Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 stycznia 2023 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

Przewodniczący –	Sędzia SO Małgorzata Perdion-Kalicka
Protokolant –	st. sekr. sądowy Jadwiga Skrzyńska

po rozpoznaniu 26 stycznia 2023 r.

na rozprawie

sprawy z odwołania (...) Sp.zo.o. z siedzibą w C.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z 1 grudnia 2021 r.

Nr (...)

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od (...) Sp. z o.o. z siedzibą w C. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720 zł (siedemset dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Małgorzata Perdion-Kalicka

Sygn. akt XVII AmE 7/22

UZASADNIENIE

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki decyzją z 1 grudnia 2021 r. nr (...) w oparciu o art. 56 ust. 1 pkt 48 w związku z art. 56 ust. 2h pkt 8 i ust. 6 oraz w związku z art. 43e ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2021 r., poz. 716, ze zm.), orzekł:

1)  że przedsiębiorca - (...) Sp. z o.o. z siedzibą w miejscowości C. naruszył art. 43e ust. 1 ustawy - Prawo energetyczne, w ten sposób, że nie przekazał w terminie informacji, o której mowa w powołanym przepisie w zakresie:

a.  rozpoczęcia eksploatacji cysterny drogowej o numerze rejestracyjnym (...) oraz numerze VIN (...);

b.  rozpoczęcia eksploatacji cysterny drogowej o numerze rejestracyjnym (...) oraz numerze VIN (...);

c.  rozpoczęcia eksploatacji cysterny drogowej o numerze rejestracyjnym (...) oraz numerze VIN (...);

d.  rozpoczęcia eksploatacji cysterny drogowej o numerze rejestracyjnym (...) oraz numerze VIN (...);

e.  zaprzestania eksploatacji cystern drogowych o numerach rejestracyjnych (...) oraz odpowiednio numerach VIN (...) i (...);

f.  zaprzestania eksploatacji cysterny drogowej o numerze rejestracyjnym (...) oraz numerze VIN (...);

2)  za działania opisane w pkt 1 wymierzył przedsiębiorcy - (...) Sp. z o.o. z siedzibą w miejscowości C. karę pieniężną w łącznej wysokości 60 000 złotych, tj.:

a.  10 000 złotych za działania opisane w pkt 1 lit. a;

b.  10 000 złotych za działania opisane w pkt 1 lit. b;

c.  10 000 złotych za działania opisane w pkt 1 lit. c;

d.  10 000 złotych za działania opisane w pkt 1 lit. d;

e.  10 000 złotych za działania opisane w pkt 1 lit. e;

f.  10 000 złotych za działania opisane w pkt 1 lit. f.

(decyzja Prezesa URE z dnia 1 grudnia 2021 r. k. 5-15v akt sąd.)

Powód zaskarżył decyzję Prezesa URE w całości i zarzucił jej:

a)  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia poprzez pominięcie, że wprowadzenie nowych cystern związane było z wycofaniem z użytku poprzednich, co w konsekwencji wyczerpuje w takim przypadku dyspozycję jednego zdarzenia wymagającego zgłoszenia;

b)  naruszenie art. 56 ust. 1 pkt 48 i ust. 2h pkt 8 w zw. z art. 43 r ustawy- prawo energetyczne poprzez błędne jego zastosowanie i przyjęcie, że skarżący podlega karze pieniężnej, z powodu niezgłoszenia infrastruktury, mimo, że wymóg zgłoszenia spełniały informacje przekazywane począwszy od stycznia 2017 r. w związku z wnioskiem o zmianę koncesji;

c)  naruszenie art. 56 ust. 6a p.e. poprzez nieodstąpienie od wymierzenia kar pieniężnych, pomimo, że stopień szkodliwości czynów przedsiębiorcy jest znikomy, a podmiot zrealizował ustawowy obowiązek złożenia informacji o autocysternach wykorzystywanych do transportu paliw;

d)  naruszenie art. 31 ust. 3 Konstytucji RP poprzez wybranie uciążliwego środka karnego niepozostającego w odpowiedniej proporcji do rozmiarów czynu zarzuconego powodowi.

Wobec powyższego, powód wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji przez Prezesa URE poprzez uznanie, że przedsiębiorca dopełnił obowiązku zawiadomienia o zmianach w infrastrukturze i odstąpienie od wymierzenia kar pieniężnych albo o zmianę zaskarżonej decyzji przez Sąd poprzez uznanie, że przedsiębiorca dopełnił obowiązku zawiadomienia o zmianach w infrastrukturze i odstąpienie od wymierzenia kar pieniężnych oraz zasądzenie od Prezesa URE na rzecz przedsiębiorcy kosztów procesu z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

(odwołanie powoda z dnia 20 grudnia 2021 r. k. 17-28 akt sąd.)

