Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 marca 2025 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Arkadiusz Zagrobelny

Protokolant – Sekretarz Sądowy Dominika Zajdowska

po rozpoznaniu w dniu 4 marca 2025 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania (...) sp. z o.o. w W.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania od decyzji z dnia 13 października 2022 r. znak: (...)

uchyla zaskarżoną decyzję.

/sędzia Arkadiusz Zagrobelny /

Sygn. akt XVII AmE 99/23

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 7 marca 2025 r.

Decyzją z dnia 13 października 2022 r. znak: (...) (...) Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (dalej również jako: „ Prezes URE”, „ Pozwany”) na podstawie:

- art. 33 ust. 1 pkt 5b i ust. 5c oraz art 33 ust. 9 pkt 3 w związku z art. 23b ust. 1 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach i biopaliwach ciekłych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1155,1210 - dalej jako: „Ustawa”) w związku z art. 16 ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1527), po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej Przedsiębiorcy – (...)sp. z o.o. z siedzibą w W., orzekł, że:

1)  Przedsiębiorca, będąc podmiotem realizującym Narodowy Cel Wskaźnikowy, nie wykonał obowiązku, o którym mowa w art. 23b ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych, w drugim kwartale 2019 r.;

2)  za działanie opisane w pkt 1 wymierzył przedsiębiorcy karę pieniężną w wysokości 79.383,20 zł.

(decyzja Prezesa URE z dnia 13.10.2022 r. k. 5-9)

Odwołanie od decyzji (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. (dalej również jako: „odwołujący”, „Powód”) i zarzucił:

1.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonej decyzji, mający kluczowy wpływ na wynik sprawy, polegający na błędnym przyjęciu, że Spółka rozporządziła biokomponentem w ilości 783,097 t, podczas gdy Spółka rozporządziła biokomponentem w ilości 805,533 t, bowiem Spółka posiadała na stanie na koniec 1 kwartału 2019 r. biokomponent w ilości 35,941 t, którym rozporządziła w 2 kwartale 2019 r. i co skutkowało wykonaniem obowiązku, o którym mowa w art. 23b ustawy z dnia 25.08.2006 r. o biokomponentach i biopaliwach ciekłych, w brzmieniu obowiązującym w 2019 r. (dalej: „Ustawa”), wynoszącym 5,57 %, zatem przewyższającym ustawowe minimum;

2.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonej decyzji, mający kluczowy wpływ na wynik sprawy, polegający na błędnym przyjęciu, że Spółka nie posiada poświadczeń spełnienia kryteriów zrównoważonego rozwoju dla ilości biokomponentu stanowiącego różnicę między ilością rozporządzonego biokomponentu deklarowanego przez Spółkę, a ilością wskazaną w zaskarżonej decyzji, podczas gdy Spółka przekazała Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki przedmiotowe poświadczenia;

3.  naruszenie art. 23b ust. 1 i 3 ustawy polegające na jego błędnej wykładni skutkującej przyjęciem, że Spółka jest zobowiązana nabyć w danym kwartale minimalny udział biokomponentów, podczas gdy zgodnie z ww. przepisem Spółka była zobowiązana zapewnić w danym kwartale minimalny udział biokomponentów, liczony według wartości opałowej, zawartych w paliwach ciekłych stosowanych we wszystkich rodzajach transportu, wykorzystanych przez nią do realizacji obowiązku, o którym mowa w art. 23 ust. 1 ustawy, które zostały przez ten podmiot rozporządzone przez dokonanie jakiejkolwiek czynności prawnej lub faktycznej skutkującej trwałym wyzbyciem się paliw ciekłych lub biopaliw ciekłych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z którego to obowiązku Spółka się wywiązała, zapewniając biokomponent niewykorzystany w poprzednim kwartale.

Ponadto, Powód podniósł, że osiągnął wymagany poziom tzw. blendingu argumentując, że przyjął prawidłową ilość biokomponentów w zbytych przez niego paliwach ciekłych w drugim kwartale 2019 r. Powód wywodził, że we wskazanym okresie dodał do rozporządzonego oleju napędowego 805,533 t. estrów metylowych na poziomie 5.57%.

W związku z powyższym Powód wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji.

(odwołanie z dnia 10.11.2022 r. k. 11-20)

W odpowiedzi na odwołanie Prezes URE wniósł o jego oddalenie oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania wg norm przepisanych.

(pismo pozwanego z dnia 18.10.2023 r. k. 57-65)

Pozwany twierdził, iż Powód zużywał do blendingu ilość biokomponentów wynikającą z przedłożonych na etapie postępowania administracyjnego dokumentów tj. zestawienia wydań oleju napędowego (B7), oraz FV, wystawionych w związku ze sprzedażą oleju napędowego z biokomponentem (B7) w ilości mniejszej niż rozporządził. Tym samym Powód nie mógł dysponować w II kwartale 2019 r. niezbędną ilością biokomponentów (w ilości większej niż posiadał).

(pismo pozwanego z dnia 18.10.2023 r. k. 59-59v)

Powód w kolejnym piśmie procesowym z dnia 7 czerwca 2024 r. podniósł, iż wydanie oleju napędowego z dodatkiem biokomponentu odbywa się za pomocą instalacji technicznych podmiotu trzeciego tj. spółki (...) S.A. Zatem faktyczne ilości dostępnego biokomponentu są potwierdzane przez ten podmiot – dowodami wydania oraz raportami miesięcznymi. Tym samym Spółka ta mogłaby potwierdzić, istniejącą na dzień 31 marca 2019 r. nadwyżkę biokomponentów możliwą do wykorzystania w następnych okresach tj. w drugim kwartale 2019 r. celem zrealizowania obowiązku na wymaganym poziomie. W konsekwencji przyjął, iż w II kwartale 2019 r. spółka (...) S.A. wydała 907,334 m3 biokomponentu, a Powód zrealizował obowiązek na poziomie 5,57 % (pismo powoda z dnia 7 czerwca 2024 r. k. 596-600).

