Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 czerwca 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

Przewodniczący –	Sędzia SO Ewa Malinowska
Protokolant –	Sekretarz sądowy Joanna Nande

po rozpoznaniu 4 czerwca 2024 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania Syndyka Masy Upadłości (...) S.A. w upadłości w C.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania Syndyka Masy Upadłości (...) S.A. w upadłości w C. od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z 11 października 2023 r. Nr (...) ( (...))

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od Syndyka Masy Upadłości (...) S.A. w upadłości w C. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720 (siedemset dwadzieścia), z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSO Ewa Malinowska

Sygn. akt XVII AmE 12/24

UZASADNIENIE

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki decyzją z dnia 11 października 2023 r. Nr (...) ( (...)), na podstawie art. 168 pkt 1 oraz art. 169 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz. U. z 2023 r. poz. 1436 z późn. zm. – dalej: „ustawa OZE”) w związku z art. 170 ust. 1 i ust. 2 pkt 1, art. 174 ust. 1 ustawy OZE oraz w związku z art. 52 ust. 1, art. 59 pkt 1 ustawy OZE i § 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Klimatu z dnia 27 sierpnia 2020 r. w sprawie zmiany wielkości udziału ilościowego sumy energii elektrycznej wynikającej z umorzonych świadectw pochodzenia potwierdzających wytworzenie energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii w 2021 r. (Dz. U. z 2020 r. poz. 1481 – dalej: „rozporządzenie MK”) oraz na podstawie art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2023 r. poz. 775 z późn. zm. - dalej: „Kpa”) i art. 90 ust. 1 ustawy OZE, po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej przedsiębiorcy: (...) S.A. w upadłości z siedzibą w C., posiadającemu numer identyfikacji podatkowej (NIP): (...), w imieniu i na rachunek którego działa Pan J. P. - Syndyk masy upadłości (...) S.A.. w upadłości orzekł, że:

1)  przedsiębiorca: (...) S.A. z siedzibą w C., w imieniu i na rachunek którego działa Pan J. P. - Syndyk masy upadłości (...) S.A. w upadłości, nie przestrzegał za rok 2021, określonego w art. 52 ust. 1 ustawy OZE (w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 września 2023 r.), w zakresie, o którym mowa w art. 59 pkt 1 ustawy OZE z uwzględnieniem § 1 pkt 1 rozporządzenia MK, obowiązku uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki świadectw pochodzenia lub świadectw pochodzenia biogazu rolniczego wydanych odpowiednio dla energii elektrycznej lub biogazu rolniczego, wytworzonych w instalacjach odnawialnego źródła energii znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub zlokalizowanych w wyłącznej strefie ekonomicznej, lub na podstawie ustawy – Prawo energetyczne, na zasadach określonych w art. 47 ustawy OZE (w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 września 2023 r.), w terminie do dnia 30 czerwca 2019 r.;

2)  za niewywiązanie się z obowiązku opisanego w punkcie pierwszym wymierzył przedsiębiorcy: (...) S.A. z siedzibą w C., w imieniu i na rachunek którego działa Pan J. P. - Syndyk masy upadłości (...) S.A. w upadłości, karę pieniężną w kwocie 347 737,00 zł (słownie: trzysta czterdzieści siedem tysięcy siedemset trzydzieści siedem złotych i zero groszy) to jest w wysokości (...) % łącznego przychodu uzyskanego przez ww. przedsiębiorcę w 2022 r. z działalności koncesjonowanych polegających na wytwarzaniu energii elektrycznej i na obrocie energią elektryczną.

Od powyższej decyzji odwołanie złożył Syndyk Masy Upadłości (...) S.A. w upadłości J. P. zaskarżając ją w całości.

Odwołujący zarzucił zaskarżonej decyzji:

1)  naruszenie przepisów prawa materialnego, a to:

a.  Art. 47 ust. 2 ustawy o odnawialnych źródłach energii z dnia 20 lutego 2015 r. (dalej: „Ustawa o OZE”) poprzez jego zastosowanie, mimo braku wykazania przesłanek jego stosowania;

b.  52 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 68 ust. 2 Ustawy o OZE poprzez jego błędną interpretację i wymierzenie kary za niewykonanie obowiązku ustawowego w terminie do 30 czerwca 2019 r., podczas gdy obowiązek ten powinien zostać spełniony do 30 czerwca 2022 r.;

c.  56 ust. 1 w zw. z art. 170 ust. 2 ustawy o OZE ”) poprzez jego niezastosowanie wyrażające się w braku podania składowych kary zastępczej i sposobu jej obliczenia;

d.  Art. 174 ust. 2 Ustawy o OZE poprzez jego niezastosowanie i nierozważenie przesłanki zaprzestania naruszenia prawa przez przedsiębiorstwo (...) S.A.;

e.  Art. 168 pkt 1 ustawy o OZE poprzez jego nieprawidłowe zastosowanie, wyrażające się nieprawidłowym określeniem podmiotu któremu wymierzono karę, a to z pominięciem faktu, iż kara dotyczy zachowania przedsiębiorstwa energetycznego sprzed daty ogłoszenia upadłości,

f.  art. 168 pkt 1 w zw. z art. 170 ust. 2 pkt 1 ustawy o OZE poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i przeprowadzenie dwóch postępowań w przedmiocie jednej kary.