Pozwany w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

(odpowiedź Prezesa URE na odwołanie z dnia 21 kwietnia 2022 r. k. 55-61v akt sąd.)

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

(...) sp.zo.o. z siedzibą w C. jest spółką prawa handlowego wpisaną do rejestru przedsiębiorców KRS prowadzonego przez Sąd Rejonowy m. st. Warszawy w Warszawie pod numerem: (...). Przedmiotem działalności spółki są między innymi: sprzedaż hurtowa paliw i produktów pochodnych, sprzedaż detaliczna części i akcesoriów do pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli, naprawa i konserwacja maszyn, urządzeń elektrycznych.

(odpis pełny z KRS powoda, k. 30-38 akt sąd.)

Sprzedaż paliw przez powoda odbywała się w oparciu o koncesję udzieloną przez Prezesa URE decyzją z dnia 22 marca 2011 r.: (...) Koncesja była udzielona powodowi na obrót paliwami ciekłymi na okres od 22 marca 2011 r. do 31 grudnia 2030 r. Koncesja dotyczyła wykorzystywania w obrocie paliwami 2 cystern o nr (...) i nr (...) (okoliczność bezsporna).

W związku z wejściem nowych regulacji dotyczących rynku paliw ciekłych (ustawa z 22 lipca 2016r o zmianie ustawy prawo energetyczne), powód wnioskiem z 3 stycznia 2017r wystąpił o zmianę posiadanej koncesji.

Spółka, w toku postępowania o zmianę koncesji, na wezwanie organu w piśmie z 17 października 2019 r. wskazała eksploatowane wówczas środki transportu służące do prowadzenia przez (...) Sp.zo.o. działalności gospodarczej objętej koncesją tj.:

- samochód ciężarowy z cysterną marki (...) o nr VIN: (...), o nr rej. (...);

- samochód ciężarowy z cysterną marki (...)/ (...) o nr VIN: (...), o nr rej. (...);

- samochód ciężarowy z cysterną marki (...) o nr VIN: (...), o nr rej. (...);

- samochód ciężarowy z cysterną marki (...) o nr VIN: (...), o nr rej. (...).

(pismo powoda z dnia 17 października 2019 r. k. 4 akt adm.)

Szef Krajowej Administracji Skarbowej w toku postępowania o zmianę koncesji przekazał Prezesowi URE, że z rejestru SENT (listy zgłoszeń przewozu towarów na terenie kraju), wynika, że w okresie od 1 października 2019 r. do 28 września 2020 r. (...) przewoził paliwa ciekłe przy wykorzystaniu 4 cystern tj.:

– ­ (...),

– (...),

– (...)

– (...).

(pismo KAS z 1.10.2020 r. k. 6-20 akt adm.)

Decyzją z 10 lutego 2020 r.: (...), Prezes URE zmienił dotychczasową decyzję koncesyjną w ten sposób, że przedmiotem działalności objęte zostały następujące paliwa ciekłe:

- benzyny silnikowe o kodach CN: 2710 12 45, 2710 12 49;

- oleje napędowe o kodach CN: 2710 19 43, 2710 20 11;

- oleje napędowe ( do celów grzewczych) o kodach CN: 2710 19 43;

- lekkie oleje opałowe o kodach CN: 2710 19 46, 2710 19 47, 2710 19 48;

przy wykorzystaniu eksploatowanych przez koncesjonariusza środków transportu paliw ciekłych – cystern drogowych. W koncesji nie określono konkretnych cystern, które koncesjonariusz wykorzystywał w działalności koncesjonowanej.

(decyzja Prezesa URE z dnia 10 lutego 2020 r. zmieniająca koncesję k. 21-24v akt adm.)

Pismem z dnia 3 lipca 2017 r., powód, powołując się na obowiązek ustawowy dotyczący zgłoszenia pierwszej informacji o całej eksploatowanej lub trwale wyłączonej z eksploatacji infrastrukturze paliw ciekłych (art. 31 ustawy z 22.07.2016r o zmianie ustawy p.e.) poinformował Prezesa URE o rodzajach i o lokalizacji infrastruktury paliw ciekłych wykorzystywanej do prowadzonej działalności, w którym wskazał 5 używanych ówcześnie cystern drogowych o poniższych numerach identyfikacyjnych VIN:

1)  (...)

