XVII AmA 77/21 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Okręgowy w Warszawie z 2023-08-18
Sygn. akt XVII AmA 77/21
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 18 sierpnia 2023 r.
Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:
Przewodniczący – |
Sędzia SO Andrzej Turliński |
Protokolant – |
sekretarz sądowy Joanna Nande |
po rozpoznaniu 18 sierpnia 2023 r. w Warszawie
na rozprawie
sprawy z odwołania (...) Sp. z o.o. w B.
przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
o stwierdzenie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów i nałożenie kary pieniężnej
na skutek odwołania (...) Sp. z o.o. w B. od decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 22 czerwca 2021 r. Nr (...)
zmienia zaskarżoną decyzję w punkcie III w ten sposób, że obniża nałożoną w nim na powoda karę pieniężną do kwoty 132 000 zł (sto trzydzieści dwa tysiące złotych),
oddala odwołanie w pozostałej części,
zasądza od (...) Sp. z o.o. w B. na rzecz Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów kwotę 720 zł (słownie: siedemset dwadzieścia złotych) z tytułu zwrotu kosztów procesu.
Sędzia SO Andrzej Turliński
Sygn. akt XVII AmA 77/21
UZASADNIENIE
Decyzją z 22 czerwca 2021 r., nr (...), Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (dalej jako: „Prezes UOKiK”):
Na podstawie art. 27 ust. 2 w związku z art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (tekst jedn. Dz. U. z 2021 r., poz. 275, dalej jako: „u.o.k.i.k.”), po przeprowadzeniu postępowania w sprawie podejrzenia stosowania praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów, wszczętego z urzędu wobec (...) Sp. z o.o. z siedzibą w B., uznał za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów działania (...) Sp. z o.o. polegające na odmowie anulowania wezwań do wniesienia opłaty dodatkowej za brak biletu uprawniającego do skorzystania z parkingów przy sklepie (...) lub (...) w różnych lokalizacjach w kraju, którymi zarządza (...) Sp. z o.o., albo za brak opłaty parkingowej w sytuacji, gdy reklamację złożył konsument będący klientem jednego z ww. sklepów, a składając reklamację dysponował biletem parkingowym oraz dowodem potwierdzającym fakt pozostawania klientem tego sklepu w czasie, gdy (...) Sp. z o.o. wystawiła wezwanie do wniesienia opłaty dodatkowej, a nie upłynął jeszcze dopuszczalny czas bezpłatnego parkowania określony na bilecie, co stanowi nieuczciwą praktykę rynkową, o której mowa w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (tekst jedn. Dz. U. z 2017 r., poz. 2070, dalej jako: „upnpr”), a w konsekwencji praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, o której mowa w art. 24 ust. 1 i ust. 2 pkt 3 ww. ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów i stwierdził zaniechanie jej stosowania z dniem 1 września 2020 r.
Na podstawie art. 26 ust. 2 w związku z art. 27 ust. 4 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (tekst jedn. Dz. U. z 2021 r., poz. 275), po przeprowadzeniu wszczętego z urzędu postępowania w sprawie podejrzenia stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów przez (...) Sp. z o.o. z siedzibą w B., nałożył na (...) Sp. z o.o. obowiązek usunięcia trwających skutków naruszenia zbiorowych interesów konsumentów opisanego w punkcie I sentencji niniejszej decyzji, według następujących zasad:
Wysłanie na własny koszt w terminie 3 (trzech) miesięcy od daty uprawomocnienia się niniejszej decyzji do wszystkich konsumentów, którym (...) Sp. z o.o. odmówiła anulowania wezwań do wniesienia opłaty dodatkowej za brak biletu uprawniającego do skorzystania z parkingów przy sklepie (...) lub (...) albo za brak opłaty parkingowej i którzy złożyli reklamację będąc klientami jednego z ww. sklepów, a składając reklamację dysponowali biletem parkingowym oraz dowodem potwierdzającym fakt pozostawania klientem tego sklepu w czasie, gdy (...) Sp. z o.o. wystawiła wezwanie do wniesienia opłaty dodatkowej, a nie upłynął jeszcze dopuszczalny czas bezpłatnego parkowania określony na bilecie, sformułowanej w sposób czytelny i zrozumiały pisemnej informacji o treści:
„ Prezes UOKiK uznał za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów działania (...) Sp. z o.o. polegające na odmowie anulowania wezwań do wniesienia opłaty dodatkowej za brak biletu uprawniającego do skorzystania z parkingów przy sklepie (...) lub (...) w różnych lokalizacjach w kraju, którymi zarządza (...) Sp. z o.o., albo za brak opłaty parkingowej w sytuacji, gdy reklamację złożył konsument będący klientem jednego z ww. sklepów, a składając reklamację dysponował biletem parkingowym oraz dowodem potwierdzającym fakt pozostawania klientem tego sklepu w czasie, gdy (...) Sp. z o.o. wystawiła wezwanie do wniesienia opłaty dodatkowej, a nie upłynął jeszcze dopuszczalny czas bezpłatnego parkowania określony na bilecie, co stanowi nieuczciwą praktykę rynkową, o której mowa w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (tekst jedn. Dz. U. z 2017 r., poz. 2070) i stwierdził zaniechanie jej stosowania z dniem 1 września 2020 r.
Jawna treść Decyzji Prezesa UOKiK nr (...) dostępna jest na stronie internetowej www.uokik.gov.pl.
Zgodnie z art. 12 ust. 1 ww. ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, w razie dokonania nieuczciwej praktyki rynkowej konsument, którego interes został naruszony może żądać m.in. naprawienia wyrządzonej szkody na zasadach ogólnych. Konsumenci mogą dochodzić swoich roszczeń indywidualnie, na drodze cywilnoprawnej, mogą również zwrócić się z prośbą o pomoc do organizacji konsumenckich oraz powiatowych (miejskich) rzeczników konsumentów, właściwych ze względu na miejsce zamieszkania konsumenta, wykonujących zadania samorządu powiatowego w zakresie ochrony konsumentów.
Prawomocne decyzje Prezesa UOKiK mają charakter prejudykatu w postępowaniu sądowym. Oznacza to, że ustalenia Urzędu co do faktu stosowania praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów są dla sądu wiążące. Nie musi on w tym zakresie prowadzić własnego postępowania dowodowego. Konsumenci mogą się powołać na prawomocną decyzję Prezesa UOKiK, gdy będą chcieli dochodzić swoich praw w sądzie”.
Informacja będzie:
-
w warstwie wizualnej – sporządzona czcionką w rozmiarze co najmniej 11, w kolorze czarnym, na białym tle,
-
dostarczona konsumentom listem zwykłym na ostatni, znany (...) Sp. z o.o. adres korespondencyjny konsumenta lub jeżeli konsument w kontaktach z (...) Sp. z o.o. posługiwał się pocztą elektroniczną, na ostatni znany (...) Sp. z o.o. adres poczty elektronicznej;
Opublikowanie na oficjalnej stronie internetowej (...) Sp. z o.o. (w dacie wydania niniejszej decyzji jest to strona internetowa znajdująca się pod adresem (...)) w terminie 14 (czternastu) dni od daty uprawomocnienia się niniejszej decyzji oświadczenia o treści:
Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, w decyzji nr (...), uznał za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów działania (...) Sp. z o.o. polegające na odmowie anulowania wezwań do wniesienia opłaty dodatkowej za brak biletu uprawniającego do skorzystania z parkingów przy sklepie (...) lub (...) w różnych lokalizacjach w kraju, którymi zarządza (...) Sp. z o.o., albo za brak opłaty parkingowej w sytuacji, gdy reklamację złożył konsument będący klientem jednego z ww. sklepów, a składając reklamację dysponował biletem parkingowym oraz dowodem potwierdzającym fakt pozostawania klientem tego sklepu w czasie, gdy (...) Sp. z o.o. wystawiła wezwanie do wniesienia opłaty dodatkowej, a nie upłynął jeszcze dopuszczalny czas bezpłatnego parkowania określony na bilecie, co stanowi nieuczciwą praktykę rynkową, o której mowa w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (tekst jedn. Dz. U. z 2017 r., poz. 2070).
Jawna treść Decyzji nr (...) dostępna jest na stronie www.uokik.gov.pl;
w ten sposób, że ww. oświadczenie powinno zostać umieszczone na stronie głównej i być utrzymywane przez okres 6 (sześciu) miesięcy od daty opublikowania na stronie internetowej oraz powinno być:
-
napisane z zastosowaniem czarnej czcionki (kod szesnastkowy RGB -#000000) ARIAL na białym tle (kod szesnastkowy RGB - #ffffff),
-
zamieszczone w ramce o rozmiarze nie mniejszym niż 1150 px x 350 px, tak aby wielkość czcionki była dostosowana do wielkości ramki, tj. ramka była w całości wypełniona oświadczeniem, o którym mowa w niniejszym punkcie, z zachowaniem marginesu co najmniej 10 px pomiędzy tekstem a ramką,
-
zamieszczone w górnej części strony głównej domeny www.tdsystem.com.pl bez możliwości zamknięcia informacji przez użytkownika,
-
widoczne przez cały czas, gdy użytkownik jest na stronie.
Powyższe obowiązki określone w punktach II.1 i II.2 powinny być zrealizowane z zastosowaniem następujących zasad:
-
w przypadku zmiany firmy przedsiębiorcy, jego przekształcenia lub przejścia praw i obowiązków na inny podmiot pod jakimkolwiek tytułem, obowiązek wysłania informacji do konsumentów i obowiązek publikacyjny powinny zostać zrealizowane odpowiednio przez lub za pośrednictwem danego przedsiębiorcy lub jego następcy prawnego, ze wskazaniem firmy dawnej i nowej;
-
w razie zmiany treści sentencji decyzji lub jej uzasadnienia przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów lub sąd powszechny, w zakresie podlegającym obowiązkowi wysłania informacji do konsumentów lub publikacji, należy obowiązek ten wykonać w stosunku do zmienionej treści decyzji.
Na podstawie art. 106 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (tekst jedn. Dz. U. z 2021 r., poz. 275) nałożył na (...) Sp. z o.o. z siedzibą w B. w związku z naruszeniem zakazu, o którym mowa w art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 ww. ustawy, w zakresie opisanym w pkt I sentencji niniejszej decyzji, karę pieniężną w wysokości 150.774 zł (słownie: sto pięćdziesiąt tysięcy siedemset siedemdziesiąt cztery złote), płatną do budżetu państwa.
Na podstawie art. 77 ust. 1 i art. 80 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2021 r., poz. 275) w zw. z art. 263 § 1 i 2 i art. 264 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz. U. z 2020 r., poz. 256 ze zm.) w zw. z art. 83 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, postanowił obciążyć (...) Sp. z o.o. z siedzibą w B. kosztami niniejszego postępowania w sprawie praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów w kwocie 49,50 zł (słownie: czterdzieści dziewięć złotych pięćdziesiąt groszy) oraz zobowiązać do ich zwrotu Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w terminie 14 (czternastu) dni od daty uprawomocnienia się niniejszej decyzji.
