Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 września 2022 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

Przewodniczący –	Sędzia SO Anna Maria Kowalik
Protokolant –	Starszy sekretarz sądowy Joanna Preizner - Offman

po rozpoznaniu 29 września 2022 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) sp. z o.o. w P.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezes Urzędu Regulacji Energetyki z 29 kwietnia 2021 r. Nr (...) (...)

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od (...) sp. z o.o. w P. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720,00 zł (siedemset dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sędzia SO Anna Maria Kowalik

Sygn. akt XVII AmE 141/21

UZASADNIENIE

Decyzją z 29 kwietnia 2021 r. Nr(...)Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (dalej Prezes URE, Pozwany), na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 12 w zw. z art. 56 ust. 2, 3, i 6 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2018 r., poz. 755, 650, 685 i 771) (dalej p.e.) oraz art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 256 ze zm.) (dalej k.p.a.), po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego, orzekł, że:

1.  (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. (dalej Powódka, Przedsiębiorca) naruszyła:

a)  Warunek nr 1, określający przedmiot i zakres działalności, koncesji na obrót paliwami ciekłymi z 11 października 2005 roku Nr (...), w brzmieniu nadanym decyzją Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z 7 lutego 2019 r. nr (...).(...), udzielonej Przedsiębiorcy na okres od 20 października 2005 roku do 31 grudnia 2030 r., w ten sposób, że w okresie od 3 stycznia 2020 roku do 9 września 2020 roku eksploatowała stację paliw ciekłych zlokalizowaną w miejscowości B. przy ulicy (...) ;

b)  Warunek nr 2.2.3. koncesji na obrót paliwami ciekłymi z 11 października 2005 roku Nr (...), w brzmieniu nadanym decyzją Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z 7 lutego 2019 r. nr (...), udzielonej Przedsiębiorcy na okres od 20 października 2005 roku do 31 grudnia 2030 r., w ten sposób, że w okresie od 7 lutego 2019 roku do 6 stycznia 2020 roku eksploatowała zbiornik magazynowy gazu płynnego LPG posadowiony na terenie stacji paliw ciekłych zlokalizowanej w T. przy ulicy (...), który nie został dopuszczony do użytkowania przez właściwy organ nadzoru budowlanego;

2.  za działania opisane w punkcie 1, wymierzył Przedsiębiorcy karę pieniężną w łącznej wysokości 85 000,00 zł, w tym:

a)  60 000,00 zł za działanie opisane w pkt 1a),

b)  25 000,00 zł za działanie opisane w pkt 1b).

Od powyższej Decyzji powódka złożyła odwołanie, zaskarżając ją w całości i zarzucając:

1.  Obrazę przepisów prawa procesowego w ramach mającego wpływ na treść orzeczenia a to art. 7 k.p.a., art. 7a § 1 k.p.a., art. 8 § 1 i 2 k.p.a., art. 9 k.p.a., art. 77 k.p.a. i art. 107 § 1 i 3 k.p.a. poprzez dowolną oraz wybiórczą ocenę materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, skutkiem którego było wydanie decyzji nieodpowiadającej prawu, a także zaniechanie wszechstronnego rozważania materiału dowodowego, ze szczególnym uwzględnieniem dokumentacji zaległej w aktach sprawy w tym dokumentacji przedłożonej w formie załączników do wniosku o udzielenie koncesji udzielonej 7 lutego 2019 roku zmienionej decyzją z 10 września 2020 r. i zaciągnięcie materiału dowodowego z rzeczonej dokumentacji do realiów niniejszej sprawy, co umożliwiłoby podjęcie decyzji w oparciu o uzupełniony materiał dowodowy;

2.  Błąd w ustaleniach faktycznych przejawiający się w pominięciu przy rozpoznawaniu sprawy informacji wskazujących na bezsporną okoliczność, iż Powódka nie naruszyła warunków koncesji, albowiem wbrew twierdzeniom Pozwanego, w zakresie usunięcia zbiorników gazu płynnego Powódka posiadała dokument urzędowy wydany przez Urząd Dozoru Technicznego, potwierdzający możliwość korzystania z podziemnego zbiornika gazowego stosownie do decyzji z 26 maja 2020 roku, wydanej w następstwie uprzedniej decyzji tego urzędu z 15 maja 2018 roku, co skutkuje w całości upadkiem zarzutu wskazanego w treści zaskarżonej Decyzji;

