Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 marca 2019 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie – XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w składzie:

Przewodniczący:	SSO Bogdan Gierzyński
Protokolant:	sekretarz sądowy Wioleta Donoch

po rozpoznaniu w dniu 11 marca 2019 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania G. O. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) Spółka Cywilna w K.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

z udziałem zainteresowanego P. O. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) Spółka Cywilna w K.

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki

z dnia 3 lutego 2016 r., znak: (...)

I.  zmienia decyzję Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 3 lutego 2016 r., znak: (...) w ten sposób, że w miejsce kary pieniężnej w kwocie 10.000 (dziesięć tysięcy złotych) nakłada na przedsiębiorcę G. O. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) Spółka Cywilna w K. karę pieniężną w wysokości 1.000 zł (jeden tysiąc złotych);

II.  zasądza od G. O. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) Spółka Cywilna w K. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 1.440 zł (jeden tysiąc czterysta czterdzieści złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Bogdan Gierzyński

Sygn. akt XVII AmE 13/17

UZASADNIENIE

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki decyzją z dnia 3 lutego 2016 r., znak: (...), na podstawie przepisu art. 169 ust 1 pkt 1 i art. 168 pkt 11 oraz art. 170 ust 4 pkt 1 w zw. z art. 9 ust. 1 pkt 5 i pkt 7 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz.U. z 2015 r., poz. 478 z późn. zm.) oraz art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2016 r., poz. 23), w zw. z art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz.U. z 2012 r., poz. 1059 z późn. zm.), po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej w związku z nieprzedłożeniem Prezesowi URE w terminie 30 dni od zakończenia III kwartału 2015 r. sprawozdania kwartalnego, zawierającego informacje wymienione w art. 9 ust. 1 pkt 5 ustawy o odnawialnych źródłach energii, przez Pana G. O. i Pana P. O., prowadzących wspólnie działalność gospodarczą pn. (...) Spółka Cywilna w K., co stanowiło naruszenie obowiązku określonego w art. 9 ust 1 pkt 7 ww. ustawy, wymierzył przedsiębiorcy karę pieniężną w wysokości 10.000 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za to, że Przedsiębiorca nie przedłożył Prezesowi URE w terminie 30 dni od zakończenia III kwartału 2015 r. sprawozdania kwartalnego, zawierającego informacje wymienione w art. 9 ust. 1 pkt 5 ustawy o odnawialnych źródłach energii, co stanowiło naruszenie obowiązku Przedsiębiorcy określonego w art. 9 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy.

Od powyższej decyzji odwołanie złożył G. O. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą . (...) Spółka Cywilna w K. wnosząc o uchylenie nałożonej kary pieniężnej w wysokości 10.000 zł.

Odwołujący wskazał m.in., że nie był świadomy tego, że od III kw. 2015 zaistniał obowiązek składania oświadczenia kwartalnego o ilości wyprodukowanej energii ze źródeł odnawialnych, albowiem nikt wcześniej o tym nie poinformował. O obowiązku dostarczenia ww. oświadczenia dowiedział się z pisma procesowego (...) Oddziału (...) URE w G. z dnia 20.11.2015 r. o wszczęciu wobec niego postępowania egzekucyjnego. W dniu 25.11.2015 r. wysłał sprawozdanie, a w późniejszym terminie jeszcze szereg innych żądanych dokumentów. Pomimo wyczerpujących wyjaśnień wszczęto wobec niego postępowanie egzekucyjne wymierzając mu wysoką karę 10.000 zł.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany Prezes Urzędu Regulacji Energetyki wniósł o oddalenie odwołania oraz zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

Przedsiębiorca G. O. prowadzi działalność gospodarczą od dnia 28 lutego 1993 r. w zakresie wytwarzania energii elektrycznej z małej instalacji odnawialnego źródła energii - tj. w elektrowni wodnej o mocy 0,140 MW. /k. 2 akt adm./

W dniu 6 maja 2015 r. Przedsiębiorca został wpisany przez Prezesa Urzędu regulacji Energetyki do rejestru wytwórców energii w małej instalacji, tj. rejestru o którym mowa w art. 7 ustawy o odnawialnych źródłach energii pod numerem (...). /k. 4-4v akt adm./

Wytwórca energii elektrycznej w małej instalacji odnawialnego źródła energii zgodnie z art. 9 ust 1 pkt 7 ustawy o odnawialnych źródłach energii ma obowiązek przedłożenia Prezesowi URE sprawozdania kwartalnego, zawierającego wskazane informacje w terminie 30 dni od zakończenia kwartału. /okoliczność bezsporna/

Termin do złożenia przez Przedsiębiorcę ww. sprawozdania upłynął w dniu 30 października 2015 r. /okoliczność bezsporna/