Powód zaskarżył ww. rozstrzygnięcie w całości. Zaskarżonej decyzji zarzucił:
naruszenie art. 24 ustawy uokik, poprzez niewłaściwe i błędne przyjęcie przez Prezesa UOKIK, że podstawą do uwzględnienia reklamacji konsumenta może być wyłączenie posiadany przez niego bilet parkingowy oraz dowód potwierdzający fakt pozostawania klientem sklepu przy czym takie dowody nie potwierdzają faktu, że konsument taki bilet samodzielnie pobrał, a w konsekwencji uznanie przez Prezesa UOKIK, że praktyka stosowana przez Spółkę narusza zbiorowe interesy konsumentów;
naruszenie art. 24 w zw. z art. 384 kc poprzez pominięcie przy ustaleniu stanu faktycznego istotnego dla sprawy faktu, tj. że umowę najmu miejsca parkingowego przed sklepem należy traktować jako dotyczącą drobnych bieżących spraw życia codziennego, a posługiwanie się przez Spółkę wzorcem umowy w postaci regulaminu w przypadku parkingów jest zwyczajowo przyjęte, wobec czego jest on wiążący nie tylko wówczas, gdy został on doręczony konsumentowi przed zawarciem umowy, ale również wówczas, gdy mógł on z łatwością dowiedzieć się o jego treści, co świadczy o tym, że postanowienia regulaminu wiążą każdego korzystającego z parkingów przy sklepach w tym także konsumenta i zobowiązani są oni stosować się do zawartych w nim postanowień, a w konsekwencji uznanie przez Prezesa UOKIK, że praktyka stosowana przez Spółkę narusza zbiorowe interesy konsumentów;
naruszenie art. 24 w zw. z art. 2 pkt 8 upnpr, poprzez niewłaściwe i błędne przyjęcie przez Prezesa UOKIK, że od konsumenta nie można oczekiwać, że będzie kontrolować swoje zachowanie i jego skutki pod kątem zgodności z procedurą ustaloną przez Spółkę jako zarządcę parkingu w tym, w sytuacji gdy konsumenta wiąże regulamin parkingu stanowiący wzorzec umowy najmu miejsca parkingowego jako umowa w drobnych bieżących sprawach życia codziennego, a Prezes UOKIK w ustaleniach faktycznych zaskarżonej decyzji jednoznacznie wskazał, że oprócz tablic informacyjnych przy każdym sklepie obok parkomatu umieszczana jest pełna treść regulaminu w miejscu dostrzegalnym i dostępnym dla każdego klienta, a w konsekwencji uznanie przez Prezesa UOKIK, że praktyka stosowana przez Spółkę narusza zbiorowe interesy konsumentów;
naruszenie art. 28 ustawy o uokik poprzez uznanie, że zaproponowane przez Spółkę rozwiązanie nie odnosi się do zarzucanej Spółce praktyki naruszającej zbiorowe interesy klientów, gdyż dotyczy to sposobu rozpatrzenia reklamacji, przy czym w rzeczywistości Prezes UOKIK sam stwierdził, że źródłem problemu było wprowadzenie nowych zasad funkcjonowania parkingu, w tym konieczność umieszczania przez korzystających z parkingu biletów za przednią szybą samochodu;
naruszenie art. 24 uokik w zw. z art. 3 i art. 4 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, poprzez uznanie, że:
działania Spółki były bezprawne bowiem nie uwzględniała ona reklamacji klientów posiadających bilet parkowania oraz dowód potwierdzający fakt dokonywania zakupów w sklepie, przy czym takie zachowanie stanęłoby w sprzeczności z treścią postanowień regulaminu parkingu, a także stanowi ingerencję Prezesa UOKIK w treść prawnie wiążących postanowień regulaminu, które stanowią wzorzec umowny, którego treścią związany jest konsument, a w takiej sytuacji przeprowadzenie postępowania reklamacyjnego stałoby się zbędne, bowiem każdy konsument mógłby przedstawić dowód posiadania biletu oraz paragonu, a w konsekwencji uznanie przez Prezesa UOKIK, że praktyka stosowana przez Spółkę narusza zbiorowe interesy konsumentów;
systemy parkingowe przy sklepach (...) zostały wprowadzone, aby zapewnić miejsce parkingowe dla klientów sklepów pomijając przy tym fakt, że owe systemy zostały wprowadzone, aby sprawować kontrole na parkingach przy sklepach celem ograniczenia zajmowania miejsc parkingowych przez podmioty do tego nieuprawnione, przy czym regulamin parkowania przy marketach nie bez przyczyny zawiera postanowienia, które zobowiązują korzystającego zarówno do pobrania biletu, jak i umieszczenia go w widocznym dla kontrolera miejscu, za przednią szybą pojazdu, bowiem tylko w taki sposób Spółka jest w stanie kontrolować, czy korzystający rzeczywiście pobrał bilet, a w konsekwencji uznanie że praktyka stosowana przez Spółkę narusza zbiorowe interesy konsumentów;
Spółka swoim działaniem naruszała dobry obyczaj rzetelnego traktowania konsumentów i realizowania przysługującego im prawa do zakwestionowania decyzji Spółki o ich ukaraniu karą umowną uznając, że Spółka mogła zweryfikować czas parkowania w toku postępowania reklamacyjnego w oparciu o dowody tj. bilet parkowania oraz paragon w sytuacji, gdy wezwanie do uiszczenia opłaty dodatkowej zostało wystawione przed upływem dopuszczalnego czasu do bezpłatnego parkowania, pomijając przy tym fakt, że Spółka wiele reklamacji konsumentów uwzględniła, a ilość reklamacji w stosunku do ilości pobranych biletów była niewielka, a także fakt, że wielokrotnie konsumenci pobierali bilet, gdy widzieli już przy swoim samochodzie kontrolera, który dokonywał wystawienia wezwania i uiszczenia opłaty dodatkowej, a w konsekwencji uznanie przez Prezesa UOKIK, że praktyka stosowana przez Spółkę narusza zbiorowe interesy konsumentów.
Naruszenie art. 106 w zw. z art. 111 ustawy o uokik w zw. z art. 24 ustawy o uokik poprzez uznanie, że praktyka Spółki stanowiła nieuczciwą praktykę rynkową, co spowodowało nałożenie na Spółkę kary pieniężnej w kwocie 150.774 zł, a nadto uznanie, że działania Spółki w zakresie nakładania na konsumentów opłaty dodatkowej były umyślne, w sytuacji której celem Spółki było wyłącznie sprawowanie kontroli na parkingach przy sklepach celem ograniczenia zajmowania miejsc parkingowych przez podmioty do tego nieuprawnione, pomijając przy tym fakt, że umowa najmu miejsca parkingowego jest umową dotyczącą drobnych, bieżących spraw życia codziennego a treść regulaminu parkingu jest wiążąca dla wszystkich korzystających jako wzorzec umowny, co doprowadziło do uznania takiego zachowania Spółki jako przesłanki obciążającej przy jej wymiarze.
Z uwagi na powyższe, powód wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji Prezesa UOKIK w całości ewentualnie o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez uznanie, że Spółka nie dopuściła się praktyki naruszającej zbiorowych interesów konsumentów, ewentualnie o obniżenie kary pieniężnej wskazanej w pkt II pkt III zaskarżonej decyzji do wysokości minimalnej. Powód wniósł również o zasądzenie od Prezesa UOKIK kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
Pozwany Prezes UOKiK podtrzymał stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji. Wniósł o oddalenie odwołania i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, a w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:
(...) Sp. z o.o. został zarejestrowany w Rejestrze Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego w dniu 13 września 2017 r. pod numerem (...).
W ramach prowadzonej działalności gospodarczej, zajmuje się działalnością związaną z zarządzaniem urządzeniami informatycznymi, która polega głównie na zarządzaniu parkingami należącymi do prywatnych przedsiębiorców.
Dowód: Informacja odpowiadająca odpisowi aktualnemu z Rejestru Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego Spółki - k. 14 akt adm., Pismo Spółki z 6 marca 2020 r. – k. 13 akt adm.
PARKINGI PRZY SKLEPACH (...).
Na mocy zawartych w styczniu, lutym i wrześniu 2019 r., umów z (...) S.A. (dalej jako: (...)), Przedsiębiorca jest administratorem parkingów przy sklepach (...).
Dowód: Pismo Spółki (...) z 10 kwietnia 2020 - k. 628 akt adm.
(...) zarządzała parkingami przy sklepach znajdujących się na terenie gmin z województwa (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...).
Dowód: Pismo (...) z 10 kwietnia 2020 - k. 639 akt adm.
Spółka zarządza także parkingami przy sklepach (...). (okoliczność bezsporna)
Jak wskazał (...), uzasadnieniem dla wprowadzenia systemu zarządzania parkingami była konieczność zapewnienia dostępności przestrzeni parkingowej klientom sklepów (...). Spółka wprowadziła system parkingowy w związku z informacjami przekazywanymi przez pracowników i/lub skargami klientów, z których wynikało, że miejsca parkingowe na parkingu przy sklepie są głównie zajmowane przez osoby niebędące klientami sklepu, np. w centrach miast lub na niektórych osiedlach mieszkaniowych, co uniemożliwiało zrobienie zakupów konsumentom poruszającym się samochodami.
Dowód: Pismo (...) z 25 marca 2020 r. - k. 610 akt adm.
Z zawartych umów wynika, iż do zakresu obowiązków (...) Sp. z o.o. należy m.in. oznakowanie parkingu oraz przekazanie konsumentom informacji o obowiązujących na nich zasadach parkowania .
Dowód: Pismo (...) z 10 kwietnia 2020 r. - k. 628, 637 akt adm.,
Tablice informacyjne umieszczone przy wjeździe na parking informują o: odpłatności parkingu, sposobie płatności (parkomat), przeznaczeniu parkingu (klienci sklepu (...)) oraz o konieczności pobrania darmowego biletu z parkomatu i umieszczeniu go za przednią szybą wewnątrz pojazdu. Tablica zawiera również cennik parkowania i informacje o wysokości kar umownych.
Dowód: Pismo z 6 marca 2020 r. - k. 14 akt adm., k. 26 akt adm.
Tablica informacyjna.
Przy każdym sklepie, obok parkomatu, znajduje się regulaminu. Parkomat i regulamin parkingu jest montowany przez operatora parkingowego obok wejścia do sklepu.
Dowód: Pismo (...) z 10 kwietnia 2020 r. - k. 631v akt adm.
Treść Regulaminu Parkingu Niestrzeżonego przy obiekcie (...) została ustalona wspólnie przez (...) Sp. z o.o. i (...) S.A. przed podpisaniem umów na zarządzanie parkingami. Regulamin stanowi integralną część kolejnych umów zawieranych przez strony.