3.  Błąd w ustaleniach faktycznych polegający na błędnym ustaleniu, iż doszło do naruszenia koncesji przez Powódkę, poprzez jednostronne uznanie, iż w okresie od 3 stycznia 2020 roku do 9 września 2020 roku eksploatowała stację paliw zlokalizowaną w B. przy ul. (...), bez wymaganego zawiadomienia Prezesa URE, podczas gdy w rzeczonym okresie rzeczona stacja już w dacie 5 września 2019 roku została zgłoszona do Prezesa URE, a zatem od tej chwili Pozwany posiadał wiedzę o wykorzystywaniu wskazanej stacji przez Powódkę do celów posiadanej koncesji zgodnie z jej postanowieniami, tym samym brak jest możliwości przypisanie Powódce winy czy nawet niedbalstwa, ponieważ dokonała w realiach rozpoznawanej sprawy, staranności w wymaganym zakresie, podczas gdy nie istnieje żaden przepis który nakazywałby wstrzymanie się z eksploatacją w ramach posiadanej koncesji do czasu rozstrzygnięcia zawiadomienia przez Pozwanego, toteż argumentacja która legła u podstaw zaskarżonej Decyzji, w rozumieniu prezentowanym przez Prezesa URE, nie dość że tworzy niebezpieczny precedens, albowiem kreowałby wymogi koncesyjne w oderwaniu od materialnoprawnych przesłanek uchybiając zasadzie legalizmu demokratycznego państwa prawa, co w konsekwencji doprowadziłoby do biznesowego paraliżu w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej przez przedsiębiorców energetycznych posiadających ważną koncesję;

4.  Naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 56 ust. 1 pkt 12 p.e. poprzez niewłaściwe zastosowanie, polegające na wstępnym uznaniu, że Powódka naruszyła obowiązki wynikające z koncesji, co w konsekwencji doprowadziło do nałożenia na Powódkę kary pieniężnej, podczas gdy należyte zgromadzenie materiału dowodowego, prawidłowa ocena dowodów przy uwzględnieniu doświadczenia życiowego jak i zawodowego powinna doprowadzić do zgoła odmiennych wniosków od zaprezentowanych w uzasadnieniu decyzji.

W oparciu o powyższe zarzuty, Powódka wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości oraz zasądzenie od Pozwanego na rzecz Powódki kosztów postepowania odwoławczego z uwzględnieniem wpisu sądowego w kwocie 1 000,00 zł, opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł oraz kosztów zastępstwa adwokackiego wg. norm przepisanych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od rzeczonych kosztów od dnia uprawomocnienia się orzeczenia.

Pozwany złożył odpowiedź na odwołanie, w której wniósł o oddalenie odwołania i zasądzenie od Powódki na rzecz Pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Rozpoznając odwołanie Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki decyzją z 7 lutego 2019 r. nr (...) ustalił jednolity tekst koncesji udzielonej (...) sp. z o.o. w P., na obrót paliwami ciekłymi z 11 października 2005 roku Nr (...). W punkcie 1 „PRZEDMIOT I ZAKRES" tej decyzji, Prezes URE określił, zakres w jakim przedsiębiorca może wykonywać koncesjonowaną działalność gospodarczą. Zgodnie z brzmieniem tego punktu: „Przedmiot działalności objętej niniejszą koncesją stanowi działalność gospodarcza w zakresie obrotu paliwami ciekłymi:

-

gazem płynnym, w tym konfekcjonowanym gazem płynnym w butlach o kodach CN: 2711 12, 2711 13, 2711 14 00, 2711 19 00;

-

benzynami silnikowymi o kodach CN:2710 12 45, 2710 12 49;

-

olejami napędowymi o kodach CN: 2710 19 43, 2710 20 11;

przy wykorzystaniu stacji paliw ciekłych zlokalizowanych:

1. w T., ul. (...),

2. w miejscowości Ł. (...),

3. w R., ul. (...).

II. gazem płynnym konfekcjonowanym w butlach o kodach CN: 2711 12, 2711 13, 2711 14 00, 2711 19 00 na zasadzie pośrednictwa w sprzedaży bez wykorzystania infrastruktury technicznej do której Koncesjonariusz posiada tytuł prawny.

