Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 lutego 2013 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie-Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w składzie:

Przewodniczący: SSO Dariusz Dąbrowski

Protokolant: Anastazja Chojnacka

po rozpoznaniu w dniu 18 lutego 2013 roku w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa Stowarzyszenia (...) z siedzibą w P.

przeciwko (...) spółce akcyjnej we W.

o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone

1)  uznaje za niedozwolone i zakazuje (...) spółce akcyjnej we W. wykorzystywania w umowach z konsumentami postanowienia wzorca umowy o treści:

„Organizator nie ponosi odpowiedzialności za przerwy w funkcjonowaniu Konkursu, zaistniałe z przyczyn (…) niezależnych od Organizatora (…)”,

„Organizator nie ponosi odpowiedzialności za niedoręczenie nagrody spowodowane (…) działaniem firmy kurierskiej (…), za pośrednictwem której będą doręczane przesyłki”,

„Organizator nie ponosi odpowiedzialności za problemy w funkcjonowaniu Konkursu, jeżeli nastąpiły one wskutek zdarzeń (…), którym nie był w stanie zapobiec”,

„Organizator nie ponosi odpowiedzialności za problemy w funkcjonowaniu Konkursu, jeżeli nastąpiły one wskutek zdarzeń, których Organizator przy zachowaniu należytej staranności nie był w stanie przewidzieć (…)”,

„Organizator nie ponosi odpowiedzialności za przerwy w funkcjonowaniu Konkursu, zaistniałe z przyczyn technicznych”,

„Organizator nie ponosi odpowiedzialności za (…) niedoręczenie nagrody spowodowane (…) działaniem (…) Poczty Polskiej, za pośrednictwem której będą doręczane przesyłki”.

2)  zasądza od (...) spółki akcyjnej we W. na rzecz Stowarzyszenia (...) z siedzibą w P. kwotę 360 zł (trzysta sześćdziesiąt złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego,

3)  nakazuje pobrać od pozwanego (...) spółki akcyjnej we W. na rzecz Skarbu Państwa - Sąd Okręgowy w Warszawie kwoty 3600 zł (trzy tysiące sześćset złotych) tytułem opłaty stałej od pozwu, od której uiszczenia powód był zwolniony z mocy prawa,

4)  zarządza publikację prawomocnego wyroku w Monitorze Sądowym i Gospodarczym na koszt pozwanego (...) spółki akcyjnej we W..

sygn. akt XVII AmC 3724/12

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 2012-04-26 powód – Stowarzyszenie (...) w P. - w sprawie o sygn. akt XVII AmC 3724/12 domagał się uznania za niedozwolone i zakazania wykorzystywania w obrocie z konsumentami postanowienia o treści:

"Organizator nie ponosi odpowiedzialności za przerwy w funkcjonowaniu Konkursu, zaistniałe z przyczyn (…) niezależnych od Organizatora"

zawartego w pkt. 2.7b wzorca umowy "REGULAMIN KONKURSU SMS (...)", którym posługuje się pozwany – (...) S.A. we W.. Nadto wniósł o zasądzenie kosztów procesu.

W ocenie powoda wskazane postanowienie wzorca umowy stanowi niedozwoloną klauzulę, gdyż jest sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco narusza interesy konsumentów. Wypełniałoby tym hipotezę art. 385[1] § 1 kc, zgodnie z którym niedozwolonymi są postanowienia umowy zawieranej z konsumentem, nieuzgodnione z nim indywidualnie, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy – z wyłączeniem postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Zdaniem powoda zakwestionowana klauzula powinna zostać uznana za niedozwoloną, gdyż przewiduje wyłączenie odpowiedzialności przedsiębiorcy za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy.

Pozwany domagał się oddalenia powództwa i wniósł o zasądzenie kosztów procesu. Uzasadniając swoje stanowisko strona pozwana wskazała, iż kwestionowany regulamin nie stanowi wzorca umowy, gdyż zgodnie z art. 919 kc jest przyrzeczeniem publicznym. Pozwany podniósł również, że zapis kwestionowany w pozwie jest zgodny z brzmieniem przepisów 471 - 474 kc.