Dowód: Pismo (...) z 10 kwietnia 2020 r. – k 636 akt adm.
W trakcie realizacji umów na obsługę parkingów strony zmieniły treść regulaminu. Usunięto z § 3 ust. 2 zd. 2 i § 7 ust. 2 . Zmiany te wprowadzono etapowo.
Dowód: Pismo (...) z 10 kwietnia 2020 r. – k 636 akt adm.
W związku z pandemią w Polsce, Spółka postanowiła o tymczasowym wstrzymaniu zmian regulaminów na parkingach (...).
Dowód: Pismo (...) z 10 kwietnia 2020 r. – k. 636v akt adm.
W treści regulaminu znajdowały się następujące postanowienia:
W § 2.6 zdefiniowana została Opłata Dodatkowa: Opłata Dodatkowa to kara umowna w kwocie wskazanej w informacji umieszczonej na Parkomacie lub w Cenniku, płatna przez Korzystającego z Parkingu w przypadkach określonych w paragrafie 7 Regulaminu.
Zgodnie z § 4.1: W celu skorzystania z Parkingu, Korzystający zobowiązany jest niezwłocznie po zajęciu miejsca postojowego pobrać bilet parkingowy w Parkomacie znajdującym się na terenie parkingu lub zobowiązany jest pobrać bilet parkingowy w Parkomacie znajdującym się na terenie Parkingu i uiścić w nim Opłatę Parkomatową określoną w Cenniku, w zależności od przewidywanego czasu postoju. Po upływie 90 minut od pobrania biletu, Korzystający z parkingu zobowiązany jest do wniesienia opłaty, jeśli nie wniósł jej pobierając bilet.
Jak stanowił § 4.3 regulaminu: Dowodem uiszczenia Opłaty Parkomatowej lub uprawnienia do nieodpłatnego parkowania Pojazdu jest bilet parkingowy wydawany przez Parkomat po uiszczeniu Opłaty Parkomatowej lub wydawany bez opłaty, jeżeli Cennik tak stanowi.
Zgodnie z § 4.4: Korzystający z Parkingu jest zobowiązany umieścić bilet parkingowy za przednią szybą Pojazdu, w miejscu dobrze widocznym z zewnątrz Pojazdu, w sposób umożliwiający odczytanie treści biletu parkingowego, w tym wysokości uiszczonej Opłaty Parkomatowej i dopuszczalnego Czasu Postoju Pojazdu.
Zgodnie z § 7.1: W przypadku gdy Korzystający z Parkingu nie umieści za przednią szybą Pojazdu ważnego biletu parkingowego, tj. upoważniającego do postoju w czasie, kiedy pojazd znajduje się na terenie Parkingu, wydawanego przez Parkomat, w miejscu dobrze widocznym z zewnątrz Pojazdu, w sposób umożliwiający odczytanie treści biletu parkingowego, w tym wysokości uiszczonej Opłaty Parkomatowej i dopuszczalnego Czasu Postoju Pojazdu, wówczas Wynajmujący jest uprawniony do naliczenia Korzystającemu kary umownej w postaci Opłaty Dodatkowej w wysokości określonej w cenniku.
Kara umowna (opłata dodatkowa) za brak ważnego biletu parkingowego wynosiła (...) zł. Jej wysokość była obniżana do kwoty (...)zł jeżeli należność została uiszczona w ciągu 7 dni od daty wystawienia wezwania do wniesienia opłaty dodatkowej.
Dowód: Regulamin Parkingu Niestrzeżonego - k. 19 akt adm., k. 22 akt adm., k. 346 akt adm.
Zgodnie z § 7 ust. 5 regulaminu, oryginał potwierdzenia naliczenia opłaty dodatkowej umieszczany był w pojeździe, w miarę możliwości na przedniej szybie. Opłatę dodatkową należało uiścić poprzez dokonanie wpłaty w sposób wskazany na dokumencie potwierdzającym naliczenie opłaty dodatkowej – Wezwaniu do wniesienia opłaty dodatkowej, w terminie wskazanym w tym dokumencie (§ 7 ust. 6 regulaminu).
Wezwania zawierały następującą treść:
Korzystający z Parkingu kwestionujący zasadność wystawienia wezwania może wnieść reklamację emailem na adres (...) w terminie 7 dni od dnia jego wystawienia.
POWÓD WEZWANIA – brak opłaty parkingowej.
PODSTAWA WYSTAWIENIA WEZWANIA. W związku z zawarciem Umowy Najmu Miejsca Parkingowego, działając na podstawie Regulaminu Parkingu Firma (...) nalicza niniejszym opłatę dodatkową w kwocie (...) zł.
Równocześnie (...) wzywa do uiszczenia opłaty dodatkowej w terminie 7 dni od dnia wystawienia niniejszego wezwania na rachunek bankowy wskazany poniżej:
(...)
Brak wpłaty w terminie skutkuje naliczeniem dodatkowych opłat zgodnie z regulaminem.
POUCZENIE
Nieuiszczone opłaty dodatkowe będą dochodzone w drodze postępowania egzekucyjnego na podstawie danych właściciela pojazdu uzyskanych w Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców (CEPiK). Korzystający z Parkingu zostanie dodatkowo obciążony kosztami pozyskania danych właściciela pojazdu, oraz postępowania egzekucyjnego i windykacyjnego.
Podczas dokonywania płatności należy podać numer rej. i numer wezwania w tytule przelewu. Wezwanie zostanie uznane za nieopłacone w przypadku braku podania w tytule w/w danych”
Dowód: Wezwanie do wniesienia opłaty dodatkowej - k. 30-32 akt adm., k. 498-503 akt adm.
Strony postanowiły o wyłączeniu systemów parkingowych przed sklepami (...), zarządzanymi przez (...) sp. z o.o. od 23 marca 2020 r. do odwołania. Informacja o czasowym wyłączeniu systemów została przekazana spółce (...) Sp. z o.o. drogą e-mailową 23 marca 2020 r. Jednocześnie (...) Sp. z o.o. została poproszona o przesłanie zwrotnej informacji o wyłączeniu systemów, co też uczyniła, potwierdzając zawieszenie wykonywania kontroli na parkingach, jak również wyłączenie parkomatów.
Na dzień 11 sierpnia 2020 r. systemy parkingowe były nadal wyłączone. (...) planowała ponowne uruchomienie systemów parkingowych najwcześniej na drugą połowę sierpnia 2020 r. Był to jedynie plan (...), który choćby z uwagi na dynamiczną sytuację związaną z pandemią w każdej chwili mógł ulec zmianie.
Dowód: Pismo z 25 maja 2020 r. - k. 346, Pismo informacyjne - k. 348, Pismo (...) z 4 czerwca 2020 r. – k. 660 akt adm., Wiadomość e-mail - k. 759 akt adm.
W dniu 1 września 2020 r. pomiędzy (...) a (...) Sp. z o.o. została zawarta Umowa na obsługę parkingów. Zgodnie z treścią umowy, Spółka jest uprawniona do wystawiania wezwań do zapłaty naliczonych opłat i kar zgodnie z regulaminem parkingu. Strony ustaliły, że proces reklamacyjny związany z obsługą parkingów będzie prowadzony przez (...). Wszelkie reklamacje, uwagi, skargi itp. użytkowników parkingów powinny być kierowane do (...) na dane kontaktowe podane przez (...).
Dowód: Umowa na obsługę parkingu - k. 591-598 akt adm.
Wezwanie do wniesienia opłaty dodatkowej, którego wzór stanowi załącznik do Umowy o obsługę parkingów, zawiera informację, że Korzystający z parkingu kwestionujący zasadność wystawienia wezwania może wnieść reklamacje e-mailem na adres: (...) lub telefonicznie na numery: (...) w terminie 7 dni od dnia jest wystawienia.
Dowód: Wezwanie do wniesienia opłaty dodatkowej - k. 586-590 akt adm.
Stosownie do § 11 ust. 2 Regulaminu Parkingu Niestrzeżonego stanowiącego załącznik do ww. umowy, wszelkie reklamacje dotyczące nieprawidłowego lub nienależnego naliczenia Opłaty Dodatkowej należy zgłaszać do Właściciela Sklepu (...) na poniższe adresy, jednocześnie załączając dokumentację (albo jej skan) lub pod numerem (...) (z telefonu komórkowego) lub (...) (z telefonów stacjonarnych). Adresy i telefony dostępne również na stronie (...)
Systemy parkingowe przed sklepami (...) zostały ponownie uruchomione 1 września 2020 r. Zgodnie z § 3 ust. 4 ww. umowy od 1 września do 4 października 2020 r. na parkingach (...), prowadzona była akcja informacyjna dla klientów sklepu m.in. w formie ulotek. Od 24 września na parkingach (...) były wystawione wyłącznie upomnienia za brak biletu, natomiast kontrole na parkingach wraz z czynnościami wystawiania wezwań za brak biletu zostały wznowione przez (...) Sp. z o.o. od 5 października 2020 r.
Dowód: Pismo z 14 października 2020 r. - k. 570 akt adm.
II. PARKINGI PRZY SKLEPACH (...).
W dniu 14 listopada 2018 r. (...) Sp. z o.o. zawarła z (...) Sp. z o.o. umowę na zarządzanie parkingami przy obiektach (...). Rozpoczęcie wykonywania umowy nastąpiło 31 grudnia 2018 r.
Dowód: Pismo (...) z 25 marca 2020 r. - k. 769 akt adm., Umowa na obsługę parkingów (...) k. 774-806 akt adm.
Spółka (...) uzasadniała zawarcie przedmiotowej umowy tym, że parkingi będące jej własnością służą jako darmowe parkingi miejskie, na których można pozostawić samochód w czasie załatwiania spraw osobistych lub jako miejsce postojowe na czas pobytu w pracy.
Z tego względu, klienci, którzy chcieli zrobić zakupy w markecie niejednokrotnie napotykali problem z zaparkowaniem samochodu. Dlatego, w celu zapewnienia klientom Sklepu dostępności miejsc parkingowych (...) Sp. z o.o. zdecydowała się na wprowadzenie kontroli na parkingach przy części jej nieruchomości.
Dowód: Pismo (...) z 25 marca 2020 r. - k. 769 akt adm.,
Spółka (...) Sp. z o.o. zarządzała parkingami, które znajdowały się przy sklepach (...) na terenie gmin z województwa (...), (...) i (...). Przy dwóch obiektach (...) Sp. z o.o. świadczyła usługi parkingowe jednakże nie na zlecenie (...) lecz właściciela nieruchomości.
Dowód: Pismo (...) z 25 marca 2020 r. - k. 769 akt adm.,
Spółka (...) Sp. z o.o. odpowiadała za oznakowanie parkingów przy sklepach (...). Każdy wjazd na parking administrowany przez (...) Sp. z o.o. był oznakowany jako parking płatny. Na każdym parkingu były zainstalowane tablice informujące o tym, co należy zrobić, aby móc z niego skorzystać, a także – w obrębie wejścia do sklepu – parkomat z regulaminem i cennikiem. Konsument otrzymywał w ten sposób informację, że jest to parking płatny, opłaty dokonuje się w parkomacie, parking jest dla klientów sklepu (...), oraz że aby parkować bezpłatnie należy pobrać bilet z parkomatu i umieścić go za przednią szybą wewnątrz pojazdu. Tablica zawierała również cennik i wysokości kar umownych.
