Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 czerwca 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

Przewodniczący –	Sędzia Sądu Okręgowego Ewa Malinowska
Protokolant –	Starszy sekretarz sądowy Iwona Hutnik

po rozpoznaniu 7 maja 2024 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K.

przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

o stwierdzenie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów

na skutek odwołania Funduszu (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. od decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z 11 czerwca 2021 r. Nr (...)

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od (...) sp. z o.o. z siedzibą w K. na rzecz Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów kwotę 720 zł (siedemset dwadzieścia złotych), z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSO Ewa Malinowska

Sygn. akt XVII AmA 76/21

UZASADNIENIE WYROKU

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (dalej jako: Prezes UOKiK), decyzją z 11 czerwca 2021 r., Nr (...):

I.  Na podstawie art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U. z 2021 r., poz. 275, dalej jako: „uokik”), po przeprowadzeniu wszczętego z urzędu postępowania w sprawie stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów uznał za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów zachowanie (...) Sp. z o. o. z siedzibą w K., polegające na posługiwaniu się wekslem w sposób sprzeczny z jego funkcją, co może zniekształcić zachowanie rynkowe przeciętnego konsumenta przez podjęcie decyzji o przekazaniu (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. środków pieniężnych, które wykorzystywane są przez Spółkę do prowadzenia działalności w zakresie udzielania pożyczek przedsiębiorcom, co skutkuje przeniesieniem na konsumentów ryzyka prowadzonej działalności pożyczkowej, co stanowi nieuczciwą praktykę rynkową, o której mowa w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz. U. z 2017 r., poz. 2070, dalej jako: upnpr), a w konsekwencji praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, o której mowa w art. 24 ust. 1 i ust. 2 pkt 3 ww. ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów i nakazał zaniechanie jej stosowania.

II.  Na podstawie art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U. z 2021 r., poz. 275), po przeprowadzeniu wszczętego z urzędu postępowania w sprawie stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów uznał za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów działanie (...) Sp. z o. o. z siedzibą w K., polegające na wprowadzaniu konsumentów w błąd, poprzez rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji na temat bezpieczeństwa środków pieniężnych przekazywanych (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. i gwarancji zysku z Weksli Inwestycyjnych, co może spowodować podjęcie przez konsumentów decyzji dotyczącej zawarcia umowy, której inaczej by nie podjęli, co stanowi nieuczciwą praktykę rynkową, o której mowa w art. 5 ust. 1 oraz ust. 2 pkt 1 w zw. z art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz.U. z 2017 r., poz. 2070), a w konsekwencji praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, o której mowa w art. 24 ust. 1 i ust. 2 pkt 3 ww. ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów i nakazał zaniechanie jej stosowania.

III.  Na podstawie art. 103 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U. z 2021 r., poz. 275) Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nadał decyzji w zakresie pkt I i II sentencji rygor natychmiastowej wykonalności.

IV.  Na podstawie art. 26 ust. 2 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U. z 2021 r., poz. 275), po przeprowadzeniu wszczętego z urzędu postępowania w sprawie stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nałożył na (...) Sp. z o. o. z siedzibą w K. obowiązek usunięcia trwających skutków naruszenia zbiorowych interesów konsumentów, o których mowa w pkt I i II sentencji decyzji według następujących zasad:

1.  (...) Sp. z o. o. z siedzibą w K. wyśle do każdego konsumenta, który przekazał Spółce środki pieniężne w ramach oferty Weksli Inwestycyjnych w okresie od 1 stycznia 2018 r. do dnia uprawomocnienia się decyzji, pismo zawierające:

a.  informację o wydaniu niniejszej decyzji przez Prezesa UOKiK wraz z przytoczeniem sentencji tej decyzji oraz z informacją (czcionką pogrubioną), że decyzja ta jest prawomocna;

b.  oświadczenie o treści: „Prawomocna decyzja Prezesa UOKiK ma charakter prejudykatu w postępowaniu sądowym. Oznacza to, że ustalenia Prezesa Urzędu co do faktu stosowania praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów są dla sądu wiążące. Nie musi on w tym zakresie prowadzić własnego postępowania dowodowego. Konsumenci mogą się powołać na prawomocną decyzję Prezesa UOKiK, gdy będą chcieli dochodzić swoich praw w sądzie. Ponadto informujemy, iż wydanie niniejszej decyzji nie zamyka konsumentom drogi do indywidualnego dochodzenia roszczeń.”

- w terminie 1 miesiąca od dnia uprawomocnienia się niniejszej decyzji listem poleconym za potwierdzeniem odbioru na ostatni adres korespondencyjny każdego z konsumentów, znany (...) Sp. z o. o. z siedzibą w K.. W przypadku nieodebrania przez konsumenta ww. korespondencji - (...) Sp. z o. o. z siedzibą w K. ma obowiązek powtórzyć do niego wysyłkę w takim samym trybie (tj. listem poleconym z potwierdzeniem odbioru i na ostatni, znany Spółce adres korespondencyjny) w terminie 14 dni od dnia otrzymania informacji o nieodebraniu pierwszego listu.

2.  (...) Sp. z o. o. z siedzibą w K. opublikuje na stronach:

(...) oraz (...), a także na wszystkich prowadzonych przez siebie lub zarejestrowanych na siebie stronach internetowych, związanych z ofertą Weksli Inwestycyjnych oświadczenie o treści:

„W związku z wydaniem decyzji Prezesa UOKiK nr (...) niniejszym informujemy, iż (...) Sp. z o. o. z siedzibą w K. stosował wobec konsumentów:

1)  nieuczciwą praktykę rynkową polegającą na posługiwaniu się wekslem w sposób sprzeczny z jego funkcją, co mogło zniekształcić zachowanie rynkowe przeciętnego konsumenta przez podjęcie decyzji o przekazaniu (...) Sp. z o. o. z siedzibą w K. środków pieniężnych, które wykorzystywane były przez Spółkę do prowadzenia działalności w zakresie udzielania pożyczek przedsiębiorcom, a praktyka ta skutkowała przeniesieniem na konsumentów ryzyka prowadzonej działalności pożyczkowej,

2)  praktykę polegającą na wprowadzaniu konsumentów w błąd, poprzez rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji na temat bezpieczeństwa środków pieniężnych przekazywanych (...) Sp. z o. o. z siedzibą w K. i gwarancji zysku z Weksli Inwestycyjnych, co może spowodować podjęcie przez konsumentów decyzji dotyczącej zawarcia umowy, której inaczej by nie podjęli.

Szczegółowe informacje dostępne są w decyzji Prezesa UOKiK nr (...), opublikowanej na stronie Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów pod adresem www.uokik.gov.pl.

Jednocześnie informujemy, iż prawomocne decyzje Prezesa UOKiK mają charakter prejudykatu w postępowaniu sądowym. Oznacza to, że ustalenia Prezesa Urzędu co do faktu stosowania praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów są dla sądu wiążące. Nie musi on w tym zakresie prowadzić własnego postępowania dowodowego. Konsumenci mogą się powołać na prawomocną decyzję Prezesa UOKiK, gdy będą chcieli dochodzić swoich praw w sądzie. Ponadto informujemy, iż wydanie niniejszej decyzji nie zamyka konsumentom drogi do indywidualnego dochodzenia roszczeń”.

Oświadczenie to (...) Sp. z o. o. z siedzibą w K. opublikuje - w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia się przedmiotowej decyzji - na swój koszt, w ten sposób, że:

a.  treść przedmiotowego oświadczenia będzie dostępna i utrzymana na tych stronach internetowych przez okres 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się tej decyzji,

b.  tekst powyższego oświadczenia będzie wyjustowany oraz wpisany czarną czcionką (kod szesnastkowy RGB #000000) ARIAL na białym tle (kod szesnastkowy RGB #ffffff),

c.  tekst zostanie zamieszczony w górnej części strony głównej domen używanych w momencie publikacji, z możliwością zamknięcia informacji przez użytkownika;

d.  wielkość czcionki powinna odpowiadać wielkości czcionki zwyczajowo używanej na ww. stronach internetowych, tekst umieszczony w ramce, o rozmiarze takim, aby była ona w całości wypełniona oświadczeniem, o którym mowa w niniejszym punkcie, z uwzględnieniem marginesu 2,5 cm z każdej strony,

e.  fragment oświadczenia o treści „opublikowanej na stronie Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów pod adresem www.uokik.gov.pl” powinien być zamieszczony w formie hiperłącza (linka) do niniejszej decyzji przy czym obowiązek ten powinien być zrealizowany z zastosowaniem następujących zasad:

A.  w przypadku zmiany nazwy przedsiębiorcy, jego przekształcenia lub przejścia praw i obowiązków na inny podmiot pod jakimkolwiek tytułem, powyższy obowiązek publikacyjny powinien być zrealizowany odpowiednio przez lub za pośrednictwem danego przedsiębiorcy lub jego następcy prawnego, ze wskazaniem nazwy dawnej i nowej,

B.  w przypadku zmiany lub zamknięcia poszczególnych stron internetowych, należy niniejsze rozstrzygnięcie zastosować odpowiednio do wszystkich prowadzonych przez siebie lub zarejestrowanych na siebie stron internetowych, związanych z ofertą Weksli Inwestycyjnych, funkcjonujących po dacie uprawomocnienia się niniejszej decyzji w okresie uwzględniającym termin utrzymywania ww. oświadczenia.

V.  Na podstawie art. 106 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U. z 2021 r. poz. 275), w związku z uznaniem praktyk, o których mowa w pkt I i II sentencji niniejszej decyzji za naruszające zbiorowe interesy konsumentów, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nałożył na (...) Sp. z o. o. z siedzibą w K. kary pieniężne:

1.  w wysokości 362.543,00 zł (słownie: trzystu sześćdziesięciu dwóch tysięcy pięciuset czterdziestu trzech złotych) z tytułu stosowania praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów, o której mowa w punkcie I sentencji decyzji, płatną do budżetu państwa;

2.  w wysokości 27.191,00 zł (słownie: dwudziestu siedmiu tysięcy stu dziewięćdziesięciu jeden złotych), z tytułu stosowania praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów, o której mowa w punkcie II sentencji decyzji, płatną do budżetu państwa.

II.  Na podstawie art. 77 ust. 1 i art. 80 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2021 r. poz. 275) oraz art. 264 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2021 r. poz. 735), w związku z art. 83 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów obciążył (...) Sp. z o. o. z siedzibą w K. kosztami postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów w kwocie 125,50 zł (słownie: sto dwadzieścia pięć złotych 50/100) i zobowiązał do ich zwrotu Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia się niniejszej decyzji.

Powód zaskarżył ww. decyzję w całości, zarzucając jej naruszenie:

1.  art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 84 uokik. oraz art. 7 k.p.a. i 77 § 1 k.p.a. w zw. z art. 83 uokik poprzez dokonanie wybiórczej, a nie wszechstronnej oceny dowodów polegającej na pominięciu szeregu wyjaśnień udzielanych przez Spółkę w toku postępowania wyjaśniającego oraz oparciu swojego rozstrzygnięcia na wybranych przez organ, niekorzystnych dla Spółki faktach, co doprowadziło do ustalenia stanu faktycznego sprawy sprzecznie z rzeczywistością. Organ:

⚫

pominął analizę załącznika nr 2 do decyzji zawierającą screen ze strony internetowej Spółki, w której Spółka wskazywała na różnice istniejące pomiędzy wekslem, a obligacją, co doprowadziło do podjęcia przez organ ustaleń, że konsument może poczytywać ofertę weksli jako analogiczną i opartą na tych samych zabezpieczeniach prawnych, co obligacje, co w rzeczywistości nie miało miejsca;

⚫

pominął załączone do pisma z dnia 3 grudnia 2020 r. potwierdzenia przelewów, co doprowadziło do błędnego uznania, że Spółka nie przedstawiła żadnych potwierdzeń przelewów na okoliczność wypłaty weksli, co doprowadziło do błędnego uznania, że Spółka nie realizuje swoich płatności;

⚫

pominął wyjaśnienia Spółki zawarte w piśmie z dnia 29 lutego 2020 r. , w których Spółka jasno dowodzi, że dyskonto weksla stanowi zawsze zysk inwestora, co wynika z konstrukcji weksla, jak i innych papierów wartościowych, pominięcie przedmiotowych wyjaśnień doprowadziło do czynienia Spółce zarzutu, że przedstawia dyskonto weksla jako zysk inwestora, podczas gdy powyższe nie jest zgodne z prawdą;

⚫

pominął wyjaśnienia Spółki zawarte w piśmie z dnia 3 kwietnia 2020 r. w których Spółka wyjaśniała, że wszystkie środki pieniężne do udzielania pożyczek są środkami własnymi Spółki, a udzielane przez Spółkę pożyczki są bardzo rygorystycznie zabezpieczone, powyższe doprowadziło do błędnego ustalenia, że Spółka finansuje dyskonto weksli dochodami pozyskiwanymi z odsetek wpłacanych przez pożyczkobiorców;

