Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 marca 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie – XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w składzie:

Przewodniczący – SSO Bogdan Gierzyński

Protokolant – starszy sekretarz sądowy Wioleta Banaszek

po rozpoznaniu w dniu 11 marca 2024 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) ( (...)) Sp. z o.o. z siedzibą w G.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o przyznanie rekompensaty za 2021 rok

na skutek odwołania od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 31 października 2022 r., znak: (...) ((...))

I.  oddala odwołanie;

II.  zasądza od powoda (...) ( (...)) Sp. z o.o. z siedziba w G. na rzecz pozwanego Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720 zł (siedemset dwadzieścia złotych) tytułem zastępstwa procesowego, wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Sędzia SO Bogdan Gierzyński

Sygn. akt XVII AmE 111/23

UZASADNIENIE

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki decyzja z dnia 31 października 2022 r., znak: (...) ((...)), na podstawie art. 11 ust. 1 w związku z art. 2 ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o systemie rekompensat dla sektorów i podsektorów energochłonnych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1312, ze zm.) oraz art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2022 r. poz. 2000), po rozpatrzeniu wniosku przedsiębiorstwa: (...) ( (...)) Sp. z o.o., o przyznanie pomocy publicznej z tytułu przenoszenia kosztów zakupu uprawnień do emisji w rozumieniu ustawy z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz.U. z 2022 r. poz. 1092, ze zm.) na ceny energii elektrycznej zużywanej do wytwarzania produktów w sektorach lub podsektorach energochłonnych, zwanej dalej „rekompensatami” odmówił przyznania za rok 2021 rekompensaty przedsiębiorstwu: (...) ( (...)) Sp. z o.o., z siedzibą w (...)-(...) G., ul. (...) posiadającemu numer identyfikacji podatkowej (NIP): (...).

Od powyższej decyzji odwołanie złożył (...) ( (...)) Sp. z o.o. z siedziba w G. zaskarżając ją w całości.

Odwołujący zarzucił zaskarżonej decyzji naruszenie prawa materialnego, to jest:

a)  art. 10 ust. 1 w związku z art. 2, art. 5, art. 10 ust. 3,5,8 ustawy o rekompensatach oraz w zw. z § 3 i § 7 Rozporządzenia w sprawie rekompensat poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie polegające na wydaniu decyzji odmawiającej przyznania za rok 2021 rekompensaty pomimo spełnienia wszystkich warunków materialnych i formalnych, które umożliwiają przyznanie rekompensat, w związku z tym, iż Spółka:

(i)  jest podmiotem spełniającym kryterium kwalifikowania się do otrzymania rekompensaty określone w art. 2 ustawy o rekompensatach, tj. jest podmiotem prowadzącym działalność wymienioną w załączniku nr 1 do ustawy o numerze PKD “17.11. Produkcja masy włóknistej”, co potwierdza aktualny odpis KRS Spółki wskazując, że stanowi ona przedmiot przeważającej działalności,

(ii)  spełnia wymaganie określone w treści art. 5 pkt 1 ustawy, tj. posiada tytuł prawny do instalacji, o której mowa w art. 3 ustawy oraz ją eksploatuje, co potwierdza odpis aktu notarialnego z 17 listopada 2011 r., którego kopię Spółka zgodnie z wymaganiem art. 10 ust. 5 pkt 1 ustawy przedłożyła wraz z wnioskiem o rekompensatę w formie załącznika nr 8,

( (...))  spełnia wymaganie określone w treści art. 5 pkt 2 ustawy, tj. posiada wdrożony system zarządzania środowiskowego potwierdzony certyfikatem ISO 140001:2015, przyznanym Spółce 24 maja 2019 r., którego kopię Powód zgodnie z wymaganiem art. 10 ust. 5 pkt 2 ustawy przedłożył wraz z wnioskiem o rekompensatę w formie załącznika nr 10,

(iv)  spełnia wymaganie określone w treści art. 5 pkt 3 ustawy, tj. nie jest przedsiębiorstwem znajdującym się w trudnej sytuacji w rozumieniu Komunikatu Komisji, co potwierdza Oświadczenie Spółki z 21 kwietnia 2022 r., które zgodnie z wymaganiem art. 10 ust. 5 pkt 4 lit. a ustawy Spółka przedłożyła wraz z wnioskiem o rekompensatę w formie załącznika nr 3,

(v)  spełnia wymaganie określone w treści art. 5 pkt 4 ustawy, tj. nie zalega z zapłatą podatków stanowiących dochód budżetu państwa, co potwierdza Zaświadczenie o niezaleganiu w podatkach z 31 marca 2022 r., które zgodnie z wymaganiem art. 10 ust. 5 pkt 5 ustawy Powód przedłożył wraz z wnioskiem o rekompensatę w formie załącznika nr 5,

(vi)  spełnia wymaganie określone art. 5 pkt 5 ustawy, tj. nie zalega z zapłatą należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, co potwierdza Zaświadczenie o niezaleganiu w opłacaniu składek z 24 marca 2022 r., które zgodnie z wymaganiem art. 10 ust. 5 piet 5 ustawy Spółka przedłożyła wraz z wnioskiem o rekompensatę w formie załącznika nr 6,

(vii)  spełnia wymaganie określone art. 10 ust. 5 pkt 6 ustawy, tj. Powód uzyskał i załączył do wniosku o rekompensatę opinię weryfikatora dotyczącą poprawności, wiarygodności oraz dokładności danych zawartych we wniosku, wraz z metodyką zbierania danych zawartych we wniosku, a fakt załączenia opinii weryfikatora z 28 kwietnia 2022 r. jak i informacje w niej zamieszczone, nie były podważane przez Prezesa URE na żadnym etapie postępowania,