W dalszym toku postępowania strony podtrzymały prezentowane stanowiska w sprawie. Dodatkowo Powód wskazał, że za uchyleniem przedmiotowej Decyzji przemawia brak notyfikacji art. 23b Ustawy w zw. z Dyrektywą (UE) 2015/1535 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 9 września 2015 r. ustanawiającej procedurę udzielania informacji w dziedzinie przepisów technicznych oraz zasad dotyczących usług społeczeństwa informacyjnego (dalej „Dyrektywa 2015/1535”) i w konsekwencji brakiem podstawy prawnej do wydania przedmiotowej decyzji.

Pozwany natomiast stał na stanowisku, że obowiązek notyfikacji nie istniał.

(protokół z rozprawy k. 648-650, 666-668, pismo powoda z dnia 10.02.2025 r. k. 651-652, pismo pozwanego z dnia 11.02.2025 r. k. 654-661)

Sąd Okręgowy ustalił, następujący stan faktyczny:

(...) sp. z o.o. z siedzibą w W., na mocy decyzji z dnia 17 lutego 2015 r., nr (...) Prezesa URE ze zm. posiadał koncesję na obrót paliwami ciekłymi z zagranicą na okres od 18 lutego 2015 r. do 18 lutego 2020 r. Decyzją z dnia 28 grudnia 2017 r. znak: (...), (...) koncesja została zaktualizowana.

Koncesja uprawniała Powoda do obrotu z zagranicą m.in. olejami napędowymi o kodach CN: 2710 19 43 i 2710 20 11.

(Decyzja z 28/12/2017 k.1-4 akta adm.).

Powód posiadał w pierwszym oraz drugim kwartale 2019 r. status podmiotu realizującego Narodowy Cel Wskaźnikowy (dalej: „NCW”).

(okoliczności niesporne k. 7, k. 11v)

W drugim kwartale 2019 r. Powód rozporządził przez dokonanie jakiejkolwiek czynności prawnej lub faktycznej paliwem ciekłym tj. olejem napędowym w ilości 12 609,60 ton (tj. 15 002 207 litrów).

(okoliczności niesporne np. k. 5v uzasadnienia decyzji, k. 648v protokół rozprawy, a ponadto sprawozdanie powoda za II kwartał 2019 r. k. 19-23 akt adm., pismo Pozwanego z dnia 31.03.2022 r. k. 643 akt adm)

W konsekwencji, udział biokomponentów (w rozumieniu przepisu art. 23b ustawy) w rozporządzanych przez Powoda w II kwartale 2019 r. paliwach powinien wynosić 804,55 ton.

(okoliczności niesporne – protokół k. 648v)

W drugim kwartale 2019 r. w paliwie ciekłym, tj. oleju napędowym, którym Powód rozporządził przez dokonanie jakiejkolwiek czynności prawnej lub faktycznej znajdowały się biokomponenty w postaci estrów metylowych.

Olej napędowy oraz biokomponent były magazynowane przez Powoda w Bazie Paliw nr (...) w M. oraz w Bazie Paliw nr (...) w N.. Na zlecenie Powoda biokomponenty te były w tych bazach dodawane przez (...) S.A. (za pomocą instalacji technicznych tej spółki) do przedmiotowego oleju napędowego. Po dokonaniu powyższej czynności (tzw. blendingu) paliwo wydawane było nabywcom.

Według stanu na dzień 31.03.2019 r. Powód posiadał na stanach magazynowych (...) S.A. biokomponenty w ilości 25 845 litrów (Baza Paliw w M.) oraz 13 500 litrów (Baza Paliw w N.) – łącznie 39 345 litrów.

(okoliczności niesporne, np.11v pismo powoda, k. 598 pismo powoda, k. 648v protokół rozprawy, a ponadto k. 620 pismo (...) S.A. z dnia 7.01.2025 r.)

W oleju napędowym, którym Powód rozporządził w drugim kwartale 2019 r., znajdowały się biokomponenty w ilości co najmniej 804,55 ton estrów metylowych.

Okoliczność ta, tj. ilość biokomponentów w oleju napędowym była sporna pomiędzy stronami. Zdaniem Pozwanego było to 783,097 ton, zaś według Powoda 809,24 tony (tj. 907,334 m3) - (np. k. 5v – decyzja, protokół rozprawy k. 648v-649v, sprawozdanie k. 20v akt adm.)

Ustalenie tej okoliczności było kluczowe w niniejszej sprawie albowiem (zważywszy na wielkość rozporządzonego w II kwartale 2019 przez Powoda oleju napędowego tj. 12 609,60 ton), minimalna ilość biokomponentów w tym paliwie powinna była wynosić 804,55 ton (k. 649v). Z uwagi właśnie na ten brak (21,45 ton, czyli 25,6 m3) Pozwany wymierzył Powodowi karę (804,55 - 783,097 = 21,45) (k. 649v).

Zgodnie z art. 33 ust. 5c Ustawy ciężar wykazania udziału biokomponentów w paliwach ciekłych spoczywał na Powodzie.

W ocenie Sądu Powód wykazał, że udziału biokomponentów w paliwach ciekłych którymi rozporządził w omawianym okresie wynosił co najmniej 804,55 ton.

Wskazać na początek należy, iż w sporządzonym przez siebie sprawozdaniu tj. Sprawozdaniu kwartalnym podmiotu realizującego Narodowy Cel Wskaźnikowy za 2 kwartał 2019 r., Powód podał, że zawartość biokomponentów w paliwie wynosiła 809,24 tony (tj. 907,334 m3) – (k. 21 akt adm.) – czyli była wyższa od ilości minimalnej (804,55 tony). Powód jako dowód na powyższe (zarówno w postępowaniu przed Prezesem URE, jak i następnie przed tut. Sądem) wskazał m.in. sporządzone przez (...) S.A. Raporty Wydań (k. 557-566 akt sąd.). Raporty te zostały sporządzone oddzielnie za każdy miesiąc, w odniesieniu do każdej z Baz Paliw.

