Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 czerwca 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

Przewodniczący –	SSO Małgorzata Wiliński
Protokolant –	Sekr. sądowy Magdalena Ratajczyk

po rozpoznaniu w dniu 12 czerwca 2024 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania H. N.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

przy udziale (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.

o zawarcie umowy kompleksowej dostarczania paliwa gazowego

na skutek odwołania od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 13 marca 2023 roku, numer (...)

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od H. N. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, tytułem zwrotu kosztów procesu, kwotę 720 (siedemset dwadzieścia) złotych z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty,

3.  koszty sądowe tj. nieuiszczoną części opłaty sądowej od odwołania przejmuje na rachunek Skarbu Państwa.

SSO Małgorzata Wiliński

Sygn. akt: XVII AmE 137/23

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 12 czerwca 2024 r.

Decyzją z dnia 13 marca 2023 r. nr.(...), Prezes Urzędu Regulacji Energetyki ( dalej: Prezes URE, Prezes Urzędu), na podstawie art. 8 ust. 1 w związku z art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U, z 2022 r. poz. 1385 ze zm.) (dalej: p.e.) oraz na podstawie art 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2022 r. poz. 2000 ze zm.) (dalej: k.p.a.), po rozpatrzeniu wniosku H. N. o wszczęcie postępowania administracyjnego w sprawie spornej dotyczącej odmowy zawarcia przez (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. umowy kompleksowej dostarczania paliwa gazowego do budynku mieszkalnego (...) przy ul. (...) w K., orzekł że na (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. nie ciąży publicznoprawny obowiązek zawarcia tej umowy z H. N. (k. 5).

H. N. zaskarżyła wydaną decyzję, zarzucając naruszenie zasady równego traktowania. W związku z tym domagała się zmiany zaskarżonej decyzji w całości poprzez orzeczenie, że na (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. ciąży publicznoprawny obowiązek zawarcia umowy kompleksowej dostarczania paliwa gazowego do budynku mieszkalnego (...) przy ul. (...) w K. (k.13, 19 ).

Na rozprawie w dniu 12 czerwca 2024 r. pełnomocnik odwołującej podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie i wniósł nadto o zasądzenie od Prezesa URE kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (k. 100).

W odpowiedzi na odwołanie Prezes URE wniósł o oddalenie odwołania i zasądzenie na jego rzecz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (k. 69).

Zainteresowany nie zajął stanowiska w sprawie.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

Na skutek zniesienia współwłasności działki ewidencyjnej o nr (...) położonej przy ul. (...) w K., powstały dwie działki oznaczone numerami (...) – księga wieczysta (...) – księga wieczysta (...).

Na działce nr (...) posadowione są budynki mieszkalne oznaczone numerami (...) (większa część) oraz budynek oznaczony numerem (...).

Natomiast na działce nr (...) posadowione są budynki (...) (pozostała część) oraz budynek (...).

Dowód: wyrok z uzasadnieniem Sądu Okręgowego w Kielcach II Wydział Cywilny Odwoławczy (sygn.. akt II Ca

1646/16) z dnia 21 czerwca 2017 r. k. 7-10v akt administracyjnych,

akt notarialny nr rep. (...) z dnia 17 maja 1991 r. k. 31-32v akt administracyjnych

H. N. posiada tytuł prawny do zajmowania budynku nr (...) na mocy służebności osobistej ustanowionej aktem notarialnym z dnia 17 maja 1991 r.

Obecnie H. N. zamieszkuje budynki oznaczone numerami administracyjnymi (...) i (...) (działka nr ew. (...)) i według jej oświadczenia budynki te, w sensie architektonicznym i użytkowym stanowią jedną całość z zachowanym ciągiem komunikacyjnym.

Nieruchomość stanowiąca działkę oznaczoną numerem ewidencyjnym (...), na której znajduje się część budynku oznaczonego numerem (...), stanowi własność R. W. i T. W..

Dowód: okoliczności bezsporne wynikające z treści pisma z dnia 22 sierpnia 202 r. k. 2829 akt administracyjnych

Do końca sierpnia 2020 r. H. N. korzystała z paliwa gazowego, które dostarczane było za pośrednictwem instalacji doprowadzającej położonej w budynku (...) w części znajdującej się na działce oznaczonej numerem ewidencyjnym (...).