(viii)  spełniła pozostałe kryteria formalne określone w art. 10 ust. 3, 5 pkt 3, 4, 7 ustawy o rekompensatach oraz § 3 i § 7 Rozporządzenia w sprawie rekompensat, to znaczy wniosek wypełniła i złożyła w sposób kompletny i poprawny, wskazując w nim wszelkie określone ustawą informacje, a także załączyła do wniosku wymagane dokumenty oraz oświadczenia,

- powyższe fakty i okoliczności na żadnym etapie postępowania przed Prezesem URE nie były przez niego kwestionowane, tym samym należy uznać, że Prezes URE błędnie odmówił Spółce przyznania za 2021 r. rekompensaty,

b)  art. 11 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 8 ustawy o rekompensatach poprzez wydanie decyzji odmawiającej przyznania rekompensaty, podczas gdy Spółka (i) spełniła wszelkie kryteria określone ustawą, (ii) a ich spełnienie w pełni udokumentowała, składając szereg załączników, i co najważniejsze (iii) przedłożyła Organowi wniosek o rekompensatę wypełniony w sposób prawidłowy i kompletny, zawierający informacje, których poprawność, wiarygodność i dokładność została potwierdzona w formie opinii przez weryfikatora (podmiot profesjonalny, posiadający właściwe uprawnienia do wydawania opinii) oraz zawarte we wniosku informacje nie były na żadnym etapie postępowania poddawane przez Organ pod wątpliwość, co oznacza, że wniosek Powoda był w pełni kompletny i uzasadniony, a decyzja odmowna Organu bezpodstawna i wbrew przepisom ustawy o rekompensatach,

c)  art. 7 i art. 87 Konstytucji w zw. z art. 2 Konstytucji oraz w zw. z art. 6 KPA oraz w zw. z art. 2 i art. 10 ustawy o rekompensatach, poprzez wydanie decyzji odmawiającej udzielenia rekompensaty w oparciu o argument, że proces produkcyjny Spółki nie pokrywa się z opisem z załącznika I Rozporządzenia Komisji UE o uprawnieniach do emisji, określającego wskaźniki emisyjności na cele określone przedmiotowym rozporządzeniem, podczas gdy ustawa o rekompensatach, która jest właściwym źródłem prawa określającym wymagania w zakresie rekompensat w żaden sposób nie odsyła do Rozporządzenia Komisji UE o uprawnieniach do emisji w przedmiocie procesu produkcyjnego, ani też nie podaje opisów produkcyjnych wskazanych przez Organ w swej decyzji, wobec czego wprowadzanie dodatkowego kryterium na podstawie którego Prezes URE wydaje decyzję w przedmiocie przyznania rekompensaty w postaci realizowania przez Spółkę procesu produkcyjnego w ściśle określony sposób nie jest dopuszczalne w świetle obowiązujących przepisów prawa i stanowi naruszenie obowiązku działania organów na podstawie i w granicach prawa, jak również narusza ratio legis przepisu art. 10 ustawy o rekompensatach,

d)  art. 4 ust. 1 ustawy o rekompensatach w zw. z art. 7, art. 8, art. 77, art. 80 KPA, poprzez wydanie decyzji bez przeprowadzenia należytego postępowania dowodowego i bez prawidłowego rozważenia zebranego materiału dowodowego, co doprowadziło do wydania decyzji sprzecznej z regulacjami ustawy o rekompensatach, czym naruszył zasadę zaufania do organów,

e)  art. 4 ust. 1 ustawy o rekompensatach w zw. z art. 107 § 1 pkt 6 1 § 3 KPA, poprzez wydanie decyzji bez należytego uzasadnienia pralnego, w szczególności brak przytoczenia przepisów ustawy o rekompensatach, które zdaniem Organu uzasadniają wydanie decyzji odmownej.

Wobec powyższego Odwołujący wniósł:

1.  na podstawie art. 235 ¹ KPC o dopuszczenie oraz przeprowadzenie dowodu z dokumentów:

a)  odpisu pełnego KRS Spółki,

na okoliczność: spełnienia przesłanki do uzyskania rekompensaty wskazanej w ustawie, to znaczy prowadzi działalność w zakresie PKD 17.11 wymienionego w załączniku nr 1 do ustawy o rekompensatach, tym samym spełnienia przez Spółkę ustawowych wymagań do uzyskania rekompensaty za 2021 r., zgodnie z wnioskiem Spółki oraz na okoliczność prowadzenia ww. działalności od momentu powstania Spółki,

b)  opinii z weryfikacji wniosku o przyznanie rekompensat z 28 kwietnia 2022 r., sporządzonej przez weryfikatora (...) Sp. z o. o. (dalej: “opinia”) (oryginał opinii znajduje się w aktach postępowania administracyjnego prowadzonego przez Prezesa URE),

na okoliczność: potwierdzenia przez podmiot profesjonalny - weryfikatora na podstawie art. 10 ust. 7 ustawy o rekompensatach, że wniosek Spółki był poprawny, wiarygodny oraz zawierał dokładne dane, a tym samym weryfikator potwierdził, że wniosek Spółki jest w pełni zasadny i zgodny z wymaganiami ustawy o rekompensatach, co z kolei powinno przełożyć się na decyzję Prezesa URE przyznającą rekompensatę za 2021

