Treść orzeczenia XVII AmA 74/23 - Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

XVII AmA 74/23 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Okręgowy w Warszawie z 2025-01-16

Sygn. akt XVII AmA 74/23

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 stycznia 2025 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

Przewodniczący –	Sędzia SO Małgorzata Perdion-Kalicka
Protokolant –	st. sekr. sądowy Jadwiga Skrzyńska

po rozpoznaniu 16 stycznia 2025 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania (...) Kancelaria (...) (...) sp. k. z siedzibą w W.

przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

z udziałem Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Warszawie

o stwierdzenie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów

na skutek odwołania od decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z 22 maja 2023 r. Nr (...)

1. oddala odwołanie;

2. zasądza od (...) Kancelaria (...) (...) sp. k. z siedzibą w W. na rzecz Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów kwotę 720 zł (siedemset dwadzieścia złotych), z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Małgorzata Perdion-Kalicka

Sygn. akt XVII AmA 74/23

UZASADNIENIE

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (dalej: Prezes UOKiK, pozwany), decyzją z 22 maja 2023 r. nr (...),

I. na podstawie art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2021 r. poz. 275 ze zm.) (dalej u.o.k.i.k.), po przeprowadzeniu postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, uznał za praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów działania (...) Kancelarii (...) (...) sp.k. w W., polegające na:

1. rozpowszechnianiu za pośrednictwem umów na pomoc prawną przy redukcji zadłużenia w ramach programów „Ulga od długu” oraz „Spłacam swoje długi” informacji, które wprowadzają konsumentów w błąd co do:

[1] zakresu obowiązków przyjmującego zlecenie dotyczącego:

a. gromadzenia środków pieniężnych na rachunkach bankowych dedykowanych poszczególnym konsumentom w celu ich przelania na rzecz wierzycieli po zawarciu ugód, a nie dokonywania spłaty zadłużenia konsumentów bezpośrednio po realizacji kolejnych wpłat zgodnie z harmonogramem określanym przez przedsiębiorcę,

b. ochrony interesów konsumentów przed dochodzeniem przez wierzycieli roszczeń, w szczególności na drodze sądowej w trakcie realizacji umów,

[2] możliwości doprowadzenia do utraty części lub całości środków zgromadzonych na rachunkach bankowych dedykowanych poszczególnym konsumentom wskutek dysponowania przez przedsiębiorcę tymi środkami,

co stanowi nieuczciwą praktykę rynkową, o jakiej mowa w art. 5 ust. 1, ust. 2 pkt 2 i ust. 3 pkt 2 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (tekst jedn. Dz. U. z 2017 r., poz. 2070 ze zm.) (dalej u.p.n.p.r.) oraz godzi w zbiorowe interesy konsumentów, a w konsekwencji stanowi praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, o której mowa w art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów,

2. pobieraniu od konsumentów opłat przed uzyskaniem przez nich warunków umowy w formie pisemnej, co narusza dobre obyczaje, gdyż konsumenci ponoszą opłaty na rzecz przedsiębiorcy przed zapoznaniem się z warunkami umów, co stanowi nieuczciwą praktykę rynkową w rozumieniu art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (tekst jedn. Dz. U. z 2017 r., poz. 2070 ze zm.), oraz godzi w zbiorowe interesy konsumentów, a w konsekwencji stanowi praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, o której mowa w art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów,

3. określaniu kwot opłat i wynagrodzenia należnego przedsiębiorcy, z tytułu realizowanych umów w sprawie pomocy prawnej przy redukcji zadłużenia, w stawce netto, bez uwzględnienia podatku od towarów i usług, co stanowi naruszenie art. 8 pkt 3 ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (tekst jedn. Dz. U. z 2020 r., poz. 287 ze zm.) oraz art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 9 maja 2014 r. o informowaniu o cenach towarów i usług (tekst jedn. Dz. U. z 2023 r. poz. 168), a tym samym narusza obowiązek udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji, co w konsekwencji stanowi praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, o której mowa w art. 24 ust. 1 i 2 pkt 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów

i nakazał zaniechanie ich stosowania.

II. na podstawie art. 26 ust. 2 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (tekst jedn. Dz. U. z 2021 r., poz. 275 ze zm.), Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów po przeprowadzeniu postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów nałożył na (...) Kancelarię (...) (...) sp. k. obowiązek usunięcia trwających skutków naruszenia zbiorowych interesów konsumentów opisanego w punkcie I sentencji niniejszej decyzji, polegającego na:

a. opublikowaniu na oficjalnej stronie internetowej (...) Kancelarii (...) (...) sp. k. (w dacie wydania niniejszej decyzji jest to strona internetowa znajdująca się pod adresem https://(...).pl/) w terminie 14 (czternastu) dni od daty uprawomocnienia się niniejszej decyzji oświadczenia o treści:

„Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, w decyzji nr (...), uznał za praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów działania (...) Kancelarii (...) (...) sp. k. z siedzibą w W. polegające na:

1. rozpowszechnianiu za pośrednictwem umów na pomoc prawną przy redukcji zadłużenia w ramach programów Ulga od długu oraz Spłacam swoje długi informacji, wprowadzających konsumentów w błąd co do:

[1] zakresu obowiązków przyjmującego zlecenie dotyczącego:

b. ochrony interesów konsumentów przed dochodzeniem przez wierzycieli roszczeń w szczególności na drodze sądowej, w trakcie realizacji umów,

co stanowi nieuczciwą praktykę rynkową, o jakiej mowa w art. 5 ust. 1, ust. 2 pkt 2 i ust. 3 pkt 2 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, a tym samym stanowi praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, a więc niezgodną z art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów,

2. pobieraniu od konsumentów opłat przed uzyskaniem przez nich warunków umowy w formie pisemnej, co narusza dobre obyczaje, gdyż konsumenci ponoszą opłaty na rzecz przedsiębiorcy przed zapoznaniem się z warunkami umów, co stanowi nieuczciwą praktykę rynkową w rozumieniu art. 4 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, a tym samym stanowi praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, o której mowa w art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.

3. określaniu kwot opłat i wynagrodzenia należnego przedsiębiorcy, z tytułu realizowanych umów w sprawie pomocy prawnej przy redukcji zadłużenia, w stawce netto, bez uwzględnienia podatku od towarów i usług, co stanowi naruszenie art. 8 pkt 3 ustawy o prawach konsumenta oraz art. 3 ust. 2 ustawy o informowaniu o cenach towarów i usług, a tym samym narusza obowiązek udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji, co w konsekwencji stanowi praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, o której mowa w art. 24 ust. 1 i 2 pkt 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów i nakazał zaniechanie ich stosowania.

Szczegółowe informacje dostępne są w decyzji Prezesa UOKiK nr (...) z dnia 22 maja 2023 r. opublikowanej na stronie Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów pod adresem [tutaj zostanie dodane hiperłącze (link) odsyłające do wersji jawnej decyzji w bazie decyzji dostępnej pod adresem www.uokik.gov.pl ]”.

Oświadczenie jw. Spółka opublikuje w ten sposób, że:

a) treść przedmiotowego oświadczenia będzie dostępna i utrzymana na stronie internetowej https://(...).pl/ przez okres 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się niniejszej decyzji,

b) tekst powyższego oświadczenia będzie wyjustowany oraz wpisany czarną czcionką (kod szesnastkowy RGB #000000) ARIAL na białym tle (kod szesnastkowy RGB #ffffff),

c) tekst zostanie zamieszczony w górnej części strony głównej domeny https://(...).pl/ z możliwością zamknięcia informacji przez użytkownika; pełna treść powyższego oświadczenia ma być widoczna przez cały czas, gdy użytkownik jest na stronie (niezależnie od tego, czy strona jest przez użytkownika przewijana) i samodzielnie nie zamknie tej informacji (oświadczenie nie może przybrać formy np. rotacyjnego banera czy slajdera),

d) wielkość czcionki powinna odpowiadać wielkości czcionki zwyczajowo używanej na ww. stronie internetowej, tekst umieszczony w ramce, o rozmiarze takim, aby była ona w całości wypełniona oświadczeniem, o którym mowa w niniejszym punkcie, z uwzględnieniem marginesu 2,5 cm z każdej strony,

e) fragment oświadczenia o treści „tutaj” powinien być zamieszczony w formie hiperłącza (linka) do wykazu zakwestionowanych praktyk, wskazanych w sentencji niniejszej decyzji,

f) w przypadku zmiany nazwy Przedsiębiorcy, jego przekształcenia lub przejścia praw i obowiązków na inny podmiot pod jakimkolwiek tytułem, powyższy obowiązek publikacyjny powinien być zrealizowany odpowiednio przez lub za pośrednictwem danego Przedsiębiorcy lub jego następcy prawnego, ze wskazaniem nazw dawnej i nowej,

g) w przypadku zmiany adresu strony internetowej, należy niniejsze rozstrzygnięcie zastosować odpowiednio do strony internetowej funkcjonującej w dacie obowiązku publikacji niniejszej decyzji,

h) w razie zmiany treści sentencji decyzji lub jej uzasadnienia przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów lub sąd powszechny, w zakresie podlegającym obowiązkowi publikacji, należy obowiązek ten wykonać zgodnie ze zmienioną treścią decyzji,

B. opublikowaniu w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia się niniejszej decyzji, na koszt Spółki na publicznie dostępnych profilach prowadzonych w mediach społecznościowych w serwisie (...) pod adresem (...), oświadczenia o treści:

„Konsumencie, w związku z decyzją Prezesa #UOKiK nr (...) z dnia 22 maja 2023 r. [tutaj: oficjalna nazwa przedsiębiorcy z odesłaniem w formie # lub @] informuje, że stosował praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów w sprawie realizacji umów związanych z realizacją Programów Ulga od Długu oraz Spłacam swoje długi. #decyzjaUOKiK

[tutaj: oficjalna nazwa przedsiębiorcy z odesłaniem w formie # lub @] otrzymał karę pieniężną za #praktykinaruszającezbioroweinteresykonsumentów dotyczące ww. Programów, a Prezes #UOKiK zakazał ich stosowania. Szczegółowy wykaz zakwestionowanych praktyk i umów, których dotyczy decyzja zamieszczone zostały tutaj.

Szczegółowe informacje dostępne są w decyzji Prezesa #UOKiK nr (...) z dnia 22 maja 2023 r. opublikowanej na stronie Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów pod adresem [tutaj zostanie dodane hiperłącze (link) odsyłające do wersji jawnej decyzji w bazie decyzji dostępnej pod adresem www.uokik.gov.pl]”.

Oświadczenie jw. Spółka opublikuje w ten sposób, że:

a) ww. oświadczenia będą dostępne w mediach społecznościowych - F., przez okres 3 miesięcy od daty ich publikacji.

b) oświadczenia zostaną zamieszczone w ww. profilach w mediach społecznościowych w sposób umożliwiający stałe zapoznanie się użytkownika z ich treścią, tj. tak by tekst oświadczenia został umieszczony na tablicy (osi czasu) tych profili jako najbardziej aktualna informacja (post) wyświetlona przez użytkownika ww. serwisów (oświadczenie powinno zostać przypięte w formie pinezki),

c) fragment oświadczenia o treści „tutaj” powinien być zamieszczony w formie hiperłącza (linka) do wykazu zakwestionowanych praktyk, wskazanych w sentencji niniejszej decyzji,

d) opublikowane oświadczenia nie mogą:

i. wykorzystywać opcji „Zakończ dystrybucję w Aktualnościach” (w okresie objętym obowiązkiem publikacyjnym),

ii. blokować możliwości dodawania komentarzy,

(...). blokować możliwości udostępniania (przekazywania dalej),

b) oświadczenia w formie postu zostaną dodane do relacji (F.) w pierwszym dniu realizacji obowiązku publikacyjnego, a po tej publikacji zostaną przypięte w prowadzonych tam profilach w sekcji „Wyróżnione relacje” i pozostaną tam przez okres 1 miesiąca,

c) oświadczenia zostaną sformułowane zgodnie z przyjętą strategią komunikacyjną, tj. post o decyzji będzie opublikowany na tych samych zasadach jak wszystkie inne i z użyciem takiej samej czcionki i wizualizacji jak w przypadku innych postów i wiadomości,

d) oświadczenia zostaną zamieszczone tak by były dostępne dla wszystkich użytkowników ww. serwisów, tj. by w ustawieniach prywatności miały status „publiczny”,

e) w przypadku zmiany profilu w ww. serwisie (F.) w czasie realizacji obowiązków publikacyjnych, oświadczenia w mediach społecznościowych zostaną opublikowane na innych profilach prowadzonych przez przedsiębiorcę,

f) w przypadku zmiany nazwy przedsiębiorcy, jego przekształcenia lub przejścia praw i obowiązków na inny podmiot pod jakimkolwiek tytułem, powyższy obowiązek publikacyjny powinien być zrealizowany odpowiednio przez lub za pośrednictwem danego przedsiębiorcy lub jego następcy prawnego, ze wskazaniem nazw dawnej i nowej,

g) w razie zmiany treści sentencji decyzji lub jej uzasadnienia przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów lub sąd powszechny, w zakresie podlegającym obowiązkowi publikacji, należy obowiązek ten wykonać zgodnie ze zmienioną treścią decyzji.

II. na podstawie art. 106 ust. 1 pkt 4 w związku z art. 106 ust. 7 pkt 1 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (tekst jedn. Dz. U. z 2021 r., poz. 275 ze zm.), Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nałożył na (...) Kancelarię (...) (...) sp. k. z siedzibą w W., kary pieniężne płatne do budżetu państwa, w następującej wysokości:

1. 37 605 złotych za praktykę zakwestionowaną w pkt I.1.[1].a sentencji decyzji,

2. 37 605 złotych za praktykę zakwestionowaną w pkt I.1.[1].b sentencji decyzji,

3. 37 605 złotych za praktykę zakwestionowaną w pkt I.1.[2] sentencji decyzji,

4. 75 211 złotych za praktykę zakwestionowaną w pkt I.2 sentencji decyzji,

5. 75 211 złotych za praktykę zakwestionowaną w pkt I.3 sentencji decyzji

z tytułu naruszenia zakazu, o którym mowa w art. 24 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.

III. na podstawie art. 77 ust. 1 i art. 80 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (tekst jedn. Dz. U. z 2021 r., poz. 275 ze zm.) w zw. z art. 263 § 1 i art. 264 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz. U. z 2023 r., poz. 775) w zw. z art. 83 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów postanowił obciążyć (...) Kancelarię (...) (...) sp. k. z siedzibą w W. kosztami niniejszego postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów w kwocie 58 zł oraz zobowiązać Spółkę do ich zwrotu Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w terminie 14 (czternastu) dni od daty uprawomocnienia się niniejszej decyzji.

(decyzja Prezesa UOKiK z dnia 22.05.2023 r. k. 5-32v akt sąd.)