W odniesieniu do Bazy Paliw w M. z Raportów tych (3 szt.) wynikało, że w okresie od kwietnia do czerwca 2019 r. z bazy tej wydano olej napędowy zawierający łącznie 578,140 m3 biokomponentów. W szczególności wskazać trzeba, iż w każdym z raportów umieszczono część oznaczoną jako „Podsumowanie dla produktów” gdzie podano, że w odniesieniu do estrów metylowych wydano je w łącznej ilości: w kwietniu 182,163 m3 (k. 558-559), w maju 237,146 m3 (k. 561-563), w czerwcu 158,831 m3. (k. 565-566). Powyższe ilości nie były kwestionowane przez Pozwanego (k. 648v) oraz były uznawane za prawidłowe przez Powoda (k. 69v). Wydanie tego oleju wraz z biokomponentami następowało w ten sposób, że z dwóch zbiorników wlewany był do autocysterny olej napędowy oraz biokomponent (k. 649). W Raportach Wydania z Bazy Paliw w M. Powód (jako podmiot, któremu (...) S.A. wydawał produkt) nie występował (k. 648v-649).

W odniesieniu natomiast do Bazy Paliw w N. z Raportów tych (3 szt.) wynikało, że w okresie od kwietnia do czerwca 2019 r. z bazy tej wydano olej napędowy zawierający łącznie 322,045 m3 biokomponentów. W szczególności wskazać trzeba, iż w każdym z raportów umieszczono część oznaczoną jako „Podsumowanie dla produktów” gdzie podano, że w odniesieniu do estrów metylowych wydano je w łącznej ilości: w kwietniu 119,451 m3 (k. 557v), w maju 121 492 m3 (k. 560v), w czerwcu 81,102 m3. (k564v).

Zarówno Powód jak i Pozwany kwestionowali, iż z Bazy w N. wydano olej napędowy zawierający łącznie 322,045 m3 biokomponentów.

W ocenie Powoda Raport ten był w całości wiarygodny aczkolwiek nie należało przyjmować wartości wskazanych w „Podsumowaniu dla produktów” w części „Ester Metylowy” lecz wartości wskazane w kolumnie 14 oznaczonej jako „Zaw. Bio [dm3]”. Powód zauważył, że kolumna 14 nie została „podsumowana” przez (...) S.A. Powód uczynił to samodzielnie uzyskując następujące wartości: 118,412 m3 w kwietniu, 115,384 m3 w maju, 95,398 m3 w czerwcu (k. 69v, k. 667). Pozwany poprawności dokonanych przez Powoda zsumowań kolumny 14 nie kwestionował (k. 667). Powód wywodził ponadto, że taki sposób ustalania omawianej wartości wynika z tego, że w odniesieniu do Bazy Paliw w N. blendowanie następuje w inny sposób aniżeli w Bazie Paliw w M.. Mianowicie łączenie oleju napędowego z biokomponentem odbywa się w odrębnym zbiorniku, a dopiero potem zblendowany produkt był wydawany do autocystern. Powód podkreślał, ze właśnie dlatego w omawianych Raportach z Bazy Paliw w N. pojawia się Powód jako podmiot któremu wydaje się produkt (k. 667, k. 649). Natomiast z Raportach Wydania z Bazy Paliw w M. Powód (jako podmiot, któremu wydaje się produkt) już nie występuje (k. 648v-649). W konsekwencji Powód podniósł, że z omawianej bazy wydano olej napędowy zawierający łącznie 329,194 m3 biokomponentów (118,412 + 115,384 + 95,398 = 329,194) – (k. 69v).

W ocenie natomiast Pozwanego należało przyjąć wartości wskazane w „Podsumowaniu dla produktów” w części „Ester Metylowy” ale jedynie w odniesieniu do m-ca czerwca (czyli wartość 81,102 m3). W odniesieniu zaś do miesięcy kwiecień i maj, Pozwany uważał, że należy przyjąć wartości wskazane w pismach przez Powoda tj. 118,412 m3 za kwiecień oraz 115,384 m3 za maj. Pozwany argumentował bowiem skoro Powód sam deklaruje wartość niższa aniżeli wartość wynikająca z Raportu, to praktyką Pozwanego jest przyjmowanie wartości niższej (k. 667). W konsekwencji stwierdzić należy, iż wydaje się, iż Pozwany stał na stanowisku, iż z omawianej Bazy Paliw wydano olej napędowy zawierający łącznie 314,898 m3 biokomponentów (118,412 + 115,384 + 81,102 = 314,898).

W ocenie Sądu w omawianej kwestii rację ma Powód. Nie ulega wątpliwości, że sposób wydawania przez (...) S.A. biokomponentów był różny w omawianych bazach paliw, co znajdowało odzwierciedlenie w sposobie prezentowania stosownych danych w Raportach. Zwrócić należy uwagę, iż z punktu widzenia (...) S.A. wydanie biokomponentu (jego zblendowanie z olejem napędowym) w odniesieniu do Bazy Paliw w M. następowało jednocześnie z wydaniem produktu (tj. Oleju Napędowego E) nabywcy paliwa. W związku z tym Powód nie był wymieniany w Raportach z tej Bazy jako podmiot któremu produkt jest wydawany. W konsekwencji wartości jednostkowe dotyczące pozycji „Ester Metylowy” wskazywane w kalumnie 8 („V w 15 C [dm3]”) są tożsame z odpowiednimi wartościami jednostkowymi w kolumnie 14 („Zaw. Bio [dm3]”) – (np. k. 565 (...)). Tym sam podsumowanie w Raporcie kolumny 8 w zakresie pozycji Ester Metylowy, jest w istocie informacją o sumie wartości z kolumny 14.

