Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 marca 2019 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie – XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w składzie:

Przewodniczący:	SSO Bogdan Gierzyński
Protokolant:	sekretarz sądowy Wioleta Donoch

po rozpoznaniu w dniu 18 marca 2019 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania (...) A. S. Spółki Jawnej w restrukturyzacji z siedzibą w B.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki

z dnia 28 grudnia 2016 r., znak: (...)

I.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że obniża wysokość nałożonej kary pieniężnej do kwoty 8.000 zł (osiem tysięcy złotych);

II.  zasądza od Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki na rzecz (...) A. S. Spółki Jawnej w restrukturyzacji z siedzibą w B. kwotę 546 zł (pięćset czterdzieści sześć złotych) tytułem kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Bogdan Gierzyński

Sygn. akt XVII AmE 74/17

UZASADNIENIE

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki decyzją z dnia 28 grudnia 2016 r., znak (...), na podstawie art. 56 ust. 2 i art. 56 ust. 1 pkt 3a, w zw. z art. 11 i art. 11d ust. 3 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz.U. z 2012 r., poz. 1059 z późn. zm.), w zw. z § 5 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 lipca 2007 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wprowadzania ograniczeń w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub ciepła (Dz.U. z 2007 r., Nr 133, poz. 924), oraz na podstawie art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2016 r., poz. 23 z późn. zm.) w zw. z art. 30 ust. 1 ustawy - Prawo energetyczne, po przeprowadzeniu wszczętego z urzędu w dniu 23 czerwca 2016 r. na podstawie art. 56 ust 1 pkt 3a ustawy - Prawo energetyczne, postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia (...) A. S. Sp.J. z siedzibą w B. kary pieniężnej za niestosowanie się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej wprowadzonych w dniach 10 - 31 sierpnia 2015 r. orzekł, że:

1.  (...) A. S. Sp.J. w dniach 10-12 sierpnia 2015 r. w odniesieniu do obiektu zlokalizowanego w Z., ul. (...), naruszył obowiązek stosowania się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej wynikający z art. 11 i art. 11d ust. 3 ustawy - Prawo energetyczne, co podlega karze pieniężnej określonej w art. 56 ust. 1 pkt 3a tej ustawy.

2.  Za działanie wymienione w punkcie 1 wymierzył (...) A. S. Sp.J. karę pieniężną w kwocie 23.998 zł (słownie: dwadzieścia trzy tysiące dziewięćset dziewięćdziesiąt osiem złotych).

Od powyższej decyzji odwołanie złożył (...) A. S. Sp.J. z siedzibą w B. (obecnie: (...) A. S. Sp.J. w restrukturyzacji z siedzibą w B.).

Zaskarżonej decyzji odwołujący zarzucił:

-

naruszenie art. 56 ust. 1 pkt 3a poprzez jego zastosowanie do sytuacji opisanej w art. 11c ust. 2 pkt 2 p.e., podczas gdy z literalnej wykładni treści przepisu art. 56 ust. 1 pkt 3a wynika, iż znajduje on zastosowanie jedynie do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii, wprowadzonych na podstawie art. 11, art. 11 c ust. 3 lub art. 11d ust. 3

-

naruszenie art. art. 2 i 42 Konstytucji RP oraz art. 7 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności poprzez dokonanie rozszerzającej wykładni przepisu art. 56 ust. 1 pkt 3a prawo energetyczne w zakresie nakładania kar administracyjnych.

-

błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia polegający na uznaniu, iż stopień szkodliwości czynu nie jest znikomy i będące konsekwencją tegoż błędu naruszenie art. 56 ust. 6a Prawa energetycznego poprzez przyjęcie, iż nie zachodzą przesłanki do odstąpienia od wymierzenia kary.

-

błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia poprzez nieprawidłowe ustalenie stopnia zawinienia ukaranego podmiotu i jego dotychczasowego zachowania, a także stopnia społecznej szkodliwości czynu, co skutkowało wymierzeniem kary w podwójnej wysokości.

W związku z powyższym odwołujący wniósł o:

-

zmianę zaskarżonej decyzji w całości poprzez orzeczenie, iż Odwołująca się w dniu 12.08.2015 r., w odniesieniu do obiektu zlokalizowanego w Z. ul. (...), naruszyła obowiązek stosowania się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej wynikający z art. 11 ustawy Prawo energetyczne, stwierdzenie, że zaistniały przesłanki ekskulpujące od nałożenia sankcji w postaci kary pieniężnej z art. art. 56 ust. 6a pr. en. i w konsekwencji odstąpienie od nałożenia kary.

