Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 stycznia 2023 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie – XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w składzie:

Przewodniczący – SSO Bogdan Gierzyński

po rozpoznaniu w dniu 30 stycznia 2023 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa Zakład (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w K.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 31 grudnia 2020 r., znak: (...)

I.  oddala odwołanie;

II.  zasądza od powoda Zakład (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w K. na rzecz pozwanego Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720 zł (siedemset dwadzieścia złotych) tytułem zastępstwa procesowego.

Sędzia SO Bogdan Gierzyński

Sygn. akt XVII AmE 81/21

UZASADNIENIE

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki decyzja z dnia 31 grudnia 2020 r., znak: (...)), na podstawie art 56 ust 1 pkt la (w brzmieniu obowiązującym do dnia 24 stycznia 2019 r.), art. 56 ust. 2 (w brzmieniu obowiązującym do dnia 24 stycznia 2019 r.), art. 56 ust 2a (w brzmieniu obowiązującym do dnia24 stycznia 2019 r.), w zw. z art. 9a ust. 1 (w brzmieniu obowiązującym do dnia 24 stycznia 2Ó19 r.), art. 9a ust 2 pkt 2 (w brzmieniu obowiązującym do dnia 24 stycznia 2019.r.) oraz art. 56 ust 3 i ust. 6 oraz art. 30 ust. 1 ustawy- Prawo: energetyczne (Dz. U. 2020 r., poz. 833ze zm.), a także w związku z art. 100 ust. 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2018 t o promowaniu energii elektrycznej w wysokosprawnej kogeneracji (Dz.U. z 2020 r., poz. 250, ze zm.) oraz w związku z art 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2020 r., poz. 256, ze zm.), po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej przedsiębiorcy: Zakład (...) S.A., z siedzibą w K., posiadającemu numer identyfikacji podatkowej (NIP): (...) orzekł, że:

1)  przedsiębiorca: Zakład (...) S.A., z siedzibą w K., nie wywiązał się w okresie od dnia 4 kwietnia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r., z określonego w art 9a ust. 1 ustawy - Prawo energetyczne (w brzmieniu obowiązującym do dnia 24 stycznia 2019 r.), obowiązku uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki świadectwa pochodzenia z kogeneracji, o którym mowa w art 91 ust 1, wydanego dla energii elektrycznej wytworzonej w jednostkach kogeneracji znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub uiszczenia opłaty zastępczej, w terminie określonym w ust. 15, obliczonej w sposób określony w ust. 10,

2)  za zachowanie opisane w punkcie pierwszym wymierzam przedsiębiorcy: Zakład (...) S.A. z siedzibą w K., karę pieniężną w kwocie 45.985,95 zł (słownie: czterdzieści pięć tysięcy dziewięćset osiemdziesiąt pięć złotych 95/100).

Od powyższej decyzji odwołanie złożył Zakład (...) S.A. z siedzibą w K. zaskarżając ją w całości.

Odwołujący wniósł uchylenie zaskarżonej decyzji w całości, ewentualnie o jej zmianę poprzez obniżenie kary pieniężnej.

Wniósł również o zasądzenie od Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki na rzecz Strony odwołującej się kosztów postępowania według norm przepisanych, w tym zastępstwa procesowego.

Powód w odwołaniu wskazał, iż stan faktyczny sprawy nie budzi wątpliwości, zaś przedmiotem sporu w niniejszej sprawie stało się przedawnienia prawa do wydania Decyzji, podstawy prawnej do wydania Decyzji oraz kwalifikacji popełnienia czynu w świetle obowiązku odstąpienia od nałożenia kary.

W odwołaniu Powód wskazuje, iż w jego ocenie Decyzja obarczona jest wadą nieważności, albowiem została wydania bez podstawy prawnej.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany Prezes Urzędu Regulacji Energetyki wniósł o:

1.  oddalenie odwołania,

2.  w przypadku wystąpienia okoliczności uzasadniających przeprowadzenie posiedzenia przygotowawczego, zwolnienie Prezesa URE z uczestnictwa w ww. posiedzeniu, gdyż z okoliczności sprawy wynika, że udział pełnomocnika będzie wystarczający,

3.  zasądzenie od Powoda na rzecz Prezesa URE kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

Decyzją Prezesa URE z dnia 26 kwietnia 2007 r., znak: (...), została udzielona Przedsiębiorcy - Zakład (...) S.A., z siedzibą w K. koncesja na obrót energią elektryczną na okres od dnia 15 października 1999 r. do dnia 15 października 2029 r.