Natomiast w odniesieniu do Bazy Paliw w N., z punktu widzenia (...) S.A., wydanie biokomponentu z magazynu następowało wcześniej aniżeli wydanie gotowego produktu nabywcy paliwa. Wydanie to następowało bowiem w chwili zmieszania biokomponentu z olejem napędowym w oddzielnym zbiorniku. Właśnie ten moment (...) S.A. raportował w Raporcie Wydania. Nie ulega dla Sądu wątpliwości, iż zmieszanie biokomponentu z olejem napędowym nie jest w takich okolicznościach rozporządzeniem przez Powoda paliwem ciekłym (nie ma tu bowiem wyzbycia się przez Powoda tego paliwa lub zużycia tego paliwa). Rozporządzenie paliwem pojawia się natomiast dopiero wówczas, gdy paliwo było wydawane nabywcom (tj. było wlewane do autocystern). W związku z tym, przyjmowanie wartości z „Podsumowania dla produktów” nie jest prawidłowe dla ustalenia wysokości biokomponentu zawartego w rozporządzanym paliwie. Wartość ta mówi nam bowiem jedynie jaka ilość biokomponentu została w danym okresie sprawozdawczym zblendowana, nie zaś zawarta w rozporządzanym (wcześniej zblendowanym) paliwie.

Słusznie zatem Powód przyjął, że informacja o zawartości biokomponentu w rozporządzanym paliwie znajduje się w kolumnie 14. To, że kolumna ta nie została oddzielnie podsumowana przez (...) S.A. jest bez znaczenia.

Niezależnie od powyższego zauważyć należy, iż wartości wynikające z Raportów Wydań (odczytywanych w sposób jak opisano powyżej) znajdują potwierdzenie w wystawionych przez Powoda w Fakturach Vat oraz Dowodach wydania paliwa nabywcom (k. 72-556v akt sąd.). W szczególności: z f-ry z dnia 2.04.2019 r. nr (...) wynika, że olej napędowy w ilości 30,197 m3 został sprzedany (...) w dniu 2.04.2019 r. (k. 72); z Dowodu wydania nr (...) z dnia 2.04.2019 r. wynika, że olej ten został wydany kupującemu z Bazy Paliw w N. (k. 72v), z Raportu Wydania za kwiecień 2019 r. dot. Bazy Paliw w N. wynika, że w dniu 2.04.2019 r. wydano (...) olej napędowy w powyższej ilości z oznaczeniem numeru (...) (k. 557).

W związku z powyższym Sąd ustalił, że w oleju napędowym, którym Powód rozporządził w drugim kwartale 2019 r., znajdowały się biokomponenty w ilości 907,334 m3 (co obrazuje poniższa tabela).

Miesiąc	N. m3	M. m3	Razem m3
Kwiecień 2019	118,412	182,163	300,575
Maj 2019	115,384	237,146	352,530
Czerwiec 2019	95,398	158,831	254,229
Razem m3	329,194	578,140	907,334

Dodatkowo nadmienić należy, iż Pozwany argumentował, że w II kwartale 2019 r. Powód w ogóle nie dysponował niezbędną ilością biokomponentu (dysponował jedynie ilością 783,097 ton) - (k. 59v).

Z przyczyn wyżej wskazanych Sąd argumentu powyższego nie podzielił. Przypomnieć bowiem należy, iż (...) S.A. w swoich Raportach Wydań zaświadczył, że Powód nie tylko, że dysponował ale i wydał nabywcom paliwo, w którym zawarto ilość biokomponentu w wysokości nie 783,097 ton lecz 907,334 m3. Nie ulegało również wątpliwości, że na początek II kwartały 2019 r. Powód w magazynach (...) S.A. składował biokomponenty w ilości 13 500 litrów w N. oraz 25 845 w M.. Uwzględniając biokomponenty nabyte przez Pozwanego w II kwartale 2019 r. ( 783,097 ton) nie ulega wątpliwości, że Powód w II kwartale 2019 r. dysponował biokomponentami w ilości ponad wymagane 804,55 tony.

Ponadto Pozwany argumentował, że za przyjęciem, iż Powód w II kwartale 2019 r. wykorzystał 783,097 ton biokomponentu przemawia to, że tylko taka ilość wykorzystanego w omawianym okresie biokomponentu spełniała kryteria zrównoważonego rozwoju, oraz że tylko w takim zakresie zostało to wykazane przez Powoda stosownymi poświadczeniami (wystawionymi przez (...) S.A. oraz (...) a.s.) (np. k. 60 akt sąd.).

Do tego zarzutu Sąd odniesie się w dalszej części uzasadnienia.

W 1 półroczu 2019 r. Powód kupił biokomponenty wykorzystywane do realizacji obowiązku z art. 23b Ustawy od:

- (...) S.A. – umowy nr (...) i (...) z dnia 7.01.2019 r. oraz umowa nr (...) z dnia 7.05.2019 r. ;

- (...) a.s. – umowa nr (...) z dnia 24.04.2019 r.;

- (...) S.A. – umowa nr (...) z dnia 3.01.2019 r.

W 2 kwartale 2019 r. w ramach realizacji tych umów Powód pozyskał biokomponent w ilości 783,097 ton estru metylowego.

Nabyte estry dostarczano do dwóch magazynów (...) S.A. tj. do N. – Baza paliw nr (...)i do M. – Baza paliw nr (...)

(okoliczności niesporne: k. 59v pismo Pozwanego a ponadto: pismo Powoda z dnia 21.02.2020 r. k. 29 akt adm. wraz z załącznikami w postaci poświadczeń oraz faktur k. 30-357 akt adm., pismo Powoda z dnia 31.08.2022 k. 643 akt adm.).

Pismem z dnia 2 sierpnia 2022 r. Prezes URE zawiadomił Powoda o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia Powodowi kary pieniężnej w związku z możliwością niewykonania w II kwartale 2019 r. obowiązku o którym mowa w art. 23b Ustawy.