2)  Naruszenie przepisów postępowania, a to:

•

art. 6, 7, 8 § 1 i 10 § 1 KPA poprzez ich niezastosowanie i brak właściwego wyjaśnienia przesłanek wszczęcia, prowadzenia i zakończenia postępowania w określony sposób, zarówno w toku postępowania jak i w wydanej decyzji, w szczególności poprzez niejasne ustalenie wysokości opłaty zastępczej a w konsekwencji wysokości kary za brak umorzenia tzw. zielonych certyfikatów tj. brak wskazania składowych i sposobu obliczenia;

•

art. 144 ust. 1 i 2 ustawy Prawo upadłościowe poprzez ich niewłaściwą interpretację i wymierzenie kary przedsiębiorcy w upadłości na rachunek którego działa syndyk, podczas gdy rola syndyka jako strony ma charakter wyłącznie formalny.

3)  Błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że:

a.  Zakres naruszeń jest większy niż znikomy.

Wobec powyższych zarzutów Odwołujący wniósł o:

1.  Uchylenie zaskarżonej decyzji w całości;

2.  Zasądzenie od organu na rzecz odwołującego się kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany Prezes Urzędu Regulacji Energetyki wniósł o:

1.  oddalenie odwołania,

2.  zwolnienie Prezesa URE od udziału w posiedzeniu przygotowawczym, ze względu na hierarchiczną strukturę urzędu i przekazywanie spraw na niższe szczeble, zatem udział pełnomocnika będzie wystarczający, jako osoby mającej pełną wiedzę w niniejszej sprawie,

3.  zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Pozwany w wykonaniu dyspozycji art. 127 k.p.c. pozwany zaprzeczył, że: nie ocenił wszystkich przesłanek wymiaru kary jak i odstąpienia od wymierzenia kary, dokonał niewłaściwej interpretacji ustawy Prawo upadłościowe, przeprowadził dwa postępowania w przedmiocie jednej kary, dokonał błędnych ustaleń faktycznych.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

Przedsiębiorca - (...) S.A. w upadłości z siedzibą w C. posiada wydane na podstawie decyzji Prezesa URE koncesje m.in.:

1.  na obrót energia elektryczną – decyzja z dnia 27 listopada 2000 r. nr (...)– obowiązująca od dnia 30 listopada 2000 r. do dnia 30 listopada 2030 r.;

2.  na wytwarzanie energii elektrycznej – decyzja z dnia 27 listopada 2000 r. nr (...) – obowiązująca od dnia 30 listopada 2000 r. do dnia 30 listopada 2030 r. /k. 1-2, k. 17-18 akt adm./

Z informacji uzyskanych przez Prezesa URE wynika, że Przedsiębiorca dokonał w 2021 r. sprzedaży energii elektrycznej odbiorcom końcowym w ilości 7 861,558 MWh. /k. 10 akt adm./

Przedsiębiorca za okres od dnia 1 stycznia 2018 r. do dnia 31 grudnia 2018 r. nie przedstawił Prezesowi URE do umorzenia świadectw pochodzenia energii elektrycznej. Przedsiębiorca nie uiszczał również opłaty zastępczej na konto Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. /bezsporne/

Prezes URE wyliczył, że brakująca ilość energii elektrycznej niezbędnej do realizacji obowiązku, o którym mowa w art. 52 ust. 1 ustawy OZE (w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 września 2023 r.) w zakresie, o którym mowa w art. 59 pkt 1 ustawy OZE z uwzględnieniem § 1 pkt 1 rozporządzenia MK, wynosi 1 533,03 MWh, zaś nieuiszczona opłata zastępcza określona w przedmiotowej sprawie dla potrzeb obliczenia kary pieniężnej wymierzonej na podstawie art. 168 pkt 1 ustawy OZE (w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 września 2023 r.) wynosi 264 841,59 zł. (decyzja k.6-10)

