Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 grudnia 2023 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

Przewodnicząca – Sędzia Sądu Okręgowego Ewa Malinowska

Protokolant – sekretarz sądowy Joanna Nande

po rozpoznaniu 5 grudnia 2023 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o obliczenie opłaty koncesyjnej

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z 1 marca 2022 r. znak: (...)

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720 (siedemset dwadzieścia) złotych z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w spełnieniu świadczenia od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;

SSO Ewa Malinowska

Sygn. akt XVII AmE 76/22

UZASADNIENIE

Decyzją z 1 marca 2022 r. (znak: (...)) Prezes Urzędu Regulacji Energetyki - działając na podstawie art. 34 ust. 1 w związku z art. 30 ust. 1 ustawy z 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (dalej: PE) i art. 104 k.p.a., art. 21 § 3 i art. 23 § 1 w związku z art. 2 § 2 i 3 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (dalej: OP) oraz § 6 ust. 4 w związku z ust. 1-3 rozporządzenia Rady Ministrów z 5 maja 1998 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki corocznych opłat wnoszonych przez przedsiębiorstwa energetyczne, którym została udzielona koncesja - po przeprowadzeniu wszczętego z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie obliczenia opłaty koncesyjnej, określił dla (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. (dalej: koncesjonariusz) coroczną opłatę należną za 2017 r. z tytułu koncesji w zakresie: obrót paliwami ciekłymi (decyzja Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki nr (...) z 20 sierpnia 2015 r.) na kwotę 19.385 zł ( decyzja, k. 5-6).

Koncesjonariusz wniósł w przepisanym terminie odwołanie od powyższej decyzji, zaskarżając ją w całości i wnosząc o uchylenie tej decyzji i umorzenie postępowania, ewentualnie uchylenie decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Zaskarżonej decyzji zarzucono naruszenie:

1)  art. 61 § 4 k.p.a., poprzez niezawiadomienie strony o wszczęciu postępowania administracyjnego, podczas gdy przepis ustawy nakłada na organ taki obowiązek,

2)  art. 104 § 1 k.p.a., poprzez wydanie przez organ decyzji co do istoty sprawy pomimo braku zawiadomienia strony o toczącym się postępowaniu, a tym samym uniemożliwienie stronie zajęcia stanowiska w tym przedmiocie,

3)  art. 8 § 1 k.p.a., poprzez naruszenie zasady prowadzenia postępowania w sposób budzący zaufanie do władzy publicznej,

4)  art. 9 k.p.a., poprzez zaniechanie należytego i wyczerpującego poinformowania strony o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie jego praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania administracyjnego.

( odwołanie, k. 8-9).

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki, po ponownej analizie akt sprawy oraz zarzutów odwołania, podtrzymał stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji, stwierdzając brak podstaw do jej zmiany lub uchylenia, wnosząc tym samym o oddalenie odwołania oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. ( odpowiedź na odwołanie, k. 84-86).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Decyzją nr (...) z 20 sierpnia 2015 r. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki udzielił (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. (obecnie: (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G.) koncesji na obrót paliwami ciekłymi na okres od 20 sierpnia 2015 r. do 20 sierpnia 2025 r. Koncesja ta została cofnięta z urzędu decyzją Prezesa URE z 19 marca 2019 r. znak: (...)

dowód: fakty bezsporne; decyzja koncesyjna, k. 6-8 akt adm.; decyzja z 26.11.2015 r. o zmianie koncesji, k. 11-12 akt adm. ; decyzja o cofnięciu koncesji, k. 14 akt adm.

Koncesjonariusz nie uiścił opłaty koncesyjnej za rok 2017, wynoszącej 19.385 zł, do wniesienia której zobowiązani był na podstawie ww. decyzji koncesyjnej z 2015 r.

dowód: fakty bezsporne.

W roku 2016 koncesjonariusz uzyskał przychody netto w zakresie działalności objętej koncesją w wysokości (...) zł.

dowód: Formularz uiszczenia opłaty z tytułu uzyskania koncesji za rok 2017 (rozliczenie przychodu osiągniętego w roku 2016), k. 18 akt adm.

Pismem z 9 grudnia 2021 r. Prezes URE zawiadomił koncesjonariusza o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie określenia wysokości opłaty z tytułu koncesji na obrót paliwami ciekłymi z 20 sierpnia 2015 r., którą należało obliczyć i wnieść na rachunek URE w terminie do 31 marca 2017 r.

dowód: zawiadomienie o wszczęciu postępowania, k. 19-20 akt adm.;

Powyższe zawiadomienie zostało doręczone 15 grudnia 2021 r. osobie uprawnionej do odbioru korespondencji – A. U..

dowód: zwrotne potwierdzenie odbioru, k. 21 akt adm.