(zawiadomienie k. 634 akt adm.)

Pismem z dnia 13 września 2022 r. Prezes URE zawiadomił Powoda o zakończeniu postępowania dowodowego oraz określił dokumenty składające się na zebrany w sprawie materiał dowodowy. Powód nie złożył dodatkowych wyjaśnień.

(zawiadomienie z dnia 13 września 2022 r. k. 692 akt adm.)

W dniu 13 października 2022 r. Prezes URE wydał zaskarżoną decyzję.

(decyzja z dnia 13 października 2022 r. k. 694- 698 akt adm.)

Wcześniej tj. pismem z dnia 16.04.2019 r. (skierowanym do Sekretarza Stanu w Ministerstwie Energii) Pozwany przekazywał swoje uwagi do projektu ustawy o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz niektórych innych ustaw. Pozwany proponował nadanie nowego brzmienia m.in. przepisowi art. 23b ust. 1 ustawy. Pozwany argumentował, że jego propozycja ma na celu powiązanie obowiązku realizacji „blendingu rocznego”, o którym mowa w proponowanym brzmieniu art. 23b ustawy, z obowiązkiem realizacji Narodowego Celu Wskaźnikowego, o którym mowa w art. 23 ust. 1 ustawy. Pozwany nadmienił również, że obowiązki określone w powyższych przepisach mają być realizowane w cyklach rocznych, w ich realizacji mają uczestniczyć te same partie paliw ciekłych oraz powinny uczestniczyć te same partie biokomponentów spełniających kryteria z rozdziału 4a oraz art. 12 ust. 2 ustawy. Zdaniem Pozwanego, w związku z „przejściem” na roczny cykl realizacji obowiązkowego blendingu, nie ma potrzeby dalszego utrzymywania odrębności powyższych obowiązków.

(okoliczności znane Sądowi z urzędu ze sprawy o sygn. akt XVII AmE 103/23)

Ustalając powyższy stan faktyczny Sąd oparł się w znacznej mierze na niespornych twierdzeniach stron (art. 229 k.p.c. oraz art. 230 k.p.c.). Twierdzenia te, mając oparcie w znajdujących się w aktach sprawy dokumentach (art. 245 oraz art. 246 k.p.c.) nie budziły wątpliwości Sądu.

W zakresie w jakim twierdzenia stron co do faktów były sporne, Sąd oparł się na wyżej w uzasadnieniu opisanych dokumentach ocenianych przez pryzmat zasady określającej rozkład ciężaru dowodu (art. 232 k.p.c. oraz art. 33 ust. 5b Ustawy).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.

Tytułem wstępu wskazać należy, iż z uwagi na treść art. 16 Ustawy o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz niektórych innych ustaw z dnia 19 lipca 2019 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 1527) do oceny realizacji przez Powoda obowiązku, o którym mowa w art. 23b ust. 1 Ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych z dnia 25 sierpnia 2006 r. (dalej jako „ Ustawa”) w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2019 r. m.in. za rok 2019, oraz do kar pieniężnych z tytułu niezrealizowania tego obowiązku, stosuje się przepisy dotychczasowe.

Kwestia powyższa nie była sporna.

W niniejszej sprawie spór pomiędzy stronami sprowadzał się natomiast do trzech zasadniczych kwestii.

Po pierwsze, sporne było jaka ilość biokomponentów została dodana przez Powoda (na jego zlecenie) do paliwa ciekłego (oleju napędowego) którym Powód rozporządził w 2 kwartale 2019 r.

Po drugie, niezależnie od powyższego, Pozwany stał na stanowisku, że Powód w II kwartale 2019 r. wykorzystał tylko 783,097 ton biokomponentu, który spełniał kryterium zrównoważonego rozwoju (że tylko zakresie 783,097 ton biokomponentu zostało przez Powoda wykazane stosownymi poświadczeniami, iż biokomponent spełnia kryteria zrównoważonego rozwoju).

Po trzecie, czy istniał obowiązek notyfikacji art. 23b Ustawy. Pozytywna odpowiedź na to pytanie oznaczałaby, że wobec braku takiej notyfikacji przepis ten nie może stanowić podstawy prawnej zaskarżonej Decyzji.

Odnośnie pierwszego zagadnienia wskazać należy, iż wyżej już w uzasadnieniu szczegółowo opisano, z jakich przyczyn Sąd uznał, że w oleju napędowym, którym Powód rozporządził w drugim kwartale 2019 r., znajdowały się biokomponenty w ilości co najmniej 804,55 ton estrów metylowych (nie zaś jak twierdził Pozwany w ilości 783,097 ton).

W związku z tym, w omawianej materii zarzuty Powoda okazały się zasadne.

W odniesieniu do drugiej kwestii , wskazać należy co następuje.

Zgodnie z art. 2 ust 1 pkt 24 Ustawy., Narodowy Cel Wskaźnikowy to minimalny udział innych paliw odnawialnych i biokomponentów zawartych w paliwach ciekłych lub biopaliwach ciekłych stosowanych we wszystkich rodzajach transportu w ogólnej ilości paliw ciekłych i biopaliw ciekłych zużywanych w ciągu roku kalendarzowego w transporcie drogowym i kolejowym, liczony według wartości opałowej.

W myśl art. 2 ust. 1 pkt 25 Ustawy, podmiot realizujący Narodowy Cel Wskaźnikowy to każdy podmiot, w tym mający siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, dokonujący, samodzielnie lub za pośrednictwem innego podmiotu, wytwarzania, importu lub nabycia wewnątrzwspólnotowego paliw ciekłych lub biopaliw ciekłych, który:

a)  rozporządza nimi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej poprzez dokonanie jakiejkolwiek czynności prawnej lub faktycznej skutkującej trwałym wyzbyciem się paliw ciekłych lub biopaliw ciekłych lub

b)  zużywa je na potrzeby własne na tym terytorium, z wyłączeniem przywozu paliw ciekłych przeznaczonych do użycia podczas transportu i przywożonych w standardowych zbiornikach, o których mowa w art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym.