We wskazanym terminie Przedsiębiorca nie wywiązał się z powyższego obowiązku. /okoliczność bezsporna, okoliczność przyznana przez powoda/

W związku z tym Prezes URE pismem z dnia 20 listopada 2015 r. zawiadomił Przedsiębiorcę o wszczęciu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej, a także poinformował go o stawianym zarzucie i wezwał do przesłania wyjaśnień i uwierzytelnionych dokumentów. /k. 1-1v akt adm./

Przedsiębiorca pismem z dnia 25 listopada 2015 r. (data wpływu: 27 listopada 2015 r.) przesłał ww. sprawozdanie, o którym mowa w art. 9 ust 1 pkt 7 ustawy o odnawialnych źródłach energii, za III kwartał 2015 r., zawierające informacje wymienione w art. 9 ust. 1 pkt 5 ww. ustawy oraz dodatkowe wyjaśnienia. /k. 5, k. 6 akt adm./

Powyższy stan faktyczny jest w sprawie bezsporny i został ustalony w oparciu o dowody z dokumentów zgromadzonych w postępowaniu administracyjnym i sądowym, które nie były przez żadną ze stron niniejszego postępowania kwestionowane.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył co następuje.

Odwołanie co do zasady nie zasługuje na uwzględnienie, jednakże zmiana decyzji w zakresie wysokości kary pieniężnej nastąpiła z innych przyczyn niż wskazanych w odwołaniu.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że co doza sady powód nie kwestionował faktu, że nie złożył w terminie 30 dni od zakończenia III kwartału 2015 r. sprawozdania kwartalnego zawierającego informacje wymienione w art. 9 ust. 1 pkt 5 ustawy o odnawialnych źródłach energii, kwestią sporną była w zasadzie jedynie wysokość nałożonej kary.

Zgodnie z treścią art. 9 ust 1 pkt 7 ustawy z 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz.U. z 2015 r., poz. 478), wytwórca wykonujący działalność gospodarczą w zakresie małych instalacji ma obowiązek przedłożenia Prezesowi URE sprawozdania kwartalnego, zawierającego wskazane informacje w terminie 30 dni od zakończenia kwartału. Termin na złożenie sprawozdania kwartalnego ma charakter materialnoprawny, co oznacza, że powinno ono zostać doręczone Prezesowi URE w terminie 30 dni od zakończenia kwartału.

Ponieważ przedsiębiorca został w dniu 6 maja 2015 r. wpisany przez Prezesa Urzędu regulacji Energetyki do rejestru wytwórców energii w małej instalacji, tj. rejestru o którym mowa w art. 7 ustawy o odnawialnych źródłach energii, albowiem prowadzi działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania energii elektrycznej z małej instalacji odnawialnego źródła energii - tj. w elektrowni wodnej o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej 0,140 MW, posiadał powyższy obowiązek.

Obowiązek ten wynika natomiast z art. 215 ustawy (...), zgodnie z którym sprawozdanie kwartalne, o którym mowa w art. 9 ust. 1 pkt 7, wytwórca wykonujący działalność gospodarczą w zakresie małych instalacji po raz pierwszy przekazuje Prezesowi URE za kwartał roku kalendarzowego następujący po kwartale, w którym niniejsza ustawa weszła w życie.

Zatem termin do złożenia przez Przedsiębiorcę kwartalnego sprawozdania upłynął w dniu 30 października 2015 r.

W tym terminie Przedsiębiorca nie wywiązał się z ww. obowiązku, dlatego też Prezes URE pismem z dnia 20 listopada 2015 r. zawiadomił Przedsiębiorcę o wszczęciu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej, a także poinformował go o stawianym zarzucie i wezwał do przesłania wyjaśnień i dokumentów. Przedsiębiorca spełnił wezwanie Prezesa URE i pismem z 25 listopada 2015 r., które wpłynęło do Prezesa URE 27listopada 2015 r. przesłał żądane sprawozdanie za III kwartał 2015 r., zawierające informacje wymienione w art. 9 ust 1 pkt 5 ww. ustawy wraz z dodatkowymi wyjaśnieniami, które następnie były jeszcze przez przedsiębiorcę uzupełniane.