W okresie od dnia 4 kwietnia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. Przedsiębiorca, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej objętej koncesją, dokonał sprze daży energii elektrycznej na rzecz odbiorców końcowych.

Tym samym nie ulega wątpliwości, iż Przedsiębiorca podlegał dyspozycji art. 9a ust. 1 ustawy - Prawo energetyczne (w brzmieniu obowiązującym do dnia 24 stycznia 2019 r.).

Obowiązek nałożony art. 9l ust. 1 P.e., w brzmieniu obowiązującym do dnia 24 stycznia 2019 r., nie został przez Przedsiębiorcę wykonany. Zgodnie z informacjami przekazanymi przez Przedsiębiorcę w ww. piśmie dokonał on w okresie od dnia 4 kwietnia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. sprzedaży energii elektrycznej do odbiorców końcowych w ilości (...) MWh.

W związku z powyższym Przedsiębiorca był zobowiązany do:

a)  uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi URE świadectwa pochodzenia z kogeneracji, o którym mowa w art. 9l ust. 1 pkt 1 ustawy - Prawo energetyczne (w brzmieniu, obowiązującym do dnia 24 stycznia 2019 r.) w ilości 231,665 MWh lub do uiszczenia opłaty zastępczej w wysokości 28.177,41 zł (23,665 MWh x 121,63 zł/MWh,

b)  uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi URE świadectwa pochodzenia
z kogeneracji, o którym mowa w art. 9l ust. 1 pkt 1a ustawy - Prawo energetyczne
(w brzmieniu obowiązującym do dnia 24 stycznia 2019 r.) w ilości 61,462 MWh lub
do uiszczenia opłaty zastępczej w wysokości 3.888,09 zł (61,462 MWh
X 63,26 zł/MWh),

c)  uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi URE świadectwa pochodzenia
z kogeneracji, o którym mowa w art. 9l ust. 1 pkt 2 ustawy - Prawo energetyczne
(w brzmieniu, obowiązującym do dnia 24 stycznia 2019 r. ) w ilości 1096,863 MWh lub
do uiszczenia opłaty zastępczej w wysokości 12.065,49 zł (1096,863 MWh
x 11,00 zł/MWh).

Przedsiębiorca nie przedstawił Prezesowi URE do dnia 30 czerwca 2016 r. do umorzenia ww. świadectw pochodzenia z kogeneracji, albowiem wniosek o ich umorzenie wpłynął do URE w dniu 01.07.2016 r., a więc w. terminie uniemożliwiającym wydanie przez Prezesa URE decyzji w przedmiocie ich umorzenia za ww. okres.

(...) S.A. zrealizował zakup świadectw pochodzenia z kogeneracji:

1)  dla jednostki kogeneracyjnej, o której mowa w art. 9l ust. 1 pkt 1 za okres (od 01.01 do 03.04.2015 r.) w ilości (...) MWh i za okres (od 03.04 do 31.12.2015 r.) w ilości (...) MWh;

2)  dla jednostki kogeneracyjnej, o której mowa w art. 9l ust. 1 pkt 1a za okres (od 01.01 do 03.04.2015 r.) w ilości (...) MWh a za okres (od 03.04 do 31.12.2015 r.) w ilości (...) MWh, dodatkowo 28 czerwca 2016 r. dokonał opłaty zastępczej w wysokości 719,65 zł;

3)  dla jednostki kogeneracyjnej, o której mowa w art. 9l ust. 1 pkt 2 za okres (od 01.01 do 03.04.2015 r.) w ilości 533,819 MWh i za okres (od 03.04 do 31.12.2015 r.) w ilości 366,181 MWh, dodatkowo w dniu 28 czerwca 2016 r. dokonał opłaty zastępczej w wysokości 8.037,53 zł celem wywiązania się z obowiązku za okres (od 03.04. do 31.12.2015 r.). /k. 43, k. 36 akt adm./

