Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 września 2014 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Witold Rękosiewicz

Protokolant: stażysta Iwona Hutnik

po rozpoznaniu w dniu 25 września 2014 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania Gminnej Spółdzielni Handlowo – Produkcyjnej

wC.k/Ł. z siedzibą w miejscowości C.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki

z dnia 31lipca 2013 r. znak (...) (...) (...)

I.  Zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że w miejsce kary pieniężnej w wysokości 30 000 zł nakłada na Gminną Spółdzielnię Handlowo-Produkcyjną wC.k/Ł. z siedzibą w miejscowości C. karę pieniężną w wysokości 12 000 zł (dwanaście tysięcy).

II.  Oddala odwołanie w pozostałej części.

III.  Znosi wzajemnie między stronami koszty postępowania procesowego.

SSO Witold Rękosiewicz.

Sygn. akt AmE 106/13

UZASADNIENIE

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (Prezes URE, pozwany) po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia Gminnej Spółdzielni Handlowo – Produkcyjnej w C. k/Ł. z siedzibą w miejscowości C. (...) (Spółdzielnia, powód) kary pieniężnej, na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 12, ust. 2 pkt 1, w zw. z art. 56 ust. 3 i 6 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r., poz. 1059) (dalej: PE) decyzją z dnia 31 lipca 2013r. nr (...) (...) (...), orzekł,

1.  że Gminna Spółdzielnia Handlowo – Produkcyjna w C. k/Ł. naruszyła warunek 2.2.1. koncesji na obrót paliwami ciekłymi udzielonej decyzją Prezesa URE z 1 lutego 2005 r. Nr (...), w ten sposób, iż wprowadził do obrotu poprzez stację paliw mieszcząca się w C. k/Ł. olej napędowy nie spełniający wymagań jakościowych określonych w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 9 grudnia 2008 r. w sprawie wymagań jakościowych dla paliw ciekłych.

2.  za działania opisane w pkt 1 wymierzył Spółdzielni karę pieniężną w wysokości 30.000 zł, co stanowi (...) przychodu z działalności koncesjonowanej osiągniętego w roku 2012.

( decyzja, k. 4-9 ).

Gminna Spółdzielnia Handlowo – Produkcyjna w C. k/Ł. w dniu 16 sierpnia 2013 r. (data stempla pocztowego) wniosła odwołanie od powyższej decyzji, wnosząc o jej uchylenie w całości i umorzenie postępowania, ewentualnie, o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i przekazanie sprawy Prezesowi URE do ponownego rozpoznania oraz o zasądzenie kosztów postępowania wg norm przepisanych. Powód wniósł także o przeprowadzenie powołanych w odwołaniu dokumentów na okoliczność pochodzenia paliwa, jego jakości, zakupu paliwa od wyłącznie jednego dostawcy, a także na okoliczność trudnej sytuacji finansowej powoda.

Przedmiotowej decyzji zarzucono:

1.  błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że koncesjonariusz nie przedstawił żadnych dokumentów, które mówiłyby o podejmowaniu jakichkolwiek sformalizowanych czynności przy sprawdzaniu jakości paliwa oraz jego zakupu, w sytuacji gdy koncesjonariusz przedstawił dowód WZ 02570/2012/Ł dot. zakupu paliwa z dnia 25.06.2012 r., a także świadectwo jakości paliwa z dnia 16.06.2012 r. , co przy uwzględnieniu średniej dobowej ilości sprzedawanego przez koncesjonariusza paliwa oraz zasadach dostaw paliwa pozwala stwierdzić, że parametry jakościowe paliw określone w tym dokumencie dotyczą partii towaru dostarczonej powodowi;

2.  rażące naruszenie art. 355 § 2 k.c. poprzez niewłaściwą jego wykładnię polegającą na przyjęciu, że dla dochowania należytej staranności przedsiębiorca zobligowany jest do czynienia maksymalnych możliwych według stanu wiedzy i techniki starań, bez względu na nakłady i koszty jakie by za sobą to pociągało, podczas gdy dla dochowania należytej staranności wystarczające jest uczynienie przez przedsiębiorcę tego, czego można od niego rozsądnie wymagać, aby nie dopuścić do naruszenia przepisów,

3.  rażące naruszenie art. 56 ust. 6 PE poprzez niewłaściwą ocenę stopnia szkodliwości czynu,

4.  rażące naruszenie art. 56 ust. 6 PE poprzez niewłaściwą ocenę stopnia zawinienia powoda,

5.  rażące naruszenie art. 77 k.p.a. polegające na nie zebraniu w sposób wyczerpujący materiału dowodowego w zakresie ustalenia czy sposób pobrania próbek, ich przechowywania, przeprowadzenie badania próbek oraz wybór metody badania był prawidłowy.