⚫

pominął wyjaśnienia Spółki zawarte w piśmie z dnia 3 kwietnia 2020 r., w których Spółka wskazywała, że jedynie w 5 przypadkach (dotyczących czterech umów pożyczek) istniała potrzeba skorzystania przez Spółkę z posiadanego pełnomocnictwa do sprzedaży nieruchomości, w pozostałych bowiem przypadkach pożyczkobiorcy wywiązali się ze swoich zobowiązań, pominięcie powyższych wyjaśnień doprowadziło do błędnego ustalenia przez organ, że Spółka nie wskazała dlaczego nie korzystała z pełnomocnictw;

⚫

pominął wyjaśnienia Spółki zawarte w piśmie z dnia 3 kwietnia 2020 r., w którym Spółka wyjaśniła w jaki sposób zapewnia bezpieczeństwo konsumentom związane z obowiązkiem wypłaty przez Spółkę dyskonta oraz odsetek, Prezes Urzędu pominąwszy przekazane wyjaśnienia oparł się jedynie na stwierdzeniu, że Spółka nie posiada Funduszu zabezpieczającego, z czego wywiódł błędny wniosek, że wypłaty dla konsumentów mogą być zagrożone;

⚫

pominął dowód ze wzoru umowy pożyczki, w której zawarte były postanowienia dotyczące możliwości wypowiedzenia umowy pożyczki, co doprowadziło do błędnego ustalenia przez organ, że brak spełniania przez pożyczkobiorców ich deklaracji składanych w momencie zawierania pożyczki nie może się wiązać z żadnymi konsekwencjami;

⚫

pominął wyjaśnienia Spółki dotyczące korzystania w swojej działalności marketingowej z narzędzia (...), które może powodować, że konsumentom, którzy zobaczyli reklamą Spółki na jednym z portali finansowych, reklama Spółki może pojawić się również na innych portalach internetowych, co doprowadziło do błędnego ustalenia, że Spółka umieszcza swoje reklamy na ogólnodostępnych portalach;

⚫

ustalił arbitralnie bez żadnych dowodów, że liczba konsumentów, którzy zainwestowali środki w weksle przekracza (...) osób, podczas gdy liczba osób, która zainwestowała w weksle Spółki to (...) osób;

2.  art. 10 § 1 k.p.a w zw. z art. 7 oraz 77 § 1 k.p.a. w zw. z art. 83 uokik oraz art. 227 k.p.c. w zw. z art. 84 uokik poprzez uniemożliwienie stronie czynnego udziału w postępowaniu znajdującego odzwierciedlenie w obciążaniu Spółki negatywnymi konsekwencjami wynikającymi z braku przedstawienia określonych dowodów, podczas gdy Prezes Urzędu nie informował strony, że takie dowody mogą mieć znaczenia dla prowadzonego postępowania, co jednocześnie wiązało się z brakiem podjęcia stosownej inicjatywy dowodowej przez Uokik do której był zobowiązany na mocy art. 7 kpa w związku z prowadzeniem postępowania z urzędu, co doprowadziło do błędnego ustalenia stanu faktycznego sprawy.

Organ naruszył wyżej wymienione przepisy poprzez:

⚫

brak podjęcia inicjatywy dowodowej przez organ lub chociażby poinformowanie strony o potrzebie przedłożenia przez Spółkę przelewów stanowiących potwierdzenie wykupu weksli za okres następujący po 3 grudnia 2020 r., co doprowadziło do błędnego uznania przez organ, że Spółka nie realizuje swoich zobowiązań względem konsumentów;

⚫

pozbawienie strony możliwości odniesienia się do okoliczności wystąpienia przy działalności Spółki rzekomego „błędu systemu", co nie miało miejsca, co doprowadziło do przyjęcia przez Prezesa Urzędu błędnego ustalenia, że do takiego błędu systemu doszło;

⚫

obciążenie strony brakiem przedłożenia dowodów dotyczących weryfikacji potencjalnych pożyczkobiorców w Biurze Informacji Gospodarczej oraz w Biurze Informacji Kredytowej, podczas gdy organ zobowiązany byt do podjęcia własnej inicjatywy dowodowej w tym zakresie w celu zadośćuczynienia obowiązkowi dokładnego ustalenia stanu faktycznego sprawy. Ponadto organ nie formułował względem strony jakichkolwiek wątpliwości w tym zakresie, przez co Spółka pozostawała w przekonaniu, że Uokik dał wiarę jej wyjaśnieniom oraz że powyższe nie stanowi istotnych okoliczności dla niniejszej sprawy;

3.  art. 7 k.p.a. w zw. z art. 77 § 1 k.p.a. w zw. z art. 83 uokik poprzez brak wyczerpującego zebrania materiału dowodowego oraz poprzez błędne ustalenie stanu faktycznego sprawy. Organ ustalił stan faktyczny w sposób niezgodny z rzeczywistością, jednostronny, naruszył obowiązek organu administracji publicznej do dokładnego ustalenia stanu faktycznego sprawy, co doprowadziło do przyjęcia przez Prezesa Urzędu stanu faktycznego niezgodnego z rzeczywistością oraz w zupełnym oderwaniu od zgromadzonego materiału dowodowego;

4.  art. 6 i 7 k.p.a. poprzez stosowanie klauzul ogólnych do interpretacji przepisów prawa materialnego, podczas gdy do takiej interpretacji powinny znaleźć zastosowanie przepisy prawa, orzecznictwo, doktryna, a ewentualnie w dalszej kolejności stanowiska organów nadzoru;

5.  art. 54 uokik w zw. z art. 7 k.p.a. poprzez samowolne uznanie, że stosowane przez Spółkę metody matematyczne weryfikacji pożyczkobiorców nie stanowią rzetelnej analizy w tym zakresie, podczas gdy Prezes Urzędu nie dysponuje wiedzą specjalną z tego zakresu, w szczególności funkcjonowania oraz zastosowania w praktyce wskaźnika LTV stosowanego również przez banki. Prezes Urzędu w niniejszym przypadku dokonując powyższych ustaleń w sposób samodzielny bez powołania biegłego naruszył art. 54 uokik, bowiem sam nie może podejmować stosownych ustaleń w tym zakresie, co doprowadziło do naruszenia art. 7 k.p.a. poprzez błędne ustalenie stanu faktycznego wyrażającego się w uznaniu, że Spółka w nienależyty sposób weryfikuje sytuację finansową pożyczkobiorców;

6.  art. 231 k.p.c. w zw. z art. 84 uokik poprzez błędne wywiedzenie domniemania faktycznego. Prezes Urzędu uznał, że z faktu, że na ankiety wysyłane przez Spółkę odpowiedziało 40% ankietowanych wynika, że liczba ankietowanych jest niereprezentatywna, co doprowadziło do ustalenia faktu braku reprezentatywności grupy, podczas gdy powyższego faktu nie można było w sposób logiczny wywieść z okoliczności, że na ankietę odpowiedziało 40% ankieterów;

7.  art. 107 § 3 k.p.a. w zw. z art. 83 uokik, w zw. z art. 8 k.p.a. poprzez skierowanie rozstrzygnięcia sporządzonego wadliwie, uniemożliwiającego odczytanie i zrozumienie intencji organu, podczas gdy organ zobowiązany jest do takiego uzasadnienia swojego rozstrzygnięcia, które to uzasadnienie będzie wyczerpujące i przekonywujące, a w ten sposób pogłębiające zaufanie obywatela do organu;

8.  art. 1, art. 10, art. 11, art. 48 i art. 101 Prawa wekslowego w zw. z art. 485 i 492 k.p.c. przez ich błędną wykładnię prowadzącą do uznania, że Spółka posługuje się wekslem w sposób sprzeczny z jego funkcją;

9.  art. 2 ust. 1 Ustawy o obrocie instrumentami finansowymi (dalej: uoif) poprzez błędną wykładnię tego przepisu prowadzącą do uznania, że brak wskazania weksla w katalogu instrumentów finansowych wskazanych w Uoif powinien być rozumiany jako brak możliwości pozyskiwania finansowania przez przedsiębiorców w sposób inny niż przy użyciu instrumentów finansowych wskazanych w Ustawie, co doprowadziło do uznania, że weksel jest znacząco mniej bezpiecznym papierem wartościowym niż obligacja;

10.  art. 4 ust. 1, art. 5 ust. 1 oraz ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz.U. z 2017 r. poz. 2070 ze zm.) w zw. z art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 uokik poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu, że Spółka przekazywała konsumentom informacje wprowadzające w błąd, podczas gdy przekazywane informacje miały na celu przedstawienie stanu rzeczy z punktu widzenia Spółki, bez elementów ocennych lub zachęcających do inwestycji, zaś reklamy umieszczane przez Spółkę nie były agresywne, co doprowadziło do wadliwego uznania, że zachowanie spółki nosiło znamiona praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów;

11.  art. 31 ust. 3 Konstytucji RP poprzez zastosowanie środka prewencyjnego w postaci rygoru natychmiastowej wykonalności Decyzji, podczas gdy był on nieproporcjonalny do zamierzonego celu, brak było funkcjonalnego powiązania środka z ochroną konsumentów, a zastosowany środek był nadmiernie uciążliwy dla Spółki, podczas gdy wszelka ingerencja w konstytucyjne wolności i prawa jest dopuszczalna tylko wtedy, kiedy jest konieczna w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób, a przy tym ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw, co doprowadziło do wydania rozstrzygnięcia rażąco sprzecznego z konstytucyjną zasadą proporcjonalności;

12.  art. 103 uokik poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i nieuprawnione nadanie Decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności, podczas gdy organ nie wykazał, by w sprawie zachodził ważny interes konsumentów uzasadniający wykonanie decyzji przed jej kontrolą sądową, co doprowadziło do rażącego naruszenia prawa, w szczególności interesu prawnego Spółki;

13.  art. 111 ust. 1 uokik poprzez pominięcie przy wymierzaniu wysokości kary kryteriów oraz okoliczności łagodzących, którymi UOKIK zobowiązany jest się kierować przy jej kształtowa ni u, tj. skutków rynkowych działań podejmowanych przez Spółkę oraz współpracy z Prezesem Urzędu w toku postępowania, która przyczyniłaby się do szybkiego i sprawnego przeprowadzenia postępowania, gdyby organ wykazał wolę podjęcia takiej współpracy.

Wobec powyższego, Powód wniósł o uchylenie Decyzji w całości, ewentualnie o zmianę decyzji w całości poprzez stwierdzenie, że praktyka wskazana w pkt I Decyzji oraz praktyka wskazana w pkt II Decyzji nie stanowią naruszenia zbiorowych interesów konsumentów oraz uchylenie pkt IV-VI Decyzji. Powód wniósł także o zasądzenie od Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów na rzecz Spółki kosztów postępowania oraz kosztów zastępstwa procesowego.

W odpowiedzi na odwołanie, Pozwany Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wniósł o oddalenie odwołania i zasądzenie od Powoda na rzecz Pozwanego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W piśmie z 8 listopada 2021 r. Powód podtrzymał stanowisko wyrażone w odwołaniu.

W piśmie z 20 grudnia 2021 r. Pozwany podtrzymał stanowisko wyrażone w zaskarżonym rozstrzygnięciu.

W piśmie z 13.03.2024 r. Powód podtrzymał stanowisko wyrażone w odwołaniu.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

Przedsiębiorca - (...) Sp. z o. o. z siedzibą w K. jest zarejestrowany w Krajowym Rejestrze Sądowym pod numerem KRS: (...), o numerze identyfikacji podatkowej (NIP) (...) i kapitale zakładowym całkowicie wpłaconym w wysokości (...) złotych. Przedmiotem działalności Spółki są m. in.: pozostałe formy udzielania kredytów, udzielanie pożyczek, działalność maklerska związana z rynkiem papierów wartościowych, kupno i sprzedaż nieruchomości na własny rachunek.

Dowód: informacja odpowiadająca odpisowi aktualnemu z Krajowego Rejestru Sądowego według stanu na dzień 29 października 2020 r.; okoliczność bezsporna;

Od 2015 roku , tj. od momentu powstania spółki, w celu finansowania działalności operacyjnej, Spółka pozyskuje kapitał korzystając z zewnętrznych źródeł finansowania.

W latach 2015-2016 Spółka oferowała produkt o nazwie „pożyczka inwestorska”. W ramach oferty zawarto umowy z dwoma podmiotami na poniższych warunkach:

Zestawienie zawartych umów w ramach „pożyczek inwestorskich”:

L.p.	Czas trwania	Oprocentowanie w skali roku	Kwota pożyczki	Data zakończenia umowy
1	(...)	(...)	(...)	(...)
2	(...)	(...)	(...)	(...)

Dowód: pismo Spółki z dnia 26 lutego 2020 r. - k. 33 akt adm.

Spółka wyjaśniła, iż ww. umowy zostały zakończone (jedna w terminie oznaczonym na umowie, druga przed terminem). W każdym przypadku inwestorzy otrzymali zwrot zainwestowanego kapitału oraz należne im odsetki. Łączny zysk pożyczkodawców osiągnął (...) zł brutto.