Zgodnie z tym wyliczeniem, uwzględniając dyspozycję art. 170 ust. 2 pkt 1 ustawy OZE, Prezes URE uznał, że minimalna wysokość tej kary nie może być niższa niż 344 294,06 zł. Przy ustalaniu wysokości kary pieniężnej w kwocie 347 737,00 zł (tj. podwyższeniu jej wysokości ponad poziom minimalny) wzięto pod uwagę fakt, że Przedsiębiorca również za rok 2018 nie wypełnił przedmiotowego obowiązku i został z tego powodu ukarany przez Prezesa URE decyzją z dnia 30 grudnia 2021 r. (znak: (...).). /decyzja k. 6-10/

Przychód z działalności koncesjonowanych, polegających na wytwarzaniu energii elektrycznej oraz na obrocie energią elektryczną w roku 2022 wyniósł (...) zł. Wymierzona przez Prezesa URE kara pieniężna w kwocie 347 737,00 zł stanowi (...)% tych przychodów i mieści się w granicach określonych w art. 170 ust. 1 ustawy OZE. /k. 17-18 akt adm./

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o bezsporne twierdzenia stron postępowania oraz o dowody z dokumentów zgromadzonych w postępowaniu administracyjnym, które nie były przez żadną ze stron niniejszego postępowania kwestionowane, jak też w ocenie Sądu nie budziły wątpliwości.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, po ponownym rozpoznaniu sprawy zważył, co następuje.

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 52 ust. 1 ustawy OZE (w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 września 2023 r.), w związku z art. 67 ust. 2 tej ustawy (w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 września 2023 r.), za rok 2021 na przedsiębiorstwach energetycznych, odbiorcach końcowych, odbiorcach przemysłowych oraz towarowych domach maklerskich lub domach maklerskich, o których mowa w art. 52 ust. 2 ww. ustawy, ciążył obowiązek uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi URE świadectw pochodzenia lub świadectw pochodzenia biogazu rolniczego wydanych odpowiednio dla energii elektrycznej lub biogazu rolniczego, wytworzonych w instalacjach odnawialnego źródła energii znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub zlokalizowanych w wyłącznej strefie ekonomicznej, lub na podstawie ustawy – Prawo energetyczne lub obowiązek uiszczenia opłaty zastępczej obliczonej w sposób określony w art. 56 ustawy OZE, w terminie do dnia 30 czerwca 2022 r.

Z kolei w myśl art. 59 pkt 1 ustawy OZE, z uwzględnieniem § 1 pkt 1 rozporządzenia MK, obowiązek, o którym mowa w art. 52 ust. 1 ustawy OZE (w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 września 2023 r.), uznaje się za spełniony przez podmioty, o których mowa w art. 52 ust. 2 ustawy OZE, jeżeli za 2021 r. udział ilościowy sumy energii elektrycznej wynikającej z umorzonych świadectw pochodzenia potwierdzających wytworzenie energii elektrycznej z biogazu rolniczego przed dniem 1 lipca 2016 r. lub innych niż biogaz rolniczy odnawialnych źródeł energii lub uiszczonej opłaty zastępczej w:

a) ilości energii elektrycznej sprzedanej odbiorcom końcowym niebędącym odbiorcami przemysłowymi, o których mowa w art. 52 ust. 2 pkt 1 ustawy OZE, albo

b) całkowitej ilości energii elektrycznej wynikającej z zakupu energii elektrycznej na własny użytek, na podstawie transakcji zawieranych we własnym imieniu na giełdzie towarowej lub na rynku organizowanym przez podmiot prowadzący na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej rynek regulowany, albo

c) całkowitej ilości energii elektrycznej wynikającej z zakupu energii elektrycznej na własny użytek, na podstawie transakcji zawieranych poza giełdą towarową lub rynkiem, o którym mowa w lit. b, będących przedmiotem rozliczeń prowadzonych w ramach giełdowej izby rozrachunkowej przez spółkę prowadzącą giełdową izbę rozrachunkową, przez (...) S.A. lub przez spółkę, której (...) S.A. przekazał wykonywanie czynności z zakresu zadań, o których mowa w art. 48 ust. 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, albo

d) całkowitej ilości energii elektrycznej wynikającej z zakupu energii elektrycznej na podstawie transakcji zawieranych na zlecenie odbiorców końcowych na giełdzie towarowej lub na rynku organizowanym przez podmiot prowadzący na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej rynek regulowany, albo e) ilości energii elektrycznej zakupionej na własny użytek – wynosi 19,50 %.

Zgodnie natomiast z treścią art. 168 pkt 1 ustawy OZE (w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 września 2023 r.), karze pieniężnej podlega ten, kto nie przestrzega obowiązku uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi URE świadectw pochodzenia lub świadectw pochodzenia biogazu rolniczego, w terminie określonym w art. 67 ust. 2 ustawy OZE (w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 września 2023 r.) oraz na zasadach określonych w art. 47 (w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 września 2023 r.) tej ustawy albo nie uiszcza opłaty zastępczej, w terminie określonym w art. 68 ust. 2 ustawy OZE.