Pozwem z dnia 2012-04-26 powód – Stowarzyszenie (...) w P. - w sprawie o sygn. akt XVII AmC 3726/12 domagał się uznania za niedozwolone i zakazania wykorzystywania w obrocie z konsumentami postanowienia o treści:

"Organizator nie ponosi odpowiedzialności za (…) niedoręczenie nagrody spowodowane (…) działaniem firmy kurierskiej (…), za pośrednictwem której będą doręczane przesyłki"

zawartego w pkt. 2.7b wzorca umowy "REGULAMIN KONKURSU SMS (...)", którym posługuje się pozwany – (...) S.A. we W.. Nadto wniósł o zasądzenie kosztów procesu.

W ocenie powoda wskazane postanowienie wzorca umowy stanowi niedozwoloną klauzulę, gdyż jest sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco narusza interesy konsumentów. Wypełniałoby tym hipotezę art. 385[1] § 1 kc, zgodnie z którym niedozwolonymi są postanowienia umowy zawieranej z konsumentem, nieuzgodnione z nim indywidualnie, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy – z wyłączeniem postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Zdaniem powoda zakwestionowana klauzula powinna zostać uznana za niedozwoloną, gdyż przewiduje wyłączenie odpowiedzialności przedsiębiorcy za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy.

Pozwany domagał się oddalenia powództwa i wniósł o zasądzenie kosztów procesu. Uzasadniając swoje stanowisko strona pozwana wskazała, iż kwestionowany regulamin nie stanowi wzorca umowy, gdyż zgodnie z art. 919 kc jest przyrzeczeniem publicznym. Pozwany podniósł również, że zapis kwestionowany w pozwie jest zgodny z brzmieniem przepisów 471 - 474 kc.

Pozwem z dnia 2012-04-26 powód – Stowarzyszenie (...) w P. - w sprawie o sygn. akt XVII AmC 3727/12 domagał się uznania za niedozwolone i zakazania wykorzystywania w obrocie z konsumentami postanowienia o treści:

"Organizator nie ponosi odpowiedzialności za problemy w funkcjonowaniu Konkursu, jeżeli nastąpiły one wskutek zdarzeń (…), którym nie był w stanie zapobiec"

zawartego w pkt. 2.7a wzorca umowy "REGULAMIN KONKURSU SMS (...)", którym posługuje się pozwany – (...) S.A. we W.. Nadto wniósł o zasądzenie kosztów procesu.

W ocenie powoda wskazane postanowienie wzorca umowy stanowi niedozwoloną klauzulę, gdyż jest sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco narusza interesy konsumentów. Wypełniałoby tym hipotezę art. 385[1] § 1 kc, zgodnie z którym niedozwolonymi są postanowienia umowy zawieranej z konsumentem, nieuzgodnione z nim indywidualnie, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy – z wyłączeniem postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Zdaniem powoda zakwestionowana klauzula powinna zostać uznana za niedozwoloną, gdyż przewiduje wyłączenie odpowiedzialności przedsiębiorcy za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy.

Pozwany domagał się oddalenia powództwa i wniósł o zasądzenie kosztów procesu. Uzasadniając swoje stanowisko strona pozwana wskazała, iż kwestionowany regulamin nie stanowi wzorca umowy, gdyż zgodnie z art. 919 kc jest przyrzeczeniem publicznym. Pozwany podniósł również, że zapis kwestionowany w pozwie jest zgodny z brzmieniem przepisów 471 - 474 kc.

Pozwem z dnia 2012-04-26 powód – Stowarzyszenie (...) w P. - w sprawie o sygn. akt XVII AmC 3728/12 domagał się uznania za niedozwolone i zakazania wykorzystywania w obrocie z konsumentami postanowienia o treści:

"Organizator nie ponosi odpowiedzialności za problemy w funkcjonowaniu Konkursu, jeżeli nastąpiły one wskutek zdarzeń, których Organizator przy zachowaniu należytej staranności nie był w stanie przewidzieć"

zawartego w pkt. 2.7a wzorca umowy "REGULAMIN KONKURSU SMS (...)", którym posługuje się pozwany – (...) S.A. we W.. Nadto wniósł o zasądzenie kosztów procesu.

