Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 maja 2016 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w składzie:

Przewodniczący: SSO Bogdan Gierzyński

Protokolant: sekretarz sądowy Ewa Naróg

po rozpoznaniu w dniu 23 maja 2016 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa R. P.

przeciwko (...) Bank Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powoda R. P. na rzecz pozwanego (...) Bank Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 60 zł (sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

3.  kosztami opłaty sądowej od pozwu w kwocie 600 zł (słownie: sześćset złotych) obciąża Skarb Państwa.

SSO Bogdan Gierzyński

Sygn. akt XVII AmC 3031/14

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 7 listopada 2014 r. R. P. domagał się uznania za niedozwolone i zakazania wykorzystywania przez (...) Bank S.A. z siedzibą w W. postanowień wzorca umowy kredytu hipotecznego indeksowanego do CHF o następującej treści:

a)  § 1 ust. 1 Umowy Kredytu— „Bank udziela Kredytobiorcy kredytu w kwocie złotych polskich (słownie: ________________) indeksowanego kursem CHF Przy założeniu, że uruchomiono całość kredytu w dacie sporządzenia umowy równowartość kredytu wynosiłaby _________________CHF, rzeczywista równowartość zostanie określona po wpłacie ostatniej transzy kredytu. Kredytobiorca oświadcza, iż jest świadomy ryzyka kursowego, związanego ze zmianą kursu waluty indeksowanej w stosunku do złotego, w całym okresie kredytowania i akceptuje to ryzyko”;

b)  § 1 ust. 3 Umowy Kredytu — „Oprocentowanie kredytu jest zmienne i nadzień sporządzenia umowy wynosi 5,38% w skali roku, na które składa się suma obowiązującej stawki DBCHF i stałej marży Banku, która wynosi 2,54 %. Kredytobiorca oświadcza, iż jest świadomy ryzyka wynikającego ze zmiennego oprocentowania w całym okresie kredytowania i akceptuje to ryzyko";

c)  § 1 ust. 7 Umowy Kredytu - „Całkowity koszt kredytu na dzień sporządzenia Umowy Kredytu wynosi 673 081,20 złotych polskich (podana kwota nie uwzględnia ryzyka kursowego). Ostateczna wysokość całkowitego kosztu kredytu uzależniona jest od zmian poziomu oprocentowania kredytu w całym okresie kredytowania";

d)  § 3 ust. 2 Umowy Kredytu - „Ubezpieczenie z tytułu pakietowego ubezpieczenia na wypadek odmowy ustanowienia hipoteki, przez 3 pierwszy miesiące kredytowania. Ubezpieczenie ulega przedłużeniu na okres kolejnych 9 miesięcy, o ile Kredytobiorca nie przedłoży w terminie 3 m - ty od wpłaty kredytu/ J transzy odpisu z KW Nieruchomości z wpisem hipoteki na rzecz Banku na pierwszym miejscu i niezawierającego obciążeń niezaakceptowanych przez Bank. Kredytobiorca upoważnia Bank do wznowienia ubezpieczenia na kolejne okresy 9 — miesięczne i doliczenia składki w wysokości 0,9% kwoty kredytu, w trybie podwyższenia bieżącego salda kredytowego;

e) § 4 Umowy Kredytu - „Kredytobiorca wyraża zgodę na uczestnictwo w programie (...) w ramach ubezpieczeń:

a) ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej w życiu codziennym — wysokość składki za pierwszy rok ubezpieczenia wynosi_____________ złotych polskich”;

f)  § 9 ust. 2 Umowy Kredytu - „W dniu wypłaty kredytu lub każdej transzy kredytu kwota wypłaconych środków będzie przeliczana do CH F według kursu kupna walut określonego w Tabeli Kursów — obowiązującego w dniu uruchomienia środków";

g)  § 10 ust. 1 Umowy Kredytu - „Kredytobiorca zobowiązuje się dokonać w okresie objętym umową spłaty rat kapitałowo — odsetkowych i odsetkowych w terminach, kwotach i na rachunek wskazany w aktualnym harmonogramie spłat. Harmonogram spłat Kredytobiorca otrzymuje w szczególności po wypłacie kredytu każdej transzy kredytu zdanie oprocentowania każdorazowo na okres 24 — miesięczny. Zmiana numeru rachunku pomocniczego nie wymaga aneksu do umowy";

h)  § 10 ust. 3 Umowy Kredytu - „Wysokość zobowiązania będzie ustalana jako równowartość wymaganej spłaty wyrażonej w CHF — po jej przeliczeniu według kursu sprzedaży walut określonego w „Bankowej tabeli kursów walut dla kredytów dewizowych oraz indeksowanych kursem walut obcych do CHF obowiązującego w dniu spłaty";

i) § 13 Umowy Kredytu 1. Oprocentowanie kredytu jest zmienne i ulega zmianie w pierwszym dniu najbliższego miesiąca następującego po ostatniej zmianie indeksu DBCHF.