a)  odpisu aktu notarialnego z 17 listopada 2011 r. (oryginał znajduje się w aktach postępowania administracyjnego prowadzonego przez Prezesa URE jako załącznik nr 8 do wniosku)

na okoliczność: wykazania zasadności i prawidłowości wniosku Spółki, świadczącego o tym, że Spółka spełnia przesłanki do uzyskania rekompensaty wskazane w ustawie, to znaczy posiada tytuł prawny do instalacji, o której mowa w art. 3 ustawy o rekompensatach,

b)  certyfikat ISO 140001:2015 przyznany Spółce 24 maja 2019 r. (oryginał znajduje się w aktach postępowania administracyjnego prowadzonego przez Prezesa URE jako załącznik nr 10 do wniosku),

c)  oświadczenie Spółki o nieznajdowaniu się w trudnej sytuacji w rozumieniu Komunikatu Komisji (oryginał znajduje się w aktach postępowania administracyjnego prowadzonego przez Prezesa URE jako załącznik nr 3 do wniosku),

d)  oświadczenie Spółki o nieuzyskaniu innej pomocy publicznej, pomocy de minimis lub innego rodzaju finansowania pochodzącego z budżetu Unii Europejskiej (oryginał znajduje się w aktach postępowania administracyjnego prowadzonego przez Prezesa URE jako załącznik nr 2 do wniosku)

e)  oświadczenie Spółki o wskazaniu we wniosku o rekompensatę danych zgodnych z prawdą, w tym oświadczenie o spełnieniu warunków przyznania rekompensaty pod rygorem odpowiedzialności karnej (oryginał znajduje się w aktach postępowania administracyjnego prowadzonego przez Prezesa URE jako załącznik nr 4 do wniosku)

f)  zaświadczenie o niezaleganiu w podatkach z 31 marca 2022 r., (oryginał znajduje się w aktach postępowania administracyjnego prowadzonego przez Prezesa URE, załącznik nr 5),

g)  zaświadczenie o niezaleganiu w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne z 24 marca 2022 r. (oryginał znajduje się w aktach postępowania administracyjnego prowadzonego przez Prezesa URE, załącznik nr 6)

dokumenty lit. d) — i) na okoliczność: wykazania zasadności i prawidłowości wniosku Spółki, świadczącego o tym, że Spółka spełnia przesłanki do uzyskania rekompensaty wskazane w ustawie tj. posiada wdrożony jeden z systemów zarządzania środowiskowego z art. 5 ust. 2 pkt a-c ustawy o rekompensatach oraz jest podmiotem realizującym przesłanki wskazane w art. 5 ust. 3,4, 5 ustawy o rekompensatach, żaden z powyższych faktów nie był kwestionowany na etapie postępowania przez Organ,

h)  pismo przewodnie wraz z wnioskiem o rekompensatę z dnia 21 kwietnia 2022 r. z załącznikami (oryginał znajduje się w aktach postępowania administracyjnego prowadzonego przez Prezesa URE),

na okoliczność: wykazania zasadności i prawidłowości wniosku Spółki w zakresie formalnych i materialnych wymagań wskazanych przez ustawę,

i)  pozostałe dokumenty załączone do wniosku o przyznanie rekompensaty, w tym (i) kopie pozwoleń na emisję gazów lub pyłów, (ii) sprawozdanie o produkcji do Głównego Urzędu Statystycznego (dalej: “GUS”), (iii) umowy na sprzedaż energii elektrycznej, (iv) faktury za energię elektryczną, (v) schemat blokowy z bilansem masowym procesu technologicznego [x2], (vi) wyjaśnienia dot. raportu emisji, (vii) wykaz instalacji Spółki, (viii) wykaz produktów Spółki, (ix) opis metodyki zbierania danych, (x) opis procedur obliczania wartości energii objętej wnioskiem, (xi) raport produkcji za 2021, (xii) wykaz procesów wyłączonych (nieobjętych wnioskiem), (xiii) obliczenia zużycia energii do wniosku (oryginały znajdują się w aktach postępowania administracyjnego prowadzonego przez Prezesa URE),

na okoliczność: wykazania zasadności i prawidłowości wniosku również z perspektywy spełnienia wymagań proceduralnych określonych Rozporządzeniem w sprawie rekompensat Spółki,

c)  Informacji nr 4/2022 w w sprawie terminowej ceny uprawnień do emisji uwzględnianej przy obliczaniu rekompensat za rok 2021 oraz maksymalnego limitu środków finansowych przeznaczonych na przyznanie rekompensat za rok 2021

na okoliczność: ustalenia kwoty rekompensaty dla Spółki za 2021 rok,

2.  na podstawie art. 47949 KPC o zmianę zaskarżonej decyzji w całości oraz orzeczenie co do istoty sprawy poprzez zmianę decyzji na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy o rekompensatach poprzez przyznanie rekompensaty Spółce w wysokości 1.483.935,30 zł,

3.  o rozpoznanie sprawy także w przypadku nieobecności Spółki,

4.  o rozpoznanie sprawy na rozprawie,

5.  na podstawie art. 98 § 1 KPC oraz art. 98 § 3 KPC o zasądzenie od pozwanego na rzecz Spółki kosztów postępowania według norm prawem przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany Prezes Urzędu Regulacji Energetyki wniósł o:

1.  oddalenie odwołania,

2.  zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 29 kwietnia 2022 r. przedsiębiorstwo: (...)( (...)) Sp. z o.o. z siedzibą w G. złożyło wniosek o przyznanie rekompensaty dla sektorów i podsektorów energochłonnych za rok 2021 (dalej: „Wniosek”).