2)  (...)

3)  (...)

4)  (...)

5)  (...)

(pismo powoda z dnia 3 lipca 2017 r. k. 1-2 akt adm.)

Sąd ustalił, że (...) Sp. z o.o., po dacie złożenia oświadczenia z 3 lipca 2017r o wykorzystywanej infrastrukturze, eksploatował następującą infrastrukturę, w odniesieniu do której, nie przekazał Prezesowi URE w trybie art. 43e p.e. informacji o zmianach:

– cysterna o numerze VIN (...) (nr rej. (...)), którą zaczął użytkować 15 lutego 2018 r.,

– cysterna o numerze VIN (...) (nr rej. (...)), którą zaczął użytkować 12 kwietnia 2019 r.

– cysterna o numerze VIN (...) (nr rej. (...)), którą zaczął użytkować 2 marca 2021r;

– cysterna o numerze VIN (...) (nr rej. (...)), którą zaczął użytkować 2 lutego 2021r

– cysterna o numerze VIN (...) (nr rej (...)), którą zaprzestał użytkować 5 listopada 2018r.

– cysterna o numerze VIN (...) (nr rej. (...)), którą zaprzestał użytkować 5 listopada 2018,

– cysterna o numerze VIN (...) (nr rej ( (...)), którą zaprzestał użytkować 19 kwietnia 2019 r.

(pismo powoda z 17 września 2021 r. k. 30-63 akt adm.)

Przedmiotowe informacje dotyczące rozpoczęcia i zakończenia użytkowania cystern nie zostały przekazane Prezesowi URE w ustawowym terminie, tj. w terminie 7 dni od rozpoczęcia eksploatacji infrastruktury lub trwałego zaprzestania eksploatacji infrastruktury.

Prezes URE zawiadomił powoda 1 września 2021 r. o wszczęciu postępowania administracyjnego, w sprawie wymierzenia kary pieniężnej w związku z możliwością naruszenia przez przedsiębiorcę art. 43e ust. 1 p.e. (zawiadomienie o wszczęciu postępowania z dnia 1 września 2021 r. k. 26-28v akt adm.)

Powód w odpowiedzi na wezwanie wskazał, iż aktualnie eksploatuje 5 cystern drogowych o numerach rejestracyjnych:

- (...) od dnia 2 marca 2021 r.;

- (...) od dnia 2 lutego 2021 r.;

- (...);

- (...) (poprzedni nr rej. (...));

- (...).

(odpowiedź na wezwanie z dnia 17 września 2021 r. k. 30-63 akt adm.)

Spółka (...) w 2020 r. osiągnęła przychód w wysokości (...) zł., w tym przychód z netto ze sprzedaży w wysokości(...) zł.

(informacja o ogólnej sytuacji finansowej oraz sprawozdanie finansowe powoda za rok 2020 k. 32-40 akt adm.)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o powołane wyżej dowody z dokumentów, które nie były kwestionowane przez żadną ze stron, a Sąd także nie znalazł podstaw by odmówić im wiarygodności.

Sąd zważył, co następuje:

Zaskarżona decyzja odpowiada prawu, a podniesione przez powoda w odwołaniu zarzuty nie mogą skutkować odstąpieniem od wymierzenia kary lub zmniejszeniem jej wysokości.

Zgodnie z art. 43e ust. 1 p.e. przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność polegającą na wytwarzaniu paliw ciekłych, magazynowaniu lub przeładunku paliw ciekłych, przesyłaniu lub dystrybucji paliw ciekłych, obrocie paliwami ciekłymi, w tym obrocie nimi z zagranicą, a także podmiot przywożący, przekazują do Prezesa URE informacje o rodzajach i lokalizacji infrastruktury paliw ciekłych wykorzystywanej do prowadzonej działalności w terminie 7 dni od dnia rozpoczęcia eksploatacji infrastruktury lub trwałego zaprzestania eksploatacji tej infrastruktury.

W myśl art. 3 pkt 10d p.e. infrastrukturę paliw ciekłych stanowią instalacje wytwarzania, magazynowania i przeładunku paliw ciekłych, rurociąg przesyłowy lub dystrybucyjny paliw ciekłych, stacja paliw ciekłych, a także środek transportu paliw ciekłych.

