub na wniosek strony przesłuchać również nowych świadków i biegłych na okoliczności będące przedmiotem tego postępowania. Fakty powszechnie znane oraz fakty znane organowi z urzędu nie wymagają dowodu. Fakty znane organowi z urzędu należy zakomunikować stronie.

W niniejszej sprawie zdaniem Powódki, Prezes URE nie uwzględniając wniosku o przedłużenie terminu na wykonanie zobowiązania dotyczącego przekazania kolejnych informacji, skrócił postępowanie dowodowe i tym samym ograniczył stronie możliwość czynnego udziału w toczącym się postępowaniu. Prezes Zarządu Spółki to jedna osoba działająca w imieniu Spółki, który wielokrotnie wskazywał na swoje problemy zdrowotne oraz finansowe.

Prezes UOKiK z kolei podniósł, że Spółka w każdym piśmie była pouczana o terminie na udzielenie odpowiedzi i konsekwencjach wiążących z niewywiązaniem się z obowiązku. Wnioski Powódki o wydłużenie terminu nie były poparte żadnym dowodami, a mimo tego Organ kilkukrotnie wydłużał termin. Poza tym zgromadzony materiał był wystarczający do wydania przedmiotowej decyzji.

W ocenie Sądu zarzuty Powódki są niezasadne, gdyż miała możliwość przedstawienia twierdzeń i przeprowadzenia dowodów w postępowaniu sądowym, nawet jeśli wcześniej Organ nie wyraził na to zgody. Natomiast ani w odwołaniu, ani na dalszym etapie postępowania Powódka nie wskazała, jaki materiał nie został przez Prezesa zebrany i jaki powinien być przeprowadzony oraz nie wniosła o jego przeprowadzenie w postępowaniu sądowym.

Stanowisko to ma oparcie w orzecznictwie Sądu Najwyższego: „Uchybienie art. 10 § 1 k.p.a. może stanowić podstawę uchylenia decyzji jedynie wówczas gdy wykaże się, że naruszenie to miało wpływ na wynik sprawy. Innymi słowy, strona musi wykazać, że gdyby do takiego uchybienia nie doszło, wynik sprawy byłby odmienny.” (Wyrok NSA z 20.06.2023 r., II OSK 2157/20, LEX nr 3604958.) oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego: „Sam fakt pozbawienia strony czynnego uczestnictwa w toku postępowania administracyjnego nie oznacza, że decyzja taka, choć naruszająca zasadę postępowania administracyjnego będzie musiała zostać uchylona w trybie sądowej kontroli. Uchylenie bowiem takiej decyzji może nastąpić jedynie w sytuacji, gdy strona skarżąca wykaże, że umożliwienie jej wzięcia udziału w postępowaniu, a w szczególności przedsięwzięcie konkretnych czynności procesowych, mogłoby mieć istotny wpływ na treść wydawanej decyzji. A contrario, nie stanowi podstawy do uchylenia decyzji sam brak zawiadomienia strony o toczącym się postępowaniu administracyjnym w sytuacji, gdy jej czynny udział i tak nie mógłby doprowadzić do wydania rozstrzygnięcia odmiennego niż to wydane bez jej aktywnego uczestnictwa. W tak przedstawionej sytuacji uchylenie decyzji, z uwagi na naruszenie art. 10 § 1 k.p.a. nie będzie miało racjonalnych podstaw i mogłoby prowadzić do przewlekłości postępowania.”( Wyrok NSA z 15.03.2024 r., I GSK 287/23, LEX nr 3698708.)

W kwestii postępowania administracyjnego, Prezes UOKiK zebrał materiał dowodowy, który w jego ocenie był wystarczający do wydania przedmiotowej decyzji, tym samym wyrażenie zgody na wydłużenie terminu po raz kolejny było zbędne. Co kluczowe został stwierdzony fakt stosowania niedozwolonych postanowień we wzorcach umów, a stanowisko to ma poparcie w zgromadzonym materiale dowodowym.