( odwołanie, k. 11-13 ).

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 7 listopada 2013 r. (data stempla pocztowego) Prezes URE wniósł o oddalenie odwołania oraz wniosków dowodowych powoda, jak również o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Podtrzymał w całości stanowisko przyjęte w zaskarżonej decyzji i stwierdził, że przedstawione przez powoda w odwołaniu zarzuty są nieuzasadnione.

( odpowiedź na odwołanie, k. 34-36 ).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Na podstawie udzielonej przez Prezesa URE, decyzją z dnia 1 lutego 2005 r. koncesji, Gminna Spółdzielnia Handlowo – Produkcyjna w C.k/Ł. prowadzi działalność gospodarczą, polegającą na obrocie paliwami ciekłymi. Działalność ta wykonywana jest przez przedsiębiorcę poprzez prowadzenie stacji paliw, zlokalizowanej w C. k/Ł.. Koncesja została udzielona Spółdzielni na okres od 5 lutego 2005 r. do 5 lutego 2015 r. warunek 2.2.1. koncesji przewiduje, że „ koncesjonariuszowi nie wolno czynić przedmiotem obrotu paliw ciekłych, których parametry jakościowe są niezgodne z parametrami wynikającymi z zawartych umów i z norm określonych prawem. W szczególności jest on zobowiązany posiadać ważny dokument określający parametry fizyko – chemiczne paliwa będącego przedmiotem obrotu i wydać na jego podstawie, na żądanie odbiorcy oświadczenie, we własnym imieniu o zgodności parametrów jakości dostarczonego paliwa z parametrami jakości wynikającymi z norm określonych w obowiązujących prawem lub z zawartej z tym odbiorcą umowy”.

( dowód: kopia decyzji (...)/ (...), k. 1-6 akt adm.).

W dniu 4 lipca 2012 r. inspektorzy P. Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej przeprowadzili na ww. stacji paliw Spółdzielni kontrolę, podczas której pobrano próbki oleju napędowego w celu zbadania jego jakości. Badanie próbki podstawowej przeprowadziło laboratorium (...) Sp. z o.o. w S..

Z protokołu badania z 11 lipca 2012 r. wynika, że olej napędowy nie spełnia wymagań jakościowych określonych w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z 9 grudnia 2008 r., z uwagi na zaniżony parametr odporności na utlenianie – wynik badania wyniósł 6,1 h, gdzie wymagania jakościowe dla tego parametru wynoszą min. 20 h, a przy uwzględnieniu tolerancji wynikającej z metody badawczej powinien wynosić min. 17,5 h.

Na pisemny wniosek powoda, (...) w K. zbadał próbkę kontrolną paliwa. Z protokołu badania z 25 lipca 2012 r. wynika, że parametr odporności na utlenianie wyniósł 6,0 h, gdzie wymagania jakościowe dla tego parametru wynoszą min. 20 h, a przy uwzględnieniu tolerancji wynikającej metody badawczej powinien wynosić min. 17,5 h.

Poziom niezgodności jakościowej, dotyczący parametru odporności na utlenianie w przypadku badania próbki podstawowej wynosił 65,4%, a dla próbki kontrolnej 65,1%.

Badanie próbki podstawowej oleju napędowego została przeprowadzone z zastosowaniem dwóch metod badawczych przewidzianych normą PN-EN ISO 12205: 2011 oraz PN-EN 15751:2010. Badanie pierwszą metodą nie wykazało niezgodności paliwa z normą. W wyniku badania przeprowadzonego zgodnie z normą PN-EN 1575- 2010 stwierdzono, że paliwo nie spełnia norm jakościowych w zakresie jednego parametru. Badanie próbki kontrolnej, wykonane już tylko drugą metodą, wykazało podobny wynik niezgodności.