Paliwo gazowe dostarczane było do tego budynku na podstawie umowy nr (...) zawartej pomiędzy R. W. (współwłaścicielką działki nr (...), na której posadowiona się część budynku oznaczonego numerem (...)), a (...) sp. z o.o.

H. N. koszty zużytego paliwa gazowego rozliczała bezpośrednio z R. W..

Dostawa paliwa gazowego została czasowo wstrzymana przez (...) sp. z o.o. na podstawie wniosku R. W.. Jako uzasadnienie tegoż wniosku w/w wskazała prowadzone prace remontowe.

Dowód: okoliczności bezsporne wynikające z treści pisma z dnia 22 sierpnia 202 r. k. 28-29 akt administracyjnych oraz pisma (...) sp. z o.o. z dnia 15 listopada 2022 r. k. 71-74 akt administracyjnych

H. N. wystąpiła do (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. z wnioskiem – zgłoszeniem gotowości instalacji gazowej do napełnienia paliwem gazowym co do budynku nr (...) posadowionego na działce nr (...) i zawarcie umowy kompleksowej dostarczania paliwa gazowego w punkcie poboru ul. (...) w K.. Poinformowała, że jest użytkownikiem drugiego budynku zlokalizowanego na tej samej nieruchomości, który jest wyposażony w odrębną instalację gazową.

Dowód: zgłoszenie gotowości instalacji gazowej do napełnienia paliwem gazowym k. 11-12v akt

administracyjnych,

pismo H. N. z dnia 24 listopada 2020 r. k. 14v akt administracyjnych,

pismo H. N. z dnia 27 kwietnia 2021 r. k. 20v akta administracyjnych

W odpowiedzi (...) sp. z o.o. odmówiła zawarcia umowy i oznajmiła, iż posiada aktywną umowę kompleksową dostarczania paliwa gazowego dla obiektu zlokalizowanego pod adresem K. ul. (...) zawartą z innym odbiorcą ww. punkcie poboru, przy czym wnioskodawczyni nie jest stroną umowy, związku z tym nie może dokonywać zmian danych klienta i zmian danych w umowie. Poza tym niemożliwe jest posiadanie dwóch umów kompleksowych dostarczania paliwa gazowego w jednym punkcie poboru gazu.

Dowód: pismo Spółki z 29 października 2020 r. k. 13v akt administracyjnych,

pismo Spółki z dnia 08 grudnia 2020 r. k. 15v akt administracyjnych

H. N. złożyła wniosek do Prezesa URE o rozstrzygnięcie sporu, wskazując, iż prezentowane przez spółkę odmowne stanowisko należy traktować jako sprzeczne z zasadą równego traktowania odbiorców.

Dowód: wniosek o rozstrzygnięcie sporu k. 1 akt administracyjnych

Na wezwanie Prezesa Urzędu, Wnioskodawczyni sprecyzowała, że wniosek dotyczy zawarcia umowy dla budynku mieszalnego (...) przy ul. (...) w K..

Dowód: pismo Wnioskodawczyni z dnia 22 sierpnia 2022 r. k. 28-29v akt administracyjnych

Przedsiębiorca w odpowiedzi na zobowiązanie Prezesa URE poinformował, iż:

- posiada dwie umowy kompleksowe zawarte z R. W. – dla punktu poboru gazu ul. (...) (nr (...)) i ul (...) (nr (...));

- dostawa gazu do punktu poboru ul. (...) została wstrzymana na wniosek R. W. z uwagi na remont, umowa nadal obowiązuje a jedynie jej wykonanie zostało wstrzymane,

- budynek położony przy ul (...) jest podłączony do sieci gazowej,

- na wypadek braku wniosku R. W. o wznowienie dostaw paliwa, konieczne byłoby zrealizowanie nowego przyłącza gazowego.

Dowód: pismo Spółki z dnia 15 listopada 2022 r. k. 71-74 akt administracyjnych

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o bezsporne twierdzenia Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki przedstawione w uzasadnieniu decyzji z dnia 13 marca 2023 r., oraz dokumenty zgromadzone w aktach administracyjnych. Prawdziwość tych twierdzeń i dokumentów nie była kwestionowana przez żądną ze stron, a tym samym mając na uwadze normę art. 229 k.p.c. i art. 230 k.p.c. stanowiły one podstawę poczynionych ustaleń.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