Dowód: pismo Spółki z dnia 26 lutego 2020 r. - k. 33 akt adm.

W latach 2016-2018 Spółka oferowała kolejny produkt inwestycyjny - obligacje Funduszu (w ramach emisji niepublicznej).

Przedsiębiorca emitował instrumenty finansowe za pośrednictwem (...) S.A. (wcześniej: (...)). Spółka wyjaśniła, że wszystkie obligacje były emitowane z uwzględnieniem wymogów wynikających z przepisów uoif oraz ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (Dz. U. z 20202020 r., poz. 20802080) oraz ustawy z dnia 15 stycznia 2015 r. o obligacjach (Dz. U. z 2020 r. poz. 1208 ze zm.).

Fundusz ogłosił (...) emisji niepublicznych, z których 16 zostało objętych. Łączna wartość emisji wyniosła (...) zł. Wszystkie obligacje zostały wykupione w terminie, a inwestorzy otrzymali zwrot zainwestowanego kapitału oraz należne od obligacji odsetki. W przypadku obligacji zdematerializowanych, wszelkie płatności dokonywane były poprzez (...) S.A.

Zestawienie wyemitowanych przez Spółkę obligacji:

L.p.	Data emisji	Oznaczenie obligacji	Czas trwania (miesiące)	Oprocentowanie w skali	Wartość emisji	Data wykupu obligacji
1.	(...)	(...) obligacje zdematerializowane	(...)	(...)	(...)	(...)
2.	(...)	(...) materialne	(...)	(...)	(...)	(...)
3.	(...)	(...) materialne	(...)	(...)	(...)	(...)
4.	(...)	(...) materialne	(...)	(...)	(...)	(...)
5.	(...)	(...) materialne	(...)	(...)	(...)	(...)
6.	(...)	(...) materialne	(...)	(...)	(...)	(...)
7.	(...)	(...) materialne	(...)	(...)	(...)	(...)
8.	(...)	(...) materialne	(...)	(...)	(...)	(...)
9.	(...)	(...) materialne	(...)	(...)	(...)	(...)
10.	(...)	(...) materialne	(...)	(...)	(...)	(...)
11.	(...)	(...) materialne	(...)	(...)	(...)	(...)
12.	(...)	(...) materialne	(...)	(...)	(...)	(...)
13.	(...)	(...) materialne	(...)	(...)	(...)	(...)
14.	(...)	(...) materialne	(...)	(...)	(...)	(...)
15.	(...)	(...) materialne	(...)	(...)	(...)	(...)
16.	(...)	(...) materialne	(...)	(...)	(...)	(...)

Dowód: pismo Spółki z 26 lutego 2020r. - k. 34 akt adm., pismo Spółki z 3 kwietnia 2020 r. - k. 131-132 akt adm.

Od 1 stycznia 2018 r. Spółka rozpoczęła pozyskiwanie kapitału przez wprowadzenie do swojej oferty możliwości zaangażowania kapitału w Weksle Inwestycyjne.

Zgodnie z informacją Spółki, oferta ta kierowana jest, za pośrednictwem Internetu, do bliżej nieokreślonego odbiorcy. Fundusz nie adresuje swojej oferty do żadnej z grup odbiorców, niezależnie od sposobu, jaki można byłoby zastosować do grupowania tych odbiorców (kierowana jest ona zatem również do konsumentów).

Weksle własne Spółki „obejmowane” są z dyskontem, które przedstawiane jest jako zysk konsumenta. Suma wekslowa uwzględnia kwotę środków przekazanych przez konsumentów Spółce oraz wartość dyskonta. Mechanizm przedsięwzięcia polega na udostępnieniu przez konsumenta kapitału, który po oznaczonym okresie ma zostać zwrócony wraz z nadwyżką w postaci dyskonta.

Dowód: pismo Spółki z dnia 26 lutego 2020 r. - k. 34-35 akt adm., k. 47 akt adm.

Według poniższych danych, od 1 stycznia 2018 r. do 7 kwietnia 2020 r. standardowa oferta Weksli Inwestycyjnych zakładała taką samą, minimalną wartość wkładu konsumenta na poziomie 10 000 zł dla każdego z oferowanych produktów. Oferty różniły się czasem trwania zobowiązania, wysokością dyskonta oraz częstotliwością wypłat. Spółka organizowała także oferty promocyjne.

Weksle Inwestycyjne Nieruchomościowe wystawione przez (...) sp. z o.o. w okresie od 1.01.2018 r. -13.02.2020 r.:

Nazwa:	Wartość dyskonta:	Czas trwania zobowiązania:	Liczba wystawionych weksli:	Łączna wartość sum wekslowych:
Weksle wystawiane w ofercie standardowej:
Weksel (...) z wypłatą comiesięczną	(...)	(...) miesięcy	(...)	(...)
Weksel (...) z wypłatą comiesięczną	(...)	(...) miesięcy	(...)	(...)
Weksel (...) z wypłatą cokwartalną	(...)	(...)miesięcy	(...)	(...)
Weksel (...) z wypłatą coroczną	(...)	(...)miesięcy	(...)	(...)
Weksle wystawiane poza ofertą standardową:
Weksel (...) w ofercie promocyjnej (...)	(...)	(...)miesięcy	(...)	(...)
Weksel (...) w ofercie promocyjnej (...)	(...)	(...) miesięcy	(...)	(...)
Weksel (...) w ofercie promocyjnej (...)	(...)	(...) miesięcy	(...)	(...)
Weksel (...) roczny	(...)	(...) miesięcy	(...)	(...)
Weksel na (...) kwartały	(...)	(...) miesięcy	(...)	(...)
Weksel na (...) kwartałów	(...)	(...) miesięcy	(...)	(...)
Weksel na (...) kwartałów	(...)	(...)miesięcy	(...)	(...)
Weksel na (...) kwartałów	(...)	(...) miesięcy	(...)	(...)
Weksel na (...) kwartałów	(...)	(...) miesiące	(...)	(...)
Weksel na (...) kwartałów	(...)	(...)miesięcy	(...)	(...)
Weksel na (...) kwartałów	(...)	(...) miesięcy	(...)	(...)
Weksel na (...) kwartałów	(...)	(...) miesiące	(...)	(...)
Weksel na (...) miesięcy	(...)	(...)miesięcy	(...)	(...)
Weksel na (...) miesięcy	(...)	(...) miesięcy	(...)	(...)

Dowód: Pismo Spółki z 26 lutego 2020 r. - k. 35-36 akt adm.

W dniu 27 marca 2020 r. Zarząd Spółki podjął decyzję o zmianie standardowej oferty Weksli Inwestycyjnych. Od dnia 8 kwietnia 2020 r. zmianie uległa wartość dyskonta oraz wartość minimalnego wkładu konsumenta dla poszczególnych produktów.

Oferta Weksli Inwestycyjnych Nieruchomościowych obowiązująca od 8 kwietnia 2020 r.:

L.p.	Wkład konsumenta	Wartość dyskonta	Czas trwania zobowiązania	Liczba wypłat
1.	(...)	(...)	(...) miesięcy	(...)
2.	(...)	(...)	(...)miesięcy	(...)
3.	(...)	(...)	(...) miesięcy	(...)

Dowód: wydruk ze strony: (...), k. 1110 akt adm.

W dniu 18 maja 2020 r. Zarząd Funduszu poinformował o rozpoczęciu emisji promocyjnej Weksli Inwestycyjnych pod nazwą „(...)”, jako oferty ograniczonej ilościowo - do (...) sztuk Weksli Inwestycyjnych, nabywanych za kwotę (...) zł wraz z limitem(...) sztuk na jednego nabywcę.

Dowód: wydruk ze strony: (...), k. 1111 akt adm.

Spółka dokonywała emisji obligacji również w trakcie trwania oferty Weksli Inwestycyjnych. Przedsiębiorca wskazywał, iż obligatariusze otrzymali propozycje „objęcia” weksli. Spośród (...) ofertę przyjęło (...) z nich.

Dane dotyczące obligacji, których obligatariusze przystąpili do oferty Weksli Inwestycyjnych:

L.p.	Data emisji obligacji:	Data przydziału obligacji:	Data wykupu obligacji:
1.	(...)	(...)	(...)
2.	(...)	(...)	(...)
3.	(...)	(...)	(...)
4.	(...)	(...)	(...)
5.	(...)	(...)	(...)
6.	(...)	(...)	(...)
7.	(...)	(...)	(...)
8.	(...)	(...)	(...)
9.	(...)	(...)	(...)

Dowód: pismo Spółki z dnia 3 kwietnia 2020 r., k. 130-131 akt adm.

Łącznie, do dnia 13 lutego 2020 r., wystawione zostały (...) weksle o skumulowanej wartości (...) zł, a wykupionych zostało (...) z nich. Spółka wyjaśniła, iż w dniu otrzymania zawiadomienia o wszczęciu postępowania administracyjnego (tj. 28 lipca 2020 r.) liczba wystawionych weksli własnych była równa (...) sztuk, o łącznej wartości (...)zł.

Dowód: pismo Spółki z dnia 26 lutego 2020 r., k. 35-36 akt adm., pismo Spółki z dnia 11 sierpnia 2020 r. - k. 975 akt adm.

Zasady podejmowania, realizacji i rozliczania inwestycji określa stosowany przez Spółkę „Regulamin nabywania Weksli Inwestycyjnych Nieruchomościowych Funduszu Hipotecznego (...)”.

Dowód: Regulamin nabywania Weksli – k. 126A, I tom akt adm.

Zgodnie z jego brzmieniem, Wekslem Inwestycyjnym jest weksel własny wystawiony przez (...) sp. z o.o. Nabywca weksla oznaczony jest w Regulaminie jako Remitent weksla. Kwota, za jaką Remitent nabywa weksel, oznaczona jest jako Cena weksla. Kwota, którą Fundusz jako Wystawca bezwarunkowo zobowiązuje się zapłacić Remitentowi w oznaczonym terminie to Suma wekslowa. Różnica pomiędzy Sumą wekslową i Ceną weksla stanowi Dyskonto weksla, które jednocześnie stanowi dochód Remitenta.

Stosownie do § 3 ust. 5 oraz 6 Regulaminu, nabycie skutkujące nawiązaniem stosunku z konsumentem następuje poprzez dostarczenie przez konsumenta wypełnionego i podpisanego Formularza "Potwierdzenie Zamówienia Weksli" oraz po uiszczeniu przez niego kwoty wskazanej na potwierdzeniu zamówienia. Przez zapłatę należy rozumieć wpływ pieniędzy na rachunek bankowy Funduszu.

Weksel zostaje wydany, zgodnie z dyspozycją konsumenta, tj. poprzez odbiór osobisty, pozostawienie w siedzibie Funduszu w bezpłatnym depozycie lub poprzez wysyłkę kurierem.

Jak stanowi § 3 ust. 7 Regulaminu, weksle opatrzone są datą wystawienia, zgodnie z datą wpływu pieniędzy za ich nabycie na rachunek bankowy Funduszu. Zaś § 4 Regulaminu zawiera warunki realizacji Weksli Inwestycyjnych. Jak więc stanowi § 4 Regulaminu, weksel musi być przedstawiony do wykupu Funduszowi tak w okresach ustalonych terminów częściowego wykupu Weksla, jak przy wykupie całkowitym. W przypadku pozostawienia Weksla w depozycie Funduszu, konsument nie ma obowiązku przedstawiać Weksla do częściowego ani do całkowitego wykupu. W przypadku nieskorzystania z opcji depozytu, konsument jest zobowiązany do przedstawiania Funduszowi weksla osobiście w siedzibie Funduszu. Częściowe wykupy weksla są opisywane na odwrocie Weksla. W przypadku przedstawiania Weksla do wykupu częściowego przez konsumenta, Fundusz wypłaca kolejne części pod warunkiem, że poprzednia wypłata jest opisana na rewersie Weksla zapisem opatrzonym datą wpływu środków na konto konsumenta o treści: “Oświadczam, że otrzymałem wpłatę pieniędzy tytułem przedterminowego, umownego wykupu tego Weksla”, podpis konsumenta.

Dowód: pismo Spółki z dnia 26 lutego 2020 r. - k. 57 akt adm.

Spółka, przedstawiając etapy zawierania umowy z konsumentem, wskazała że:

1)  po złożeniu wstępnego zamówienia nabycia weksli, konsument otrzymuje automatyczną odpowiedź wraz ze szczegółami zamówienia;

2)  w ciągu dwóch dni roboczych Spółka przesyła klientowi wiadomość zawierającą instrukcję dalszego postępowania. W korespondencji otrzymuje on do wypełnienia: potwierdzenie zamówienia weksli inwestycyjnych nieruchomościowych dla osób fizycznych, arkusz danych osobowych inwestora wekslowego, oświadczenie dotyczące wykupu weksli, oświadczenie o świadomości ryzyka inwestycyjnego oraz oświadczenie dotyczące danych osobowych. W tym momencie klient dokonuje także wyboru pomiędzy opcją otrzymania oryginału weksla lub pozostawieniem go w bezpłatnym depozycie;

3)  klient przelewa wkład pieniężny na konto Spółki;

4)  Spółka wystawia weksel;

5)  wydanie weksla może odbyć się poprzez odbiór osobisty bądź wysyłkę kurierem lub pozostawienie w bezpłatnym depozycie w siedzibie Funduszu. W przypadku skorzystania z opcji depozytu konsument otrzymuje Certyfikat Depozytowy stanowiący potwierdzenie wystawienia weksla.