Wnioskodawca wniósł o przyznanie rekompensaty dla instalacji „do produkcji włókna sieciowanego” zlokalizowanej w G. (dalej: „Instalacja”). W złożonym wniosku spółka wskazała, iż wytwarza produkt energochłonny jakim jest masa celulozowa drzewna sodowa lub siarczanowa, inna niż do przeróbki chemicznej o kodzie (...).

W trakcie postępowania administracyjnego, prowadzonego w związku ze złożonym przez Wnioskodawcę przy piśmie z dnia 28 kwietnia 2022 r. wnioskiem o przyznanie rekompensaty, o której mowa w art 1 Ustawy, ustalono, iż Spółka nie kwalifikuje się do przyznania rekompensaty, w zakresie wytwarzania masy celulozowej drzewnej sodowej lub siarczanowej.(...) (kod (...)), gdyż jedynie przetwarza masę (pulpę) celulozową wytworzoną poza instalacją Wnioskodawcy (nabywaną w ramach zakupu wewnętrznego z zakładu produkcyjnego w USA i dostarczaną z tego zakładu w zwojach) na bloki materiału absorbującego wykorzystywanego do wytwarzania produktów higienicznych. Dodać należy, iż wykazany przez Spółkę produkt to produkt wymieniony w załączniku 2 do Ustawy o określonym przez Komisję Europejską wskaźniku efektywności zużycia energii elektrycznej, wynoszącym dla roku 2021 - 0,329 MWh/Mg (tonę) produktu. Należy podkreślić, że wskaźniki określone przez Komisję Europejską na potrzeby przyznania rekompensat dla sektorów i podsektorów energochłonnych bazują na informacjach przekazywanych Komisji w tym celu przez podmioty wytwarzające daną kategorię produktu i uwzględniają poziom zużycia energii elektrycznej w najbardziej efektywnych energetycznie instalacjach wytwarzających dany produkt Wskaźnik efektywności zużycia energii, tj. 0,329 MWh na jedną tonę masy celulozowej drzewnej sodowej lub siarczanowej innej niż do przeróbki chemicznej, został ustalony przy uwzględnieniu procesów zachodzących w ramach granicy bilansowej, która opisana została w dokumentach wydanych przez Komisję oraz znalazła odzwierciedlenie w opisie zamieszczonym w załączniku 2 do ustawy. Innymi słowy wskaźnik ten nie ma zastosowania w przypadku kiedy w instalacji nie zachodzą opisane przez Komisję Europejska procesy, które zostały uwzględnione na potrzeby jego wyliczenia.

W przypadku Spółki „surowcem" do produkcji masy celulozowej jest „pulpa celulozowa* wytwarzana w zakładzie produkcyjnym w USA (na schemacie blokowym - załącznik nr 20 do wniosku - zwana również /zwojami celuloz/). Dostarczony do zakładu Wnioskodawcy produkt w zwojach - zgodnie z informacjami przekazanymi przez Spółkę podlega w kolejnych etapach przetwarzaniu, tj. rozdrabnianiu i nasączaniu substancjami chemicznymi; Z opisu do schematu technologicznego i procesów produkcyjnych (zał. 21 i 23 do wniosku) wynika, iż procesy przetwarzania polegają na: impregnacji surowca roztworem wodnym kwasu poliakrylowego a w dalszej kolejności obróbce młynem młotkowym w celu pozyskania luźnego „puchu".

Wnioskodawca zajmuje się przetwarzaniem sprowadzonej masy celulozowej (zwa przez Wnioskodawcę „ pulpą celulozową" lub „celulozą") na odpowiednią formę, wykorzystuje następnie do produkcji papieru wykorzystywanego do wytwarzania produktów higienicznych.

Również w decyzji Prezydenta Miasta G. z dnia 16 lipca 2012 r., nr: (...) (zmienionej późniejszymi decyzjami), na mocy której udzielone zostało Spółce (dawniej działającej pod nazwą (...) Sp. z o.o.) pozwolenie na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza z instalacji, zostało wskazane, iż głównym przedmiotem podjętej działalności Spółki będzie przetwórstwo celulozy na włókna o zwiększonych właściwościach. Również z certyfikatu ISO 14001:2015 wydanego w dniu 25 maja 2019 r. / (nr certyfikatu: (...)) wynika, że Spółka zajmuje się „Przetwarzaniem pulpy celulozowej dostarczanej w zwojach na bloki materiału absorbującego wykorzystywanego do produktów higienicznych.".

W ww. decyzji Prezydenta Miasta G. z dnia 16 lipca 2012 r. (z późniejszymi zmianami) dla instalacji eksploatowanej przez Wnioskodawcę, nie zostały wskazane urządzenia i procesy dotyczące produkcji masy włóknistej - do którym niezaprzeczalnie zalicza się m.in. warzelnię, mycie i sortowanie, bielarnię, kotłownię sodową. Organ wydający ww. decyzję jako procesy stanowiące główne technologicznie źródła emisji zorganizowanej w instalacji prowadzonej przez Wnioskodawcę wskazał procesy odbywające się wyłącznie na: linii osuszania włókien wraz z palnikiem gazowym 10 MW oraz na linii stabilizacji i chłodzenia produktu z palnikiem gazowym 6 MW.

