Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 sierpnia 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w składzie:

Przewodniczący:	Sędzia SO Dariusz Dąbrowski
Protokolant:	starszy sekretarz sądowy Joanna Preizner- Offman

po rozpoznaniu w dniu 12 sierpnia 2024 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki

z dnia 12 sierpnia 2021 roku Nr (...)

1.  oddala odwołanie,

2.  zasądza od powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. na rzecz pozwanego Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720 zł (siedemset dwadzieścia złotych) z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

SSO Dariusz Dąbrowski

XVII AmE 108/23

UZASADNIENIE

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki decyzją z dnia 12 sierpnia 2021 r. znak: (...) na podstawie art. 33 ust. 1 pkt 5 i ust. 5 oraz art. 33 ust. 9 pkt 3 w zw. z art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach i biopaliwach ciekłych (Dz. U. z 2018 r., poz. 1344 ze zm.) w zw. z art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 6 czerwca 2018 r. o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1356) orzekł, że:

1.  (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. naruszył art. 23 ust. 1 ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych, w ten sposób, iż nie zapewnił w 2018 r. minimalnego udziału, o którym mowa w art. 23 ust. 1 ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych, na poziomie wynoszącym 7,50%,

2.  za działanie opisane w pkt 1 wymierzył Przedsiębiorcy karę pieniężną w wysokości 2459592,75 zł.

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. zaskarżyła powyższą decyzję w całości, zarzucając Prezesowi URE naruszenie:

1.  art. 7 oraz art. 77 k.p.a. poprzez brak dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego w szczególności w zakresie zbadania, czy w niniejszej sprawie zastosowanie znajdują przewidziane w dziale IVA k.p.a. instytucje odstąpienia od wymierzenia kary lub okoliczności wyłączające odpowiedzialność za naruszenia prawa i w konsekwencji naruszenie,

2.  art. 189e k.p.a. poprzez nieuzasadnione odstąpienie od jego zastosowania, tj. niedostrzeżenie, że do naruszenia prawa doszło wskutek działania siły wyższej, tj. bardzo złej sytuacji, w której na chwilę obecną znajduje się Spółka.

Z uwagi na powyższe zarzuty, powód wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości, ewentualnie o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez odstąpienie od wymierzenia Spółce kary oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany wniósł o jego oddalenie oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy w Warszawie, Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

(...) sp. z o.o. z siedzibą w W. był w 2018 roku podmiotem realizującym Narodowy Cel Wskaźnikowy. (fakt bezsporny)

Z dokumentów i sprawozdań przedstawionych przez Przedsiębiorcę Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki wynika, że (...) sp. z o.o. w W. zapewnił udział biokomponentów i innych paliw odnawialnych w ogólnej ilości paliw ciekłych i biopaliw ciekłych stosowanych w transporcie drogowym i kolejowym rozporządzanych przez dokonanie jakiejkolwiek czynności prawnej lub faktycznej skutkującej trwałym wyzbyciem się paliw ciekłych lub biopaliw ciekłych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub zużywanych przez niego w ciągu roku kalendarzowego na potrzeby własne na tym terytorium, w wysokości 4,6131%, w związku z rozporządzeniem poprzez dokonanie jakiejkolwiek czynności prawnej lub faktycznej lub zużyciem przez niego na potrzeby własne 114 475,765 t oleju napędowego, w tym 6 091,6881 estrów metylowych kwasów tłuszczowych. (bezsporne, sprawozdanie złożone przez spółkę z dnia 29 listopada 2019 r. k. 409- 426 akt admin.)

Prezes URE pismem z dnia 7 listopada 2019 r. zawiadomił Przedsiębiorcę o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej w związku z możliwością niezapewnienia przez przedsiębiorcę w 2018 roku minimalnego udziału, o którym mowa w art. 23 ust. 1 ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych. (k. 393- 395 akt admin.)

Prezes URE pismem z dnia 1 kwietnia 2021 r. zawiadomił Przedsiębiorcę o zakończeniu postępowania dowodowego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej. Jednocześnie poinformowano Spółkę o możliwości zapoznania się z zebranym materiałem dowodowym i złożenia dodatkowych wyjaśnień. (k. 592- 593 akt admin.)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów zebranych w postępowaniu administracyjnym oraz twierdzeń stron przedstawionych w pismach procesowych. Sąd przyznał moc dowodową wszystkim zebranym w sprawie dokumentom, które nie były przez strony kwestionowane i nie budziły wątpliwości Sądu.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

Odwołanie podlegało oddaleniu.

Zgodnie z treścią art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 6 czerwca 2018 r. o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 1356), do oceny realizacji obowiązku, o którym mowa w art. 23 ust. 1 ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych (dalej: Ustawa), za okres od dnia 2 września 2016 r. do dnia 30 września 2018 r, stosuje się odpowiednio przepisy art. 23 ust. 1 ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych, w brzmieniu nadanym ustawą zmieniającą.

W myśl art. 33 ust. 1 pkt 5 ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych, karze pieniężnej podlega ten, kto będąc podmiotem realizującym Narodowy Cel Wskaźnikowy, nie wykonuje obowiązku, o którym mowa w art. 23 ust. 1 Ustawy.