Dowód: Pismo z 6 marca 2020 r. - k. 16 akt adm., Tablica informacyjna - k. 366 akt adm.
Tablica informacyjna.
Na parkingach znajdujących się przy sklepach (...) obowiązywał Regulamin Parkingu Niestrzeżonego przy obiekcie (...) przy ul. …. Regulamin ten, obowiązujący w jednej wersji, zawierał identyczne postanowienia, aniżeli postanowienia pochodzące z regulaminu stosowanego na parkingach przy sklepach (...).
Również wezwania do wniesienia opłaty dodatkowej stosowane przez (...) Sp. z o.o. na parkingach przy sklepach (...) miały taką treść, jak te stosowane na parkingach przy sklepach (...).
Kara umowna (opłata dodatkowa) za brak ważnego biletu parkingowego wynosiła (...) zł, a na jednym z parkingów było to (...) zł.
Dowód: Regulamin Parkingu Niestrzeżonego - k. 355-359 akt adm., Regulamin Parkingu - k. 801-804 akt adm., Wezwanie - k. 33-35 akt adm., Regulamin - k. 23-25 akt adm., Pismo z 10 sierpnia 2020 r. - k. 352,
Umowa z 14 listopada 2018 r. została wypowiedziana przez (...) Sp. z o.o. w dniu 28 lutego 2020 r. z zachowaniem 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia.
Dowód: Pismo z 25 maja 2020 r. - k. 347 akt adm., Pismo z 25 marca 2020 r. - k. 770 akt adm., Umowa - k. 774-806 akt adm.
III. SYGNAŁY OD KONSUMENTÓW.
Z treści zgłoszonych do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów skarg wynika m.in., że opłata dodatkowa była nakładana przez (...) Sp. z o.o. również na konsumentów, którzy skorzystali z parkingu przy sklepie w związku z zakupami w tym sklepie, pobrali bilet parkingowy uprawniający do bezpłatnego parkowania w określonym czasie, lecz nie umieścili go za przednią szybą pojazdu w miejscu dobrze widocznym na zewnątrz pojazdu (np. umieścili go w innym miejscu, nie zdążyli umieścić biletu za przednią szybą przed wystawieniem opłaty dodatkowej). Konsumenci dysponujący biletem parkingowym kwestionowali zasadność wystawienia wezwania i wnosili reklamacje (zgodnie z informacją o takiej możliwości umieszczoną na wezwaniu do wniesienia opłaty dodatkowej), wykazując przy tym, że w czasie, gdy wystawiono wezwanie do wniesienia opłaty dodatkowej, byli klientami sklepu (...) lub (...). (...) Sp. z o.o. nie uwzględniał reklamacji.
Powyższe wynika przede wszystkich z treści skarg, w których konsumenci wskazywali, że:
1. |
„ (…) Proceder działalności pracowników spółki jw. wygląda w ten sposób, iż zarządca parkingu typuje osoby, które nie pobrały biletu uprawniającego do darmowego postoju lub osoby, które pobrały bilet parkingowy, ale omyłkowo nie umieściły ich w widocznym miejscu, tj. przed przednią szybą pojazdu (tak jest w moim przypadku), wykonuje zdjęcia pojazdu oraz obciąża go wyżej wskazaną opłatą. Reklamacje na tego typu działania nie są uwzględniane (…). Z opisaną praktyką firmy miałem możliwość się zapoznać robiąc zakupy w dniu 22.11.2019 r. w sklepie (...) przy ul. (...) w K.” (…). |
Konsument 24 listopada 2019 r. złożył wniosek o anulowanie opłaty dodatkowej wraz z kopią Wezwania do wniesienia opłaty dodatkowej z 22 listopada 2019 r. wystawionego o godzinie 11.36. Konsument dysponował również biletem parkingowym wystawionym 22 listopada 2019 r. o godzinie 11.13 uprawniającym do bezpłatnego parkowania przez 90 minut, tj. do godziny 12.43 oraz paragonem z zakupów w sklepie (...) z 22 listopada 2019 r. godzina 12.01. Mimo to (...) Sp. z o.o. w e-mailu z 19 grudnia 2019 r. odmówiła anulowania wezwania do wniesienia opłaty dodatkowej ponieważ „… nie został wypełniony punkt 4.1 i 4.4 Regulaminu, który zobowiązuje Użytkownika pojazdu po wjeździe na parking do pobrania biletu parkingowego i umieszczenia go w widocznym miejscu za przednią szybą wewnątrz pojazdu w celu możliwości skontrolowania czasu parkowania. (…) Bezpłatne parkowanie przysługuje tylko po pobraniu biletu parkingowego i pozostawieniu go w widocznym miejscu za przednią szybą w samochodzie. (…)” |
k. 510-514 akt adm. |
2. |
„ W dniu 27.04.2019 zaparkowałem na parkingu: K. Ł. (...) w celu zrobienia zakupów. Po pobraniu biletu parkingowego (godz. 13:44:14) wróciłem do samochodu gdzie za wycieraczką znalazłem wezwanie do wniesienia opłaty dodatkowej, wystawione o godz. 13:45. Czas 46 sekund jest stanowczo za krótki na zapoznanie się z regulaminem parkingu i powrót z biletem parkingowym do auta na drugi koniec parkingu (…).” |
Konsument przedstawił kopię biletu parkingowego wystawionego 27 kwietnia 2019 r. o godzinie 13.44, uprawniającego do bezpłatnego parkowania przez 90 minut, tj. do godziny 15.14, kopię paragonu z zakupów w sklepie (...) z 27 kwietnia 2019 r. godzina 14.02, kopię Wezwania do wniesienia opłaty dodatkowej nr (…) z 27 listopada 2019 r. wystawionego o godzinie 13.45 oraz kopię e-maila (...) Sp. z o.o. z 23 maja 2019 r. - odmowa anulowania wezwania do wniesienia opłaty dodatkowej nr (…) ponieważ „… nie został wypełniony punkt 4.1 i 4.4 Regulaminu, który zobowiązuje Użytkownika pojazdu po wjeździe na parking do pobrania biletu parkingowego i umieszczenia go w widocznym miejscu za przednią szybą wewnątrz pojazdu w celu możliwości skontrolowania czasu parkowania. (…) Bezpłatne parkowanie przysługuje tylko po pobraniu biletu parkingowego i pozostawieniu go w widocznym miejscy za przednią szybą w samochodzie. (…)” |
k. 515 -523 akt adm. |
3. |
„ (…) Ojciec pobrał bilet parkingowy w parkomacie nr (…) o godz. 13.18.58. Wezwanie do zapłaty zostało wystawione o godz. 13.23 – CZTERY MINUTY PO WYDRUKOWANIU BILETU PARKINGOWEGO. Należy podkreślić, że uwzględniając czas potrzebny kontrolerowi na podejście do auta, wykonanie zdjęcia i wydruk wezwania, oznacza to, że kontroler nr (...) podjął czynności represyjne wobec mojego Ojca znacznie wcześniej, niż przed upływem 4 minut, tj. tuż po opuszczeniu auta przez mojego Ojca udającego się do parkomatu. Ojciec – klient ww. sklepu (...) – dokonał niewielkich zakupów, zapłacił za nie o godz. 13.35 i z wezwaniem do zapłaty wyjechał z parkingu”. |
Konsument przedstawił kopię biletu parkingowego wystawionego 7 lutego 2020 r. o godzinie 13.18 uprawniającego do bezpłatnego parkowania przez 90 minut, tj. do godziny 14.46, kopię paragonu z zakupów w sklepie (...) z 7 lutego 2020 r. godzina 13.35, kopię Wezwania do wniesienia opłaty dodatkowej nr (…) z 7 lutego 2020 r. wystawionego o godzinie 13.23. |
k. 524 -527 akt adm. |
4. |
„ (…) 01 lutego 2020 robiłam zakupy w sklepie (...) na ul. (...) w R.. Za wycieraczką znalazłam wezwanie do zapłaty za brak biletu. Przyznam, że bardzo się śpieszyłam i nie zauważyłam że przy zamykaniu drzwi bilet spadł na ziemię. Znalazłam go dopiero po wejściu do samochodu. Składałam reklamację która nie została uwzględniona. W załączniku przesyłam scan wezwania, biletu i paragonu (…)”. |
Konsumentka przedstawiła kopię biletu parkingowego wystawionego 1 lutego 2020 r. o godzinie 10.49 uprawniającego do bezpłatnego parkowania przez 60 minut, tj. do godziny 11.49, kopię paragonu z zakupów w sklepie (...) z 1 lutego 2020 r. godzina 11.00, kopię Wezwania do wniesienia opłaty dodatkowej nr (…) z 1 lutego 2020 r. wystawionego o godzinie 10.57. |
k. 528 -530 akt adm. |
5. |
„ Niniejszym składam skargę na działania firmy (...) system (…), która zarządza parkingiem przy sklepie (...) w O., ul. (...), polegające na krzywdzącym dla klientów sposobie załatwiania reklamacji dotyczących wystawianych przez tę firmę ‘Wezwań do wniesienia opłaty dodatkowej’ za korzystanie z parkingu. W dniu 7 września 2019 r. (sobota) byłam na zakupach w sklepie (...) w O., ul. (...). Zaparkowałam samochód na parkingu, pobrałam bilet parkingowy w parkomacie nr (…) o godz. 09:20:48 – nr biletu (…) z czasem parkowania do godz. 10.50 (kopia biletu w załączeniu). Bilet umieściłam w samochodzie na kokpicie i poszłam na zakupy. Sklep opuściłam ok. godz. 9.51, czego dowodem jest paragon fiskalny wystawiony o tej godzinie w kasie (skan w załączeniu). Gdy podeszłam do samochodu zastałam umieszczone na szybie za wycieraczką ‘Wezwanie do wniesienia opłaty dodatkowej’ (dalej: ‘wezwanie’) w związku z brakiem opłaty parkingowej – biletu parkingowego (kopia ‘wezwania’ w załączeniu). ‘Wezwanie’ zostało wystawione o godz. 9.49, czyli na dwie minuty przed moim powrotem do samochodu. Otworzyłam samochód i zaczęłam szukać bilety parkingowego. Po chwili znalazłam go na podłodze auta (…). Reklamację złożyłam w dniu 9 września 2019 r. (kopia w załączeniu i przesłałam pocztą na podany w ‘wezwaniu’ adres e-mail: (...) do reklamacji dołączyłam skany biletu parkingowego oraz paragonu fiskalnego. W dniu 26 września 2019 r. otrzymałam odpowiedź na złożoną reklamację (…). Uważam, że sposób w jaki załatwiono została moja reklamacja (…) jest niesprawiedliwy i krzywdzący”. |
Do pisma dołączone zostały kopie biletu parkingowego wystawionego 7 września 2019 r. o godzinie 09.20 uprawniającego do bezpłatnego parkowania przez 90 minut, tj. do godziny 10.50, kopię paragonu z zakupów w sklepie (...) z 7 września 2019 r. godzina 09.51, wezwania do wniesienia opłaty dodatkowej nr (…) z 7 września 2019 r. wystawionego o godzinie 09.49, e-maila (...) Sp. z o.o. z 26 września 2019 r. - odmowa anulowania wezwania do wniesienia opłaty dodatkowej nr (…) ponieważ „… nie został wypełniony punkt 4.1 i 4.4 Regulaminu, który zobowiązuje Użytkownika pojazdu po wjeździe na parking do pobrania biletu parkingowego i umieszczenia go w widocznym miejscu za przednią szybą wewnątrz pojazdu w celu możliwości skontrolowania czasu parkowania. (…) Bezpłatne parkowanie przysługuje tylko po pobraniu biletu parkingowego i pozostawieniu go w widocznym miejscy za przednią szybą w samochodzie. (…)” |