Istotne jest to, że „to na organie administracji publicznej prowadzącym postępowanie w danej sprawie spoczywa główny ciężar wszechstronnego oraz rzetelnego ustalenia stanu faktycznego sprawy, zebrania i ocenienia dowodów oraz należytego wyjaśnienia powodów ich określonej oceny. Niemniej jednak nie oznacza to, że organ ma obowiązek poszukiwania dowodów mających wykazać zaistnienie okoliczności, których wykazanie leży w interesie strony, która wykazuje się bierną postawą w tym zakresie. Z treści powołanych wyżej przepisów, normujących postępowanie dowodowe, nie można wyprowadzić tego rodzaju wniosku, że to wyłącznie organy administracji publicznej zobowiązane są do poszukiwania środków dowodowych służących poparciu twierdzeń strony, gdy ona środków takich nie przedstawia. Obowiązek wyczerpującego zebrania i rozpatrzenia całego materiału dowodowego przez organ nie zwalnia bowiem strony postępowania od współdziałania w jego realizacji. Jest to widoczne zwłaszcza wtedy, gdy dany środek dowodowy pozostaje w wyłącznej gestii strony, zaś dotychczasowe twierdzenia organu mają wystarczające oparcie w już zebranym materiale. W praktyce wynikająca z art. 77 § 1 k.p.a. określana jest mianem zasady koniecznego współdziałania organu i strony w wyjaśnieniu istotnych okoliczności sprawy.” (Wyrok NSA z 10.04.2024 r., II GSK 114/21, LEX nr 3718803.)

Tym samym, jeśli Prezes Urzędu zgromadził materiał świadczący o naruszeniu przez Powódkę przepisów, to nie był zobligowany do wykazywania twierdzeń przeciwnych. Dlatego też zarzut ten, w ocenie Sądu, okazał się nietrafny.

W treści odwołania Powódka podniosła również, że Prezes UOKiK nie wziął pod uwagę tego, że Spółka zaprzestała wykorzystywania zakwestionowanych postanowień i zaprzestała prowadzenia działalności pożyczkowej.

Sąd nie zgodził się z tym stanowiskiem. Jego zdaniem, Prezes Urzędu wziął pod uwagę powyższe okoliczności przy wymierzeniu kary, co wynika z uzasadnienia decyzji.

Ustalenie, że Powódka dopuściła się naruszenia zakazu z art. 23a u.o.k.i.k. aktualizowało możliwość nałożenia na nią kary pieniężnej. Zgodnie bowiem z treścią art. 106 ust. 1 pkt 3a u.o.k.i.k. Prezes Urzędu może nałożyć na przedsiębiorcę, w drodze decyzji, karę pieniężną w wysokości nie większej niż 10% obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary, jeżeli przedsiębiorca ten, choćby nieumyślnie dopuścił się naruszenia zakazu określonego w art. 23a.

W niniejszej sprawie Prezes Urzędu nie nałożył na Spółkę kary, tym samym bez wątpienia uwzględnił sytuację Powódki.

Na marginesie należy dodać, że Powódka prowadząc działalność na rynku regulowanym, czyli rynku udzielania pożyczek była zobowiązana do przestrzegania prawa, w tym ustawy o kredycie konsumenckim, jak i przepisów kodeksu cywilnego, które zabraniają stosowania klauzul niedozwolonych. Lista ta jest dostępna na stronie UOKiK, a więc gdyby Spółka prowadziła działalność z należytą starannością, to już wcześniej ustaliłaby, że zakwestionowane klauzule stanowią niedozwolone zapisy. Wtedy też uniknęłaby narażenia się na przeprowadzenie przeciwko niej postępowania zakończonego niekorzystną dla niej decyzją.

Zaprzestanie stosowania niedozwolonych postanowień nie jest przesłanką do niewszczynania postępowania, gdyż samo ich stosowanie stanowi przesłankę do wszczęcia postępowania i wydania decyzji, natomiast zaprzestanie stosowania wzorca miałby znaczenie przy ustalaniu wysokości kary pieniężnej, tymczasem jak wspomniano wcześniej, takiej na Powódkę nie nałożono.

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów nie znajdując podstaw do jego uwzględnienia, oddalił wniesione przez Powódkę odwołanie na podstawie art. 479 ^31a § 1 k.p.c.

O kosztach procesu, Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Z uwagi na oddalenie odwołania, Powódkę należało uznać za stronę, która przegrała proces i zasądzić od niej na rzecz Pozwanego zwrot kosztów procesu, na które złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 720,00 zł ustalone w oparciu o § 14 ust. 2 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1935 z późn. zm.).

Sędzia SO Anna Maria Kowalik

ZARZĄDZENIE

1)  (...);

2)  (...).

Sędzia SO Anna Maria Kowalik