Podstawę zaskarżonej decyzji stanowił art. 8 ust. 1 ustawy Prawo energetyczne z dnia 10 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 54, poz. 348), który reguluje, że w sprawach spornych dotyczących odmowy zawarcia umowy o przyłączenie do sieci, w tym dotyczących zwiększenia mocy przyłączeniowej, umowy sprzedaży, umowy o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji paliw lub energii, umowy o świadczenie usług transportu gazu ziemnego, umowy o świadczenie usługi magazynowania paliw gazowych, umowy, o której mowa w art. 4c ust. 3, umowy o świadczenie usługi skraplania gazu ziemnego oraz umowy kompleksowej (…) rozstrzyga Prezes Urzędu Regulacji Energetyki, na wniosek strony. Rzeczoną decyzją, po rozpatrzeniu wniosku H. N., orzeczono iż na (...) sp. z o.o. nie ciążył publicznoprawny obowiązek zawarcia z w/w umowy kompleksowej dostarczania paliwa gazowego do budynku mieszkalnego (...) położonego przy ul. (...) w K..

Zgodnie z art. 5 ust 3 tej ustawy dostarczanie paliw gazowych lub energii może odbywać się na podstawie umowy kompleksowej zawierającej postanowienia umowy sprzedaży i umowy o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji tych paliw lub energii; umowa kompleksowa dotycząca dostarczania paliw gazowych może zawierać także postanowienia umowy o świadczenie usług magazynowania tych paliw, a w przypadku ciepła, jeżeli jest ono kupowane od innych przedsiębiorstw energetycznych, powinna także określać warunki stosowania cen i stawek opłat obowiązujących w tych przedsiębiorstwach. Natomiast jak stanowi art. 5a ust 1 ustawy sprzedawca z urzędu jest obowiązany do zapewnienia świadczenia usługi kompleksowej i do zawarcia umowy kompleksowej, na zasadach równoprawnego traktowania, z odbiorcą paliw gazowych lub energii elektrycznej w gospodarstwie domowym, niekorzystającym z prawa wyboru sprzedawcy i przyłączonym do sieci przedsiębiorstwa energetycznego wskazanego w koncesji sprzedawcy z urzędu. Definicja sprzedawcy z urzędu znajduje się w art 3 pkt 29 ustawy. W myśl tego przepisu sprzedawca z urzędu to przedsiębiorstwo energetyczne posiadające koncesję na obrót paliwami gazowymi lub energią elektryczną, świadczące usługi kompleksowe odbiorcom paliw gazowych lub energii elektrycznej w gospodarstwie domowym, niekorzystającym z prawa wyboru sprzedawcy. Nie ulega wątpliwości, że w niniejszej sprawie (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. pełniła rolę takiegoż sprzedawcy z urzędu.

Wskazany wyżej publicznoprawny obowiązek zawarcia umowy kompleksowej wiąże się z monopolistyczną pozycją na rynku przedsiębiorstw energetycznych zajmujących się dystrybucją i sprzedażą paliw gazowych lub energii elektrycznej. Na sprzedawcy z urzędu ciąży obowiązek nie tylko sprzedaży paliw gazowych lub energii elektrycznej odbiorcom w gospodarstwach domowych niekorzystającym z prawa wyboru sprzedawcy, lecz także jest on zobowiązany do zapewnienia dostarczenia tych paliw lub energii do punktu odbioru. Ustawodawca zapewnił zatem ochronę odbiorców w gospodarstwach domowych w zakresie dostarczania im prawem określonych usług. Nie mamy tu jednak do czynienia z regulacją bezwzględnie obowiązującą, gdyż przedsiębiorca energetyczny jest zwolniony z tego obowiązku w określnych sytuacjach, w tym wskazanych w Prawie energetycznym ( zob. M. Nowaczek-Zaremba, D. Nowak, w: PrEnerg. Komentarz, pod red. M. Swory, Z. Murasa, Warszawa 2010, s. 518-519; A. Walaszek-Pyzioł, Energia i prawo, Warszawa 2002, s. 154-158). Oznacza to więc, że nakaz zawarcia umowy kompleksowej aktualizuje się jedynie na określonych warunkach ( zob. również wyrok Sądu Apelacyjnego z dnia 7 listopada 2017 r., sygn. akt VII ACa 924/17, Legalis nr 1752463).