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie niezaprzeczonych twierdzeń stron oraz wskazanych wyżej dokumentów znajdujących się w aktach sprawy. Dokumenty nie były kwestionowane przez strony, dlatego też Sąd nie znalazł podstaw do podważenia ich wiarygodności.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje.

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Za całkowicie bezpodstawny należy uznać zarzut dotyczący naruszenia art. 10 ust. 1 w związku z art. 2, art. 5, art. 10 ust. 3, 5, 8 ustawy o rekompensatach oraz w zw. z § 3 i § 7 wskazanego rozporządzenia.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że powodem wydania decyzji odmownej był brak spełnienia przez przedsiębiorcę przesłanek do uznania przetwarzanego przez niego produktu do kategorii wymienionej w załączniku nr 2 do ustawy, co zostało też wykazane w zaskarżonej decyzji. Powyższe prowadzi do wniosku, że Prezes URE zasadnie nie mógł przyjąć, iż kwalifikuje się on do ubiegania o rekompensaty dla sektorów i podsektorów energochłonnych.

Podstawą odmowy przyznania rekompensaty za rok 2021 był bowiem brak spełniania podstawowego warunku jakim jest produkcja produktu wskazanego przez powoda we wniosku o przyznanie rekompensaty tj. masy celulozowej drzewnej sodowej lub siarczanowej, innej niż do przeróbki chemicznej o kodzie (...) - produktu, dla którego w załączniku 2 do ustawy wskazano wskaźnik efektywności zużycia energii elektrycznej wynoszący dla roku 2021 - 0,329 MWh/Mg.

Podkreślenia wymaga przede wszystkim, że rekompensaty zostały wprowadzone do polskiego porządku prawnego wskutek implementacji dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 października 2003 r. ustanawiającej system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych w Unii oraz zmieniającą dyrektywę Rady 96/61/WE. Aktem wykonawczym do tej dyrektywy jest rozporządzenie delegowane Komisji 2019/331 z dnia 19 grudnia 2018 r. w sprawie ustanowienia przejściowych zasad dotyczących zharmonizowanego przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji w całej Unii na podstawie art. 10a dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz. Urz. UE L 59 z 27.02.2019, str. 8), dalej zwane: „rozporządzeniem 2019/331".

W pkt 2.7 załącznika nr IV do rozporządzenia wyróżniono następujące rodzaje masy celulozowej objęte wskaźnikami emisyjności i dla których określono granice systemowe (tj. zdefiniowano procesy objęte tym wskaźnikiem):

1)  krótko włóknistą masę celulozową siarczanową - jest to masa celulozowa drzewna produkowana w procesie siarczanowym przy użyciu ługu warzelnego, charakteryzująca się długością włókien wynoszącą 1-1,5 mm i stosowana przede wszystkim w produktach wymagających szczególnej gładkości i objętości właściwej, takich jak bibułka higieniczna i papier drukowy. W granicach bilansowych uwzględniono wszystkie procesy stanowiące część procesu produkcji masy celulozowej (w szczególności celulozownia, kocioł odzysknicowy, sekcja suszenia masy celulozowej i piec do wypalania wapna oraz powiązane z nimi jednostki przekształcania energii (kocioł/CHP);

2)  długo włóknistą masę celulozową siarczanową - jest to masa celulozowa drzewna produkowana w procesie siarczanowym przy użyciu ługu warzelnego, charakteryzującą się długością włókien wynoszącą 3-3,5 mm włącznie z bieloną i niebieloną masą celulozową. W granicach bilansowych uwzględniono wszystkie procesy stanowiące część procesu produkcji masy celulozowej (w szczególności celulozownia, kocioł odzysknicowy, sekcja suszenia masy celulozowej i piec do wypalania wapna oraz powiązane z nimi jednostki przekształcania energii (kocioł/CHP);

3)  masę celulozową siarczynową termomechaniczną i mechaniczną - jest to masa produkowana w szczególnym procesie wytwarzania masy celulozowej, np. masa celulozowa produkowana przez warzenie zrębków w zbiorniku ciśnieniowym w obecności siarczynowego roztworu warzelnego, może być bielona lub niebielona. Komisja wskazała również, iż ostatnia grupa nie obejmuje mniejszych podgrup masy celulozowej półchemicznej - masy otrzymywanej metodami chemiczno- termomechanicznymi i rozpuszczalnymi. W granicach bilansowych uwzględniono wszystkie procesy stanowiące część procesu produkcji masy celulozowej (w szczególności celulozownia, kocioł odzysknicowy, sekcja suszenia masy celulozowej i piec do wypalania wapna oraz powiązane z nimi jednostki przekształcania energii (kocioł/CHP).

Komisja Europejska wskazała zatem wprost jakie procesy objęte są wskaźnikiem emisyjności, a więc jakie procesy są wymagane, aby móc uznać dany produkt za produkt wskazany w tym akcie wykonawczym.

Z kolei w dokumencie pn. „Guidance Document n°9 on the harmonised free allocation methodology for the EU-ETS post 2020 Sector-specifîc guidance. Final version issued on 15 February 2019" dla ww. mas zostały wskazane wszystkie ww. procesy jako stanowiące część procesu wytwarzania masy celulozowej. Dokument ten wskakuje również procesy nie objęte wskaźnikiem efektywności zużycia energii elektrycznej tj. produkcję wyrobów tartacznych, produkcję wyrobów z drewna, produkcję chemikaliów przeznaczonych do sprzedaży, przetwarzanie odpadów itp. co wskazuje na fakt, iż niejednokrotnie w wielu instalacjach proces produkcji mas celulozowych rozpoczyna się od mechanicznej obróbki drewna.