Powód zaskarżył decyzję w całości. Zaskarżonej decyzji zarzucił:

1. naruszenie art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 Ustawy w zw. z art. 5 ust. 1, ust. 2 pkt 2 i ust. 3 pkt 2 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym („pnpru”) poprzez niewłaściwe zastosowanie i uznanie działań Powoda polegających na rozpowszechnianiu za pośrednictwem umów na pomoc prawną przy redukcji zadłużenia w ramach programów „Ulga od długu” oraz „Spłacam swoje długi” informacji, które wprowadzają konsumentów w błąd co do zakresu obowiązków przyjmującego zlecenie, dotyczącego: (i) gromadzenia środków pieniężnych na rachunkach bankowych dedykowanych poszczególnym konsumentom w celu ich przelania na rzecz wierzycieli po zawarciu ugód, a nie dokonywania spłaty zadłużenia konsumentów bezpośrednio po realizacji kolejnych wpłat zgodnie z harmonogramem określonym przez Spółkę oraz (ii) ochrony interesów konsumentów przed dochodzeniem przez wierzycieli roszczeń, w szczególności na drodze sądowej w trakcie realizacji umów, za praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów, pomimo braku podstaw do takiej kwalifikacji oraz nakazanie zaniechania ich stosowania pomimo, iż opisane działania nie stanowią praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów;

2. naruszenie art. 5 ust 1, ust. 2 pkt 2 i ust 3 pkt 2 w zw. z art 4 ust. 1 pnpru poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, w szczególności poprzez nieprawidłowe ustalenie cech modelowego przeciętnego konsumenta;

3. naruszenie art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 Ustawy w zw. z art. 5 ust. 1, ust 2 pkt 2 i ust 3 pkt 2 pnpru poprzez uznanie działań Powoda polegających na rozpowszechnianiu za pośrednictwem umów na pomoc prawną przy redukcji zadłużenia w ramach programów „Ulga od długu” oraz „Spłacam swoje długi” informacji, które wprowadzają konsumentów w błąd co do możliwości doprowadzenia do utraty części lub całości środków zgromadzonych na rachunkach bankowych dedykowanych poszczególnym konsumentom wskutek dysponowania przez Spółkę tymi środkami za praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów, pomimo braku podstaw do takiej kwalifikacji oraz nakazanie zaniechania ich stosowania pomimo, iż opisane działania nie stanowią praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów;

4. naruszenie art. 24 ust 1 i 2 pkt 3 Ustawy w zw. z art 4 ust 1 pnpru poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i błędne uznanie, że Powód pobiera od konsumentów, którzy chcą przystąpić do programów „Ulga od długu” oraz „Spłacam swoje długi” opłaty jeszcze przed doręczeniem im warunków umów w formie pisemnej, a tym samym przed możliwością zapoznania się z nimi, podczas gdy konsumenci sami podejmują decyzje o momencie dokonania wpłaty pierwszej opłaty;

5. naruszenie art. 24 ust 1 i 2 pkt 2 Ustawy w zw. z art 8 pkt 3 ustawy o prawach konsumenta („opku”) oraz art. 3 ust. 2 ustawy o informowaniu o cenach towarów i usług poprzez uznanie działań Powoda polegających na określaniu kwot opłat i wynagrodzenia należnego przedsiębiorcy, z tytułu realizowanych umów w sprawie pomocy prawnej przy redukcji zadłużenia, w stawce netto, bez uwzględnienia podatku od towarów i usług za praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów z uwagi na naruszenie obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji, pomimo braku podstaw do takiej kwalifikacji oraz nakazanie zaniechania ich stosowania pomimo, iż opisane działania nie stanowią praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów;

6. naruszenie art. 65 ust. 2 kodeksu cywilnego („kc”) poprzez dokonanie wykładni umów stosowanych w ramach programów „Ulga od długu” oraz „Spłacam swoje długi” opierając się na dosłownym brzmieniu ich wybranych postanowień, podczas gdy w umowach należy raczej badać zgodny zamiar stron i ich cel, niż opierać się na dosłownym brzmieniu ich postanowień, co doprowadziło do uznania działań Powoda określonych w pkt I Decyzji za praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów, pomimo braku podstaw do takiej kwalifikacji;

7. naruszenie art. 105 § 1 kpa w zw. z art. 83 okiku poprzez jego niezastosowanie i nieumorzenie bezprzedmiotowego postępowania wobec nie stosowania przez Powoda praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów;

8. naruszenie art. 26 ust. 2 i ust. 4 okiku przez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie polegające na nałożeniu na Powoda obowiązku opublikowania na oficjalnej stronie internetowej Powoda oświadczenia o treści wskazanej w pkt. II.A Decyzji, którego treść ma być dostępna i utrzymana na wskazanej stronie internetowej przez okres 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się Decyzji, podczas gdy brak jest przesłanek uzasadniających zastosowanie ww. środka, a jego nałożenie godzi w zasadę proporcjonalności i nie jest konieczne do usunięcia skutków naruszenia;

9. naruszenie art. 26 ust. 2 i ust. 4 okiku przez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie polegające na nałożeniu na Powoda obowiązku opublikowania na swój koszt, na publicznie dostępnych profilach prowadzonych w mediach społecznościowych w serwisie (...) pod adresem (...) Powoda oświadczenia o treści wskazanej w pkt. ILB Decyzji, którego treść ma być dostępna w mediach społecznościowych - F., przez okres 3 miesięcy od daty ich publikacji, podczas gdy brak jest przesłanek uzasadniających zastosowanie ww. środka, a jego nałożenie godzi w zasadę proporcjonalności i nie jest konieczne do usunięcia skutków naruszenia;

10. naruszenie art. 28 ust. 1 Ustawy poprzez jego niezastosowanie, pomimo że Powód zobowiązał się do podjęcia określonych działań zmierzających do zakończenia naruszenia, tj. wprowadzenia zmian do umów w sposób, który usunąłby wszelkie wątpliwości Prezesa UOKiK dotyczące ich wykładni, a w konsekwencji wydania w stosunku do Powoda decyzji, o której mowa art. 26;

11. naruszenie art. 106 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 106 ust. 7 pkt 1 Ustawy poprzez jego błędne zastosowanie i uwzględnienie przez Prezesa Urzędu przy nakładaniu kar pieniężnych obrotu osiągniętego przez Spółkę za 2021 r., a nie za 2022 r., który jest rokiem obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary;

12. naruszenie art. 106 ust. 1 Ustawy poprzez jego niezastosowanie i nałożenie na Spółkę kary pieniężnej wyliczonej na podstawie obrotu osiągniętego przez Spółkę za 2021 r., a nie za 2022 r., który jest rokiem obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary;

13. naruszenie art. 106 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 24 Ustawy poprzez jego zastosowanie i nałożenie na Spółkę kary pieniężnej, pomimo że Spółka nie naruszyła zakazu określonego w art. 24 Ustawy;

14. naruszenie art. 106 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 24 Ustawy poprzez jego zastosowanie i nałożenie na Spółkę kary pieniężnej, od której nałożenia Prezes Urzędu powinien odstąpić nawet w przypadku stosowania przez Spółkę praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów;

15. naruszenie art. 106 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 111 okiku poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i wymierzenie Spółce kary pieniężnej nieproporcjonalnej do okoliczności sprawy, nieuwzględniającej kontekstu i okoliczności łagodzących w postaci m.in. aktywnego współdziałania przez Spółkę z Prezesem UOKiK w trakcie prowadzonego postępowania, braku umyślności Spółki, a także zaproponowania podjęcia dobrowolnych działań polegających na wprowadzeniu do umów zmian i w konsekwencji wymierzenie przez Prezesa Urzędu kary pieniężnej w wysokości rażąco wygórowanej;

16. naruszenie art. 40 ust. 2 kpa poprzez jego niezastosowanie i doręczanie pism w Postępowaniu spółce (...), (...) sp.k., a nie jej poszczególnym współpracownikom, którzy zostali ustanowieni w Postępowaniu;

17. naruszenie art. 7 kpa poprzez zaniechanie wnikliwego zebrania i przeanalizowania materiału dowodowego niezbędnego do prawidłowej oceny stanu faktycznego i prawnego sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli, co skutkowało uznaniem działań Powoda określonych w pkt I Decyzji za praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów, pomimo braku podstaw do takiej kwalifikacji;

18. naruszenie art. 7a kpa poprzez rozstrzygnięcie wątpliwości prawnych w zakresie interpretacji art. 24 ust. 1 i ust. 2 pkt 2 i 3 Ustawy oraz art. 4 ust. 1 i art. 5 ust. 1, ust. 2 pkt 2 i ust. 3 pkt 2 pnpru na niekorzyść Spółki, co skutkowało błędnym ustaleniem stanu faktycznego sprawy, w szczególności błędnym określeniem oczekiwań klientów przystępujących do programów „Ulga od długu” oraz „Spłacam swoje długi”;

19. naruszenie art. 10 kpa poprzez uniemożliwienie Spółce czynnego udziału w postępowaniu administracyjnym poprzez pominięcie wniosków dowodowych złożonych przez Spółkę w toku postępowania, tj. w szczególności wniosku o przeprowadzenie rozprawy administracyjnej i przesłuchanie świadków: (i) K. M. (1) i (ii) K. S.;

20. naruszenie art. 84 Ustawy w zw. z art. 233 kpe oraz art. 78 § 1 oraz art. 7 kpa poprzez zaniechanie przeprowadzenia dowodów, o które wnosiła Spółka oraz zaniechanie wszechstronnej oceny materiału dowodowego w sprawie co doprowadziło do wydania zaskarżonej decyzji w oparciu jedynie o subiektywne interpretacje Prezesa UOKiK postanowień umów zawieranych w ramach programów „Ulga od długu” oraz „Spłacam swoje długi”.

Na podstawie przedstawionych zarzutów powód wniósł o:

1. uchylenie na podstawie art. 479 ^31a § 3 kpc w całości Decyzji z uwagi na to, że działania Spółki nie stanowiły praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów w rozumieniu art. 24 Ustawy;

ewentualnie, w razie nie przychylenia się przez Sąd do wniosku, o którym mowa w pkt. 1 powyżej,

2. uchylenie pkt. III Decyzji dotyczącego nałożenia na Spółkę kary pieniężnej w łącznej wysokości 263.237 zł, ewentualnie zmianę pkt. III Decyzji poprzez obniżenie kary pieniężnej nałożonej na Spółkę do kwoty 500 złotych.

Jednocześnie, powód wniósł o:

1. dopuszczenie i przeprowadzenie następujących dowodów:

a. dowodu z wyjaśnień Powoda, na okoliczność:

- przedmiotu działalności Spółki, zasad funkcjonowania programów „ Ulga od długu” oraz „Spłacam swoje długi”, sytuacji prawnej i finansowej oraz charakteru wierzytelności typowego klienta tych programów, sytuacji spirali zadłużenia klientów Spółki oraz możliwości wyjścia z takiej sytuacji w przypadku braku posiadania środków na bieżącą spłatę zobowiązań, znaczenia i charakteru tzw. Rachunku bankowego do rozliczeń oraz zasad Jego funkcjonowania w przypadku umów zawieranych przez Kancelarię (...) z klientami;

b. dowodu z zeznań następujących świadków:

i. K. D. Działu Obsługi Klienta (wezwanie na adres Spółki);

ii. K. M. (2) Działu Ugód i Kontaktów z Wierzycielami (wezwanie na adres Spółki), na okoliczność:

- braku formułowania przez Kancelarię (...) Jakichkolwiek twierdzeń, lub zapewnień, co do tego, aby realizacja Umowy miała polegać na dokonywaniu przez Spółkę bieżących spłat zobowiązań klientów lub że po zawarciu Umowy z klientami nie będą kontaktowali się windykatorzy lub przedstawiciele firm pożyczkowych, świadomości klientów Kancelarii (...), co do tego, że dokonywane przez nich wpłaty nie są przeznaczane na bieżące regulowanie zobowiązań wobec wierzycieli, braku posiadania przez klientów Kancelarii (...) środków umożliwiających bieżącą spłatę zobowiązań wobec firm pożyczkowych, istnienia powiązań pomiędzy wpłatami dokonywanymi na podstawie Umowy a skuteczną realizacją celu w postaci redukcji zadłużenia, wiedzy klientów Spółki o tym, że udzielenie pełnomocnictwa Kancelarii (...) nie wyłącza możliwości kontaktowania się z nimi przez firmy pożyczkowe ;

c. dowodu z dokumentów załączonych do niniejszego odwołania i wskazanych w jego uzasadnieniu na okoliczności tam wskazane, w szczególności na fakty opisane przed powołaniem danego środka dowodowego;

2. zasądzenie od Pozwanego na rzecz Powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych, w wysokości 3-krotności stawki minimalnej ze względu na znaczny wkład pełnomocników Powoda w wyjaśnienie sprawy, a co najmniej w wysokości przewyższającej stawkę minimalną, zgodnie z § 15 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r., poz. 1800) wraz z odsetkami ustawowymi w wysokości odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, w którym te koszty zostaną zasądzone, do dnia zapłaty;

3. zwolnienie Kancelarii (...) od kosztów sądowych w części, tj. w zakresie całej opłaty sądowej od odwołania.

(odwołanie powoda od decyzji Prezesa UOKiK z dnia 22.06.2023 r. wraz z załącznikami k. 33-110 akt sąd.)

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie, zasądzenie od powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. (odpowiedź Prezesa UOKiK na odwołanie z dnia 9.11.2023 r. k. 132-141 akt sąd.)

Powód pismem z dnia 9 lutego 2024 r. odniósł się do twierdzeń zawartych w odpowiedzi na odwołanie (pismo powoda z dnia 9.02.2024 r. k. 146-150 akt sąd.)

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

(...) Kancelaria (...) (...) sp.k. w W. jest przedsiębiorcą wpisanym do Krajowego Rejestru Przedsiębiorców pod nr (...). Przedmiotem działalności spółki jest działalność prawnicza. ( odpis pełny KSR’u powoda k. 112-119 akt sąd.). (...), od 2020r świadczy na terenie całego kraju na rzecz konsumentów usługi prawne, których celem, zgodnie z treścią zawieranych umów, była pomoc klientom w spłacie ich istniejącego zadłużenia i uniknięcia upadłości konsumenckiej, w ramach których podejmowane miały być działania zmierzające do redukcji i rozłożenia na raty istniejącego zadłużenia w sposób uwzgledniający aktualną sytuację finansową klienta z jednoczesnym zapewnieniem regularnego zaspokajania wierzycieli (Plan Redukcji Zadłużenia definiowany w UOD jako „ plan restrukturyzacyjny (oddłużeniowy) realizowany w ramach Umowy, administrowany przez Kancelarię, mający na celu pomoc Klientom w spłacie ich istniejącego zadłużenia i uniknięcia upadłości konsumenckiej, w ramach którego podejmowane są działania zmierzające do redukcji i rozłożenia na raty istniejącego zadłużenia w sposób uwzględniający aktualną sytuację finansową Klienta, z jednoczesnym zapewnieniem regularnego zaspokajania Wierzycieli” - §1. Definicje; definicja zawarta w Programie SSD jest niemal identyczna; Plan Redukcji Zadłużenia k. 738, 747, 758 i Pogram Spłacam Swoje Długi k. 820).