k. 531 -536 akt adm. |
6. |
„ Dnia 11.01.2019 wjechałem na parking marketu (...) przy ul. (...) w T.. Po zaparkowaniu o godz. 8.42 pobrałem bilet parkingowy i po umieszczeniu go na przedniej desce w samochodzie, udałem się na zakupy, które wg paragonu fiskalnego zakończyłem o godz. 9.07. Po powrocie do samochodu zauważyłem, że bilet parkingowy zsunął się z deski na lewe przednie siedzenie. W międzyczasie o godz. 8.55 kontroler wystawił wezwanie do wniesienia dodatkowej opłaty, nie zauważając leżącego na siedzeniu biletu parkingowego. Ponieważ posiadałem ważny bilet parkingowy i dowód zakupów w (...), zwróciłem się zgodnie z pouczeniem na wezwaniu e-mailem do (...) Sp. z o.o. z prośbą o anulowanie ww. wezwania na co otrzymałem odpowiedź negatywną. Uważam odpowiedź na reklamację za krzywdzącą ponieważ: - jako powód wezwania do wniesienia opłaty dodatkowej wymieniony jest ‘brak opłaty parkingowej’, co jest niezgodne ze stanem faktycznym (bilet parkingowy o godz. 8.42 pobrałem), - zarzut braku możliwości skontrolowania czasu parkowania jest niesłuszny, gdyż jednoznacznie wynika z biletu parkingowego i paragonu fiskalnego, - prawo do parkowania wynika z potwierdzonych paragonów fiskalnych za zakupy dokonywane w markecie (...) (…)”. |
Do pisma dołączona jest kopia biletu parkingowego wystawionego 11 stycznia 2019 r. o godzinie 8.42 uprawniającego do bezpłatnego parkowania przez 60 minut, tj. do godziny 9.42, paragonu z zakupów w sklepie (...) w T., ul. (...), z 11 stycznia 2019 r. godzina 9.07, wezwania do wniesienia opłaty dodatkowej nr (…) z 11 stycznia 2019 r. wystawionego o godzinie 8.55 |
k. 537-548 akt adm. |
7. |
„ Niniejszym składam skargę na niesumienne rozpatrzenie reklamacji przez (...) Sp. z o.o. (…) Proceder działalności pracowników spółki (...) wygląda w ten sposób, iż zarządca parkingu typuje osoby, które pobrały bilet uprawniający do parkowania i nie pozostawiły go w aucie, wykonuje zdjęcia pojazdu oraz obciąża go wyżej wskazaną opłatą. Powód nieuznania reklamacji jest dla mnie niejasny i powoduje podejrzenie, że firmie (...) zależy jedynie na jak największych przychodach firmy, a nie na zapobieżeniu wykorzystania parkingu przez kierowców aut, nie mających na celu dokonania zakupów w (...). Z opisaną praktyką w/w firmy miałam możliwość się zapoznać robiąc zakupy w sklepie (...) w L. przy ul. (...) w dniu 9 listopada 2019. (…) przyznaję, że z powodu pośpiechu oraz odebrania telefonu, który mnie zdekoncentrował, nie pozostawiłam biletu wewnątrz auta, W czasie dokonywania zakupów otrzymałam wezwanie do uiszczenia opłaty w kwocie 90 zł. Pokazałam ‘obsługentowi’ parkingu bilet, ale polecił zwrócić się do firmy (...) z prośbą o anulowanie wezwania do zapłaty, które było już zarejestrowane w systemie. Skorzystałam zatem z przysługującej mi procedury reklamacyjnej w dniu 11 listopada, załączając zdjęcie wydrukowanego biletu z godziny 13:49 (uprawnienie do parkowania do godziny 15.19) oraz wezwania do zapłaty z godziny 14:15 (w tym czasie dokonałam zakupów, podchodząc do kasy (...) o godzinie 14:19). Reklamacja nie została uwzględniona (…). Sposób rozpatrzenia reklamacji jest dla mnie niezrozumiały. W jakim celu firma (...) daje możliwość złożenia reklamacji na nałożoną opłatę, jeśli wydruk biletu z parkomatu w/w firmy nie stanowi dla niej wystarczającego dowodu na zgodne z przeznaczeniem wykorzystanie ich parkingu …”. |
Do pisma dołączone zostały kopie: biletu parkingowego wystawionego 9 listopada 2019 r. o godzinie 13:49 uprawniającego do bezpłatnego parkowania przez 90 minut, tj. do godziny 15:19, paragonu z zakupów w sklepie (...) w L. przy ul. (...) z 9 listopada 2019 r. godzina 14:19, Wezwania do wniesienia opłaty dodatkowej nr (…) z 9 listopada 2019 r. wystawionego o godzinie 14:15, e-maila konsumentki z 11 listopada 2019 r. wysłanego na adres reklamacje (...) (...). – prośba o anulowanie ww. wezwania do zapłaty nr (…), e-maila (...) z 21 listopada 2019 r. do konsumentki informującego o odmowie anulowania ww. wezwania. |
k. 549-554 akt adm. |
8. |
„ W dniu 28-12-2019 r. robiłam zakupy w (...) przy ul. (...) w T.. Wydrukowałam bilet przy wejściu do sklepu i poszłam robić zakupy, zapomniałam się wrócić i bilet włożyć do auta. W tym czasie kontroler (...) zostawił wezwanie (...) do zapłaty. W załączeniu wysyłam bilet i paragon z (...). W związku z zaistniałą sytuacją proszę o anulowanie wezwania do zapłaty.” |
Dokumentacja zawiera: e-maila (...) Sp. z o.o. (brak daty) - odpowiedź na powyższy wniosek konsumentki z odmową anulowania wezwania do zapłaty, bilet parkingowy wystawiony 28 grudnia 2019 r. o godzinie 11.58 uprawniający do bezpłatnego parkowania przez 90 minut, tj. do godziny 13.28, paragon z zakupów w sklepie (...) w T. przy ul. (...) z 28 grudnia 2019 r. godzina 12.34, Wezwanie do wniesienia opłaty dodatkowej nr (…) z 28 grudnia 2019 r. wystawionego o godzinie 11.58 |
k. 555 -560 akt adm. |
9. |
„ (…) W dniu 09.03.2020 r. złożyłam reklamację do w/w firmy odnośnie wezwania do zapłaty nr (…), które zostało mi wystawione przez firmę (...) Sp. z o.o. w dniu 07.03.2020 r. z prośbą o jego anulowanie, wyjaśniając całą sytuację, z dokładnym opisem wraz ze stosownymi załącznikami, tj. biletem parkingowym, paragonem ze sklepu (...) oraz wezwaniem do zapłaty, które zostało mi wystawione. Dokonując zakupów w C. przy ul. (...) ( sklep (...)) w dniu 07.03.2020 r. pobrałam bilet z parkometru o godzinie 11.54 (bilet w załączeniu) i umieściłam go w samochodzie na desce rozdzielczej za przednią szybą. Zamykając drzwi, bilet pod wpływem podmuchu powietrza zsunął się z widocznego miejsca, spiesząc się nie zauważyłam tego. W załączeniu do reklamacji przesłałam bilet parkingowy oraz paragon z zakupów w sklepie (...), na którym również jest widoczna godzina dokonywania zakupów w sklepie tj. 12.10. Natomiast godzina wystawienia wezwania do zapłaty to 12.08. Pomimo załączenia dowodów i wyjaśnienia całego zdarzenia reklamacja została rozpatrzona negatywnie (…)”. |
Do pisma dołączone są kopie: e-maila konsumentki wysłanego na adres reklamacje (...)9 marca 2020 r. z prośbą o anulowanie wezwania do zapłaty opłaty dodatkowej nr (…), biletu parkingowego wystawionego 7 marca 2020 r. o godzinie 11.54 uprawniającego do bezpłatnego parkowania przez 60 minut, tj. do godziny 12.54, paragonu z zakupów w sklepie (...) w C. przy ul. (...) z 7 marca 2020 r. godzina 12.10, Wezwania do wniesienia opłaty dodatkowej nr (…) z 7 marca 2020 r. wystawionego o godzinie 12.08, e-maila (...) Sp. z o.o. z 24 marca 2020 r. do ww. konsumentki zawierającego odnowę anulowania wezwania nr (…). |
k. 561-569 akt adm. |
10. |
W dniu wczorajszym (28.02.2020 r.) po raz pierwszy w życiu przyjechałam do sklepu (...) w P. (…). Pobrałam z parkomatu bilet i zostawiłam go w samochodzie na siedzeniu kierowcy – było ciemno a na to miejsce najmocniej świeciła latarnia. Po zrobieniu zakupów za wycieraczką miałam wezwanie do zapłaty z powodu braku biletu. 1) bilet był w samochodzie w miejscu widocznym, 2) w załączeniu wspomniany bilet, wezwanie do zapłaty orz paragon ze sklepu – godziny na nich są spójne z omawianą sytuacją (…). Proszę o ponowne rozpatrzenie sprawy, gdyż nie stało się nic przez co powinnam otrzymać takie wezwanie (…)”. |
Dokumentacja zawiera również bilet parkingowy wystawiony 28 lutego 2020 r. o godzinie 19.12 uprawniający do bezpłatnego parkowania przez 60 minut, tj. do godziny 20.12, paragon z zakupów w sklepie (...) w P. przy ul. (...) z 28 lutego 2019 r. godzina 19.59, Wezwanie do wniesienia opłaty dodatkowej nr (…) z 28 lutego 2020 r. wystawione o godzinie 19.42, mejl (...) Sp. z o.o. z 18 marca 2020 r. adresowany do ww. konsumentki z odmową anulowania wezwania nr (…) do wniesienia opłaty dodatkowej. |
k. 416 -419 akt adm. |
Udzielana przez Spółkę odpowiedź na reklamacje konsumentów, brzmi: „W związku z prośbą o anulowanie wezwania do wniesienia opłaty dodatkowej nr (…), informujemy, że zgodnie z zamieszczonym na parkingu Regulaminem Parkingu Niestrzeżonego nie anulujemy powyższego wezwania. Z przykrością stwierdzamy, że nie został wypełniony punkt 4.1 i 4.4 Regulaminu, który zobowiązuje Użytkownika pojazdu po wjeździe na parking do pobrania biletu parkingowego i umieszczenia go w widocznym miejscu za przednią szybą wewnątrz pojazdu w celu możliwości skontrolowania czasu parkowania. Wobec powyższego należna do zapłaty pozostaje opłata dodatkowa w kwocie (...) zł na numer rachunku bankowego (…), wpłatę należy dokonać w terminie 7 dni od otrzymania odpowiedzi reklamacyjnej. W tytule należy wpisać numer rejestracyjny pojazdu i numer wezwania. Decyzja reklamacyjna jest ostateczna. W przypadku nieuiszczenia opłaty dodatkowej może zostać wszczęte postępowanie sądowe, a w razie dalszego braku zapłaty, także postępowanie egzekucyjne. Bezpłatne parkowanie przysługuje tylko po pobraniu biletu parkingowego i pozostawieniu go w widocznym miejscu za przednią szybą w samochodzie” .