Natomiast w dokumencie pt. „Support study for the préparation ofin the contextof the energy efficiency benchmarks Revised ETS State Aid Guidelines Compétition. Final Report" w tabeli 2.2 Komisja zidentyfikowała 11 procesów, podczas których zużywana jest energia elektryczna przy produkcji masy siarczanowej i są nimi:

a)  obróbka chemiczna drewna (ang. wood treatment);

b)  gotowanie (ang. cooking);

c)  mycie i przesiewanie (ang. washing and screening);

d)  delignifikacja (ang. delignification);

e)  bielenie (ang. bleaching);

f)  suszenie (ang. drying);

g)  zagęszczanie poprzez odparowanie (ang. thickening by evaporation);

h)  kocioł (ang. boiler);

i)  piec do wypalania wapna (ang. lime kiln);

j)  inne (ang. other).

Powyższe procesy produkcyjne dla ww. mas celulozowych zostały również wskazane w opracowanych w 2005 r. przez Ministerstwo Środowiska „Najlepszych dostępnych technikach (BAT) - wytyczne dla branży celulozowo - papierniczej" (zwane dalej" „BAT") i opisane w następujący sposób:

a)  obróbka chemiczna drewna i gotowanie - proces uwalniania włókien w instalacji warzelni poprzez rozpuszczanie ligniny i części hemicelulozy w roztworze chemikaliów warzelnych (ług biały), który zawiera wodorotlenek sodowy i siarczek sodowy jako chemikalia aktywne. Proces gotowania polegają na gotowaniu w podwyższonej temperaturze i pod odpowiednim ciśnieniem zrębek drzewnych i ługu, do osiągnięcia wymaganej zawartości resztkowej ligniny w masie. Masa wychodząca z warnika zawiera włókna i ług powarzelny (ług czarny);

b)  mycie i przesiewanie (sortowanie) - mycie polega na usuwania ługu czarnego z masy celulozowej na filtrach bębnowych lub w dyfuzorach, celem sortowania jest oddzielenie sęków i pęczków włókien z głównego strumienia masy za pomocą serii urządzeń wibracyjnych, filtracji przez sortowniki ciśnieniowe oraz odśrodkowego rozdziału włókien i innych cząstek o różnych ciężarach właściwych;

c)  delignifikacja (tlenowa) - celem tego procesu jest dalsze usunięcie z masy celulozowej pozostałej w niej ligniny przed bieleniem;

d)  bielenie - celem bielenia masy chemicznej jest otrzymanie określonych parametrów jakościowych pod względem białości, trwałości białości, czystości i wytrzymałości;

e)  suszenie - proces wysuszania masy celulozowej do otrzymania tzw. masy towarowej (na sprzedaż do produkcji papieru);

f)  zagęszczanie poprzez odparowanie - ług jest zatężany w wyparce wielostopniowej do zawartości suchej substancji 65 -74%;

g)  kocioł (regeneracyjny) - zatężony ług czarny jest spalany w kotle regeneracyjnym w celu odzysku zawartych w nim sodu i siarki, w postaci właściwej do odtworzenia chemikaliów warzelnych oraz w celu odzysku energii pochodzącej z rozpuszczonych składników drewna (ligniny);

h)  piec do wypalania wapna - służy do regeneracji wapna pochodzącego ze szlamu pokaustyzacyjnego, składającego się głównie z węglanu wapnia, jest on oddzielany od ługu białego, myty i poddawany kalcynacji w celu regeneracji wapna w piecu wapiennym.

W sposób podobny zdefiniowano procesy objęte wskaźnikiem produktowym w załączniku 2 do ustawy, gdzie wskazano, iż w przypadku masy celulozowej drzewnej sodowej lub siarczanowej, innej niż do przeróbki chemicznej, wskaźnikiem produktowym zostały objęte wszystkie procesy bezpośrednio lub pośrednio związane z produkcją masy chemicznej - w tym suszenie, mycie i przesiewanie oraz bielenie - jako najbardziej energochłonne etapy produkcyjne.

Zatem, aby można było uznać, iż powód wytwarza produkt objęty kodem (...), konieczne byłoby udowodnienie przez niego, iż w eksploatowanej przez nią instalacji zachodzą procesy wskazane powyżej (począwszy od obróbki drewna, przez roztwarzanie, bielenie na suszeniu masy kończąc) i dopiero wtedy można by było przyporządkować adekwatny wskaźnik efektywności zużycia energii elektrycznej określony w załączniku nr 2 do ustawy.

W odniesieniu do zarzutu naruszenia art. 11 ust. 1 oraz art. 10 ust. 1, 8 i 9 ustawy należy stwierdzić, że jest on niezasadny. Powód zarzuca, że organ wydał decyzję odmowną podczas, gdy wniosek o rekompensatę został wypełniony w sposób prawidłowy i kompletny, zawierający informacje, których poprawność, wiarygodność i dokładność została potwierdzona w formie opinii przez weryfikatora (podmiot profesjonalny, posiadający właściwe uprawnienia do wydawania opinii). W ocenie przedsiębiorcy, weryfikacja wniosku przez Prezesa URE powinna być zaledwie pomocniczą weryfikacją w stosunku do opinii weryfikatora, o której mowa w art. 10 ust. 7 ustawy.