( dowód: pismo (...) k. 7-9 akt adm.; protokół kontroli nr (...), k. 10-12 akt adm.; protokół pobrania próbek paliw nr (...), k. 14-17 akt adm.; protokół przyjęcia próbki/próbki kontrolnej do badań nr (...), k. 18 akt adm.; protokół z badań nr (...), k. 21-22 akt adm.; protokół kontroli nr (...), k. 24-26 akt adm.; wniosek GSHP o zbadanie próbki kontrolnej, k. 34 akt adm.; protokół przyjęcia próbek do badań, k. 39 akt adm.; sprawozdanie nr (...) z badań laboratoryjnych, k. 40-42 akt adm.).

Pismem z dnia 28 grudnia 2012 r. Prezes UOKiK poinformował Prezesa URE, że w toku kontroli przeprowadzonej na terenie należącej do powoda stacji paliw stwierdzono nieprawidłowości polegające na oferowaniu do sprzedaży oleju napędowego nie spełniającego wymagań jakościowych określonych w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 9 grudnia 2008 r. w sprawie wymagań jakościowych dla paliw ciekłych.

( dowód: pismo (...), k. 7-9 akt adm.).

Pismem z dnia 26 marca 2013 r. Prezes URE zawiadomił powodowego przedsiębiorcę o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie wymierzenia kary pieniężnej w związku z możliwością naruszenia warunku 2.2.1. koncesji na obrót paliwami ciekłymi.

( dowód: zawiadomienie nr (...) (...), k. 45-47 akt adm.).

W złożonej w piśmie z dnia 9 kwietnia 2013 r. odpowiedzi Spółdzielnia przedstawiła wyjaśnienia na temat przyjętych zasad prowadzenia działalności koncesjonowanej oraz uwagi dotyczące metod badawczych, zastosowanych do analizy jakości próbek paliwa. Spółdzielnia złożyła też informację o sytuacji finansowej, ogólnych i pochodzących z działalności koncesjonowanej przychodach i dochodach, osiągniętych w 2012 r. z rachunkiem zysków i strat.

Pismem z dnia 18 kwietnia 2013 r. Prezes URE zawiadomił GSHP o zakończeniu postępowania dowodowego i pouczył o możliwości zapoznania się z tym materiałem oraz złożenia dodatkowych wyjaśnień.

( dowód: zawiadomienie o zakończeniu postępowania dowodowego, k. 70-71 akt adm.).

W dniu 31 lipca 2013 r. Prezes URE wydał decyzję, która została zaskarżona w niniejszym postępowaniu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 56 ust. 1 pkt 12 PE, karze pieniężnej podlega ten, kto nie przestrzega obowiązków wynikających z koncesji. Naruszenie tylko jednego z warunków koncesji jest wystarczającą przesłanką do zastosowania przepisów z art. 56 ust. 1 i 2 PE i wymierzenia przez Prezesa URE na tej podstawie kary pieniężnej. W ocenie Sądu, brzmienie powołanych wyżej przepisów wskazuje na obligatoryjny charakter kary z tytułu naruszenie określonych w koncesji warunków wykonywania działalności gospodarczej. Przepis art. 56 ust. 1 pkt 12 PE przewiduje bezwzględny obowiązek ukarania danego przedsiębiorcy w sytuacji spełnienia hipotezy przedmiotowej normy prawnej. Przepis ten stanowi więc samoistną podstawę do wymierzenia przedsiębiorcy kary pieniężnej za niedochowanie obowiązków nałożonych w udzielonej koncesji i nie wymaga wykazania zawinionego działania przedsiębiorcy.

Na podstawie materiału dowodowego należy uznać, że w niniejszej sprawie zachodzą podstawy do nałożenia na powoda kary pieniężnej za działanie określone w art. 56 ust. 1 pkt 12 PE. Należy wskazać, że występując z wnioskiem o udzielenie mu koncesji, powód zaakceptował określone w niej obowiązki, w tym również obowiązek ujęty w punkcie 2.2.1., zgodnie z którym koncesjonariuszowi nie wolno czynić przedmiotem obrotu paliw ciekłych, których parametry jakościowe są niezgodne z parametrami wynikającymi z zawartych umów i z norm określonych prawem. Warunek 2.2.1. koncesji jednoznacznie zakazuje sprzedaży paliw nie odpowiadających normatywnym wymaganiom jakościowym. Istotnym jest zatem, że wymagania koncesji nakazują przedsiębiorcy podjąć wszelkie niezbędne działania w celu uniknięcia takiej sytuacji.