W dniu 1 marca 2022 r. Prezes URE wydał w stosunku do koncesjonariusza decyzję w sprawie obliczenia corocznej opłaty koncesyjnej należnej za rok 2017 z tytułu udzielonej koncesji na obrót paliwami ciekłymi na kwotę 19.385 zł. Decyzja ta została zaskarżona w niniejszym postępowaniu sądowym.

Powyżej opisany stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie niezaprzeczonych twierdzeń stron oraz wskazanych wyżej dokumentów, znajdujących się w aktach sprawy. Dokumenty te nie były kwestionowane przez strony, jak też Sąd nie znalazł podstaw, by ich wiarygodność podważać.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie podlegało oddaleniu.

W niniejszej sprawie poza sporem jest, że w roku 2017 powód dysponował koncesją na obrót paliwami ciekłymi, udzieloną na mocy decyzji Prezesa URE z 20 sierpnia 2015 r. Niespornym było także to, że powód nie uiścił corocznej opłaty koncesyjnej należnej za rok 2017 r. od ww. koncesji, chociaż przedstawił organowi koncesyjnemu formularz dotyczący wyliczenia tej opłaty.

Kwestia sporna dotyczyła w sprawie tego, czy Prezes URE zawiadomił koncesjonariusza o wszczęciu postępowania administracyjnego zakończonego wydaniem zaskarżonej decyzji. Powód utrzymywał, że wbrew obowiązującym przepisom kodeksu postępowania administracyjnego, organ zaniechał zawiadomienia go o wszczęciu tego postępowania, przez co strona została pozbawiona możliwości odniesienia się do twierdzeń organu, jak również złożenia wyjaśnień.

Ze stanowiskiem powoda nie sposób się zgodzić, gdyż nie znajduje ono oparcia w materiale dowodowym sprawy. Wbrew twierdzeniom powoda, zgodnie ze zwrotnym potwierdzeniem odbioru, zawiadomienie z 9 grudnia 2021 r. o wszczęciu postępowania administracyjnego w sprawie określenia wysokości opłaty koncesyjnej należnej za rok 2017, zostało doręczone 15 grudnia 2021 r. A. U., jako osobie uprawnionej do odbioru korespondencji. Należy zatem przyjąć, że powód został skutecznie powiadomiony przez organ koncesyjny o wszczęciu postępowania administracyjnego. Co więcej, w ww. piśmie z 9 grudnia 2021 r. pozwany wezwał także koncesjonariusza do nadesłania potwierdzenia uiszczenia zaległej opłaty koncesyjnej wraz z odsetkami od zaległości podatkowych (8% w stosunku rocznym) naliczanymi od 1 kwietnia 2017 r. do dnia zapłaty. Nadto, Prezes URE zawiadomił stronę, że w sprawie zgromadzony został materiał dowodowy pozwalający na podjęcie decyzji. Pouczył także koncesjonariusza, że zgodnie z art. 10 § 1 k.p.a., strona ma prawo do zapoznania się z całością zebranego w sprawie materiału dowodowego i wypowiedzenia się, co do zebranych dowodów i materiałów oraz złożenia ewentualnych dodatkowych uwag i wyjaśnień. Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy uznał, że w sprawie nie doszło do uchybień proceduralnych, na które wskazano w odwołaniu, w szczególności zaś, koncesjonariusz nie został pozbawiony możliwości odniesienia się do twierdzeń organu, jak również złożenia wyjaśnień.

Powód nie podniósł w odwołaniu żadnych zarzutów i argumentów, którymi kwestionowałby zasadność obciążenia go opłatą koncesyjną za rok 2017, czy też sposób wyliczenia tej opłaty przez organ koncesyjny.

Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy z 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne - w brzmieniu tego przepisu aktualnym na datę powstania po stronie powoda obowiązku uiszczenia opłaty koncesyjnej za rok 2017 - przedsiębiorstwa energetyczne, którym została udzielona koncesja, wnoszą coroczne opłaty do budżetu państwa, obciążające koszty ich działalności. Natomiast według ust. 3 tego przepisu, Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, wysokość i sposób pobierania przez Prezesa URE opłat, o których mowa w ust. 1, z uwzględnieniem wysokości przychodów przedsiębiorstw energetycznych osiąganych z działalności objętej koncesją, a także kosztów regulacji.