W ocenie powoda wskazane postanowienie wzorca umowy stanowi niedozwoloną klauzulę, gdyż jest sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco narusza interesy konsumentów. Wypełniałoby tym hipotezę art. 385[1] § 1 kc, zgodnie z którym niedozwolonymi są postanowienia umowy zawieranej z konsumentem, nieuzgodnione z nim indywidualnie, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy – z wyłączeniem postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Zdaniem powoda zakwestionowana klauzula powinna zostać uznana za niedozwoloną, gdyż przewiduje wyłączenie odpowiedzialności przedsiębiorcy za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy.

Pozwany domagał się oddalenia powództwa i wniósł o zasądzenie kosztów procesu. Uzasadniając swoje stanowisko strona pozwana wskazała, iż kwestionowany regulamin nie stanowi wzorca umowy, gdyż zgodnie z art. 919 kc jest przyrzeczeniem publicznym. Pozwany podniósł również, że zapis kwestionowany w pozwie jest zgodny z brzmieniem przepisów 471 - 474 kc.

Pozwem z dnia 2012-04-26 powód – Stowarzyszenie (...) w P. - w sprawie o sygn. akt XVII AmC 3730/12 domagał się uznania za niedozwolone i zakazania wykorzystywania w obrocie z konsumentami postanowienia o treści:

"Organizator nie ponosi odpowiedzialności za przerwy w funkcjonowaniu Konkursu, zaistniałe z przyczyn technicznych (…)"

zawartego w pkt. 2.7b wzorca umowy "REGULAMIN KONKURSU SMS (...)", którym posługuje się pozwany – (...) S.A. we W.. Nadto wniósł o zasądzenie kosztów procesu.

W ocenie powoda wskazane postanowienie wzorca umowy stanowi niedozwoloną klauzulę, gdyż jest sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco narusza interesy konsumentów. Wypełniałoby tym hipotezę art. 385[1] § 1 kc, zgodnie z którym niedozwolonymi są postanowienia umowy zawieranej z konsumentem, nieuzgodnione z nim indywidualnie, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy – z wyłączeniem postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Zdaniem powoda zakwestionowana klauzula powinna zostać uznana za niedozwoloną, gdyż przewiduje wyłączenie odpowiedzialności przedsiębiorcy za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy.

Pozwany domagał się oddalenia powództwa i wniósł o zasądzenie kosztów procesu. Uzasadniając swoje stanowisko strona pozwana wskazała, iż kwestionowany regulamin nie stanowi wzorca umowy, gdyż zgodnie z art. 919 kc jest przyrzeczeniem publicznym. Pozwany podniósł również, że zapis kwestionowany w pozwie jest zgodny z brzmieniem przepisów 471 - 474 kc.

Pozwem z dnia 2012-04-26 powód – Stowarzyszenie (...) w P. - w sprawie o sygn. akt XVII AmC 3734/12 domagał się uznania za niedozwolone i zakazania wykorzystywania w obrocie z konsumentami postanowienia o treści:

"Organizator nie ponosi odpowiedzialności za (…) niedoręczenie nagrody spowodowane (…) działaniem (…) Poczty Polskiej, za pośrednictwem której będą doręczane przesyłki"

zawartego w pkt. 2.7b wzorca umowy "REGULAMIN KONKURSU SMS (...)", którym posługuje się pozwany – (...) S.A. we W.. Nadto wniósł o zasądzenie kosztów procesu.

W ocenie powoda wskazane postanowienie wzorca umowy stanowi niedozwoloną klauzulę, gdyż jest sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco narusza interesy konsumentów. Wypełniałoby tym hipotezę art. 385[1] § 1 kc, zgodnie z którym niedozwolonymi są postanowienia umowy zawieranej z konsumentem, nieuzgodnione z nim indywidualnie, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy – z wyłączeniem postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Zdaniem powoda zakwestionowana klauzula powinna zostać uznana za niedozwoloną, gdyż przewiduje wyłączenie odpowiedzialności przedsiębiorcy za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy.