W tym miejscu należy podkreślić, odnosząc się do treści uzasadnienia odwołania, że powód jako podmiot wpisany do rejestru wytwórców energii w małej instalacji prowadzonego przez Prezesa URE, podlega obowiązkowi działania zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa odnoszącymi się do powyższego zakresu działalności. W związku z tym nie może powoływać się na ich nieznajomość przepisów nawet, gdy nie jest prawnikiem. Powód prowadzi działalność gospodarczą, zatem zdaje sobie sprawę z odpowiedzialności z podejmowania przez siebie zadań. Również jako podmiot energetyczny, w związku z tym podlega obowiązkom wynikającym z ustawy o odnawialnych źródłach energii. Pozwany ma zatem m.in. obowiązek gromadzenia informacji dotyczących ilości wytwarzanej energii elektrycznej, niezbędnych do rozliczenia finansowego (pomocy publicznej) stosowanego systemu wsparcia. Sprawozdania takie mają istotne znaczenie, tym bardziej, iż ustawodawca nałożył obowiązek ich składania w wymiarze kwartalnym. Na ich podstawie Prezes URE sporządza zbiorczy raport roczny, który przekazuje ministrowi właściwemu do spraw energii, co wynika z art. 17 ustawy o odnawialnych źródłach energii. Brak terminowej sprawozdawczości po stronie podmiotów energetycznych, poprzez niedopełnienie przez nie obowiązków sprawozdawczych, rzutuje w konsekwencji na rzetelność i kompletność zbiorczego raportu rocznego, albowiem pozbawia Prezesa URE wszystkich informacji, które nie zostaną uwzględnione w raporcie rocznym. W tym wypadku brak prawidłowego, odpowiadającemu stanowi rzeczywistemu sprawozdania miał wpływ na treść raportu, który powinien być sporządzony przez Prezesa URE do 30 kwietnia 2016 r. – w myśl art. 17 ustawy o (...). W konsekwencji udzielenie przez powoda niezbędnych i prawidłowych informacji z opóźnieniem, niewątpliwie mogło mieć wpływ na treść raportu organu. Zakresu naruszenia, nie można zatem uznać za znikomy, albowiem w ostateczności późniejsze złożenie sprawozdania mogło wpłynąć na raport końcowy, w przypadku gdy przedsiębiorca w sposób prawidłowy złożył sprawozdanie z opóźnieniem. Bezspornym jest zatem w niniejszej sprawie, że powód nie przedłożył Prezesowi URE sprawozdania kwartalnego w terminie 30 dni od zakończenia III kwartału 2015 r.

Ze względu na fakt, że przepis art. 9 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 20 lutego 20015 r. o odnawialnych źródłach energii ma charakter materialnoprawny. Zawarty w powołanym przepisie termin wynika z ustawy, nie podlega on zatem ani skróceniu, ani przedłużeniu, a o jego długości decyduje przepis prawa, a nie wola organu czy uczestnika postępowania. Uchybienie zatem terminowi materialnemu wywołuje skutek prawny w postaci wygaśnięcia praw i obowiązków o charakterze materialnym. Przywrócenie terminu prawa materialnego jest natomiast dopuszczalne tylko wówczas, gdy taką możliwość przewidują przepisy określające dany termin.

Niewątpliwie zatem, zgodnie z treścią powołanego wyżej przepisu powód był obowiązany przekazać Prezesowi URE sprawozdanie kwartalne zawierające informacje, o których mowa w pkt 5, w terminie 30 dni od dnia zakończenia kwartału.

Bezsprzecznie powód nie złożył wymaganych informacji we wskazanym terminie. Realizacja przez powoda obowiązku jakkolwiek nastąpiła, to nie została ona wykonana w ustawowym terminie, albowiem nastąpiło to dopiero wobec przesłania przedsiębiorcy zawiadomienia z 20 listopada 2015 r. o wszczęciu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej.

W tym miejscu należy wskazać, że istotą nakładania kar pieniężnych za naruszenia warunków koncesji jest zapobieganie w przyszłości naruszania przez podmioty prawa przez podmioty obowiązane, kara ma działać prewencyjnie i wychowawczo na podmiot, który nie działa zgodnie z przepisami prawa.

W ocenie Sądu Prezes URE prawidłowo ustalił stan faktyczny i zastosował art. 168 pkt. 11 uoze. Warto wspomnieć, że nałożenie kary w konkretnej wysokości za uchybienie wskazane w tym przepisie ma charakter obligatoryjny, wobec czego przy braku przesłanek do odstąpienia kary, Prezes URE zobowiązany był nałożyć na powoda karę w kwocie 10.000 zł.

Prezes URE prawidłowo zatem nałożył karę pieniężną w wysokości 10.000 zł, tj. w wysokości która obowiązywała w dacie wydania przedmiotowej decyzji i była wysokością ściśle określoną kwotowo w przepisie art. 174 ust. 4 pkt 1 ustawy o (...). Wysokość kary pieniężnej, co należy podkreślić, nie była wówczas uzależniona ani od stanu finansowego podmiotu, ani też nie była ustalana na zasadzie miarkowania.

