Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 listopada 2017 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie- Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w składzie:

Przewodniczący: SSO Witold Rękosiewicz	SSO Witold Rękosiewicz
Protokolant: sekretarz sądowy Magdalena Brzezińska	sekretarz sądowy Magdalena Brzezińska

po rozpoznaniu w dniu 23 listopada 2017 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

przeciwko (...) Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W.

o uznanie postanowienia wzorca umowy za niedozwolone

1.  Oddala powództwo.

2.  Zasądza od Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów na rzecz (...) Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. kwotę 77 zł (siedemdziesiąt siedem) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Witold Rękosiewicz.

Sygn. akt XVII AmC 52/15

UZASADNIENIE

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (Prezes UOKiK, powód) pozwem z dnia 19 marca 2015 r. (wpływ bezpośredni) wniósł o uznanie za niedozwolone i zakazanie (...) Towarzystwu (...) S.A. w W. (pozwany) stosowania w obrocie z konsumentami postanowienia wzorca umowy o treści: „Do obliczenia wartości polisy oraz wartości dodatkowej przyjmuje się cenę sprzedaży jednostki uczestnictwa obowiązującą w najbliższym dniu wyceny, następującym po dniu zarejestrowania przez Towarzystwo kompletu dokumentów niezbędnych do realizacja wypłaty wraz z wnioskiem o wypłatę wartości wykupu” oraz zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Prezes UOKiK złożył kopię wzorca umownego „Ogólne Warunki Ubezpieczenia Systematyczny Plan (...). (...)” znak: (...), zawierającego w art. X pkt 4 postanowienie, którego uznania za niedozwolone domagał się w pozwie.

Powód wskazał, że wymienione postanowienie reguluje sposób obliczenia wartości polisy oraz wartości dodatkowej na wypadek rozwiązania umowy ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi albo umowy dodatkowej zawartej w związku z taką umową. Zdaniem powoda przyjęcie do obliczenia wartości produktu ubezpieczeniowego dnia wyceny, poprzez posłużenie się określeniem „najbliższy dzień wyceny”, następujący po „zarejestrowaniu” przez „Towarzystwo kompletu dokumentów” nie precyzuje daty, w której obowiązuje cena sprzedaży jednostek uczestnictwa, po jakiej towarzystwo ustali należne konsumentowi świadczenie pieniężne. Tego rodzaju niejasność powoduje, że towarzystwo ubezpieczeń może dokonywać swobodnej, jednostronnej i wiążącej interpretacji postanowień umowy, co narusza interes konsumenta i odpowiada postanowieniu z art. 385 ³ pkt 9 k.c. (k.2).

Pozwany (...) Towarzystwo (...) S.A. z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Zdaniem pozwanego zarzuty powoda co do braku zdefiniowania terminu wyceny w kwestionowanym zapisie są bezpodstawne, a powołany zapis nie narusza przepisów ustawy o działalności ubezpieczeniowej. Pozwany wskazał, że zasady funkcjonowania Ubezpieczeniowego Funduszu Kapitałowego (UFK) określone zostały w art. XI OWU oraz Regulaminie lokowania środków ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego, który stanowi integralną część umowy ubezpieczenia (art. XI ust. 1 OWU). Zgodnie z wzorcem „ Zasady lokowania środków ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego”, stanowiącym załącznik do wszystkich umów ubezpieczenia inwestujących w UFK, mającym zastosowanie od dnia 1 września 2009 r. „ dniem wyceny jest każdy dzień roboczy, za wyjątkiem sobót oraz ostatni dzień kwartału” (art. V ust. 2 Zasad lokowania środków ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego). Ceny jednostek UFK są publikowane zarówno w dzienniku ogólnopolskim, jak i na stronie internetowej pozwanego (art. V ust. 6 Zasad lokowania środków ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego). W świetle tych postanowień, według pozwanego termin wyceny został określony jasno a oczywistym, jest iż „najbliższy dzień” wyceny, to zdefiniowany dzień wyceny następujący w najbliższym możliwym terminie po określonej dacie.