Stosownie zaś do art. 170 ust. 2 pkt 1 ustawy OZE, wysokość kary pieniężnej wymierzonej w przypadku określonym w art. 168 pkt 1 tej ustawy (w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 września 2023 r.), tj. za nieprzestrzeganie obowiązku określonego w art. 52 ust. 1 ustawy OZE (w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 września 2023 r.), nie może być niższa niż kwota obliczona według wzoru zawartego w treści tego przepisu, zgodnie z którym kwotę nieuiszczonej opłaty zastępczej należy pomnożyć przez współczynnik 1,3. Jednocześnie, zgodnie z art. 170 ust. 1 ustawy OZE, wysokość tej kary wymierzonej w takim przypadku, nie może być wyższa niż 15% przychodu ukaranego podmiotu, osiągniętego w poprzednim roku podatkowym, a jeżeli kara pieniężna jest związana z działalnością gospodarczą wykonywaną na podstawie koncesji albo wpisu do rejestru działalności regulowanej, wysokość kary nie może być wyższa niż 15% przychodu ukaranego przedsiębiorcy, wynikającego z prowadzonej działalności koncesjonowanej albo działalności wykonywanej na podstawie wpisu do rejestru działalności regulowanej, osiągniętej w poprzednim roku podatkowym. Natomiast zgodnie z postanowieniami art. 174 ust. 1 ustawy OZE, Prezes URE ustalając wysokość kary pieniężnej uwzględnia zakres naruszeń, powtarzalność naruszeń lub korzyści finansowe możliwe do uzyskania z tytułu naruszenia.

W odniesieniu do pierwszego zarzutu Odwołującego należy stwierdzić, że przedsiębiorca nie wykazał, że w odniesieniu do 2021 r. nie zostały spełnione przesłanki, o których mowa w art. 47 ust. 2 ustawy OZE.

Zgodnie z treścią art. 47 ust. 2 ustawy OZE, podmiot, o którym mowa w art. 52 ust. 2 tej ustawy, jest obowiązany do wykonania obowiązku określonego w art. 52 ust. 1 pkt 1 tej ustawy, w przypadku, gdy którakolwiek z średnioważonych cen praw majątkowych wynikających ze świadectw pochodzenia lub świadectw pochodzenia biogazu rolniczego będzie niższa od wartości jednostkowej opłaty zastępczej określonej w art. 56 tej ustawy. W zaskarżonej decyzji Prezes URE wyraźnie wskazał, że za 2021 r. możliwość realizacji obowiązku, o którym mowa w art. 52 ust. 1 ustawy OZE (w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 września 2023 r.J, w zakresie, o którym mowa w art. 59 pkt 1 ustawy OZE z uwzględnieniem § 1 pkt 1 rozporządzenia MK, przy pomocy uiszczenia opłaty zastępczej została wyłączona, z uwagi na zaistnienie przesłanek, o których mowa w art. 47 ust. 2 ustawy OZE.

Ponadto w przedmiotowej sprawie nie zaistniał spór w zakresie możliwości realizacji przez powoda obowiązku, o którym mowa w art. 52 ust. 1 ustawy OZE za 2021 r. w sposób o którym mowa w art. 52 ust. 1 pkt 2 tej ustawy (poprzez uiszczenie opłaty zastępczej). Przedsiębiorca za rok 2021 r. nie przedstawił do umorzenia Prezesowi URE świadectw pochodzenia oraz nie uiszczał również opłaty zastępczej na konto Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

W treści art. 56 ust. 1 ustawy OZE został zawarty wzór na obliczenie opłaty zastępczej, natomiast art. 170 ust. 2 pkt 1 tej ustawy określa sposób wyliczenia kary za nieprzestrzeganie obowiązku, o którym mowa w art. 52 ust. 1 tej ustawy. Należy wyjaśnić, że w zaskarżonej decyzji, Prezes URE wskazał wprost wysokość opłaty zastępczej przyjętej dla potrzeb obliczenia kary wymierzonej przedsiębiorcy, w kwocie 264 841,5 9 zł. Natomiast sposób obliczenia ww. opłaty został określony w art. 56 ustawy OZE.