Zasady, wysokość i sposób obliczania opłaty koncesyjnej - czyli opłaty uiszczanej z tytułu uzyskania i posiadania koncesji - regulowało wówczas rozporządzenie Rady Ministrów z 5 maja 1998 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki corocznych opłat wnoszonych przez przedsiębiorstwa energetyczne, którym została udzielona koncesja (Dz.U. nr 60 poz. 387, z późn. zm.; dalej: rozporządzenie).

Opłata związana z uzyskaniem koncesji ma charakter opłaty administracyjnej i każde przedsiębiorstwo energetyczne, któremu udzielono koncesji, jest obowiązane do jej uiszczenia. Wynika to z samego faktu uzyskania i posiadania ważnej koncesji. Opłaty koncesyjne są wnoszone do budżetu państwa, na rachunek Urzędu Regulacji Energetyki i stanowią dochód tego budżetu. Należą one do opłat, do których ustalenia lub określenia uprawnione są organy inne niż organy podatkowe. Zakwalifikowanie opłat koncesyjnych w taki sposób skutkuje tym, iż zgodnie z art. 2 § 2 ordynacji podatkowej do opłat tych stosuje się przepisy działu III ordynacji podatkowej „Zobowiązania podatkowe”. Zgodnie z powyższym, do realizacji przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki zadań, wynikających z konieczności egzekwowania realizacji obowiązku sformułowanego w art. 34 PE, stosuje się przepisy ordynacji podatkowej w zakresie takim jak: powstanie zobowiązania oraz jego wygaśnięcie, naliczanie odsetek za zwłokę, jak również ulgi w spłacie opłaty koncesyjnej, przedawnienie zobowiązania wynikającego z art. 34 PE, nadpłata opłaty koncesyjnej oraz prawa i obowiązki następców prawnych oraz podmiotów przekształconych (za: Muras Zdzisław (red.), Swora Mariusz (red.), Prawo energetyczne. Tom II. Komentarz do art. 12-72, wyd. II Opublikowano: WK 2016).

W przepisie rangi ustawowej, tj. w art. 34 ust. 1 PE, nałożono zatem na przedsiębiorstwa energetyczne, którym została udzielona koncesja, obowiązek uiszczania corocznej opłaty, obciążającej koszty ich działalności. Podstawą istnienia tego obowiązku jest uzyskanie i posiadanie koncesji na wykonywanie działalności regulowanej. Innymi słowy, coroczna opłata jest powiązana z dysponowaniem przez przedsiębiorcę konkretnym tytułem prawnym – decyzją koncesyjną, nie zaś z wykonywaniem określonego rodzaju działalności koncesjonowanej.

W art. 34 ust. 3 PE zawarto z kolei ustawową delegację dla Rady Ministrów do wydania rozporządzenia, mającego uregulować wysokość i sposób pobierania przez Prezesa URE opłat, z uwzględnieniem wysokości przychodów przedsiębiorstw energetycznych osiąganych z działalności objętej koncesją, a także kosztów regulacji. W przepisie tym wyraźnie zastrzeżono, że wysokość opłaty ma determinować wysokość przychodów przedsiębiorstw energetycznych osiąganych z działalności objętej koncesją.

Na mocy tej delegacji Rada Ministrów wydała ww. rozporządzenie z 5 maja 1998 r., regulujące zasady, wysokość i sposób obliczania opłaty koncesyjnej, w tym także termin na jej uiszczenie. Zgodnie z § 1 ust. 1 i 2 tego rozporządzenia, wysokość corocznej opłaty wnoszonej przez przedsiębiorstwo energetyczne, któremu została udzielona koncesja stanowi iloczyn przychodów przedsiębiorstwa energetycznego uzyskanych ze sprzedaży produktów (wyrobów i usług) lub towarów w zakresie jego działalności objętej koncesją, osiągniętych w roku poprzedzającym ustalenie opłaty, oraz współczynników opłat określonych tabelą stanowiącą załącznik do rozporządzenia. Stosownie do treści § 4 ust. 1 rozporządzenia, opłatę wnosi się w terminie do 31 marca każdego roku.