Dowód: Pismo z 23 stycznia 2020 r. - k. 371 akt adm., Pismo z 13 stycznia 2020 r. - k. 374 akt adm., Wiadomość e-mail - k. 388 akt adm., Wiadomość e-mail - k. 513 akt adm., Wiadomość e-mail - k. 517 akt adm., Wiadomość e-mail - k. 535 akt adm.
W 2020 roku, (...) Sp. z o.o. uzyskał obrót w wysokości 2.771.582,28 zł.
Dowód: Rachunek zysków i strat - k. 830 akt adm.
Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o dowody z dokumentów zgromadzonych w postępowaniu administracyjnym, które nie były przez żadną ze stron niniejszego postępowania kwestionowane, jak również w ocenie Sądu nie budziły wątpliwości.
Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:
Zasadniczo, zaskarżona decyzja Prezesa UOKiK jest słuszna i znajduje oparcie w przepisach prawa. Sąd postanowił o jej zmianie wyłącznie w zakresie wysokości kary pieniężnej.
Zgodnie z art. 24 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów, zakazane jest stosowanie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Przy czym, przez praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów rozumie się godzące w nie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami zachowanie przedsiębiorcy, w szczególności:
1) (uchylony)
2) naruszanie obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji;
3) nieuczciwe praktyki rynkowe lub czyny nieuczciwej konkurencji;
4) proponowanie konsumentom nabycia usług finansowych, które nie odpowiadają potrzebom tych konsumentów ustalonym z uwzględnieniem dostępnych przedsiębiorcy informacji w zakresie cech tych konsumentów lub proponowanie nabycia tych usług w sposób nieadekwatny do ich charakteru (ust. 2).
W ust. 3 przewidziano natomiast, że nie jest zbiorowym interesem konsumentów suma indywidualnych interesów konsumentów.
Przesłanka ingerencji w „zbiorowe interesy konsumentów”, o istnieniu których nie świadczy suma interesów jednostkowych oznacza, że zakaz z art. 24 uokik obejmuje zachowania przedsiębiorcy, które można określić jako „ generalne”, tj. dotyczące każdego konsumenta znajdującego się w określonej sytuacji. Praktyką naruszającą zbiorowe interesy konsumentów jest takie zachowanie przedsiębiorcy, które podejmowane jest w warunkach wskazujących na powtarzalność zachowania w stosunku do indywidualnych konsumentów wchodzących w skład określonej grupy (T. Skoczny, Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz, 2014 r., System Informacji Prawnej Legalis). Przedmiotem ochrony nie są zatem interesy indywidualnego konsumenta lub grupy indywidualnych konsumentów, ale wszystkich klientów traktowanych jako grupa uczestników rynku zasługująca na szczególną ochronę. Aby uznać konkretne zachowanie przedsiębiorcy za naruszające zbiorowy interes konsumentów wystarczające jest, by zachowaniem tym dotknięci byli jego faktyczni lub potencjalni klienci.
W niniejszej sprawie nie budzi wątpliwości, że powód jest przedsiębiorcą i że podejmuje działania w obrocie z konsumentami. Pozostawała więc do rozstrzygnięcia kwestia, czy jego działania/zaniechania, opisane w stanie faktycznym sprawy, są bezprawne i czy naruszają zbiorowe interesy konsumentów.
O bezprawności w rozumieniu przywołanego na wstępie art. 24 ustawy, możemy mówić, gdy zachowanie przedsiębiorcy – czyli jego działanie, jak również zaniechanie – jest sprzeczne z powszechnie obowiązującym porządkiem prawnym, a więc zarówno z normami prawnymi, jak również z zasadami współżycia społecznego i dobrymi obyczajami. Bezprawność jest przy tym obiektywnym czynnikiem, a więc niezależna jest od winy i jej stopnia, jak również bez znaczenia jest świadomość istnienia naruszeń. Bezprawność jest także niezależna od wystąpienia szkody.
Bezprawne praktyki muszą być ponadto wymierzone w zbiorowe interesy konsumentów, czyli odnosić się do obecnych, przyszłych i potencjalnych konsumentów, a więc naruszać prawa nieograniczonej, bliżej nieokreślonej liczby konsumentów. Interes, który jest chroniony owym przepisem, to interes prawny, rozumiany jako określone potrzeby konsumenta, które zostały uznane przez ustawodawcę za godne ochrony ( tak Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały z 13 lipca 2006r., sygn. akt III SZP 3/06, OSNP 2007, nr 1-2, poz. 35).
Oceny, czy w danej sytuacji mamy do czynienia z bezprawnym naruszeniem interesu konsumentów, dokonuje się na podstawie analizy, między innymi, regulacji określonych aktów prawnych, które swym działaniem naruszył przedsiębiorca.
Natomiast, za nieuczciwą praktykę rynkową należy uznać taką, która jest sprzeczna która jest sprzeczna z dobrymi obyczajami i w istotny sposób zniekształca lub może zniekształcić zachowanie rynkowe przeciętnego konsumenta przed zawarciem umowy dotyczącej produktu lub po jej zawarciu (art. 4 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym). Za nieuczciwą praktykę rynkową uważa się w szczególności praktykę rynkową wprowadzającą w błąd oraz agresywną praktykę rynkową a także stosowanie sprzecznego z prawem kodeksu dobrych praktyk (ust.2)
Rozpoznając sprawę Sąd doszedł do przekonania, że zarzuty sformułowane w odwołaniu nie mogły przynieść oczekiwanego przez powoda rezultatu w postaci uchylenia zaskarżonej decyzji.
Biorąc pod uwagę okoliczności niniejszej sprawy, nie ulega wątpliwości, iż działanie powoda sformułowane w pkt 1 zaskarżonej decyzji, stanowi nieuczciwą praktykę rynkową, o której mowa w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, a w konsekwencji praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, o której mowa w art. 24 ust. 1 i ust. 2 pkt 3 ww. ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.
Z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wynika, iż powodowa spółka odmawiała uwzględnienia reklamacji składanych przez konsumentów, którzy otrzymali wezwanie do wniesienia opłaty dodatkowej za brak ważnego biletu parkingowego, mimo to, że konsumenci ci dysponowali biletem parkingowym i wykazywali, że w czasie, gdy wystawiono wezwanie byli klientami sklepu (...) lub (...) i możliwe było ustalenie, że dany konsument nie przekroczył czasu, w którym mógł bezpłatnie korzystać z parkingu, a po upływie którego konieczne byłoby uiszczenie przez niego opłaty parkingowej określonej w cenniku parkowania.
W gronie konsumentów, których reklamacje nie zostały uwzględnione znaleźli się zarówno ci, którzy pobrali bilet parkingowy i z różnych względów nie umieścili go w samochodzie (np. odruchowo włożyli go do kieszeni i poszli robić zakupy, nie zdążyli wrócić z pobranym biletem do samochodu przed wystawieniem wezwania), jak również ci, którzy wrócili do samochodu i umieścili w nim bilet, lecz bilet ten z różnych przyczyn w czasie kontroli nie był widoczny za przednią szybą pojazdu (np. zsunął się na siedzenie lub podłogę samochodu).
Strona powodowa wskazywała na niewłaściwe i błędne przyjęcie przez pozwanego, że podstawą do uwzględnienia reklamacji konsumenta może być wyłącznie posiadany przez niego bilet parkingowy oraz dowód potwierdzający fakt pozostawania klientem sklepu. Uzasadniając ww. zarzut, spółka argumentowała, iż tego rodzaju dowody nie stanowią potwierdzenia tego, że konsument samodzielnie pobrał wymagany bilet. Zakwestionowała też dokonane przez Organ ustalenie, że konsumentowi, który składał reklamację i dysponował biletem parkingowym oraz dowodem potwierdzającym fakt pozostawania klientem sklepu, bezpodstawnie wystawiała wezwania do zapłaty opłaty dodatkowej, choć nie upłynął jeszcze czas bezpłatnego parkowania na bilecie. Spółka wyjaśniała przy tym, że w celu uniknięcia opłaty, konsumenci byli zdolni np. do wyciągania biletów z koszów na śmieci lub tłumaczenia braku biletu pośpiechem, roztargnieniem. Dlatego też, jej zdaniem, pozwany dopuścił się w decyzji naruszenia art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 u.o.k.i.k.
W ocenie Sądu argumentacja powoda powołana dla uzasadnienia przedmiotowego zarzutu jest nietrafna. Warto w tym miejscu powtórzyć za Prezesem UOKiK, iż zakwestionowane działania przedsiębiorcy nie dotyczyły wszystkich konsumentów, którzy do złożonej reklamacji dołączyli bilet parkingowy i paragon, stanowiący dowód pozostawania klientem sklepu lecz tych konsumentów, którzy złożyli reklamację i dołączyli do niej bilet parkingowy i paragon, a na ich podstawie można uznać, że wezwanie wystawiono w czasie, gdy konsument robił zakupy. Prowadzi to do wniosku, że konsument, który po zaparkowaniu samochodu i pobraniu biletu, udał się do sklepu, otrzymywał wezwanie do wniesienia opłaty dodatkowej, choć od momentu wydrukowania biletu parkingowego do chwili wystawienia wezwania nie opłynął czas bezpłatnego parkowania. Oczywistym jest, że nie były to osoby nieuprawnione do parkowania – dysponowały biletem parkingowym oraz były klientami sklepu.
