Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 lutego 2017 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

Przewodniczący –	SSO Andrzej Turliński
Protokolant –	Sekretarz sądowy Iwona Hutnik

po rozpoznaniu 17 lutego 2017 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania (...) Sp. z o.o. w P.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o udzielenie koncesji

na skutek odwołania (...) Sp. z o.o. w P. od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 3 marca 2015 r. Nr (...) (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt XVII AmE 69/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 3 marca 2015 r. Nr (...) (...) Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (Prezes URE, pozwany) postanowił cofnąć z urzędu koncesję na wytwarzanie paliw ciekłych z dnia 29 września 2010 r. Nr (...) udzieloną (...) Sp. z o.o. w P. (powód) – pkt I decyzji.

W pkt II Prezes URE nadał decyzji rygor natychmiastowej wykonalności.

Od ww. decyzji powód złożył odwołanie zaskarżając ją w całości. Zarzucił jej naruszenie:

1.  art. 41 ust. 2b w zw. z art. 38a ustawy z 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne w zw. z art. 2, art. 20 i art. 22 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej poprzez cofnięcie skarżącemu koncesji na wytwarzanie paliw ciekłych, w sytuacji gdy przedsiębiorca w chwili wydania decyzji o udzieleniu koncesji spełniał wszystkie warunki koncesyjne,

2.  art. 108 k.p.a. poprzez nadanie przedmiotowej decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności w sytuacji niewystąpienia przesłanek zawartych w tym przepisie.

W związku z tym powód wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany wniósł o jego oddalenie.

Na rozprawie w dniu 17 lutego 2017 r. Sąd postanowił dopuścić dowody zgromadzone w postępowaniu administracyjnym (k 43 akt sądowych).

Sąd Okręgowy w Warszawie Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił i zważył, co następuje.

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie, gdyż decyzja Nr (...) (...) wydana przez Prezesa URE w dniu 3 marca 2015 r. jest słuszna.

Bezsporne jest, że decyzją z 29 września 2010 r. Nr (...) powodowi została udzielona koncesja na wytwarzanie paliw ciekłych na okres od 30 września 2010 r. do 31 grudnia 2030 r. (K 1 – 8 akt administracyjnych).

22 lipca 2014 r. weszła w życie ustawa z 30 maja 2014 r. o zmianie ustawy o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Z 2014 r., poz. 900) dalej zwana ustawą zmieniającą, którą w ustawie Prawo energetyczne dokonane zostały zmiany polegające m.in. na wprowadzeniu obowiązku złożenia zabezpieczenia majątkowego przez przedsiębiorców wykonujących działalność w zakresie wytwarzania paliw ciekłych.

Zgodnie z art 5 ust. 1 ustawy zmieniającej, przedsiębiorstwa energetyczne wykonujące działalność polegającą na wytwarzaniu paliw ciekłych na podstawie koncesji wydanych przed wejściem w życie tej ustawy, zobowiązane były - w terminie 4 miesięcy od dnia wejścia w życie tej ustawy - do złożenia zabezpieczenia majątkowego, o którym mowa w art. 38a ustawy - Prawo energetyczne, tj. do dnia 22 listopada 2014 r.

W świetle natomiast art. 41 ust. 2b ustawy - Prawo energetyczne, wprowadzonym ustawą zmieniającą, Prezes URE cofa koncesję na wytwarzanie paliw ciekłych w przypadku gdy przedsiębiorstwo energetyczne wykonuje działalność polegającą na wytwarzaniu paliw ciekłych bez złożonego zabezpieczenia majątkowego, o którym mowa w art. 38a.

W związku z tym, że powód do dnia 22 listopada 2014 r. nie przedłożył Prezesowi URE dokumentów potwierdzających wykonanie przez niego obowiązku złożenia zabezpieczenia majątkowego, o którym mowa w art. 38a ustawy - Prawo energetyczne, pismem z dnia 27 listopada 2014 r. Nr (...) (...) (...) (...) (K 9 akt administracyjnych) Prezes URE zawiadomił go o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie cofnięcia udzielonej koncesji na wytwarzanie paliw ciekłych. Jednocześnie Prezes URE wezwał powoda do złożenia - w terminie siedmiu dni, licząc od dnia otrzymania niniejszego zawiadomienia - wyjaśnień w sprawie, w tym dotyczących wykonywania działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania paliw ciekłych na podstawie udzielonej koncesji oraz złożenia dokumentów potwierdzających wywiązanie się powoda z wyżej wymienionego obowiązku nałożonego na niego ustawą - Prawo energetyczne.

Stosownie do postanowień art. 23 ust. 3 i 3a Prawa energetycznego Prezes URE zwrócił się do Zarządu Województwa L. (K 15 akt administracyjnych), Prezesa Agencji Rezerw Materiałowych (K 11 akt administracyjnych) oraz Naczelnika Urzędu Celnego w L. (K 13 akt administracyjnych) z prośbą o wydanie opinii w przedmiotowej sprawie.