2.  Indeks DBCHF dla każdego miesiąca oblicza się jako średnią arytmetyczną stawek LJBOR 3 m obowiązujących w dniach roboczych w okresie liczonym od 26 dnia miesiąca, poprzedzającego miesiąc ostatni do 25 dnia miesiąca poprzedzającego zmianę.

3.  W przypadku, gdy 26 dzień miesiąca jest dniem wolnym od pracy , średnia stawek LJBOR # m obliczana jest od najbliższego dnia roboczego następującego po tym dniu. W przypadku, gdy 25 dzień miesiąca jest dniem wolnym od pracy, średnia stawek LIBOR 3m obliczana jest do najbliższego dnia roboczego poprzedzającego ten dzień.

4.  Indeks DBCHF obliczany jest do dwóch miejsc po przecinku.

5.Indeks DBCHF ulega zwianie w okresach miesięcznych i obowiązuje od pierwszego dnia miesiąca jeżeli wartość Indeksu jest różna od obowiązującej stawki Indeksu DBCHF o przynajmniej 0,1 punktu procentowego i obowiązuje od pierwszego kalendarzowego dnia miesiąca.

6.  W przypadku likwidacji stawki 1 (...). Bank w terminie 14-stu dni od daty jej likwidacji określi nowy czynnik, na podstawie, którego określane będzie oprocentowanie kredytu, nie spowoduje to jednak zwiększenia marży ryzyka Banku. Nowy wskaźnik obowiązywać będzie od 1 -go dnia kwartału następującego po kwartale, w którym stawka LIBOR ulega likwidacji.

7.  Bank dokonując zmiany oprocentowania, zawiadamia Kredytobiorcę, Poręczycieli i właścicieli nieruchomości o aktualnej wysokości stopy oprocentowania oraz dacie jej wprowadzenia, doręczając nowy harmonogram spłat listem poleconym. Zawiadomienie o fenianie oprocentowania staje się integralną częścią umowy i nie wymaga aneksu";

j) § 15 ust. 5 Umowy Kredytu - ,, Bank zastrzega sobie prawo do zwiany Tabeli Prowizji i Opłat w okresie obowiązywania umowy kredytu jeże/i wystąpi przynajmniej jedna z poniższych przyczyn:

- zmiana parametrów tynkowych, środowiska konkurencji, przepisów prawa, w szczególności przepisów podatkowych i rachunkowych, stosowanych w sektorze bankowym,

- zmiana poziomu inflacji bądź innych warunków makroekonomicznych,

- zmiana zakresu i/ lub formy realizacji określonych czynności i usług,

- zmiana wysokości kosztów operacji i usług ponoszonych przez Bank oraz zmiany organizacyjne i technologiczne Banku,

- dostosowanie się do najlepszych krajowych i międzynarodowych praktyk bankowych. O zmianie Tabeli Prowizji i Opłat Bank powiadamia listem poleconym doręczając zmienioną Tabelę"

k) § 15 ust. 10 Umowy Kredytu - „W przypadku niewykonania zobowiązań przez Kredytobiorcę Bank ma prawo pobrać następujące prowizję wskazane na dzień sporządzenia umowy wynikające z Tabeli Prowizji i Opłat:

b)  z tytułu uzyskania przez. Bank odpisu z księgi wieczystej nieruchomości będącej przedmiotem Zabezpieczenia hipotecznego, w wysokości 150 złotych

c)  z tytułu wystąpienia przez Bank wnioskiem o wpis hipoteki na koszt Kredytobiorcy w wysokości 450 złotych

d)  z tytułu wezwania do dostarczenia dokumentów wymaganych zgodnie z umową w wysokości określonej 30 złotych

e) monitu w wysokości 30 złotych

f) zawiadomienia o wysokości zadłużenia w wysokości 30 złotych

g) zawiadomienia o zamiarze wypowiedzenia umowy z uwagi na zadłużenie w wysokości 30 złotych

h) z tytułu wezwania do zapłaty 30 złotych

i) z tytułu ostatecznego wezwania do zapłaty w wysokości 40 złotych

Opłaty te mogą ulec zmianie w przypadku zmiany Tabeli Prowizji i Opłat zgodnie z zasadami określonymi w ust. 1-3";

i)  § 18 Umowy Kredytu - „W przypadku, gdy w okresie obowiązywania umowy kredytu nastąpi zmiana wartości ustanowionych prawnie zabezpieczeń, zagrożenie terminowej spłaty kredytu i/lub pogorszenie się sytuacji finansowej Kredytobiorcy Bank może zażądać ustanowienia dodatkowego prawnego zabezpieczenia kredytu i zjecie zbadanie stanu prawnego i technicznego oraz określenia wartości rynkowej nieruchomości stanowiącej przedmiot zabezpieczenia. Kredytobiorca zobowiązuje się udostępnić osobie upoważnionej przez Bank przedmiot zabezpieczenia w celu wykonania czynności";

i)  § 19 Umowy Kredytu - „2. Uczestnictwo w Programie (...) Bank (...) jest dobrowolne. W kolejnych latach opłata za uczestnictwo w programie wynosi:

a)  ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej w życiu codziennym — wysokość składki za każde 12 miesięcy w kolejnych latach ubezpieczenia 0,5% salda zadłużenia z tytułu umowy kredytu w dniu odnowienia ubezpieczenia w ostatnim dniu miesiąca poprzedzającym odnowienie ubezpieczenia.