Nie sposób zgodzić się z założeniem Spółki, która dopatrywała się celowości w działaniach tych konsumentów, którzy nie zostawiali biletów parkingowych za szybami samochodów, bądź zostawiali je w sposób, który utrudniał kontrolerowi weryfikację informacji zawartych na bilecie. Brak jest dowodów, na podstawie których można przyjąć, że konsumenci, którzy otrzymali wezwanie od wniesienia opłaty dodatkowej, dla jej uniknięcia podejmowali czynności zmierzające do uzyskania biletu parkingowego, który godziną wystawienia, odpowiadał godzinie widniejącej na wezwaniu, poprzez szukanie takowego np. w koszu na śmieci. Nieprawidłowym jest uznanie, że osoba składająca reklamację dołożyła wszelkich starań, aby uniknąć opłaty. Wniosek ten wynika z treści skarg złożonych przez konsumentów, których twierdzenia potwierdzają złożone do akt postępowania dowody w postaci: biletów, paragonów i wezwań.
Powód usiłował wykazać zasadność swoich działań również tym, że jedynym sposobem umożliwiającym przeprowadzenie kontroli jest umieszczenie przez konsumenta biletu za przednią szybą pojazdu tak, aby kontroler z łatwością mógł odczytać czas postoju. W ocenie powoda, konsument jest do tego zobligowany na podstawie Regulaminu parkingu, który stanowi o obowiązku pobrania biletu i umieszczenia go w samochodzie. Jak twierdzi powód – kontrolerzy byli świadkami sytuacji, gdy konsument dopiero widząc kontrolera przy swoim pojeździe, kierował się do parkometru w celu pobrania biletu.
Zdaniem Sądu, argumentacja powoda jest nietrafna. Trudno bowiem przyjąć, że parkingi przed tego typu supermarketami, nie posiadają monitoringu zewnętrznego. Na podstawie odczytu z monitoringu, Powód z pewnością byłby w stanie wykazać skalę nieuczciwego zachowania konsumentów, w którym upatruje cel zarzuconej mu przez organ praktyki. Istotnym jest przy tym, że nawet przy założeniu, że opisane przez powoda zachowania klientów miały miejsce, to wysoce nieprawdopodobne jest, iż były one powszechne lub że każda osoba, która złożyła reklamację, zmierzała oszukać Powoda. Wyklucza to wręcz zgromadzony w sprawie materiał dowodowy.
Odnośnie do treści obowiązującego na parkingach Regulaminu, trzeba wyjaśnić, iż zasadniczo, jego treść nie została zakwestionowana przez Organ. Oś sporu dotyczy bowiem odmowy uwzględnienia przez powoda reklamacji konsumenta wówczas, gdy mimo pobrania biletu i mimo zrobienia zakupów w czasie widniejącym na bilecie, wystawiał on konsumentom wezwania przed upływem dopuszczalnego czasu parkowania.
Ocena praktyki powoda powinna być dokonana przez pryzmat przeznaczenia zarządzanych przez niego parkingów. Jak ustalono, obiekty te służyły klientom sklepów (...), do bezpłatnego postoju, na czas pobytu w sklepie. Nawet przyjmując za powodem, że konsumenci dopuszczali się niedbalstwa i niejednokrotnie próbowali uniknąć opłaty za parkowanie, to konieczne jest umożliwienie każdemu z nich wyjaśnienia dotyczących go okoliczności. Rację ma Prezes UOKiK, wskazując, że w toku postępowania reklamacyjnego konsument powinien mieć możliwość udowodnienia, że był klientem sklepu w czasie korzystania z parkingu oraz, że nie przekroczył czasu bezpłatnego parkowania i w związku z tym był zwolniony z obowiązku uiszczenia opłaty dodatkowej.
Biorąc pod uwagę powyższe, Sąd nie dopatrzył się naruszenia przez Pozwanego art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 u.o.k.i.k., bowiem działania Spółki słusznie zostały uznane za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów.
Sąd nie podzielił także zarzutu naruszenia przez Organ art. 384 k.c. w zw. z art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 u.o.k.i.k. Zarzut ten jest bezzasadny przede wszystkim ze względu na to, że w przedmiotowym postępowaniu pozwany organ nie dokonywał oceny realizacji przez przedsiębiorcę obowiązku informacyjnego wobec konsumentów i w tym zakresie działania Spółki nie zostały przez Organ zakwestionowane. Organ nie ocenił również treści regulaminu pod kątem jego ewentualnej abuzywności i nie negował nałożonego na konsumentów – kierowców, obowiązku umieszczania biletów parkingowych w widocznym miejscu w samochodzie. Zastrzeżenia Prezesa Urzędu – czyniące zarzut wobec Spółki – związane były wyłącznie ze sposobem przeprowadzania procesu reklamacyjnego. Do tego poza sporem jest podniesiona przez powoda kwestia dotycząca umowy najmu miejsca parkingowego pod sklepem.
Sąd stwierdził, że nieuzasadniony był wywód Spółki, dotyczący ograniczenia przez Prezesa UOKiK w stosunku do Przedsiębiorcy swobody prowadzenia działalności gospodarczej. Warto więc w tym miejscu przywołać art. 22 Konstytucji RP, zgodnie z którym, ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny. W uzasadnieniu wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 kwietnia 2001 r. (sygn. akt K 7/00), Trybunał wskazał, iż „(…) art. 22 Konstytucji pełni dwojaką funkcję. Z jednej strony traktować go należy jako wyrażenie jednej z zasad ustroju gospodarczego RP (i w tym zakresie stanowi on konkretyzację ogólniejszych zasad, wyrażonych w art. 20), z drugiej strony – może on stanowić podstawę do konstruowania prawa podmiotowego, przysługującego każdemu, kto podejmuje działalność gospodarczą. Oczywiście, wolność działalności gospodarczej musi, w państwie współczesnym, podlegać różnego rodzaju ograniczeniom; wynika to chociażby z zaakcentowania w art. 20 socjalnego charakteru gospodarki rynkowej. Art. 22 formułuje jednak dwojakiego rodzaju ograniczenia dla wprowadzania owych ograniczeń. W płaszczyźnie materialnej wymaga, aby ograniczenia wolności gospodarczej znajdowały uzasadnienie w “ważnym interesie publicznym”, a w płaszczyźnie formalnej – aby były wprowadzone “tylko w drodze ustawy”. Trzeba przy tym zaakcentować, że jednym ze sposobów ograniczenia swobody działalności gospodarczej jest zakaz stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, wynikający z ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.
Kolejny zarzut postawiony w odwołaniu, należy w ocenie Sądu rozpatrzyć z uwzględnieniem oddziaływania praktyki przedsiębiorcy na przeciętnego konsumenta. Zgodnie z art. 2 pkt 8 upnpr przez przeciętnego konsumenta rozumie się konsumenta, który jest dostatecznie dobrze poinformowany, uważny i ostrożny. Oceny tej dokonuje się z uwzględnieniem czynników społecznych, kulturowych, językowych i przynależności danego konsumenta do szczególnej grupy konsumentów, przez którą rozumie się dającą się jednoznacznie zidentyfikować grupę konsumentów, szczególnie podatną na oddziaływanie praktyki rynkowej lub na produkt, którego praktyka rynkowa dotyczy, ze względu na szczególne cechy, takie jak wiek, niepełnosprawność fizyczna lub umysłowa. Wzorzec przeciętnego konsumenta nie jest więc stały, zmienia się bowiem w zależności od okoliczności konkretnego przypadku.
Słusznym było przyjęcie przez Organ, iż w niniejszej sprawie mamy do czynienia z konsumentami rozważnymi, przeciętnie zorientowanymi, posiadającymi uprawnienia do kierowania pojazdami, a zatem mający wiedzę o zasadach uczestnictwa w ruchu drogowym i doświadczenie w korzystaniu z miejsc postojowych, zarówno na parkingach publicznych, jak i prywatnych. Od takiego konsumenta można wymagać pewnego stopnia wiedzy i rozeznania w rzeczywistości związanej z korzystaniem z pojazdów, w tym z korzystaniem z miejsc postojowych. Z drugiej strony nie można jednak od niego oczekiwać, że zawsze będzie kontrolować swoje zachowanie i jego skutki pod kątem zgodności z procedurą ustaloną przez zarządcę parkingu, aby nie popełnić błędów takich, jak niesprawdzenie po zamknięciu drzwi samochodu czy bilet parkingowy, który umieścił za przednią szybą samochodu jest z zewnątrz widoczny, albo odruchowe włożenie biletu parkingowego do kieszeni i udanie się na zakupy. Na podstawie doświadczenia życiowego trzeba wręcz przyjąć założenie wskazujące na możliwość wystąpienia u części parkujących pojazdy stanu roztargnienia czy też nieuwagi. Tymczasem Spółka nie zgodziła się z ww. cechą modelu przeciętnego konsumenta przyjętego przez Organ, uznając za błędne założenie przez Prezesa UOKiK, iż konsumentowi może się zdarzyć niedopilnowanie dopilnowanie, aby pobrany przez niego bilet parkingowy był widoczny za przednią szybą pojazdu, albo żeby w ogóle znalazł się w tym miejscu, a nie np. w kieszeni parkującego pojazd.
Według Sądu, takie stanowisko jest nieprawidłowe. Bezpodstawne jest przyjęcie przez Spółkę, że konsument, który nie zostawił biletu za szybą lekceważy regulamin i podejmuje celowe działania zmierzające do uniknięcia opłaty. Warto powtórzyć, o czym już była mowa wyżej, że konsument, który - nawet w wyniku lenistwa czy niedbalstwa - nie umieścił biletu za szybą samochodu, musi mieć możliwość uzyskania – w trybie postępowania reklamacyjnego – zwolnienia z opłaty dodatkowej, zakładając oczywiście, że dołączy do reklamacji stosowne dowody.
Wobec tego, przedstawione okoliczności, zdaniem Sądu, nie pozwalają na uwzględnienie zarzutu naruszenia art. 24 u.o.k.i.k. w zw. z art. 2 pkt 8 upnpr.
W ocenie przedsiębiorcy, pozwany organ dopuścił się naruszenia art. 28 u.o.k.i.k., bowiem nie przyjął złożonego przez niego zobowiązania. Sąd orzekający w niniejszej sprawie, uznaje za słuszne i podziela w pełnej rozciągłości stanowisko wyrażone przez pozwanego w zaskarżonej decyzji, dotyczące oceny wniosku (...) o wydanie decyzji na podstawie art. 28 uokik. Prezes UOKiK nie jest w żaden sposób związany wnioskiem przedsiębiorcy o wydanie decyzji zobowiązującej. Prowadząc politykę w zakresie ochrony konkurencji i konsumentów jest on w pełni uprawniony do wyboru czy chce skorzystać z wydania decyzji zobowiązaniowej czy też z decyzji określonej w art. 26 lub w przypadku zaniechania stosowania praktyki art. 27 ustawy okik. W obowiązującym stanie prawnym przedsiębiorca nie ma na ten wybór żadnego wpływu i nie służy w tej sprawie środek zaskarżenia, ani skuteczny zarzut w ewentualnym odwołaniu.