Środkiem transportu paliw ciekłych, stosownie do treści art. 3 pkt 10j p.e. jest cysterna drogowa, kolejowa, kontenerowa lub statek przystosowany do załadunku, transportu i rozładunku paliw ciekłych, wykorzystywany do sprzedaży paliw ciekłych bezpośrednio odbiorcom końcowym na podstawie koncesji, o których mowa w art. 32 ust. 1 pkt 1 i 4, lub do przywozu paliw ciekłych na podstawie wpisu do rejestru, o którym mowa w art. 32a.

Natomiast z treści art. 56 ust. 1 pkt 48 p.e. wynika, że karze pieniężnej podlega ten, kto nie przekazuje w terminie informacji, lub przekazuje nieprawdziwe informacje, o których mowa w art. 43e. Wysokość tej kary, zgodnie z art. 56 ust. 2h pkt 8 p.e., wynosi 10.000 zł oddzielnie dla każdego rodzaju i lokalizacji infrastruktury paliw ciekłych.

W niniejszej sprawie nie ulega wątpliwości, że powodowa spółka podlegała obowiązkowi wynikającemu z art. 43e ust. 1 p.e.

Spółka (...) niewątpliwie wykonywała działalność gospodarczą w zakresie obrotu paliwami ciekłymi z wykorzystaniem infrastruktury, o jakiej mowa w art. 3 pkt 10d p.e. Spółka dokonywała obrotu paliwami ciekłymi z wykorzystaniem cystern. Spółka mając świadomość tego obowiązku przedstawiła Prezesowi URE pierwszą informację o infrastrukturze przy piśmie z 3 lipca 2017r.

Natomiast po tej dacie spółka nie poinformowała organu o rozpoczęciu eksploatacji czterech innych cystern i o zaprzestaniu eksploatacji trzech innych cystern, co zostało ustalone w stanie faktycznym. Zatem spółka niewątpliwie naruszyła normę art. 43e ust. 1 p.e.

W tych okolicznościach nie budzi wątpliwości, że powodowa spółka, która nie wywiązała się z ustawowych obowiązków, podlega karze pieniężnej, o jakiej mowa w art. 56 ust 1 pkt 48 p.e.

Zaznaczenia wymaga także fakt, iż odpowiedzialność, o której mowa w art. 56 ust. 1 pkt 48 p.e., ma charakter obiektywny, co oznacza, że jest ona niezależna od subiektywnego elementu jakim jest wina przedsiębiorcy. Dla możliwości zastosowania sankcji pieniężnej, o której mowa w przepisie, istotne jest zatem jedynie istnienie obowiązku prawnego zabezpieczonego sankcją pieniężną oraz stwierdzenie samego faktu jego naruszenia przez podmiot zobowiązany. Samo naruszenie normy sankcjonowanej uzasadnia natomiast postawienie zarzutu niezachowania należytej ostrożności wymaganej w stosunkach danego rodzaju (por. wyrok SN z 1 czerwca 2010 r., III SK 5/10; wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 stycznia 2006 r., sygn. akt SK 52/04; Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego -A nr 2006/1/6). Charakterystyczne dla tego typu odpowiedzialności jest jej „oderwane od konieczności stwierdzania winy i innych okoliczności sprawy, wystarczy jedynie ustalenie samego faktu naruszenia prawa lub wymogów decyzji administracyjnej” (wyrok TK z 5 maja 2009 r., P 64/07). Przypisanie odpowiedzialności sprowadza się zatem do ustalenia, czy określone zdarzenie wyczerpuje znamiona ustawowe i pozostaje w związku przyczynowym z zachowaniem konkretnego podmiotu.

W tym stanie rzeczy, w sytuacji gdy powód w sposób oczywisty dopuścił się naruszenia norm prawa energetycznego, istniały podstawy do zastosowania wobec niego sankcji w postaci kary administracyjnej, o jakiej mowa w art. 56 ust 1 pkt 48 p.e. bez znaczenia była więc okoliczność na którą powoływał się powód, że nie miał świadomości istnienia obowiązku.

Odnosząc się do zarzutu powoda, że dopełnił obowiązku, gdyż wymóg zgłoszenia spełniały przekazywane organowi informacje w związku z wnioskiem o zmianę koncesji, to zarzut tej jest bezpodstawny.

W ocenie Sądu złożenie przez przedsiębiorcę wniosku o zmianę koncesji i uwzględnienie w nim infrastruktury, jaką przedsiębiorca wykorzystuje przy wykonywaniu działalności koncesjonowanej nie powoduje wypełnienia obowiązku z art. 43e ust. 1 p.e. i nie prowadzi do zwolnienia przedsiębiorcy od odpowiedzialności z tego tytułu.

