Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 września 2023 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

Przewodniczący –

SSO Maciej Kruszyński

po rozpoznaniu 21 września 2023 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z odwołania (...) sp. z o.o. w S.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania (...) sp. z o.o. w S. od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z25 października 2023 roku, numer (...)

uchyla zaskarżoną decyzję w całości.

SSO Maciej Kruszyński

Sygn. akt XVII AmE 29/23

UZASADNIENIE

Decyzją z 25 października 2022 roku Nr (...)Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (dalej Prezes URE, Pozwany) na podstawie art. 85 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 85 ust. 4 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o rynku mocy (t.j. Dz. U. z 2021 r., poz. 1854) (dalej ustawa o rynku mocy) w zw. z art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2022 r., poz. 1385 ze zm.) (dalej p.e.) oraz na podstawie art. 104 ust. 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2022 r., poz. 2000 ze zm.) (dalej k.p.a.), po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej przedsiębiorstwu (...) z siedzibą w S. (dalej Powód, Przedsiębiorca), wymierzył Przedsiębiorcy karę pieniężną w wysokości 10 000,00 zł (słownie dziesięć tysięcy złotych) w związku z niewykonaniem obowiązku, o którym mowa w art. 11 ustawy o rynku mocy, tj. brakiem zgłoszenia jednostek fizycznych wytwórczych - (...) o łącznej mocy zainstalowanej 7,700 MW zlokalizowanych w obrębach miejscowości L. i D., gmina K., powiat (...), województwo (...), których jest właścicielem do certyfikacji ogólnej w 2021 roku.

Odwołanie od Decyzji złożył Powód. Zaskarżając Decyzję w całości wniósł o jej zmianę i odstąpienie od wymierzenia kary zgodnie z art. 85 ust. 8 ustawy o rynku mocy oraz zasądzenie od Pozwanego na rzecz Powoda zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych.

Zaskarżonej Decyzji Powód zarzucił:

naruszenie art. 85 ust. 8 ustawy o rynku mocy poprzez wymierzenie skarżącemu kary pieniężnej w sytuacji, w której zachodziły ustawowe przesłanki do odstąpienia od jej wymierzenia,

naruszenie art. 85 ust. 8 ustawy o rynku mocy poprzez jego błędną wykładnię:

polegającą na przyjęciu, iż zgłoszenie się Powoda do certyfikacji ogólnej po upływie terminu wyznaczonego przez operatora (...) S.A. nie stanowi realizacji obowiązku w rozumieniu tego przepisu,

polegającą na przyjęciu, iż podmiot niewykonujący obowiązku certyfikacji ogólnej za dany rok trwa w naruszeniu tego prawa za wyznaczony rok bez względu na to czy zrealizował ten obowiązek w kolejnych latach czy też nie (innymi słowy trwa w naruszeniu tego prawa już na zawsze i naruszenia tego nie może naprawić),

- co skutkowało błędnym uznaniem, że nie ziściły się wszystkie przesłanki do odstąpienia od wymierzenia kary, w sytuacji gdy poprzez wykonanie przez Powoda obowiązku zgłoszenia się do certyfikacji ogólnej, ustawowe przesłanki do odstąpienia od jej wymierzenia się ziściły.

Pozwany Prezes Urzędu Regulacji Energetyki złożył odpowiedź na odwołanie, w której wniósł o oddalenie odwołania, jak też zasądzenie od Powoda na rzecz Pozwanego zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Rozpoznając odwołanie Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

Powód prowadzi działalność gospodarczą polegającą na wytwarzaniu energii elektrycznej w instalacji odnawialnego źródła energii, elektrowni wiatrowej ((...)) o nazwie (...), przy użyciu sześciu jednostek wytwórczych, o łącznej mocy zainstalowanej 7,700 MW (2 x 1,5 MW, 3 x 1,2 MW oraz 1 x 1,1 MW), zlokalizowanej w obrębach miejscowości L. i D., gmina K., powiat (...), województwo (...) (okoliczności niesporne).

W 2021 r. certyfikacja ogólna jednostek wytwórczych rozpoczęła się w dniu 5 stycznia, a możliwość składania wniosku o rejestrację w ramach certyfikacji ogólnej istniała do 14 stycznia. Za przeprowadzenie procesu certyfikacji ogólnej odpowiadał operator - (...) Spółka Akcyjna w K. (dalej (...) S.A. lub Operator) (okoliczności niesporne).

Powód nie zgłosił (...) do certyfikacji ogólnej w 2021 r. (okoliczności niesporne).

Prezes URE pismem z dnia 31 marca 2022 r. zawiadomił Powoda o wszczęciu postępowania w sprawie wymierzenia mu kary pieniężnej oraz wezwał do przedstawienia informacji w zakresie sytuacji finansowej Powoda za 2021 r.