Jednocześnie zgodnie z treścią warunku 2.2.2. ww. koncesji „Koncesjonariuszowi nie wolno eksploatować stacji paliw lub bazy paliw, niespełniających warunków technicznych określonych obowiązującymi przepisami (decyzja koncesyjna z 07/02/2019 r. k.20-21 akt adm.).

Pismem z 6 stycznia 2020 roku Powódka wystąpiła do Prezesa URE z wnioskiem o zmianę koncesji na obrót paliwami ciekłymi poprzez:

1)  rozszerzenie koncesji na obrót paliwami ciekłymi o stację paliw położoną w B. przy ulicy (...) z dniem 1 stycznia 2020 roku;

2)  zakończenie działalności obrotu paliwami ciekłymi na stacji paliw położonej w T. przy ul. (...) z dniem 31 grudnia 2019 roku. Na stacji tej będzie prowadzona działalność obrotu paliwami ciekłymi przez koncesjonariusza (...) Grupa sp. z o.o. w P. (Wniosek Powódki k.13-14 akt adm.).

Po rozpoznaniu powyższego wniosku, Prezes URE 10 września 2020 r. wydał decyzję nr (...), mocą której zmienił udzieloną Powódce koncesję na obrót paliwami ciekłymi w ten sposób, iż przedmiot działalności określił w następujący sposób „1. Przedmiot działalności objętej niniejszą koncesją stanowi działalność gospodarcza polegająca na obrocie następującymi paliwami ciekłymi:

-

gazem płynnym LPG, w tym konfekcjonowanym gazem płynnym w butlach o kodach CN: 2711 12, 2711 13, 2711 14 00, 2711 19 00; z wyłączeniem mieszanin propanu- butanu uzyskiwanych w procesach uzdatniania płynów złożowych;

-

benzynami silnikowymi o kodach CN:2710 12 45, 2710 12 49;

-

olejami napędowymi o kodach CN: 2710 19 43, 2710 20 11;

przy wykorzystaniu stacji paliw ciekłych zlokalizowanych:

1. w miejscowości Ł. (...);

2. w R., ul. (...);

3.. w B., ul. (...);

II.

-

gazem płynnym LPG, w tym konfekcjonowanym w butlach o kodach CN: 2711 12, 2711 13, 2711 14 00, 2711 19 00, z wyłączeniem mieszanin propanu- butanu uzyskiwanych w procesach uzdatniania płynów złożowych,

-

benzynami silnikowymi o kodach CN:2710 12 45, 2710 12 49;

-

olejami napędowymi o kodach CN: 2710 19 43, 2710 20 11;

na zasadzie pośrednictwa w sprzedaży bez wykorzystania infrastruktury technicznej eksploatowanej przez Koncesjonariusza (Decyzja koncesyjna k.16-19 akt adm.).

W toku postępowania wyjaśniającego, Prezes URE ustalił, że Powódka figurowała jako odbiorca paliw ciekłych pod adresem B. ul. (...), od 3 stycznia 2020 roku do 9 września 2020 roku, we wskazanym okresie 131 razy była odbiorcą paliw ciekłych w łącznej ilości przekraczającej 1 350 000 litrów (Pismo Ministerstwa Finansów Szefa Krajowej Administracji Skarbowej z 01/10/2020 r. k.2 -5 akt adm.).

Ponadto Powódka dokonała „modyfikacji” stacji paliw zlokalizowanej w T. przy ul. (...), w ten sposób, że zamieniła dwa naziemne zbiorniki magazynowe o pojemności 4,85 m ^{( 3 )}każdy- łącznie 9,70 m ^{( 3)}, na jeden podziemny zbiornik magazynowy o pojemności 9,15 m ^{( 3)} bez wymaganego pozwolenia na budowę, jedynie w ramach pozwolenia na budowę z 30 kwietnia 1999 roku nr (...) (Pismo Powódki z 07/01/2019 r. k. 15 verte, Decyzja z (...) r. k. 12 akt adm.).