Zgodnie z art. 56 ust. 1 ustawy OZE wysokość opłaty zastępczej dla realizacji obowiązku, o którym mowa w art. 52 ust. 1 ustawy OZE w zakresie, o którym mowa w art. 59 pkt 1 ustawy OZE z uwzględnieniem § 1 pkt 1 rozporządzenia MK, obliczana jest jako iloczyn ilości energii elektrycznej niezbędnej do realizacji tego obowiązku, oraz wartości jednostkowej opłaty zastępczej oznaczonej symbolem Ozjo. W zaskarżonej decyzji Prezes URE wskazał wprost ustaloną ilość brakującej energii elektrycznej niezbędnej do realizacji przez przedsiębiorcę przedmiotowego obowiązku w wysokości 1 533,03 MWh. Natomiast jednostkowa opłata zastępcza oznaczona symbolem Ozjo nie jest wartością specyficzną wyłącznie dla postępowania zakończonego decyzją i nie wymagała ustalenia w przedmiotowej decyzji, gdyż ustalana jest dla danego roku kalendarzowego na podstawie publikowanej przez (...) S.A. ceny średnioważonej praw majątkowych i jest wartością stałą, jednakową dla wszystkich podmiotów obowiązanych do realizacji przedmiotowego obowiązku. Zatem dane zamieszczone w zaskarżonej decyzji (tj. wysokość opłaty zastępczej oraz brakująca ilość energii elektrycznej niezbędnej do realizacji przedmiotowego obowiązku przez powoda) są wystarczające do weryfikacji dokonanych przez Prezesa URE obliczeń, szczególnie że powód posiada koncesję na obrót energią elektryczną oraz koncesję na wytwarzanie energii elektrycznej od roku 2000, a zatem posiada wiedzę dotyczącą zasad kalkulacji opłaty zastępczej, która jest niezbędna do realizacji przez niego jego ustawowych obowiązków. Sąd podziela w całości to stanowisko.

Z kolei w odniesieniu do sposobu wyliczenia kary Prezes URE wskazał, że zgodnie z art. 170 ust. 2 pkt 1 ustawy OZE, wysokość kary pieniężnej wymierzonej w przypadku określonym w art. 168 pkt 1 tej ustawy, tj. za nieprzestrzeganie obowiązku określonego w art. 52 ust. 1 ustawy OZE, nie może być niższa niż kwota obliczona według wzoru zawartego w treści tego przepisu, zgodnie z którym kwotę nieuiszczonej opłaty zastępczej należy pomnożyć przez współczynnik 1.3, zatem wskazał w zaskarżonej decyzji składowe wzoru służącego do wyliczenie kary w minimalnej wysokości. Prezes URE podał ponadto w decyzji wprost wysokość nieuiszczonej opłaty zastępczej w kwocie 264 841,59 zł oraz wysokość minimalnej kary, która w niniejszej sprawie nie mogła być niższa niż 344 294,0 6 zł, a ponadto wyjaśnił, że przy ustalaniu wysokości kary pieniężnej w kwocie 347 737,00 zł (tj. nieznacznemu podwyższeniu jej wysokości ponad poziom minimalny) dokonał analizy przesłanek z art. 174 ust. 1 ustawy OZE. Stąd Prezes URE szczegółowo wyjaśnił w zaskarżonej decyzji sposób wyliczenia nałożonej na powoda kary podając przy tym jej składowe, wbrew twierdzeniom Odwołującego.

Sąd stwierdza na podstawie stanu faktycznego w niniejszej sprawie, że nie ma podstaw do odstąpienia od wymierzenia kary, albowiem powód niewątpliwie nie wykonał obowiązku, o którym mowa w art. 52 ust. 1 ustawy OZE, w zakresie, o którym mowa w art. 59 pkt 1 ustawy OZE, z uwzględnieniem § 1 pkt 1 rozporządzenia MK, gdyż nie przedstawił do umorzenia Prezesowi URE świadectw pochodzenia świadectw pochodzenia biogazu rolniczego. Powód nie zrealizował przedmiotowego obowiązku za rok 2021 w wysokości 1 533,03 MWh w odniesieniu do całego wolumenu energii elektrycznej sprzedanej odbiorcom końcowym (tj. 7 861,558 MWh).

Za nietrafną należy uznać argumentację Odwołującego, że o zakresie naruszenia przedmiotowego obowiązku miałaby przesądzać jedynie skala działalności powoda, bowiem należy uwzględniać także stopień realizacji przez zobowiązane podmioty nałożonego na nie obowiązku, gdyż interpretacja ww. przesłanki nie może prowadzić do akceptacji całkowitego zaniechania realizacji obowiązku, o którym mowa w art. 52 ust. 1 ustawy OZE, tylko z powodu że skala działalności zobowiązanych podmiotów jest relatywnie niewielka.

Za nieuzasadnione należy również uznać twierdzenie powoda, iż niewykonanie przez niego przedmiotowego obowiązku cechowało się niewielką wagą, albowiem odnosząc się do wymienionej w art. 174 ust. 1 ustawy OZE dyrektywy zakresu naruszenia, celem regulacji zawartych w art. 52 ust. 1 ustawy OZE jest zapewnienie odpowiednich źródeł finansowania energetyki odnawialnej, której rozwój jest pożądany zarówno dla bezpieczeństwa energetycznego kraju poprzez dywersyfikację źródeł pozyskania energii, jak i dla umożliwienia wykonania przez Polskę zobowiązań międzynarodowych w obszarze zapewnienia odpowiedniego wolumenu energii elektrycznej wytwarzanej ze źródeł odnawialnych.