Przede wszystkim sprzedawca z urzędu jest obowiązany do zapewnienia świadczenia usługi kompleksowej i do zawarcia umowy kompleksowej, na zasadach równoprawnego traktowania, z odbiorcą w gospodarstwie domowym przyłączonym do sieci (art. 5a ust. 1 ustawy). Fakt przyłączenia danego odbiorcy końcowego do sieci ciepłowniczej stanowi zatem główną przesłankę powstania publicznoprawnego obowiązku zawarcia umowy sprzedaży. Na mocy art. 7 ustawy przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją paliw gazowych lub energii jest obowiązane do zawarcia umowy o przyłączenie do sieci z podmiotami ubiegającymi się o przyłączenie do sieci, na zasadzie równoprawnego traktowania i przyłączania, w pierwszej kolejności, instalacji odnawialnego źródła energii, jeżeli istnieją techniczne i ekonomiczne warunki przyłączenia do sieci i dostarczania tych paliw lub energii, a żądający zawarcia umowy spełnia warunki przyłączenia do sieci i odbioru, przy czym w przypadku przyłączenia źródła lub magazynu energii elektrycznej, moc przyłączeniowa tego źródła lub magazynu energii elektrycznej może być mniejsza lub równa jego mocy zainstalowanej elektryczne. Podmiot ubiegający się o przyłączenie do sieci składa wniosek o określenie warunków przyłączenia do sieci, zwanych dalej "warunkami przyłączenia", w przedsiębiorstwie energetycznym, do którego sieci ubiega się o przyłączenie. Wniosek taki zawiera w szczególności oznaczenie podmiotu ubiegającego się o przyłączenie, określenie nieruchomości, obiektu lub lokalu. Przyłączenie do sieci, podobnie jak zawarcie umowy kompleksowej, również może napotkać prawne lub faktyczne przeszkody. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 maja 2014 r. sygn. akt III SK 46/13, ( opubl. Legalis) obowiązek zawarcia umowy o przyłączenie do sieci nie ma charakteru bezwarunkowego. Aktualizuje się wówczas, gdy istnieją techniczne i ekonomiczne warunki przyłączenia do sieci oraz gdy podmiot żądający przyłączenia do sieci spełnia warunki przyłączenia do sieci. Roszczenie przysługuje w konsekwencji nie każdemu podmiotowi, który chce się przyłączyć do sieci, a tylko takiemu podmiotowi, który spełnia warunki przyłączenia do sieci (a przynajmniej po zadeklarowaniu przez dany podmiot, że akceptuje wydane warunki przyłączenia, skoro warunki przyłączenia do sieci można ustalić dopiero po podpisaniu umowy przyłączeniowej i wykonaniu inwestycji określonych w warunkach przyłączenia) oraz tylko dla takiej instalacji, dla której istnieją wspomniane w art. 7 ust. 1 ustawy techniczne i ekonomiczne warunki przyłączenia.

Podsumowując, podmiot ubiegający się o zawarcie umowy kompleksowej dostawy gazu, powinien najpierw wystąpić o określenie warunków przyłączenia do sieci, wniosek kierując do operatora systemu dystrybucyjnego. Po określeniu tychże warunków zawierana jest umowa o przyłączenie do sieci, a ostatecznie umowa kompleksowa o dostarczanie paliw gazowych. Każdy podmiot ubiegający się o zawarcie umowy kompleksowej musi zatem wcześniej, na podstawie odrębnej umowy, zostać przyłączony do odpowiedniej sieci, albowiem tylko wówczas istnieć będą techniczne możliwości dostarczania paliwa do obiektu.

Uwzględniając powyższe, przy rozpoznawaniu niniejszej sprawy, Sąd miał nadto na uwadze, że postępowanie sądowe prowadzone z odwołania od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki ma charakter pierwszoinstancyjnego postępowania rozpoznawczego, które toczy się na zasadach postępowania kontradyktoryjnego ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 września 2005 r. III SZP 2/05 opubl. Legalis ). Zgodnie z omawianą zasadą, to na stronach procesu ciąży obowiązek dowodzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne (art. 6 k.c.), a co za tym idzie - to strony są w pełni odpowiedzialne za wynik tego postępowania. Ponadto, zgodnie z przepisem art. 232 k.p.c. strony są zobowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Zatem gromadzenie materiału procesowego w toku postępowania sądowego należy do stron procesu. Jest to ciężar procesowy, realizowany przez stronę w jej własnym interesie. Jeżeli strona pozostanie bierna, to musi się liczyć w ujemnymi konsekwencjami, np. oddaleniem powództwa. Jest to zatem obowiązek strony, ale wobec samej siebie (por. H. Dolecki, "Komentarz do kodeksu postępowania cywilnego"). W związku z powyższym, zgodnie z ogólnymi regułami postępowania kontradyktoryjnego, to na odwołującej spoczywał w niniejszym postępowaniu sądowym ciężar wykazania przesłanki uzależniającej powstanie po stronie przedsiębiorstwa energetycznego obowiązku zawarcia umowy ( tak wyrok Sądu Okręgowego - Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 5 stycznia 2015 r. sygn. akt XVII AmE 51/13, opubl. Legalis ).