Zgodnie jednak z treścią art. 10 ust. 8 ustawy informacje zawarte we wniosku o przyznanie rekompensat (w tym kwestie techniczne) są przedmiotem weryfikacji również przez Prezesa URE w zakresie ich poprawności, wiarygodności oraz dokładności i na ich podstawie jest określana wysokość przyznawanych rekompensat lub wydawana jest decyzja o odmowie przyznania rekompensat. W uzasadnieniu do ustawy wskazano, że „z uwagi na konieczność zapewnienia pełnej przejrzystości systemu rekompensat, w ust. 8 wprowadzony został system podwójnej weryfikacji danych zawartych we wniosku o przyznanie rekompensat - w pierwszej kolejności przez weryfikatora, a w drugiej przez Prezesa URE ^{( ”)} (Druk nr 3572. Rządowy projekt ustawy o systemie rekompensat dla sektorów i podsektorów energochłonnych). A zatem sam ustawodawca w uzasadnianiu do projektu ustawy podkreślił dwustopniowość weryfikacji wniosku o przyznanie rekompensaty na podstawie ustawy. Nie można zatem zgodzić się ze stwierdzeniem powoda, że weryfikacja z art. 10 ust. 8 ustawy dokonywana przez pozwanego ma charakter jedynie pomocniczy. Wprost przeciwnie, jest ona tak samo istotna jak ta dokonana przez weryfikatora, co potwierdza wykładnia językowa art. 10 ust. 8 ustawy stwierdzająca, że w przypadku uznania, że taki wniosek nie spełnia wymogów poprawności, dokładności, bądź wiarygodności Prezesa URE jest uprawniony oraz zobowiązany do wydania decyzji o odmowie przyznania rekompensat. Przemawia za tym również wykładnia systemowa oraz celowościowa przepisu, albowiem jak wynika z art 1 rekompensata dla sektorów i podsektorów energochłonnych stanowi pomoc publiczną.

Zgodnie natomiast z treścią art. 11 ust. 3 Prezes URE jest podmiotem udzielającym pomocy publicznej, a przyznana pomoc publiczna podlega monitoringowi.

W myśl art. 20 ust. 1 ustawy pozwany ma obowiązek sporządzać sprawozdania z przyznanej w danym roku pomocy publicznej, które jest zatwierdzane przez Radę Ministrów, a następnie przekazywane do Komisji Europejskiej.

W związku z powyższym, przyznanie rekompensaty podmiotowi, który nie spełnia przesłanek ustawowych stanowi nienależną pomoc publiczną i podlega zwrotowi. Prezes URE zobowiązany jest zatem do takiej weryfikacji wniosków, aby wykluczyć możliwość wypłaty nienależnie przyznanej pomocy publicznej.

Zdaniem Sądu, to na powodzie ciąży obowiązek udowodnienia, że spełnia on wymogi dla przyznania takiej rekompensaty, a w przypadku zaistnienia jakichkolwiek wątpliwości co do spełnienia przez wnioskodawcę przesłanek wynikających z ustawy pozwany zobowiązany jest wydać decyzję odmowną.

W tym miejscu należy wskazać na brzmienie art. 19 ustawy, który stanowi podstawę prawną dla Prezesa URE żądania wglądu do ksiąg rachunkowych oraz żądania przedstawienia innych dokumentów lub informacji niezbędnych do weryfikacji danych przedstawionych we wniosku o przyznanie rekompensat i w załącznikach do niego. Dotyczy to również podmiotów innych niż wnioskodawca - w tym weryfikatorów. A więc dokładna analiza wniosku świadczy jedynie o rzetelnym i skutecznym wypełnianiu zadań przez Prezesa URE w zakresie przyznawania publicznych środków tylko tym podmiotom, które spełniają wszelkie niezbędne warunki oraz wymagania. Prezes URE jako organ udzielający pomocy publicznej działał tu jak najbardziej z należytą starannością chroniąc interes publiczny państwa. Zatem nie jest tak jak twierdzi powód, iż w przypadku pozytywnej oceny wniosku przez weryfikatora, przedsiębiorca powinien otrzymać automatycznie pozytywną decyzję Prezesa URE o przyznaniu rekompensat.

Nie można zgodzić się ponadto ze stanowiskiem powoda, że „organ weryfikując wniosek, na żadnym etapie postępowania nie zakomunikował swoich wątpliwości, ani nie zakwestionował informacji złożonych przez Spółkę, a tym samym nie zrealizował obowiązku w zakresie art. 10 ust 9 w zw. z art. 10 ust. 8 ustawy o rekompensatach co do wezwania Powoda do przedłożenia wyjaśnień, usunięcia braków lub rozbieżności, a więc w konsekwencji należy wyciągnąć wniosek, że Organ nie miał wątpliwości co do poprawności, wiarygodności oraz dokładności złożonego wniosku oraz towarzyszących mu załączników", albowiem pismem z dnia z dnia 17 sierpnia 2022 r, znak: (...) (...) Prezes URE poinformował powoda, iż ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że przedsiębiorca nie prowadzi działalności w zakresie wytwarzania masy celulozowej drzewnej sodowej lub siarczanowej, innej niż do przeróbki chemicznej, a jedynie przetwarza masę celulozową wytworzoną poza instalacją spółki (nabywaną w ramach zakupu wewnętrznego z zakładu produkcyjnego w USA i dostarczaną z tego zakładu w zwojach). W konsekwencji powyższego, pozwany poinformował powoda przed wydaniem decyzji, iż zgodnie z ustaleniami Prezesa URE nie spełnia on przesłanek do przyznania rekompensaty, jednocześnie wskazując z jakich powodów dokonał on takich ustaleń (k. 76 akt adm.).