W związku z zarzutami odwołania, dotyczącymi naruszenia art. 355 § 2 k.c. oraz błędnego ustalenia stanu faktycznego (poprzez przyjęcie, że koncesjonariusz nie przedstawił żadnych dokumentów, świadczących o podejmowaniu przez niego jakichkolwiek sformalizowanych czynności przy sprawdzaniu jakości paliwa oraz jego zakupu), istotne w sprawie było ustalenie, czy powód dochował należytej staranności w ramach prowadzonej regulowanej działalności gospodarczej.

Biorąc pod uwagę okoliczności sprawy, a w szczególności fakt wprowadzenia do obrotu paliwa o jakości niezgodnej z normą, Sąd nie zgodził się z powodem, iż dochował on należytej staranności przy wykonywaniu działalności koncesjonowanej.

Wymaga podkreślenia, że na przedsiębiorcy prowadzącym koncesjonowaną działalność gospodarczą spoczywa odpowiedzialność za należyte wykonanie wynikających z koncesji obowiązków. Wobec tego, to na powodzie, jako profesjonaliście, ciążył obowiązek stworzenia takiej organizacji przedsiębiorstwa, aby wykluczyć możliwość wprowadzenia do sprzedaży paliwa o jakości niezgodnej z normą. Taka jednolita wykładnia pojęcia należytej staranności, wymaganej w ramach prowadzenia koncesjonowanej działalności gospodarczej, polegającej na obrocie paliwami ciekłymi, została ugruntowana w orzecznictwie Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Warto przywołać chociażby wyrok Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 9 listopada 2005 r., sygn. XVII AmE 67/04, zgodnie z którym „ akceptując warunki koncesji, Powód zobowiązał się do sprzedaży paliw, których parametry jakościowe są zgodne z parametrami wynikającymi z zawartych umów lub norm określonych obowiązującymi przepisami, co oznacza, iż uznał, że jest on w stanie z obowiązku tego się wywiązać.”

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że powód nie poczynił stosownych działań, aby nie dopuścić do obrotu oleju napędowego o niewłaściwej jakości. Poprzestał jedynie na uzyskaniu świadectwa jakości paliwa z dnia 16 czerwca 2012 r., wystawionego dla jego producenta (tj. (...) S.A.). Jak trafnie zauważył pozwany, wskazane świadectwo jakości odnosi się do nieskonkretyzowanej partii paliwa, znajdującej się w zbiornikach producenta lub dostawcy i to w dacie jego wystawienia, a nie w dniu dostawy tj. 25 czerwca 2012 r., co nie pozwala jednak na przyjęcie, iż obejmowało ono także paliwo nabyte przez powoda. Powód nie przedstawił żadnych dokumentów dotyczących konkretnej dostawy, z których wynikałoby, jakiej jakości było dostarczone mu w dniu 25 czerwca 2012 r. paliwo. W aktach sprawy brak protokołu przyjęcia dostawy paliwa od przewoźnika, zawierającego informacje dotyczące np. stanu plomb znajdujących się na zaworach cysterny lub chociażby informację, iż przed przyjęciem dostawy sprawdzono czy plomby zostały założone. W tej sytuacji odbiorca paliwa, który godzi się na przelanie paliwa z cysterny do zbiorników stacji przyjmuje na siebie pełną odpowiedzialność za skutki ewentualnej niezgodności jakości tego paliwa z normą.

Powód nie przedstawił również żadnych informacji i dowodów dotyczących czyszczenia zbiornika na stacji paliw, oraz zabezpieczenia wlewu zbiornika przed oddziaływaniem gwałtownych zjawisk atmosferycznych.