Z wykazu podmiotów, które dokonały wpłaty na konto Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (zwanego dalej: „NFOŚiGW"), załączonego do pisma z dnia 9 września 2016 r. (znak: (...)) wynika, że Przedsiębiorca do dnia 30 czerwca 2016 r. celem realizacji przedmiotowego obowiązku uiścił opłatę zastępczą w łącznej wysokości 8 757,18 zł, przy czym (zgodnie z deklaracją Przedsiębiorcy zawartą w piśmie z dnia 13 października 2017 r.) kwotę:

a)  719,65 zł uiścił celem realizacji przedmiotowego obowiązku za okres od dnia 4 kwietnia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. w odniesieniu do jednostki kogeneracji, o której mowa w art. 9l ust. 1 pkt 1a ustawy - Prawo energetyczne (w brzmieniu obowiązującym do dnia 24 stycznia 2019 r.), co odpowiada 11,376 MWh energii elektrycznej,

b)  8 037,53 zł uiścił celem realizacji przedmiotowego obowiązku za okres od dnia 4 kwietnia 2015 r. do dnia 31 grudnia w odniesieniu do jednostki kogeneracji, o której mowa w art. 9l ust. 1 pkt 2 ustawy - Prawo energetyczne (w brzmieniu obowiązującym do dnia 24 stycznia 2019 r.), co odpowiada 730,685 MWh energii elektrycznej. /k. 21-22, k. 23-37, k. 36, k. 43-45 akt adm./

Brakująca ilość energii elektrycznej niezbędnej do realizacji przedmiotowego obowiązku za okres od dnia 4 kwietnia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. w przypadku jednostki kogeneracji wymienionej w:

a)  art. 9l ust. 1 pkt 1 ustawy - Prawo energetyczne (w brzmieniu obowiązującym do dnia
24 stycznia 2019 r.) - wynosi 231,665 MWh co odpowiada kwocie 28.177,41 zł,

b)  art 9l ust. 1 pkt 1a ustawy - Prawo energetyczne (w brzmieniu obowiązującym do dnia
24 stycznia 2019 r.) - wynosi 50,086 MWh co odpowiada kwocie 3.168,44 zł,

c)  art. 9l ust. i pkt 2 ustawy - Prawo energetyczne (w brzmieniu obowiązującym do dnia 24 stycznia 2019 r.) - wynosi 366,178 MWh co odpowiada kwocie 4.027,96 zł.

Nie uiszczona przez Przedsiębiorcę opłata zastępcza wynosi łącznie 35 373,81 zł.

Jak wynika z informacji zawartych w rachunku zysku i strat Przedsiębiorcy za rok 2019, przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi osiągnięte przez niego w roku 2019 wyniosły (...) zł. Ponadto z bilansu Przedsiębiorcy wynika, że na dzień 31 grudnia 2019 r. posiadał on aktywa obrotowe w wysokości (...) zł oraz zgromadził środki pieniężne i inne aktywa pieniężne w kwocie (...) zł. /k. 110-112 akt adm./

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o dowody z dokumentów zgromadzonych w postępowaniu administracyjnym, które nie były przez żadną ze stron niniejszego postępowania kwestionowane, jak też w ocenie Sądu nie budziły wątpliwości.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje.

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie bezsporna jest okoliczność niewywiązania się przez Zakład (...) S.A., z siedzibą w K. obowiązku wskazanego w decyzji.

Zgodnie z art. 9a ust. 1 ustawy Prawo energetyczne (w brzmieniu obowiązującym do dnia 24 stycznia 2019 r.) odbiorca przemysłowy, przedsiębiorstwo energetyczne, odbiorca końcowy oraz towarowy dom maklerski lub dom maklerski, o których mowa w ust. 2, w zakresie określonym w ust. 11, są obowiązani:

1)  uzyskać i przedstawić do umorzenia Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki świadectwo pochodzenia z kogeneracji, o którym mowa w art. 9l ust. 1, wydane dla energii elektrycznej wytworzonej w jednostkach kogeneracji znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub

2)  uiścić opłatę zastępczą, w terminie określonym w ust. 15, obliczoną w sposób określony w ust. 10.

Z kolei w myśl art. 9a ust. 2 pkt 2 P.e. (w brzmieniu obowiązującym do dnia 24 stycznia 2019 r.) obowiązek, o którym mowa w ust. 1 wykonuje przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania energii elektrycznej lub obrotu tą energią i sprzedające tą energię odbiorcom końcowym niebędących odbiorcami przemysłowymi, o których mowa w art. 9a ust. 2 pkt 1 P.e. (w brzmieniu obowiązującym do dnia 24 stycznia 2019 r.).

Zgodnie z art. 100 ust. 2 ustawy o promowaniu energii elektrycznej z wysokosprawnej kogeneracji do wykonania i rozliczenia obowiązku, o którym mowa w art. 9a ust. 1 P.e., w brzmieniu dotychczasowym, za okres przed dniem wejścia w życie ustawy (tj. przed dniem 25 stycznia 2019 r.) oraz w zakresie kar pieniężnych za nieprzestrzeganie tego obowiązku w tym okresie, stosuje się przepisy dotychczasowe.

Zgodnie natomiast z treścią art. 9a ust. 11 P.e. (w brzmieniu obowiązującym do dnia 24 stycznia 2019 r.) określono dla roku 2015 r. (a więc i dla okresu od dnia 4 kwietnia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r.) zakres obowiązku uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectwa pochodzenia z kogeneracji lub uiszczenia opłaty zastępczej na poziomie:

a)  4,9 % dla jednostki kogeneracji, o której mowa w art. 9l ust. 1 pkt 1 ustawy – Prawo energetyczne (w brzmieniu obowiązującym do dnia 24 stycznia 2019 r.),

b)  1,3 % dla jednostki kogeneracji, o której mowa w art. 9l ust. 1 pkt 1a ustawy - Prawo , energetyczne (w brzmieniu obowiązującym do dnia 24 stycznia 2019 r.),

c)  23,2 % dla jednostki kogeneracji, o której mowa w art. 9l ust. 1 pkt 2 ustawy - Prawo energetyczne (w brzmieniu obowiązującym do dnia 24 stycznia 2019 r.).

Zgodnie z art. 56 ust. 1 pkt 1a P.e. (w brzmieniu obowiązującym do dnia 24 stycznia 2019 r.) karze pieniężnej podlega ten, kto m.in. nie przestrzega obowiązku uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi URE świadectwa pochodzenia z kogeneracji albo nie uiszcza opłaty zastępczej, o których mowa w art. 9a ust. 1, lub przedkłada Prezesowi URE wniosek o wydanie świadectwa pochodzenia z kogeneracji zawierający dane lub informacje niezgodne ze stanem faktycznym.

Wysokość kary pieniężnej nie może przekroczyć 15% przychodu ukaranego przedsiębiorcy, osiągniętego w poprzednim roku podatkowym, a jeżeli kara pieniężna związana jest z działalnością prowadzoną na podstawie koncesji, wysokość kary nie może przekroczyć 15% przychodu ukaranego przedsiębiorcy, wynikającego z działalności koncesjonowanej, osiągniętego w poprzednim roku podatkowym (art. 56 ust. 3 P.e.).

W odniesieniu do najdalej idącego zarzutu powoda, tj. że zaskarżona decyzja posiada wadę prawną, która zgodnie z przepisami postępowania administracyjnego kwalifikuje ten akt do unieważnienia. Zdaniem powoda, w dacie wydania decyzji tj. na dzień 31.12.2020r. a tym bardziej w dacie, kiedy strona tę decyzję otrzymała tj. 12.01.2021r. takie przepisy nie istniały. Zostały one uchylone, więc nie mogą stanowić podstawy prawnej do wydania decyzji. Jak wskazał w dalszej części, dopisek organu, że chodzi o przepis prawa w brzmieniu obowiązującym do dnia 24.01.2019 r., w jego ocenie nie konwaliduje wady decyzji, polegającej na tym, że organ nie wskazał na jakiej podstawie ją wydał w dniu 31.12.2020 r. W odwołaniu Powód wskazuje, iż w jego ocenie Decyzja obarczona jest wadą nieważności, albowiem została wydania bez podstawy prawnej. Powyższe Powód wywodzi z faktu, iż na dzień wydania Decyzji art. 9a ust. 12 pkt 2 oraz art. 56 ust. 1 pkt 1a ustawy „(...) nie istniały. Zostały one uchylone, więc nie mogą stanowić podstawy prawnej do wydania decyzji”. Zarzut ten należy uznać za chybiony. Powód pominął treść art. 100 ust. 2 ustawy o promowaniu energii elektrycznej z wysokosprawnej kogeneracji, zgodnie z którym do wykonania i rozliczenia obowiązku, o którym mowa w art. 9a ust. 1 ustawy, w brzmieniu dotychczasowym, za okres przed dniem wejścia w życie ustawy (tj. przed dniem 25 stycznia 2019 r.), oraz w zakresie kar pieniężnych za nieprzestrzeganie tego obowiązku w tym okresie, stosuje się przepisy dotychczasowe. Powyższy przepis stanowi normę intertemporalną, która znalazła zastosowanie w okolicznościach niniejszej sprawy, albowiem Prezes URE rozstrzygał o wymierzeniu kary pieniężnej za nieprzestrzeganie Obowiązku CHP za okres dnia od dnia 4 kwietnia 2015 do dnia 31 grudnia 2015 r., tj. za okres przed dniem wejścia w życie ustawy o promowaniu energii elektrycznej z wysokosprawnej kogeneracji. Zgodzić się należy ze stanowiskiem pozwanego, że powyższy przepis został uchwalony w związku z wygaszaniem z końcem 2018 r. obowiązującego wówczas mechanizmu wsparcia wysokosprawnej kogeneracji oraz wprowadzaniem nowych uregulowań w tym obszarze w ustawie o promowaniu energii elektrycznej z wysokosprawnej kogeneracji, bowiem w ramach przejściowego przepisu uregulowano kwestie związane z koniecznością zakończenia działań wynikających z dotychczas obowiązującego mechanizmu wsparcia określonego w uchylanych przepisach, w tym m.in. w uchylanym art. 9a ustawy. Celem ustawodawcy w tym obszarze było zakończenie funkcjonowania dotychczasowego mechanizmu wsparcia (w tym rozliczenie z obowiązku, o którym mowa w art. 9a ustawy oraz wydanie świadectw pochodzenia z kogeneracji za energię wytworzoną przed dniem 1 stycznia 2019 r.) na zasadach dotychczas obowiązujących.

Zgodnie natomiast z art. 9a ust. 12 pkt 2 ustawy - Prawo energetyczne (w brzmieniu obowiązującym do dnia 24 stycznia 2019 r.), powyższy zakres określa minimalny udział ilościowy sumy energii elektrycznej wynikającej z uzyskanych i umorzonych świadectw pochodzenia z kogeneracji lub z uiszczonej opłaty zastępczej, odniesiony do całkowitej sprzedaży energii elektrycznej odbiorcom końcowym niebędącym odbiorcami przemysłowymi, o których mowa w art 9a ust 2 pkt 1 ustawy - Prawo energetyczne (w brzmieniu obowiązującym do dnia 24 stycznia 2019 r.).

Za niezasadny należy również uznać zarzut powoda dotyczący przedawnienia. W odwołaniu Powód twierdzi bowiem, że prawo Prezesa URE do nałożenia na niego kary za niezrealizowane Obowiązku CHP za okres od 4 kwietnia do 31 grudnia 2015 r. uległo przedawnieniu. W jego ocenie, w przedmiotowej sprawie termin ten upłynął z końcem roku 2020 r., podczas gdy Powód odebrał Decyzję już w roku 2021 r. Przedsiębiorca powołuje się przy tym na art. 189g § 1 k.p.a.

Zgodnie z treścią art. 189g § 1 k.p.a. administracyjna kara pieniężna nie może zostać nałożona, jeżeli upłynęło pięć lat, od dnia naruszenia prawa albo wystąpienia skutków naruszenia prawa. Przepis ten wskazuje, jako moment początkowy biegu terminu przedawnienia nałożenia kary, naruszenie prawa lub wystąpienie skutków naruszenia prawa. Przepis nie posługuje się żadną jednostką czasu konkretyzującej początek biegu terminu przedawnienia, jak np. dzień, chwila, czas. Przyjąć zatem należy, iż początkiem biegu terminu przedawnienia nałożenia administracyjnej kary pieniężnej jest czas naruszenia prawa (lub czas wystąpienia skutków naruszenia prawa, z którym jednak nie mamy do czynienia w niniejszej sprawie). Przedawnienie nałożenia administracyjnej kary jest rezultatem niewydania w określonym prawem terminie decyzji administracyjnej ostatecznie konkretyzującej dolegliwość (obowiązek) względem jednostki, wskutek czego wygasa kompetencja organu na gruncie konkretnego naruszenia prawa indywidualnie oznaczonego podmiotu.

Wskazać należy, że obowiązek za okres od dnia od 4 kwietnia do 31 grudnia 2015 r. powód mógł zrealizować do dnia 30 czerwca 2016 r., a nie, jak twierdzi powód do końca 2015 r. Dopiero bowiem po upływie tego terminu - 30 czerwca 2016 r., nastąpiło naruszenie przepisów prawa polegające na zaniechaniu, skutkujące ostatecznie koniecznością wymierzenia kary pieniężnej, które jednocześnie stanowiło moment początkowy biegu terminu przedawnienia nałożenia kary. Dopiero zatem po dniu 30 czerwca 2016 r. na powodzie nie spoczywał już obowiązek uiszczenia opłaty zastępczej lub złożenia świadectwa pochodzenia. Po tym dniu Obowiązek (...) przekształcił się natomiast w obowiązek zapłaty kary pieniężnej. Okoliczność podnoszona przez powoda, że odebrał zaskarżoną decyzję dopiero w dniu 12 stycznia 2021 r. jest bez znaczenia prawnego w niniejszej sprawie, albowiem termin przedawnienia wymierzenia kary za niewypełnienie przez Powoda Obowiązku (...), w świetle brzmienia art. 189g § 1 k.p.a., nie upływał w dniu 31 grudnia 2020 r., a dopiero w dniu 30 czerwca 2021 r. Termin przedawnienia nałożenia administracyjnej kary pieniężnej za naruszenie prawa polegające na zaniechaniu biegnie od ostatniego dnia, w którym należało dokonać zaniechanego działania. Obliczanie tego terminu następuje według ogólnych zasad liczenia terminów w myśl art. 57 k.p.a., które nowelą Kodeksu postępowania administracyjnego z 7 kwietnia 2017 r. zostały zmodyfikowane dla potrzeb obliczania terminów przedawnienia administracyjnych kar pieniężnych. Zgodnie z treścią art. 57 §3a k.p.a. terminy określone w latach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim roku, który odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim roku nie było - w dniu poprzedzającym bezpośrednio ten dzień.

Wydaniem decyzji nakładającej karę pieniężną, która to w przypadku rozstrzygnięć Prezesa URE jest decyzją ostateczną w rozumieniu art. 16 § 1 k.p.a., uniknięto upływowi terminu przedawnienia administracyjnej kary pieniężnej (wyroki WSA w Warszawie: z dnia 3 lipca 2018 r., V SA/Wa 1303/17, V SA/Wa 1304/17; z dnia 14 marca 2018 r., V SA/Wa 1305/17).

Sąd podziela stanowisko pozwanego, iż nie jest dopuszczalne przyjęcie, że dniem z którym decyzja Prezesa URE staje się ostateczna, jest dzień, w którym decyzja ta została doręczona stronie. Należy bowiem podkreślić, że decyzja Prezesa URE jest dlatego ostateczna, że nie służy od niej odwołanie w administracyjnym toku instancji, nie zaś dlatego, że została doręczona stronie. Doręczenie takiej decyzji stronie powoduje jedynie ten skutek, że decyzja wchodzi do obrotu prawnego jako decyzja ostateczna z dniem jej wydania.

Dodatkowo należy wskazać, że zgodnie z art. 15zzr ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 bieg przewidzianych przepisami prawa administracyjnego terminów przedawnienia nie rozpoczynał się, a rozpoczęty uległ zawieszeniu na ten okres.

Z kolei w myśl art. 46 pkt 20 ustawy z dnia 14 maja 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 ww. przepis został uchylony.

Zgodnie z art. 68 ust. 2 ww. ustawy terminy, których bieg uległ zawieszeniu na podstawie art. 15zzr ust. 1, biegną dalej po upływie 7 dni od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.

Przyjmując zatem, że art. 15zzr ust. 1 ustawy „COVID-19” należy stosować od dnia 14 marca 2020 r. (postanowienie SN z dnia 13 listopada 2020 r., V CZ 60/20 ) oraz biorąc pod uwagę datę wejścia w życie ustawy uchylającej ww. przepis, bieg terminu przedawnienia biegł dalej od dnia 24 maja 2020 r. powyższe oznacza, że do biegu terminu przedawnienia w niniejszej sprawie należy doliczyć ww. okres jego zawieszenia. Oznacza to zatem, iż w niniejszej sprawie Prezes URE dysponował wystraczającą ilością czasu na wydanie Decyzji i wydał ją w terminie, o którym mowa w art. 189g ust. 1 k.p.a.

W ocenie Sądu postępowanie administracyjne toczące się przed Prezesem URE nie było dotknięte taką wadą, która uzasadniałaby uchylenie decyzji. Zarzut powoda o przedawnieniu wydania decyzji należy zatem uznać za całkowicie bezzasadny.

Odnosząc się natomiast do nałożenia kary pieniężnej wskazać należy, że zgodnie z unormowaniem art. 9a ust. 5 tej ustawy opłaty zastępcze stanowią przychód Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej i są uiszczane na konto tego podmiotu. Tym samym konstrukcja ww. obowiązku wyklucza możliwość dochodzenia przez Prezesa URE zaległych należności z tytułu niezapłaconej opłaty zastępczej. Natomiast unormowanie art. 56 ust. 1 pkt 1a P.e. (w brzmieniu obowiązującym do 24 stycznia 2019 r.) nakłada na Prezesa Urzędu obligatoryjny obowiązek wszczęcia postępowania o wymierzenie kary pieniężnej, co wynika z samej istoty prawa administracyjnego: „Dla organu administracji publicznej ta właśnie okoliczność, że w prawie administracyjnym istnieją wyłącznie normy iuris cogentis ma drugie, dodatkowe, równie ważne znaczenie, które wykracza poza tradycyjne rozumienie tej kategorii norm. Organ bowiem, niezależnie od tego, że ma działać w oparciu o obowiązujące prawo i poza to prawo nie wykraczać, a także niezależnie od tego, że jego działania mają bezwzględnie wiążące konsekwencje, gdy dotyczą one wskazanego przez prawo stanu faktycznego, ma jednocześnie obowiązek stosowania tego prawa. Poza sytuacjami wyraźnie wyznaczonymi przez samo prawo, w których ustawodawca pozostawia organowi wybór co do tego, czy działanie podjąć (działanie fakultatywne), organ ten ma obowiązek „czynić użytek” z przyznanej mu kompetencji i stosować normę, co do której konkretyzacji został upoważniony. Obowiązek organu wynikający z normy bezwzględnie wiążącej jest zatem podwójny.” (J. Zimmermann, Aksjomaty prawa administracyjnego, Warszawa 2013, s. 117). Sąd zgodził się z przytoczonym poglądem. W konsekwencji uznał za w pełni uzasadnione nałożenie przez Organ regulacyjny sankcji pieniężnej, w wysokości przewidzianej przepisami prawa, w celu ustalenia wysokości zobowiązań publicznoprawnych powoda wynikających z przepisów prawa. W sytuacji, gdy organ nie przeprowadziłby postępowania o wymierzenie kary oraz nie wydał zaskarżonej decyzji, nie mógłby zgłosić w postępowaniu upadłościowym wierzytelności w ustalonej w tej decyzji wysokości, ponieważ kara pieniężna wymierzana jest w formie decyzji administracyjnej. Dokonanie odmiennej wykładni prowadziłoby do uniemożliwienia wyegzekwowania należności publicznoprawnych.

Zgodnie z treścią art. 56 ust. 6a P.e. Prezes URE może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli stopień szkodliwości czynu jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek. Powyższy przepis wskazuje następujące przesłanki uprawniające Prezesa URE do odstąpienia od wymierzenia kary: znikomy stopień szkodliwości czynu, zaprzestanie naruszania prawa lub realizację obowiązku przez adresata kary. Przy czym przesłanki mogą zatem występować alternatywnie, zawsze natomiast musi zostać zrealizowana pierwsza przesłanka łącznie z jedną z przesłanek alternatywnych .

Należy wskazać, że nieuiszczona przez powoda opłata zastępcza wynosi łącznie 35.373,81 zł, stąd uwzględniając dyspozycję art. 56 ust. 2a pkt 1 Prawa energetycznego (w brzmieniu obowiązującym do 24 stycznia 2019 r.) minimalna wysokość kary pieniężnej obliczona według określonego w tym przepisie wzoru nie mogła być niższa niż 45.985,95 zł. Prezes URE wymierzył powodowi karę w wysokości 45.985,95 zł. Jednak z uwagi na fakt, że powód nie był karany za brak realizacji przedmiotowego obowiązku jest okolicznością łagodzącą powoda, kara zatem nie uległa podwyższeniu. Taka kara jest adekwatna do popełnionego deliktu i spełnia przypisane jej funkcji represyjną, prewencyjną i wychowawczą.

Odnosząc się do zarzutu odwołania, według którego w sprawie zachodzą przesłanki do odstąpienia od wymierzenia kary, podkreślić należy, że Prezes URE rozważył możliwość zastosowania art. 56 ust. 6a P.e., zgodnie z którym może (lecz nie musi) odstąpić od nałożenia sankcji pieniężnej, jeżeli stopień szkodliwości czynu jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek. Zgodnie z utrwalonym w orzecznictwie poglądem Prezes URE może odstąpić od wymierzenia kary, gdy określone w tym przepisie przesłanki zostaną spełnione łącznie.

W omawianej sprawie nie można uznać, że powód zrealizował obowiązek, ani że zaprzestał naruszenia prawa – bowiem nie uiścił on opłaty zastępczej, ani nie umorzył odpowiedniej ilości świadectw pochodzenia za energię elektryczną sprzedaną odbiorcom końcowym. W związku z powyższym, jak słusznie podkreślił Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z 30 kwietnia 2014 r. sygn. akt VI ACa 927/13 „w sytuacji niespełnienia żadnej z powyższych alternatywnych przesłanek prawnie irrelewantna staje się ocena stopnia szkodliwości czynu powoda, a w szczególności, czy był on znikomy. Jest to bowiem przesłanka, która powinna być spełniona łącznie z zaprzestaniem naruszania prawa lub zrealizowaniem obowiązku. Dodatkowo nie można uznać, że stopień szkodliwości popełnionego czynu był znikomy. Dyspozycja zawarta w art. 56 ust. 6a P.e. nie została zatem wypełniona, co wskazuje na konieczność wymierzenia kary pieniężnej.

W przedstawionym stanie rzeczy odwołanie podlegało oddaleniu na podstawie art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c., gdyż nie było podstaw do jego uwzględnienia.

Wyrok wydano na posiedzeniu niejawnym w oparciu o art. 148 ¹ § 1 k.p.c.

O kosztach procesu, Sąd orzekł stosownie do wyników postępowania, na podstawie art. 98 k.p.c. oraz Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych. (Dz.U. z 2018 r., poz. 265) orzekając na rzecz pozwanego zwrot kwoty 720 zł z tytułu kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Bogdan Gierzyński