Z definicji ustawowej zawartej w art. 2 ust. 1 pkt 25 Ustawy wynika, że podmiot realizujący Narodowy Cel Wskaźnikowy to każdy podmiot, w tym mający siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, dokonujący samodzielnie lub za pośrednictwem innego podmiotu, wytwarzania, importu lub nabycia wewnątrzwspólnotowego paliw ciekłych lub biopaliw ciekłych, który:

a)  rozporządza nimi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej poprzez dokonanie jakiejkolwiek czynności prawnej lub faktycznej skutkującej trwałym wyzbyciem się paliw ciekłych lub biopaliw ciekłych lub

b)  zużywa je na potrzeby własne na tym terytorium, z wyłączeniem przywozu paliw ciekłych przeznaczonych do użycia podczas transportu i przywożonych w standardowych zbiornikach o których mowa w art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (Dz. U. z 2020 r. poz. 722).

Jak stanowi art. 23 ust. 2 Ustawy, minimalny udział, o którym mowa w art. 23b ust. 1 Ustawy, liczony jest według wartości opałowej poszczególnych biokomponentów i jest równy Narodowemu Celowi Wskaźnikowemu. Zgodnie z art. 7 pkt 2 ustawy z dnia 30 listopada 2016 r. o zmianie ustawy - Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2016 r. poz. 1986), Narodowy Cel Wskaźnikowy na 2018 r. ustalony został w wysokości 7,50%. W tym miejscu należy zauważyć, że sam Przedsiębiorca zadeklarował w złożonym sprawozdaniu rocznym realizację Narodowego Celu Wskaźnikowego na 2018 r., na poziomie niższym niż wymagany (4,6131%).

Mając powyższe na uwadze należy wskazać, że Prezes URE był uprawniony do nałożenia na Przedsiębiorcę kary wskazanej w Decyzji.

Odnośnie do zarzutów naruszenia przepisów postępowania administracyjnego Sąd Okręgowy podziela utrwalone w judykaturze stanowisko, iż zasadniczo tego typu zarzuty są nieskuteczne przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów, ponieważ Sąd ten nie może ograniczyć sprawy wynikającej z odwołania od decyzji Prezesa Urzędu tylko do funkcji sprawdzającej prawidłowość postępowania administracyjnego, które poprzedza postępowania sądowe. Celem postępowania nie jest przeprowadzenie kontroli postępowania administracyjnego, ale merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy, której przedmiotem jest spór między stronami powstający dopiero po wydaniu decyzji przez Prezesa Urzędu. Postępowanie sądowe przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów jest postępowaniem kontradyktoryjnym, w którym uwzględnia się materiał dowodowy zebrany w postępowaniu administracyjnym, co nie pozbawia jednak stron możliwości zgłoszenia nowych twierdzeń faktycznych i nowych dowodów, według zasad obowiązujących w postępowaniu odrębnym w sprawach gospodarczych. Sąd antymonopolowy jest sądem cywilnym i prowadzi sprawę cywilną, wszczętą w wyniku wniesienia odwołania od decyzji Prezesa Urzędu, według reguł kontradyktoryjnego postępowania cywilnego, a nie sądem legalności decyzji administracyjnej, jak to czynią sądy administracyjne w postępowaniu sądowo-administracyjnym. Tylko takie odczytanie relacji pomiędzy postępowaniem administracyjnym i postępowaniem sądowym może uzasadniać dokonany przez racjonalnego ustawodawcę wybór między drogą postępowania cywilnego i drogą postępowania sądowo-administracyjnego dla wyjaśnienia istoty sprawy (por. np.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 1991 r., sygn. akt III CRN 120/91; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 października 1998 r., sygn. akt I CKN 265/98; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 sierpnia 1999 r., sygn. akt I CKN 351/99; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 2001 r., sygn. akt I CKN 1036/98; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 września 2005 r., sygn. akt III SZP 2/05). Sąd Okręgowy uznaje, że nawet gdyby przyjąć, że w postępowaniu administracyjnym doszło do uchybień proceduralnych, to zarzuty w tym zakresie nie mogą być skuteczne, o ile uchybienia te mogą być sanowane w toku postępowania sądowego mającego na celu merytoryczne rozstrzygnięcie sporu, bowiem tutejszy Sąd zobowiązany jest do wszechstronnego zbadania wszystkich istotnych okoliczności sprawy, przy uwzględnieniu zasad rozkładu ciężaru dowodu i obowiązku stron w postępowaniu dowodowym.