Pozwany domagał się oddalenia powództwa i wniósł o zasądzenie kosztów procesu. Uzasadniając swoje stanowisko strona pozwana wskazała, iż kwestionowany regulamin nie stanowi wzorca umowy, gdyż zgodnie z art. 919 kc jest przyrzeczeniem publicznym. Pozwany podniósł również, że zapis kwestionowany w pozwie jest zgodny z brzmieniem przepisów 471 - 474 kc.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwany prowadzi działalność gospodarczą polegającą m.in. na produkcji ciast i dań gotowych. W dniach 2011-12-12 do 2011-12-21 pozwany zorganizował konkurs, którego zasady zostały określone w regulaminie zawierającym zapis do którego odwołuje się żądanie pozwu, tj.:

"Organizator nie ponosi odpowiedzialności za:

a)  Problemy w funkcjonowaniu Konkursu, jeżeli nastąpiły one wskutek zdarzeń, których Organizator przy zachowaniu należytej staranności nie był w stanie przewidzieć, lub którym nie był w stanie zapobiec, w szczególności w przypadku problemów związanych ze zdarzeniami losowymi o charakterze siły wyższej

b)  Przerwy w funkcjonowaniu Konkursu, zaistniałe z przyczyn technicznych lub niezależnych od Organizatora, w tym niedoręczenie nagrody lub działaniem firmy kurierskiej lub Poczty Polskiej, za pośrednictwem której będą doręczane przesyłki".

Konkurs skierowany był do pełnoletnich osób fizycznych, posiadających pełną zdolność do czynności prawnych, zamieszkałych na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. Warunkiem uczestnictwa w konkursie było zarejestrowanie się uczestnika do Klubu (...) (pkt 2.1 wzorca). Konkurs polegał na odpowiedzi na pytanie konkursowe i przesłaniu prawidłowej odpowiedzi wraz ze swoimi danymi osobowymi drogą SMS-ową najbliżej godziny 16.00 każdego dnia w czasie trwania Konkursu (pkt 3.2 wzorca). Całkowity koszt jednego SMS to 0,61 zł brutto (pkt 3.4 wzorca). Nagrodami w Konkursie były zestawy składające się z fartuszka klubowego z logo D., magnesu z notesikiem z logo D. oraz produktów D. (pkt 4.1 wzorca).

Pozwany nie zaprzeczył prawdziwości wzorca, ani treści kwestionowanego pozwem zapisu. Art. 230 kpc stanowi, że gdy strona nie wypowie się co do twierdzeń strony przeciwnej o faktach, sąd, mając na uwadze wyniki całej rozprawy, może fakty te uznać za przyznane. Za podstawę ustalenia stanu faktycznego Sąd przyjął zatem wzajemnie niekwestionowane twierdzenia stron kierując się zasadą wyrażoną w art. 230 kpc.

Sąd połączył sprawy w trybie art. 219 kpc uznając, iż z punktu widzenia ekonomii procesowej było to celowe z uwagi na podobieństwo argumentacji w każdej z rozpatrywanych spraw. Zgodnie ze w/w przepisem, Sąd może zarządzić połączenie kilku oddzielnych spraw toczących się przed nim w celu ich łącznego rozpoznania lub także rozstrzygnięcia, jeżeli są one ze sobą w związku lub mogły być objęte jednym pozwem. Połączone sprawy dotyczyły jednego postanowienia wzorca umowy, dotyczącego tego samego zagadnienia, a mianowicie wyłącznie alub ograniczenia odpowiedzialności pozwanego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Ponieważ powództwo w niniejszej sprawie zostało wniesione przed 3 maja 2012 roku, tj. przed zmianą przepisów Kodeksu Postępowania Cywilnego, a w postępowaniu cywilnym zastosowanie znajdują przepisy obowiązujące w dacie wniesienie pozwu, Sąd orzekał na podstawie przepisów kodeksu postępowania cywilnego obowiązujących przed zmianą z dnia 3 maja 2012 roku.

Powództwo zasługuje na uwzględnienie w całości.