Podkreślenia w tym miejscu wymaga, podzielając stanowisko pozwanego, że wytwarzanie energii pozyskiwanej ze źródeł odnawialnych wymaga co do zasady większych nakładów finansowych niż ponoszone w przypadku wytwarzania energii w źródłach konwencjonalnych, a zatem stymulowanie wzrostu wykorzystania tych źródeł wymaga zapewnienia odpowiednich źródeł przychodów. Ustawodawca poprzez realizację dyspozycji art. 52 ust. 1 ustawy OZE dąży z jednej strony do zapewnienia źródła przychodów wytwórcom energii w odnawialnych źródłach energii (poprzez obowiązek zakupu i umorzenia świadectw pochodzenia uzyskiwanych przez wytwórców energii elektrycznej w OZE) a z drugiej strony do wspierania rozwoju technologicznego i innowacji w odnawialnych źródłach energii (opłata zastępcza, która w przypadku zaistnienia przesłanek do jej uiszczenia, stanowi dochód Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, przeznaczana jest m.in na rozbudowę i modernizację infrastruktury ochrony środowiska w Polsce, wdrażanie projektów ekologicznych czy też dofinansowanie tych przedsięwzięć celem osiągnięcia przez Polskę efektów ekologicznych wynikających z zobowiązań międzynarodowych i uniknięcia wysokich kar związanych z niewypełnieniem celu OZE przez państwa członkowskie UE). Powyższe regulacje stanowią gwarancję osiągania określonych przychodów zarówno dla wytwórców jak i inwestorów oraz zachętę do rozwijania technologii wykorzystywanych do wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych.

Z kolei odnosząc się do zarzutu dotyczącego braku rozważenia przesłanki zaprzestania naruszenia prawa przez powoda, należy podkreślić, że skoro zakres naruszenia nie jest znikomy, to już oznaczało brak możliwości odstąpienia od wymierzenia kary. Uznając nawet, że jedna ze wskazanych przez powoda przesłanek wynikających z art. 174 ust. 2 ustawy OZE została spełniona (co w niniejszej sprawie nie zachodzi), Prezes URE nie mógł odstąpić od wymierzenia kary, gdyż zgodnie z poglądem orzecznictwa, brak spełnienia jednej z przesłanek określonych w art. 174 ust. 2 o.z.e. wyklucza możliwość odstąpienia od nałożenia na powoda kary pieniężnej (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 7.10.2019 r., VII AGa 19/19, LEX nr 2788576).

Kara pieniężna wymierzona powodowi za brak realizacji obowiązku umorzeniowego należy do typowych kar administracyjnych, której nałożenie jest możliwe w przypadku zaistnienia stanu niezgodnego z prawem. Odpowiedzialność administracyjna z jaką mamy do czynienia w powyższym przypadku opiera się na zasadzie odpowiedzialności obiektywnej (tak wyroki TK z: 18 kwietnia 2000 r., sygn. K 23/99, OTK ZU nr 3/2000, poz. 89; 24 stycznia 2006 r., sygn. SK 52/04, OTK ZU nr l/A/2006, poz. 6; 15 stycznia 2007 r, sygn. P 19/06, OTK ZU nr l/A/2007, poz. 2; 31 marca 2008 r., sygn. SK 75/06, OTK ZU nr 147 2/A/2008, poz. 30; 5 maja 2009 r., sygn. P 64/07, OTK ZU nr 5/A/2009, poz. 64).

Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 7 października 2019 r., sygn. akt VII AGa 19/19 dotyczącym kary nałożonej na gruncie przepisów ustawy OZE: Odpowiedzialność obiektywna wiąże więc powstanie odpowiedzialności wyłącznie z zaistnieniem zdarzenia, które kwalifikowane jest przez ustawę jako naruszenie obowiązujących norm prawnych. Przypisanie odpowiedzialności sprowadza się zatem do ustalenia, czy określone zdarzenie wyczerpuje znamiona ustawowe i pozostaje w związku przyczynowym z zachowaniem konkretnego podmiotu (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie w wyroku z dnia 7 października 2019 r., sygn. akt VII AGa 19/19).

W niniejszej sprawie wystarczającą przesłanką do nałożenia na powoda kary pieniężnej, było stwierdzenie braku realizacji przez powoda omawianego obowiązku.