6)  konsumentowi przekazywany jest terminarz częściowych wykupów oraz wykupu całkowitego, wraz odpowiednio z: oryginałem weksla lub certyfikatem wekslowym.

Dowód: pismo Spółki z 29 maja 2020 r. - k. 147-152 akt adm.

Spółka wyjaśniła ponadto, że systematycznie edukuje osoby zainteresowane tematyką inwestowania m. in poprzez artykuły zamieszczane na własnych stronach internetowych oraz w serwisach zewnętrznych. Przedsiębiorca stwierdził, że artykuły mają charakter edukacyjny, a ich celem jest szerzenie wiedzy o rynku finansowym oraz wyjaśnienie podstawowych mechanizmów jego funkcjonowania. Spółka podniosła, że działanie to ma na celu dostarczenie nabywcy weksla jak największej wiedzy w tym zakresie. W ocenie Przedsiębiorcy, reklama kierowana jest do osób posiadających doświadczenie inwestycyjne, będących użytkownikami internetowych portali finansowych. W większości, są to osoby posiadające doświadczenie powyżej 5 lat na rynku. Informacje te, Spółka pozyskała w wyniku ankiety przeprowadzonej w grupie (...) osób. Podkreśliła także, że celowo nie stosuje reklam poza przestrzenią internetową, co mogłoby spowodować skierowanie reklamy do niepożądanych adresatów, którzy nie posiadają wystarczającej wiedzy, umożliwiającej dokonanie oceny ryzyka inwestycji.

Dowód: pismo Spółki z dnia 11 września 2020 r., k. 1106-1117 akt adm.

Spółka docierała do konsumentów m.in. poprzez portale społecznościowe ((...), (...), strony ((...), (...)), reklamy w prasie ( (...) , (...)), artykuły sponsorowane (strony: (...); (...); (...); (...); (...) (...)), pozycjonowanie w wyszukiwarce (...); reklamę (...), wizytówkę (...) moja firma, email marketing do pozyskanej bazy ze stron firmowych.

Dowód: pismo Spółki z dnia 26 lutego 2020 r. - k. 47 akt adm.

Na stronie internetowej (...) Spółka oferuje proste inwestowanie z gwarantowanym zwrotem kapitału, wskazując, że model biznesowy sprawia, że nie ma realnej możliwości, aby inwestor stracił zainwestowane pieniądze.

Przedsiębiorca kieruje do konsumentów także informacje o tym, iż „poziom ryzyka inwestycji w weksle inwestycyjne funduszu jest określany jako niski”.

Spółka na swojej stronie internetowej przedstawia porównanie możliwego do osiągnięcia zysku z Weksli Inwestycyjnych w odniesieniu do lokat bankowych oraz inwestycji w nieruchomości na wynajem, wraz ze wskazaniem, iż inwestycja w weksle jest kilkukrotnie bardziej opłacalna.

W ramach działań reklamowych prezentuje swoją ofertę także na portalach (...)oraz (...) w ramach artykułów sponsorowanych, w których zamieszczane są informacje charakteryzujące oferowaną inwestycję jako bezpieczną i pewną. Oferta promowana jest także za pomocą reklam typu display, publikowanych na popularnych portalach internetowych.

Źródło: (...)

Informacje związane z ryzykiem przedsięwzięcia – jak wskazała Spółka – są przekazywane zarówno poprzez stronę internetową, jak i podczas bezpośredniego kontaktu. Przedsiębiorca wyjaśnił, że inwestorzy, którzy chcą nabyć Weksle Inwestycyjne Nieruchomościowe zapoznają się z ogólnodostępnymi informacjami zamieszczonymi w witrynach internetowych, w tym z zakładką „najczęściej zadawane pytania”.

Dowód: pismo Spółki z dnia 11 września 2020 r. oraz wydruk strony (...), k. 147-152 akt adm.

Jak wskazał Przedsiębiorca, w trakcie bezpośredniego kontaktu z konsumentem – tylko w przypadku poruszenia tej kwestii przez klienta – pracownik Funduszu udziela informacji o bezpieczeństwie inwestycji. Pracownik wskazuje wówczas, że:

„Każda inwestycja niesie ze sobą jakieś ryzyko. Im bardziej spekulacyjna i nastawiona na szybkie i wysokie zwroty, tym większe jest jej ryzyko. Fundusz nie dokonuje spekulacyjnych działań, a udzielanie pożyczek hipotecznych dokonywane jest z zachowaniem daleko idącej ostrożności, zatem poziom ryzyka inwestycji w Weksle Inwestycyjne Funduszu jest określany jako niski. Fundusz udzielając pożyczek hipotecznych z pieniędzy pochodzących od Inwestorów, zabezpiecza się na atrakcyjnych, łatwo zbywalnych nieruchomościach. Dodatkowo środki te mają zabezpieczenie na nieruchomościach o podwójnej wartości w stosunku do zainwestowanego kapitału” - informacja jest połączona z przekazaniem konsumentowi informacji na temat zabezpieczenia umowy pożyczki.

Organ, biorąc pod uwagę przekazane przez Spółkę informacje podniósł, iż istnieją zobowiązania Funduszu, które nie są regulowane, mimo daty ich wymagalności. Wskazał na weksel nr (...)(weksel roczny). Zgodnie z warunkami oferty, spłata wynikającego z niego zobowiązania wekslowego powinna odbywać się w cyklu comiesięcznym. W toku postępowania Spółka przedstawiła potwierdzenia przelewu środków na konto remitenta.

Powołując się na błędy systemu, dochodziło do łączenia dwóch weksli w jeden przez co dwa, odrębne zobowiązania zostały zawarte w jednym przelewie środków na rzecz konsumenta.

Zestawienie przykładowych weksli wystawionych przez Spółkę:

L.p.	Nazwisko:	Imię:	Nr weksla:		Termin wykupu:
1.	K.	Ł.		(...)	(...)
2.	N.	M.		(...)	(...)
3.	J.	A.		(...)	(...)
4.	D.	T.		(...)	(...)
5.	M.	W.		(...)	(...)
6.	G.	G.		(...)	(...)
7.	G.	O.		(...)	(...)
8.	K.	A.		(...)	(...)
9.	K.	K.		(...)	(...)
10.	K.	E.		(...)	(...)
11.	S.	A.		(...)	(...)
12.	K.	E.		(...)	(...)
13.	K.	K.		(...)	(...)
14.	F.	E.		(...)	(...)
15.	L.	M.		(...)	(...)
16.	M.	R.		(...)	(...)
17.	K.	J.		(...)	(...)
18.	R.	T.		(...)	(...)
19.	G.	E.		(...)	(...)
20.	Ć.	J.		(...)	(...)

Dowód: pismo Spółki z dnia 3 kwietnia 2020r., k. 138-143 akt adm.

Zgodnie z przedłożonymi przez Przedsiębiorcę w dniu 3 grudnia 2020 r. wyjaśnieniami, w przypadku niektórych weksli, remitentami są osoby inne niż wskazane w tabeli. Jako dowód rozliczenia konkretnego weksla Fundusz przekazał potwierdzenie przelewu zbiorczego, w którym ujęte są także przelewy związane z innymi zobowiązaniami.

Spółka wskazała również, że weksel o nr (...) nie istnieje mimo ujęcie zobowiązania z niego wynikającego w księgach rachunkowych.

Zestawienie przykładowych weksli wystawionych przez Spółkę:

L.p.	Nazwisko:	Imię:	Nr weksla:
1.	K.	Ł.	(...)
2.	J.	A.	(...)
3.	Ć.	J.	(...)
4.	F.	E.	(...)
5.	G.	G.	(...)
6.	G.	G.	(...)
7.	G.	G.	(...)
8.	G.	O.	(...)
9.	G.	O.	(...)
10.	G.	O.	(...)
11.	K.	A.	(...)
12.	K.	A.	(...)
13.	K.	A.	(...)
14.	K.	K.	(...)
15.	K.	E.	(...)
16.	K.	E.	(...)
17.	M.	H.	(...)
18.	M.	H.	(...)
19.	S.	J.	(...)
20.	W.	T.	(...)
21.	B.	T.	(...)

Dowód: pismo Spółki z 3 grudnia 2020 r., k. 1143-1191 akt adm., zestawienie obrotów i sald Spółki z dnia 29 lutego 2020 r., k. 1201 akt adm.

Weksle (...) służą finansowaniu podstawowej działalności Przedsiębiorcy, którą jest udzielanie pożyczek zabezpieczonych hipotecznie. Działalność ta nakierowana jest na udzielanie finansowania podmiotom prowadzącym działalność gospodarczą, w tym mikro- i małym-przedsiębiorcom. Udostępniany przez konsumentów kapitał w momencie wystawienia weksla staje się środkami własnymi Spółki, które użyczane są innym przedsiębiorcom na zasadzie umowy pożyczki. Te zawierane są na okres roku ze spłatą kwoty pożyczki na koniec umowy w ramach tzw. raty balonowej lub też w ratach comiesięcznych. Prowizja od pożyczki zawsze potrącana jest z kwotą pożyczki. W przypadku odsetek, część klientów płaci co miesiąc z dołu ratę odsetkową, jednak w większości przypadków odsetki potrącane są z góry. Według wyjaśnień Spółki, w dniu zawarcia umowy kwota pożyczki przelewana jest na konto pożyczkobiorcy po potrąceniu prowizji oraz odsetek. Przychód z tytułu odsetek od udzielonych pożyczek ma być przeznaczany na finansowanie dyskonta.

Dowód: pismo Spółki z dnia 26 lutego 2020r., k. 42 oraz pismo Spółki z dnia 29 maja 2020 r., k. 146-147 akt adm.

Zgodnie ze złożonym przez Spółkę wzorem umowy pożyczki, udzielane przez Spółkę sumy pieniężne są oprocentowane zmiennie na zasadach określonych w art. 359 § 21 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.; dalej: kc).

Stosownie do § 1 ust. 13 Umowy, pożyczkobiorca zobowiązany jest zapłacić prowizję z góry przelewem, w dniu podpisania umowy.

Spółka nakłada na pożyczkobiorców koszty w postaci oprocentowania pożyczki oraz prowizji za jej udzielenie. Zabezpieczeniem każdej umowy pożyczki jest:

1) akt poddania się egzekucji z art. 777 Kodeksu postępowania cywilnego;

2) weksel in blanco pożyczkobiorcy wraz z deklaracją wekslową;

3) hipoteka w wysokości dwukrotności kwoty pożyczki;

4) niewygasające i nieodwołalne pełnomocnictwo do sprzedaży nieruchomości;

5) cesja na Spółkę ubezpieczenia nieruchomości od ognia i innych zdarzeń.

Zgodnie z Umową, Przedsiębiorca zarachowuje dokonywane spłaty w następującej kolejności:

1) opłaty związane z obsługą pożyczki wynikające z Załącznika nr 5 - stanowiącego integralną część Umowy;

2) prowizje naliczone zgodnie z ustaleniami Umowy lub jakimikolwiek porozumieniami pisemnymi pomiędzy stronami;

3) kary umowne;

4) udokumentowane koszty związane z koniecznością skorzystania przez Fundusz z zabezpieczeń ustanowionych przez pożyczkobiorcę na zabezpieczenie Umowy;

5) wszelkie opłaty dokonywane na rzecz kancelarii prawnych, komorników i firm windykacyjnych wynikające z dochodzenia roszczeń;

6) odsetki od niezapłaconych prowizji, kar umownych oraz innych opłat;

7) zaległe odsetki od kapitału;

8) kapitał.

Dowód: pismo Spółki z dnia 26 lutego 2020 r., k. 69-76 akt adm.

Spółka wyjaśniła, iż na etapie przedkontraktowym prowadzona jest weryfikacja, podczas której, w sposób szczegółowy badana jest zdolność do spłaty zobowiązania przez potencjalnego pożyczkobiorcę. Przedsiębiorca wskazał na bardzo rozbudowaną procedurę oceny i akceptacji wniosków pożyczkowych. Odrzucane są wnioski pożyczkobiorców, co do których istnieje obawa braku możliwości spłaty pożyczki lub gdy nieruchomość, przedstawiona jako zabezpieczenie pożyczki, zostanie zweryfikowana negatywnie przez Dział Analiz Wniosków Spółki. Weryfikacja wniosków pożyczkowych polega na analizie dokumentacji finansowej podmiotu oraz kontraktów zawieranych z odbiorcami produktów lub usług.