Odnosząc się do zarzutu pozwanego, jakoby kwestionowany dokument stanowił przyrzeczenie publicznie, a nie wzorzec umowy, należy uznać go za nietrafny. Wskazać należy, że o jednostronności stosunku prawnego decydowałaby zbędność oświadczenia woli jednej ze stron. Legalną definicję oświadczenia woli zawiera art. 60 kc, zgodnie z którym wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny, w tym również przez ujawnienie tej woli w postaci elektronicznej. Nie można zatem mówić zbędności oświadczenia woli uczestnika konkursu, gdy do wzięcia w nim udziału konieczne jest wcześniejsze wyrażenie zgody na szereg warunków proponowanych przez przedsiębiorcę a tym bardziej rejestracja lub spełnienie określonych świadczeń (np. dokonanie zakupów czy zawarcie określonych umów – choćby z osobami trzecimi).

W omawianym regulaminie sam pozwany używa sformułowania „osoby, które prześlą SMS” (pkt 2.1 wzorca), „przystąpienie do odpowiedzi na zadane pytanie jest równoznaczne ze złożeniem przez daną osobę oświadczenia o wyrażeniu zgody na postanowienia niniejszego Regulaminu” (pkt 2.4 wzorca), „wzięcie udziału w Konkursie oznacza wyrażenie zgody na przesyłanie uczestnikowi informacji marketingowych i handlowych” (pkt 5.2 wzorca). Sformułowania „prześlą”, „złożenie oświadczenia” i „wyrażenie zgody” nie mogą być rozumiane inaczej, niż jako złożenie oświadczeń woli. Przystąpienie do konkursu wymagało zatem złożenia wzajemnie sobie odpowiadających wyraźnych oświadczeń woli pozwanego i uczestnika, co innymi słowy oznacza zawarcie umowy. Nie można zatem mówić o zbędności oświadczenia woli uczestnika konkursu, a co za tym idzie o jednostronności stosunku prawnego.

Ponadto – stosownie do orzecznictwa Sądu Apelacyjnego w Warszawie, które Sąd orzekający w sprawie niniejszej w pełni podziela – z natury uregulowania przyrzeczenia publicznego wynika, iż chodzi w nim o nieskomplikowaną relację prawną sprowadzającą się do prostego wykonania jednej oznaczonej czynności, za co obiecano nagrodę. Złożony stosunek prawny regulowany kilkudziesięcioma postanowieniami, nie mieści się w ramach przewidzianej w art. 919 kc i nast. instytucji przyrzeczenia publicznego (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 2011-10-04, sygn. akt VI ACa 282/11; wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 2011-09-07, sygn. akt VI ACa 284/11; wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 2010-10-20, sygn. akt VI ACa 231/10; wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 2010-10-20, sygn. akt VI ACa 233/10). Zgodnie z art. 66 § 1 kc oświadczenie drugiej stronie woli zawarcia umowy stanowi ofertę, jeżeli określa istotne postanowienia tej umowy. Rozbudowany regulamin, jakim posługiwał się pozwany bez wątpienia te istotne postanowienia określał. Należy zatem stwierdzić, że ogłoszenie konkursu i wprowadzenie do obrotu regulaminu, stanowiło nie tyle przyrzeczenie publiczne, co ofertę zawarcia umowy o udział w konkursie.

Odmienne stanowisko pozwanego w tym zakresie wynika być może z błędnego przyjęcia, że skoro zobowiązania stron z tytułu przystąpienia do konkursu są jednostronne, to jest to jednostronna czynność prawna. Tymczasem pojęcia te dotyczą dwóch różnych aspektów związku obligacyjnego. Czynność jednostronna to taka, która wywiera skutki prawne po złożeniu jednego, oderwanego od innych oświadczenia woli. Jednostronność zobowiązań polega na tym, że tylko jedna strona umowy ma obowiązek świadczyć na rzecz drugiej, bez świadczeń wzajemnych. Jako przykład czynności prawnej dwustronnej, ale jednostronnie zobowiązującej, można wskazać umowę darowizny.

Nietrafny jest także zarzut braku legitymacji czynnej po stronie powoda. Z załączonego do pozwu odpisu z Krajowego Rejestru Sądowego, jednoznacznie wynika, że powodowe Stowarzyszenie jako cel swojej działalności ma między innymi ochronę interesu konsumentów. To w świetle art. 479 ³⁸§1 k.p.c. uprawnia powoda do wytoczenia powództwa w przedmiotowej sprawie.