Oznacza to, że badając, czy zostały spełnione przesłanki z art. 5a ustawy Prawo energetyczne , Sąd opierał się na materiale dowodowym zaoferowanym przez stronę odwołującą i zgromadzonym w postępowaniu administracyjnym. W toku procesu sądowego odwołująca nie podjęła żadnej inicjatywy dowodowej. Natomiast z przedstawionych dowodów wynikało, że w sprawie koniecznym było uwzględnienie stanu odnoszącego się do dwóch nieruchomości tj. działki ewidencyjnej oznaczonej numerem (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta (...). Na działce nr (...) posadowione są budynki mieszkalne oznaczone numerami(...) (większa część), które zajmowane są przez odwołującą H. N., oraz budynek oznaczony numerem (...). Natomiast na działce nr (...) posadowione są budynki (...) (pozostała część) oraz budynek (...).

Nieruchomość stanowiąca działkę oznaczoną numerem ewidencyjnym (...), na której znajduje się część budynku oznaczonego numerem (...), stanowi własność R. W. i T. W.. Z oświadczeń składanych przez H. N. w toku postępowania administracyjnego, wynikało że to właśnie do tej części budynku oznaczonego jako (...) tj. części budynku posadowionego na działce nr (...), doprowadzone jest przyłącze (k . 55 akt administracyjnych). Do pozostałej części budynku oznaczonego numerem (...) oraz budynku (...), posadowionych na dział (...) paliwo dostarczane było za pośrednictwem tegoż przyłącza przy wykorzystaniu wewnętrznej instalacji, a odwołująca rozliczała się z R. W. na podstawie odrębnego, wewnętrznego licznika.

Materiał dowody pozwolił zatem ustalić, że w odniesieniu do budynku oznaczonego numerem (...) zostało wykonane przyłącze i paliwo gazowe było do niego dostarczane na podstawie umowy kompleksowej zawartej z R. W.. Wykonywanie tej umowy, na wniosek w/w zostało zawieszone z uwagi na prowadzone prace remontowe ( vide pismo zainteresowanej spółki k. 72 i 74 akt administracyjnych). Dostawa paliwa może zostać w każdej chwili wznowiona, jakkolwiek konieczna w tym zakresie jest dyspozycja strony umowy tj. R. W..

Jak to już wskazano na wstępie uzasadnienia, na mocy art. 5a ustawy sprzedawca z urzędu jest obowiązany do zapewnienia świadczenia usługi kompleksowej i do zawarcia umowy kompleksowej z odbiorcą paliw gazowych lub energii elektrycznej w gospodarstwie domowym przyłączonym do sieci przedsiębiorstwa energetycznego. Odbiorca paliw gazowych w gospodarstwie domowym, to odbiorca końcowy dokonującego zakupu paliw gazowych w celu ich zużycia w gospodarstwie domowym. W orzecznictwie sądów administracyjnych jednolicie przyjmuje przy tym się, że nie można identyfikować odbiorcy energii elektrycznej wyłącznie przez wzgląd na samą formalną okoliczność podpisana umowy z dostawcą energii elektrycznej, niezależnie od tego z czyich środków pieniężnych będzie opłacana energia elektryczna, kto jest rzeczywistym jej odbiorcą i kto faktycznie będzie ją zużywał w gospodarstwie domowym ( zob. np. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 27 lutego 2024 r. sygn. akt III SA/Kr 1545/23, opubl. Lex, wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 14 listopada 2023 r. sygn. akt II SA/Bd 816/23, opubl. Lex). Jednakowoż nie ulega wątpliwości, że to formalna strona umowy w kontekście regulacji prawa cywilnego jest „dysponentem” tej umowy. W sprawie ustalono, że budynek oznaczony numerem (...), jest podłączony do sieci i obowiązuje w odniesieniu do niego ważna umowa dostawy paliw zawarta z R. W.. Okoliczność ta sama w sobie wyklucza publicznoprawny obowiązek zawarcia kolejnej umowy kompleksowej. Podnoszona przez odwołującą okoliczność, że realizowanie tej umowy doznaje przeszkód natury faktycznej, w kontekście art. 8 ustawy Prawo energetyczne , nie ma znaczenia. Rozstrzyganie na podstawie tegoż przepisu odnosi się do sporów pomiędzy sprzedawcą z urzędu, a odbiorcą paliw gazowych lub energii elektrycznej w gospodarstwie domowy. Na jego tle nie mogą być rozstrzygane spory pomiędzy właścicielami nieruchomości - stroną umowy kompleksowej, a osobami faktycznie użytkującymi nieruchomość. W przypadku konfliktu, który także zarysował się w tle niniejszej sprawy, odbiorca paliw w gospodarstwie domowym powinien podjąć działania służące zawarciu nowej umowy o przyłączenie. Nowe przyłącze będzie mogło zostać z kolei wykorzystane na potrzeby realizacji nowej umowy kompleksowej. Przyłącza gazowego nie można przy tym utożsamiać z istnieniem wewnętrznej instalacji gazowej umożlwiającej dostawę paliwa gazowego ( vide pismo z dnia 27 kwietnia 2023 r. k. 20 akt administracyjnych).