Oferta spółki była kierowana do klientów posiadających zadłużenie wobec instytucji pożyczkowych, przedsiębiorstw finansowych, banków i spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych i dotyczyły wierzytelności wymagalnych i niezabezpieczonych.

Spółka świadczyła wspomniane usługi wyłącznie w ramach umów, które ofertowała w dwóch programach: Ulga od długu (dalej jako: UOD ) oraz Spłacam Swoje Długi (dalej jako: SSD). Konsumenci mogli zapoznać się z ww. programem na stronie internetowej https://ulgaoddlugu.pl/ bądź telefonicznie.

Przy czym umowy programu Spłacam Swoje Długi były zawierane w okresie od 14 października 2020r do 30 marca 2021 (k..622, 628), zaś dla programu Ulga Od Długu spółka stosowała 3 wzorce umów w kolejnych okresach: 15.11.2020 – 6.05.2021, 7.05.2021 -28.11.2021 , od 29.11.2021 ( k.21, k. 171-189, k. 606, k. 735 akt adm.).

Spółka podejmowała działania w ramach umów dopiero po podpisaniu przez klienta umowy na pomoc prawną. Według treści umowy klienci mieli dokonywać wpłat na rachunki bankowe w wysokościach określonych przez spółkę. Wysokość wpłacanych kwot uzależniona była od łącznych wartości wierzytelności zgłoszonych przez poszczególnych konsumentów do programu. Zgodnie z treścią umowy kwoty miały być wpłacane na wygenerowany indywidulanie dla klienta rachunek bankowy w Kancelarii. (definicja „ Rachunku bankowego do rozliczeń” znajduje się w §1 każdej umowy). Wpłaconymi środkami mogła dysponować jedynie Kancelaria, gdyż była ona posiadaczem tego rachunku. (wzór umowy na pomoc prawną przy redukcji zadłużenia nr 0 k. 737-746 akt adm., wzór umowy na pomoc prawną przy redukcji zadłużenia nr (...) k. 746-754 akt adm., wzór umowy na pomoc prawną przy redukcji zadłużenia nr [ (...)_ID] k. 756-766 akt adm., umowa udziału w programie (...) nr (...) k. 818-827 akt adm.)

W rzeczywistości pieniądze klientów nie były deponowane na subkontach dedykowanych poszczególnym klientom, ale na jednym rachunku kancelarii, a spółka posługiwała się otrzymanym od Banku (...) narzędziem pozwalającym na tworzenie tzw "rachunków wirtualnych". Rachunek wirtualny był stosowany do zidentyfikowania wpłat przy dużej ilości transakcji, ale to pozwalało tylko widzieć spółce dany przelew na rachunku ogólnym spółki w Banku (...) (ustalenia dokonane w toku śledztwa na podstawie ekspertyz informatycznych, informacja przedstawiona przez Prokuratora na rozprawie 16 stycznia 2025r)

Przedmiot umów zarówno UOD jak i SSD został określony w § 2 w następujący sposób:

1. przedmiotem umowy jest opracowanie dla Klienta indywidualnego Planu Redukcji Zadłużenia i na tej podstawie Harmonogramu Spłaty oraz świadczenia odpłatnych usług doradczych i prawnych wspierających jego realizację.

2. na podstawie umowy, Kancelaria podejmuje się świadczenia Klientowi opisanych usług (prawnych i innych dotyczących redukcji zadłużenia), w sposób i na zasadach opisanych w niniejszej Umowie oraz zgodnie z obowiązującym prawem, natomiast Klient zobowiązuje się do realizacji płatności i współpracy z Kancelarią na warunkach wskazanych w Umowie”. (739,748, 758-759, 820-821).

Natomiast § 4.1 umów UOD jak i SSD określał zakres usług jako :

a) szczegółowa analiza zadłużenia Klienta w celu przygotowania i przedstawienie Klientowi oraz jego Wierzycielom propozycji redukcji zadłużenia oraz warunków jego Spłaty, biorąc za podstawę ich przygotowania miesięczne przychody Klienta, niezbędne potrzeby życiowe Klienta oraz jego rodziny, a także wysokości poszczególnych wierzytelności;

b) powiadomienie zgłoszonych zgodnie z Załącznikiem 2 Wierzycieli o przystąpieniu do realizacji Planu Restrukturyzacji Zadłużenia (dla umów SSD odpowiednio - do realizacji Planu SSD i konieczności kierowania wszelkiego kontaktu i korespondencji na adres kancelarii jako Pełnomocnika;

c) reprezentowanie Klienta wobec wskazanych przez niego Wierzycieli oraz negocjowanie i dążenie do wypracowania nowych zasad spłaty zadłużenia w zakresie jego wysokości i terminu spłaty;

d) udzielenie Klientowi konsultacji w związku z jego uczestnictwem w Planie Redukcji Zadłużenia (w tym 20 min konsultacji telefonicznej prowadzonej przez osoby wskazane w § 5 ust. 3);

e) stałe, nie rzadziej niż jeden raz w miesiącu, informowanie Klienta w formie pisemnego raportu (wysyłanego drogą mailową) o podejmowanych przez Kancelarię czynnościach wobec Wierzycieli oraz otrzymanej korespondencji;

f) udzielanie wyjaśnień związanych z wykonywaniem niniejszej Umowy” (k. 740, 749, 759-760, 821-822).

Warunkiem zawarcia umowy i przystąpienia do Planu Redukcji Zadłużenia, było przejście procesu kwalifikacji, przewidzianego w § 3 umowy. Dla programów UOD, postanowienie to przewidywało, że

1. Warunkiem przystąpienia do oferowanego Umową Planu Redukcji Zadłużenia, jest pozytywne przejście procesu Kwalifikacji.

2. Proces Kwalifikacji przebiega w dwóch etapach:

I etap – wypełnienie przez Klienta ankiety wstępnie weryfikującej spełnienie warunków przystąpienia, na podstawie oświadczeń złożonych przez Klienta;

II etap – po pozytywnej weryfikacji na I. etapie – dokonanie przez Klienta Opłaty Początkowej i potwierdzenie warunków udziału w Planie, w tym poprzez potwierdzenie prawdziwości przekazanych informacji dotyczących stanu zadłużenia Klienta”.

3 Po uzyskaniu z Kancelarii potwierdzenia przejścia procesu Kwalifikacji i dopuszczenia do udziału w Planie Redukcji Zadłużenia, Klient dokonuje płatności pierwszej Wpłaty raty oraz składa własnoręczne podpisy na dokumentach, w tym Umowie, Oświadczeniach i Pełnomocnictwach, przekazanych przez Kancelarię w zestawie startowym.

4 Klient przystępuje do Umowy, o ile przekaże zwrotnie kurierowi jeden z dwóch egzemplarzy Umowy z Załącznikami, wraz ze wszystkimi wymaganymi podpisami i uiści Opłatę Początkową (k.739-740, 748-749, 759).

W przypadku umów zawieranych w ramach programu SSD postanowienia § 3 przewidywały odmienny proces kwalifikacji, różniący się jednak tylko tym, że obowiązek poniesienia opłaty początkowej wpisano w I etap zawierania umowy. W szczególności proces Kwalifikacji przebiegać miał w dwóch etapach:

I etap – dokonanie przez Uczestnika Programu SSD Opłaty Początkowej i potwierdzenie warunków udziału w Programie SSD, w tym poprzez potwierdzenie prawdziwości przekazanych informacji dotyczących stanu zadłużenia Uczestnika Programu SSD;

II etap – po pozytywnej weryfikacji na I. etapie – weryfikacja warunków udziału w Programie SSD, w tym poprzez potwierdzenie prawdziwości przekazanych informacji dotyczących stanu zadłużenia Uczestnika, na podstawie udostępnionego przez Uczestnika Programu SSD Kancelarii pełnego raportu z BIK lub kompletnych umów dotyczących zobowiązań zgłoszonych do Programu SSD”.

Po uzyskaniu z Kancelarii potwierdzenia przejścia procesu Kwalifikacji i dopuszczenia do udziału w Programie SSD, Klient dokonuje płatności pierwszej Wpłaty raty o raz składa własnoręczne podpisy na dokumentach , w tym Umowie SSD, i Pełnomocnictwach, przekazanych przez Kancelarię w zestawie startowym.

Klient przystępuje do Programu SSD, o ile przekaże zwrotnie kurierowi jeden z dwóch egzemplarzy Umowy SSD z Załącznikami, wraz ze wszystkimi wymaganymi podpisami i uiści Opłatę Początkową”.

Zgodnie ze słowniczkiem umowy SSD Opłata Początkowa to „oplata w wysokości 4,5% netto + VAT ustalonej kwoty zadłużenia zgłoszonej w Programie SSD, jednak nie mniej niż 1000 zł netto + VAT wnoszona przez Uczestnika Programu SSD na zasadach określonych w § 8 ust. 3 i ust. 4 niniejszej umowy pokrywająca m.in. koszty: utworzenia indywidualnego Rachunku Bankowego, usługi prawnej w postaci szczegółowej analizy zadłużenia i opracowanie propozycji redukcji zadłużenia oraz jego spłaty, przesyłek pocztowych i kurierskich, przygotowania dokumentów do przesłania, opłaty skarbowej dla maksimum: trzech Pełnomocnictw, udziału umocowanych przedstawicieli Kancelarii w spotkaniach negocjacyjnych z wierzycielami, etc. Jest częściowo zwracana w przypadku braku otrzymania pozytywnej decyzji co do możliwości przystąpienia do Programu SSD ” (dowód: karta nr 821).

Pierwszy etap wstępnej weryfikacji klientów przeprowadzany był na etapie działań marketingowych skierowanych do konsumentów, podejmowanych przez podmioty zewnętrzne w rozmowach telefonicznych. Przystąpienie do przedstawionej telefonicznie konsumentowi oferty udziału w programie UOD lub SSD, wiązało się z dokonaniem przez konsumentów pierwszych wpłat i otrzymaniem drogą pocztową dokumentów tzw. powitalnych i startowych, obejmujących: pismo powitalne, umowę, instrukcję ułatwiającą podpisanie umowy, „Zgody i Oświadczenia”, dziennik rozmów, instrukcje prowadzenia rozmów z wierzycielami, cennik.

Konsument chcący zawrzeć umowę, podpisywał ją i odsyłał do Kancelarii. W kolejnym kroku Kancelaria przeprowadzała analizę czy konsument spełnia warunki przystąpienia do programu tzn, analizowała jego sytuację finansową.

Dokumenty, wchodzące w skład otrzymywanego przez konsumenta „pakietu startowego”, zawierały następujące treści:

Pismo powitalne

„ Cieszymy się, że zdecydowałeś się skorzystać z naszej pomocy.

Z nami uwolnisz się szybciej od długów, płacąc wynegocjowaną przez nas kwotę zadłużenia niższą nawet o 50%. Dzięki temu nie tylko zaoszczędzisz, ale przede wszystkim staniesz się wolnym od długów człowiekiem.

Przeprowadzimy Cię przez proces oddłużenia w sposób komfortowy dla Ciebie, przejmując na siebie ciężar rozmów z Twoimi wierzycielami

Pozostało Ci zaledwie kilka kroków:

Zapoznaj się z treścią otrzymanych od nas dokumentów.

Złóż czytelne podpisy (wpisując imię i nazwisko) we wszystkich oznaczonych miejscach w dokumentach dostarczonych Tobie przez kuriera.

Przekaż kurierowi podpisany przez ciebie jeden komplet dokumentów (…)”

P ełnomocnictwo

„Pełnomocnictwo obejmuje swoim zakresem pełny zakres czynności wskazanych w art 91 KPC, w tym upoważnienie do reprezentacji przed sądami powszechnymi, we wszystkich instancjach, oraz przed innymi organami państwowymi i sądami polubownymi, a także do podejmowania wszelkich czynności przedprocesowych oraz procesowych prawem przepisanych. (…)

Pełnomocnictwo obejmuje umocowanie do działania w postępowaniach karnych prowadzonych przeciwko mnie i składania zawiadomień o popełnieniu przestępstwa oraz reprezentowania mnie w takich postępowaniach.

Pełnomocnicy są uprawnieni do samodzielnego działania oraz do podejmowania wszelkich czynności prawnych i działań, niezbędnych lub celowych do realizacji niniejszego pełnomocnictwa, w tym kierowania wezwań oraz zawiadamiania właściwych organów. Jednocześnie oświadczam, że rezygnuję ze zwrotu oryginału niniejszego pełnomocnictwa.

Niniejsze pełnomocnictwo ma na celu umożliwienie przedstawicielom (...) Kancelarii udzielenia mi wszechstronnej pomocy w rozwiązaniu problemu mojego zadłużenia”.

„ Zgody i oświadczenia”

„4. Czy potwierdza Pan/i, że rozumie iż Program Ulga Od Długu nie jest formą pomocy w postaci pożyczki, dodatkowego finasowania ani konsolidacją Pana/i zadłużeń, a ma na celu pomóc Panu/i w spłacie istniejącego zadłużenia oraz uniknięcia upadłości konsumenckiej.

5. Czy potwierdza Pan/i, że podane przez Pana/ią przyczyny uczestnictwa Pan/i w programie Ulga Od Długu są prawdziwe i nie stanowią celowego działania na niekorzyść wierzycieli dla uniknięcia spłaty zobowiązań, a są powodowane stanem rzeczywistym trudnej sytuacji finansowej, w której obecnie Pan/i się znajduje.

9. Czy potwierdza Pan/i, że został/a poinformowany/a i rozumie, że działania zewnętrzne kancelarii w Pana/i sprawach zostaną podjęte po otrzymaniu podpisanej umowy wraz z pełnomocnictwami pozwalającymi na reprezentowanie Pana/i spraw przez Kancelarię oraz pierwszej wpłaty

10. Czy potwierdza Pan/i, że został/a Pan/i poinformowany/a i rozumie, że w pierwszej fazie realizacji Planu Redukcji Zadłużenia i gromadzenia środków na spłatę Wierzycieli, Pana/i dług będzie się zwiększał i nie będzie spłacany w żaden sposób i inaczej niż tylko na podstawie ugód z tymi Wierzycielami, którzy do nich przystąpią.

11. Czy potwierdza Pan/i, że został/a Pan/i poinformowany/a o braku odpowiedzialności Kancelarii za odmowę przystąpienia Wierzyciela(li) do rozmów oraz, że Kancelaria nie gwarantuje sukcesu w postaci zawarcia ugód restrukturyzacyjnych.

12. Czy potwierdza Pan/i, że została Pan/i poinformowany/a, że wierzyciele mogą dalej dzwonić i podejmować próbę odzyskania długu. Otrzyma Pan/i instrukcję, co zrobić w takich przypadkach.