Wydanie zaskarżonej decyzji, jak i wszczęcie postępowania administracyjnego w związku z ujawnieniem możliwości nieprzestrzegania przedmiotowego obowiązku, nastąpiło po ogłoszeniu przez przedsiębiorcę upadłości.

Zgodnie z art. 144 ust. 1 ustawy Prawo upadłościowe, po ogłoszeniu upadłości postępowania sądowe, administracyjne lub sądowoadministracyjne dotyczące masy upadłości mogą być wszczęte i prowadzone wyłącznie przez syndyka albo przeciwko niemu.

W myśl natomiast art. 144 ust. 2 tej ustawy postępowania te syndyk prowadzi na rzecz upadłego, ale we własnym imieniu.

Treść art. 144 ust. 1 i 2 nie pozwala żywić wątpliwości, że stroną postępowań cywilnych i administracyjnych dotyczących masy upadłości jest syndyk, który działa na rzecz upadłego, lecz w imieniu własnym, natomiast w odniesieniu do art. 144 ust. 2 ustawy Prawo upadłościowe, przepis ten zakłada bezwzględne podstawienie syndyka w miejsce upadłego w postępowaniach sądowych i administracyjnych dotyczących masy upadłości. Ogłoszenie upadłości wywołuje ipso iure skutek procesowy w postaci utraty legitymacji procesowej upadłego w odniesieniu do postępowań dotyczących masy upadłości. Reguła ta dotyczy zarówno postępowań wszczętych przed ogłoszeniem upadłości, jak i postępowań wszczętych po ogłoszeniu upadłości. Co istotne jednak, upadły pozostaje stroną tych postępowań w znaczeniu materialnoprawnym. Taki kierunek wykładni art. 144 ust. 1 jest powszechnie akceptowany w orzecznictwie (zob. np. wyrok SN: z 23.01.2007 r., III CSK 275/06, LEX nr 277283; postanowienie SN z 21.07.2011 r., V CZ 37/11, LEX nr 898281; wyroki SA w Krakowie z: 23.06.2015 r., I ACa 464/15, LEX nr 1794377; i 20.11.2012 r., I ACa 1034/12, LEX nr 1289453; wyroki SA w Warszawie z: 31.03.2015 r., VI ACa 481/14, LEX nr 1680077; i 28.07.2009 r., VI ACa 37/09, LEX nr 1120253).

Rację ma zatem pozwany, że na gruncie przedmiotowej sprawy adresatem decyzji wymierzającej karę pieniężną w związku z brakiem realizacji obowiązku, określonego w art. 52 ust. 1 ustawy OZE jest zatem Syndyk masy upadłości, albowiem dysponował on w tej sprawie legitymacją formalną.

Kara pieniężna w związku z niewywiązaniem się z obowiązku, określonego w art. 52 ust. 1 ustawy OZE, została wymierzona przedsiębiorcy mając na uwadze, że występował on w przedmiotowym postępowaniu jako strona w znaczeniu materialnym.

Podkreślenia w tym miejscu wymaga, że w sprawie, gdzie syndyk działa na rzecz upadłego, świadczenie dochodzone przez syndyka lub przeciwko niemu podlega zasądzeniu na rzecz upadłego lub od upadłego, co uwzględnia formalną legitymację Syndyka oraz legitymację materialnoprawną przedsiębiorcy w niniejszej sprawie (por. wyrok SN z 7 października 2004 r., IV CK 86/04, Biul. SN 2005, Nr 2, poz. 15; wyrok SN z 21 lipca 2011 r., V CZ 37/11, LEX nr 898281).

W odniesieniu do zarzutu Odwołującego wskazującego na wskazanie błędnej daty realizacji obowiązku, Sąd podzielając stanowisko pozwanego stwierdza, że pierwotnie w punkcie 1 sentencji zaskarżonej decyzji, na stronie pierwszej ww. decyzji została popełniona oczywista omyłka pisarska polegająca na użyciu wyrazów „w terminie do dnia 30 czerwca 2019 r.”, zamiast wyrazów: „w terminie do dnia 30 czerwca 2022 r.”, która nie miała jednakże wpływu na treść rozstrzygnięcia, albowiem dokonując oceny realizacji przez przedsiębiorcę obowiązku, o którym mowa w art. 52 ust. 1 ustawy OZE za rok 2021, Prezes URE uwzględnił dokonanie umorzenia świadectw pochodzenia lub świadectw pochodzenia biogazu rolniczego w terminie do dnia 30 czerwca 2022 r. Okoliczność tę potwierdzają ustalenia zawarte w aktach sprawy oraz powołana w zaskarżonej decyzji treść art. 67 ust. 2 ustawy OZE zgodnie, z którą świadectwa pochodzenia lub świadectwa pochodzenia biogazu rolniczego umorzone w terminie do dnia 30 czerwca danego roku kalendarzowego uwzględnia się przy rozliczeniu wykonania obowiązku określonego w art. 52 ust. 1 ustawy OZE, za poprzedni rok kalendarzowy. Ponadto Postanowieniem z dnia 15 listopada 2023 r., znak: (...) Prezes URE dokonał sprostowania ww. oczywistej omyłki poprzez zastąpienie zawartych w pkt 1 sentencji decyzji wyrazów: „w terminie do dnia 30 czerwca 2019 r.” wyrazami: „w terminie do dnia 30 czerwca 2022 r.” (k.27-28 akt). Zarzut naruszenia art. 47 ust. 2 ustawy o odnawialnych źródłach energii z dnia 20 lutego 2015 r. poprzez jego zastosowanie, mimo braku wykazania przesłanek jego stosowania należy uznać zatem za nieuzasadniony.