W piśmie z dnia 22 sierpnia 2022 r. ( k. 28 akt administracyjnych) H. N. sprecyzowała, że żąda rozstrzygnięcia sporu dotyczącego odmowy zawarcia umowy kompleksowej dostawy paliwa gazowego do budynku mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) w K.. W sprawie ustalono, że budynek ten, w części posadowiony na działce nr (...), jest wyposażony w przyłącze, co pozwoliło na zawarcie w przeszłości umowy kompleksowej z R. W.. Oznacza to, że sprzedawca z urzędu wywiązał się z publicznoprawnego obowiązku zawarcia umowy. Skoro obecnie dostawa gazu dla odbiorcy w gospodarstwie domowym nie jest realizowana na skutek wstrzymania wykonania umowy przez jej formalną stronę tj. R. W., to H. N. powinna podjąć działania służące zawarciu już bezpośrednio z nią umowy kompleksowej (Sąd w niniejszym postępowaniu, związany granicami orzekania, nie zajmował się ewentualną problematyką naruszenia posiadania). Jak to już wyjaśniono wyżej, zawarcie tej umowy wymaga określonej sekwencji działań tj. wystąpienie o określenie warunków przyłączenia, a dalej zawarcia umowy o przyłączenie. Tylko w odniesieniu do nieruchomości uprzednio przyłączonej do sieci, zachodzi przeto obowiązek zawarcia umowy kompleksowej. Przepis art. 7 ust. 3 ustawy wskazuje przy tym, że obowiązek zawarcia umowa o przyłączenie do sieci wiąże się z istnieniem tytułu prawnego do korzystania z nieruchomości, obiektu lub lokalu, do których paliwa gazowe lub energia mają być dostarczane. H. N. posiada taki tytuł do zajmowanego przez nią budynku.

Podsumowując, przy wykorzystaniu istniejącego przyłącza gazowego, sprzedawca z urzędu wywiązał się z publicznoprawnego obowiązku zawarcia umowy kompleksowej. Dysponentem tej umowy, w tym w zakresie odnoszącym się do faktycznego pobierana gazu, jest jej formalna strona – R. W.. Okoliczność, że w/w udostępniała i rozliczała koszty zużytego gazu z H. N., nie miała przy rozstrzyganiu opartym na art. 8 ustawy Prawo energetyczne znaczenia. Natomiast H. N. jako odbiorca paliwa gazowego w gospodarstwie domowym jest upoważniona do zawarcia odrębnej umowy kompleksowej. Ku temu konieczne jest jednak spełnienie przesłanek ustawowych, w tym wykonanie nowego przyłącza gazowego. Dopiero po spełnieniu tego warunku na (...) sp. z o.o. będzie spoczywał obowiązek zawarcia takiej umowy.

W uzupełnieniu powyższych wywodów Sąd wskazuje, że jedyny zarzut odwołania, sprecyzowany pismem z dnia 26 lipca 2023 r. ( k. 19 akt sądowych) odnosił się do naruszenia zasady równego traktowania odbiorców i został on podtrzymany na rozprawie sądowej przez pełnomocnika strony.