Należy podkreślić, że przedsiębiorca ma pełną swobodę wyboru działań, które podejmie w celu wywiązania się z obowiązków koncesyjnych, przy czym odpowiedzialność za wybór tych działań zawsze spoczywa na przedsiębiorcy. Nie spełnia jednak tych wymogów okoliczność, iż powód kupował paliwo od jednego i - w jego ocenie – wiarygodnego dostawcy, który z kolei zapewniał i potwierdzał dokumentami, że paliwo kupuje wyłącznie od jednego wiarygodnego producenta. Nie spełnia bowiem wymogu dochowania należytej staranności w zakresie obrotu paliwem, poprzestanie na uzyskaniu świadectwa jakości paliwa od producenta i dystrybutora, bez podjęcia przez koncesjonariusza własnych działań, zmierzających do weryfikacji jakości wprowadzanego do obrotu paliwa.

W toku działań kontrolnych, przeprowadzonych w dniu 4 lipca 2012 r. przez inspektorów (...) Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej na stacji paliw powoda, pobrano próbki oleju napędowego, które przekazano następnie do akredytowanego laboratorium (...) Sp. z o.o. w S., celem zbadania jego jakości. Według ustaleń Prezesa Urzędu, z protokołu z przeprowadzonego badania próbki podstawowej z 11 lipca 2012 r. wynika, że olej napędowy nie spełnia wymagań jakościowych określonych w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z 9 grudnia 2008 r., z uwagi na zaniżony parametr odporności na utlenianie – wynik badania wyniósł 6,1 godziny, gdzie wymagania jakościowe dla tego parametru wynoszą min. 20 godzin, a przy uwzględnieniu tolerancji wynikającej z metody badawczej powinien wynosić min. 17,5 godziny. Porównywalne wyniki uzyskano w badaniu próbki kontrolnej oleju, przeprowadzonego 25 lipca 2012 r. przez Zakład Oceny Właściwości Eksploatacyjnych Instytutu Nafty i Gazu w K., bowiem wynik badania wyniósł 6,0 godzin, przy tych samych wymaganiach jakościowych i dopuszczalnej tolerancji dla tego parametru .Tym samym, zdaniem Sądu Okręgowego, dowiedzione zostało przekroczenie norm jakościowych, dotyczących parametru „odporności na utlenianie”, gdyż zaniżenia tego parametru wyniosły 65,4% dla próbki podstawowej i 65,1% dla próbki kontrolnej. Podkreślić wypada, że jak wynika ze znajdującego się w aktach administracyjnych protokołu z badań laboratoryjnych z dnia 11 lipca 2012 r. badanie odporności paliwa na utlenianie przeprowadzono dwoma przewidzianymi w obowiązujących normach metodami. Okoliczność ta daje podstawy do uznania, że badanie laboratoryjne zostało przeprowadzone w sposób rzetelny a uzyskane wyniki badania są wiarygodne.

Odnosząc się do podnoszonych przez powoda zarzutów, dotyczących nieprawidłowego badania próbek i okresu, jaki upłynął od daty pobrania próbek do dnia pierwszego i drugiego badania należy wskazać, że w aktach sprawy znajdują się protokoły pobrania próbek i przyjęcia próbek do badania, w których opisano sposób zabezpieczenia próbek przed dostępem z zewnątrz i założonych plombach oraz sposób ich przechowywania.
Nie można też zgodzić się ze stanowiskiem powoda, że badanie próbek nie zostało przeprowadzone niezwłocznie, jak tego wymagają normy określające sposób przeprowadzenia badania. Okres jaki upłynął od pobrania próbek do dnia zakończenia pierwszego badania wynosił 7 dni. Wniosek Spółdzielni o badanie próbki kontrolnej nosi datę 18 lipca 2012 r. a dokument zawierający wynik badania sporządzono w dniu 25 lipca 2012 r. W ocenie Sądu brak więc podstaw do twierdzenia, że badania nie były wykonane niezwłocznie. Badania zostały przeprowadzone bez zbędnej zwłoki w terminie umożliwiającym uzyskanie miarodajnych wyników. Ponadto wobec faktu, że ujemny wynik jakości paliwa uzyskano przy zastosowaniu jednej z metod badania przewidzianego w normie, przeprowadzanie badania próbki kontrolnej z zastosowaniem obu metod było zbędne. Wynik badania byłby identyczny z uzyskanym po badaniu tą metodą próbki podstawowej. Nie byłby jednak dowodem, że badane paliwo spełnia wymogi jakościowe, ponieważ przeczyłby temu wynik badania przeprowadzonego inna metodą. Należy podkreślić, że obie metody badań są dopuszczone obowiązującymi normami a różnica między nimi polega na zastosowaniu w badaniu innego kryterium oceny zgodności paliwa z normą. W badaniu według normy PN-EN 12205:2011 jako kryterium przyjmuje się ubytek masy paliwa w trakcie badania a w badaniu dopuszczonym normą PN-EN 15751:2010 kryterium jest czas w jakim występuje objaw utleniania paliwa. Ponadto badania przeprowadzone zostały przez dwa niezależne od siebie, akredytowane laboratoria, według metody badawczej wskazanej w obowiązujących przepisach, tj. w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z 25 marca 2010 r. ws. metod badania jakości paliw ciekłych (metodą PN-EN ISO 12205 oraz PN-EN 15751). Skoro w świetle obowiązującego prawa, kwestionowana przez powoda metoda badawcza oparta na normie PN-EN 15751 jest dopuszczona, to czynienie Prezesowi URE zarzutu jej wykorzystania jest bezpodstawne. W świetle powyższego, zdaniem Sądu, czynności pobrania próbek paliwa ze zbiornika, jak i metodologia przyjęta przy jego badaniu, odpowiadały obowiązującym normom, a zarzuty powoda, iż badania próbek paliwa były prowadzone nieprawidłowo a wyniki badań są nierzetelne, nie zasługują na uwzględnienie.