W przypadku wniosku o pożyczkę na potrzeby inwestycji deweloperskich i projektów o podobnym charakterze, Fundusz przeprowadza analizę biznesplanu, kosztorysu, harmonogramu prac, umów zawartych z wykonawcami oraz umów przedwstępnych. Po weryfikacji zabezpieczeń oraz wiarygodności finansowej przedsiębiorcy ubiegającego się o pożyczkę, następuje zawarcie umowy pożyczki oraz ustanowienie zabezpieczeń (w formie aktu notarialnego). Wypłata pożyczki następuje po dokonaniu powyższych czynności. Spółka wskazuje, że wartość nieruchomości stanowiących zabezpieczenie pożyczki jest oceniana przez licencjonowanych rzeczoznawców majątkowych. Przedsiębiorca wyjaśnił też, że dane przekazane przez rzeczoznawców są weryfikowane przez Fundusz w oparciu o raport z narzędzia statystycznego (...) dostarczanego przez podmiot powiązany osobowo ze Spółką - (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K., a także na podstawie opinii o atrakcyjności nieruchomości, sporządzanych przez lokalnych pośredników nieruchomości.

Dowód: pismo Spółki z dnia 26 lutego 2020 r., k. 40-44; pismo Spółki z dnia 11 września 2020 r., k. 1009-1015 akt adm.

Deklarowany poziom ryzyka inwestycji określany jest na podstawie wartości zabezpieczenia hipotecznego umowy pożyczki. Jako główny wskaźnik Spółka przyjmuje zmienną LTV, która określa relację wysokości pożyczki do wartości zabezpieczenia, czyli nieruchomości. Fundusz udziela pożyczek w wysokości maksymalnie połowy wartości nieruchomości zabudowanej oraz 30% wartości nieruchomości niezabudowanej. Wartości te ustalane są na podstawie wskaźnika LTV (loan to value).

Dowód: pismo Spółki z dnia 26 lutego 2020 r., k. 42 akt adm.

Spółka nie posługuje się jedną, „ sztywną” metodą szacowania ryzyka. Zgodnie z twierdzeniem Przedsiębiorcy, niestosowanie stałej metodologii szacowania ryzyka jest spowodowane różnymi czynnikami, takimi jak np.: doświadczenie wnioskodawcy, branża, w której działa, powód, dla którego pożyczka ma być zaciągnięta, źródło spłaty pożyczki.

Oprócz ryzyka określonego przez Spółkę mianem „ kredytowego” Fundusz deklaruje również bieżące badanie ryzyka zaburzenia płynności finansowej, ryzyka rynkowego oraz ryzyka prawnego.

Dowód: pismo Spółki z dnia 11 września 2020 r., k. 1013-1014 akt adm.

Fundusz wyjaśnił, że prowadzi permanentny monitoring pożyczek. Opiera się on na zobowiązaniu pożyczkobiorców do współpracy z Funduszem, polegającej na składaniu wyjaśnień w przedmiocie stanu zobowiązania i jego spłaty. Zgodnie z treścią Umowy, każdy pożyczkobiorca zobowiązany jest do przedkładania w terminie określonym w Umowie dokumentów finansowych dotyczących jego działalności. W celu jak najszybszego uzyskania spłaty zobowiązania oraz redukcji kosztów windykacji, Spółka – jak twierdzi Fundusz – w pierwszej kolejności dąży do rozstrzygania sporów w sposób polubowny. Reakcją Spółki w przypadku opóźnień w spłacie jest natychmiastowy kontakt z pożyczkobiorcą w celu wyjaśnienia sytuacji, następnie z pożyczkobiorcą, do którego kierowane jest wezwanie do zapłaty. Jeżeli działania takie nie przynoszą skutku, Przedsiębiorca decyduje się na wkroczenie na drogę sądową lub dokonuje zaspokojenia z nieruchomości.

Dowód: pismo Spółki z dnia 11 września 2020r., k. 1011-1013 akt adm.

Spółka nie dysponuje funduszem rezerwowym na pokrycie ewentualnych strat w razie niewypłacalności pożyczkobiorcy. Podniosła, że w przypadku zaistnienia odpowiednich przesłanek, może taki fundusz stworzyć. Ponadto, jak podała, jego brak wynika z faktu, że Spółka prowadzi permanentny monitoring udzielanych pożyczek oraz, że do dnia 26 lutego 2020 r., w jej ocenie, nie wystąpił przypadek ryzyka utraty środków z pożyczki.

Dowód: pismo Spółki z dnia 26 lutego 2020r., k. 41 akt adm.

Fundusz nie przewiduje utracenia pożyczek. Przy łącznej wartości udzielonych pożyczek na poziomie (...) zł, wartość zabezpieczenia hipotecznego wyniosła (...) zł.

Dowód: pismo Spółki z dnia 3 kwietnia 2020 r., k. 128-136 akt adm.

Jak wskazano, prowadzona przez Fundusz działalność nie stanowi czynności bankowych w rozumieniu ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz.U. z 2020 r. poz. 1896 ze zm.), na Przedsiębiorcy nie ciąży obowiązek weryfikacji pożyczkobiorców w bazach Biura Informacji Gospodarczej (dalej: BIG) oraz Biura Informacji Kredytowej. Fundusz zadeklarował też, iż od początku działalności, przed zawarciem umowy z potencjalnym pożyczkobiorcą, podejmuje działania mające na celu pełna weryfikację wnioskodawców w wymienionych rejestrach. Spółka nie przedstawiła na tę okoliczność żadnych dowodów.

Dowód: pismo Spółki z dnia 26 lutego 2020r., k. 41 akt adm.

Zgodnie z informacjami przekazanymi przez Spółkę, od początku działalności operacyjnej do dnia 10 kwietnia 2020 r. Spółka zawarła z przedsiębiorcami (...)umów o pożyczkę. Wśród zobowiązań wynikających z wyszczególnionych umów znajdują się zarówno zobowiązania niespłacone, spłacone w części, a także dochodzone w postępowaniu egzekucyjnym. Wśród spłaconych umów średni czas spłaty pożyczki przez przedsiębiorców to (...) dni. Kilka umów zostało zakończonych po upływie terminu oznaczonego w umowie.

Zestawienie rozliczenia umów pożyczek zawartych w latach 2016-2020:

L.p.	Data zawarcia:	Status umowy/data zakończenia:	Kwota udzielonej pożyczki:	Wysokość wpływu na konto Spółki:	Liczba dni spłaty:
1.	(...)	(...)	(...)	(...)	-
2.	(...)	(...)	(...)	(...)	-
3.	(...)	(...)	(...)	(...)	(...)
4.	(...)	(...)	(...)	(...)	(...)
5.	(...)	(...)	(...)	(...)	(...)
6.	(...)	(...)	(...)	(...)	-
7.	(...)	(...)	(...)	(...)	(...)
8.	(...)	(...)	(...)	(...)	(...)
9.	(...)	(...)	(...)	(...)	-
10.	(...)	(...)	(...)	(...)	(...)
11.	(...)	(...)	(...)	(...)	(...)
12.	(...)	(...)	(...)	(...)	-
13.	(...)	(...)	(...)	(...)	(...)
14.	(...)	(...)	(...)	(...)	(...)
15.	(...)	(...)	(...)	(...)	-
16.	(...)	(...)	(...)	(...)	(...)
17.	(...)	(...)	(...)	(...)	(...)
18.	(...)	(...)	(...)	(...)	-
19.	(...)	(...)	(...)	(...)	(...)
20.	(...)	(...)	(...)	(...)	(...)
21.	(...)	(...)	(...)	(...)	-
22.	(...)	(...)	(...)	(...)	-
23.	(...)	(...)	(...)	(...)	(...)
24.	(...)	(...)	(...)	(...)	(...)
25.	(...)	(...)	(...)	(...)	(...)
26.	(...)	(...)	(...)	(...)	(...)
27.	(...)	(...)	(...)	(...)	-
28.	(...)	(...)	(...)	(...)	-
29.	(...)	(...)	(...)	(...)	(...)
30.	(...)	(...)	(...)	(...)	-
31.	(...)	(...)	(...)	(...)	(...)
32.	(...)	(...)	(...)	(...)	-
33.	(...)	(...)	(...)	(...)	(...)
34.	(...)	(...)	(...)	(...)	-
35.	(...)	(...)	(...)	(...)	(...)
36.	(...)	(...)	(...)	(...)	-
37.	(...)	(...)	(...)	(...)	-
38.	(...)	(...)	(...)	(...)	-
39.	(...)	(...)	(...)	(...)	-
40.	(...)	(...)	(...)	(...)	-
41.	(...)	(...)	(...)	(...)	-
42.	(...)	(...)	(...)	(...)	-
43.	(...)	(...)	(...)	(...)	-
44.	(...)	(...)	(...)	(...)	-
45.	(...)	(...)	(...)	(...)	-

Dowód: pismo Spółki z dnia 3 kwietnia 2020r., k. 138-143 akt adm.

Z przedstawionych przez Fundusz danych wynika, że w okresie oferowania Weksli Inwestycyjnych, tj. od 1 stycznia 2018 r. do dnia 10 marca 2020 r. Spółka zawarła (...)umów o pożyczkę na łączną kwotę (...) zł. Większość udzielanych pożyczek służy pożyczkobiorcom do pokrycia zaległych zobowiązań budżetowych, a także zobowiązań wynikających z postępowania komorniczego lub finansowania długu wobec instytucji pozabankowych. Treść przedstawionych przez Przedsiębiorcę kopii umów zawieranych z podmiotami gospodarczymi wskazuje, iż wiele z nich zakłada wypłatę pożyczki na rachunek inny niż rachunek pożyczkobiorcy. Powodem tego stanu rzeczy jest fakt, że zaciągane pożyczki służyły przedsiębiorcom często do pokrywania zaległych zobowiązań wobec wierzycieli hipotecznych, czy banków. Wśród umów zakończonych, występują przypadki, w których w trakcie trwania stosunku Spółka nakładała na pożyczkobiorców noty odsetkowe oraz kary umowne. Występuje także kilka umów, które zostały zawarte w celu pokrycia zobowiązania wynikającego z wcześniej udzielonej przez Fundusz pożyczki.

Dowód: kserokopie umów pożyczki - k. 271-920 akt adm.

Rozliczenie umów pożyczek zawartych z przedsiębiorcami:

L.p.	Numer umowy	Kwota pożyczki	Kwota środków postawionych do dyspozycji pożyczkobiorcy	Wypłata na rzecz podmiotów trzecich: Kwota (łącznie): Komentarz:
1.	(...)	(...)	(...)	(...)	(...)
2.	(...)	(...)	(...)	(...)	(...)
3.	(...)	(...)	(...)	(...)	(...)
4.	(...)	(...)	(...)	(...)	(...)
5.	(...)	(...)	(...)	(...)	(...)
6.	(...)	(...)	(...)	(...)	(...) oraz innych wierzycieli
7.	(...)	(...)	(...)	(...)	(...)
8.	(...)	(...)	(...)	(...)	(...)
9.	(...)	(...)	(...)	(...)	(...)
10.	(...)	(...)	(...)	(...)	(...)
11.	(...)	(...)	(...)	(...)	(...)
12.	(...)	(...)	(...)	(...)	(...)
13.	(...)	(...)	(...)	(...)	(...)
14.	(...)	(...)	(...)	(...)	(...)
15.	(...)	(...)	(...)	(...)	(...)
16.	(...)	(...)	(...)	(...)	(...)

Dowód: pismo Spółki z dnia 11 września 2020 r., k. 1022-1029 oraz kserokopie umów pożyczek k. 271-920 akt adm.

Wystąpiło kilka przypadków, w których nieruchomość stanowiąca zabezpieczenie pożyczki nie była obciążona zabezpieczeniem hipotecznym, którego beneficjentem byłby Fundusz. Dodatkowo, wystąpił jeden przypadek wobec którego Spółka nie wykazała dowodu na istnienie obciążenia hipotecznego. W innych przypadkach zabezpieczenie - wbrew deklaracjom Spółki - nie jest równe dwukrotności kwoty pożyczki.

Kolejność zaspokajania zabezpieczenia hipotecznego pożyczek trwających:

L.p.	Numer umowy:	Kwota pożyczki :	Kwota zabezpieczenia hipotecznego:	Numer wpisu hipoteki do księgi wieczystej:
				Nieruchomość 1	Nieruchomość 2	Nieruchomość 3	Nierucho-mość 4
1.	(...)	(...)	(...)	1	1	-	-
2.	(...)	(...)	Spółka nie przedstawiła dowodu na wpis
3.	(...)	(...)	(...)	2	3	1	-
4.	(...)	(...)	(...)	1	-	-	-
5.	(...)	(...)	(...)	1	-	-	-
6.	(...)	(...)	(...)	1	-	-	-
7.	(...)	(...)	(...)	1	-	-	-
8.	(...)	(...)	(...)	1	2
9.	(...)	(...)	(...)	12	-	-	-
10.	(...)	(...)	(...)	1	-	-	-
11.	(...)	(...)	(...)	16	-	-	-
12.	(...)	(...)	(...)	7	3	7	6
13.	(...)	(...)	(...)
14.	(...)	(...)	(...)	7	-	-	-
15.	(...)	(...)	(...)	11	1	-	-
16.	(...)	(...)	(...)	2	8	-	-
17.	(...)	(...)	(...)	2	-	-	-
18.	(...)	(...)	(...)
19.	(...)	(...)	(...)