Stosownie do treści art. 2 ust 1 pkt 40 Ustawy, poświadczenie to dokument przewidziany przez uznany system certyfikacji lub umowę, o której mowa w art. 28c ust. 2 pkt 2, potwierdzający, że wskazana w tym dokumencie ilość biomasy lub biokomponentów spełnia kryteria zrównoważonego rozwoju określone w art. 28b-28bc.

Z art. 23 ust 1 Ustawy wynika, że podmiot realizujący Narodowy Cel Wskaźnikowy jest obowiązany zapewnić w danym roku kalendarzowym co najmniej minimalny udział innych paliw odnawialnych lub biokomponentów zawartych w paliwach ciekłych lub biopaliwach ciekłych, stosowanych we wszystkich rodzajach transportu, rozporządzanych przez dokonanie jakiejkolwiek czynności prawnej lub faktycznej skutkującej trwałym wyzbyciem się paliw ciekłych lub biopaliw ciekłych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub zużywanych przez niego na potrzeby własne na tym terytorium w ogólnej ilości paliw ciekłych i biopaliw ciekłych stosowanych w transporcie drogowym i kolejowym, rozporządzanych przez dokonanie jakiejkolwiek czynności prawnej lub faktycznej skutkującej trwałym wyzbyciem się paliw ciekłych lub biopaliw ciekłych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub zużywanych przez niego w ciągu roku kalendarzowego na potrzeby własne na tym terytorium.

Zgodnie z art. 23b ust 1 Ustawy podmiot realizujący Narodowy Cel Wskaźnikowy jest obowiązany zapewnić w danym kwartale minimalny udział biokomponentów, liczony według wartości opałowej, zawartych w paliwach ciekłych stosowanych we wszystkich rodzajach transportu, wykorzystanych przez niego do realizacji obowiązku, o którym mowa w art. 23 ust. 1, które zostały przez ten podmiot rozporządzone przez dokonanie jakiejkolwiek czynności prawnej lub faktycznej skutkującej trwałym wyzbyciem się paliw ciekłych lub biopaliw ciekłych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub zużyte przez niego na potrzeby własne na tym terytorium.

Z art. 23b ust 3 Ustawy wynika, że minimalny udział biokomponentów w oleju napędowym w drugim kwartale 2019 r. wynosił 5,53 %.

W myśl art. 30b ust 3 Ustawy podmioty realizujące Narodowy Cel Wskaźnikowy są obowiązane do przekazywania Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki, w terminie do 30 dni po zakończeniu kwartału, sprawozdań kwartalnych sporządzonych zgodnie z wzorem określonym w przepisach wydanych na podstawie ust. 6, zawierających informacje dotyczące:

1.  ilości i rodzajów paliw ciekłych rozporządzanych przez dokonanie jakiejkolwiek czynności prawnej lub faktycznej skutkującej trwałym wyzbyciem się paliw ciekłych lub zużytych przez nie na potrzeby własne, z określeniem zawartości biokomponentów w tych paliwach w podziale na:

a.  paliwa ciekłe wykorzystane do realizacji obowiązku, o którym mowa w art. 23b,

b.  pozostałe paliwa ciekłe;

2.  ilości i rodzajów biopaliw ciekłych rozporządzanych przez dokonanie jakiejkolwiek czynności prawnej lub faktycznej skutkującej trwałym wyzbyciem się biopaliw ciekłych lub zużytych przez nie na potrzeby własne, z określeniem zawartości biokomponentów w tych biopaliwach;

3.  ilości i rodzajów innych paliw odnawialnych rozporządzanych przez dokonanie jakiejkolwiek czynności prawnej lub faktycznej lub zużytych przez nie na potrzeby własne;

4.  wartości energetycznej paliw ciekłych oraz biokomponentów, o których mowa w pkt 1 lit. a, wyrażonej w MJ, wraz z określeniem udziału tych biokomponentów w paliwach ciekłych, wyrażonego w procentach.

W art. 30b ust 5 Ustawy wskazano, że podmiot realizujący Narodowy Cel Wskaźnikowy sporządza sprawozdanie kwartalne, o którym mowa w ust. 3, na podstawie dokumentów potwierdzających informacje w nim zawarte, w szczególności:

1.  dokumentów potwierdzających parametry jakościowe paliw ciekłych, biopaliw ciekłych lub innych paliw odnawialnych, o których mowa w ust. 3 pkt 1-3, wraz z potwierdzeniem zawartości biokomponentów w tych paliwach ciekłych lub biopaliwach ciekłych;

2.  poświadczeń dla biokomponentów zawartych w paliwach ciekłych lub biopaliwach ciekłych, o których mowa w ust. 3 pkt 1 i 2;

3.  faktur VAT.

Zgodnie z art. 28a ust 1 pkt 1 Ustawy, biokomponenty mogą być zaliczone podmiotowi realizującemu Narodowy Cel Wskaźnikowy na poczet realizacji obowiązku, o którym mowa w art. 23 ust. 1, wyłącznie wtedy, gdy spełniają kryteria zrównoważonego rozwoju określone w art. 28b-28bc.

Jednocześnie według art. 28c ust 1 Ustawy, dokumentami potwierdzającymi spełnienie przez biomasę lub biokomponenty kryteriów zrównoważonego rozwoju i umożliwiającymi zaliczenie tych biokomponentów na poczet realizacji obowiązku, o którym mowa w art. 23 ust. 1, wystawianymi na poszczególnych etapach wytwarzania biokomponentów, są:

1)  dokument wystawiony przez producenta rolnego przewidziany przez uznany system certyfikacji;

2)  poświadczenie ;

3)  świadectwo.