3.  Ochrona ubezpieczeniowa kontynuowana jest w dalszych latach trwania umowy ubezpieczeniowej, jeżeli przed upływem okresu ubezpieczenia Kredytobiorca nie złoży pisemnego oświadczenia o rezygnacji z ochrony ubezpieczeniowej.

4.  Kredytobiorca w każdym momencie trwania umowy ubezpieczeniowej może zrezygnować z ubezpieczenia ze skutkiem na ostatni dzień okresu, za który została naliczona składka.

5.  Ochrona ubezpieczeniowa ustaje w przypadku całkowitej spłaty kredytu (za wyjątkiem ubezpieczenia nieruchomości od ognia i innych zdarzeń losowych), wypowiedzenia umowy kredytu albo w innych przypadkach wskazanych w warunkach umowy ubezpieczenia.

6. Kredytobiorca wyraża zgodę, aby wszelkie koszty i opłaty związane z Programem (...) Bank (...) w trakcie uczestnictwa w Programie były doliczane do kwoty kredytu w trybie podwyższenia bieżącego salda kredytowego, a w przypadku ubezpieczenia nieruchomości od ognia i innych zdarzeń losowych od raty spłaty";

j) § 24 ust. 1 Umowy Kredytu — „ Kredytobiorca i Poręczyciel zobowiązują się do wskazywania każdorazowo nowego adresu do doręczeń na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W przypadku gdyby Kredytobiorca nie przybywał pod wskazanym adresem jako adresem doręczeń dłużej niż 10 dni Zobowiązany jest wskazać adres do doręczeń w tym okresie bądź udzielić pełnomocnictwa pocztowego i poinformować Bank o osobie pełnomocnika. W przypadku niedopełnienia tego obowiązku, korespondencja skierowana pod ostatnio wskazany adres uznawana jest za doręczoną po 7 dniach od daty jej wysiania. W przypadku braku wskazania właściwego adresu — ostatnio wskazany adres do doręczeń będzie adresem właściwym dla miejsca zamieszkania Kredytobiorcy w postępowaniu sądowym."

Powód wniósł ponadto o przeprowadzenie rozprawy także pod jego nieobecność, o wydanie wyroku zaocznego w razie zaistnienia przesłanek wskazanych w art. 339 § 1 k.p.c. oraz o nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności. Ponadto wniósł o dopuszczenie oraz przeprowadzenie dowodu z Umowy Kredytu Hipotecznego nr (...) z dnia 31 października 2007 r. (załączonej do pozwu) na okoliczność treści wzorca umowy (Umowy Kredytu) stosowanego przez Pozwanego oraz zamieszczenia w niej klauzul niedozwolonych opisanych w pozwie, o dopuszczenie oraz przeprowadzenie dowodu z dokumentów wskazanych w treści uzasadnienia niniejszego pozwu na okoliczności w niej wskazane, tj. oryginału umowy kredytu hipotecznego nr (...) indeksowanego do CHF wraz z aneksami, odpisu wypowiedzenia umowy kredytu z dnia 15 października 2012 r., odpisu pisma „Ostateczne wezwanie do zapłaty” z dnia 30 kwietnia 2014 r., odpisu pisma „Obwieszczenie o pierwszej licytacji nieruchomości nr KW (...), a także o zobowiązanie Pozwanego do przedstawienia stosowanego przez Pozwanego wzorca umowy kredytu hipotecznego indeksowanego do CHF, w tym w szczególności o zobowiązanie Pozwanego do przedstawienia stosowanego przez Pozwanego w październiku 2007 r. wzorca umowy kredytu hipotecznego indeksowanego do CHF.

Powód wniósł o zasądzenie kosztów postępowania od Pozwanego na jego rzecz według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód wskazał, że wskazane w petitum pozwu postanowienia umowy kredytowej są niedozwolone i pozwany powinien zaprzestać ich stosowania w umowach z konsumentami. Stwierdził m.in. iż kwota i waluta kredytu nie zostały jednoznacznie i w sposób nie budzący wątpliwości dla kredytobiorcy określone. W jego ocenie Bank w sposób celowy i świadomy wprowadzał klientów w błąd, m.in. określając w sposób lapidarny całkowity koszt kredytu, jak i błędne przekonania co do istotności ryzyka kursowego. Pozwany pozbawił ponadto konsumentów możliwości negocjowania warunków uzyskania kredytu i zostało spełnione kryterium baraku indywidualnego uzgodnienia z konsumentem oraz kryterium kształtowania praw i obowiązków konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. Zakwestionowała również prawidłowość wyliczenia oprocentowania DBCHF. Co powoduje ze praktycznie wysokość oprocentowania jest każdorazowo (co miesiąc) narzucana przez pozwanego, bez żadnej możliwości kontroli tego oprocentowania przez kredytobiorcę, a nawet prawidłowości wyliczenia tego oprocentowania. Pozwany wskazał również, że zakwestionowane postanowienia zawierają postanowienia o treści podobnej do postanowień uznanych za niedozwolone. Podniósł także, że (...) Bank S.A. z siedzibą w W. jest następcą prawnym (...) Bank S.A. w K..