Na wstępie rozważań merytorycznych wyjaśnienia wymaga, że w postępowaniu o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone Sąd dokonuje abstrakcyjnej oceny wzorca celem ustalenia, czy zawarte w nim klauzule mają charakter niedozwolonych postanowień umownych w rozumieniu art. 385[1] § 1 kc. Przechodząc do oceny postanowień wzorca pod kątem ich niedozwolonego charakteru, wskazać należy, co następuje. Stosownie do treści art. 385[1] §1 kc, aby uznać dane postanowienie umowne za niedozwolone musi ono spełniać cztery przesłanki tj.: (I) postanowienie nie zostało indywidualnie uzgodnione z konsumentem, (II) ukształtowane przez postanowienie prawa i obowiązki konsumenta pozostają w sprzeczności z dobrymi obyczajami, (III) powyższe prawa i obowiązki rażąco naruszają interesy konsumenta oraz (IV) postanowienie umowy nie dotyczy sformułowanych w sposób jednoznaczny głównych świadczeń stron.

Ostatnia z wymienionych przesłanek, o której mowa w zdaniu drugim art. 385[1] § 1 kc, zachodzi w niniejszej sprawie, gdyż omawiane postanowienie nie reguluje głównych świadczeń stron. Główne świadczenia pozwanego z tytułu zawartych umów polegają bowiem na przeprowadzeniu konkursu i wydaniu nagród, zaś konsumenta na odpowiedzi na pytanie konkursowe drogą SMS-ową.

Przesłanka braku indywidualnego uzgodnienia nie może w tej sprawie mieć znaczenia wobec abstrakcyjnego charakteru kontroli postanowienia wzorca umownego. Sąd nie bada w niniejszym postępowaniu konkretnych stosunków istniejących pomiędzy kontrahentami, ale wzorzec i treść hipotetycznych stosunków, jakie powstałyby pomiędzy pozwanym a potencjalnym konsumentem. Nie ma zatem znaczenia, czy jakaś konkretna umowa była między stronami negocjowana ani nawet czy wzorzec był, czy też nie był zastosowany przy zawieraniu jakiejkolwiek konkretnej umowy. Kontrola ta ma bowiem charakter oceny ex ante i obejmuje wzorzec, nie zaś konkretną umowę. Istotny jest zatem fakt, że pozwany wprowadził oceniany wzorzec do obrotu poprzez wystąpienie z ofertą zawarcia umowy z wykorzystaniem go.

Dla zastosowania omawianego przepisu przesłanki II (sprzeczność z dobrymi obyczajami) i III (rażące naruszenie interesów konsumenta), choćby ze względu na verba legis, muszą zachodzić równocześnie. Z reguły rażące naruszenie interesu konsumenta jest naruszeniem dobrych obyczajów, ale nie zawsze zachowanie sprzeczne z dobrymi obyczajami rażąco narusza ten interes.

Poprzez dobre obyczaje rozumiemy pewien powtarzalny wzorzec zachowań, który jest aprobowany przez daną społeczność lub grupę. Są to pozaprawne normy postępowania, którymi przedsiębiorcy winni się kierować. Ich treści nie da się określić w sposób wyczerpujący, ponieważ kształtowane są przez ludzkie postawy uwarunkowane zarówno przyjmowanymi wartościami moralnymi, jak i celami ekonomicznymi i związanymi z tym praktykami życia gospodarczego. Wszystkie one podlegają zmianom w ślad za zmieniającymi się ideologiami politycznymi i społeczno – gospodarczymi oraz przewartościowaniami moralnymi. W szczególności zaś, dobre obyczaje to normy postępowania polecające nienadużywanie w stosunku do słabszego uczestnika obrotu posiadanej przewagi ekonomicznej.