Konsument ma możliwość zweryfikowania wartości jednostek uczestnictwa, jaką pozwany przyjmuje do wyliczenia należnego świadczenia, ponieważ tę informację pozwany przekazuje przy wypłacie świadczenia. Pozwany stosuje wewnętrzną „ Procedurę obiegu dokumentów pomiędzy Departamentem Obsługi Indywidualnych Ubezpieczeń na życie a Departamentem Logistyki”, zgodnie z którą dniem zarejestrowania dokumentów jest dzień wpłynięcia wniosku konsumenta, w związku z czym konsument ma możliwość zweryfikowania daty zarejestrowania. Zgodnie z art. 61 § 1 k.c. wniosek konsumenta jest oświadczeniem woli stąd też, pozwany dokonuje rejestracji dokumentu w chwili zapoznania się z jego treścią czyli z datą wpływu do pozwanej. Kwestionowany zapis, powinien podlegać ocenie z uwzględnieniem innych zapisów umowy ubezpieczenia i obowiązujących pozwanego procedur, oraz przepisów prawa cywilnego, dotyczących składania oświadczeń woli.

Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny.

Pozwany (...) Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna z siedziba w W. w prowadzonej działalności gospodarczej, przy zawieraniu umów ubezpieczenia na życie stosuje w obrocie z konsumentami wzorzec umowy pod nazwą „Ogólne Warunki Ubezpieczenia Systematyczny Plan (...). (...)”, w którym zamieszczone jest kwestionowane przez powoda postanowienie. Pozwany nie zarzucił niezgodności kwestionowanego postanowienia z treścią stosowanego wzorca umownego. Zgodnie z art. XVIII pkt 16 postanowień końcowych OWU „integralną częścią OWU jest Tabela opłat i limitów oraz Zasady lokowania środków ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego, które stanowią załącznik do każdej umowy ubezpieczenia”. (k. 18 i k. 20 verte).

W tym stanie faktycznym Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Kwestionowane postanowienie reguluje sposób obliczenia wartości świadczenia pieniężnego, jakie będzie wypłacone konsumentowi w związku z rozwiązaniem umowy ubezpieczenia lub umowy dodatkowej. Wysokość wypłacanego świadczenia uzależniona jest od wartości jednostki uczestnictwa. Cena jednostki uczestnictwa jest zależna od czynników zewnętrznych i podlega ciągłym zmianom. Powód zarzucił, że z treści kwestionowanego postanowienia nie wynika, który dzień będzie przyjęty za dzień wyceny. W rezultacie pozwany może ustalać wartość należnego konsumentowi świadczenia przyjmując za dzień wyceny dzień, w którym cena jednostki uczestnictwa będzie korzystna dla ubezpieczyciela.

Z art. XI ust. 1 przedstawionego przez powoda wzorca umownego OWU wynika, że zasady funkcjonowania Ubezpieczeniowego Funduszu Kapitałowego określone zostały w OWU oraz Regulaminie lokowania środków ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego.

W myśl art. XVIII pkt 16 OWU integralną częścią OWU są Zasady lokowania środków ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego. Jak wynika z art. V pkt 2 Zasad lokowania środków ubezpieczonego funduszu kapitałowego „ Wartość aktywów i zobowiązań ustala się na każdy Dzień Wyceny. Dniem Wyceny jest każdy dzień roboczy, za wyjątkiem sobót, oraz ostatni dzień kwartału” (k.21). Przy zastosowaniu wymienionego postanowienia, stanowiącego integralną część wszystkich umów ubezpieczenia zawieranych z wykorzystaniem OWU, pozwany w sposób wyraźny i zrozumiały określił, co należy rozumieć pod pojęciem „dzień wyceny”. Informacja o wysokości ceny jednostki uczestnictwa w UFK w danym dniu jest publikowana w dzienniku ogólnopolskim i na stronie internetowej pozwanego (art. V ust. 6 Zasad lokowania środków ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego).

Sporny zapis nie uprawnia więc pozwanego do swobodnego ustalania dnia wyceny w sposób niekorzystny dla konsumentów. Umożliwia jednocześnie konsumentom precyzyjne ustalenie, w którym dniu po złożeniu przez konsumenta wniosku pozwany dokona obliczenia wartości polisy i wartości dodatkowej, oraz jaką cenę jednostki uczestnictwa (z jakiego dnia) przyjmie pozwany do tych obliczeń.