Ewentualnie o :

-

zmianę zaskarżonej decyzji w całości poprzez orzeczenie, iż Odwołująca się w dniu 12.08.2015 r., w odniesieniu do obiektu zlokalizowanego w Z. ul. (...), naruszyła obowiązek stosowania się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej wynikający z art. 11 ustawy Prawo energetyczne i wymierzenie kary adekwatnej do stopnia zawinienia i społecznej szkodliwości czynu.

A ponadto o :

1.  dopuszczenie dowodów wskazanych w treści odwołania, tj.

- pisma odwołującego się – w aktach sprawy, przesłuchanie w charakterze strony p. A. S. Przesłuchanie świadka R. M. - na okoliczność chwili dowiedzenia się przez Odwołującego o wprowadzeniu obostrzeń, działań podjętych w celu ich realizacji, charakteru działalności Odwołującego i wpływu natychmiastowego zastosowania się do wprowadzonych obostrzeń na zdrowie i życie ludzi

- Kopii postanowienia o umorzeniu śledztwa

2.  rozpoznanie sprawy również pod nieobecność Odwołującej się lub jej pełnomocnika,

3.  zasądzenie od Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki na rzecz Odwołującej się kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany Prezes Urzędu Regulacji Energetyki wniósł o oddalenie odwołania oraz zasądzenie od Powoda na rzecz Pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

(...) S.A. w związku z obniżeniem dostępnych rezerw zdolności wytwórczych poniżej niezbędnych wielkości spowodowanych m. in. wyjątkowo wysokimi temperaturami i niskimi stanami wód w zbiornikach wodnych i rzekach, stwierdziły wystąpienie zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej w rozumieniu postanowień art. 3 pkt 16 d ustawy - Prawo energetyczne wprowadzając, na podstawie art. 11 c ust. 2 pkt 2 tej ustawy, od godz. 10:00 dnia 10 sierpnia 2015 r. ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej. /okoliczność bezsporna/

W dniu 10 sierpnia 2015 r. (...) S.A., działając na podstawie art. 11 c ust. 3 ustawy - Prawo energetyczne, powiadomiły Ministra Gospodarki (obecnie: Minister Energii) i Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki o wystąpieniu zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, podjętych działaniach i środkach w celu usunięcia tego zagrożenia i zapobieżenia jego negatywnym skutkom oraz zgłosiły Ministrowi Gospodarki konieczność wprowadzenia ograniczeń na podstawie art. 11 ust 7 ustawy - Prawo energetyczne w trybie wydania przez Radę Ministrów rozporządzenia o wprowadzeniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej do dnia 31 sierpnia 2015 r. /okoliczność bezsporna/

Po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku Ministra Gospodarki, Rada Ministrów wydał w dniu 11 sierpnia 2015 r. rozporządzenie w sprawie wprowadzenia ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej. /okoliczność bezsporna/

Rozporządzenie to zostało opublikowane w Dzienniku Ustaw pod poz. 1136 i wprowadziło wskazane wyżej ograniczenia w okresie od dnia 11 sierpnia 2015 r. od godz. 24:00 do dnia 31 sierpnia 2015 r. do godz. 24:00. /okoliczność bezsporna/

(...) S.A. pismem z dnia 10 maja 2016 r. przedstawił zbiorcze dane wskazujące na stopień niedostosowania się odbiorców ujętych w Planie wprowadzania ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej obowiązującym w dniach od 10 do 31 sierpnia 2015 r. do wprowadzonych ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej. Na podstawie powyższych danych zostały wygenerowane informacje wskazujące na stopień niedostosowania się Odbiorcy do wprowadzonych w dniach 10-31 sierpnia 2015 r. ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej w odniesieniu do punktu poboru energii elektrycznej zlokalizowanego w Z., ul. (...). /k. 4-5 akt adm./

W wyniku analizy ww. dokumentów Prezes URE powziął uzasadnione podejrzenie, że Odbiorca, we wskazanym obiekcie Odbiorcy, nie dostosował się do wprowadzonych w dniach 10 - 31 sierpnia 2015 r. ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, co może skutkować wymierzeniem kary pieniężnej, o której mowa jest w art. 56 ust 1 pkt 3a ustawy - Prawo energetyczne. /k. 1-2, k. 4-5, k. 42-44 akt adm./

Spółka tylko w dniu 12.08.15 przekroczyła przyznany limit w godz. 11:00 do 13:00 tj. 3 godziny. /k. 4-5, k. 7, k. 9, k. 42-44 akt adm./