Na gruncie niniejszego postępowania dobrym obyczajem jest, by przedsiębiorca zapewnił prawidłowość funkcjonowania prowadzonego przez niego serwisu oraz wszelkich udostępnianych tam informacji, bez względu na to czy czynności wchodzące w ten zakres wykonuje sam, czy też z pomocą innych podmiotów, a tym samym, by ponosił za to odpowiedzialność. Konsument będący użytkownikiem serwisu powinien mieć pewność i jasność stosunku prawnego łączącego go z organizatorem. Odmienne regulacje tej kwestii mogą skutkować przeniesieniem na konsumenta ryzyka związanego z tego rodzaju działalnością, w szczególności dotyczącego wadliwego świadczenia usług przez podmioty, którymi posługuje się przedsiębiorca w związku z prowadzoną przez siebie działalnością gospodarczą. Pozbawienie konsumenta prawa dochodzenia roszczeń wynikających z nienależytego wykonania umowy przez pozwanego, niezależnie czy jest to wynikiem jego działania lub zaniechania, czy też podmiotów, za pomocą których wykonuje on swoje zobowiązanie stanowi działanie sprzeczne z dobrymi obyczajami. Co więcej od profesjonalisty należy oczekiwać, że nie wykorzysta faktu, iż on sam opracowuje wzorzec, który następnie przedstawia do akceptacji konsumentowi bez negocjacji. Umożliwia to bowiem wprowadzenie przez przedsiębiorcę całkowicie dowolnych zapisów do wzorca umowy, na który konsument nie ma wpływu.

W zakresie oceny stopnia naruszenia interesów konsumentów Sąd tutejszy podziela opinię Sądu Apelacyjnego w Warszawie (wyrok z dnia 2006-06-27, sygn. akt VI ACa 1505/05), że naruszenie interesów konsumenta, aby było rażące, musi być doniosłe czy też znaczące. Natomiast interesy konsumenta należy rozumieć szeroko, nie tylko jako interes ekonomiczny, ale też każdy inny, chociażby niewymierny. Zaliczyć tu można również dyskomfort konsumenta, spowodowany takimi okolicznościami jak strata czasu, naruszenie prywatności, niedogodności organizacyjne, wprowadzenie w błąd oraz inne uciążliwości, jakie mogłyby powstać na skutek wprowadzenia do zawartej umowy ocenianego postanowienia. Przy określaniu stopnia naruszenia interesów konsumenta należy stosować nie tylko kryteria obiektywne (np. wielkość poniesionych czy grożących strat), lecz również względy subiektywne związane bądź to z przedsiębiorcą (np. renomowana firma), bądź to z konsumentem (np. seniorzy, dzieci). Konieczne jest zbadanie, jaki jest zakres grożących potencjalnemu konsumentowi strat lub niedogodności.

Zaskarżony niniejszymi powództwami zapis zawarty w pkt. 2.7 wzorca umowy wypełnia przesłanki wyrażone w art. 385[1] § 1 kc, w szczególności zaś mieści się w hipotezie art. 385[3] pkt 2 kc. Sąd podziela w tym zakresie stanowisko powoda. Pozwany z góry wyłącza swoją odpowiedzialność w związku z wykonywaniem umowy (w tym za jej niewykonanie i nienależyte wykonanie). W przekonaniu Sądu pozostaje to w sprzeczności z dobrymi obyczajami i stanowi rażące naruszenie interesów konsumentów.

Odnosząc się do zapisu zaskarżonego w sprawie o sygn. XVII AmC 3724/12, XVII AmC 3727/12, XVII AmC 3728/12 oraz XVII AmC 3730/12 Sąd zważył, co następuje. Pozwany na skutek wprowadzenia go do regulaminu, którym posługuje się w obrocie z konsumentami, wyłączył swoją odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania, tj. za przerwy w funkcjonowaniu Konkursu, zaistniałe z przyczyn technicznych bądź niezależnych od organizatora oraz za problemy w funkcjonowaniu Konkursu, jeżeli nastąpiły one wskutek zdarzeń, których Organizator przy zachowaniu należytej staranności nie był w stanie przewidzieć, lub którym nie był w stanie zapobiec. Zdaniem Sądu tak szerokie uprawnienie do przerw w konkursie i niedogodności w korzystaniu z promocji stoi w sprzeczności z dobrymi obyczajami. W następstwie złożenia przez konsumenta oświadczenia woli odnośnie chęci uczestnictwa w konkursie poprzez wysłanie SMS-a z odpowiedzią na pytanie konkursowe, na przedsiębiorcy ciąży obowiązek dochowania wszelkich procedur umożliwiających realizację świadczenia, bez przerw w funkcjonowaniu konkursu. Tym samym organizator jest zobowiązany do zapewnienia prawidłowego toku działania konkursu.