Odnośnie do zarzutów naruszenia przepisów postępowania administracyjnego Sąd Okręgowy podziela utrwalone w judykaturze stanowisko, iż zasadniczo tego typu zarzuty są nieskuteczne przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów, ponieważ Sąd ten nie może ograniczyć sprawy wynikającej z odwołania od decyzji Prezesa Urzędu tylko do funkcji sprawdzającej prawidłowość postępowania administracyjnego, które poprzedza postępowania sądowe. Celem postępowania nie jest przeprowadzenie kontroli postępowania administracyjnego, ale merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy, której przedmiotem jest spór między stronami powstający dopiero po wydaniu decyzji przez Prezesa Urzędu. Postępowanie sądowe przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów jest postępowaniem kontradyktoryjnym, w którym uwzględnia się materiał dowodowy zebrany w postępowaniu administracyjnym, co nie pozbawia jednak stron możliwości zgłoszenia nowych twierdzeń faktycznych i nowych dowodów, według zasad obowiązujących w postępowaniu odrębnym w sprawach gospodarczych. Sąd antymonopolowy jest sądem cywilnym i prowadzi sprawę cywilną, wszczętą w wyniku wniesienia odwołania od decyzji Prezesa Urzędu, w tym wypadku Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, według reguł kontradyktoryjnego postępowania cywilnego, a nie sądem legalności decyzji administracyjnej, jak to czynią sądy administracyjne w postępowaniu sądowo-administracyjnym. Tylko takie odczytanie relacji pomiędzy postępowaniem administracyjnym i postępowaniem sądowym może uzasadniać dokonany przez racjonalnego ustawodawcę wybór między drogą postępowania cywilnego i drogą postępowania sądowo-administracyjnego dla wyjaśnienia istoty sprawy (por. np.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 1991 r., sygn. akt III CRN 120/91; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 października 1998 r., sygn. akt I CKN 265/98; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 sierpnia 1999 r., sygn. akt I CKN 351/99; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 2001 r., sygn. akt I CKN 1036/98; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 września 2005 r., sygn. akt III SZP 2/05). Sąd Okręgowy uznaje, że nawet gdyby przyjąć, że w postępowaniu administracyjnym doszło do uchybień proceduralnych, to zarzuty w tym zakresie nie mogą być skuteczne, o ile uchybienia te mogą być sanowane w toku postępowania sądowego mającego na celu merytoryczne rozstrzygnięcie sporu, bowiem tutejszy Sąd zobowiązany jest do wszechstronnego zbadania wszystkich istotnych okoliczności sprawy, przy uwzględnieniu zasad rozkładu ciężaru dowodu i obowiązku stron w postępowaniu dowodowym. Niezależnie od tego stwierdzić należy, że Prezes URE nie dopuścił się wskazanych w odwołaniu naruszęń prawa, w sposób wyczerpujący dokonał ustalenia stanu faktycznego i wszystkich okoliczności mających znaczenie dla rozstrzygnięcia, wskazał fakty, które uznał za udowodnione i dowody na których się oparł, wyczerpująco również wyjaśnione zostały podstawy prawne wydanej decyzji z przytoczeniem przepisów prawa. W sposób nie budzący wątpliwości wskazano z jakich przyczyn nie zastosowano instytucji odstąpienia od wymierzenia kary. Zarzuty w tym zakresie uznać należy na niesłuszne.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności Sąd Okręgowy, nie znajdując podstaw do uwzględnienia oddalił odwołanie, jako bezzasadne – art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c.

O kosztach postępowania rozstrzygnięto, zgodnie z wyrażoną w art. 98 k.p.c., zasadą odpowiedzialności za wynik procesu przyjmując, że powód - jako przegrywający sprawę – zobowiązany jest do zwrotu pozwanemu kosztów procesu, na które złożyło wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w wysokości 720 zł, ustalonej na podstawie § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 265) wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

SSO Ewa Malinowska