Informacje o wielkości danych dotyczących Odbiorcy wynikające z Planu wprowadzania ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, które obowiązywały Odbiorcę w okresie od 10 do 31 sierpnia 2015 r., zostały przekazane Odbiorcy przez OSD w dniu 31 lipca 2014 r. o sygn. (...), listem poleconym (nr (...)). /k. 22-22v akt adm./

Z informacji przedstawionych Prezesowi URE przez OSD wskazujących na stopień niedostosowania się Odbiorcy do wprowadzonych w dniach 10 - 31 sierpnia 2015 r. ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej wynika, że Odbiorca w dniach 10-12 sierpnia 2015 r. przekroczył obowiązujące go - zgodnie z Planem wprowadzania ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej - wartości poboru mocy w poszczególnych stopniach zasilania w następujący sposób:

MOC UMOWNA [MW]	Dopuszczalny pobór mocy w poszczególnych stopniach ograniczeń [UW]
	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20
0,650	0,650	0,576	0,506	0,433	0,361	0,289	0,217	0,144	0..072	0,000

Wartość przekroczenia przez Odbiorcę dopuszczalnego poboru mocy [MW w godzinie] w poszczególnych dniach:

1.  10 sierpnia 2015 r. 5,2822 (MW w godzinie);

2.  11 sierpnia 2015 r. 2,4100 (MW w godzinie);

3.  12 sierpnia 2015 r. 0,3073 (MW w godzinie);

Łącznie dla wyżej wymienionego okresu Odbiorca przekroczył 7,9995 MW w godzinie. /k. 4, k. 42 akt adm./

Zgodnie z obowiązującym na dzień 10 sierpnia 2015 r. Planem
wprowadzania ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej moc umowna Odbiorcy określona została na poziomie 0,650 MW w godzinie (natomiast moc określona dla 20 stopnia zasilania wynosiła 0,000 MW), a zatem powyżej wskazanej w § 5 pkt 1 rozporządzenia w sprawie wprowadzania ograniczeń wielkości 300 kW. Jednocześnie, z uwagi na niezawarcie przez Odbiorcę i OSD w wiążącej strony umowie zapisu uznającego Odbiorcę za podmiot podlegający ochronie przed wprowadzanymi ograniczeniami na mocy § 6 pkt 1 ww. rozporządzenia oraz objęcie Odbiorcy Planem wprowadzania ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, brak jest podstaw do uznania, iż do Odbiorcy nie ma zastosowania obowiązek stosowania się do wprowadzonych w dniach 10 - 31 sierpnia 2015 r. ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej. /k. 4, k. 42, k. 23-28, k. 27, k. 51 akt adm./

Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi, pozostałe przychody operacyjne oraz przychody finansowe), osiągnięte w poprzednim roku podatkowym, tj. w roku 2015 wyniosły (...) zł. /k. 14, k. 1516v, k. 17-17v akt adm./

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o dowody z dokumentów zgromadzonych w postępowaniu administracyjnym, które nie były przez żadną ze stron niniejszego postępowania kwestionowane. Powód nie kwestionował w odwołaniu faktu naruszenia obowiązku stosowania się do ograniczeń.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył co następuje.

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie w części.

Stosownie do treści art.56 ust. 3a ustawy Prawo energetyczne, karze pieniężnej podlega ten, kto nie stosuje się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii, wprowadzonych na podstawie art. 11, art. 11c ust. 3 lub art. 11d ust. 3.

Powyższy przepis daje zatem podstawę do nałożenia kary pieniężnej wyłącznie w przypadku nie stosowanie się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii, wprowadzonych na podstawie wymienionych enumeratywnie przepisów tj.: art. 11, art. 11c ust. 3 lub art. 11d ust. 3ustawy Prawo energetyczne.

Bezspornym w sprawie jest, że (...) S.A. stwierdziły wystąpienie bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej w rozumieniu art. 3 kpt 16 d ustawy Prawo energetyczne i wprowadziły, na podstawie art. 11c ust. 2 pkt 2 tej ustawy od godziny 10:00 dnia 10 sierpnia 2015 r. ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej.

Wbrew stanowisku pozwanego, uprawnienia określone w art. 11 c ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo energetyczne i art. 11d ust 3 tej ustawy nie są tym samym uprawnieniem.