Nadto, zgodnie z art. 33 ust 1 Ustawy karze pieniężnej podlega ten kto:

⚫

ust. 5) będąc podmiotem realizującym Narodowy Cel Wskaźnikowy, nie wykonuje obowiązku, o którym mowa w art. 23 ust. 1;

⚫

ust. 5b) będąc podmiotem realizującym Narodowy Cel Wskaźnikowy, nie wykonuje obowiązku, o którym mowa w art. 23b.

Wysokość kary pieniężnej, o której mowa w ust. 1 pkt 5, nie może przekroczyć 15% przychodu ukaranego podmiotu realizującego Narodowy Cel Wskaźnikowy, osiągniętego w poprzednim roku podatkowym, a jeżeli kara pieniężna związana jest z działalnością prowadzoną na podstawie koncesji, wysokość kary nie może przekroczyć 15% przychodu ukaranego podmiotu realizującego Narodowy Cel Wskaźnikowy, wynikającego z działalności koncesjonowanej, osiągniętego w poprzednim roku podatkowym ( art. 33 ust 5a Ustawy).

Natomiast, w przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 5b, kara pieniężna wynosi 0,10 zł za każdy MJ biokomponentów, które podmiot realizujący Narodowy Cel Wskaźnikowy był obowiązany dodać do paliw ciekłych w celu zrealizowania obowiązku, o którym mowa w art. 23b, a których udziału nie udokumentował ( art. 33 ust 5c Ustawy).

Analiza treści powyższych przepisów, w kontekście ustalonego w sprawie stanu faktycznego i formułowanych przez strony twierdzeń i zarzutów prowadzi do konkluzji, iż kluczowe dla rozstrzygnięcia przedmiotowego sporu jest określenie sposobu w jaki Powód (tj. podmiot realizujący Narodowy Cel Wskaźnikowy) powinien udokumentować ilość estru metylowego kwasów tłuszczowych w oleju napędowym wykazywaną w sprawozdaniu za 2 kwartał 2019 r. (tj. ilość biokomponentów, które powinien był dodać do oleju napędowego celem realizacji obowiązku, o którym mowa w art. 23b Ustawy).

Przypomnieć jednocześnie należy, iż Powód może zostać ukarany gdy nie realizuje obowiązku z art. 23b Ustawy, a wysokość tej kary zależy od nieudokumentowanej przez niego ilości biokomponentów, które należało dodać do paliwa.

Zdaniem Pozwanego, Powód powyższe może dokumentować wyłącznie poświadczeniami, o których mowa w art. 28c ust. 1 pkt 2 Ustawy. Poglądu tego Sąd orzekający w niniejszym składzie nie podziela albowiem Powód ilość biokomponentów może udokumentować również poprzez przedłożenie innych dokumentów, w tym m.in. raportów oraz faktur.

Przede wszystkim zauważyć należy, iż obowiązku określonego przepisem art. 23b Ustawy nie można utożsamiać z obowiązkiem określonym przepisem art. 23 Ustawy. Są to bowiem dwa odrębne obowiązki (oparte na dwóch różnych podstawach prawnych), których brak wykonania prowadzi do wymierzenia różnych kar pieniężnych (także mających swe źródło w odmiennych podstawach prawnych).

Uwaga ta ma istotne znaczenie m.in. z tej przyczyny, iż ustawodawca (w przepisie art. 28c ust. 1 Ustawy) określił, że wymóg stosownego dokumentowania (m.in. poprzez poświadczenia) odnosi się wyłącznie do realizacji obowiązku z art. 23 ust. 1 Ustawy. W związku z tym nie można zasadnie twierdzić, iż wyłącznie takimi poświadczeniami należy dokumentować realizację obowiązku z art. 23b Ustawy.

Jednocześnie nadmienić trzeba, że podmioty realizujące Narodowy Cel Wskaźnikowy zostały zobowiązane ( art. 30b ust. 3 Ustawy) do przekazywania Pozwanemu m.in. sprawozdań kwartalnych (art. 23b Ustawy odnosi się do obowiązku realizowanego co kwartał). Ustawodawcach nakazał sporządzanie tych sprawozdań zgodnie z przygotowanym wzorem, oraz zobligował do zamieszczania w tych sprawozdaniach szeregu informacji, w tym dotyczących ilości i rodzajów paliw ciekłych wykorzystanych do realizacji obowiązku, o którym mowa w art. 23b Ustawy, a także dotyczących wartości energetycznej tych paliw ciekłych oraz biokomponentów. Podkreślić należy, iż ustawodawca nie określił w sposób zamknięty katalogu dokumentów, na podstawie których należy sporządzać przedmiotowe sprawozdanie. W art. 30b ust. 5 Ustawy użyto bowiem słowa „w szczególności”, co jednoznacznie wskazuje na to, katalog wymieniony omawianym przepisie jest katalogiem otwartym. W związku z tym nie ulega wątpliwości, iż informacje zamieszczane sprawozdaniu kwartalnym mogą mieć oparcie nie tylko w poświadczeniach, o których mowa w art. 28c pkt 2 Ustawy, lecz również w innych dokumentach. W konsekwencji, również treść art. 30b ust. 5 Ustawy sprzeciwia się poglądowi lansowanemu przez Pozwanego.

Podobnie w przepisie art. 28a ust. 1 Ustawy wymieniono jedynie obowiązek z art. 23 ust. 1 Ustawy (brak jest przywołania obowiązku z art. 23b Ustawy).