Powód, uznając na podstawie świadectwa jakości z dnia 16 czerwca 2012 r., że dostarczony olej napędowy spełnia określone w przepisach normy jakościowe, przyjął na siebie odpowiedzialność za jakość otrzymanego paliwa. Dokonane przez Sąd ustalenia, dotyczące czynności podejmowanych przez powoda w związku z obrotem paliwami nie dają podstawy do uznania, że powód wykazał, iż prowadził profesjonalną działalność gospodarczą z dołożeniem należytej staranności, ocenianej zgodnie z art. 355 § 2 k.c. przy uwzględnieniu jej zawodowego charakteru.

Przepis art. 355 § 2 k.c. wymaga od podmiotów prowadzących działalność gospodarczą, przy uwzględnieniu jej zawodowego charakteru, staranności szczególnego rodzaju. Oznacza to, że przedsiębiorca obowiązany jest do zwiększonej skrupulatności, rzetelności, zapobiegliwości i zdolności przewidywania, jak również uzasadnione jest oczekiwanie od niego wiedzy na temat wprowadzanego do obrotu produktu. W istotę zaś działalności gospodarczej wkomponowane jest posiadanie specjalistycznej wiedzy, nie tylko obejmującej czysto formalne kwalifikacje, lecz także doświadczenie wynikające z praktyki zawodowej i ustalone standardy wymagań.

W wyroku z dnia 19 stycznia 2011 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie, w sprawie o sygn. akt VI ACa 1031/10 wskazał, że dla oceny czy wypełniający warunki koncesji czyni to z należytą starannością istotne znaczenie ma sporządzenie wzorca koncesjonariusza, który ma obowiązek wprowadzania do obrotu paliw o parametrach jakości odpowiadających normom wynikającym z rozporządzenia. Wzorcem tym będzie jego zaangażowanie i dbałość o wykonanie zobowiązania. Jest to pewne minimum, którego może oczekiwać każdy kontrahent i które zapewnia koncesjonariuszowi brak odpowiedzialności, za naruszenie warunków koncesji. Zachowanie odbiegające in minus od wzorca jest kwalifikowane jako niedbalstwo dłużnika, przy czym jeżeli różnica między wzorcem a zachowaniem dłużnika jest bardzo znacząca, można mówić o rażącym niedbalstwie. Wobec powyższego należy uznać, że profesjonalizm dłużnika powinien się przejawiać w postępowaniu zgodnym z regułami fachowej wiedzy oraz sumienności. Wzorzec należytej staranności musi uwzględnić zwiększone oczekiwania co do zawodowych kwalifikacji koncesjonariusza - specjalisty, co do jego wiedzy i praktycznych umiejętności skorzystania z niej (por. wyrok SN z 21 września 2005 r., IV CK 100/05). Obok fachowych kwalifikacji od profesjonalisty wymaga się także zwiększonego zaangażowania w podjęte działania przygotowujące i realizujące świadczenie. Tak rozumiany wzorzec należytej staranności koncesjonariusza wymaga zatem, by jego działania powodowały, że ewentualne możliwości wprowadzenia do obrotu paliwa o jakości nieodpowiadającej parametrom wynikającym z norm prawa były ograniczone do minimum. W celu stwierdzenia, że w wykonywaniu obowiązków wynikających z koncesji powód dochował należytej staranności, konieczne jest wykazanie, że dbał o jakość wprowadzonego do obrotu paliwa, przy czym dbałość ta nie była jedynie formalna, polegająca na sprawdzeniu dokumentów. Konieczne jest, by w ramach tej dbałości koncesjonariusz podejmował także inne działania, mające na celu wyeliminowanie wprowadzania do obrotu paliwa o parametrach nieodpowiadających normie.