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości, dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów, tj. dokumentu wniosku kredytowego powoda do umowy kredytu hipotecznego nr (...) z dnia 31.10.2007 r., (...) z dnia 29.12.2014 r., raportu specjalnego „Wolna konkurencja rynkowa na rynku kredytowy jest korzystna dla konsumenta i gospodarki”, sprawozdania stenograficznego z 29. posiedzenia Senatu RP w dniach 19 i 20 lutego 2014 r., wydruku do WIBOR na dzień 31.07.2007 r.

Wniósł też o przesłuchanie powoda, o zwrócenie się przez sąd do właściwego dla powoda Urzędu Skarbowego w P. z wnioskiem o przesłanie informacji, czy zaciągnięty kredyt hipoteczny został zaliczony w koszt uzyskania dochodu firmy prowadzonej przez kredytobiorcę, ewentualnie, gdyby właściwy Urząd Skarbowy nie posiadał powyższej informacji, o wskazanie adresu podmiotu, który prowadzi księgowość kredytobiorcy, dla celów nadesłania informacji, czy przedmiotowy kredyt służył finansowaniu prowadzenia działalności gospodarczej powoda, względnie przesłuchanie tej osoby lub pracownika posiadającego stosowne o informacje. Pozwany wniósł ponadto o opinię biegłego z zakresu rachunkowości na okoliczność, czy przedmiotowy kredyt służył finansowaniu prowadzenia działalności gospodarczej – biegły winien sporządzić opinię po zbadaniu ksiąg rachunkowych powoda. Pozwany wniósł o zobowiązanie powoda do ujawnienia biegłemu ksiąg rachunkowych i innych niezbędnych do sporządzenia opinii dokumentów.

Pozwany wniósł ponadto o zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego w wysokości prawem przewidzianej.

Pozwany przyznał, że (...) Bank S.A. z siedzibą w W. jest następcą prawnym (...) Bank S.A. w K. – (...) Oddział w Ł., który zawarł z powodem umowę wskazaną w pozwie.

Pozwany zaprzeczył aby wskazana przez powoda treść postanowień umowy kredytu hipotecznego wykorzystywana w umowie uznać można było za niedozwolona i zakazaną, by pozwany stosując przedmiotowa umowę kredytu pozbawił konsumentów możliwości negocjowania warunków uzyskania kredytu, a tym samym spełnił kryterium braku indywidualnego uzgodnienia z konsumentem oraz kryterium kształtowania praw i obowiązków konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszającymi jego interesy. Zaprzeczył ponadto aby treść postanowień przedmiotowej umowy kredytu hipotecznego nie była zgodna z przepisami prawa bankowego i nie pozwalała na przyjęcie, że kwota i waluta kredytu zostały jednoznacznie i w sposób niebudzący wątpliwości określone dla kredytobiorcy, jak też aby pozwany, stosując wskazane przez powoda postanowienia, w sposób celowy i przemyślany wprowadzał klientów w błąd co do skutków zawarcia umowy o kredyt indeksowany, w szczególności co do faktycznego ryzyka kursowego i wywoływał błędne przekonanie co do istotności ryzyka kursowego.

Pozwany wskazał na przypuszczenie, że kredyt służył powodowi finansowaniu rzeczy lub innych praw nabytych bezpośrednio z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Pozwany zakwestionował m.in. fakt stosowania przez niego w umowach według wzoru załączonego do pozwu, zakwestionowanych klauzul od 2008 roku. W jego ocenie powyższe uzasadnia do oddalenia powództwa ze względu na brak interesu powoda w rozstrzygnięciu niniejszej sprawy.