Nie ulega wątpliwości, że ustawa nakazuje równoprawne traktowanie podmiotów występujących w tych samych sytuacjach i warunkach. Zasadę równoprawnego traktowania należy ujmować w sensie formalnym poprzez nakaz równego traktowania podmiotów zaliczających się do tej samej kategorii działowej, co rzecz jasna nie oznacza całkowitego braku możliwości różnego traktowania podmiotów charakteryzujących się istotnymi, obiektywnie występującymi cechami wyróżniającymi ( zob. Publiczne prawo gospodarcze. Tom 8B System Prawa Administracyjnego red. prof. dr hab. Roman Hauser, prof. dr hab. Zygmunt Niewiadomski, prof. dr hab. Andrzej Wróbel 2018, system Legalis ). Niewątpliwie nakaz równoprawnego traktowania kierowany jest do przedsiębiorstwa elektroenergetycznego/sprzedawcy z urzędu. Intencją jest zapewnienie, aby nie dochodziło do sytuacji dyskryminacyjnych na rynku, a więc przypadków, gdy w sposób nieuzasadniony oraz dowolny dochodziłoby do odmowy świadczenia usług danemu podmiotowi (zob. Prawo energetyczne. Efektywność energetyczna. Tom I. Komentarz red. dr hab. Marzena Czarnecka, Tomasz Ogłódek, system Legalis ).

Ustawa Prawo energetyczne zapewnia realizację zasady równoprawnego traktowania w szeregu przepisach. Wskazać można chociażby nałożony na przedsiębiorstwo obowiązek niezwłocznego poinformowania Prezesa URE o odmowie zawarcia umowy o przyłączenie (art. 7 ust. 1 ustawy); kompetencje dla Prezesa URE do rozstrzygania spraw spornych w związku z odmową zawarcia umowy o przyłączenie lub o świadczenie usług przesyłu lub dystrybucji energii i paliw gazowych, magazynowania oraz skraplania lub regazyfikacji skroplonych paliw gazowych (art. 8 ustawy), kompetencje Prezesa Urzędu określone w art. 23 ustawy, czy możliwość nakładania kary pieniężnych (art. 56 ustawy). Zasada równoprawnego traktowania nie może być jednak interpretowana w ten sposób, że w przypadku jej naruszenia można oczekiwać każdorazowego nakazania zawarcia umowy kompleksowej. Jak to już wyjaśniono wyżej, umowa kompleksowa może być zawarta tylko wówczas, gdy nieruchomość została uprzednio przyłączona do sieci, i co oczywiste, taka umowa nie została już w odniesieniu do tego przyłącza uprzednio zawarta. Jeżeli przesłanki te nie są spełnione łącznie, nie można domagać się zawarcia umowy, nawet gdyby w odniesieniu do innego podmiotu taka umowa była zawarta. Nawet zatem ewentualne stwierdzenie naruszenia zasady równoprawnego traktowania w stosunku do odwołującej (czego w sprawie nie wykazano), nie mogłoby to prowadzić do żądanych odwołaniem rezultatów tj. orzeczenia, że na sprzedawcy z urzędu ciąży obowiązek zawarcia umowy kompleksowej. Nie można upatrywać naruszenia zasady równego traktowania w tym, że umowa kompleksowa została zawarta wcześniej z R. W.. Zawarcie tej umowy łączyło się bowiem z istnieniem przyłączenia do sieci. Stanowi to dodatkowy argument, że zarzut odwołania nie mogły prowadzić do uwzględniania jego żądań.

Podsumowując, przepisy ustawy Prawo energetyczne nakładają na sprzedawcę z urzędu obowiązek przestrzegania zasady równoprawnego traktowania. Obowiązek ten może być egzekwowany przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki w ramach działań kontrolnych. Naruszenie zasady, wyrażonej w art. 5a ustawy Prawo energetyczne , która obliguje do równego traktowania i zawarcia umowy kompleksowej, może być jednak podstawą do nakazania zawarcia umowy jedynie przy spełnieniu przesłanek jej zawarcia określonych w ustawie. Natomiast w sprawie niniejszej po pierwsze nie zostało wykazane, że do nieruchomości zajmowanej przez odwołującą paliwo gazowe może być dostarczane na podstawie przyłącza, które nie jest objęte inną umowa kompleksową, a po drugie nie wykazano, aby np. w innych stanach faktycznych, sprzedawca z urzędu zawierał kilka umów kompleksowych w odniesieniu do nieruchomości wyposażonej w jedno przyłącze. Zarzut naruszenia zasady równego traktowania nie został w żadne sposób umotywowany, a tym bardziej wykazany.