(dowód: zawiadomienie o wszczęciu postępowania k. 1- 2 akt adm.)

W odpowiedzi na wezwanie Prezesa URE, Powód w piśmie z 20 kwietnia 2022 r. przedstawił żądane informacje. Wniósł przy tym o odstąpienie od wymierzenia kary pieniężnej, wskazując na znikome skutki nieprzystąpienia do certyfikacji ogólnej w 2021 r. z uwagi na niewielką moc zainstalowaną źródła i jego charakter (zespół elektrowni wiatrowych), skutkiem czego naruszenie to nie miało wpływu na rynek mocy i nie wywołało na nim skutków. Jednocześnie Powód wyjaśnił, że w 2022 r. przystąpił do certyfikacji ogólnej i tym samym zaprzestał naruszenia prawa.

Powód przedstawił wyniki finansowe swojego przedsiębiorstwa za 2021 r.:

1) przychód z działalności gospodarczej objętej koncesją na wytwarzanie energii elektrycznej nr (...), który wyniósł (...) zł;

2) wynik finansowy ze sprzedaży energii elektrycznej w ramach ww. działalności w wysokości (...) zł;

3) wynik finansowy netto z działalności gospodarczej w wysokości (...) zł.

(dowód: pismo Powoda z 20 kwietnia 2022 r. k. 4 akt adm.)

Pismem z dnia 7 września 2022 r. Prezes URE zawiadomił Powoda o zakończeniu postępowania dowodowego oraz o możliwości zapoznania się z zebranym materiałem dowodowym w wyznaczonym terminie.

(dowód: zawiadomienie k. 10 akt adm.)

Pismem z dnia 15 września 2022 r. Powód ponownie wniósł o odstąpienie od wymierzenia kary pieniężnej na podstawie art. 85 ust. 8 ustawy o rynku mocy.

(dowód: pismo Powoda z 15 września 2022 r. k. 12 akt adm.)

W dniu 25 października 2022 roku Prezes URE wydał zaskarżoną Decyzję (dowód: Decyzja k. 13- 15 akt adm.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o powołane wyżej dowody z dokumentów, które nie były podważane przez żadną ze stron, a Sąd także nie znalazł podstaw by odmówić im wiarygodności, jak też w oparciu o niekwestionowane twierdzenia stron.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

Zaskarżona Decyzja podlegała uchyleniu, choć nie z powodów wskazanych w odwołaniu.

W pierwszej kolejności należy zaznaczyć, że Powód nie kwestionował, że nie zgłosił (...) do certyfikacji ogólnej w 2021 r., pomimo takiego obowiązku uregulowanego w art. 11 ustawy o rynku mocy. Zgodnie bowiem z treścią wymienionego artykułu obowiązującego od 18 stycznia 2018 r. właściciel jednostki fizycznej wytwórczej istniejącej, której moc osiągalna brutto jest nie mniejsza niż 2 MW, jest obowiązany zgłosić jednostkę fizyczną wytwórczą do każdej certyfikacji ogólnej, natomiast (...), której właścicielem jest Powód, kwalifikowała się do zgłoszenia w ramach certyfikacji ogólnej z uwagi na łączną mocy zainstalowaną 7,700 MW.

W niniejszej sprawie poza sporem pozostaje, że Powód przedmiotowemu obowiązkowi certyfikacji podlegał w 2021 r. i go wówczas nie dopełnił, co implikowało zastosowanie art. 85 ust. 1 pkt 1 ustawy o rynku mocy, który w dacie wydania zaskarżonej Decyzji stanowił, że karze pieniężnej podlega ten, kto nie wykonuje obowiązku, o którym mowa w art. 11 danej ustawy.

Po wydaniu Decyzji o wymierzeniu Powodowi kary pieniężnej w związku z niewykonaniem obowiązku z art. 11 ustawy o rynku mocy, konkretnie z dniem 7 września 2023 r. doszło jednak do uchylenia - ustawą z dnia 28 lipca 2023 r. (Dz.U. z 2023 r. poz. 1681), która weszła w życie 7 września 2023 r. - zarówno art. 11 jak i art. 85 ust. 1 pkt 1 ustawy o rynku mocy.

W ocenie Sądu ma to zasadnicze znaczenie dla rozpoznania niniejszej sprawy, gdyż obecnie nie istnieje w ogóle obowiązek zgłaszania jednostek wytwórczych do certyfikacji ogólnej a w konsekwencji wyeliminowano odpowiedzialność administracyjnoprawną dotyczącą naruszenia tego obowiązku.

W tym kontekście należy zwrócić uwagę ma przepis art. 189c k.p.a., który wprowadza zasadę zastosowania przepisu względniejszego dla strony. Stanowi on, że jeżeli w czasie wydawania decyzji w sprawie administracyjnej kary pieniężnej obowiązuje ustawa inna niż w czasie naruszenia prawa, w następstwie którego ma być nałożona kara, stosuje się ustawę nową, jednakże należy stosować ustawę obowiązującą poprzednio, jeżeli jest ona względniejsza dla strony.