Sąd podziela dokonaną przez pozwanego Prezesa URE ocenę przesłanek warunkujących odstąpienie od wymierzenia kary pieniężnej. Aby Organ mógł zastosować art. 189§1 pkt 1 k.p.a. musza zaistnieć łącznie wskazane w nim przesłanki w tym przesłanka znikomej wagi naruszenia prawa. W przedmiotowej sprawie powyższe nie nastąpiło. Naruszenie obowiązków ustawowych związanych z tą forma działalności koncesjonowanej stanowi poważne naruszenie prawa. Sąd w pełni podziela stanowisko Prezesa URE, że rozmiar działalności gospodarczej, w odniesieniu do której obowiązek miał być realizowany był duży (rozporządzono 114.475,765 t oleju napędowego). Nadto przedsiębiorca nie zaprzestał naruszeń prawa. Kara pieniężna oprócz przymuszenia do realizacji obowiązku przez Przedsiębiorcę ma także spełnić cele prewencyjne, aby w przyszłości nie naruszał prawa i wywiązywał się z obowiązków wynikających z ustawy. W tym wypadku należy wspomnieć, że nie jest to pierwsza kara nałożona na tego Przedsiębiorcę, co jednoznacznie wskazuje na lekceważenie przez niego prawa, a pouczenie wobec niego nie będzie prowadziło do wskazanego w ustawie celu.

Co do naruszenia przez Organ art. 189e k.p.a. to zarzut ten także nie jest prawidłowy. Przede wszystkim należy wskazać, że przepis ten ma zastosowanie tylko i wyłącznie do naruszeń prawa, które były konsekwencja działania siły wyższej. W przedmiotowej sprawie naruszenie prawa nastąpiło w 2018 r. zatem tylko zaistnienie siły wyższej w tym okresie mogłoby stanowić podstawę do wyłączenia karalności. Tymczasem w odwołaniu Przedsiębiorca powołuje się na bliżej nieumiejscowione w czasie okoliczności, które także nie mogą zostać uznane za siłę wyższą w rozumieniu art. 189e k.p.a.

Warto dodać, że spółka nie przedstawiła żadnego dokumentu, potwierdzającego okoliczności podniesione w treści odwołania. Mowa tutaj na przykład o dokumentach potwierdzających złą kondycję finansową spółki czy też postanowienie o zajęciu rachunku bankowego. Z tego względu twierdzenia powoda w tym zakresie należało uznać za nieudowodnione. Z tego względu twierdzenia powoda o wystąpieniu nadzwyczajnych okoliczności uniemożliwiających realizację obowiązku wynikającego z art. 23 ust. 1 ustawy o biokomponentach, które nie zostały poparte żadnymi dowodami, nie zasługiwały na uwzględnienie i nie mogły stanowić podstawy do uznania odwołania za uzasadnione.

W toku postępowania administracyjnego Prezes URE umożliwił powodowi przedstawienie okoliczności, które uniemożliwiły wykonanie obowiązku ustawowego. Mając na uwadze, że pomimo skutecznego doręczenia zawiadomienia o wszczęciu postępowania administracyjnego w sprawie nałożenia kary pieniężnej Przedsiębiorca nie złożył żadnych wyjaśnień i nie brał udziału w tym postępowaniu, w ocenie Sądu również zarzut braku dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego nie zasługiwał na uwzględnienie. Na podstawie posiadanych informacji Prezes URE dokonał prawidłowego wyjaśnienia stanu faktycznego. Ustalenia dotyczące niewykonania obowiązku, o którym mowa w art. 23 ust. 1 Ustawy pozwalały na wydanie przez Prezesa URE na podstawie art. 33 ust. 1 pkt 5 oraz art. 33 ust. 9 pkt 3 Ustawy decyzji o nałożeniu na powoda kary pieniężnej. W tym stanie również ten zarzut naruszenia wymienionych w odwołaniu przepisów kodeksu postępowania administracyjnego należało uznać za chybiony.

Zgodnie z treścią art. 33 ust. 5 Ustawy w brzmieniu obowiązującym w okresie naruszenia przez Powoda przepisów ustawy karę pieniężną obliczało się według wskazanego wzoru. W tym miejscu należy podkreślić, że Przedsiębiorca nie wykazał aby nałożona kara została przez Organ nie prawidłowo obliczona.

Dodać należy, że Przedsiębiorca, będący tzw. profesjonalistą, powinien znać omawiane regulacje prawne oraz skutki ich naruszenia. Co więcej, powodowa spółka powinna wykazywać się wyższym stopniem staranności. Względem przedsiębiorców oczekiwania co do umiejętności, wiedzy, rzetelności, zapobiegliwości, zdolności przewidywania jak również znajomości przepisów prawa są wyraźnie zwiększone.

Sąd uznał, że zaskarżona decyzja jest prawidłowa i znajduje uzasadnienie w przepisach prawa, zaś zarzuty podnoszone przez stronę powodową w odwołaniu nie mogą skutkować jej uchyleniem ani zmianą we wnioskowanym zakresie.

Nie znajdując zatem podstaw uzasadniających uwzględnienie odwołania, Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów oddalił je w oparciu o przepis art. 479 ⁵³ §1 k.p.c.

O kosztach procesu orzeczono na zasadzie wynikającej z art. 98 k.p.c. wskazującej na obowiązek zwrotu przeciwnikowi kosztów postępowania przez stronę przegrywająca sprawę. Odwołując się do tej zasady Sąd zasądził od powoda na rzecz pozwanego wynagrodzenie pełnomocnika procesowego strony pozwanej w wysokości 720 zł, ustalone na podstawie § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804).

SSO Dariusz Dąbrowski