Po pierwsze należy wskazać, że ustawodawca wprowadził dla obowiązku informacyjnego o posiadanej i wykorzystywanej infrastrukturze odrębną regulację prawną oraz przepis sankcjonujący ten obowiązek. Już samo to rodzi obowiązek przedsiębiorcy, niezależny od innych obowiązków wynikających z prawa energetycznego.

Zatem gdy przedsiębiorca, w toku postępowania o zmianę koncesji (17.10.2019r), wskazał jaką infrastrukturę aktualnie eksploatuje, to spełniał jedynie wymóg z art. 35 ust 1 pkt 5) p.e. który wymaga, aby we wniosku o koncesję (też o zmianę koncesji) określić środki, jakimi dysponuje podmiot ubiegający się o koncesję, w celu zapewnienia prawidłowego wykonywania działalności objętej wnioskiem.

Nie można pominąć także, że w myśl treści przepisu art. 33 ust. 1 pkt 3 p.e. Prezes URE udziela koncesji wnioskodawcy, który ma możliwości techniczne gwarantujące prawidłowe wykonywanie działalności. Zatem powód informując organ, w toku postępowania o zmianę koncesji, o aktualnie eksploatowanych środkach transportu oraz przedstawiając aktualne świadectwa ADR, protokoły TDT, oraz aktualne świadectwa legalizacji urządzeń pomiarowych zainstalowanych na tych pojazdach, spełniał wymogi z art. 35 i 33 prawa energetycznego. Przy czym należy podkreślić, że powód czynił to na wezwanie organu w związku z wnioskiem o zmianę koncesji, a celem tego obowiązku było ustalenie przez organ, czy podmiot spełnia wymogi aby udzielić mu koncesji. Nie bez znaczenia jest też fakt, że informacje te nie określały jakiej infrastruktury powód zaprzestał wykorzystywać, ani też nie były składane w terminie 7 dni od rozpoczęcia wykorzystywania infrastruktury. Była to więc realizacja innego obowiązku ustawowego, która nie pozostawał w związku z regulacją art. 43e p.e. Przy czym obowiązki te miały inny zakres przedmiotowy, inny był też cel ich przedłożenia, jak też inne były terminy do ich realizacji. O ile obowiązek związany z wnioskiem o udzielnie koncesji aktualizował się tylko w razie zaistnienia stanu wymagającego zmiany koncesji, to obowiązek z art. 43c p.e. stawał się wymagany z upływem 7 dni od dokonania zmiany w infrastrukturze. Co więcej, obowiązek zawarty w art. 43e ust. 1 p.e. wymaga przedstawienia organowi bardziej szczegółowych informacji, aniżeli obowiązek przekazywania istotnych okoliczności dotyczących wykonywanej działalności koncesjonowanej, który powód istotnie spełnił przy składaniu wniosku o zmianę koncesji.

Reasumując, na powodzie ciążyły dwa, niezależne od siebie obowiązki. Nie sposób więc uznać, iż spełnienie jednego obowiązku mogło skutkować także realizacją drugiego.

Sąd nie uznał także za zasadny zarzutu powoda, że wycofanie z użytku jednych cystern i zastąpienie ich nowymi, należało potraktować jako jedne zdarzenie wymagające zgłoszenia do Prezesa URE. Zgodnie z art. 43e ust. 1 p.e. przedsiębiorca obowiązany jest do przekazania informacji o rodzajach i lokalizacji infrastruktury paliw ciekłych wykorzystywanej do prowadzonej działalności Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki w terminie 7 dni od dnia rozpoczęcia eksploatacji infrastruktury lub zaprzestania eksploatacji infrastruktury. Zatem raportowanie musi być dokonane przy każdej zmianie rodzaju i lokalizacji infrastruktury paliw ciekłych i to w terminie 7 dni od tego zdarzenia.

Tymczasem w sprawie niniejszej ani nie wynika taka koincydencja zdarzeń, która pozwalałaby na uznanie, że powód powinien zawiadomić organ tylko o 4 zdarzeniach, bo raz, że terminy zaprzestania i rozpoczęcia eksploatacji nowych cystern nie były zbieżne, a dwa, że zdaniem Sądu obowiązki informacyjne są autonomiczne i każde zdarzenie, niezależnie czy wiąże się ono z wprowadzeniem lub wycofaniem cysterny w miejsce innej, winno być raportowane organowi niezależnie.