15. Czy potwierdza Pan/i, że powyższe zgody, oświadczenia oraz zasady działania programy oddłużeniowego Ulga Od Długu i w jego ramach usług prawnych świadczonych przez kancelarię (...), są dla Pana/i zrozumiałe? Jeśli jest coś, czego jest Pan/i niepewny/a, z przyjemnością odpowiem na wszelkie pytania, jakie może Pan/i mieć.

17. Czy przyjmuje Pan/i do wiadomości, że czynności podjęte przez Kancelarię mające na celu oddłużenie Pana/i zgodnie z Umową, nie tworzą żadnego zobowiązania po stronie Kancelarii, poza starannym działaniem, zgodnie z treścią otrzymanych pełnomocnictw.

19. Czy potwierdza Pan/i, że został/a poinformowany/a, że preferowanym sposobem komunikacji z Kancelarią związanym z wykonywaniem Umowy jest adres biuro@ulgaoddlugu.pl oraz, że będzie Pan/i przekazywać Kancelarii wyjaśnienia, dane, materiały, dokumenty i informacje związane z realizacją Umowy. Równocześnie oświadczając, że został/a Pan/i poinformowany/a o możliwości żądania doręczenia korespondencji związanej z realizacją Umowy pocztą tradycyjną.

21. Czy zdaje sobie Pan/i sprawę z tego, że przystępujemy do kontaktu z Pana/i wierzycielami po wypełnieniu i zwróceniu przez Pana/ą zestawu powitalnego (start up kit), aczkolwiek rezultat jakiego Pan/i oczekuje, czyli spłata zobowiązań, nie nastąpi, dopóki nie uzbieramy wystarczających środków na Pana/i koncie i/iub nie znajdziemy innych korzystnych rozwiązań.

22. Czy potwierdza Pan/i, że został/a poinformowany/a, iż w przypadku rozwiązania przez Pana/Panią Umowy , dokonane przez Pana/nią Wpłaty podlegają zwrotowi w części dotyczącej gromadzonego kapitału na spłatę Wierzycieli , z potrąceniem kosztów i wynagrodzenia Kancelarii należnego na podstawie Umowy, oraz, że został/a Pan/i poinformowany/a, że Kancelaria może rozwiązać Umowę ze skutkiem natychmiastowym w sytuacji, gdy nie dokona Pan/i dwóch pełnych Wpłat zgodnie z ustalonym Harmonogramem.

23. Czy potwierdza Pan/i, że została Pan/i poinformowany/a, że usługi prawne nie są usługą naprawy historii kredytowej lub doradztwa kredytowego? Pan/i wierzyciele nie zostaną spłaceni do czasu pełnego i ostatecznego uregulowania długu, co może mieć negatywny wpływ na Pan/i historię kredytową?

24. Czy potwierdza Pan/i że została Pan/i poinformowany/a, iż wierzyciele mogą podjąć kroki prawne przeciwko Pan/i oraz jeśli tak się stanie, ma Pan/i możliwość zawarcia odrębnej umowy o dodatkowe usługi prawne, za dodatkową opłatą?”.

Przez podpisanie dokumentu Zgody i oświadczenia konsument potwierdza, że zgadza się ze wszystkimi w nim zawartymi oświadczeniami. W warunkach umów brak jest odniesienia do tego dokumentu. Nie jest on wymieniany jako załącznik do umowy.

Konsument otrzymywał również instrukcję, która miała ułatwiać mu proces podpisania umowy. Instrukcja ta zawierała następujące kroki:

„Krok 1 PEŁNOMOCNICTWO należy podpisać Imieniem i Nazwiskiem w miejscu podpisu.

Krok 2 Umowę podpisz ją pełnym Imieniem i Nazwiskiem w miejscu podpisu (strona 9), pozostałe strony zaparafuj

Krok 3 ZASADY PRZETWARZANIA DANYCH OSOBOWYCH (Załącznik nr 1) podpisz pełnym Imieniem i Nazwiskiem w miejscu podpisu (strona 3), pozostałe strony zaparafuj

Krok 4 LISTA WIERZYCIELI (Załącznik nr 2) uzupełnij tabelę wpisując wszystkich wierzycieli, którzy mają być objęci programem Ulga od Długu. Podpisz listę pełnym Imieniem i Nazwiskiem w miejscu podpisu

Krok 5 PLAN SPŁAT (Załącznik nr 3) pełnym Imieniem i Nazwiskiem w miejscu podpisu

Krok 6 DZIENNIK ROZMÓW jest dla Ciebie do uzupełnienia, należy podpisać pełnym Imieniem i Nazwiskiem w miejscu podpisu. Na drugiej stronie znajduje się Instrukcja prowadzenia rozmowy

Krok 7 Zapakuj wszystkie podpisane dokumenty (razem z wymaganymi dokumentami, o których zostałeś poinformowany przez swojego opiekuna) do koperty. Wyślij pocztą na adres kancelarii”

W pakiecie startowym znajdował się również tzw. Dziennik rozmów/prób połączeń wierzycieli. Był w formie tabeli, którą konsument powinien uzupełnić zgodnie z zaleceniem:

„Szanowny Kliencie, Prosimy o rejestrowanie wszystkich telefonów od wierzycieli. Jeśli odbierasz telefon i rozmawiasz z wierzycielami, użyj załączonego wzoru rozmowy telefonicznej i zanotuj połączenie w tym dzienniku. Nie musisz oddzwaniać do wierzycieli lub odbierać od nich połączeń, jeżeli już wiesz, który wierzyciel do Ciebie dzwoni. Po prostu zanotuj to zdarzenie w dzienniku. Proszę prześlij jak najszybciej skan lub zdjęcie na adres (…) lub wyślij listem na adres (…)”

Do ww. dziennika, konsumenci otrzymywali tzw. Instrukcję prowadzenia rozmowy z wierzycielem, która składała się z poniższych informacji:

„TY: Tak, słucham?

WIERZYCIEL: Dzień dobry, czy rozmawiam z Panem/ Panią …

Dzwonię w sprawie zaległej spłaty raty pożyczki!

TY: Tak, czy ma Pan pod ręką długopis?

WIERZYCIEL: Tak, dlaczego Pan/Pani pyta?

TY: Proszę zapisać ten numer telefonu. Dyktuję (…). To jest numer telefonu do (…) Mają moje pełnomocnictwo i zajmują się tą sprawą. Chętnie Państwu pomogą.

(NIE PRZERYWAJĄC SWOJEJ WYPOWIEDZI, POWIEDZ...)

Przepraszam, mam bardzo ważny telefon na drugiej linii i muszę kończyć. Dziękuję!

( (...))

Czasami ci wierzyciele stają się bardzo natarczywi. Bądź uprzejmy, ale stanowczo nalegaj, aby z nami rozmawiali zamiast Ciebie. Jeśli zada Tobie pytania na nasz temat, nie próbuj wyjaśniać im na czym polega program redukcji zadłużenia, tylko poproś o skontaktowanie się z nami. Jeśli poproszą Ciebie o jakiekolwiek dane dotyczące Twojej sytuacji osobistej, nie podawaj im żadnych informacji, nalegaj, aby z nami porozmawiali. (Bardzo ważne jest, abyś nie udzielał im żadnych informacji). Wierzyciele czasami grożą działaniami prawnymi, zajęciem Twoich zarobków przez komornika, licytacją Twojego majątku itp. Nawet w przypadku gróźb nie angażuj się w ich próby nakłonienia Cię do udzielenia im informacji, po prostu zapisz to w dzienniku połączeń z wierzycielami, a my skontaktujemy się z tym wierzycielem. Natomiast jeśli podczas rozmowy wierzyciele zaczną Tobie grozić, zdecydowanym tonem poproś o imię i nazwisko oraz bezpośredni numer telefonu do osoby, która to zrobiła i przekaż nam te informacje udostępniając nam dziennik połączeń. To bardzo istotne! Nie martw się! Jesteśmy po Twojej stronie. Tego typu rozmowy są prawie zawsze wpisane w taktykę postępowania z dłużnikami, która ma skłonić Ciebie do zapłaty pod wpływem emocji tu i teraz”

(pismo powitalne k. 1207-1208 akt adm., pełnomocnictwo k. 1219 akt adm., „Zgody i oświadczenia k. 772-776 akt adm., k. 1232-1236 akt adm., instrukcja k. 1239 akt adm., dziennik rozmów/prób połączeń wierzycieli wraz z instrukcją prowadzenia rozmowy z wierzycielem k. 1240- 1241 akt adm.)

Spółka określała w umowach wynagrodzenie za wykonywanie usług na rzecz konsumenta . Było ono uzależnione od kwoty zadłużenia zgłoszonej do redukcji oraz kwoty rzeczywistej redukcji długu uzyskanej w ramach realizacji umowy, przy czym część wynagrodzenia miała charakter opłaty jednorazowej, a część była płacona jako opłaty cykliczne w odstępach miesięcznych. Zgodnie z § 8 umowy Programu UOD jak i umowy programu SSD ( zawartej 27 listopada 2020 r. oraz 7 stycznia 2021 r.), wynagrodzenie Kancelarii obejmowało:

„a) Opłatę Początkową – jednorazową, stanowiącą 5 % netto + VAT ustalonej kwoty zadłużenia zgłoszonej do redukcji lub 1 000 zł netto + VAT, o ile kwota zadłużenia zgłoszona do Planu Redukcji Zadłużenia jest niższa niż 20 000 zł;

b) Opłatę Serwisową – stanowiącą 50 zł netto + VAT miesięcznie za obsługę do 5 długów u różnych wierzycieli oraz dodatkowo 5 zł netto + VAT miesięcznie za obsługę każdego kolejnego długu u kolejnych Wierzycieli;

c) Wynagrodzenie „Od Sukcesu” – w wysokości 25% netto + VAT kwoty stanowiącej różnicę pomiędzy wysokością należności u danego Wierzyciela zgłoszonej przez Klienta do Planu Redukcji Zadłużenia, a kwotą do zapłaty na podstawie każdej ugody wypracowanej przez Kancelarię, naliczane i należne w momencie uregulowania przez Kancelarię każdej płatności na rzecz Wierzycieli;

d) Opłaty za Transfery do Wierzycieli – w wysokości 5 zł netto + VAT za każdy transfer w ramach dystrybucji środków, zgodnie z treścią wypracowanych ugód z Wierzycielami”

(umowa na pomoc prawną przy redukcji zadłużenia nr 0 k. 737-746 akt adm., umowa udziału w programie „Spłacam swoje długi” k. 781-789 akt adm.)

W umowach zawieranych w okresie od dnia 7 maja 2021 r. do 28 listopada 2021 r. oraz od dnia 29 listopada 2021 r., wynagrodzenie Kancelarii (§ 8 umowy) było określane w następujący sposób:

„a) Honorarium - Opłaty dotyczące kosztów obsługi i wynagrodzenia Kancelarii, wymienione w Załączniku nr 4 do Umowy. Koszty obsługi i wynagrodzenia Kancelarii nie przekroczą wysokości 5,25 % netto + VAT ustalonej kwoty zadłużenia zgłoszonej do redukcji, jednak nie będą stanowiły mniej niż 1.000,00 zł netto + VAT i także nie więcej niż 10 000 zł netto + VAT, z zastrzeżeniem opłat wymienionych w Załączniku nr 4 jako wyłączonych z redukcji kosztów obsługi;

b) Wynagrodzenie „Od Sukcesu” - w wysokości 25% netto + VAT kwoty stanowiącej różnicę pomiędzy wysokością należności u danego Wierzyciela a kwotą do zapłaty na podstawie każdej ugody wypracowanej przez Kancelarię, naliczane i należne w momencie uregulowania przez Kancelarię każdej płatności na rzecz Wierzycieli. Kancelarii należne jest również wynagrodzenie w sytuacji, kiedy po wypracowaniu ugody Klient będzie realizował daną ugodę z Wierzycielem poza Kancelarią;

c) Wynagrodzenie „Od Sukcesu” - w wysokości 12,5% + VAT łącznej kwoty do zapłaty u danego Wierzyciela w ramach ratalnego planu spłaty wypracowanego przez Kancelarię”.

(umowa o pomoc prawną przy redukcji zadłużenia nr (...) k. 746-754 akt adm., umowa o pomoc prawną przy redukcji zadłużenia nr [ (...)_ID] k. 756-766 akt adm.)

Do umów dotyczących Programu Ulga Od Długu (umowy zawierane w okresie od dnia 7 maja 2021 r. do 28 listopada 2021 r. oraz od dnia 29 listopada 2021 r.) miał zastosowanie „Cennik kosztów i opłat związanych z obsługą Klienta w Programie” (§ 13 umowy). Konsument mógł zapoznać się z treścią cennika po uprzednim zalogowaniu się na swoje konto na stronie Spółki.

(regulamin świadczenia usług drogą elektroniczną k. 461-469 akt adm., umowa o pomoc prawną przy redukcji zadłużenia nr (...) k. 746-754 akt adm., cennik kosztów i opłat związanych z obsługą Klienta w Programie k. 778-779 akt adm., k. 1264-1266 akt adm., pismo powoda z dnia 9.09.2022 r. k. 1203-1205 akt adm., wydruk ekranu widoku panelu klienta k. 1268 akt adm.)

Spółka rozpoczęła przedmiotową działalność w 2020 r., przy czym do 28 lipca 2022r umowy programu Ulga od Długu zostały zawarte w ilości 7.462, zaś umowy programu Spłacam swoje długi w liczbie 251 umów.

Spółka w 2021 r. osiągnęła obrót w wysokości (...) zł. (pismo powoda z dnia 29.07.2022 r. k. 1310-1313 akt adm., rachunek zysków i strat powoda za rok 2021 k. 1318v akt adm.)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dowody powołane wyżej, które w ocenie Sądu były wiarygodne i nie budziły zastrzeżeń co do ich prawdziwości. W istocie ustalony wyżej stan faktyczny także nie był sporny między stronami, a spór dotyczył jedynie oceny prawnej tak ustalonego stanu faktycznego.

Sąd, na podstawie art. 235² § 1 pkt. 2 k.p.c. pominął dowód z wyjaśnień powoda oraz z zeznań świadków, z uwagi na ich nieistotność dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

W szczególności zeznania wnioskowanych przez powoda świadków zmierzały do wykazania, że powód nie formułował wobec klientów obietnic kwestionowanych przez organ, oraz świadomości klientów, że dokonywane przez nich wpłaty nie służą bieżącemu zaspakajaniu wierzytelności, tymczasem ocena praktyki powoda została dokonana w oparciu o analizę treści umów zawieranych z konsumentami. Zatem o wiedzy i świadomości klientów powoda należało wnioskować w oparciu o analizę tych dokumentów, a nie z przeświadczenia pracowników spółki, którzy inaczej interpretowali postanowienia umów zawieranych z konsumentami. Oceny charakteru praktyki dokonuje się bowiem z perspektywy przeciętnego konsumenta i jego możliwości interpretacji umowy, w oparciu o dostarczone mu przez przedsiębiorcę informacje, a nie w oparciu o niewyartykułowane w umowach przekonania oferenta.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem zaskarżona Decyzja Prezesa UOKIK dotycząca stosowania przez powoda praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów jest prawidłowa i znajduje oparcie w przepisach prawa.