Oznacza to, że przy orzekaniu należy kierować się nową ustawą, chyba że poprzednia jest względniejsza dla podmiotu naruszającego określony obowiązek.

Na gruncie prawa administracyjnego nie budzi przy tym wątpliwości, że zasada ustawy względniejszej znajdzie zastosowanie zarówno do decyzji pierwszoinstancyjnej, jak i decyzji odwoławczej (zob. S. Gajewski, Kodeks Postepowania Administracyjnego, 2017, komentarz do art. 189c, podobnie Stankiewicz w komentarzu do KPA, red. Hauser 2018).

Natomiast w orzecznictwie kwestia zastosowania powyższego przepisu również w toku postępowania budzi rozbieżności. Należy więc w tym miejscu przytoczyć przekonujące stanowisko wyrażone w uzasadnieniu wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 7 października 2019 r. o sygn. akt VII AGa 19/19 (Legalis), w którym Sąd ten wskazał jaką ustawę należy stosować w przypadku podobnym do przedmiotowego, kiedy następuje zmiana przepisów określających karę w sprawach regulacyjnych po wydaniu decyzji przez organ regulacyjny. Mianowicie Sąd ten stwierdził, że „ Należy mieć jednak na względzie okoliczność, że generalnie w sprawach z zakresu regulacji nie obowiązuje zasada wyartykułowana w art. 316 § 1 KPC dotycząca orzekania według stanu rzeczy z chwili zamknięcia rozprawy, lecz oceny prawidłowości i legalności decyzji dokonuje się według stanu rzeczy z chwili jej wydania (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 4 marca 2014 r., III SK 35/13, wyrok SN z dnia 5 marca 2015 r., III SK 8/14). Nie można z kolei wykluczyć wyjątków od tej zasady. W szczególności sytuacja taka może mieć miejsce w przypadku konieczności uwzględnienia zasad prawa karnego. Przykładowo, zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 6 listopada 2009 r. (III SZP 2/09), do kary pieniężnej zastosowanie mają przepisy ustawy nowej, jeżeli są względniejsze dla sprawcy. Sprawa niniejsza dotyczy ukarania przedsiębiorcy karą administracyjnoprawną, jest więc sprawą analogiczną do rozpoznawanej przez Sąd Najwyższy pod sygn. III SZP 2/09. Nie może budzić wątpliwości, że kara przewidziana przez nową ustawę (1000 zł) jest względniejsza niż kara przewidziana przez ustawę dotychczasową (10000 zł).”

Sąd w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę, w pełni zgadza się z powyższym poglądem, gdyż mimo, że co do zasady w sprawach regulacyjnych nie stosuje się art. 316 § 1 k.p.c., czyli nie bierze się pod uwagę stanu rzeczy z chwili zamknięcia rozprawy, ale stan z chwili wydania decyzji organu regulacyjnego, jednak istnieje możliwość odstępstwa od tej reguły, w szczególności wobec konieczności uwzględnienia zasad prawa karnego i zastosowania ustawy względniejszej dla sprawcy, które to rozwiązanie wprowadzono również do kanonu zasad postępowania administracyjnego przy wydawaniu decyzji w zakresie administracyjnych kar pieniężnych na wzór istniejącej już regulacji obowiązującej przy odpowiedzialności karnej (zob. art. 4 KK).

W ocenie Sądu potrzeba zastosowania ustawy nowej w niniejszej sprawie jest tym bardziej widoczna, że nowelizacja ustawy o rynku mocy dokonała depenalizacji deliktu w postaci niezgłoszenia przez właściciela jednostki wytwórczej do każdej certyfikacji ogólnej. Utrzymanie zatem w mocy zaskarżonej Decyzji, którą wymierzono karę w wysokości 10 000 zł za czyn, który obecnie nie stanowi naruszenia i nie podlega karze nie ma racji bytu i stoi w sprzeczności z podstawowymi zasadami branymi pod uwagę przy stosowaniu sankcji. W sytuacji gdy ustawodawca zrezygnował z traktowania czynu Powoda jako naruszenia a tym bardziej jego karania brak jest zdaniem Sądu interesu publicznego w wymierzeniu Powodowi kary i to w niemałej wysokości – 10 000 zł.

W tym stanie rzeczy Sąd uchylił zaskarżoną Decyzję w oparciu o przepis art. 479 ⁵³ § 2 k.p.c., gdyż zachodziła potrzeba jej wyeliminowania z obrotu prawnego.

Sędzia SO Maciej Kruszyński

ZARZĄDZENIE

(...)

Sędzia SO Maciej Kruszyński