Zatem, w świetle powyżej przywołanych przepisów, ustawa Prawo energetyczne statuuje coroczny obowiązek uiszczenia opłaty koncesyjnej w związku z uzyskaniem i posiadaniem konkretnej koncesji, który to obowiązek powstaje 1 stycznia każdego roku obowiązywania koncesji, zaś rozporządzenie precyzuje termin jej płatności. Należy w szczególności zwrócić uwagę na fakt, że chociaż opłata ta jest uiszczana w związku z przyznaniem praw wynikających z treści koncesji, to jednak nie odnosi się ona do faktycznego wykonywania działalności koncesjonowanej, lecz do hipotetycznej możliwości jej wykonywania, na co wskazuje moment jej uiszczenia (tj. z góry za cały rok) oraz oderwanie wartości opłaty od faktycznie zrealizowanych w danym roku obrotów i ustalenie jej na podstawie obrotu z roku poprzedniego. Opłata ta nie jest świadczeniem przedsiębiorstwa energetycznego, które wnosi ono proporcjonalnie do okresu, w którym korzysta z udzielonej mu koncesji. Stanowi wprawdzie w pewnym sensie swoistą cenę za prawo prowadzenia działalności koncesjonowanej, ale nie jest ustalana w wysokości proporcjonalnej do okresu ważności koncesji, ani też nie pozostaje w związku z realnie osiąganym przychodem w roku, w którym powstał obowiązek uiszczenia opłaty. Dlatego, zdaniem Sądu, opłata koncesyjna stanowiąc jednorazową opłatę za wykonywanie działalności w danym roku kalendarzowym nie podlega także stopniowemu wykorzystaniu i nie może być ustalana proporcjonalnie do okresu w danym roku, w którym działalność faktycznie była wykonywana. Wobec powyższego, niewykonywanie przez przedsiębiorstwo energetyczne działalności koncesjonowanej, pomimo posiadania ważnej koncesji, nie zwalania z obowiązku uiszczenia corocznej opłaty koncesyjnej. Obowiązek ten ustaje bowiem z chwilą ustania bytu prawnego decyzji koncesyjnej, czy to z powodu jej cofnięcia, uchylenia, czy wygaśnięcia wskutek upływu terminu, na jaki została wydana, bądź - zgodnie z art. 42 PE - przed upływem czasu, na jaki została wydana, z dniem wykreślenia przedsiębiorstwa energetycznego z właściwego rejestru lub wykreślenia tego przedsiębiorstwa z ewidencji z innej przyczyny niż śmierć przedsiębiorcy. Oznacza to, że skoro w rozpatrywanym przypadku udzielona powodowi koncesja została cofnięta dopiero 19 marca 2019 r. (z uwagi na to, że koncesjonariusz nie był zarejestrowany jako podatnik VAT), to obowiązek uiszczenia opłaty za rok 2017 pozostawał aktualny.

W tym stanie rzeczy należało uznać, iż na powodzie jednoznacznie ciążył obowiązek wniesienia corocznej opłaty za 2017 r., w związku z posiadaniem koncesji na obrót paliwami ciekłymi, udzielonej decyzją z 20 sierpnia 2015 r. Opłata ta winna być uiszczona do 31 marca 2017 r., jednak powód jej nie uregulował, co jest w sprawie faktem bezspornym. W tej sytuacji, pozwany miał podstawy do zastosowania przepisów § 6 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 5 maja 1998 r., zgodnie z którym:

1. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki, w razie stwierdzenia, że opłata została obliczona w sposób nieprawidłowy, wzywa przedsiębiorstwo energetyczne do ponownego jej obliczenia w terminie 14 dni od dnia otrzymania wezwania.

2. W razie niedotrzymania przez przedsiębiorstwo energetyczne terminu, o którym mowa w ust. 1, lub gdy opłata ponownie została obliczona w sposób nieprawidłowy - Prezes Urzędu Regulacji Energetyki dokonuje obliczenia opłaty.

3. Po dokonaniu obliczenia, o którym mowa w ust. 2, przedsiębiorstwo energetyczne wnosi niezwłocznie należną kwotę albo Prezes Urzędu Regulacji Energetyki zwraca nadpłaconą kwotę.

4. Przepisy ust. 1-3 stosuje się odpowiednio, w razie niewniesienia opłaty w terminie określonym w § 4.

Z tych wszystkich względów, uznając, iż zarzuty sformułowane w odwołaniu nie zasługiwały na uwzględnienie, wobec braku podstaw do uwzględnienia odwołania, na podstawie art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c., Sąd Okręgowy orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

O kosztach postępowania rozstrzygnięto, zgodnie z wyrażoną w art. 98 § 1 k.p.c., zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, uznając pozwanego za wygrywającego sprawę. Na koszty należne pozwanemu od powoda, na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. oraz art. 99 k.p.c., złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w wysokości 720 zł, ustalone w oparciu o § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

SSO Ewa Malinowska