W ocenie Sądu, wbrew przekonaniu powoda, pozwany dostatecznie wyjaśnił stan faktyczny sprawy i nie dopuścił się naruszenia zasady prawdy obiektywnej, a także przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów.

Na wstępie zaznaczyć trzeba, że działanie organu zostało podjęte w interesie publicznym, zgodnie z art. 1 ust. 1 u.o.k.i.k., dla ochrony konsumentów, gdyż praktyki powoda były skierowane do nieograniczonego kręgu konsumentów, potencjalnych klientów a w związku z tym, że budziły wątpliwości musiały zostać poddane analizie i w konsekwencji doszło do interwencji organu celem ochrony tego interesu.

W pkt I Decyzji Prezes UOKiK określił niedozwolone praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów, jakich miał dopuścić się powód. Pozwany przyjął, że część praktyk stanowi nieuczciwe praktyki rynkowe, ostatnia zaś narusza ustawę o prawach konsumenta.

Zgodnie z art. 24 ust. 1 u.o.k.i.k. zakazane jest stosowanie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Stosownie do treści art. 24 ust. 2 u.o.k.i.k. przez praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów rozumie się godzące w nie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami zachowanie przedsiębiorcy, w szczególności - w myśl art. 24 ust. 2 pkt 2 u.o.k.i.k.- naruszanie obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji, a w myśli art. 24 ust. 2 pkt 3 u.o.k.i.k.- nieuczciwe praktyki rynkowe lub czyny nieuczciwej konkurencji.

Oceny, czy w danym przypadku mamy do czynienia z praktyką określoną w art. 24 ust. 2 ustawy można zatem dokonać na podstawie ustalenia spełnienia łącznie następujących przesłanek:

1) sprzeczności z prawem lub dobrymi obyczajami działania przedsiębiorcy,

2) godzenia tymi działaniami w zbiorowy interes konsumentów.

Nie budzi wątpliwości w niniejszej sprawie, że powód jest przedsiębiorcą, ponieważ (...) Kancelaria (...) (...) jest spółką komandytową zarejestrowaną w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego, a która także podejmuje działania w obrocie z konsumentami. Rozstrzygnięcia wymagały więc kwestie, czy zakwestionowane zachowania powoda są sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami i czy naruszają zbiorowe interesy konsumentów.

Wspomniana sprzeczność z prawem niewątpliwie może polegać na naruszeniu określonego w art. 3 u.p.n.p.r. zakazu stosowania nieuczciwych praktyk rynkowych.

Zgodnie z treścią art. 4 ust. 1 u.p.n.p.r. praktyka rynkowa stosowana przez przedsiębiorców wobec konsumentów jest nieuczciwa, jeżeli jest sprzeczna z dobrymi obyczajami i w istotny sposób zniekształca lub może zniekształcić zachowanie rynkowe przeciętnego konsumenta przed zawarciem umowy dotyczącej produktu, w trakcie jej zawierania lub po jej zawarciu.

Przepis art. 4 ust. 2 u.p.n.p.r. stanowi, że za nieuczciwą praktykę rynkową uznaje się w szczególności praktykę rynkową wprowadzającą w błąd oraz agresywną praktykę rynkową, a także stosowanie sprzecznego z prawem kodeksu dobrych praktyk. Praktyki te nie podlegają ocenie w świetle przesłanek określonych w ust. 1.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 u.p.n.p.r. praktykę rynkową uznaje się za działanie wprowadzające w błąd, jeżeli działanie to w jakikolwiek sposób powoduje lub może powodować podjęcie przez przeciętnego konsumenta decyzji dotyczącej umowy, której inaczej by nie podjął. W art. 5 ust. 2 pkt 2 u.p.n.p.r. uregulowano, że wprowadzającym w błąd działaniem może być w szczególności rozpowszechnianie prawdziwych informacji w sposób mogący wprowadzać w błąd, natomiast w ust. 3 pkt 2 ww. przepisu unormowano, że działanie wprowadzające w błąd może w szczególności dotyczyć cech produktu, w szczególności jego pochodzenia geograficznego lub handlowego, ilości, jakości, sposobu wykonania, składników, daty produkcji, przydatności, możliwości i spodziewanych wyników zastosowania produktu, wyposażenia dodatkowego, testów i wyników badań lub kontroli przeprowadzanych na produkcie, zezwoleń, nagród lub wyróżnień uzyskanych przez produkt, ryzyka i korzyści związanych z produktem.

Ocena każdej praktyki rynkowej dokonywana jest z punktu widzenia przeciętnego konsumenta. Ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym w art. 2 pkt 8 definiuje go jako takiego konsumenta, który jest dostatecznie dobrze poinformowany, uważny i ostrożny; oceny dokonuje się z uwzględnieniem czynników społecznych, kulturowych, językowych i przynależności danego konsumenta do szczególnej grupy konsumentów, przez którą rozumie się dającą się jednoznacznie zidentyfikować grupę konsumentów, szczególnie podatną na oddziaływanie praktyki rynkowej lub na produkt, którego praktyka rynkowa dotyczy, ze względu na szczególne cechy, takie jak wiek, niepełnosprawność fizyczna lub umysłowa.

W tym kontekście należało zatem stwierdzić, że docelowa grupa klientów (...) Kancelarii została zdefiniowana w umowach. Tworzą ją osoby, które posiadają trudności w spłacie powstałych zobowiązań finansowych i jednocześnie deklarują wolę i gotowość podjęcia próby oddłużenia poprzez dokonywanie częściowych spłat, dostosowanych do sytuacji życiowej, a nie poprzez ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Sama kancelaria w odniesieniu do swoich klientów, w dokumentach dotyczących umowy, używała określenia, że są nimi osoby znajdujące się w „ trudnej sytuacji finansowe”. Z powyższego wynika, że klientami Kancelarii są dłużnicy posiadający zadłużenie, aczkolwiek posiadający dochody, którzy mogą pozwolić sobie na stopniowe spłaty, ale na bardziej przystępnych dla nich warunkach. .

Dłużnicy ci szukają profesjonalnej pomocy, dzięki której uzyskają ochronę przed wierzycielami i która zapewni im realną, ze względu na ich sytuację życiową, możliwość regulowania zadłużenia. Natomiast wobec tego, że oferta Kancelarii jest unikalna na rynku i nie stanowi standardowej usługi powszechnie oferowanej na rynku, konsumenci mogą nie mieć świadomości, w jaki sposób, po zawarciu umowy, Kancelaria będzie w rzeczywistości działać na ich rzecz. Rozważny, aczkolwiek przeciętny konsument nie musi więc rozumieć wszelkich niuansów umowy w tym przedmiocie, zredagowanej w fachowy sposób, z użyciem specjalistycznego, prawniczego języka, zwłaszcza jeśli jest sformułowana nieprzejrzyście. Tym bardziej konsumenci decydujący się na usługi Kancelarii mają prawo oczekiwać, że otrzymają jednoznaczne i uczciwe warunki umowne, które będą zabezpieczały ich interesy, gdyż taki jest cel usługi oferowanej przez Kancelarię. Będący w trudnej sytuacji życiowej, spowodowanej niemożnością spłacania swoich długów, konsumenci są zdeterminowanymi do uzyskania fachowego wsparcia, a tym samym mogą bardziej ufać działaniom specjalistów z Kancelarii, w szczególności wierzyć, że te są dla nich zawsze korzystne.

Jednocześnie podkreślenia wymaga, że konsumenci nie będący profesjonalistami będą odbierać warunki usługi i odczytywać postanowienia umowy w postaci kreowanej przez Kancelarię w umowach, zgodnie z ich literalnym brzmieniem, gdyż przeciętni konsumenci zapoznając się z treścią umowy rozumieją ją w sposób dosłowny, jaki został przedstawiony w umowie. Treści zawarte w umowie niewyrażone jednoznacznie lub niejasne nie mogą być uznane za objęte świadomością konsumentów, nawet jeśli przy zastosowaniu metod prawniczej wykładni przepisów, czy reguł logicznego wnioskowania, przyjęcie ich jako objętych wolą stron byłoby możliwe. Przedsiębiorca, jako silniejsza strona transakcji zawieranej z konsumentem, ma bowiem zawsze tę przewagę, że tworząc treści ofert czy wzorców umów mniej lub bardziej jednoznaczny, ukrywając nawet pod pewnymi pojęciami, niekorzystne dla konsumenta rozwiązania, lub stosując niedopowiedzenia, może później próbować intepretować te treści w sposób dla siebie bardziej korzystny. Dlatego kluczowe jest, aby umowy zawierane z konsumentami były maksymalnie precyzyjne, jednoznaczne i nie zawierały niedopowiedzeń, czy nawet sprzeczności, które dla konsumenta nie byłyby oczywiste.

Mając na względzie treść przytoczonych przepisów i poczynione ustalenia faktyczne, a także powyższe rozważania, możliwe było postawienie powodowi zarzutu stosowania nieuczciwych praktyk rynkowych.

W pkt I.1 Decyzji Prezes UOKiK określił stosowane przez powoda nieuczciwe praktyki rynkowe, jako kwalifikowane z art. 5 ust. 1, ust. 2 pkt 2 i ust. 3 pkt 2 u.p.n.p.r., polegające na rozpowszechnianiu za pośrednictwem umów na pomoc prawną przy redukcji zadłużenia w ramach programów „Ulga od długu” oraz „Spłacam swoje długi” informacji, które wprowadzają konsumentów w błąd.

Przy czym w pkt I.1[1] Decyzji Prezes UOKIK wskazał, że rozpowszechnianie za pośrednictwem umów na pomoc prawną przy redukcji zadłużenia informacji wprowadzających konsumentów w błąd ma miejsce co do zakresu obowiązków przyjmującego zlecenie.

W pkt I.1[1]a. Decyzji Prezes UOKIK skonkretyzował, że rozpowszechnianie informacji wprowadzających konsumentów w błąd ma miejsce co do zakresu obowiązków przyjmującego zlecenie dotyczących gromadzenia środków pieniężnych na rachunkach bankowych dedykowanych poszczególnym konsumentom w celu ich przelania na rzecz wierzycieli po zawarciu ugód, a nie dokonywania spłaty zadłużenia konsumentów bezpośrednio po realizacji kolejnych wpłat zgodnie z harmonogramem określanym przez przedsiębiorcę.

W ocenie Sądu analiza materiału programów dla zadłużonych, treści umów proponowanych przez powoda daje podstawy do twierdzenia, że konsumenci mogli uznać, że Spółka będzie spłacała zadłużenie bezpośrednio po dokonywanych przez nich wpłatach, a nie tylko gromadziła środki w celu ich przelania wierzycielom dopiero po zawarciu ugód.

Mimo wskazania w § 7.4 umów UOD i SSD, że kolejne wpłaty są kumulowane w celu dokonywania jednorazowych spłat wierzycieli w ramach wypracowanych ugód, to w postanowieniu brak jest odniesienia kiedy te ugody mogą być zawarte, a nadto w dalszej kolejności zaznaczono, że wpłaty mogą być też rozdzielane na mniejsze spłaty, o ile taka jest treść ugody.

Znacząca dla postawionej tezy jest jednak treść § 1 umów, zgodnie z którym „Wpłata”, dokonywana co miesiąc przez konsumenta na rzecz kancelarii, jest to ustalona przez Strony, comiesięczna kwota wpłacana przez Klienta na Rachunek bankowy do Rozliczeń, przeznaczona na zaspokajanie Wierzycieli i wynagrodzenie Kancelarii. Przedmiotowe uregulowanie nasuwa jednoznaczny wniosek, że comiesięczna kwota wpłacana przez klienta jest za każdym razem przelewana wierzycielom i jako comiesięczna, ma służyć regularnej spłacie wierzycieli. Przeświadczenie to potęguje definicja Planu Redukcji Zadłużenia UOD (w przypadku umów SSD Plan Redukcji Zadłużenia został określony jako Program Spłacam Swoje Długi), który należy rozumieć jako „plan restrukturyzacyjny (oddłużeniowy) realizowany w ramach Umowy, administrowany przez Kancelarię, mający na celu pomoc Klientom w spłacie ich istniejącego zadłużenia i uniknięcia upadłości konsumenckiej, w ramach którego podejmowane są działania zmierzające do redukcji i rozłożenia na raty istniejącego zadłużenia w sposób uwzględniający aktualną sytuację finansową Klienta, z jednoczesnym zapewnieniem regularnego zaspokajania Wierzycieli”. Powyższe postanowienie wprost określa, że w ramach umowy będzie dokonywane systematyczne (regularne) zaspokajanie wierzycieli.

Co więcej także z definicji klienta, którym jest „osoba fizyczna, która złożyła Wniosek o Przystąpienie do Planu Redukcji Zadłużenia, została do niego zakwalifikowana i podpisała Umowę, (…) która z uwagi na brak możliwości spłaty swojego zadłużenia na istniejących warunkach, deklaruje wolę i gotowość podjęcia próby oddłużenia poprzez dokonywanie częściowych spłat, dostosowanych do sytuacji życiowej, a nie poprzez ogłoszenie upadłości konsumenckiej” można wysnuć wniosek, że konsument będzie dokonywać częściowych spłat na poczet częściowego spłacania zadłużenia. Jednocześnie wpłaty czynione przez konsumenta mają być dokonywane zgodnie z harmonogramem spłat, co dodatkowo sugeruje, że termin wpłaty jest powiązany z terminem spłaty wierzytelności wierzycielowi, w związku z czym zaraz po wpłacie następuje spłata na rzecz wierzyciela.

Wprawdzie w pkt 10 dokumentu „Zgody i Oświadczenie” zapisano „Czy potwierdza Pan/i, że został/a Pan/i poinformowany/a i rozumie, że w pierwszej fazie realizacji Planu Redukcji Zadłużenia i gromadzenia środków na spłatę Wierzycieli, Pana/i dług będzie się zwiększał i nie będzie spłacany w żaden sposób i inaczej niż tylko na podstawie ugód z tymi Wierzycielami, którzy do nich przystąpią”, to jednak lektura wszystkich dokumentów wskazuje na podejmowanie przez Kancelarię aktywnych działań w stosunku do wierzycieli mających na celu doprowadzenie do zmniejszenia zadłużenia. Użycie w § 4 umów dotyczącym zakresu usług Kancelarii sformułowań: „przygotowanie i przedstawienie Klientowi oraz jego Wierzycielom propozycji redukcji zadłużenia oraz warunków jego Spłaty”, „powiadomienie (…) Wierzycieli o przystąpieniu do realizacji Planu Restrukturyzacji Zadłużenia i konieczności kierowania wszelkiego kontaktu i korespondencji na adres kancelarii jako Pełnomocnika”, „negocjowanie i dążenie do wypracowania nowych zasad spłaty zadłużenia w zakresie jego wysokości i terminu spłaty”, stanowi deklarację Kancelarii podjęcia działań mających na celu zmniejszenie zadłużenia również bezpośrednio po zawarciu umowy.