Dowód: pismo Spółki z dnia 11 września 2020 r., k. 1022-1029 akt adm., kserokopie umów pożyczek k. 271-920 akt adm.

Przedsiębiorca podniósł, iż wobec czterech pożyczkobiorców skorzystano z uprawnienia zastrzeżonego w § 2 Umowy, w postaci niewygasającego i nieodwołalnego pełnomocnictwa do sprzedaży nieruchomości będącej przedmiotem zabezpieczenia umowy pożyczki. Spółka nie wskazała powodu skorzystania z tego uprawnienia w przypadku innych wierzytelności.

Dowód: pismo Spółki z dnia 3 kwietnia 2020 r. k. 135-136 akt adm.

W toku postępowania, Spółka oświadczyła, iż wszystkie umowy pożyczek o statusie „ zakończone", zostały spłacone w (...). Wskazała również, że od początku działalności zawartych zostało (...) umów pożyczek, z czego spłaconych jest (...) (stan na dzień 12 maja 2021 r.). Pozostałe (...)umów posiada status „ trwające”, jednak mimo tego - w ocenie Spółki - „ żadna z nich nie jest obarczona choćby potencjalnym ryzykiem braku odzyskania należności przez Spółkę”.

Dowód: pismo Spółki z dnia 14 maja 2021 r., k. 1271-1272 akt adm.

Prezes Urzędu zwrócił się do dwóch podmiotów prowadzących rachunki bankowe Funduszu ( (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. i (...) S.A. z siedzibą w W.) o przekazanie informacji dotyczących ich stanów.

Z przekazanych informacji wynika, iż Przedsiębiorca na wszystkich rachunkach zgromadził sumę (...) zł. Dodatkowo, (...) poinformował, że z dniem 18 listopada 2020 r. Spółka wypowiedziała wszystkie umowy o prowadzenie rachunku we wskazanym banku.

Stan wszystkich rachunków bankowych Spółki na dzień 18 listopada 2020 r.:

L.p.	Bank	Nr rachunku	Typ rachunku	Kwota
1.	(...)	(...)	(...)	(...)
2.	(...)	(...)	(...)	(...)
3.	(...)	(...)	(...)	(...)
4.	(...)	(...)	(...)	(...)
5.	(...)	(...)	(...)	(...)
6.	(...)	(...)	(...)	(...)
7.	(...)	(...)	(...)	(...)
8.	(...)	(...)	(...)	(...)
9.	(...)	(...)	(...)	(...)
10.	(...)	(...)	(...)	(...)
11.	(...)	(...)	(...)	(...)
12.	(...)	(...)	(...)	(...)
13.	(...)	(...)	(...)	(...)
14.	(...)	(...)	(...)	(...)

Dowód: pismo (...) S.A. z dnia 20 listopada 2020 r. k. 1219 dowód: pismo (...) Bank S.A. z dnia 20 listopada 2020 r. k. 1220 akt adm.

Przedsiębiorca przedstawił sprawozdanie finansowe za rok 2020, w tym rachunek zysków i strat. Wynika z niego, że w 2020 r. przychód Funduszu osiągnął (...) zł.

Dowód: pismo Spółki z dnia 8 kwietnia 2021 r. k. 1257-1258 akt adm.

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o dowody z dokumentów zgromadzonych w postępowaniu administracyjnym (w dużej mierze pism nadesłanych przez powoda) oraz twierdzeń stron, które nie były przez żadną ze stron niniejszego postępowania kwestionowane. Dowody z dokumentów zgłoszone w pismach powoda z 19 marca 2024 r. oraz 13 marca 2024 r. albo nie wniosły do spawy istotnych elementów, albo nie zmieniają oceny w zakresie prawidłowości zaskarżonej decyzji. Sąd podziela stanowisko pozwanego, że opinia prawna w sprawie weksli wystawionych przez (...) sp. z o.o. z 1 czerwca 2021 r. autorstwa M. K. jest dokumentem prywatnym i nie stanowi dowodu, który mógłby prowadzić do odmiennej oceny faktycznej i prawnej w niniejszej sprawie.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył co następuje:

Odwołanie podlegało oddaleniu.

Zgodnie z art. 24 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów, zakazane jest stosowanie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Przy czym, przez praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów rozumie się godzące w nie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami zachowanie przedsiębiorcy, w szczególności:

1) (uchylony)

2) naruszanie obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji;

3) nieuczciwe praktyki rynkowe lub czyny nieuczciwej konkurencji;

4) proponowanie konsumentom nabycia usług finansowych, które nie odpowiadają potrzebom tych konsumentów ustalonym z uwzględnieniem dostępnych przedsiębiorcy informacji w zakresie cech tych konsumentów lub proponowanie nabycia tych usług w sposób nieadekwatny do ich charakteru (ust. 2).

W ust. 3 przewidziano natomiast, że nie jest zbiorowym interesem konsumentów suma indywidualnych interesów konsumentów.

Przesłanka ingerencji w „zbiorowe interesy konsumentów”, o istnieniu których nie świadczy suma interesów jednostkowych oznacza, że zakaz z art. 24 uokik obejmuje zachowania przedsiębiorcy, które można określić jako „ generalne”, tj. dotyczące każdego konsumenta znajdującego się w określonej sytuacji. Praktyką naruszającą zbiorowe interesy konsumentów jest takie zachowanie przedsiębiorcy, które podejmowane jest w warunkach wskazujących na powtarzalność zachowania w stosunku do indywidualnych konsumentów wchodzących w skład określonej grupy (T. Skoczny, Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz, 2014 r., System Informacji Prawnej Legalis).

Przedmiotem ochrony nie są zatem interesy indywidualnego konsumenta lub grupy indywidualnych konsumentów, ale wszystkich klientów traktowanych jako grupa uczestników rynku zasługująca na szczególną ochronę. Aby uznać konkretne zachowanie przedsiębiorcy za naruszające zbiorowy interes konsumentów wystarczające jest, by zachowaniem tym dotknięci byli jego faktyczni lub potencjalni klienci.

W niniejszej sprawie nie budzi wątpliwości, że powód jest przedsiębiorcą i że podejmuje działania w obrocie z konsumentami. Pozostawała więc do rozstrzygnięcia kwestia, czy działania/zaniechania powoda, opisane w stanie faktycznym sprawy, są bezprawne i czy naruszają zbiorowe interesy konsumentów.

O bezprawności w rozumieniu art. 24 powołanego możemy mówić, gdy zachowanie przedsiębiorcy – czyli jego działanie, jak również zaniechanie – jest sprzeczne z powszechnie obowiązującym porządkiem prawnym, a więc zarówno z normami prawnymi, jak również z zasadami współżycia społecznego i dobrymi obyczajami. Bezprawność jest przy tym obiektywnym czynnikiem, a więc niezależna jest od winy i jej stopnia, jak również bez znaczenia jest świadomość istnienia naruszeń. Bezprawność jest także niezależna od wystąpienia szkody.

Bezprawne praktyki muszą być ponadto wymierzone w zbiorowe interesy konsumentów, czyli odnosić się do obecnych, przyszłych i potencjalnych konsumentów, a więc naruszać prawa nieograniczonej, bliżej nieokreślonej liczby konsumentów. Interes, który jest chroniony owym przepisem, to interes prawny, rozumiany jako określone potrzeby konsumenta, które zostały uznane przez ustawodawcę za godne ochrony ( tak Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały z 13 lipca 2006r., sygn. akt III SZP 3/06, OSNP 2007, nr 1-2, poz. 35).

Oceny, czy w danej sytuacji mamy do czynienia z bezprawnym naruszeniem interesu konsumentów, dokonuje się na podstawie analizy, między innymi, regulacji określonych aktów prawnych, które swym działaniem naruszył przedsiębiorca.

Natomiast, za nieuczciwą praktykę rynkową należy uznać taką, która jest sprzeczna z dobrymi obyczajami i w istotny sposób zniekształca lub może zniekształcić zachowanie rynkowe przeciętnego konsumenta przed zawarciem umowy dotyczącej produktu lub po jej zawarciu (art. 4 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym).

Praktykę rynkową uznaje się za działanie wprowadzające w błąd, jeżeli działanie to w jakikolwiek sposób powoduje lub może powodować podjęcie przez przeciętnego konsumenta decyzji dotyczącej umowy, której inaczej by nie podjął. Wprowadzającym w błąd działaniem może być w szczególności rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji (art. 5 ust. 1 i ust. 2 pkt 1) ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym).

Przechodząc do okoliczności niniejszej sprawy, należy wskazać, iż w ocenie Sądu zarzuty sformułowane w odwołaniu Spółki nie mogły przynieść oczekiwanego przez Powoda rezultatu w postaci uchylenia bądź zmiany zaskarżonej decyzji.

Czyniąc na wstępie kilka uwag natury ogólnej, warto wyjaśnić, że weksel jest papierem wartościowym o cechach ściśle określonych przez Prawo wekslowe, stanowiącym bezwarunkowe zobowiązanie zapłaty osób podpisanych na dokumencie. Oparte na nim zobowiązanie polega na przyrzeczeniu zapłaty przez Wystawcę weksla wierzycielowi, czyli Remitentowi określonej sumy pieniężnej - Sumy wekslowej. Poprzez swoją właściwość w obrocie gospodarczym wypełnia charakterystyczne tylko dla niego funkcje, tj.: obiegową kredytową i gwarancyjną.

Podstawą prawną jego stosowania w obrocie gospodarczym jest ustawa z dnia 28 kwietnia 1936 r. Prawo wekslowe (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 160; dalej jako: Prawo wekslowe ). Zgodnie z jej treścią, w obrocie gospodarczym, dopuszcza się możliwość stosowania weksla własnego oraz weksla trasowanego. Nie jest możliwe powstanie wierzytelności wekslowej bez formalnie prawidłowego dokumentu weksla. W omawianej sprawie stosowany jest wyłącznie weksel własny. Ten zaś, zgodnie z ustawą, powinien posiadać elementy wyszczególnione enumeratywnie w art. 101 Prawa wekslowego, tj.:

1) nazwę " weksel" w samej treści dokumentu, w języku, w jakim go wystawiono;

2) przyrzeczenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej;

3) oznaczenie terminu płatności;

4) oznaczenie miejsca płatności;

5) nazwisko osoby, na której rzecz lub na której zlecenie zapłata ma być dokonana;

6) oznaczenie daty i miejsca wystawienia weksla;

7) podpis wystawcy weksla.

Zważywszy na przedmiot niniejszego postępowania, należy przytoczyć również regulację zawartą w art. 1 ust. 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowym (dalej: uoif), zgodnie z którą przepisów ustawy nie stosuje się do weksli i czeków w rozumieniu przepisów prawa wekslowego i czekowego.

Trzeba więc podkreślić, że weksel nie jest instrumentem finansowym, nie jest zatem przeznaczony do pozyskiwania środków pieniężnych na rynku kapitałowym.

Skoro weksel (w przeciwieństwie do np. obligacji) nie stanowi instrumentu finansowego i nie spełnia funkcji inwestycyjnej, to nie zabezpiecza interesów remitenta w sytuacjach, w których istnieje wysokie ryzyko nieodzyskania powierzanych środków.

Jak ustalono, powodowa spółka wykorzystuje weksle dla pozyskania środków pieniężnych w celu finansowania prowadzonej działalności gospodarczej. Przedsiębiorca wykorzystuje „ emituje” weksle dla odraczania terminów płatności wynikających z umów pożyczek zawieranych z konsumentami. Taki kształt stosunku prawnego, nie zapewnia konsumentowi gwarancji okresowych wypłat. W związku z tym, stwierdzenie przez pozwany organ, iż przedsiębiorca posługuje się wekslem w sposób sprzeczny z jego funkcją jest słuszne.

Biorąc to pod uwagę, Sąd uznał, iż działanie Powoda sformułowane w pkt I. zaskarżonej decyzji, stanowi nieuczciwą praktykę rynkową, o której mowa w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, a w konsekwencji praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, o której mowa w art. 24 ust. 1 i ust. 2 pkt 3 ww. ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.

Sąd nie miał również wątpliwości, co do słuszności zarzutu sformułowanego w pkt II. zaskarżonego rozstrzygnięcia. Powód dopuścił się bowiem działania wprowadzającego w błąd, powodującego lub mogącego powodować podjęcie przez przeciętnego konsumenta decyzji dotyczącej umowy, której inaczej by nie podjął, co stanowi nieuczciwą praktykę rynkową o której mowa w art. 5 ust. 1 oraz ust. 2 pkt 1 w zw. z art. 4 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.

Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, że Spółka proponuje swoim obligatariuszom przystąpienie do nowego przedsięwzięcia (względem ofertowanych wcześniej obligacji) związanego z wekslami. W przekazie reklamowym Przedsiębiorca używa następujących sformułowań: „stały zysk”, „proste inwestowanie z gwarantowanym zwrotem kapitału”, stwarzając pozór bezpiecznej i „ pewnej” inwestycji. Do tego, celem nadania przedsięwzięciu profesjonalnego i ustrukturyzowanego wydźwięku, Spółka posługuje się zwrotami: „ emisja”, „ inwestycja”, „ emitent”.

W rzeczywistości jednak nie można tego przedsięwzięcia uznać za inwestycję w rozumieniu przepisów uoif. Nie ulega wątpliwości Sądu, że stosowanie takiej terminologii może wprowadzać konsumentów w błąd, skutkujący podjęciem przez nich decyzji dotyczących zawarcia umowy, których inaczej by nie podjęli. Co więcej, w przekazie reklamowym Fundusz sygnalizuje także pewność zwrotu zaangażowanych przez konsumentów środków, porównując Weksle Inwestycyjne do ofert lokat bankowych.

Faktem jest, iż działalność pożyczkowa Funduszu jest finansowana z środków pozyskiwanych przez konsumentów, zaś przychody konsumentów zależą od terminowości spłat pożyczek przedsiębiorców – pożyczkobiorców spółki. Utrata płynności finansowej przedsiębiorcy, będącym pożyczkobiorcom spółki oddziałuje bezpośrednio na interes konsumenta, zatem nie można uznać, że zwrot środków jest zabezpieczony, wręcz przeciwnie – rodzi wysokie ryzyko. Schemat działania przedsiębiorcy nie gwarantuje konsumentom odzyskania należności - wbrew przekazom reklamowym.

Na marginesie warto zwrócić uwagę na oferowaną konsumentom możliwość pozostawienia weksla w depozycie, w sytuacji, kiedy ewentualne dochodzenie roszczeń z weksla (w razie zaistnienia sporu) wymaga posłużenia się oryginałem weksla. Oznacza to więc, że posiadanie weksla warunkuje możliwość wszczęcia postępowania z weksla przed sądem.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do zarzutów naruszenia przez pozwany organ przepisów postępowania administracyjnego (stanowiących znaczną część odwołania Spółki) należy wskazać, iż są one chybione.

Zgodnie z ugruntowanym w orzecznictwie poglądem ( vide: Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 1991 roku sygn. akt III CRN 120/91 OSNC 1992 Nr 5, poz. 87; Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 października 1998 roku sygn. akt I CKN 265/98 OSP 2000 Nr 5 poz. 68; Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 sierpnia 1999 roku sygn. akt 351/99 OSNC 2000 Nr 3 poz. 47; Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 2001 roku sygn. akt I CKN 1036/98 LEX Nr 52708; Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 września 2005 roku, sygn. akt III SZP 2/05 OSNP 2006/19-20/312) Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów nie może ograniczyć sprawy wynikającej z odwołania od decyzji Prezesa Urzędu tylko do funkcji sprawdzającej prawidłowość postępowania administracyjnego, które poprzedza postępowania sądowe. Celem postępowania nie jest przeprowadzenie kontroli postępowania administracyjnego, ale merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy, której przedmiotem jest spór między stronami powstający dopiero po wydaniu decyzji przez Prezesa Urzędu. Postępowanie sądowe przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów jest postępowaniem kontradyktoryjnym, w którym uwzględnia się materiał dowodowy zebrany w postępowaniu administracyjnym, co nie pozbawia jednak stron możliwości zgłoszenia nowych twierdzeń faktycznych i nowych dowodów, według zasad obowiązujących w postępowaniu odrębnym w sprawach gospodarczych. Sąd antymonopolowy jest sądem cywilnym i prowadzi sprawę cywilną, wszczętą w wyniku wniesienia odwołania od decyzji Prezesa Urzędu, według reguł kontradyktoryjnego postępowania cywilnego, a nie sądem legalności decyzji administracyjnej, jak to czynią sądy administracyjne w postępowaniu sądowo-administracyjnym. Tylko takie odczytanie relacji pomiędzy postępowaniem administracyjnym i postępowaniem sądowym może uzasadniać dokonany przez racjonalnego ustawodawcę wybór między drogą postępowania cywilnego i drogą postępowania sądowo-administracyjnego dla wyjaśnienia istoty sprawy.

W toku postępowania odwoławczego strona ma zatem możliwość swobodnego przedstawiania swoich twierdzeń i zgłaszania na ich poparcie wniosków dowodowych, zaś ustalenia Prezesa urzędu w toku postępowania administracyjnego mają wyłącznie walor stanowiska strony popartego zgromadzonym w trakcie postępowania administracyjnego materiałem dowodowym. Dowody te podlegają jednakowej ocenie sądu w toku postępowania dowodowego dlatego też ewentualne uchybienia Prezesa Urzędu w zakresie wyjaśniania okoliczności sprawy lub oceny zgromadzonych dowodów wykluczają same w sobie możliwości pozostawienia decyzji w obrocie prawnym w niezmienionej postaci jeżeli postępowanie przed sądem potwierdzi in meriti zasadność zawartego w decyzji rozstrzygnięcia.

Również nie mógł zostać uwzględniony zarzut naruszenia przez Pozwanego art. 1, art. 10, art. 11, art. 48 i art. 101 Prawa wekslowego, wobec uznania, że w ramach prowadzonej działalności, Spółka posługiwała się wekslem w sposób sprzeczny z jego funkcją.

W ocenie Sądu, dokonana przez organ wykładnia przepisów prawa wekslowego jest należycie osadzona zarówno w doktrynie jak i orzecznictwie. Warto wskazać – co zostało już wyżej podniesione – że w obrocie gospodarczym weksel pełni wyłącznie funkcję gwarancyjną, obiegową i kredytową, przy czym kredytowanie przez weksel polega na odraczaniu płatności. Oczywistym jest zatem, że nie zmienia tego nazewnictwo, którym w celach marketingowych posługiwała się spółka („weksel inwestycyjny”, „weksel komercyjny”).

Ustalono, że wystawiane przez powodową spółkę weksle służyły finansowaniu prowadzonej działalności gospodarczej. Pozwany słusznie zwrócił uwagę na fakt, iż mechanizm kredytowania przez weksel, zasadniczo, znajduje zastosowanie w relacjach gospodarczych między przedsiębiorcami. W niniejszej sprawie, funkcja kredytowa weksli własnych była wykorzystywana w relacjach z konsumentami. W konsekwencji, jak trafnie podniesiono w decyzji: „ finansowanie działalności przy zastosowaniu weksla - nie stanowiącego instrumentu finansowego - skutkuje przeniesieniem przez (...) na konsumentów ryzyka prowadzonej działalności pożyczkowej i zaburza zasadę równorzędności stron stosunku zobowiązaniowego ze szkodą dla konsumentów, którzy udostępniając swój kapitał - w przeciwieństwie do Spółki - ponoszą pełne ryzyko jego utraty. Charakterystyka zorganizowanego przedsięwzięcia powoduje, że konsument ponosi pełne ryzyko działalności gospodarczej Przedsiębiorcy, przy czym nie ma żadnego wpływu na działania mogące je minimalizować.”

Skoro przedsiębiorca zdecydował się na finansowanie własnej działalności ze środków pozyskiwanych od konsumentów przy wykorzystaniu papierów wartościowych, winien czynić to przy posłużeniu się przewidzianymi dla tego celu instrumentami prawnymi. Jednakże, Powód wykorzystuje w tym celu weksel, obrót którym został wprost wyłączony z uregulowań uoif, na mocy art. 1 ust. 2 tej ustawy.

Pozyskiwanie kapitału przy wykorzystaniu instrumentów przewidzianych w uoif odbywa się przy zapewnieniu odpowiedniej ochrony zarówno inwestorowi jak i korzystającemu z kapitału. Z tego powodu, właściwym miejscem pozyskiwania kapitału jest rynek kapitałowy, który w oparciu o kompleksowe regulacje prawne umożliwia pozyskiwanie przedsiębiorcom środków służącym celom rozwojowym. Nie sposób uznać, iż ochroną taką jest objęte przedsięwzięcie Spółki.

Wobec powyższego, wbrew twierdzeniom Powoda, Sąd nie dopatrzył się naruszenia przez Pozwanego art. 2 ust. 1 Ustawy o obrocie instrumentami finansowymi.

W kolejnym zarzucie Powód kwestionuje, jakoby dopuścił się przekazywaniu konsumentom informacji wprowadzających w błąd. Uzasadniając ten zarzut Spółka wskazywała, iż przekazywane konsumentom informacje miały na celu przedstawienie stanu rzeczy z punktu widzenia Spółki bez elementów ocennych lub zachęcających do inwestycji, zaś reklamy umieszczane przez Spółkę nie były agresywne.

Jednakże, biorąc pod uwagę materiał dowodowy zgromadzony w niniejszej sprawie, argumentacja Powoda nie mogła zostać uwzględniona.

W przekazie marketingowym Spółka nazywa ofertę „prostym inwestowaniem z gwarantowanym zwrotem kapitału”. Wskazując ponadto, iż „model biznesowy sprawia, że nie ma realnej możliwości, aby inwestor stracił zainwestowane pieniądze”, a także, że „poziom ryzyka inwestycji w Weksle Inwestycyjne Funduszu jest określany jako niski” wyjaśniając, jakoby przedsięwzięcie było bezpieczne i pozbawione ryzyka. W reklamach pojawiają się takie hasła jak: „stały zysk”, „zysk od 5% do 10%”, czy „ zostań rentierem”. Spółka zapewnia, iż konsument, który zdecyduje się na zaangażowanie swojego kapitału, będzie regularnie otrzymywać świadczenia, bez względu na okoliczności.

Sąd stwierdził, że dokonana przez organ ocena ww. praktyki jest słuszna i uzasadniona. Niewątpliwie bowiem, przekaz reklamowy o takim „wydźwięku” ma charakter działania wprowadzającego konsumenta w błąd. Reklamy te zmierzają do nakłonienia potencjalnego klienta do nabycia oferowanego produktu. Przytoczone hasła reklamowe zapewniają konsumenta o gwarancji zwrotu zaangażowanego kapitału. W efekcie, przeciętny konsument może uznać, iż przy zaangażowaniu swoich środków w oferowane przedsięwzięcie nie zachodzi niebezpieczeństwo ich nieodzyskania.

Trafnie przy tym wskazał Prezes UOKiK, że rzetelność prowadzonej działalności gospodarczej przejawiać powinna się w prowadzeniu polityki informacyjnej względem konsumentów nieprowadzącej do zniekształcenia wizerunku produktu.

Strona powodowa zarzuciła pozwanemu organowi naruszenie art. 31 ust. 3 Konstytucji RP. Przy czym, zarzut ten odnosi się w głównym stopniu do zastosowanego przez Pozwanego środka prewencyjnego w postaci rygoru natychmiastowej wykonalności Decyzji. Zdaniem Powoda środek ten jest nieproporcjonalny do zamierzonego celu i nadmiernie uciążliwy.

Warto więc wyjaśnić, że zgodnie z brzmieniem art. 31 ust. 3 Konstytucji RP , ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw.

Sąd orzekający w niniejszym składzie podziela stanowisko wyrażone w uzasadnieniu postanowienia tut. Sądu z dnia 22 marca 2022 r. w sprawie toczącej się pod sygn. akt XVII Amz 47/21, jak również w utrzymującym go w mocy orzeczeniu Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 15 czerwca 2022 r., sygn. akt VII AGz 229/22.

Przed tut. Sądem rozpoznawana była sprawa z wniosku Powoda o uchylenie rygoru natychmiastowej wykonalności decyzji, stanowiącej przedmiot niniejszego postępowania. Sąd Okręgowy oddalił zażalenie, nie znajdując podstaw do jego uwzględnienia. W wyniku zaskarżenia ww. orzeczenia, Sąd II instancji, oddalił zażalenie Spółki.

Powyższe oznacza, że stanowisko Sądu Okręgowego zostało zaaprobowane przez Sąd Apelacyjny w Warszawie, który to stwierdził w uzasadnieniu postanowienia z dnia 15 czerwca 2022 r., sygn. akt VII AGz 229/22, istnienie zagrożenia dla interesów konsumentów w przedsięwzięciu Spółki. Podkreślił także, iż konstrukcja zaproponowana przez Powoda prowadziła do realnego przeniesienia na konsumentów ryzyka prowadzonej przez nią działalności pożyczkowej. W konsekwencji, Sąd Apelacyjny oddalił zażalenie Powoda, zasądzając przy tym na rzecz Pozwanego zwrot kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu zażaleniowym.