Sąd stwierdza natomiast, że przepis art. 170 ust. 4 pkt 2 (...) został zmieniony przez art. 1 pkt 59 lit a tiret pierwsze ustawy z dnia 7 czerwca 2018 r. (Dz.U. z 2018 r., poz. 1276) zmieniającej m.in. ustawę z dniem 14 lipca 2018 r. Ustęp 4 pkt 2 tego przepisu po zmianie brzmi: „wysokość kary pieniężnej wymierzonej w przypadkach określonych w art. 168 pkt 11, 11b, 12, 14, 16 i 18, wynosi 1.000 zł.

Jako, że regulacje administracyjne podlegają regułom prawa karnego, Sąd w przedmiotowej sprawie zastosował zatem sankcję względniejszą dla ukaranego podmiotu, tj. przepis względniejszy mając na względzie brzmienie art. 4 § 2 k.k., w myśl którego jeżeli według nowej ustawy za czyn objęty wyrokiem nie można orzec kary w wysokości kary orzeczonej, wymierzoną karę obniża się do wysokości najsurowszej kary możliwej do orzeczenia na podstawie nowej ustawy. Do pozytywnych aspektów bezpośredniego działania nowej ustawy (w tym przypadku o (...)) najczęściej zalicza się to, że w stosunku do wszystkich podmiotów mają zastosowanie te same nowe przepisy prawa, które przynajmniej z założenia powinny lepiej odzwierciedlać aktualne stosunki prawne.

Jeżeli natomiast zarówno przed zmianą stanu prawnego, jak i po niej z danym czynem wiąże się administracyjna kara pieniężna, to stosuje się co do zasady ustawę nową, chyba że poprzednio obowiązujące regulacje są względniejsze dla strony (tak m.in.: Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 9 listopada 2017 roku, sygn. akt: III GSK 143/16). (…) Do sankcji administracyjnych znajdzie zatem zastosowanie zasada lex mitior retro agit, dopuszczająca działanie prawa wstecz celem zastosowania ustawy względniejszej dla strony. Wspomniana weryfikacja „względności" powinna jednak być dokonywana przy uwzględnieniu wszystkich konsekwencji, jakie wynikają z danych ustaw, w całokształcie okoliczności danej sprawy (P. M., Uwagi na tle kodeksowej regulacji kar administracyjnych, Acta Universitatis Wratislaviensis No 3798PRAWO CCCXXIII Wrocław 2017).

Przy rozpoznawaniu odwołania w niniejszej sprawie należało jednakże mieć na uwadze, iż zgodnie z art. 316 § 1 k.p.c. sąd wydając wyrok, bierze za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy. Stan rzeczy oznacza także prawo obowiązujące w chwili zamknięcia rozprawy (zob. wyrok SN z dnia 28 listopada 2016r., sygn. akt II PK 238/15). W dniu 14 lipca 2018 r. weszły w życie przepisy ustawy z dnia 7 czerwca 2018 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r., poz. 1276). W art. 1 pkt 59a ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw ustawodawca zmienił treść art. 170 ust. 4 pkt 2 uoze. Zgodnie z art. 170 ust. 4 pkt 2 uoze w brzmieniu obowiązującym od dnia 14 lipca 2018 r. kara pieniężna z tytułu naruszenia, o którym mowa w art. 168 pkt 11 uoze wynosi 1.000 zł., a nie jak uprzednio 10.000 zł.

Pomimo bezzasadności odwołania co do zasady, wysokość wymierzonej kary podlegała obniżeniu ze względu na nowelizację przepisu art. 170 ust. 4 pkt. 2 uoze. Wspomniana nowelizacja nie zawiera jednak odpowiedniego przepisu intertemporalnego, dlatego Sąd, mając na uwadze konieczność zastosowania zasad intertemporalnych prawa represyjnego (karnego) do administracyjnych kar pieniężnych, a więc przepisów względniejszych dla sprawcy w dacie orzekania, działając na podstawie art. 479 ⁵³ § 2 zmienił zaskarżoną decyzję w zakresie wysokości nałożonych kar pieniężnych obniżając je do kwoty 1.000 zł. Rozwiązanie takie jest ponadto zgodne z zaleceniami Rekomendacji Nr(...)) Komitetu Ministrów dla Państw Członkowskich w sprawie kar administracyjnych, w zakresie stosowania sankcji mniej uciążliwej obowiązującej w czasie od daty zdarzenia do zastosowania sankcji.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów na podstawie art. 479 ⁵³ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

Mając na uwadze, iż nałożenie na powoda kary było uzasadnione, a zmiana decyzji co do wysokości kary wynikała jedynie ze zmiany treści przepisu prawa, za stronę przegrywającą niniejszy proces należało uznać stronę powodową.

Z tego względu, zgodnie z treścią art. 100 k.p.c., na powoda nałożono obowiązek zwrotu wszystkich kosztów na rzecz strony pozwanej, na które to koszty złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w wysokości 1.440 zł, zgodnie z treścią § 14 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r., poz.1804 ze zm.).

SSO Bogdan Gierzyński