Ponadto zwrócić należy uwagę, iż ustawodawca dostrzegł istnienie różnic w zakresie m.in. wykazywania realizacji obowiązku z art. 23 ust. 1 Ustawy oraz obowiązku z art. 23b Ustawy i uznał, że zachodzi konieczność znowelizowania ustawy w tej materii. Potrzebę stosownych zmian dostrzegał również Pozwany, przedstawiając (pismem z dnia 16.04.2019 r.) wyżej opisane w uzasadnieniu uwagi do projektu. W konsekwencji, ustawą z dnia 19.07.2019 r. doszło do zmiany m.in. art. 28c ust. 1 Ustawy oraz art. 28a ust. 1 Ustawy poprzez określenie, że przepisy te odnoszą się nie tylko do obowiązku z art. 23 ust. 1 Ustawy ale i również do obowiązku z art. 23b Ustawy. W związku z tym dopiero od 1.01.2020 r. (od tego dnia ustawa nowelizująca weszła w życie) można wymagać od podmiotów realizujących Narodowy Cel Wskaźnikowy aby również realizację obowiązku o którym mowa w art. 23b ust. 1 Ustawy dokumentowali wyłącznie poprzez dokumenty wymienione w znowelizowanym art. 28c ust. 1 ustawy (w tym poprzez poświadczenia).

Wskazać ponadto należy, iż Sąd orzekający w niniejszej sprawie stoi na stanowisku, że w przypadku nakładania i wymierzania wysokich kar pieniężnych z tytułu stwierdzonych deliktów administracyjnych zasadne i celowe jest dokonywanie możliwie wąskiej wykładni przepisów zawierających normę sankcjonującą niepożądane przez prawodawcę zachowania (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 24.09.2014 r., sygn. akt III SK 59/13, Legalis nr 1079955). Podzielenie poglądu prezentowanego przez Pozwanego prowadziłoby natomiast do wykładni rozszerzającej (sprzecznej z powyższym stanowiskiem).

W tych okolicznościach Sąd uznał, że Pozwany niezasadnie przyjął, iż Powód nie udokumentował wskazanej w sprawozdaniu za 2 kwartał 2019 r. ilości estru metylowego kwasów tłuszczowych w oleju napędowym (tj. ilość biokomponentów, które powinien był dodać do oleju napędowego celem realizacji obowiązku, o którym mowa w art. 23b Ustawy). W związku z tym nie istniały podstawy do wymierzenia Powodowi kary administracyjnej o jakiej mowa w art. 33 ust. 1 pkt 5b Ustawy.

Odnośnie natomiast do trzeciego zagadnienia tj. ewentualnej potrzeby notyfikacji przepisu art. 23b Ustawy wskazać należy, iż w tej materii Sąd Apelacyjny w Warszawie już się wypowiadał. Orzecznictwo tego Sądu w omawianym zakresie nie było jednakże jednolite.

W wyroku z dnia 9.02.2024 r. (VII AGa 1012.23 (k. 654v) Sad Apelacyjny w Warszawie (z powołaniem się na orzeczenie TSUE z dnia 9.03.2023 r. (C 604/21) wskazał, że ustawa wprowadzająca przepis art. 23b Ustawy nie została notyfikowana Komisji Europejskiej zgodnie z przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23.12.2002 w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. poz. 2039 z 2004 poz. 597) (dalej: „Rozporządzenie”). Tymczasem, zdaniem Sądu Apelacyjnego, z § 4 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia (w zw. z art. 1 ust. 1d oraz w zw. z art. 1 ust. 1f dyrektywy 2015/1535) wynika, że przepis ten podlegał takiej notyfikacji jako przepis techniczny. W konsekwencji Sąd Apelacyjny uznał, że art. 23b Ustawy nie można stosować.

W późniejszym wyroku (z dnia 7.08.2024 r., VII AGa 391/24) Sąd Apelacyjny w Warszawie wyraził pogląd odmienny. Zdaniem tego Sądu przepis art. 23b Ustawy nie został notyfikowany albowiem podlegał zwolnieniu spod obowiązku notyfikacji w oparciu o § 4 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia w zw. z art. 7 ust. 1 lit a dyrektywy 2015/35..

Sąd Apelacyjny podkreślał, że brak było podstaw do zastosowania orzeczenia TSUE wydanego w sprawie C 604/21 albowiem w wyroku tym Trybunał wypowiadał się tylko co do klauzuli bezpieczeństwa (art. 10 ust. 1 tirer trzeci dyrektywy 98/34/WE – obecnie art. 7 ust. 1 lit c dyrektywy 2015/35) nie zaś co do innych przypadków zwolnienia aktu prawnego z procedury notyfikacji przewidzianych przez dyrektywę (np. art. 7 ust. 1 lit a dyrektywy 2015/1535). Jednocześnie Sąd Apelacyjny nie dostrzegł podstaw aby występować do TSUE z pytaniem prejudycjalnym.

Sąd orzekający w niniejszej sprawie za trafny uznaje pogląd zaprezentowany przez Sąd Apelacyjny w wyroku z dnia 7.08.2024 r. W konsekwencji art. 23b Ustawy może być stosowany (tj. może stanowić podstawę prawną zaskarżonej decyzji). Tym samym omawiany zarzut Powoda Sąd uznał za chybiony.

W okolicznościach niniejszej sprawy niezasadność omawianego zarzutu Powoda nie miała jednakże żadnego znaczenia albowiem z innych przyczyn (wyżej już omówionych) Sąd uznał, że zaskarżone decyzja była nietrafna.

Mając powyższe na względzie, w oparciu o przepis art. 479 ⁵³ § 2 k.p.c., oraz na podstawie wyżej w uzasadnieniu wskazanych przepisów, Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.

Odnośnie kwestii kosztów niniejszego postępowania, to wskazać trzeba, iż co do zasady koszty te podlegałyby zasądzeniu od Pozwanego na rzecz Powoda (zgodnie z regułą wyrażoną w art. 98 k.p.c.). Niemniej zauważyć należy, iż roszczenie Powoda o zwrot kosztów wygasło albowiem Powód, reprezentowany przez adwokata, nie zgłosił wniosku o przyznanie kosztów (art. 109 § 1 k.p.c.). W związku z tym o kosztach procesu należnych Powodowi Sąd nie orzekał.

/sędzia Arkadiusz Zagrobelny/

Sygn. akt XVII AmE 99/23

ZARZĄDZENIE

1)  (...)

2)  (...)

/sędzia Arkadiusz Zagrobelny/