Sąd Okręgowy – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwany (...) Bank S.A. z siedzibą w W. jest przedsiębiorcą wpisanym w dniu 25 kwietnia 2008 r. do Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS (...), na skutek przejęcia części majątku innej spółki ( (...) S.A. z siedzibą we W.) na (...) Bank S.A. w wyniku podziału oraz połączenia poprzez przeniesienie całego majątku (...) Bank S.A. z siedzibą w W. zarejestrowanej pod nr KRS (...) na (...) Bank S.A. z siedzibą w W., zarejestrowana pod nr KRS (...), co stanowi połączenie poprzez przejęcie. (...) Bank S.A. prowadzi działalność bankową. /k. 54-67/

W ramach swej działalności bank zawierał m.in. umowy kredytu hipotecznego indeksowanego do CHF. W umowach posługiwał się w obrocie z konsumentami następującymi postanowieniami:

§ 8 ust. 1 wzorca umowy o treści: "Bank zgodnie z Tabelą prowizji za czynności bankowe oraz opłat za inne czynności w (...) Banku S.A., pobiera opłaty i prowizje za wykonanie następujących czynności: - wysłanie do Kredytobiorcy lub poręczyciela monitu i wezwania do zapłaty – 50,00 PLN ”.

b)  § 1 ust. 1 Umowy Kredytu— „Bank udziela Kredytobiorcy kredytu w kwocie złotych polskich (słownie: ________________) indeksowanego kursem CHF Przy założeniu, że uruchomiono całość kredytu w dacie sporządzenia umowy równowartość kredytu wynosiłaby _________________CHF, rzeczywista równowartość zostanie określona po wpłacie ostatniej transzy kredytu. Kredytobiorca oświadcza, iż jest świadomy ryzyka kursowego, związanego ze zmianą kursu waluty indeksowanej w stosunku do złotego, w całym okresie kredytowania i akceptuje to ryzyko”;

e)  § 1 ust. 3 Umowy Kredytu — „Oprocentowanie kredytu jest zmienne i nadzień sporządzenia umowy wynosi 5,38% w skali roku, na które składa się suma obowiązującej stawki DBCHF i stałej marży Banku, która wynosi 2,54 %. Kredytobiorca oświadcza, iż jest świadomy ryzyka wynikającego ze zmiennego oprocentowania w całym okresie kredytowania i akceptuje to ryzyko";

f)  § 1 ust. 7 Umowy Kredytu - „Całkowity koszt kredytu na dzień sporządzenia Umowy Kredytu wynosi 673 081,20 złotych polskich (podana kwota nie uwzględnia ryzyka kursowego). Ostateczna wysokość całkowitego kosztu kredytu uzależniona jest od zmian poziomu oprocentowania kredytu w całym okresie kredytowania";

g)  § 3 ust. 2 Umowy Kredytu - „Ubezpieczenie z tytułu pakietowego ubezpieczenia na wypadek odmowy ustanowienia hipoteki, przez 3 pierwszy miesiące kredytowania. Ubezpieczenie ulega przedłużeniu na okres kolejnych 9 miesięcy, o ile Kredytobiorca nie przedłoży w terminie 3 m - ty od wpłaty kredytu/ J transzy odpisu z KW Nieruchomości z wpisem hipoteki na rzecz Banku na pierwszym miejscu i niezawierającego obciążeń niezaakceptowanych przez Bank. Kredytobiorca upoważnia Bank do wznowienia ubezpieczenia na kolejne okresy 9 — miesięczne i doliczenia składki w wysokości 0,9% kwoty kredytu, w trybie podwyższenia bieżącego salda kredytowego;

e) § 4 Umowy Kredytu - „Kredytobiorca wyraża zgodę na uczestnictwo w programie (...) w ramach ubezpieczeń:

a) ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej w życiu codziennym — wysokość składki za pierwszy rok ubezpieczenia wynosi_____________ złotych polskich”;

j)  § 9 ust. 2 Umowy Kredytu - „W dniu wypłaty kredytu lub każdej transzy kredytu kwota wypłaconych środków będzie przeliczana do CH F według kursu kupna walut określonego w Tabeli Kursów — obowiązującego w dniu uruchomienia środków";

k)  § 10 ust. 1 Umowy Kredytu - „Kredytobiorca zobowiązuje się dokonać w okresie objętym umową spłaty rat kapitałowo — odsetkowych i odsetkowych w terminach, kwotach i na rachunek wskazany w aktualnym harmonogramie spłat. Harmonogram spłat Kredytobiorca otrzymuje w szczególności po wypłacie kredytu każdej transzy kredytu zdanie oprocentowania każdorazowo na okres 24 — miesięczny. Zmiana numeru rachunku pomocniczego nie wymaga aneksu do umowy";

l)  § 10 ust. 3 Umowy Kredytu - „Wysokość zobowiązania będzie ustalana jako równowartość wymaganej spłaty wyrażonej w CHF — po jej przeliczeniu według kursu sprzedaży walut określonego w „Bankowej tabeli kursów walut dla kredytów dewizowych oraz indeksowanych kursem walut obcych do CHF obowiązującego w dniu spłaty";

i) § 13 Umowy Kredytu 1. Oprocentowanie kredytu jest zmienne i ulega zmianie w pierwszym dniu najbliższego miesiąca następującego po ostatniej zmianie indeksu DBCHF.

5.  Indeks DBCHF dla każdego miesiąca oblicza się jako średnią arytmetyczną stawek LJBOR 3 m obowiązujących w dniach roboczych w okresie liczonym od 26 dnia miesiąca, poprzedzającego miesiąc ostatni do 25 dnia miesiąca poprzedzającego zmianę.