W ocenie Sądu, w oparciu o treść umowy konsument może mieć więc przeświadczenie o rychłym działaniu Kancelarii, renegocjowaniu warunków spłaty zadłużenia i bezpieczeństwu zapewnianym przez Kancelarię, również dzięki spłacanym kwotom według ustalonego harmonogramu spłat.

Dlatego zdaniem Sądu, skoro Spółka dała sobie prawo do gromadzenia na własnych rachunkach bankowych wpłat konsumentów, powinna w umowie, definiując zakres świadczonych usług i swoich obowiązków, odnieść się jednoznacznie do zakresu dysponowania wpłatami, tak aby nie pozostawały wątpliwości, czy będą one przeznaczone na spłaty zadłużenia od początku trwania umowy zgodnie z Harmonogramem Spłat, czy też dopiero po zawarciu ugód w bliżej nieokreślonej przyszłości uzależnionej od zawarcia ugód, zwłaszcza, że ma to zasadniczy wpływ na postawę konsumenta, który może w ogóle zaniechać spłacania wierzycieli, co skutkować może dla niego poważnymi konsekwencjami z strony.

Biorąc pod uwagę powyższe należy stwierdzić, że przedmiotowa praktyka wprowadza w błąd tego rodzaju, że może spowodować podjęcie przez przeciętnego konsumenta decyzji dotyczącej umowy, której inaczej by nie podjął. Konsument mógłby bowiem zdecydować się na zawarcie umowy ze Spółką w związku z wyżej przedstawionym rozumieniem redukcji długu poprzez zapewnienie regularnych spłat wierzycieli, podczas gdy w istocie spółka tego nie zapewniała.

W pkt I.1[1]b. Decyzji Prezes UOKIK uznał, za rozpowszechnianie informacji wprowadzających konsumentów w błąd odnosi się także do zakresu obowiązków przyjmującego zlecenie dotyczącego ochrony interesów konsumentów przed dochodzeniem przez wierzycieli roszczeń, w szczególności na drodze sądowej w trakcie realizacji umów.

W tym zakresie należy zauważyć, że mimo, że w treści umów zamieszczono informację, że Kancelaria nie gwarantuje zawarcia ugody, a także że realizacja programów nie zamyka możliwości skierowania spraw o zapłatę na drogę sądową przez wierzycieli w przypadku umów UOD oraz podejmowania działań przez windykatorów i komorników w przypadku programu SSD (§ 5.6.c oraz § 6.8.c umowy UOD oraz § 6.6 umowy SSD), to jednak z pozostałych postanowień umów konsument może wywieść wniosek odmienny uznając, że ww. zapisy są ewentualnością, która w związku z aktywnym działaniem Kancelarii nie ma możliwości realnie się wydarzyć. Trzeba bowiem zauważyć, że w pierwszej kolejności działania Kancelarii polegają m.in. na zakomunikowaniu wierzycielom, że konsument jest zainteresowany polubownym rozwiązaniem problemu związanego ze spłatą zobowiązań. Konsument ma więc podstawy by uważać, iż zadeklarowane kontakty z wierzycielami będą miały charakter mediacji mającej na celu doprowadzenie do zawarcia ugód. Nadto zakres świadczonych przez Kancelarię usług obejmuje „reprezentowanie Klienta wobec wskazanych przez niego Wierzycieli oraz negocjowanie i dążenie do wypracowania nowych zasad spłaty zadłużenia w zakresie jego wysokości i terminu spłaty” (§ 4.1.c umów UOD oraz odpowiadający mu § 4.1.c umowy SSD). W tym celu konsument udziela pełnomocnictw, które upoważniają osoby wskazane przez Kancelarię do reprezentowania dłużnika przed wierzycielami, w tym do prowadzenia negocjacji i zawierania ugód w ramach Planu Redukcji Zadłużenia. Plan ten ma charakter restrukturyzacyjny (oddłużeniowy) i w jego ramach mają być podejmowane działania zmierzające do redukcji i rozłożenia na raty istniejącego zadłużenia w sposób uwzględniający aktualną sytuację finansową klienta, z jednoczesnym zapewnieniem regularnego zaspokajania wierzycieli. Przy czym unormowanie regularnego zaspokajania wierzycieli, także w treści innych postanowień umów, umacnia odczucie, że wierzyciele ograniczą, czy w ogóle zakończą swoje działania windykacyjne wobec dłużnika i nie wystąpią na drogę sądową. Tymczasem wobec tego, że w rzeczywistości Kancelaria może przyjmując wpłaty konsumenta nie spłacać stopniowo wierzycieli, ale oczekiwać na zebranie większej sumy na spłatę, wierzyciele tym bardziej mogą podejmować czynności z zakresu dochodzenia roszczeń, z uwagi na zaprzestanie regularnego spłacania zobowiązań przez dłużnika.

Dodatkowo, co istotne, Kancelaria zgodnie z umowami powiadamia zgłoszonych do programu wierzycieli o przystąpieniu do realizacji Planu i konieczności kierowania wszelkiego kontaktu i korespondencji na adres Kancelarii jako Pełnomocnika (§ 4.1.b umów UOD oraz odpowiadający mu § 4.1.b umowy SSD). Natomiast konsumenci otrzymują pismo powitalne zawierające informacje: „Przeprowadzimy Cię przez proces oddłużenia w sposób komfortowy dla Ciebie, przejmując na siebie ciężar rozmów z Twoimi wierzycielami” oraz dokument w postaci „Instrukcji prowadzenia rozmowy z wierzycielami”, zgodnie z którym mają wyłącznie przekierowywać wierzycieli do Kancelarii. Konsument wypełniający te polecenia, ma prawo uznawać, że Kancelaria przeprowadzi za niego bezstresowo i odpowiednio cały proces ugodowy, w którym nawet nie będzie musiał uczestniczyć, a zatem nie będzie się musiał już obawiać podejmowania działań przez wierzycieli.

W ocenie Sądu wobec tego, że przedmiotem umowy jest m.in. świadczenie odpłatnych usług doradczych i prawnych wspierających realizację Planu Redukcji Zadłużenia oraz innych usług dotyczących redukcji zadłużenia a konsumentom są przekazywane informacje, że dzięki staraniom Kancelarii proces oddłużenia będzie przebiegał w sposób komfortowy, nadto Kancelaria negocjując z wierzycielami będzie dokonywała ich spłat zgodnie z poczynionymi ustaleniami, to konsument ma prawo sądzić, że otrzyma ochronę przed wierzycielami. Tym samym dłużnicy zawierający umowy z Kancelarią nie są we właściwy, jednoznaczny sposób informowani o zagrożeniach, a przez to są wprowadzani w błąd, co może mieć przełożenie na podjęcie decyzji odnośnie umowy przez konsumenta.

W pkt I.1[2] Decyzji Prezes UOKIK określił, że rozpowszechnianie informacji wprowadzających konsumentów w błąd ma miejsce co do możliwości doprowadzenia do utraty części lub całości środków zgromadzonych na rachunkach bankowych dedykowanych poszczególnym konsumentom wskutek dysponowania przez przedsiębiorcę tymi środkami.

W tym zakresie należy zauważyć, że zawierając umowę, konsument deklaruje realizację miesięcznych wpłat w wysokości określonej przez Kancelarię na rachunek bankowy o indywidualnym numerze (§ 7.1 umów UOD oraz SSD). Kwota wpłat jest określana w oparciu o wysokość zadłużenia oraz ocenę możliwości finansowych konsumentów (§ 7.2 umów UOD oraz SSD). Z jednej strony mają one być przeznaczone na spłatę wierzycieli w ramach potencjalnie wypracowanych ugód. Z drugiej strony przedmiotowe wpłaty są gromadzone na rachunkach bankowych po potrąceniu wynagrodzenia Kancelarii. Gromadzone na rachunkach środki mają również służyć pokrywaniu kosztów podejmowanych przez Kancelarię działań, które nie zostały wprost wskazane w umowach. Wprawdzie umowa przewiduje, że podjęcie przez Kancelarię dodatkowych czynności, ma być uzależnione od ich zaakceptowania przez konsumentów, to jednak konsument mający podjąć decyzję o zaakceptowaniu konieczności pokrycia dodatkowych kosztów pozostaje pod presją obawy przed brakiem pomocy ze strony profesjonalisty. Dodatkowo to Kancelaria zarządza wpłaconymi przez konsumenta środkami. W warunkach umownych zamieszczono bowiem informację, iż „W gestii Kancelarii leży zarządzanie dostępnym budżetem Klienta zgromadzonym na Rachunku Bankowym w ten sposób, aby potrącanie Wynagrodzenia nie kolidowało z realizacją Umowy” (§ 8.10 umowy UOD oraz odpowiadający mu § 8.8 umowy SSD). Konsument nie kontroluje zatem bezpośrednio dostępnego budżetu. Natomiast, co ważne, umowa nie zapewnia instrumentów ochrony wartości zgromadzonych przez konsumenta środków, tj. choćby gwarancji ochrony części oszczędności zdeponowanych na rachunkach. Wobec tego może ostatecznie okazać się, że wpłacane przez konsumenta środki będą w całości służyły pokrywaniu kosztów Kancelarii. Potwierdzają to dokumenty umowne. Zgodnie z pkt 7.d dokumentu „Zgody i oświadczenia”: „Pierwsze wpłaty mogą być w całości przeznaczone na uregulowanie wynagrodzenia Kancelarii za obsługę prawną”, podczas gdy nie zostało wyjaśnione, ile wpłat będzie traktowanych jako pierwsze, zaś zgodnie z § 11 pkt 5, 6 i 7 umowy „Rozwiązanie Umowy nie zwalnia Klienta z pokrycia kosztów wynagrodzenia należnego Kancelarii za czas realizacji Umowy, o ile dokonane do momentu rozwiązania Wpłaty nie wystarczają na ich pokrycie. Kancelaria uprawniona jest do dochodzenia roszczeń w tym zakresie na zasadach ogólnych”.

Zdaniem Sądu przeciętni konsumenci, będący dłużnikami, którzy mają trudności ze spłatą swoich zobowiązań, poszukujący pomocy prawnej mają prawo wierzyć, że specjalistyczna Kancelaria oferująca dedykowane im usługi, zgodnie z ich celem pomoże obniżyć wysokość zadłużenia. Tymczasem na skutek podejmowanych przez Kancelarię działań sytuacja finansowa konsumenta może ulec pogorszeniu poprzez utratę powierzonych środków, a nawet przez możliwość powstania kolejnych długów. W związku z dysponowaniem przez Kancelarię środkami uiszczonymi przez konsumenta może mieć on błędne wyobrażenie o sposobie dysponowania zdeponowanymi na rachunkach środkami, który może doprowadzić do ich utraty w całości lub w części.

Tym samym również ta praktyka niewątpliwe wprowadza w błąd i może wpływać na decyzje konsumenta dotyczące umowy.

Wszystkie powyżej przeanalizowane praktyki wypełniają zatem znamiona określone odpowiednio w art. 5 ust. 1, ust. 2 pkt 2 i ust. 3 pkt 2 u.p.n.p.r.

W pkt I.2. Decyzji Prezes UOKIK określił stosowaną przez powoda nieuczciwą praktykę rynkową, jako kwalifikowaną z art. 4 ust. 1 u.p.n.p.r., polegającą na pobieraniu od konsumentów opłat przed uzyskaniem przez nich warunków umowy w formie pisemnej, co narusza dobre obyczaje, gdyż konsumenci ponoszą opłaty na rzecz przedsiębiorcy przed zapoznaniem się z warunkami umów.

Niewątpliwie z § 3 umowy UOD i § 3.2 umowy SSD wynika, że przed zawarciem umowy, na podstawie której konsumenci przystępują do Planu Redukcji Zadłużenia, Kancelaria wymaga od konsumentów przejścia przez proces kwalifikacji, który przebiega dwuetapowo. Na etapie kwalifikacji konsument ma wpłacić opłatę początkową. Dopiero jeśli w ogóle przejdzie proces kwalifikacji składa podpisy na dokumentach umownych, zawierając ze Spółką umowę, Chronologię tą, wynikająca z treści postanowień umownych, potwierdziła także sama Kancelaria w piśmie z 10 września 2021 r. skierowanym do Prezesa UOKiK. Stanowisko powoda prezentowane w toku dalszego postępowania, że spółka jednak nie wymaga uiszczenia opłaty przed podpisaniem umowy nie ma istotnego znaczenia, gdyż w tym zakresie regulacje umowne są jednoznaczne i mają znaczenie decydujące dla oceny praktyki powoda, zwłaszcza, że dokonane przez Prezesa UOKiK badanie przykładowej sytuacji klienta zawierającego ze Spółką umowę wykazało, że opłata początkowa została przez niego wpłacona przed podpisaniem umowy.

Tym samym uznać należy, że Spółka zapewnia sobie wpływ środków pieniężnych w sytuacji braku stanowczego podjęcia przez konsumenta decyzji w przedmiocie związania umową, tj przed podpisaniem umowy. Do wpłaty opłaty początkowej dochodzi bowiem jedynie w związku z wstępną rozmową telefoniczną przeprowadzoną z konsumentem odnośnie przystąpienia do programów. Na tym etapie nie dochodzi jeszcze do zawarcia umowy, a szczegółowe warunki umowne na piśmie konsument poznaje zatem po wpłacie opłaty początkowej. Tym samym dokonując wpłaty nie ma pewności co do warunków na jakich zawrze umowę, a także, czy Spółka zdecyduje się realizować usługę, tj. czy ostatecznie klient zostanie pozytywnie zweryfikowany, co następuje już po podpisaniu umowy. Natomiast niestandardowy charakter oferowanej usługi, a także skomplikowany jej charakter przemawia za przyjęciem, że dopiero zapoznanie się z pisemną wersją warunków umowy pozwoli konsumentowi na podjęcie racjonalnej decyzji co do zawarcia umowy.

Powyższy schemat postępowania Spółki narusza dobry obyczaj spełniania świadczenia dopiero po zaakceptowaniu umowy, a więc także po zapoznaniu się z jej szczegółowymi warunkami. Takie postępowanie Kancelarii zniekształca lub może zniekształcić zachowanie rynkowe przeciętnego konsumenta, który po uiszczeniu opłaty początkowej, po zapoznaniu się z treścią pisemnej umowy i pomimo niezadowalających go jej warunków, może jednak ją zawrzeć, np. z obawy przed utratą uiszczonej opłaty wstępnej, czy z obawy przed trudnościami z uzyskaniem zwrotu opłaty.