W dalszej części odwołania, powód wskazywał na brak podstaw do stwierdzenia, że zachowanie objęte postawionym mu zarzutem pozostawało w sprzeczności z dobrymi obyczajami i zniekształcało lub mogło zniekształcić w istotny sposób zachowanie rynkowe przeciętnego konsumenta przed zawarciem umowy i w trakcie jej zawierania lub po jej zawarciu. Ponadto zakwestionował ustalony przez Prezesa UOKiK na etapie postępowania administracyjnego cel wprowadzenia systemów parkingowych na parkingach sklepów (...).
Z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wynika, że cel wprowadzenia systemów parkingowych został ustalony zarówno przez Prezesa UOKiK na etapie postępowania administracyjnego, jak i przez sąd na etapie postępowania sądowego, w oparciu o stanowisko wyrażone przez właścicieli tych parkingów, czyli (...) oraz (...). Wszak to (...) wskazał na przyczynę wprowadzenia systemu zarządzania parkingami, a mianowicie na konieczność zapewnienia dostępności przestrzeni parkingowej klientom sklepów. Na tej podstawie przyjąć należało, że celem wprowadzenia systemów parkingowych było zapewnienie miejsc parkingowych klientom sklepów, którzy byli uprawnieni do darmowego parkowania na czas potrzebny na zrobienie zakupów, a nie – jak twierdzi Spółka – ograniczenie korzystania z parkingów przez osoby nieuprawnione.
Powód wyjaśnił, że w przypadku reklamacji, w której konsument przedstawił zarówno bilet parkingowy jak i paragon, powód nie był w stanie jednoznacznie stwierdzić, czy bilet ten został pobrany przez konsumenta. Argumentując powyższe, Spółka posłużyła się hipotezą, zgodnie z którą konsument mógł zaparkować samochód na cały dzień, na terenie parkingu sklepu i pobierać co jakiś czas dodatkowe bilety, uprawniające do darmowego parkowania, a w efekcie przedstawić odpowiedni bilet w postępowaniu reklamacyjnym. Zdaniem Sądu, argument ten jest chybiony. Trzeba również wskazać na konieczność posiadania przez konsumenta dowodu, świadczącego o zrobieniu w tym czasie zakupów w (...) lub (...) (paragon). Trudno założyć, że konsument dysponowałby kilkoma paragonami, na których godzina jest skorelowana z pobieranymi (co jakiś czas) biletami. Hipoteza ta jest nielogiczna i niezgodna z doświadczeniem życiowym. Ponadto, zarzut ten jest również nieadekwatny do treści zarzuconego Spółce działania, bowiem praktyka, uznana za niedozwoloną, nie dotyczy reklamacji, gdy konsument przedstawił bilet z dowolną godziną postoju wraz z paragonem, na podstawie którego nie jest możliwe ustalenie chronologii jego działania.
Ważne jest również, że konsument jest uprawnionym do korzystania z parkingu i jego reklamacja powinna zostać załatwiona pozytywnie, chyba że przedsiębiorca sprosta wykazaniu, że konsument nie pobrał biletu parkingowego (lecz np. wyjął go z kosza na śmieci), a paragon pozyskał np. od innej osoby, a godziny na tych dowodach są całkowicie rozbieżne.
W przypadku kwestionowania uczciwości konsumenta, to na powodzie ciąży obowiązek ustalenia (wykazania) nierzetelnego zachowania danej osoby. W przedmiotowej sprawie brak jest dowodów, które świadczyłyby o tym, aby Spółka dokonywała szczegółowych ustaleń uzasadniających odmowę uwzględniania reklamacji. Nie bez znaczenia pozostaje również to, że nieuwzględnienie (zapewne niezrozumiałe dla klientów sklepu) zgłoszonych reklamacji opłaty dodatkowej mogło doprowadzić przez nich do uznania, że odmowa ta jest ostateczna. Część konsumentów zapewne zrezygnowała wówczas z dalszego dochodzenia anulowania wezwania do wniesienia opłaty dodatkowej, np. na drodze sądowej, co oznacza, że praktyka (...) Sp. z o.o. mogła w sposób istotny zniekształcić ich zachowanie po zawarciu umowy o usługę parkowania.
Sąd stwierdził, za Organem, że wszystkie przesłanki z art. 24 ust. 1 i 2 uokik zostały spełnione, co oznacza, że Spółka dopuściła się stosowania praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów i wycofała się z niej w chwili podanej w pkt I decyzji.
Tak też, odmowa anulowania wezwań do wniesienia opłaty dodatkowej za brak biletu uprawniającego do skorzystania z parkingu przy sklepie (...) lub (...) albo za brak opłaty parkingowej w sytuacji, gdy reklamację złożył konsument będący klientem jednego z ww. sklepów, a składając reklamację dysponował biletem parkingowym oraz dowodem potwierdzającym fakt pozostawania klientem tego sklepu w czasie, gdy (...) Sp. z o.o. wystawiła wezwanie do wniesienia opłaty dodatkowej, a nie upłynął jeszcze dopuszczalny czas bezpłatnego parkowania określony na bilecie, stanowi nieuczciwą praktykę rynkową, o której mowa w art. 4 ust. 1 upnpr.
Z tych wszystkich względów, mimo zmiany zaskarżonej decyzji w zakresie wysokości kary (do czego Sąd odniesie się w dalszej części uzasadnienia), odwołanie podlegało oddaleniu w pozostałym zakresie.
Prezes UOKiK był uprawniony do nałożenia na przedsiębiorcę kary pieniężnej za stosowanie zakwestionowanej praktyki. Zgodnie z art. 106 ust. 1 pkt 4 uokik, Prezes Urzędu może nałożyć na przedsiębiorcę, w drodze decyzji, karę pieniężną w wysokości nie większej niż 10% obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary, jeżeli przedsiębiorca ten, choćby nieumyślnie dopuścił się naruszenia zakazu określonego w art. 24. Wskazany przepis wskazuje wprawdzie na fakultatywność wymierzania kar, niemniej jednak odstąpienie od nałożenia kary powinno mieć miejsce w wyjątkowym przypadku, który zdaniem Sądu, nie wystąpił w rozpatrywanej sprawie
Okoliczności, które Prezes Urzędu ma obowiązek uwzględnić decydując o wymiarze kary pieniężnej to w szczególności: okoliczności naruszenia przepisów ustawy, uprzednie naruszenie przepisów ustawy, a także: okres, stopień oraz skutki rynkowe naruszenia przepisów ustawy, przy czym stopień naruszenia Prezes Urzędu ocenia biorąc pod uwagę okoliczności dotyczące natury naruszenia, działalności przedsiębiorcy, która stanowiła przedmiot naruszenia (art. 111 ust. 1 pkt 1 uokik). Ustalając wysokość kar pieniężnych zgodnie z ust. 1 Prezes Urzędu bierze pod uwagę okoliczności łagodzące lub obciążające, które wystąpiły w sprawie (art. 111 ust. 2 uokik).
Jak ustalono, w 2020 r. powodowy przedsiębiorca uzyskał obrót w wysokości (...) zł.
Prezes UOKiK przyjął, że okoliczności przedmiotowej sprawy uzasadniają przyjęcie, że punktem wyjścia do wymierzenia kary pieniężnej, jest ustalenie kwoty bazowej na poziomie (...) % obrotu osiągniętego przez (...) Sp. z o.o. w 2020 r., czyli na poziomie 94.233,80 zł. Podwyższona przez Prezesa UOKiK kwota bazowa o (...) % dała kwotę 150 774 zł (po zaokrągleniu do pełnego złotego), o czym orzeczono w zaskarżonym rozstrzygnięciu. Jednak, w ocenie Sądu, adekwatnym do okoliczności sprawy będzie podniesienie kwoty bazowej wyłącznie o (...) %, co stanowi kwotę 132.000 zł. Kwota orzeczona w punkcie pierwszym wyroku Sądu stanowi więc (...) % obrotu Spółki, uzyskanego w 2020 r. Obliczona w ten sposób kwota, nie przewyższa kary w maksymalnej wysokości, jaka została przewidziana w przepisie art. 106 ust. 1 pkt 4 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.
U podstaw częściowej zmiany zaskarżonej decyzji legła analiza przesłanek rzutujących na wymiar kary. Kary pieniężne stanowią bowiem istotny instrument w zapewnieniu przestrzegania przez przedsiębiorców przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Funkcja tych kar nie ogranicza się jednak tylko do prewencji, czyli zapobiegania kolejnym naruszeniom ustawy przez tego samego przedsiębiorcę (prewencja szczególna), jaki i odstraszania od dopuszczania się tych naruszeń w przyszłości przez innych przedsiębiorców (prewencja ogólna). Przedmiotowym karom przypisuje się bowiem także funkcje egzekucyjne (przymuszające do wykonania, por. np. art. 107 uokik) oraz represyjne. W tym ostatnim przypadku chodzi o nałożenie na przedsiębiorcę, dopuszczającego się naruszeń, represji w postaci adekwatnej dolegliwości finansowej. Istotny jest także walor edukacyjny kar wymierzanych za naruszenie zbiorowych interesów konsumentów, gdyż ich nałożenie ma na celu podkreślenie naganności zachowania karanego przedsiębiorcy. (por. K. Kohutek, M. Sieradzka, Komentarz do ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, System Informacji Prawnej LEX).
Zdaniem Sądu, kara w orzeczonej wysokości jest adekwatna do okoliczności stwierdzonego naruszenia, a jej wysokość jest na tyle dolegliwa, że stanowi dla Przedsiębiorcy odpowiedni środek represji. Sankcja finansowa wymierzona w zaskarżonej decyzji była natomiast zbyt wysoka. Nałożona kara spełnia równocześnie funkcję edukacyjną i prewencji ogólnej, zniechęcając do naruszania prawa również innych przedsiębiorców.
Sąd uznał także, że zakres nałożonych na Spółkę obowiązków usunięcia trwałych skutków naruszenia zbiorowych interesów konsumentów, o których orzeczono w pkt II decyzji jest proporcjonalny do możliwości Spółki i wagi stwierdzonego naruszenia. Są to obowiązki, których realizacja nie będzie dla Spółki nadmiernie uciążliwa, a jednocześnie przyczyni się do zrealizowania funkcji edukacyjnej decyzji.
Z tych wszystkich względów, na podstawie art. 479 31a § 1 i § 3 k.p.c., orzekł jak w sentencji.
O kosztach procesu rozstrzygnięto, zgodnie z wyrażoną w art. 98 § 1 k.p.c., zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, przyjmując, że powód, jako strona przegrywająca sprawę, zobowiązany jest do zwrotu pozwanemu kosztów procesu, na które złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w wysokości 720 zł ustalone na podstawie § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.
SSO Andrzej Turliński
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Warszawie
Osoba, która wytworzyła informację: Andrzej Turliński
Data wytworzenia informacji: