Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 stycznia 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

Przewodniczący –	SSO Maciej Kruszyński
Protokolant –	Sekr. sądowy Magdalena Ratajczyk

po rozpoznaniu 24 stycznia 2024 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania (...) sp. z o.o. w S.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania (...) sp. z o.o. w S. od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z 29 marca 2022 roku, numer (...)

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od (...) sp. z o.o. w S. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720 zł (siedemset dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów procesu.

Maciej Kruszyński

Sygn. akt XVII AmE 94/22

UZASADNIENIE

Decyzją z 29 marca 2022 r. Nr (...) Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (dalej Prezes URE, Pozwany), na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 45 w zw. z art. 56 ust. 2, ust. 3 i ust. 6 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2021 r., poz. 716 ze zm.) (dalej p.e.) oraz w zw. z art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2021 r., poz. 735 ze zm.) (dalej k.p.a.), po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej przedsiębiorcy – (...) Sp. z o.o. z siedzibą w miejscowości S. (Powód, Przedsiębiorca) orzekł:

1)  że przedsiębiorca - (...) Sp. z o.o. z siedzibą w miejscowości S., naruszył art. 43a ust. 1 p.e., w ten sposób, że dokonywał sprzedaży paliw ciekłych podmiotowi wykonującemu działalność gospodarczą w zakresie obrotu paliwami ciekłymi bez wymaganej koncesji na obrót paliwami ciekłymi;

2)  za działania opisane w pkt 1 wymierzył przedsiębiorcy - (...) Sp. z o.o. z siedzibą w miejscowości S., karę pieniężną w wysokości 75 000 złotych (słownie: siedemdziesiąt pięć tysięcy złotych).

Odwołanie od powyższej Decyzji złożył Powód, wnosząc w nim o uchylenie Decyzji w całości, ewentualnie o zmianę Decyzji i odstąpienie od wymierzenia kary, a ewentualnie o zmianę Decyzji poprzez obniżenie wymierzonej Powodowi kary, jak też o zasądzenie od Pozwanego na rzecz Powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Zaskarżając przedmiotową Decyzję Powód zarzucił jej naruszenie:

1)  art. 6 w zw. z art. 7 w zw. art. 7a k.p.a. poprzez brak dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego w szczególności w zakresie zbadania, czy w niniejszej sprawie rzeczywiście dochodziło do obrotu paliwami ciekłymi z przedsiębiorcami, którzy nie posiadają koncesji na obrót paliwami ciekłymi (OPC), a także do którego zbiornika znajdującego się na działce przy ul. (...) C. dostarczane było nabywane przez (...) paliwo;

2)  art. 77 § 1 w zw. z art. 80 oraz 81a k.p.a. poprzez błędne ustalenie stanu faktycznego, niezgodnego z prawdą, będącego skutkiem dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów, niezbadanie sprawy na podstawie całokształtu sprawy oraz rozstrzygnięcie wątpliwości Organu na niekorzyść strony, co do faktu, gdzie było dostarczane nabywane przez Kontrahentów paliwo;

3)  art. 43a ust. 1 p.e. poprzez błędne stwierdzenie, iż Spółka dokonywała obrotu paliwami ciekłymi z przedsiębiorcą, który nie posiadał koncesji na obrót paliwami ciekłymi (OPC), w sytuacji w której z przedstawionych przez Spółkę dokumentów wynikało, iż sprzedawane przez nią i dostarczane paliwo było przeznaczone przez (...) na potrzeby własne, ponadto do zbiorników nieznajdujących się na obszarze działalności stacji paliw ciekłych Kontrahenta;

4)  art. 56 ust. 1 pkt 45 p.e. w zw. z art. 77 § 1 k.p.a. poprzez błędne dokonanie oceny stanu faktycznego, która skutkowała niesłusznym nałożeniem na Spółkę kary pieniężnej,

a ewentualnie gdyby Sąd nie podzielił tego stanowiska co do uchylenia zaskarżonej Decyzji Powód zarzucił ponadto naruszenie:

5)  art. 56 ust. 6a Prawa energetycznego poprzez dokonanie błędnej oceny stopnia społecznej szkodliwości czynu i uznanie, że stopień szkodliwości czynu Strony był wyższy niż znikomy, co w konsekwencji doprowadziło do niesłusznej odmowy zastosowania tego przepisu, tzn. nieodstąpienie od wymierzenia kary;

6)  art. 56 ust. 6 p.e. poprzez wymierzenie kary w wysokości zbyt wygórowanej i nieproporcjonalnej do czynów Powoda.

Pozwany złożył odpowiedź na odwołanie, w której wniósł o oddalenie odwołania oraz o zasądzenie od Powoda na rzecz Pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Rozpoznając odwołanie Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

Decyzją z dnia 22 czerwca 2018 r. Nr (...) udzielona została Powodowi koncesja na obrót paliwami ciekłymi Nr (...). Zgodnie z brzmieniem warunku 1, określającego przedmiot i zakres działalności, Powód uprawniony jest do obrotu benzynami silnikowymi, olejami napędowymi, olejami napędowymi do celów grzewczych oraz lekkimi olejami opałowymi (o kodach CN wymienionych w treści ww. decyzji) bez wykorzystania infrastruktury oraz przy wykorzystaniu środków transportu do przewozu paliw ciekłych.

(dowód: decyzja koncesyjna k. 15- 18 akt adm.)

Powód w okresie od dnia 27 września 2018 roku do dnia 31 marca 2019 roku, sprzedawał paliwa ciekłe (oleje napędowe) na rzecz przedsiębiorcy - (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., prowadząc dostawy tego paliwa do lokalizacji: miejscowość C., ul. (...). Od dnia 1 kwietnia 2019 roku do dnia 7 września 2021 sprzedawał zaś paliwa ciekłe (oleje napędowe) na rzecz (...) Sp. z o.o., prowadząc dostawy do tej samej lokalizacji: miejscowość C., ul. (...).

(dowód: pismo z dnia 26 października 2021 r. k. 6- 9 akt adm., pismo z dnia 2 lutego 2022 r. z fakturami k. 23- 103 akt adm.)

W dniu 16 maja 2019 r. (...) Sp. z o.o. zawarła z Powodem Ramową umowę handlową w zakresie sprzedaży paliw ciekłych.

(dowód: Ramowa umowa handlowa k. 10- 11 akt adm.)

Na podstawie art. 23r p.e. w związku z art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 9 marca 2017 r. o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz obrotu paliwami opałowymi, pismem z dnia 15 września 2021 r. Nr (...) Prezes Urzędu Regulacji Energetyki zwrócił się do Szefa Krajowej Administracji Skarbowej z prośbą o między innymi przekazanie znajdujących się w systemie monitorowania drogowego przewozu towarów informacji dotyczących operacji przewozu towarów - paliw ciekłych, w których:

1) przedsiębiorca - (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., figurował jako nadawca, odbiorca lub przewoźnik paliw ciekłych;

2) jako adres dostawy lub załadunku figuruje C., ul. (...).

(dowód: pismo z dnia 15 września 2021 r. k. 5 akt adm.)

W odpowiedzi, pismem z dnia 26 października 2021 r. Nr (...), Szef Krajowej Administracji Skarbowej przekazał Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki informacje we wskazanym powyżej zakresie, zgodnie z którymi w okresie od dnia 1 kwietnia 2019 roku do dnia 7 września 2021 roku Powód figurował jako nadawca paliw ciekłych (olejów napędowych) na rzecz (...) Sp. z o.o. w 65 operacjach, nadając paliwa ciekłe o sumarycznej ilości ponad (...) litrów, przy czym jako miejsce dostawy została wskazana lokalizacja: miejscowość C., ul. (...). Równocześnie, ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, iż Powód w okresie od dnia 27 września 2018 roku do dnia 31 marca 2019 roku, figurował również jako nadawca paliw ciekłych (olejów napędowych) na rzecz przedsiębiorcy - (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. w 6 operacjach, nadając paliwa ciekłe o sumarycznej ilości blisko (...) litrów, przy czym jako miejsce dostawy została wskazana lokalizacja: miejscowość C., ul. (...).

(dowód: pismo z dnia 26 października 2021 r. k. 6- 9 akt adm.)

(...) Sp. z o.o. oraz (...) Sp. z o.o. nie posiadają (oraz jednocześnie nie posiadali wcześniej) koncesji na obrót paliwami ciekłymi.

(okoliczności niesporne)

Zgodnie z informacją uwidocznioną w Centralnej Informacji Krajowego Rejestru Sądowego, odpowiadającą odpisowi pełnemu z Rejestru Przedsiębiorców dla (...) Sp. z o.o., od dnia 18 maja 2017 r. przedmiotem przeważającej działalności (...) Sp. z o.o. jest sprzedaż detaliczna paliw do pojazdów silnikowych na stacjach paliw. Zgodnie zaś z informacją uwidocznioną w Centralnej Informacji Krajowego Rejestru Sądowego, odpowiadającą odpisowi pełnemu z Rejestru Przedsiębiorców dla (...) Sp. z o.o., od dnia rejestracji, tj. dnia 25 stycznia 2018 r., przedmiotem przeważającej działalności (...) Sp. z o.o. jest sprzedaż detaliczna paliw do pojazdów silnikowych na stacjach paliw.

(dowód: odpis z (...) Sp. z o.o. k. 104- 106 akt adm., odpis z (...) Sp. z o.o. k. 107- 109 akt adm. )

W dniu 22 grudnia 2021 roku kontrolerzy Urzędu Regulacji Energetyki przeprowadzili kontrolę w miejscu prawdopodobnego wykonywania działalności gospodarczej w zakresie obrotu paliwami ciekłymi przez (...) Sp. z o.o., tj. w miejscowości C., ul. (...). W toku przedmiotowej kontroli ustalono, iż pod wskazanym adresem znajduje się funkcjonująca stacja paliw ciekłych eksploatowana przez (...) Sp. z o.o., na terenie której oferowane są do obrotu paliwa ciekłe, tj.: gaz płynny LPG, w tym konfekcjonowany gaz płynny LPG, benzyny silnikowe oraz oleje napędowe.

(dowód: protokół kontroli k. 1- 3 akt adm.)

Mając na uwadze powyższe, pismem z dnia 14 stycznia 2022 r., zawiadomiono Powoda o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie wymierzenia kary pieniężnej w związku z możliwością naruszenia przez niego art. 43a ust. 1 p.e. Równocześnie, Powód wezwany został do złożenia szczegółowych wyjaśnień w tej sprawie oraz przesłania uwierzytelnionych kopii dokumentów mogących mieć wpływ na rozstrzygnięcie przedmiotowego postępowania. W szczególności zaś Powód wezwany został do nadesłania:

1) informacji o jego ogólnej sytuacji finansowej;

2) oświadczenia o osiągniętych w roku 2021 przychodach z działalności koncesjonowanej w zakresie obrotu paliwami ciekłymi;

3) sprawozdania finansowego za rok 2020 oraz 2021 (bilans oraz rachunek zysków i strat, itp.);

4) statystycznego sprawozdania finansowego F-01 za 2021 rok, jeżeli Powód był zobowiązany do jego złożenia;

5) uwierzytelnionych faktur sprzedaży paliw ciekłych wystawionych na rzecz (...) Sp. z o.o. oraz (...) Sp. z o.o. przez Powoda w okresie od dnia rozpoczęcia współpracy z powołanymi przedsiębiorstwami do dnia sporządzenia odpowiedzi na niniejsze pismo.

(dowód: zawiadomienie o wszczęciu postępowania k. 19- 21 akt adm.)

W odpowiedzi, przy piśmie z dnia 2 lutego 2022 roku, Powód nadesłał większość ze wskazanych powyżej dokumentów i informacji. Ponadto Powód poinformował, iż: Firma (...) Sp. z o.o. dostarczała paliwo firmie (...) sp. z o.o. i firmie (...) sp. z o.o. pod adres C. ul. (...). Pod tym adresem znajdował się atestowany zbiornik dwupłaszczowy, do którego tylko i wyłącznie było tankowane paliwo przez firmę (...) Sp. z o.o. Prezes firmy (...) sp. z o.o. jak i firmy (...) sp. z o.o. oświadczył, że paliwo dostarczane do zbiornika naziemnego dwupłaszczowego jest wykorzystywane na potrzeby własne firmy. Nigdy i w żadnym wypadku firma (...) Sp. z o.o. nie dostarczała paliwa na stację paliw pod adresem C. ul. (...), dlatego firma (...) Sp. z o.o. nie potrzebowała i nie wymagała koncesji na sprzedaż paliw płynnych od firmy (...) sp. z o.o. jak i firmy (...) sp. z o.o.”

(dowód: pismo z dnia 2 lutego 2022 r. z załącznikami k. 23- 103 akt adm.)

W następstwie powyższego, pismem z dnia 17 lutego 2022 r., Prezes Urzędu Regulacji Energetyki wezwał Powoda do nadesłania kopii uwierzytelnionych dokumentów dopuszczenia do użytkowania przez Urząd Dozoru Technicznego „atestowanego zbiornika dwupłaszczowego”, o którym mowa w powołanym na wstępie piśmie Powoda, poświadczających, iż w terminie dokonywania dostaw przez Powoda na rzecz przedsiębiorcy - (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. oraz przedsiębiorcy - (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., zbiornik ten posiadał aktualne badania rewizji zewnętrznej umożliwiające jego eksploatację, a tym samym również dokonywanie dostaw przez Powoda. Jednocześnie Powód został wezwany do potwierdzenia, w związku z nadesłanym przez Powoda sprawozdaniem finansowym za rok 2021, czy dane w nim uwidocznione są zgodne ze stanem rzeczywistym. Powodowi zwrócono uwagę, iż część ze wskaźników znacząco różni się od danych pochodzących ze sprawozdania finansowego za rok 2020 (przykładowo dochód z działalności gospodarczej Powoda wzrósł blisko 90-krotnie przy stosunkowo nieporównywalnym wzroście przychodu).

(dowód: wezwanie z dnia 17 lutego 2022 r. k. 110 akt adm.)

Niezależnie od powyższego, pismem z dnia 17 lutego 2022 r., Prezes Urzędu Regulacji Energetyki zwrócił się do Urzędu Dozoru Technicznego Oddział Terenowy w W. z prośbą o nadesłanie informacji o wszystkich zbiornikach magazynowych paliw ciekłych posadowionych pod adresem: miejscowość C., ul, (...), które są zgłoszone (lub były zgłoszone w okresie od dnia 1 czerwca 2018 roku do chwili obecnej) do Urzędu Dozoru Technicznego. W odpowiedzi, pismem z dnia 21 lutego 2022 r. Nr (...), Urząd Dozoru Technicznego poinformował Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, iż pod wskazanym adresem eksploatowanych jest 5 urządzeń technicznych objętych dozorem technicznym, tj. 2 zbiorniki ciśnieniowe przeznaczone do magazynowania gazu płynnego LPG, dwa zbiorniki bezciśnieniowe przeznaczone do magazynowania odpowiednio olejów napędowych i benzyn silnikowych oraz rurociąg technologiczny LPG. Równocześnie Urząd Dozoru Technicznego poinformował, iż wymienione urządzenia eksploatuje (...) Sp. z o.o.

(dowód: pismo Prezesa URE z 17 lutego 2022 r. k. 112 akt adm., pismo UDT z dnia 21 lutego 2022 r. k. 113 akt adm.)

Pismem z dnia 2 marca 2022 r. Powód odpowiedział na wezwanie Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 17 lutego 2022 r. wskazując, iż: „W związku z nadesłanym przez firmę (...) Sp. z o.o. sprawozdaniem finansowym za rok 2021, informujemy, iż sprawozdanie nie jest sprawozdaniem końcowym”. Jednocześnie do powołanego pisma Powód załączył dwa egzemplarze dokumentacji dotyczące zbiorników zewnętrznych oraz wewnętrznych (bezciśnieniowych, naziemnych z tworzywa sztucznego przeznaczonych do magazynowania paliw ciekłych) o numerach fabrycznych: (...) i (...) oraz (...) i (...), wystawione dla wytwórcy urządzenia - firmy (...) (data badania 13 lipca 2017 roku).

(dowód: pismo z dnia 2 marca 2022 r. z załącznikami k. 115- 124 akt adm.)

Pismem z dnia 9 marca 2022 r. Powód został zawiadomiony o zakończeniu postępowania dowodowego w niniejszej sprawie, zawartości materiału dowodowego oraz o możliwości zapoznania się ze zgromadzonym w niniejszej sprawie materiałem dowodowym w terminie 7 dni licząc od dnia otrzymania niniejszego zawiadomienia. Pismo powyższe zostało prawidłowo doręczone Powodowi w dniu 15 marca 2022 r. i pozostało bez odpowiedzi.

(dowód: zawiadomienie z dnia 9 marca 2022 r. k. 125 akt adm.)

W dniu 29 marca 2022 r. Prezes URE wydał zaskarżoną Decyzję.

(dowód: Decyzja k. 127- 137 akt adm.)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o powołane wyżej dowody z dokumentów, które nie były podważane przez żadną ze stron, a Sąd także nie znalazł podstaw by odmówić im wiarygodności, jak też w oparciu o niekwestionowane twierdzenia stron.

W tym stanie faktycznym Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

W ocenie Sądu zaskarżona Decyzja jest prawidłowa i słuszna, a podnoszone przez Powoda w odwołaniu zarzuty nie mogą skutkować uchyleniem, czy zmianą tej Decyzji.

Stosownie do treści art. 43a ust. 1 p.e. działalność gospodarcza w zakresie obrotu paliwami ciekłymi może być prowadzona wyłącznie pomiędzy przedsiębiorstwami energetycznymi posiadającymi wymagane koncesje, o których mowa w art. 32 ust. 1 pkt 1-4, w zakresie wytwarzania i obrotu paliwami ciekłymi, z wyłączeniem sprzedaży dla odbiorcy końcowego.

W niniejszej sprawie nie ulega zaś wątpliwości, że Powód prowadził sprzedaż paliw przedsiębiorcom (...) Sp. z o.o. a następnie (...) Sp. z o.o., którzy nie posiadali wymaganych koncesji. Przy czym Powód przyznał, że wiedział, iż przedsiębiorcy ci nie otrzymali stosownych koncesji, a wskazuje na to choćby Ramowa umowa handlowa w zakresie sprzedaży paliw ciekłych, jaką Powód zawarł 16 maja 2019 r. z (...) Sp. z o.o. W § 2 ust. 2a przedmiotowej umowy zamieszczone bowiem zostało oświadczenie (...) Sp. z o.o., iż nie posiada ona aktualnie koncesji na obrót paliwami i zwróci się o jej udzielenie do Prezesa URE.

Wprawdzie Powód podnosił, że paliwo dostarczane przez niego do tych przedsiębiorców, miało zgodnie z ich zapewnieniami być wykorzystywane na potrzeby własne przedsiębiorców, co oznaczałoby, że Powód sprzedaje paliwo zgodnie z prawem do odbiorców końcowych, jednak materiał dowodowy zgromadzony przez Pozwanego przeczy tej tezie, która nie została potwierdzona przez Powoda żadnymi wiarygodnymi dowodami.

Przede wszystkim należy zauważyć, że według Powoda sprzedawane przez niego paliwo miało być wlewane do zbiornika naziemnego dwupłaszczowego znajdującego się pod adresem C., ul. (...). Pod tym adresem znajduje się natomiast stacja paliw (...) Sp. z o.o., która została poddana kontroli organu regulacyjnego. Tym niemniej, jak twierdzi Powód paliwo nie było dostarczane na staję paliw. Powód w toku postępowania administracyjnego przedstawił dokumenty techniczne zbiornika, do którego wlewane było paliwo mające służyć do użytku własnego zaopatrywanego przedsiębiorcy. Dokumenty te dotyczą bezciśnieniowego dwupłaszczowego naziemnego zbiornika o pojemności 5 m3 zgłoszonego przez (...) Ł. O. w 2017 r. Nie wynika z tych dokumentów, iż dany zbiornik był eksploatowany przez (...) Sp. z o.o. czy (...) Sp. z o.o. ani gdzie był posadowiony. Nie wskazują one na jakiekolwiek powiązanie z tymi przedsiębiorcami. Jednocześnie należy zaś zauważyć, że jak poinformował Urząd Dozoru Technicznego pod adresem C., ul. (...) znajdują się wyłącznie 4 zbiorniki, z czego tylko 2 zbiorniki to zbiorniki bezciśnieniowe, obydwa o pojemności 10m3. Pozostałe 2 zbiorniki to zbiorniki o pojemności 4,80m3 lub 4,85m3, przy czym są to zbiorniki ciśnieniowe. Tym samym zbiornik, którego dokumentację przedstawił Powód to żaden ze zbiorników, które znajdują się w bazie Urzędu jako funkcjonujące pod danym adresem. Co prawda w oświadczeniach reprezentanta (...) Sp. z o.o. dołączonych do odwołania (k. 34, 39 akt sąd.) podano, że zbiorniki, do którego będzie dostarczane paliwo znajdują się poza terenem stacji paliw, ale jednak w C. przy ul. (...), a ponadto są zarejestrowane w Urzędzie Dozoru Technicznego, podczas gdy jak już wspomniano Urząd wyliczył wszystkie zbiorniki pod danym adresem. Nie zarejestrował zatem zbiornika, do którego paliwo miał wlewać Powód.

Z powyższego wynika, że Powód nie przedstawił dowodów świadczących, do którego ze zbiorników znajdujących się w C. przy ul. (...) dostarczał paliwo. W przedmiotowej lokalizacji znajduje się natomiast stacja paliw (...) Sp. z o.o. a zatem Powód powinien mieć na uwadze, że dostarczane przez niego paliwo może faktycznie służyć do zasilenia tej stacji i dalszej odsprzedaży klientom stacji.

Powód, wbrew jego przeświadczeniu, nie może poprzestawać jedynie na zapewnieniach przedsiębiorców, iż zakupują paliwo na cele własne, gdyż jest zobowiązany do właściwego, nienaruszającego przepisów prawa, prowadzenia działalności koncesjonowanej, a zatem działać z należytą starannością by wykluczyć naruszenie zakazu obrotu z przedsiębiorcą nieposiadającym koncesji.

Tymczasem wszystkie informacje, w których posiadaniu był Powód lub które mógł łatwo pozyskać podważają tezę, że sprzedawane paliwo było wykorzystywane na cele własne a nie na potrzeby stacji paliw należącej do przedsiębiorców bez koncesji. Wniosku o zakupie na potrzeby przedsiębiorców nie można wysnuć przede wszystkim na podstawie ilości sprzedawanego im paliwa. Dane uzyskane od Szefa Administracji Krajowej oraz faktury wystawione przedsiębiorcom przez Powoda pokazują, że na przestrzeni 3 lat Powód sprzedał im około (...) litrów paliwa, tak więc jest to zdecydowanie ilość „hurtowa”, pozwalająca na permanentne zaopatrywanie znaczącej liczby pojazdów, co łączy się z przedmiotem działalności czy to (...) Sp. z o.o. czy (...) Sp. z o.o. ujawnionym w informacji w Krajowym Rejestrze Sądowym na temat przedsiębiorców, którym jest sprzedaż detaliczna paliw do pojazdów silnikowych na stacjach paliw.

Wobec powyższego, w okolicznościach niniejszej sprawy, skoro Powód nie zaoferował żadnych dowodów potwierdzających, że faktycznie przedsiębiorcy sami zużywali pobrane od niego paliwo i aby miał rzeczywiste podstawy tak sądzić, a jednocześnie zgromadzony przez Prezesa URE materiał dowodowy wskazuje, że Powód sprzedawał i dostarczał przedsiębiorcom nieposiadającym koncesji do zbiornika znaczące ilości paliwa pod adres gdzie mieści się należąca do nich funkcjonująca stacja paliw, co stwierdzono podczas kontroli tej stacji (k. 3 akt adm.), toteż należało uznać, że istniały podstawy do stwierdzenia, że Powód prowadził działalność obrotu paliwami z przedsiębiorcami nieposiadającymi koncesji, a w związku z tym naruszył przepis art. 43a ust. 1 p.e.

Powyższe ustalenie implikuje zastosowanie art. 56 ust. 1 pkt 45 p.e., zgodnie z którym karze pieniężnej podlega ten, kto sprzedaje paliwa ciekłe z naruszeniem wymogów, o których mowa w art. 43 a ust. 1 lub 4. Zgodnie z art. 56 ust. 2h pkt 7 p.e. wysokość kary w przypadkach określonych w ust. 1 pkt 45-47 wynosi od 50 000 zł do 250 000 zł.

Odpowiedzialność na zasadzie art. 56 ust. 1 p.e. jest odpowiedzialnością obiektywną. Nie jest konieczne wykazanie umyślnej albo nieumyślnej winy ukaranego podmiotu. Jednakże nie oznacza to, że nie istnieje możliwość ograniczenia lub wyłączenia przedmiotowej odpowiedzialności (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 01 czerwca 2010 r. sygn. III SK 5/10, LEX nr 622205). Jak słusznie wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 05 lutego 2015 r. o sygn. III SK 36/14 (LEX nr 1652700) o ile do zastosowania klasycznych sankcji administracyjnych wystarczające jest stwierdzenie obiektywnego stanu niezgodności zachowania adresata z treścią normy, o tyle w przypadku nakładania przez organ kary pieniężnej, wymierzania jej wysokości oraz oceny możliwości odstąpienia od jej wymierzenia, istotną rolę odgrywają czynniki o charakterze subiektywnym, odtwarzane w oparciu o analizę całokształtu zachowania karanego przedsiębiorcy, jego motywacji, kontekstu zarzucanego mu naruszenia, czy chociażby wpływu przedsiębiorstwa na uchybienie obowiązujących norm. Jak podał Sąd Najwyższy, ukształtowała się zatem linia orzecznicza, zgodnie z którą przyjęto, że przedsiębiorstwo energetyczne może uniknąć kary, gdy wykaże, że obiektywne okoliczności danej sprawy uniemożliwiają mu przypisanie odpowiedzialności za naruszenia przepisów ustawy z uwagi na podjęte przez to przedsiębiorstwo działania o charakterze ostrożnościowo- prewencyjnym.

W niniejszej sprawie należy natomiast przyjąć, że Powód nie podjął stosownych działań o takim charakterze. W szczególności Powód nie powstrzymał się od sprzedaży paliwa przedsiębiorcom nieposiadającym koncesji a posiadającym aktywną stację paliw, przy czym nie zdobył również żadnych dowodów, które faktycznie potwierdzałyby oświadczenie przedsiębiorców o zużywaniu paliwa samodzielnie i które mógłby przedłożyć w toczącym się procesie.

Naruszenie Powoda należało zatem przeanalizować przez pryzmat art. 56 ust. 6 p.e., uwzględniając stopień szkodliwości czynu, stopień zawinienia oraz dotychczasowe zachowanie podmiotu i jego możliwości finansowe.

W kwestii zawinienia stwierdzić trzeba, że Powód nie wykazał się należytą starannością wymaganą od profesjonalnie działającego na rynku koncesjonariusza. Rzetelny koncesjonariusz, który ma zamiar działać zgodnie z przepisami prawa weryfikuje kontrahenta, z którym planuje dokonywać obrotu paliwami, czy ten posiada koncesję. Wobec zaś tego, że zgodnie z wiedzą Powoda kontrahenci tej koncesji nie otrzymali Powód powinien tym bardziej sprawdzić, czy ich oświadczenia o zakupie paliwa na własne cele są zgodne z prawdą a nie na nich poprzestawać, aby wykluczyć naruszenie zakazu obrotu z przedsiębiorcami nieposiadającymi koncesji. Tego zdecydowanie zabrakło, co świadczy o zawinionym zaniechaniu Powoda.

Oceniając stopień szkodliwości czynu w świetle art. 115 § 2 k.k., wobec braku definicji legalnej tego pojęcia w Prawie energetycznym, Sąd musiał wziąć pod uwagę, że Powód wykonywał działalność niezgodnie z podstawowymi, generalnymi założeniami funkcjonowania koncesjonariusza na rynku obrotu paliwami, tj. obrotu paliwami wyłącznie pomiędzy przedsiębiorstwami posiadającymi koncesję. Przedmiotowa regulacja ma na celu uniemożliwienie prowadzenia obrotu zakupionym paliwem przedsiębiorcy, który nie uzyskał koncesji, tzn. takiemu, który nie spełnił warunków udzielenia koncesji lub nie został zlustrowany pod kątem spełniania tych warunków a zatem nie zostało stwierdzone przez właściwy organ regulacyjny, że może w szczególności prawidłowo i bezpiecznie wykonywać działalność koncesjonowaną. Stąd respektowanie zakazu prowadzenia obrotu z takim przedsiębiorcą jest niezwykle ważne. Tymczasem Powód naruszył ten zakaz. Przy czym w ocenie Sądu Powód działał umyślnie. Trzeba bowiem wskazać, że w sytuacji gdy kontrahenci Powoda prowadzą stację paliw a dostarczane przez Powoda paliwo jest tankowane do zbiornika pod adresem, pod którym mieści się rzeczona stacja, dodatkowo paliwo kupowane jest w dużych ilościach, a kontrahenci trudnią się sprzedażą paliw zawodowo, Powód powinien zdawać sobie sprawę z przeznaczenia sprzedawanego tym przedsiębiorcom paliwa. Dlatego zupełnie nie ma uzasadnienia poprzestawanie na odebraniu oświadczenia od przedsiębiorców o używaniu kupionego paliwa do celów własnych. Linia obrony Powoda jest więc zupełnie niewiarygodna.

Wskazać w tym miejscu dodatkowo trzeba, że Powód naruszał przepisy prawa aż przez 3 lata i dopuścił się w tym czasie sprzedaży aż (...) litrów paliwa, czym umożliwił przedsiębiorcom działanie na rynku w tak długim czasie, z pominięciem formalnej zgody na wykonywanie reglamentowanej działalności koncesjonowanej przez co naruszona została także równość konkurencji. Równocześnie Powód odnosił korzyść ze sprzedaży paliwa.

Szkodliwość przypisanego Powodowi czynu była zatem znaczna.

W związku z powyższym, w niniejszej sprawie nie zachodzą wskazane w art. 56 ust. 6a p.e. przesłanki uzasadniające odstąpienie od wymierzenia kar pieniężnych. Zgodnie z powołanym przepisem Prezes Urzędu Regulacji Energetyki może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli stopień szkodliwości czynu jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek. Przesłanki te jednak nie wystąpiły łącznie.

W kontekście nieodstąpienia przez Prezesa URE od wymierzenia Powodowi kary należy też zauważyć, iż art. 56 ust. 6a p.e. ma charakter fakultatywny, zatem odstąpienie od wymierzenia kary nie tylko zależy od spełnienia przesłanki o charakterze ocennym, w postaci znikomej szkodliwości czynu, ale zależy od uznania organu, które wszakże nie może być dowolne i wynikać musi z merytorycznych przesłanek, ale z pewnością nie stanowi ono obowiązku organu do zastosowania powołanej regulacji w każdych warunkach (podobnie Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z 24 sierpnia 2012 roku, sygn. akt VI ACa 389/12).

W tym zakresie Sąd Okręgowy w Warszawie podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z 27 listopada 2019 r., sygn. akt I NSK 95/18, że „ art. 56 ust. 6a p.e. należy interpretować z uwzględnieniem zasady sprawności i rzetelności działania instytucji publicznych, a także zasady równowagi i podziału władzy. W ocenie Sądu Najwyższego […] Prezes Urzędu Regulacji Energetyki dysponuje więc pewnym luzem decyzyjnym przy interpretacji przesłanki znikomości szkodliwości społecznej czynu, a w razie ziszczenia się wspomnianej przesłanki - uznaniem administracyjnym przy wyborze wariantu rozstrzygnięcia: odstąpienia od kary pieniężnej bądź nieodstąpienia od tej kary. […] Organ regulacyjny, z uwagi na posiadaną wyspecjalizowaną kadrę, unikalną pamięć instytucjonalną oraz bezpośrednią styczność z realiami rynkowymi, jest co do zasady lepiej przygotowany niż sędzia do oceny stopnia szkodliwości społecznej czynu przedsiębiorcy z punktu widzenia standardów obowiązujących na rynku regulowanym. Interpretacja przepisów prawnych należy do istoty władzy wykonawczej, która jak wskazuje sama jej nazwa, odpowiada za egzekwowanie prawa. Jeżeli określony sposób interpretacji przepisu ma racjonalne uzasadnienie i jest ugruntowany w praktyce organu, sąd nie powinien zastępować go własną interpretacją. Interwencja sądu w treść decyzji organu regulacyjnego powinna następować dopiero wtedy, gdy nosi ona znamiona dowolności: opiera się na arbitralnych przesłankach, zawiera zdawkowe i ogólnikowe uzasadnienie, odwołuje się do nieudowodnionych informacji.” (wyrok Sądu Najwyższego – Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych z 27 listopada 2019 r., sygn. akt I NSK 95/18, Legalis nr 2294222).

Tymczasem, zdaniem Sądu, decyzja organu regulacyjnego w zakresie nieodstąpienia od wymierzenia kary nie nosi znamion dowolności, zawiera poprawne uzasadnienie, jest wyrazem logicznego i prawidłowego stanowiska organu, a zatem Sąd nie powinien w nią ingerować, a przy tym nie widzi podstaw i zasadności jej zmiany, zgadzając się z organem.

W kwestii dotychczasowej działalności Powoda uwzględniony został fakt, że Powód po raz pierwszy naruszył przepis prawa.

Oceny możliwości finansowych Powoda dokonano w szczególności w oparciu o załączoną do akt dokumentację, aczkolwiek oceniając na korzyść Powoda, jako nieprzekonywujący, wyliczony przez niego zysk z działalności w 2021 r. w wysokości (...) zł przy przychodzie z działalności w wysokości (...) zł w tym samym roku i przychodzie z działalności koncesjonowanej w kwocie (...) zł.

Organ zasadnie zatem stwierdził, że sytuacja finansowa Powoda pozwala na uiszczenie orzeczonej kary pieniężnej w wysokości 75 000 zł za stwierdzone naruszenie. Wymierzona kara jest adekwatna i proporcjonalna. Stanowi ona około (...) przychodu Powoda z prowadzonej działalności koncesjonowanej. Kara ta stanowić będzie obciążenie dla Powoda, ale będzie odpowiednia zwłaszcza wobec szkodliwości i zawinienia popełnionego naruszenia.

Ustalona kara pieniężna będzie pełnić funkcję prewencji szczególnej i ogólnej, a więc być zarówno realną, odczuwalną dolegliwością dla ukaranego podmiotu, będącą reakcją na naruszenie, ale także wyraźnym ostrzeżeniem na przyszłość, zapobiegającym powtarzaniu nagannych zachowań, co zmotywuje do przestrzegania reguł prawnych wynikających z prowadzenia koncesjonowanej działalności gospodarczej.

W rezultacie Sąd zważył, że Prezes URE zebrał wystarczający materiał dowodowy właściwie go przeanalizował i ocenił, dając temu wyraz w obszernym uzasadnieniu. Sąd nie dopatrzył się zatem naruszenia procedury administracyjnej.

Biorąc powyższe względy pod uwagę Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów nie znajdując podstaw do jego uwzględnienia, oddalił wniesione przez Powoda odwołanie na podstawie art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Z uwagi na nieuwzględnienie odwołania, Powoda należało uznać za stronę, która przegrała proces i zasądzić od niego na rzecz Pozwanego zwrot kosztów procesu, na które złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 720,00 zł ustalone w oparciu o § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 265 ze zm.).

Sędzia SO Maciej Kruszyński