Postanowieniem z 9 grudnia 2014 r. nr (...) (K 18 – 19 akt administracyjnych) Prezes Agencji Rezerw Materiałowych przedstawił opinię pozytywną w przedmiotowej sprawie, natomiast nieprzedstawienie przez Zarząd Województwa L. oraz Naczelnika Urzędu Celnego w L. opinii w wymaganym terminie, zgodnie z art. 23a ust. 4 Prawa energetycznego jest równoznaczne z przedstawieniem opinii pozytywnej.

W tak ustalonym stanie faktycznym i prawnym sprawy Sąd uznał za zasadne wyjaśnienia Prezesa URE z odpowiedzi na odwołanie, iż obowiązek wyrażony w art. 38a Prawa energetycznego oraz związane z nim przepisy art. 41 ust. 2b Prawa energetycznego oraz art. 5 ustawy zmieniającej ustanawiają odstępstwo od wyrażonej w art. 20 Konstytucji RP zasady wolności gospodarczej. Zgodnie z art. 22 Konstytucji RP, ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny. Jak słusznie zauważył pozwany, celem regulacji zawartej w art. 38a Prawa energetycznego jest dążenie do zwiększenia bezpieczeństwa rynku paliw ciekłych, w szczególności poprzez wyeliminowanie tzw. szarej strefy.

Trybunał Konstytucyjny w uzasadnieniu wyroku z 25 lipca 2006 r. sygn. akt P 24/05 stwierdził, iż: „Gospodarka energetyczna podlega prawom rynku regulowanego. Dostęp do zasobów energetycznych ma podstawowe znaczenie z punktu widzenia istnienia społeczeństwa i poszczególnych jednostek, suwerenności i niepodległości państwa – a zatem zapewnienia wolności i praw człowieka i obywatela. Dysponowanie zasobami energetycznymi warunkuje możliwość urzeczywistnienia dobra wspólnego, o którym mówi art. 1 Konstytucji. W dziedzinie gospodarki energetycznej mamy zatem do czynienia z interferencją różnych wartości i zasad konstytucyjnych, do których należą wolność działalności gospodarczej (art. 22 Konstytucji), ale także bezpieczeństwo obywateli i zasada zrównoważonego rozwoju kraju (art. 5 Konstytucji) oraz zasada ochrony środowiska (art. 74 ust. 1 i 2 Konstytucji). Obowiązkiem władz publicznych jest zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego kraju (…). Realizacja tego obowiązku uzasadnia poddanie gospodarki energetycznej ograniczeniom wolności działalności gospodarczej charakterystycznym dla rynku regulowanego i znajdującym oparcie w art. 31 ust. 3 Konstytucji. Wolność działalności gospodarczej w dziedzinie energetyki może być ograniczona w szczególności ze względu na bezpieczeństwo i ochronę środowiska, ograniczenia te mogą być ustanawiane „tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie”, jednakże nie mogą one „naruszać istoty wolności i praw” (…) W doktrynie znalazło wyraz przekonanie, że przedsiębiorstwa energetyczne są wprawdzie nie de iure, ale de facto przedsiębiorstwami użyteczności publicznej i jako takie powinny podlegać dalej idącej reglamentacji niż inni przedsiębiorcy (…). Zarówno specyfika rynku energetycznego, który jest rynkiem regulowanym, jak też konstytucyjnie legitymowane potrzeby, uzasadniają ograniczenie wolności działalności gospodarczej w odniesieniu do tej dziedziny gospodarki. W tej właśnie sferze znajduje potwierdzenie teza, w myśl której wolność gospodarcza „jest silnie związana z interesem innych podmiotów, w tym także z interesem publicznym, co może stanowić podstawę do wprowadzenia ograniczeń o szerszym zakresie, niż w przypadku np. wolności o charakterze osobistym” (tak K. Strzyczkowski, Prawo gospodarcze publiczne, Warszawa 2005, s. 88).”.

Wprowadzając nowy wymóg koncesyjny zarówno wobec przedsiębiorców starających się o koncesje jak i już je posiadających ustawodawca zrealizował koncepcję równości podmiotów koncesjonowanych wobec ograniczeń wolności działalności gospodarczej na rynku regulowanym. Należy też zauważyć, że w stosunku do przedsiębiorców już posiadających koncesję ustanowiony został wystarczający, czteromiesięczny okres na uwzględnienie nowego warunku prowadzenia działalności koncesjonowanej jakim jest konieczność złożenia zabezpieczenia majątkowego.

Niesłuszny jest również podniesiony w odwołaniu zarzut naruszenia art. 108 k.p.a. poprzez nadanie przedmiotowej decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności w sytuacji niewystąpienia przesłanek zawartych w tym przepisie.