Wyłączenie odpowiedzialności z uwagi na wystąpienie przyczyn niezależnych od organizatora nadało omawianemu postanowieniu bardzo szeroki charakter. Pozwany nie definiuje na gruncie regulaminu pojęcia „przyczyny od Organizatora niezależne” wobec czego można interpretować je bardzo szeroko skłaniając się nawet do nadania im znaczenia niekorzystnego wobec konsumenta. Należy szczególnie podkreślić, iż przyczynami niezależnymi od organizatora są w szczególności te leżące po stronie osób trzecich, wykonujących poszczególne czynności na jego zlecenie. W myśl art. 474 kc, za działania i zaniechania osób, z których pomocą przedsiębiorca wykonuje swoje zobowiązanie, ponosi on odpowiedzialność jak za działania własne. Konsument pozbawiony jest wówczas ochrony z uwagi na to, że nie łączy go ze wskazanym podmiotem jakikolwiek stosunek prawny, natomiast ewentualne dochodzenie przez niego swoich roszczeń wiązałoby się z nadmiernymi trudnościami dowodowymi. Przedsiębiorca, jako organizator konkursu decyduje w jaki sposób jest on zorganizowany oraz komu zleca wykonanie poszczególnych czynności. Zatem z uwagi na łączący go z tym podmiotem stosunek prawny przysługiwać mu będzie roszczenie regresowe.

Odnosząc się do zapisu zaskarżonego w sprawie o sygn. XVII AmC 3726/12 oraz XVII AmC 3734/12 Sąd zważył, co następuje. Pozwany na skutek wprowadzenia go do regulaminu, którym posługuje się w obrocie z konsumentami, wyłączył swoją odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania, tj. za niedoręczenie nagrody spowodowane działaniem firmy kurierskiej lub Poczty Polskiej, za pośrednictwem której będą doręczane przesyłki.

Dodać należy, że nietrafny jest zarzut podzielenia tekstu zapisów postanowień umownych na kilka rozczłonkowanych tekstów. Nie prowadzi to, jak wskazuje pozwany na nieczytelność kwestionowanych zapisów, które mimo ich podzielenia są jasne i zrozumiałe. Fakt ten zaś stał się między innymi podstawą do połączenia spraw dotyczących tego samego zapisu do jednego postępowania,

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 385[1] § 1 kc, Sąd uznał postanowienie wzorca umowy za niedozwolone, zaś na podstawie art. 479[42] § 1 kpc zakazał jego wykorzystywania w obrocie z udziałem konsumentów.

O publikacji prawomocnego wyroku w Monitorze Sądowym i Gospodarczym na koszt strony pozwanej zarządzono na podstawie art. 479[44] kpc.

O kosztach postępowania orzeczono w oparciu o art. 98 kpc, zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony.

Przyznane stronie koszty stanowią wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w wysokości 360 zł - ustalone na podstawie § 14 ust. 3 pkt. 2 w zw. z § 2 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. nr 163. poz. 1349 ze zm.). Zgodnie z dyspozycją zawartą w art. 109§2 k.p.c. przy ustalaniu kosztów należnych stronie reprezentowanej przez profesjonalnego pełnomocnika Sąd bierze pod uwagę niezbędny nakład pracy pełnomocnika oraz czynności podjęte przez niego w sprawie, a także charakter sprawy i wkład pełnomocnika w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia. Uwzględniając powyższe kryterium Sąd na mocy art. 102 k.p.c. postanowił zasądzić od strony pozwanej częśc kosztów zastępstwa procesowego.

Mając na uwadze wynik sprawy, orzeczenie o nakazaniu pobrania od strony pozwanej opłaty od pozwu uzasadnia przepis art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. nr 167 poz. 1398 ze zm.).

SSO Dariusz Dąbrowski