Nie powielając argumentacji zawartej w ww. orzeczeniach, warto jedynie podsumować, że środek ten niewątpliwie jest adekwatny do okoliczności sprawy. Trafnie zostało bowiem przyjęte, iż z punktu widzenia interesu konsumentów, niezbędne było bezzwłoczne ograniczenie oferowania do „ sprzedaży” weksli, jako instrumentu inwestycyjnego. Wystawiane przez Spółkę weksle wykorzystywane były przez Fundusz dla pozyskania środków pieniężnych w celu finansowania prowadzonej działalności gospodarczej, co było niezgodne z funkcją gospodarczą weksla, którą nie jest funkcja inwestycyjna. Ponadto, brak nałożenia rygoru natychmiastowej wykonalności umożliwiłby Spółce kontynuowanie stosowania opisanego mechanizmu i skutkowałoby to dalszym ponoszeniem przez konsumentów ryzyka finansowego działalności Przedsiębiorcy, a także prowadziłoby do wzrostu liczby konsumentów chcących przekazać Spółce środki, celem ich udziału w omawianym przedsięwzięciu.

Tym samym, wbrew twierdzeniom Spółki, przedstawionym w odwołaniu, Sąd nie znalazł podstaw do uznania, iż Pozwany organ naruszył art. 31 Konstytucji czy też art. 103 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, zgodnie z którym Prezes Urzędu może nadać decyzji w części lub w całości rygor natychmiastowej wykonalności, jeżeli wymaga tego ważny interes konsumentów.

W orzecznictwie sądowym podkreśla się, że art. 76 Konstytucji, stanowi zasadę polityki państwa, którą władze publiczne mają obowiązek realizować. Z przepisu tego wynika nakaz zapewnienia konsumentowi minimum ochrony, w tym przede wszystkim przez odpowiednią wykładnię uregulowań ustawowych (SN – I NSNc 465/21, I NSNc 336/21, I NSNc 224/21). Obowiązek ochrony nie został zatem w tym przepisie skonkretyzowany, ale nie ma wątpliwości, że jego realizacja wymaga od władz publicznych podejmowania działań pozytywnych realizujących tę ochronę, a nie jedynie działań negatywnych, których istotą jest powstrzymywanie się od naruszeń praw tych trzech kategorii osób. Obowiązki ochronne spoczywają zarówno na organach stanowiących, jak i stosujących prawo. (M. Florczak-Wątor [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, wyd. II, red. P. Tuleja, Warszawa 2023, art. 76, System Informacji Prawnej LEX).

Trybunał Konstytucyjny podkreśla w swoim orzecznictwie, że: „Ochrona konsumenta (…) zmierza do zabezpieczenia interesów słabszego uczestnika rynku, którego wiedza i orientacja są – w porównaniu do profesjonalnego partnera (sprzedawcy, usługodawcy) – ograniczone. Konsument ma słabszą pozycję przetargową, co wynika z przyczyn systemowych, determinowanych pozycją rynkową. Z tej też przyczyny działania na rzecz ochrony konsumenta, które mają umocnić jego pozycje wobec profesjonalnego partnera, służą wyrównaniu ich szans i zapewnieniu – także na rynku detalicznym – swobody dokonania wyboru i podjęcia nieskrępowanej decyzji.” (TK – K 33/03).

Ostatni zarzut odwołania polegał na naruszeniu przez Pozwanego art. 111 ust. 1 uokik. W ocenie Powoda, za okoliczność łagodzącą, wpływającą na wymiar kary powinna zostać uznana współpraca Powoda z Prezesem Urzędu w toku postępowania administracyjnego.

Zgodnie ze wskazanym wyżej przepisem, ustalając wysokość nakładanej kary pieniężnej Prezes UOKiK uwzględnia w szczególności okoliczności naruszenia przepisów ustawy oraz uprzednie naruszenie przepisów ustawy, a także, w przypadku kary pieniężnej, o której mowa w art. 106 ust. 1 - okres, stopień oraz skutki rynkowe naruszenia przepisów ustawy, przy czym stopień naruszenia Prezes Urzędu ocenia biorąc pod uwagę okoliczności dotyczące natury naruszenia, działalności przedsiębiorcy, która stanowiła przedmiot naruszenia. Zaś ustalając wysokość kar pieniężnych zgodnie z ust. 1 Prezes Urzędu bierze pod uwagę okoliczności łagodzące lub obciążające, które wystąpiły w sprawie (art. 111 ust. 2 uokik).

W ocenie Sądu, zarzut ten jest nietrafny. Warto wskazać, że terminowość składanych w toku sprawy wyjaśnień stanowi należyte wypełnienie obowiązku wynikającego z art. 50 uokik, bowiem każdy przedsiębiorca, do którego zostało skierowane żądanie, o którym mowa w art. 50 ust. 1 uokik ma obowiązek udzielenia posiadanych przez siebie informacji. Przepis ten może znaleźć zastosowanie w ramach każdego z postępowań prowadzonych przez Prezesa UOKiK. Ponadto przyjmuje się, że obowiązek ten dotyczy nie tylko przedsiębiorców będących stroną postępowania, ale również każdego innego podmiotu mającego status przedsiębiorcy. Należy więc zauważyć, że składane w toku postępowania wyjaśnienia, stanowiły przede wszystkim odpowiedź na zobowiązanie organu. Podejmowane przez Powoda starania nie wynikały z własnej inicjatywy, nie wykraczały również ponad to, do czego został zobowiązany.

Reasumując powyższe, działanie Powoda, zakwestionowane w sentencji decyzji Prezesa UOKiK, zdaniem Sądu, dawało podstawę do zastosowania wobec niego konsekwencji finansowych, o jakich mowa w art. 106 uokik, a które zostały nałożone na niego zaskarżoną decyzją.

Przepis art. 106 ust. 1 pkt 4 uokik, stanowi, że Prezes Urzędu może nałożyć na przedsiębiorcę, w drodze decyzji, karę pieniężną w wysokości nie większej niż 10 % obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary, jeżeli przedsiębiorca ten, choćby nieumyślnie, dopuścił się naruszenia zakazu określonego w art. 24 uokik.

Wymaga podkreślenia, że nałożenie przez Prezesa UOKiK kary ma charakter uznaniowy, co oznacza, że ewentualne rozstrzygnięcie co do ukarania należy do organu, który dokonuje oceny działań przedsiębiorcy (Wyrok WSA w Warszawie z 4.02.2011 r., VI SA/Wa 2414/10, LEX nr 1126751.).

Niezależnie od powyższego, w ocenie Sądu, dokonując szacowania wagi przedmiotowego naruszenia, Prezes słusznie wziął pod uwagę wszystkie okoliczności wpływające na wymiar kary, zarówno względem naruszenia stanowiącego zarzut zawarty w pkt I. zaskarżonej decyzji, jak i naruszenia stanowiącego zarzut zawarty w jej pkt II.

Tak też, przy kalkulacji kary dotyczącej praktyki wskazanej w pkt I. decyzji Prezes UOKiK nie uwzględnił żadnych okoliczności łagodzących. W związku z tym, nałożył na Przedsiębiorcę karę w wysokości 362 543,00 zł, co stanowi (...)% obrotu osiągniętego przez (...) w roku 2020.

Wymierzając karę za działanie stanowiące pkt II. Decyzji, Prezes UOKiK, również nie dopatrzył się okoliczności łagodzących. Mając to na względzie, nałożył na Przedsiębiorcę karę w wysokości 27 191,00 zł, co stanowi (...) % obrotu osiągniętego przez (...)w roku 2020.

W ocenie Sądu, kary wymierzone w pkt V. zaskarżonej decyzji są adekwatne i pozostają we właściwej proporcji do skali i wagi naruszenia, którego dopuściła się powodowa Spółka, jak również pozwolą na realizację wszystkich przypisywanych jej funkcji. Argumentacja zawarta w uzasadnieniu decyzji, dotycząca wymiaru kary finansowej jest trafna. Ponadto, dokonując analizy przedmiotowej kwestii Sąd stwierdził, że Prezes UOKiK nie przekroczył granic uznania administracyjnego.

Kary pieniężne stanowią istotny instrument w zapewnieniu przestrzegania przez przedsiębiorców przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Funkcja tych kar nie ogranicza się jednak tylko do prewencji, czyli zapobiegania kolejnym naruszeniom ustawy przez tego samego przedsiębiorcę (prewencja szczególna), jaki i odstraszania od dopuszczania się tych naruszeń w przyszłości przez innych przedsiębiorców (prewencja ogólna). Przedmiotowym karom przypisuje się bowiem także funkcje egzekucyjne (przymuszające do wykonania) oraz represyjne. W tym ostatnim przypadku chodzi o nałożenie na przedsiębiorcę, dopuszczającego się naruszeń, represji w postaci adekwatnej dolegliwości finansowej. Istotny jest także walor edukacyjny kar wymierzanych za naruszenie zbiorowych interesów konsumentów, gdyż ich nałożenie ma na celu podkreślenie naganności zachowania karanego przedsiębiorcy. (por. K. Kohutek, M. Sieradzka, Komentarz do ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, System Informacji Prawnej LEX).

Prezes Urzędu może określić środki usunięcia trwających skutków naruszenia, w szczególności zobowiązać przedsiębiorcę do złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia o treści i w formie określonej w decyzji (art. 26 ust. 2 uokik). Przy czym, na podstawie art. 27 ust. 4 u.o.k.k., ww. przepis znajduje odpowiednie zastosowanie w przypadku wydania decyzji o uznaniu praktyk za naruszające zbiorowe interesy konsumentów i stwierdzające zaniechanie ich stosowania.

Sąd doszedł do przekonania, że nałożony na Powoda obowiązek usunięcia trwałych skutków naruszenia, zawarty w pkt IV. decyzji jest adekwatny do okoliczności niniejszej sprawy, ponieważ pozwoli zrealizować przede wszystkim cele informacyjne decyzji.

Podkreślić przy tym trzeba, że poczynione w niniejszej sprawie wywody dotyczące konsumenta, dotyczą konsumenta w rozumienia art. 2 pkt 8 upnpr tj. konsumenta przeciętnego. Rozumie się przez to konsumenta, który jest dostatecznie dobrze poinformowany, uważny i ostrożny. Oceny dokonuje się z uwzględnieniem czynników społecznych, kulturowych, językowych i przynależności danego konsumenta do szczególnej grupy konsumentów, przez którą rozumie się dającą się jednoznacznie zidentyfikować grupę konsumentów, szczególnie podatną na oddziaływanie praktyki rynkowej lub na produkt, którego praktyka rynkowa dotyczy.

Wskazanie na cechy takie jak dostateczne poinformowanie, uwaga oraz ostrożność określa pewien zespół cech mentalnych konsumenta (jego " przeciętność"), polegającą na tym, że z jednej strony możemy wymagać od niego pewnego stopnia wiedzy i orientacji w rzeczywistości, lecz z drugiej strony nie możemy uznać, że jego wiedza jest kompletna i profesjonalna oraz że konsument nie ma prawa pewnych rzeczy nie wiedzieć.

Przeciętny konsument nie posiada wiedzy specjalistycznej w danej dziedzinie, ale przede wszystkim rozumie kierowane do niego informacje i potrafi je wykorzystać do podjęcia świadomej decyzji dotyczącej oferty. Dlatego tak ważne jest właściwe poinformowanie konsumenta o faktycznym poziomie bezpieczeństwa podejmowanych przez niego przedsięwzięć. Sąd dokonując powyższej oceny wziął pod uwagę działania powoda odnoszące się do pewnej, potencjalnie nieograniczonej liczby konsumentów na których praktyka była nakierowana. Kwestia ta została trafnie ujęta w zaskarżonym rozstrzygnięciu, w którym Prezes Urzędu wskazał, że mimo podstawowej znajomości rynku finansowego, przeciętny konsument nie posiada pełnej wiedzy ekonomicznej i prawnej dotyczącej zarówno instrumentów finansowych, jak i charakterystyki innych form papierów wartościowych. W związku z tym potencjalny nabywca Weksla Inwestycyjnego nie jest w stanie w sposób samodzielny, pełny i profesjonalny przeprowadzić analizy różnic, jakie zachodzą pomiędzy instrumentami finansowymi, specyfiki stosunku powstałego w wyniku ich nabycia, ich gospodarczego przeznaczenia, a także praw i obowiązków podmiotów uczestniczących w transakcji. Przeciętny konsument nie będzie zatem w stanie samodzielnie ocenić charakteru wykorzystywanego do oferowanego przedsięwzięcia papieru wartościowego, jakim jest weksel, bezpieczeństwa tej inwestycji, jej specyfiki w kontekście przysługujących mu prawa i obowiązków.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, na podstawie art. 479 ^31a § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.

O kosztach procesu rozstrzygnięto, zgodnie z wyrażoną w art. 98 § 1 k.p.c., zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, przyjmując, że powód, jako strona przegrywająca sprawę, zobowiązany jest do zwrotu pozwanemu kosztów procesu, na które złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w wysokości 720 zł ustalone na podstawie § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

SSO Ewa Malinowska