Zaznaczenia przy tym wymaga, że warunki umów UOD oraz inne dokumenty dostarczone konsumentom w ramach tzw. pliku powitalnego nie regulują kwestii zwrotu opłaty w przypadku niezakwalifikowania konsumenta do programu. Tym samym konsument nie ma żadnych podstaw do żądania zwrotu opłaty wniesionej przed zawarciem umowy, co więcej nie otrzymuje żadnych informacji o sposobie rozliczenia dokonanych wcześniej na rzecz Spółki wpłat. Znaczenie ma tu jedynie pkt 7.d dokumentu „Zgody i oświadczenia” stanowiący, że „Pierwsze wpłaty mogą być w całości przeznaczone na uregulowanie wynagrodzenia Kancelarii za obsługę prawną”. Nie jest zatem pewne w jaki sposób Spółka postąpi, gdy konsument wniesie opłatę początkową, ale Spółka lub sam konsument nie zdecydują się jej zawrzeć. Niewykluczone, że może dojść do sytuacji, gdy Spółka uzna, iż cała wartość opłaty początkowej jest jej należna. Natomiast w przypadku umowy SSD w której znalazło się postanowienie, że opłata wstępna „jest częściowo zwracana w przypadku braku otrzymania pozytywnej decyzji co do możliwości przystąpienia do Programu SSD”, brak jest z kolei informacji jaka część i kiedy zostanie zwrócona, ani w jaki sposób wyliczona zostanie część, którą Spółka zatrzymuje.

Brak regulacji dotyczących sposobu zwrotu opłat wprowadza niepewność po stronie konsumenta, a to z kolei także narusza dobre obyczaje.

Uczciwość kupiecka wymaga bowiem w relacjach z konsumentem, aby przekazać mu rzetelne informacje dotyczące istotnych dla niego warunków umowy, a w sytuacji gdy strony zawierają umowę w formie pisemnej, konieczne jest takie jednoznaczne jej zredagowanie, aby konsument miał jasność co do kluczowych dla niego aspektów, takich jak zwrot uiszczonej opłaty, ale także aby nie kreować umowy w taki sposób, aby konieczne dla jej zawarcia było uiszczenie opłaty przewidzianej w niezwartej jeszcze umowie.

Przedmiotowa praktyka, jako naruszająca te principia oczekiwane od uczciwego sprzedawcy jest oczywiście nieuczciwa w rozumieniu 4 ust. 1 u.p.n.p.r.

W pkt I.3. Decyzji Prezes UOKIK określił stosowaną przez powoda praktykę rynkową, polegającą na określaniu kwot opłat i wynagrodzenia należnego przedsiębiorcy, z tytułu realizowanych umów w sprawie pomocy prawnej przy redukcji zadłużenia, w stawce netto, bez uwzględnienia podatku od towarów i usług – jako sprzeczną z art. 8 pkt 3 ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (tekst jedn. Dz. U. z 2020 r., poz. 287 ze zm.) oraz z art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 9 maja 2014 r. o informowaniu o cenach towarów i usług (tekst jedn. Dz. U. z 2023 r. poz. 168),

Ze zgromadzonych w sprawie wzorców umów oraz umów faktycznie zawartych wynika, że Kancelaria określa kwotę należnego jej wynagrodzenia i innych świadczeń w stawkach netto, bez uwzględnienia podatku od towarów i usług. Przykładowe opłaty są określane w następujący sposób: 5,25 % netto + VAT 1.000,00 zł netto + VAT, 65,00 zł netto + VAT, 25% netto + VAT, 5 zł netto + VAT.

Stosowany przez Kancelarię mechanizm jest oczywiście niezgodny z art. 8 ust. 3 ustawy o prawach konsumenta. Zgodnie z tym przepisem, najpóźniej w chwili wyrażenia przez konsumenta woli związania się umową, przedsiębiorca ma obowiązek poinformować konsumenta, o ile informacje te nie wynikają już z okoliczności, w sposób jasny i zrozumiały o łącznej cenie lub wynagrodzeniu i wysokości opłat za świadczenie wraz z podatkami, a gdy charakter przedmiotu świadczenia nie pozwala, rozsądnie oceniając, na wcześniejsze obliczenie ich wysokości - sposobie, w jaki będą one obliczane, a także opłatach za dostarczenie, usługi pocztowe oraz jakichkolwiek innych kosztach, a gdy nie można ustalić wysokości tych opłat - o obowiązku ich uiszczenia; w razie zawarcia umowy na czas nieoznaczony lub umowy obejmującej prenumeratę przedsiębiorca ma obowiązek podania łącznej ceny lub wynagrodzenia obejmującego wszystkie płatności za okres rozliczeniowy, a także wszystkich kosztów, które konsument jest zobowiązany ponieść. Nadto art. 3 ust. 2 ustawy o informowaniu o cenach towarów i usług nakazuje uwzględnianie w cenie podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów sprzedaż towaru (usługi) podlega obciążeniu podatkiem od towarów i usług lub podatkiem akcyzowym.

Niewątpliwie, Spółka nie dopełniła wyżej wyartykułowanych obowiązków ustawowych, nie przekazując konsumentom pełnej informacji na temat całkowitego kosztu swoich usług w kwocie brutto. Taka praktyka Spółki sprzyja uatrakcyjnieniu jej oferty poprzez prezentowanie niższego należnego na jej rzecz wynagrodzenia, nie zawierającego kwoty podatku od towarów i usług.

Oznaczenie przez Kancelarię, że konsument ma zapłacić podatek VAT powoduje, że konsument musi samodzielnie ustalić stawkę podatku i dokonać obliczeń. Jeśli to działanie nastręcza mu trudności, bo stawka podatku nie jest mu znana, konsument może nie mieć pewności co do całościowego kosztu usługi.

Powyższe bezprawne praktyki powoda były wymierzone w zbiorowe interesy konsumentów. Do naruszenia zbiorowych interesów konsumentów konieczne jest, by działanie przedsiębiorcy zostało skierowane nie do konkretnego adresata, lecz do adresata, którego nie da się z góry oznaczyć indywidualnie, tzn. że każdy konsument, który znalazłby się w takiej samej sytuacji, jak opisana w stanie faktycznym, zostałby przez przedsiębiorcę potraktowany identycznie. Godzenie w zbiorowe interesy konsumentów może polegać zarówno na naruszeniu zbiorowych interesów konsumentów, jak i na samym zagrożeniu ich naruszenia. Interes konsumentów, który może być naruszony działaniem przedsiębiorcy, to jedynie interes prawny rozumiany jako określone potrzeby konsumenta uznane przez ustawodawcę za godne ochrony. Oceniając działanie przedsiębiorcy przez pryzmat definicji zawartej w art. 24 ust. 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów należy ustalić, czy jego działania mogą naruszać interesy nieoznaczonego kręgu potencjalnych klientów, będących konsumentami.

Niewątpliwie opisana praktyka naruszała zbiorowe interesy konsumentów, albowiem, nakierowana była na nieograniczony krąg konsumentów - potencjalnych klientów Spółki. W niniejszej sprawie skutkami działań Spółki dotknięty mógł zostać nieoznaczony z góry krąg konsumentów – wszyscy konsumenci, do których Spółka kierowała bądź kieruje swoją ofertę. Stosowana przez Spółkę praktyka nie dotyczy zindywidualizowanego kręgu osób. Na praktykę Spółki jest bowiem narażony każdy konsument, który poszukuje rozwiązania problemu swojego zadłużenia, w szczególności doprowadzenia do zmniejszenia zadłużenia.

W tym stanie rzeczy, wbrew przekonaniu powoda, uznanie praktyk z pkt I.1[1]a i b, pkt I.1[2], pkt I.2 Decyzji za naruszające zbiorowe interesy konsumentów w rozumieniu art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 u.o.k.i.k. a praktyki z pkt I.3 za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów w rozumieniu art. 24 ust. 1 i 2 pkt 2 u.o.k.i.k. było prawidłowe.

W ocenie Sądu, prawidłowe zakwalifikowanie, opisanych w zaskarżonej decyzji, praktyk powoda, jako naruszających zbiorowe interesy konsumentów, i niezaprzestanie stosowania przedmiotowych praktyk uzasadniało zastosowanie przez Prezesa UOKiK art. 26 ust. 1 uokik, a także nałożenie na przedsiębiorcę środków usunięcia trwających skutków naruszenia zbiorowych interesów konsumentów, o których mowa w art. 26 ust 2 u.o.k.i.k,

Zgodnie z przepisem art. 26 ust. 2 u.o.k.i.k, Prezes Urzędu może w decyzji określić środki usunięcia trwających skutków naruszenia zbiorowych interesów konsumentów w celu zapewnienia wykonania nakazu, w szczególności zobowiązać przedsiębiorcę do złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia o treści i w formie określonej w decyzji. Środki, o których mowa w art. 26 ust. 2 u.o.k.i.k. powinny być proporcjonalne do wagi i rodzaju naruszenia oraz konieczne do usunięcia jego skutków (art. 26 ust. 4 u.o.k.k.).

W ocenie Sądu zastosowane przez Prezesa Urzędu środki były celowe. Zarówno obowiązek złożenia przez Spółkę oświadczenia na swojej stronie internetowej, jak i opublikowania w mediach społecznościowych stosownego komunikatu w przedmiocie wydanej Decyzji pozwoli na dotarcie do szerokiej rzeszy konsumentów, zwłaszcza zainteresowanych działalnością i ofertą Spółki, a przez to powiadomienie ich o praktykach Spółki, które nie powinny mieć miejsca. Zdecydowanie takie rozwiązanie nie jest w ocenie Sądu nadmiarowe. Należy bowiem wskazać, że praktyka powoda odnosi się także do konsumentów, którzy zawarli umowy z powodem. Jeśli więc umowy te zostały zawarte na warunkach, które opisano w decyzji, to oczywistym jest, że konsumenci muszą posiadać wiedzę o naruszeniu ich praw, aby móc egzekwować od powoda zachowania zgodne z prawem i decyzją, w której wprost zakazano powodowi stosowania praktyk opisanych w pkt I decyzji.

Ten obowiązek ma też aspekt edukacyjny, gdyż konsumenci otrzymując informacje o uznaniu danej praktyki za niedozwoloną zyskują wiedzę, na co należy zwracać uwagę w umowach. Nie jest to bez znaczenia, gdyż dość duży odsetek konsumentów borykających się z trudnościami w spłacie zobowiązań, może poszukiwać sposobów i ofert przedsiębiorców, które pozwolą im wyjść z zadłużenia. Zatem posiadanie przez konsumentów wiedzy, jakie mogą napotkać w tym trudności ze strony przedsiębiorców ma znaczenie na przyszłość, także dla szeroko rozumianego dobrobytu konsumentów.

Ustalenia odnośnie stosowania przez powoda zakazanych praktyk wskazywały ponadto na możliwość nałożenia na niego kar pieniężnych. W myśl bowiem art. 106 ust. 1 pkt 4 u.o.k.i.k., Prezes Urzędu może nałożyć na przedsiębiorcę, w drodze decyzji, karę pieniężną w wysokości nie większej niż 10% obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary, jeżeli przedsiębiorca ten, choćby nieumyślnie, dopuścił się naruszenia zakazu określonego w art. 24 ustawy. Art. 106 ust. 3 pkt 1 u.o.k.i.k. wskazuje, że obrót oblicza się jako sumę przychodów wykazanych w rachunku zysków i strat - w przypadku przedsiębiorcy sporządzającego taki rachunek na podstawie przepisów o rachunkowości. Przy czym Prezes UOKIK posiłkował się art. 106 ust. 7 pkt 1 u.o.k.i.k., zgodnie z którym w przypadku, gdy przedsiębiorca nie dysponuje przed wydaniem decyzji danymi finansowymi niezbędnymi do ustalenia obrotu za rok obrotowy poprzedzający rok nałożenia kary, Prezes Urzędu, nakładając karę pieniężną na podstawie ust. 1, uwzględnia obrót osiągnięty przez przedsiębiorcę w roku obrotowym poprzedzającym ten rok.

Wobec niedopełnienia przez powoda obowiązku skutkującego ujawnieniem w KRS sprawozdania finansowego Przedsiębiorcy za rok poprzedzający wydanie Decyzji, a tym samym wobec braku danych za 2022 r., Prezes UOKIK prawidłowo posiłkował się przy określaniu wysokości kary pieniężnej informacją o obrocie przedsiębiorcy osiągniętym w 2021 r. w wysokości (...) zł. Obrót ten jest więc wyższy niż 100.000 euro, co uzasadnia zastosowanie przy nakładaniu kary pieniężnej art. 106 ust. 1 u.o.k.i.k., bez odniesienia do szczegółowych zasad ustalania wysokości kary przewidzianych w ust. 5 i 6 tego przepisu.

Z art. 106 ust. 1 ustawy wynika, że kara pieniężna ma charakter fakultatywny. Mimo tego, zdaniem Sądu, Prezes UOKiK podjął trafną decyzję o wymierzeniu kar powodowi ze względu na naganny charakter praktyk których dopuszczał się powód wobec konsumentów i ich potencjalne niekorzystne skutki. Wymierzenie kar było więc celowe i proporcjonalne do stwierdzonych naruszeń interesów konsumentów. Nałożenie kar pieniężnych będzie miało skutek odstraszający wobec spółki przed stosowaniem podobnych praktyk w przyszłości (prewencja indywidualna). Rozstrzygnięcie o karze będzie również wyznacznikiem dla innych uczestników rynku, że tego typu działania nie mogą być podejmowane - pod rygorem sankcji finansowej (prewencja ogólna).

Podkreślić trzeba, iż jak wynika z treści art. 111 ust. 1 pkt 1 u.o.k.i.k., Prezes UOKiK przy ustalaniu wysokości kary pieniężnej, o której mowa w art. 106 ust. 1 pkt 4, powinien uwzględnić w szczególności okoliczności naruszenia przepisów ustawy oraz uprzednie naruszenie przepisów ustawy, a także okres, stopień oraz skutki rynkowe naruszenia przepisów ustawy, przy czym stopień naruszenia Prezes Urzędu ocenia biorąc pod uwagę okoliczności dotyczące natury naruszenia, działalności przedsiębiorcy, która stanowiła przedmiot naruszenia. Oprócz tego w myśl art. 111 ust. 2 u.o.k.i.k., ustalając wysokość kar pieniężnych zgodnie z ust. 1 Prezes Urzędu bierze pod uwagę okoliczności łagodzące lub obciążające, które wystąpiły w sprawie. Okoliczności łagodzące zostały wymienione w art. 111 ust. 3 u.o.k.i.k., zaś okoliczności obciążające w art. 111 ust. 4 u.o.k.i.k.

W ocenie Sądu, wymiar kar ustalony przez Prezesa UOKiK uwzględnia dyrektywy wymiaru kary określone w powołanym przepisie oraz okoliczności obciążające, gdyż brak jest okoliczności łagodzących. Sąd w pełni podziela dokonaną przez organ ocenę praktyk.

Wszystkie oceniane praktyki powoda były długotrwałe. Początek okresu stosowania praktyk związanych z Programem Ulga od długów datowany jest na 15 listopada 2020 r. Umowy dotyczące tego Programu były w dacie wydawani decyzji administracyjnej nadal zawierane. W przypadku Programu Spłacam swoje długi umowy były zawierane od 14 października 2020 r. do 30 marca 2021 r.