Przepis art. 11 c ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo energetyczne stanowi, że w przypadku powstania zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego lub systemu połączonego elektroenergetycznego może wprowadzić ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego części do czasu wejścia w życie przepisów wydanych na podstawie art. 11 ust. 7, lecz nie dłużej niż na okres 72 godzin. Zaś przepis art. 11d ust 3tej ustawy stanowi, że w okresie występowania zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej operatorzy systemu elektroenergetycznego mogą wprowadzać ograniczenia w świadczonych usługach przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej, w zakresie niezbędnym do usunięcia tego zagrożenia.

Treść przytoczonych przepisów nie pozostawia wątpliwości, że w odniesieniu do powyższych podstaw prawnych różny pozostaje zakres podmiotowy uprawnionych oraz zakres przedmiotowy uprawnienia.

Przepis art. 11 c ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo energetyczne uprawnia wyłącznie operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego lub systemu połączonego elektroenergetycznego do wprowadzenia ograniczenia wyłącznie w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej. Natomiast przepis art. 11d ust 3 tej ustawy daje wszystkim operatorom systemu elektroenergetycznego ( a więc również operatorom systemu dystrybucyjnego) uprawnienie do wprowadzania ograniczenia w świadczonych usługach przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej, a więc nie w zakresie dostarczania i poboru.

W świetle powyższego należało uznać, że naruszenie ograniczenia wprowadzonego art. 11 c ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo energetyczne nie jest równoznaczne z naruszeniem ograniczenia wprowadzonego na podstawie art. 11d ust 3 tej ustawy.

W konsekwencji zaś brak jest podstaw do nałożenia kary na podstawie art.56 ust. 3a ustawy Prawo energetyczne za naruszenia ograniczenia wprowadzone na innej podstawie niż wymienione w niniejszym przepisie w dniach 10 i 11 sierpnia 2015 r.

Sąd podziela stanowisko zajęte przez Sąd Najwyższy w Wyroku z dnia 2 października 2008 r. (sygn.. III SK 3/08), że skoro kara pieniężna stanowi sankcję, dolegliwość, i to znaczną, dla przedsiębiorcy, to odnoszą się do niej pewne najbardziej podstawowe zasady stosowania sankcji. Nie jest w związku z tym dopuszczalne stosowanie wykładni rozszerzającej w zakresie definiowania czynu za który przewidziana jest sankcja w postaci kary pieniężnej.

Niezależnie od powyższego, zdaniem Sądu, brak jest też potrzeby do stosowania tego rodzaju wykładni. Zasada racjonalnego ustawodawcy nie pozwala zakładać, że pominięcie w treści art.56 ust. 3a ustawy Prawo energetyczne art. 11 c ust. 2 pkt 2 było błędem legislacyjnym, a nie celowym działaniem, zmierzającym do stworzenia palety środków prawnych, w tym także nierepresywnych, umożliwiających elastyczne reagowanie na powstające zagrożenia.

W odniesieniu do niedostosowania się przez powoda do ograniczeń w dostarczaniu i poborze mocy w dniu 12 sierpnia 2015 r, zważyć należało, że Rada Ministrów rozporządzeniem z dnia 11 sierpnia 2015 r. w sprawie wprowadzenia ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej (Dz.U.2015 poz.1136) wprowadziła od dnia 11 sierpnia 2015 r. od godz. 2400 do dnia 31 sierpnia 2015 r. do godz. 2400 na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej dla odbiorców energii elektrycznej o mocy umownej powyżej 300 kW. Podstawą wprowadzonego ograniczenia był przepis art.11 ustawy Prawo energetyczne, a zatem norma wskazana w dyspozycji art.56 ust. 3a ustawy Prawo energetyczne. Nałożenie kary za niestosowanie się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii, wprowadzonych na podstawie art. 11, w dniu 12.08.2015 r. było uzasadnione.

Mając powyższe na względzie, odwołanie należało zaskarżona decyzję zmienić, obniżając wysokość nałożonej kary do 1/3 tj. proporcjonalnie do okresu naruszenia prawa (art.479 ⁵³ 2 k.p.c.). Sąd miał przy tym na względzie, że chociaż w dniu 12 sierpnia 2015 r. przekroczenie ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej było najmniejsze, to jednak nastąpiło to trzeciego dnia od jego wprowadzenia. Brak sankcji karnej nie zwalniał powoda z obowiązku stosowania się do wprowadzonych ograniczeń. Powód miał dostatecznie długi czas na dostosowanie wielkości poboru energii.

O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku sporu, zasądzając na rzecz powoda koszty postępowania przepisanych proporcjonalnie do wyniku sporu (art. 98 k.p.c.).

SSO Bogdan Gierzyński