Skoro więc powód nie poinformował Prezesa URE o wycofaniu 3 cystern i o rozpoczęciu eksploatacji 4 nowych cystern, to przedsiębiorca nie wykonał 7 krotnie ustawowego obowiązku z art. 43c.

Zatem prawidłowo na podstawie art. 56 ust. 1 pkt. 48 p.e. została nałożona na powoda kara pieniężna. Kara ta, odnosi się do zaniechań przedstawienia informacji oddzielnie dla każdego rodzaju i lokalizacji infrastruktury paliw ciekłych. Na podstawie powyższego przepisu nie jest możliwe orzeczenie kary łącznej za braki w złożeniu informacji co do kilku cystern. Zdaniem Sądu analizowany przepis kreuje możliwość nałożenia kary pieniężnej, o jakiej w nim mowa, za każdy brak informacji o rodzaju i lokalizacji eksploatowanej infrastruktury oraz o zaprzestaniu jej eksploatowania. Przy czym w odniesieniu do 2 cystern których eksploatacji powód zaprzestał opisanych w pkt. 1.e) decyzji, organ zastosował wykładnię korzystniejszą dla powoda i nałożył na niego jedną karę, z tej racji, że obowiązek w odniesieniu do oby cystern winien być zrealizowany w jednej dacie, skoro zaprzestanie ich wykorzystywania nastąpiło tego samego dnia.

Odnośnie wysokości kary, to jest ona wprost określona przez ustawodawcę w treści art. 56 ust 2h pkt 8 p.e. w stałej stawce 10.000 zł. W ocenie Sądu okoliczność, że wysokość kary jest stała, co wyłącza możliwość jej miarkowania, nie oznacza jej nieproporcjonalności lub sprzeczności z Konstytucją.

Należy zauważyć, że penalizacja taką karą odnosi się do przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w oparciu o koncesję. Kara dotyczyć więc może tylko podmiotów profesjonalnych, dla których kwota 10.000 zł nie może być nadmiernie obciążająca, skoro jednym z wymogów jej prowadzenia jest dysponowanie środkami finansowymi w wielkości gwarantującej prawidłowe wykonywanie działalności (art. 33 ust 1 pkt 3 p.e.), a jednocześnie brak odpowiednich środków finansowych może stanowić podstawę do cofnięcia koncesji. Zatem można logicznie poczynić takie założenie, że o ile przedsiębiorca uzyskał koncesję i nie została mu ona cofnięta, to dysponuje odpowiednimi zasobami finansowymi, które pozwalają mu na wykonywanie działalności koncesjonowanej, w tym także pokrywania zobowiązań finansowych, a więc także tych wynikających z kar administracyjnych. Nie bez znaczenie jest też okoliczność znana Sądowi z urzędu, że działalność koncesjonowana w zakresie obrotu paliwami nie stanowi działalności niewielkich rozmiarów, czy o nieznacznym zakresie, a przedsiębiorcy generują znaczne przychody z tej działalności, oraz zyski. Kara tej wielkości stanowi więc raczej symboliczną wielkość wobec tych wartości. Przy czy należy zaznaczyć, że w prawie energetycznym wysokość maksymalna kar, które nie są określone kwotowo, tak jak ta z art. 56 ust 2h pkt 8 p.e., określa kwota stanowiąca 15% przychodu przedsiębiorcy z działalności koncesjonowanej, co jednozancznie wskazuje, że ustawodawca dopuszcza kary o znacznie większej dolegliwości dla przedsiębiorcy, niż kwota 10.000 zł, właśnie ze względu na szczególny charakter działalności przedsiębiorstw energetycznych i ich skalę.

Także w odniesieniu do powoda kara określona kwotowo na 10.000 zł nie jest nadmiernie wygórowana, skoro spółka (...) w 2020 r. osiągnęła przychód w wysokości (...)zł. Nawet 6 krotność kary jednostkowej, a więc kwota 60.000 zł, która ostatecznie została nałożona na powoda, nie stanowi w tej sytuacji nadmiernej dolegliwości, ani nie jest kwotą która stanowić będzie nadmierne obciążenia dla przedsiębiorcy. Kwota ta z pewnością nie wyeliminuje go z obrotu gospodarczego.