Zgodnie z art. 8 § 1 k.p.a. organy administracji publicznej prowadzą postępowanie w sposób budzący zaufanie jego uczestników do władzy publicznej, kierując się zasadami proporcjonalności, bezstronności i równego traktowania. Z zasady pogłębiania zaufania obywateli do państwa wynika przede wszystkim wymóg praworządnego i sprawiedliwego postępowania i rozstrzygnięcia sprawy przez organ administracji publicznej. Tylko bowiem postępowanie odpowiadające takim wymogom i decyzje wydane w wyniku tak ukształtowanego postępowania mogą wzbudzać zaufanie obywateli do organów administracji publicznej nawet wtedy, gdy decyzje administracyjne nie uwzględniają ich żądań. W celu realizacji tej zasady konieczne jest ścisłe przestrzeganie prawa, zwłaszcza w zakresie dokładnego wyjaśnienia okoliczności sprawy oraz konkretnego ustosunkowania do żądań i twierdzeń stron ( por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 3 marca 2005 r., sygn. akt VI SA/Wa 789/04, LEX nr 189248). Zasada zaufania obywatela do państwa pozwala mu bowiem przypuszczać, iż dokonywane wobec niego czynności, przez będący emanacją państwa organ, czy inną jednostkę do tego upoważnioną, są zgodne z obowiązującymi przepisami prawa ( por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 grudnia 2005 r., sygn. akt I OSK 208/05, LEX nr 188971). Nie będzie sprzyjać realizacji zasady prowadzenia postępowania w sposób budzący zaufanie jego uczestników do władzy publicznej podejmowanie w takiej samej sprawie przeciwstawnych działań przez organy państwa, dokonywanie skrajnie różnej oceny tego samego stanu faktycznego przez organy administracji, jak również zmienność rozstrzygnięć podejmowanych w sprawie przez organy administracji. Zmienność poglądów prawnych wyrażonych na tle tego samego stanu faktycznego - od pozytywnego przez negatywne rozstrzygnięcie - jest działaniem niezgodnym z tą zasadą i wpływa ujemnie na świadomość i kulturę prawną obywateli ( zob. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 15 grudnia 2023 r. II SA/Po 583/23).

Sąd nie dopatrzył się uchybień w postępowaniu prowadzonym przez Prezesa URE i uznał, iż Prezes dokonał prawidłowych ustaleń, jak i trafnej oceny prawnej, którą Sąd aprobuje w pełnej rozciągłości.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd Okręgowy, wobec braku podstaw do uwzględnienia odwołania, oddalił je jako bezzasadne - art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c.

O kosztach sądowych – części opłaty sądowej od odwołania, od której uiszczenia w toku procesu została zwolniona odwołująca, Sąd orzekł na podstawie wykładni a contrario art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005 r. (Dz.U. Nr 167, poz. 1398). Koszty te przejęte zostały na rachunek Skarbu Państwa.

Natomiast o pozostałych kosztach procesu, w postaci kosztów zastępstwa procesowego strony wygrywającej proces - Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, orzeczono na podstawie art. 98 i art. 99 k.p.c. Zasada odpowiedzialności za wynik procesu polega na obowiązku zwrotu kosztów procesu przez stronę przegrywającą sprawę. W konsekwencji kosztami zastępstwa procesowego Prezesa Urzędu, określonymi na podstawie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. (Dz. U. z 2023 r. poz. 1935 z późn. zm.) na 720,00 zł, obciążono odwołującą. Odwołująca na chwilę zamknięcia rozprawy nie wykazała, aby jej sytuacja w odniesieniu do ustaleń poczynionych przez Sąd Okręgowy w Warszawie przy wydaniu postanowienia z dnia 29 listopada 2023 r. (k. 55) uległa zmianie. Ty samym Sąd nie znalazł podstaw dla zastosowania wyjątkowej instytucji z art. 102 k.p.c.

08.07.2024 r.

SSO Małgorzata Wiliński

Sygn. akt XVII AmE 137/23

ZARZĄDZENIE

(...)

(...)

(...)

08.07.2024 r.

SSO Małgorzata Wiliński