Podkreślenia wymaga, iż zgodnie z art. 108 § 1 k.p.a. decyzji, od której służy odwołanie, może być nadany rygor natychmiastowej wykonalności, gdy jest to niezbędne ze względu na ochronę zdrowia lub życia ludzkiego albo dla zabezpieczenia gospodarstwa narodowego przed ciężkimi stratami, bądź też ze względu na inny interes społeczny lub wyjątkowo ważny interes strony. W doktrynie podnosi się, że podstawowym kryterium nadania rygoru natychmiastowej wykonalności jest „niezbędność” niezwłocznego wdrożenia decyzji w życie. Niezbędność niezwłocznego działania może nastąpić w takim przypadku, w którym nie można się obejść w danym czasie i istniejącej sytuacji bez wykonania praw lub obowiązków, o których rozstrzyga się w decyzji, ponieważ zwłoka w ich wykonaniu zagraża dobrom chronionym określonym w art. 108 § 1 k.p.a. Jedną z przesłanek uzasadniających nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności jest ochrona dobra w postaci „interesu społecznego”. Ponieważ nie ma trwałej, stałej definicji interesu społecznego, treść tego pojęcia trzeba ustalać w każdym przypadku z osobna. Jest to zatem pojęcie nieokreślone, którego treść nadaje organ orzekający. Interes społeczny podlega szczególnej trosce i ochronie organów państwowych, które w procesie stosowania prawa dokonują jego ustalenia i konkretyzacji. Interes społeczny powinien być utożsamiany z dobrem publicznym interesem zbiorowości czy też interesem ogólnym.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy zmieniającej, przedsiębiorstwa energetyczne wykonujące działalność polegającą na wytwarzaniu paliw ciekłych na podstawie koncesji wydanych przed wejściem w życie tej ustawy zobowiązane były – w terminie 4 miesięcy od dnia wejścia w życie tej ustawy – do złożenia zabezpieczenia majątkowego, o którym mowa w art. 38a Prawa energetycznego, tj. do 22 listopada 2014 r. Składane zabezpieczenie majątkowe ma gwarantować prawidłowość prowadzenia działalności i realizacji obowiązków publicznoprawnych, ściśle związanych z produkcją paliw ciekłych i ich sprzedażą w Polsce. Niezłożenie zaś wymaganego zabezpieczenia, w myśl art. 41 ust. 2b Prawo energetyczne, skutkuje cofnięciem koncesji na wytwarzanie paliw ciekłych. Działanie Prezesa URE jest w tym zakresie obligatoryjne.

Należy podkreślić, iż intencją ustawodawcy, uwzględniającego interes społeczny w równym traktowaniu uczestników rynku paliw ciekłych oraz w eliminacji patologii na tym rynku, zakłócających w szczególności konkurencyjne jego funkcjonowanie, było bezwzględne połączenie reglamentowanego koncesją uprawnienia do wykonywania działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania paliw ciekłych ze złożeniem zabezpieczenia majątkowego. Ustawodawca kształtuje normy prawne z uwzględnieniem i na potrzeby interesu społecznego, każde zaś ich naruszenie stanowi przejaw zagrożenia interesu społecznego. W konsekwencji, w interesie społecznym leży wyeliminowanie sytuacji, w której obowiązek złożenia tego zabezpieczenia nie jest realizowany.

Prezes URE jako organ administracji publicznej zobowiązany jest stać na straży praworządności, realizując tym samym podstawową zasadę – wyrażoną w art. 7 Konstytucji RP i powtórzoną w art. 6 k.p.a., w myśl której organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. Dlatego też Prezes URE zobowiązany jest do podjęcia wszelkich działań mających na celu usunięcie stanu niezgodnego z prawem, polegającego na wykonywaniu przez przedsiębiorstwa energetyczne działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania paliw ciekłych bez wymaganego prawem zabezpieczenia. Z tego powodu zaskarżonej decyzji został nadany rygor natychmiastowej wykonalności. Brak nadania decyzji takiego rygoru wiązałby się z umożliwieniem powodowi wykonywania działalności w zakresie wytwarzania paliw ciekłych, w sytuacji niewypełnienia przez powoda nałożonego na niego ustawowego obowiązku złożenia zabezpieczenia majątkowego. Stanowiłoby to naruszenie obowiązującego porządku prawnego oraz nierówne traktowanie przedsiębiorców sektora paliwowego w wyniku uprzywilejowania powoda w stosunku do jego konkurentów, którzy powyższy obowiązek wypełnili.

Połączenie potrzeby zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego, zapewnienia możliwości rozwoju konkurencji i realizacji zadań wynikających z obowiązującego prawa stanowi przesłankę zarówno konieczną jak i wystarczającą do nadania decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności. Nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności jest bowiem niezbędne dla zapewnienia właściwego i zgodnego z prawem wykonywania obowiązków przedsiębiorców, co leży w interesie społecznym. Okoliczności te uzasadniają „niezbędność” niezwłocznego wdrożenia decyzji w życie ze względu na realne zagrożenie interesu społecznego.

W tym stanie rzeczy zarzuty odwołania nie mogły być uwzględnione, gdyż okazały się bezzasadne, a zaskarżona decyzja jest prawidłowa.

Z tych wszystkich powodów odwołanie podlegało oddaleniu na podstawie art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c.