W ocenie Sądu nałożone na powoda kary pieniężne nie są też nieproporcjonalne do zarzucanego naruszenia. Czyn powoda jest szczególnie szkodliwy, gdyż obowiązki informacyjne dotyczące infrastruktury, szczególnie tej służącej do przewozu paliw, o jakich mowa w art. 43c p.e., miały na celu eliminację szarej strefy na rynku paliw ciekłych. Tylko aktualne informacje o tej infrastrukturze pozwalają na prowadzenie skutecznych działań eliminujących nieprawidłowości na tym rynku, a przed wszystkim umożliwiają także koordynację tych działań przez różne podmioty i instytucje. Oczywistym jest więc, że brak informacji skutecznie eliminuje możliwość przeciwdziałania niekorzystnym zjawiskom.

Za nieuzasadniony Sąd uznał także zarzut powoda dotyczący nieodstąpienia przez organ od nałożenia kary, gdyż nie zostały kumulatywnie spełnione przesłanki do odstąpienia od wymierzenia kary, o jakich mowa w art. 56 ust 6a p.e.

Zgodnie z art. 56 ust 6a p.e. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli stopień szkodliwości czynu jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek.

Ustawa prawo energetyczne nie sprecyzowała w jaki sposób należy oceniać stopień szkodliwości czynu, jednak uczyniło to orzecznictwo sądowe. I tak Sąd Najwyższy w wyroku z 15 października 2014 r., w sprawie III SK 47/13 uznał, że przy ocenie szkodliwości zasadne jest odwołanie się do sposobu weryfikacji tego stopnia wypracowanego w prawie karnym, skoro prawodawca posłużył się w art. 56 ust. 6a prawa energetycznego instytucją prawa karnego, z uwagi na represyjny charakter kar pieniężnych przewidzianych w art. 56 prawa energetycznego.

Konieczne jest więc odwołanie się do art. 115 § 2 kodeksu karnego, który zawiera zamknięty katalog kryteriów oceny stopnia szkodliwości społecznej czynu i który nakazuje przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu brać pod uwagę:

1) rodzaj i charakter naruszonego dobra,

2) rozmiary wyrządzonej szkody,

3) sposób i okoliczności popełnienia czynu,

4) wagę naruszonych obowiązków,

5) postać zamiaru,

6) motywację sprawcy,

7) rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia.

Jak ocenił Sąd Najwyższy w powołanym wyżej orzeczeniu „ o stopniu społecznej szkodliwości mają decydować wyłącznie okoliczności związane z czynem (por. wyrok Sądu Najwyższego z 11 kwietnia 2011 r., IV KK 382/10), przy czym podstawowe znaczenie dla określenia stopnia szkodliwości czynu mają rodzaj i charakter naruszonego dobra chronionego prawem, rozmiar wyrządzonej i grożącej szkody oraz zamiar i motywacja sprawcy (por. wyrok Sądu Najwyższego z 11 kwietnia 2011 r., IV KK 382/10). […] Nie uwzględnia się więc okoliczności, które pojawiły się po popełnieniu czynu, ponieważ nie mieszczą się one w regulacji art. 115 § 2 KK.”

Analizując zasadnicze kryterium oceny stopnia szkodliwości czynu powoda, jakim jest rodzaj naruszonego dobra należy stwierdzić, że dobrem tym jest w istocie możliwość realizowania przez Prezesa URE zadań nałożonych przez ustawodawcę.

Obowiązek z art. 43e ust. 1 p.e. służy głównie szeroko pojętemu zwalczaniu szarej strefy na rynku paliw (o czym wyżej), ale też wykonywaniu zadań przez Prezesa URE określonych w art. 43b p.e. Prezes URE prowadzi w myśl tej regulacji rejestr przedsiębiorstw energetycznych posiadających koncesje, w którym odnotowuje także informacje o rodzajach i lokalizacji infrastruktury paliw ciekłych. Obowiązek prowadzenia ww. rejestru ma na celu także zwiększenie przejrzystości działalności prowadzonej w sektorze energetycznym i przyczynia się do zwiększenia pewności obrotu. Brak realizacji przez przedsiębiorcę obowiązku poinformowania o rozpoczęciu eksploatacji infrastruktury i o zaprzestaniu jej eksploatacji, utrudnia lub nawet uniemożliwia Prezesowi URE prowadzenie rejestru, co skutkuje niemożnością sprawowania prawidłowego nadzoru nad koncesjonowaną działalnością przedsiębiorcy.