Jak wskazano powyżej, strona powodowa nie wykazała się należytą starannością, co uprawnia do przypisania jej działaniu winy nieumyślnej.

W ocenie Sądu, zebrany w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do przyjęcia, że powód dołożył należytej staranności w prowadzonej działalności, by nie dopuścić do sprzedaży paliwa, które nie spełnia wymagań jakościowych. Istniały zatem podstawy do uznania, że powód naruszył warunek 2.2.1. udzielonej mu koncesji.

Skoro w wyniku przeprowadzonych kontroli ustalono, że wprowadzony do obrotu olej napędowy nie spełniał wymogów jakościowych zgodnych z obowiązującymi przepisami, odpowiedzialność z tego tytułu spoczywa na podmiocie gospodarczym prowadzącym sprzedaż tego paliwa. Mając na uwadze, że działanie takie stanowi naruszenie warunków udzielonej koncesji na obrót paliwami ciekłymi, zasadne było przyjęcie przez Prezes URE, że w sprawie zachodzą podstawy do nałożenia na Spółdzielnię kary pieniężnej na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 12 PE.

Prawidłowa była również, dokonana przez Prezes URE, ocena przesłanek wymiaru kary pieniężnej w postaci dużego stopnia szkodliwości czynu oraz stopnia zawinienia powoda (art. 56 ust. 6 PE). Przemawia za tym okoliczność przekroczenia badanego parametru o blisko 65%. Jak zauważył pozwany, tak znaczące przekroczenie powoduje zmętnienie paliwa, co może prowadzić do powstawania w zbiorniku i systemie zasilania osadów żywicznych prowadzących do awarii. Nadto, należy zgodzić się z pozwanym, że na taką ocenę wskazanej przesłanki ma także wpływ okoliczność, iż wprowadzenie do obrotu paliwa niespełniającego norm jakościowych jest działaniem ewidentnie sprzecznym z interesami nabywców oleju napędowego, wprowadzającym kontrahentów w błąd, co do jakości oferowanego paliwa.

W ocenie Sądu, zasadne było również przyjęcie w analizowanym przypadku znacznego stopnia zawinienia koncesjonariusza. Wskazuje na to sposób zorganizowania przez powoda wykonywanej przez niego regulowanej działalności gospodarczej. Wbrew bowiem warunkowi 2.2.1. koncesji, wskutek niepodjęcia adekwatnych, skutecznych działań, zmierzających do sprawdzenia jakości wprowadzanego do obrotu oleju napędowego, powód oferował kontrahentom paliwo niespełniające określonych prawem parametrów. Słusznie zatem Prezes Urzędu ocenił powyższe zachowanie jako zawinione zaniechanie.

Zdaniem Sądu przy ustalaniu wysokości kary pieniężnej Prezes URE nie uwzględnił w należyty sposób przesłanki dotychczasowego zachowania się Spółdzielni, nie biorąc pod uwagę, że powód dopuścił się stwierdzonego naruszenia warunków koncesji po raz pierwszy w czasie prowadzenia działalności koncesjonowanej. Ta okoliczność w powiązaniu z trudną sytuacja finansową powoda, wynikającą z przedstawionych dokumentów, nie uzasadniała nałożenia na Spółdzielnię kary pieniężnej w wysokości przekraczającej (...) uzyskanego przychodu z działalności koncesjonowanej.