Prezes UOKIK przyjął, że powód działa nieumyślnie. Tym niemniej należy zauważyć, że na profesjonalnych uczestnikach rynku spoczywa obowiązek dochowania należytej staranności przy ocenie zgodności prowadzonej działalności z obowiązującymi przepisami prawa. Jak słusznie zauważył Prezes UOKIK, Kancelaria bez wątpienia posiada odpowiednie zasoby pozwalające na konstruowanie warunków umów oraz innych dokumentów w taki sposób, aby przy podejmowaniu decyzji o zawarciu umów nie dochodziło do wprowadzania konsumentów w błąd, aby były one zawierane zgodnie z dobrymi obyczajami, a także zgodne z przepisami prawa. Z tego względu należało uznać, że zachowanie przedsiębiorcy jest co najmniej efektem niedołożenia przez niego należytej staranności, jakiej należałoby oczekiwać od profesjonalnego uczestnika obrotu gospodarczego.

Należy mieć na uwadze, że zakazane praktyki ujawniają się na etapie przedkontraktowym, którego istotą jest zachowanie przedsiębiorcy ukierunkowane na pozyskiwanie klientów, mające na celu skłonienie ich do skorzystania z usług przedsiębiorcy, jednak ze skutkiem na etapie wykonywania. Natura naruszenia przejawia się zaś w tym, że konsumenci mogą nie mieć pełnego zakresu wiedzy, co do warunków na jakich zawierają umowy, a także konsekwencji podejmowanych przez nich decyzji.

Jeśli chodzi o pierwszą praktykę z pkt I.1[1]a zaznaczyć trzeba, że kwestia rozdysponowania środków pieniężnych wpłacanych przez konsumentów na rachunki bankowe celem oddłużenia jest niezwykle istotna, stanowi podstawowy aspekt usługi Kancelarii, który musi być dla konsumentów szczególnie klarowny, zwłaszcza, że dana praktyka ma bezpośredni wpływ na stan zadłużenia wobec wierzycieli a w konsekwencji także na reakcje wierzycieli wobec konsumenta będącego klientem powoda. Stąd też wprowadzanie w błąd co do dokonywania przez kancelarię spłaty zadłużenia konsumentów bezpośrednio po realizacji przez konsumentów kolejnych wpłat zgodnie z harmonogramem określanym przez przedsiębiorcę jest szkodliwe w stopniu znacznym.

Odnośnie drugiej praktyki z pkt I.1[1]b należy wskazać, że mimo zapewnień powoda, iż konsument otrzyma ochronę przed wierzycielami, a tym samym bezpieczeństwo w stosunku do wierzycieli, w rzeczywistości działania Kancelarii nie mogą zabezpieczyć konsumenta przed działaniami windykacyjnymi i sądowymi ze strony wierzycieli. Konsumenci pozostają zatem w złudnym poczuciu zabezpieczenia ich interesów, podczas gdy otrzymują inne świadczenie niż się spodziewali, przez co stopień szkodliwości tej praktyki jest również znaczny.

W przypadku trzeciej praktyki z pkt I.1[2] konsumenci mogą nie być świadomi, że na skutek działań podejmowanych przez Kancelarię może dojść do utraty części lub całości środków wpłacanych przez konsumenta, którymi dysponuje Kancelaria, gdyż zostaną one w całości przeznaczone na opłacenie usług kancelarii, a nie na spłatę długów. Dla konsumentów, którzy borykają się z wysoce trudną sytuacją finansową jest to szczególnie szkodliwe, gdyż może pociągać za sobą poważnie negatywne dla nich konsekwencje. Usługa kancelarii może bowiem zwiększyć jedynie ich zadłużenie bez uzyskania najmniejszych nawet korzyści, a wręcz może doprowadzić do pogłębienia zadłużenia wobec wierzycieli.

Czwarta praktyka z pkt I.2 jest związana z koniecznością wnoszenia opłaty zanim konsument zapozna się z warunkami umowy sporządzonymi w formie pisemnej, co narusza dobre obyczaje. Jest to znacznie szkodliwe dla konsumenta, ponieważ nie otrzymuje on gwarancji zwrotu opłaty, gdy nie dojdzie do świadczenia usług. Konsument pozostający w ciężkiej sytuacji materialnej, który jest zdeterminowany do spłaty zobowiązań przy pomocy profesjonalnej obsługi może zatem nie odzyskać wpłaconych środków, gdyż umowa nie przewiduje takiej ewentualności.

Piąta praktyka z pkt I.3 dotyczy określania kwot opłat i wynagrodzenia należnego przedsiębiorcy, z tytułu realizowanych umów w sprawie pomocy prawnej przy redukcji zadłużenia, w stawce netto, bez uwzględnienia podatku od towarów i usług. takie określanie wynagrodzenia mogło sugerować konsumentowi, że oferta powoda jest bardziej atrakcyjna niż była w rzeczywistości, a po wtóre konsument mógł mieć problem z wyliczeniem ostatecznej ceny, z racj braku wiedzy o wielkości podatku VAT. Ostateczna cena brutto mogła więc stanowić zaskoczenie dla konsumenta, co w oczywisty sposób było znacznie szkodliwe dla interesów ekonomicznych konsumenta.

Okolicznością obciążającą w przypadku każdej praktyki był znaczny zasięg terytorialny jej stosowania, ponieważ oferta Spółki była dostępna na ternie całego kraju. Spółka posiada stronę internetową www.(...).pl wraz z danymi kontaktowymi, a więc konsumenci z całego kraju mogą się z nią kontaktować zdalnie i w ten sposób nawiązywać współpracę.

W kontekście niewystąpienia okoliczności łagodzących należy przyznać rację Prezesowi UOKIK, że terminowe udzielanie odpowiedzi na pytania organu takiej okoliczności nie stanowi, a jest obowiązkiem podmiotu wynikającym z przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, którego naruszenie jest dodatkowo zagrożone karą administracyjną. Podobnie brak umyślności nie przekłada się na obniżenie kary. Z kolei jeśli chodzi o wprowadzone przez powoda zmiany do umów zawieranych z konsumentami, to nie można uznać, aby wypełniały one właściwie przesłanki pozwalające na przyjęcie, iż miało miejsce podjęcie z własnej inicjatywy działań w celu zaprzestania naruszenia lub usunięcia jego skutków, czy zaniechanie stosowania zakazanej praktyki przed wszczęciem postępowania lub niezwłocznie po jego wszczęciu, dobrowolne usunięcie skutków naruszenia.

Ostatecznie wszystkie wymienione okoliczności zaważyły na ustaleniu adekwatnych kar:

- za pierwszą praktykę w wysokości 37 605, tj. na poziomie 0,(...) obrotu osiągniętego przez powoda w 2021 r., co stanowi (...) maksymalnego wymiaru kary;

- za drugą praktykę w wysokości 37 605, tj. na poziomie 0,(...) obrotu osiągniętego przez powoda w 2021 r., co stanowi (...) maksymalnego wymiaru kary;

- za trzecią praktykę w wysokości 37 605, tj. na poziomie 0,(...) obrotu osiągniętego przez powoda w 2021 r., co stanowi (...) maksymalnego wymiaru kary;

- za czwartą praktykę w wysokości 75 211, tj. na poziomie (...) obrotu osiągniętego przez powoda w 2021 r., co stanowi (...) maksymalnego wymiaru kary;

- za piątą praktykę w wysokości 75 211, tj. na poziomie (...) obrotu osiągniętego przez powoda w 2021 r., co stanowi (...)maksymalnego wymiaru kary.

Kary te są zatem nie są nadmiernie wygórowane w stosunku do obrotu powoda, ale są proporcjonalne do stwierdzonych praktyk.

Uwzględniając wszystkie okoliczności naruszenia dokonanego przez powoda Sąd uznał, że przy nakładaniu na niego kar w ustalonej wysokości Prezes UOKIK nie naruszył art. 106 ust. 1 pkt 4 i art. 111 u.o.k.i.k.

W ocenie Sądu kary ta spełnią w szczególności swoją funkcję represyjną i prewencyjną, zapobiegając podobnym naruszeniom w przyszłości. Stanowią one sankcję o odpowiednim stopniu dolegliwości, proporcjonalnym do wagi, stopnia naruszenia przepisów ustawy, nie większym niż to niezbędne dla osiągnięcia zamierzonego celu nałożonych kar.

Odnosząc się do zarzutów naruszenia przez pozwanego przepisów postępowania administracyjnego, należy wskazać, że zgodnie z ugruntowanym w orzecznictwie poglądem, Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów nie może ograniczyć rozpoznania sprawy wynikającej z odwołania od decyzji Prezesa Urzędu tylko do funkcji sprawdzającej prawidłowość postępowania administracyjnego, które poprzedza postępowania sądowe. Celem postępowania nie jest przeprowadzenie kontroli postępowania administracyjnego, ale merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy, której przedmiotem jest spór między stronami powstający dopiero po wydaniu decyzji przez Prezesa. Postępowanie sądowe przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów jest postępowaniem kontradyktoryjnym, w którym uwzględnia się materiał dowodowy zebrany w postępowaniu administracyjnym, co nie pozbawia jednak stron możliwości zgłoszenia nowych twierdzeń faktycznych i nowych dowodów, według zasad obowiązujących w postępowaniu odrębnym w sprawach gospodarczych. Sąd antymonopolowy jest sądem cywilnym i prowadzi sprawę cywilną, wszczętą w wyniku wniesienia odwołania od decyzji Prezesa Urzędu, według reguł kontradyktoryjnego postępowania cywilnego, a nie sądem kontroli legalności decyzji administracyjnej, jak sądy administracyjne w postępowaniu sądowo-administracyjnym. Tylko takie odczytanie relacji pomiędzy postępowaniem administracyjnym i postępowaniem sądowym może uzasadniać dokonany przez racjonalnego ustawodawcę wybór między drogą postępowania cywilnego i drogą postępowania sądowo-administracyjnego dla wyjaśnienia istoty sprawy (vide: Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 1991 r. sygn. akt III CRN 120/91, OSNC 1992 Nr 5, poz. 87; Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 października 1998 r. sygn. akt I CKN 265/98, OSP 2000 Nr 5 poz. 68; Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 sierpnia 1999 r. sygn. akt 351/99, OSNC 2000 Nr 3 poz. 47; Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 2001 r. sygn. akt I CKN 1036/98, LEX Nr 52708). Nawet gdyby przyjąć, że w postępowaniu administracyjnym doszło do uchybień proceduralnych to nie mogą one być przedmiotem postępowania sądowego mającego na celu merytoryczne rozstrzygnięcie sporu, bowiem Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zobowiązany jest do wszechstronnego zbadania wszystkich istotnych okoliczności sprawy, przy uwzględnieniu zasad rozkładu ciężaru dowodu i obowiązku stron w postępowaniu dowodowym.

Niezależnie jednak od powyższego, Sąd uznał, iż Prezes UOKiK dokonał prawidłowych ustaleń, jeśli chodzi o stan faktyczny w sprawie, jak i trafnej oceny prawnej, którą Sąd aprobuje w pełnej rozciągłości.

Odnośnie zarzutu niepodjęciu przez Prezesa Urzędu działań zmierzających do wydania decyzji zobowiązującej w odniesieniu do praktyk wskazanych w decyzji, w szczególności także nieprzyjęcia złożonej organowi propozycję zobowiązań na zasadzie art. 28 ust. 1 u.o.k.i.k., to w ocenie Sądu zarzut ten nie zasługuje na uwzględnienie.

Powołany przepis stanowi, że jeżeli przedsiębiorca, któremu jest zarzucane naruszenie zakazu z art. 24, zobowiąże się do podjęcia lub zaniechania określonych działań zmierzających do zakończenia naruszenia lub usunięcia jego skutków, Prezes Urzędu może, w drodze decyzji, zobowiązać przedsiębiorcę do wykonania tych zobowiązań.

W tej kwestii należy w pierwszej kolejności zaznaczyć, że wydanie decyzji zobowiązującej pozostaje w sferze uznania administracyjnego. Organ nie jest więc zobligowany do wydania decyzji zobowiązującej, ale ma tu pewien luz decyzyjny. Organ dysponując informacjami rynkowymi posiada wiedzę o zagrożeniach interesów konsumentów, w szczególności z uwagi na powszechność i powtarzalność pewnych praktyk i adekwatnie do stwierdzonych zagrożeń powinien interweniować wobec przedsiębiorców naruszających interesy konsumentów. Jeśli więc np. w pewnym obszarze aktywności gospodarczej przedsiębiorców powszechne jest stosowanie wobec konsumentów niedozwolonych praktyk, to konieczna wydają się interwencje bardziej dolegliwe, a więc poprzez nakładanie kar administracyjnych na przedsiębiorców, które mają wywrzeć skutek odstraszający i zapobiegać dalszym naruszeniom, zarówno przez ukaranego przedsiębiorcę jak i innych przedsiębiorców z danej branży. Ponadto o zastosowaniu decyzji zobowiązującej powinna zadecydować także szkodliwość danej praktyki dla konsumentów, jak i postawa przedsiębiorcy, który musi wykazywać rzeczywistą wolę zaprzestania naruszania interesów konsumentów.

Tymczasem Sąd w sprawie niniejszej nie znajduje argumentów, które pozwalałyby uznać, że Prezes UOKiK dopuścił się przekroczenia granic uznania administracyjnego i w sposób dowolny nie uwzględnił wniosku powoda o wydanie decyzji zobowiązującej.

Po pierwsze Sądowi znane jest z urzędu, że przedsiębiorca uzyskał znaczne korzyści kosztem będących w trudnej sytuacji finansowej konsumentów, doprowadzając do zawarcia ugód z wierzycielami jedynie w odniesieniu do niewielkiej części swoich kontrahentów (informacje przedstawione przez Prokuratora na rozprawie). Po wtóre praktyki powoda były szkodliwe dla konsumentów w znacznym stopniu, gdyż odnosiły się do osób będących w trudnym położeniu życiowym, niebędących w stanie spłacać swoich zobowiązań. A po trzecie, Prezes UOKIK dostrzegł luki w zobowiązaniu powoda, skutkiem czego zaproponowane przez powoda zobowiązania należało uznać za niewystarczające.

W tych okolicznościach brak było podstaw do uznania, że organ przekroczył granice uznania administracyjnego nie wydając decyzji zobowiązującej w oparciu o przepis art. 28 uokik.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, nie znajdując podstaw do jego uwzględnienia, oddalił wniesione przez powoda odwołanie na podstawie art. 479 ^31a § 1 k.p.c.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Z uwagi na oddalenie odwołania, powoda należało uznać za stronę, która przegrała proces i zasądzić od niego na rzecz pozwanego zwrot kosztów procesu, na które złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 720,00 zł ustalone w oparciu o § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 265).

Sędzia SO Małgorzata Perdion- Kalicka

Dodano: 5 maja 2025, Opublikował(a): Iwona Lubańska
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Warszawie
Osoba, która wytworzyła informację: Małgorzata Perdion-Kalicka
Data wytworzenia informacji: 16 stycznia 2025