Zważywszy więc, że przedmiotowy obowiązek z art. 43e p.e., nałożony na podmioty zajmujące się obrotem paliwem ciekłym, jest elementem walki z szarą strefą, a jednym z aspektów polityki państwa zwalczającej to zjawisko jest jak największa transparentność wszelkich stanów i zdarzeń związanych z obrotem paliwami ciekłymi oraz raportowanie tych zjawisk różnym organom, to należy uznać, że dobro chronione, którego naruszenia dopuścił się powód, jest szczególnie istotne z punktu widzenia polityki państwa zmierzającej do zwalczenia zachowań nielegalnych i nieuczciwych w obrocie paliwami ciekłymi. Z tego zaś punktu widzenia należy uznać, że chronione dobro ma zasadnicze znaczenie dla oceny znacznego stopnia szkodliwości czynu powoda.

Uwzględniając powyższe nie można stwierdzić, że stopień szkodliwości czynu powoda w zakresie nieudzielenia informacji o rodzajach i lokalizacji infrastruktury paliw ciekłych był znikomy. Powód nie poinformował o rozpoczęciu eksploatacji cystern o numerach VIN (...), (...), (...) oraz (...). Ponadto powodowa spółka nie poinformowała o zaprzestaniu użytkowania cystern o numerach VIN: (...), (...) i (...). (...). Przy czym zdaniem Sądu spółka miała świadomość istnienia tego obowiązku, skoro poinformowała Prezesa URE o posiadanej infrastrukturze pismem z 3 lipca 2017r (pierwsza informacja k.1 akt adm).

Na marginesie dodać należy, iż art. 56 ust. 6a p.e. ma charakter fakultatywny, zatem odstąpienie od wymierzenia kary nie tylko zależy od spełnienia przesłanki o charakterze ocennym, w postaci znikomej szkodliwości czynu, ale zależy od uznania organu, które wszakże nie może być dowolne i wynikać musi z merytorycznych przesłanek, ale z pewnością nie stanowi ono obowiązku organu do zastosowania powołanej regulacji w każdych warunkach (podobnie Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z 24 sierpnia 2012 roku, sygn. akt VI ACa 389/12).

W tym zakresie Sąd Okręgowy w Warszawie podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z 27 listopada 2019 r., sygn. akt I NSK 95/18, że „ art. 56 ust. 6a p.e. należy interpretować z uwzględnieniem zasady sprawności i rzetelności działania instytucji publicznych, a także zasady równowagi i podziału władzy. W ocenie Sądu Najwyższego […] Prezes Urzędu Regulacji Energetyki dysponuje więc pewnym luzem decyzyjnym przy interpretacji przesłanki znikomości szkodliwości społecznej czynu, a w razie ziszczenia się wspomnianej przesłanki - uznaniem administracyjnym przy wyborze wariantu rozstrzygnięcia: odstąpienia od kary pieniężnej bądź nieodstąpienia od tej kary. […]Organ regulacyjny, z uwagi na posiadaną wyspecjalizowaną kadrę, unikalną pamięć instytucjonalną oraz bezpośrednią styczność z realiami rynkowymi, jest co do zasady lepiej przygotowany niż sędzia do oceny stopnia szkodliwości społecznej czynu przedsiębiorcy z punktu widzenia standardów obowiązujących na rynku regulowanym. Interpretacja przepisów prawnych należy do istoty władzy wykonawczej, która jak wskazuje sama jej nazwa, odpowiada za egzekwowanie prawa. Jeżeli określony sposób interpretacji przepisu ma racjonalne uzasadnienie i jest ugruntowany w praktyce organu, sąd nie powinien zastępować go własną interpretacją. Interwencja sądu w treść decyzji organu regulacyjnego powinna następować dopiero wtedy, gdy nosi ona znamiona dowolności: opiera się na arbitralnych przesłankach, zawiera zdawkowe i ogólnikowe uzasadnienie, odwołuje się do nieudowodnionych informacji.” (wyrok Sądu Najwyższego – Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych z 27 listopada 2019 r., sygn. akt I NSK 95/18, Legalis nr 2294222).

W tym stanie rzeczy Sąd uznał, że zaskarżona decyzja odpowiada przepisom prawa, zaś odwołanie powoda nie zasługiwało na uwzględnienie. Z tego względu, na podstawie art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c. Sąd orzekł jak w sentencji.

O kosztach procesu rozstrzygnięto, zgodnie z wyrażoną w art. 98 § 1 k.p.c. zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, przyjmując, że powód, jako strona przegrywająca sprawę, zobowiązany jest do zwrotu pozwanemu kosztów procesu, które obejmowały jedynie wynagrodzenie pełnomocnika procesowego pozwanego w wysokości 720 zł ustalone na podstawie § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

SSO Małgorzata Perdion-Kalicka