Zdaniem Sądu nałożenie na Spółdzielnię kary pieniężnej w granicach (...) przychodu pozwoli na osiągnięcie ustawowych celów i spełnienie funkcji represyjnej i prewencyjnej kary w odniesieniu do powoda i innych koncesjonariuszy, będzie stanowić dla Spółdzielni poważną dolegliwość nie niosąc jednocześnie ryzyka wyeliminowania jej z działalności gospodarczej.

Odnośnie zarzutu naruszenia art. 77 k.p.a. należy wskazać, że zgodnie z ugruntowanym w orzecznictwie poglądem (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 1991 r. sygn. akt III CRN 120/91 OSNC 1992 r. Nr 5, poz. 87; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 października 1998 roku sygn. akt I CKN 265/98 OSP 2000 Nr 5 poz. 68; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 sierpnia 1999r. sygn. akt 351/99 OSNC 2000 Nr 3 poz. 47; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 2001 r. sygn. akt I CKN 1036/98 LEX Nr 527/08; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 września 2005 r., sygn. akt III SZP 2/05 OSNP 2006/19-20/312) Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów nie może przy rozpatrywaniu sprawy wynikającej z odwołania od decyzji Prezesa Urzędu ograniczyć się tylko do funkcji sprawdzającej prawidłowość postępowania administracyjnego, które poprzedza postępowanie sądowe. Celem postępowania prowadzonego przed tym sądem nie jest przeprowadzenie kontroli postępowania administracyjnego, ale merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy, której przedmiotem jest spór między stronami postępowania, powstający dopiero po wydaniu decyzji przez Prezesa Urzędu. Postępowanie sądowe przed Sądem OKiK jest postępowaniem kontradyktoryjnym, w którym uwzględnia się materiał dowodowy zebrany w postępowaniu administracyjnym, co nie pozbawia jednak stron możliwości zgłoszenia nowych twierdzeń faktycznych i nowych dowodów, według zasad obowiązujących w postępowaniu cywilnym. Sąd OKiK jest sądem cywilnym i prowadzi sprawę cywilną, wszczętą w wyniku wniesienia odwołania od decyzji Prezesa Urzędu, w tym wypadku Urzędu Regulacji Energetyki, według reguł kontradyktoryjnego postępowania cywilnego. Nie bada więc wyłącznie legalności decyzji administracyjnej, jak to czynią sądy administracyjne w postępowaniu sądowo - administracyjnym. Tylko takie odczytanie relacji pomiędzy postępowaniem administracyjnym i postępowaniem sądowym może uzasadniać dokonany przez racjonalnego ustawodawcę wybór między drogą postępowania cywilnego i drogą postępowania sądowo - administracyjnego dla wyjaśnienia istoty sprawy.

Wobec powyższego, nawet jeżeli w postępowaniu administracyjnym doszłoby do uchybień proceduralnych, to nie mogą być one wyłącznym przedmiotem postępowania sądowego, mającego na celu merytoryczne rozstrzygnięcie sporu, gdyż Sąd OKiK zobowiązany jest do wszechstronnego zbadania wszystkich istotnych okoliczności sprawy, przy uwzględnieniu zasad rozkładu ciężaru dowodu i udziału stron w postępowaniu dowodowym.

Strony mają zagwarantowaną możliwość podnoszenia wszelkich zarzutów i powoływania dowodów na poparcie swego stanowiska w prowadzonym od nowa, przy uwzględnieniu tych zasad pierwszoinstancyjnym i kontradyktoryjnym postępowaniu, w którym będą one poddane ocenie niezawisłego sądu. Z tego względu podniesiony w odwołaniu zarzut naruszenia przepisów postępowania należało uznać za nieistotny dla oceny zasadności decyzji.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności Sąd Okręgowy stwierdzając, że w sprawie istnieją okoliczności uzasadniające obniżenie nałożonej na Spółdzielnię kary pieniężnej, na podstawie art. 479 ⁵³ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję w zakresie wysokości określonej w niej kary pieniężnej, oddalając odwołanie w pozostałej części.

O kosztach postępowania orzeczono na zasadzie art.100 k.p.c. stosownie do wyniku sporu.

SSO Witold Rękosiewicz.