Za niezasadny należy uznać zarzut Odwołującego o naruszeniu art. 7 i art. 87 Konstytucji w zw. z art. 2 Konstytucji oraz w zw. z art. 6 k.p.a. oraz w zw. z art. 2 i art. 10 ustawy o rekompensatach, albowiem wbrew stanowisko powoda zaskarżona decyzja została oparta o argumenty znajdujące legitymację prawną albowiem zawarte w ustawie szczegółowe rozwiązania w zakresie systemu rekompensat kosztów pośrednich emisji gazów cieplarnianych zostały opracowane w kształcie odpowiadającym treści art. 10a ust. 6 dyrektywy 2003/87/WE oraz Wytycznych. Wskazane zasady konstytucyjne: zasada demokratycznego państwa prawa i zasada legalizmu nie zostały w niniejszej sprawie naruszone. Nie można zatem zgodzić się z twierdzeniem Odwołującego, że Organ wydał decyzję odmowną, w oparciu o przesłanki nieuregulowane ustawą o rekompensatach.

Odnosząc się natomiast do zarzutów naruszenia przez pozwanego szeregu przepisów postępowania administracyjnego mających w ocenie odwołującego wpływ na rozstrzygnięcie sprawy należy wskazać, że postępowanie sądowe przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów jest postępowaniem kontradyktoryjnym, w którym uwzględnia się materiał dowodowy zgromadzony w postępowaniu administracyjnym, co nie pozbawia tym samym stron możliwości podnoszenia nowych twierdzeń faktycznych i nowych dowodów, według zasad obowiązujących w postępowaniu odrębnym w sprawach gospodarczych. Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zobowiązany jest do wszechstronnego zbadania wszystkich istotnych okoliczności sprawy, przy uwzględnieniu zasad rozkładu ciężaru dowodu i obowiązku stron w postępowaniu dowodowym (vide wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 23 lutego 2007 r., sygn. akt VI ACa 952/06). Ewentualne naruszenie przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego w toku prowadzonego postępowania administracyjnego nie jest przedmiotem postępowania przed tutejszym Sądem, jak również nie stanowi samoistnej podstawy uchylenia decyzji w tym postępowaniu, albowiem nie ma ono wpływu na ocenę prawidłowości zaskarżonej decyzji. Wniesienie odwołania od decyzji administracyjnej wszczyna bowiem postępowanie sądowe, w którym Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów rozpoznaje sprawę od nowa, w zakresie przedmiotu sprawy. Należy również stwierdzić, że specyficzny tryb postępowania, z jakim mamy do czynienia w przedmiotowej sprawie, zasadza się na założeniu, że organ w toku postępowania administracyjnego gromadzi dowody na poparcie swoich twierdzeń, zaś strona odwołująca się czyli powód, w procesie zwalcza te dowody przedstawiając sądowi inne dowody, które zmierzają do obalenia twierdzeń organu. Sąd na nowo przeprowadza zatem postępowanie dowodowe, gromadząc materiał dowodowy w postępowaniu sądowym, z tego też względu przebieg postępowania administracyjnego nie ma wpływu na ostateczną decyzję podejmowaną przez Sąd. Do powoda należy zatem wykazanie, że zaprezentowane przez organ dowody nie pozwalają na konkluzję taką jak w decyzji, zaś rzeczą Sądu nie jest zastąpienie organu i przeprowadzenie postępowania od początku, a jedynie ocena legalności decyzji i w zależności od przewidzianych prawem możliwości bądź zmiana decyzji bądź jej uchylenie. W sytuacji, gdy organ stosownych dowodów nie dostarczył i decyzja nie znajduje odzwierciedlenia w zgromadzonym materiale dowodowym, na odwołującym się nie spoczywa ciężar przeprowadzenia dowodu przeciwnego. Na podstawie tak zebranego materiału dowodowego Sąd dokonuje ustaleń faktycznych oraz dokonuje subsumcji przepisów do ustalonego stanu faktycznego, czego skutkiem jest wydanie rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie. Zgodnie z ugruntowanym w orzecznictwie poglądem (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 1991 r., sygn. akt III CRN 120/91, Lex nr 3724; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 października 1998 r., sygn. akt I CKN 265/98, Lex nr 35385; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 sierpnia 1999 r., sygn. akt I CKN 351 /99, Lex nr 38556; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 2001 r., sygn. akt I CKN 1036/98, Lex nr 52708) Sąd Ochrony konkurencji i Konsumentów nie może ograniczyć rozpoznania sprawy wynikającej z odwołania od decyzji tylko do funkcji sprawdzającej prawidłowość postępowania administracyjnego, które poprzedza postępowania sądowe. Przekazanie przez Prezesa URE odwołania wszczyna kontradyktoryjne postępowanie cywilne, którego celem nie jest przeprowadzenie kontroli postępowania administracyjnego ale merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności Sąd Okręgowy, nie znajdując podstaw do uwzględnienia oddalił odwołanie, jako bezzasadne – art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c.

O kosztach postępowania rozstrzygnięto, zgodnie z wyrażoną w art. 98 k.p.c., zasadą odpowiedzialności za wynik procesu przyjmując, że powód - jako przegrywający sprawę – zobowiązany jest do zwrotu pozwanemu kosztów procesu, na które złożyło wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w wysokości 720 zł, ustalonej na podstawie § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 265) wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

SSO Bogdan Gierzyński