6.  W przypadku, gdy 26 dzień miesiąca jest dniem wolnym od pracy , średnia stawek LJBOR # m obliczana jest od najbliższego dnia roboczego następującego po tym dniu. W przypadku, gdy 25 dzień miesiąca jest dniem wolnym od pracy, średnia stawek LIBOR 3m obliczana jest do najbliższego dnia roboczego poprzedzającego ten dzień.

7.  Indeks DBCHF obliczany jest do dwóch miejsc po przecinku.

5.Indeks DBCHF ulega zwianie w okresach miesięcznych i obowiązuje od pierwszego dnia miesiąca jeżeli wartość Indeksu jest różna od obowiązującej stawki Indeksu DBCHF o przynajmniej 0,1 punktu procentowego i obowiązuje od pierwszego kalendarzowego dnia miesiąca.

8.  W przypadku likwidacji stawki 1 (...). Bank w terminie 14-stu dni od daty jej likwidacji określi nowy czynnik, na podstawie, którego określane będzie oprocentowanie kredytu, nie spowoduje to jednak zwiększenia marży ryzyka Banku. Nowy wskaźnik obowiązywać będzie od 1 -go dnia kwartału następującego po kwartale, w którym stawka LIBOR ulega likwidacji.

9.  Bank dokonując zmiany oprocentowania, zawiadamia Kredytobiorcę, Poręczycieli i właścicieli nieruchomości o aktualnej wysokości stopy oprocentowania oraz dacie jej wprowadzenia, doręczając nowy harmonogram spłat listem poleconym. Zawiadomienie o fenianie oprocentowania staje się integralną częścią umowy i nie wymaga aneksu";

j) § 15 ust. 5 Umowy Kredytu - ,, Bank zastrzega sobie prawo do zwiany Tabeli Prowizji i Opłat w okresie obowiązywania umowy kredytu jeże/i wystąpi przynajmniej jedna z poniższych przyczyn:

- zmiana parametrów tynkowych, środowiska konkurencji, przepisów prawa, w szczególności przepisów podatkowych i rachunkowych, stosowanych w sektorze bankowym,

- zmiana poziomu inflacji bądź innych warunków makroekonomicznych,

- zmiana zakresu i/ lub formy realizacji określonych czynności i usług,

- zmiana wysokości kosztów operacji i usług ponoszonych przez Bank oraz zmiany organizacyjne i technologiczne Banku,

- dostosowanie się do najlepszych krajowych i międzynarodowych praktyk bankowych. O zmianie Tabeli Prowizji i Opłat Bank powiadamia listem poleconym doręczając zmienioną Tabelę"

k) § 15 ust. 10 Umowy Kredytu - „W przypadku niewykonania zobowiązań przez Kredytobiorcę Bank ma prawo pobrać następujące prowizję wskazane na dzień sporządzenia umowy wynikające z Tabeli Prowizji i Opłat:

e)  z tytułu uzyskania przez. Bank odpisu z księgi wieczystej nieruchomości będącej przedmiotem Zabezpieczenia hipotecznego, w wysokości 150 złotych

f)  z tytułu wystąpienia przez Bank wnioskiem o wpis hipoteki na koszt Kredytobiorcy w wysokości 450 złotych

g)  z tytułu wezwania do dostarczenia dokumentów wymaganych zgodnie z umową w wysokości określonej 30 złotych

e) monitu w wysokości 30 złotych

f) zawiadomienia o wysokości zadłużenia w wysokości 30 złotych

g) zawiadomienia o zamiarze wypowiedzenia umowy z uwagi na zadłużenie w wysokości 30 złotych

h) z tytułu wezwania do zapłaty 30 złotych

i) z tytułu ostatecznego wezwania do zapłaty w wysokości 40 złotych

Opłaty te mogą ulec zmianie w przypadku zmiany Tabeli Prowizji i Opłat zgodnie z zasadami określonymi w ust. 1-3";

m)  § 18 Umowy Kredytu - „W przypadku, gdy w okresie obowiązywania umowy kredytu nastąpi zmiana wartości ustanowionych prawnie zabezpieczeń, zagrożenie terminowej spłaty kredytu i/lub pogorszenie się sytuacji finansowej Kredytobiorcy Bank może zażądać ustanowienia dodatkowego prawnego zabezpieczenia kredytu i zjecie zbadanie stanu prawnego i technicznego oraz określenia wartości rynkowej nieruchomości stanowiącej przedmiot zabezpieczenia. Kredytobiorca zobowiązuje się udostępnić osobie upoważnionej przez Bank przedmiot zabezpieczenia w celu wykonania czynności";

j)  § 19 Umowy Kredytu - „2. Uczestnictwo w Programie (...) Bank (...) jest dobrowolne. W kolejnych latach opłata za uczestnictwo w programie wynosi:

b)  ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej w życiu codziennym — wysokość składki za każde 12 miesięcy w kolejnych latach ubezpieczenia 0,5% salda zadłużenia z tytułu umowy kredytu w dniu odnowienia ubezpieczenia w ostatnim dniu miesiąca poprzedzającym odnowienie ubezpieczenia.