Twierdzenie powoda, iż kwestionowane postanowienie upoważnia pozwanego do pełnej swobody w zakresie przyjęcia dnia wyceny jednostek uczestnictwa należało więc uznać za nieuzasadnione.

Zdaniem Sądu z treści powołanych zapisów, wykorzystywanych przez pozwanego wzorców umownych OWU i Zasad lokowania środków ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego wyraźnie wynika, jaki dzień po złożeniu przez konsumenta wniosku jest przyjmowany za dzień wyceny, oraz jaka jest wartość jednostki uczestnictwa w dowolnym dniu. Powyższe informacje zostały sformułowane w sposób czytelny i zrozumiały dla świadomego konsumenta, za jakiego należy uważać osoby przystępujące do umowy ubezpieczenia z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym. Mając ponadto na uwadze, że dniem rejestracji jest dzień złożenia dokumentów do realizacji wypłaty i wniosku o wypłatę, a przy wypłacie świadczenia konsument otrzymuje informację o wartości jednostek uczestnictwa, jaka została przyjęta do wyliczenia należnego świadczenia, uznać należało, iż w oparciu o posiadane informacje możliwa jest weryfikacja, czy wartość przyznanego świadczenia została ustalona w sposób obiektywny, z uwzględnieniem ceny jednostki uczestnictwa ustalonej zgodnie z treścią kwestionowanego postanowienia. Innymi słowy, czy za podstawę wyceny przyjęto cenę sprzedaży jednostki uczestnictwa, obowiązującą w dniu wypadającym po dniu rejestracji wniosku konsumenta, a jeżeli wniosek został złożony w ostatnim dniu roboczym tygodnia lub w dniu poprzedzającym dzień wolnym od pracy, obowiązującą w najbliższym dniu roboczym, albo w ostatnim dniu kwartału.

Mając powyższe na uwadze, przy uwzględnieniu treści zapisów wzorca umownego stosowanego przez pozwanego uznać należało, że kwestionowane postanowienie nie spełnia wymienionych w art. 385 ¹ § 1 k.c. przesłanek klauzuli niedozwolonej. Nie daje pozwanemu możliwości ustalenia wartości należnej konsumentowi kwoty wykupu w sposób niekorzystny dla konsumenta, z naruszeniem obiektywnie ustalonych we wzorcu umownym zasad działania. Na podstawie określonych w kwestionowanym postanowieniu i innych zapisach OWU i Zasad lokowania środków ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego, reguł postępowania oraz z uwzględnieniem innych czynników zewnętrznych, mających wpływ na wysokość ceny jednostki uczestnictwa również konsument może w przybliżeniu ustalić, kiedy z jego punktu widzenia opłacalne będzie złożenie wniosku o wypłatę wartości wykupu. Oznacza to, że kwestionowane postanowienie w sposób symetryczny chroni interesy obu stron umowy zawartej na podstawie wykorzystywanych przez pozwanego OWU.

Zdaniem Sądu z kwestionowanego postanowienia nie wynika nieusprawiedliwiona dysproporcja praw i obowiązków stron umowy. Brak więc podstaw do uznania, że analizowane postanowienie kształtuje prawa i obowiązki konsumentów w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i narusza rażąco interesy konsumentów. Nie jest również tożsame z klauzulą niedozwoloną wymienioną w art. 385 ³ pkt 9 k.c., ponieważ w powiązaniu z innymi postanowieniami wzorca umownego nie daje pozwanemu uprawnienia do wiążącej interpretacji umowy.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności Sąd Okręgowy oddalił roszczenie powoda jako bezzasadne.

O zasądzeniu od powoda na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 108 ustawy z dnia 28 lipca 2008 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn. Dz. U. z 2014 r. poz. 1025 z późn. zm.) stosownie do wyniku sporu.

Za koszty celowe Sąd przyjął wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w wysokości 60 zł, ustalone na podstawie § 14 ust. 2 pkt 2 Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz.1800), oraz 17 zł tytułem opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa procesowego.

SSO Witold Rękosiewicz.