6.  Ochrona ubezpieczeniowa kontynuowana jest w dalszych latach trwania umowy ubezpieczeniowej, jeżeli przed upływem okresu ubezpieczenia Kredytobiorca nie złoży pisemnego oświadczenia o rezygnacji z ochrony ubezpieczeniowej.

7.  Kredytobiorca w każdym momencie trwania umowy ubezpieczeniowej może zrezygnować z ubezpieczenia ze skutkiem na ostatni dzień okresu, za który została naliczona składka.

8.  Ochrona ubezpieczeniowa ustaje w przypadku całkowitej spłaty kredytu (za wyjątkiem ubezpieczenia nieruchomości od ognia i innych zdarzeń losowych), wypowiedzenia umowy kredytu albo w innych przypadkach wskazanych w warunkach umowy ubezpieczenia.

6. Kredytobiorca wyraża zgodę, aby wszelkie koszty i opłaty związane z Programem (...) Bank (...) w trakcie uczestnictwa w Programie były doliczane do kwoty kredytu w trybie podwyższenia bieżącego salda kredytowego, a w przypadku ubezpieczenia nieruchomości od ognia i innych zdarzeń losowych od raty spłaty";

j) § 24 ust. 1 Umowy Kredytu — „ Kredytobiorca i Poręczyciel zobowiązują się do wskazywania każdorazowo nowego adresu do doręczeń na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W przypadku gdyby Kredytobiorca nie przybywał pod wskazanym adresem jako adresem doręczeń dłużej niż 10 dni Zobowiązany jest wskazać adres do doręczeń w tym okresie bądź udzielić pełnomocnictwa pocztowego i poinformować Bank o osobie pełnomocnika. W przypadku niedopełnienia tego obowiązku, korespondencja skierowana pod ostatnio wskazany adres uznawana jest za doręczoną po 7 dniach od daty jej wysiania. W przypadku braku wskazania właściwego adresu — ostatnio wskazany adres do doręczeń będzie adresem właściwym dla miejsca zamieszkania Kredytobiorcy w postępowaniu sądowym."

/k. 18-23v/

Pozwany zaprzestał stosowania kwestionowanego postanowienia od 2008 roku. /k. 75/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie twierdzeń zawartych w pismach procesowych stron oraz załączonych do pism stron załączników. W okolicznościach przedmiotowej sprawy, zbędne okazało się przeprowadzenie przez sąd zawnioskowanych przez stronę dowodów, nie mających znaczenia w przedmiotowej sprawie.

Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył co następuje.

Powództwo jako nieudowodnione podlega oddaleniu.

Zgodnie z treścią art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Powyższa zasada przeniesiona na grunt niniejszej sprawy oznacza, że to na powodzie, który wywodził skutki prawne z faktu posługiwania się przez pozwanego określonym postanowieniem zawartym we wzorcu umownym, spoczywał obowiązek udowodnienia faktu posługiwania się w obrocie z konsumentami takim wzorcem. Na gruncie przepisów proceduralnych powyższą kwestię reguluje natomiast art. 232 k.p.c., zgodnie z którym strony są zobowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne.

Powołane wyżej normy statuują obowiązującą w polskim procesie cywilnym zasadę kontradyktoryjności, która oznacza, że gromadzenie materiału procesowego należy do stron procesu. Jest to ciężar procesowy, realizowany przez stronę w jej własnym interesie, albowiem jeżeli strona pozostanie bierna, to musi się liczyć z ujemnymi konsekwencjami tejże bierności. Biorąc pod uwagę materiał dowodowy zgromadzony w przedmiotowej sprawie, a także mając na względzie zasadę ciężaru dowodu uznać należy, że powód temu obowiązkowi udowodnienia roszczenia nie sprostał. W sprawie nie zostało udowodnione bowiem, by pozwany stosował kwestionowany zapis w obrocie konsumenckim w okresie sześciomiesięcznym przed wniesieniem pozwu.

W przedmiotowej sprawie powód nie przedstawił wystarczającego dowodu na twierdzenia zawarte w pozwie. Do pozwu bowiem, na potwierdzenie stosowania kwestionowanych postanowień umownych, powód dołączył kopię umowy kredytu hipotecznego nr (...) indeksowanego do CHF z dnia 21 października 2007 r. Pozew natomiast został złożony przez powoda 7 listopada 2014 r.

Pozwany zaprzeczył z kolei żądaniu pozwu i wskazał na uchybienie treści art. 479 ³⁹ k.p.c., co powoduje oddalenie powództwa, podniósł również, iż zaprzestał stosowania wzorca umowy o kredyt hipoteczny indeksowany do CHF z 2008 rokiem.

W tym miejscu należy wskazać, iż zgodnie z treścią art. 479 ³⁹ k.p.c. z żądaniem uznania postanowienia wzorca umowy za niedozwolone można wystąpić również wtedy, gdy pozwany zaniechał jego stosowania, jeżeli od tego zaniechania nie minęło sześć miesięcy.

Pozwany zaprzeczył, by wzorzec umowy był przez niego stosowany przy zawieraniu umów z konsumentami w terminie określonym przez przepis art. 479 ³⁹ k.p.c. W tym miejscu należy stwierdzić, że udowodnienie faktu zaniechania stosowania wzorca - zgodnie z ogólną regułą rozkładu ciężaru dowodu wynikającą z art. 6 k.c. - obciąża pozwanego.

W rezultacie jednak, wobec braku dowodu wykazującego zasadność twierdzenia o posługiwaniu się kwestionowanym postanowieniem w obrocie konsumenckim, przy ustaleniu stanu faktycznego Sąd wziął pod uwagę przepisy regulujące powinności dowodowe stron.

Należy zatem wskazać, iż twierdzenia podniesione przez powoda nie mają oparcia w przedstawionym przez niego materiale dowodowym. Z kolei, wobec podniesionego przez pozwanego zarzutu braku udowodnienia żądania wynikającego z zaprzeczenia okoliczności posługiwania się przez niego przedmiotowym wzorcem umowy w obrocie konsumenckim w okresie sześciomiesięcznym, poprzedzającym wniesienie pozwu, powód nie odniósł się do tej kwestii, co uniemożliwiło dalszą polemikę ze stanowiskiem pozwanego. Rzetelność prowadzonego postępowania nie pozwala na uwzględnienie powództwa, wobec braku dowodów na okoliczności przytoczone w pozwie i zaprzeczeniu im przez pozwanego. W tej sytuacji strona pozwana nie jest zobowiązana do dowodzenia twierdzeń o charakterze negatywnym, że nie stosowała wskazanego w pozwie wzorca.

W konsekwencji, strona powodowa nie podołała obciążającemu ją obowiązkowi dowodowemu, zgodnie z art. 6 k.c. Ponieważ w toku postępowania sądowego nie zostało udowodnione, że pozwany stosowała w obrocie z konsumentami wzorzec umowny zawierający klauzulę stanowiącą przedmiot pozwu, brak było podstaw do poddania jej treści takiej ocenie prawnej pod kątem abuzywności w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c.

W świetle art. 479 ⁴⁰ k.p.c., a zwłaszcza art. 479 ³⁹ k.p.c. widać wyraźnie, że intencją ustawodawcy było umożliwienie wszczynania i prowadzenia postępowań o uznanie wzorca umowy za niedozwolone także w sytuacji zaniechania stosowania takiego postanowienia. Nie jest bowiem przedmiotem tego postępowania nakazanie przedsiębiorcy zaniechania stosowania niedozwolonego postanowienia, ale uznanie go za niedozwolone i zakazanie stosowania go z mocą wiążącą wobec osób trzecich. Powyższy przepis stwarza zatem możliwość uznania za niedozwolone postanowienie nawet w sytuacji zaniechania jego stosowania, jednakże możliwość wniesienia pozwu od daty zaniechania określono na sześć miesięcy. W przedmiotowej sprawie powód nie udowodnił, by pozwany stosował kwestionowane postanowienie umowne w okresie sześciu miesięcy przed data złożenia pozwu. Podkreślenia wymaga bowiem, że badając abuzywność kwestionowanego postanowienia zastosowanie ma kontrola abstrakcyjna, która polega na kontroli wzorca jako takiego, w oderwaniu od konkretnej umowy, której wzorzec dotyczy (uchwała SN z dnia 19 grudnia 2003 r., III CZP 95/03, LEX 82118).

Podkreślić przy tym należy, że strona, która zawarła umowę z użyciem wzorca może powoływać się na abuzywność poszczególnych klauzul w ramach tzw. kontroli indywidualnej w tocznych pomiędzy stronami sporach.

Z powyższych względów Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów powództwo oddalił.

O kosztach postępowania orzeczono w oparciu o art. 98 § 3 w zw. z art. 99 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony, koszty te stanowiły koszty zastępstwa procesowego dla każdego z powództw - w wysokości 60 zł określonej w § 18 ust. 2 pkt 2 w zw. z § 2 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. z 2013 r., nr 461) w zw. z § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r., poz. 1800).

Zgodnie z treścią przepisu art. 96 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594 ze zm.) strona wnosząca o uznanie postanowień umowy za niedozwolone jest zwolniona od kosztów sądowych. Wobec powyższego, z uwagi na brak podstaw do obciążania pozwanych kosztami, których powód nie miał obowiązku uiścić, opłatę od pozwu przejęto na rachunek Skarbu Państwa.

SSO Bogdan Gierzyński