Tymczasem z informacji przekazanych przez Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowalnego Miasta T. wynikało, że wymiana dwóch naziemnych zbiorników magazynowych gazu płynnego LPG na jeden podziemny zbiornik magazynowy gazu płynnego LPG na stacji paliw zlokalizowanej na działce (...) obręb (...) przy ul. (...) T. stanowi przebudowę stacji i zgodnie z art. 29 ust. 2 pkt 1a obowiązującego w chwili dokonania przebudowy, prawa budowalnego wymagało od Inwestora uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę, jednakże taka decyzja nie została wydana dla inwestycji polegającej na wymianie dwóch naziemnych zbiorników magazynowych gazu płynnego LPG na jeden podziemny zbiornik magazynowy gazu płynnego w latach 2017-2020 (Pismo (...) r. k. 8 akt adm. i z 25/02/2021 r. k. 36 akt adm.).

Mając na uwadze powyższe ustalenia, Prezes URE, 1 lutego 2021 r. wszczął postępowanie administracyjne w prawie wymierzenia Powódce kary pieniężnej w związku z możliwością naruszenia przez nią warunku 1, określającego przedmiot i zakres działalności, oraz warunku 2.2.3. koncesji na obrót paliwami ciekłymi z 11 października 2005 roku, w brzmieniu ustalonym decyzją z 7 lutego 2019 roku, udzielonej Powódce na okres od 20 października 2005 roku do 31 grudnia 2030 roku. W związku z powyższym, Prezes URE wezwał wówczas Powódkę do nadesłania dokumentów dotyczących:

1)  informacji ogólnej o sytuacji finansowej Przedsiębiorcy;

2)  oświadczenie o osiągniętych w 2020 roku przychodach i dochodach z działalności koncesjonowanej w zakresie obrotu paliwami ciekłymi,

3)  statystycznego sprawozdania finansowego F-01 za 2020 rok, jeżeli Przedsiębiorca był zobowiązany do jego złożenia,

4)  zestawienia faktur sprzedaży paliw ciekłych przy wykorzystaniu stacji paliw zlokalizowanej w B. przy ul. (...) od dnia 1 stycznia do 9 września 2020 roku,

5)  zestawienia faktur sprzedaży gazu płynnego przy wykorzystaniu stacji paliw zlokalizowanej w T. przy ul. (...) od dnia 7 lutego 2020 roku do 6 stycznia 2020 roku (Wezwanie k.28-31 akt adm.).

Odpowiadając na powyższe wezwanie, Powódka zaprzeczyła wszystkim zarzutom wyartykułowanym w piśmie z 1 lutego 2021 roku, jakoby uchybiła warunkom koncesji. Wyjaśniła, że jej działanie zawsze cechowała i cechuje postawa przestrzegania prawa, a wszelkie działania związane z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa znajdują odzwierciedlenie – w przepisach prawa. Dodatkowo oświadczyła, że do pisma dołącza dokumentację przemawiającą na jej korzyść i uzasadniającą jej stanowisko. Jednakże rzeczonej dokumentacji nie dołączyła ( pismo z 22/02/2021 r.k.33 akt adm.).

Dokumenty dotyczące osiągniętych przychodów z tytułu prowadzonej działalności w roku 2020 r. oraz pozostałe do których złożenia wezwał Prezes URE w piśmie z 1 lutego 2020 roku, Powódka przedłożyła 23 marca 2021 r. (Pismo Powódki z 16/03/2021 r. k.40-41 akt adm.).

Pismem z 29 marca 2021 r. Prezes URE zawiadomił Powódkę o zakończeniu postępowania dowodowego oraz o możliwości zapoznania się ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym w celu ewentualnego wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłaszanych żądań. Dodatkowo poinformował, że w celu skorzystania z tego uprawnienia strona powinna złożyć do organu wniosek w formie wiadomości e-mail na adres elektroniczny (...), w terminie do 7 dni od dnia otrzymania niniejszego zawiadomienia (Zawiadomienie k. 50 akt adm.). Powódka nie skorzystała z tego prawa (okoliczność niesporna).

Prezes URE 29 kwietnia 2021 roku wydał zaskarżoną Decyzję (Decyzja k.52-66 akt adm.).

Powódka w 2020 r. osiągnęła z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej przychody w wysokości (...) zł, a z działalności koncesjonowanej – (...) zł oraz dochód z tej działalności w wysokości (...) zł (Sprawozdanie o przychodach, kosztach i wyniku finansowym oraz o nakładach na środki trwałe k.42-45 akt adm., Pismo Powódki z 16/03/2021 r. k. 40-41 akt adm.).

W tym stanie faktycznym Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

W ocenie Sądu zaskarżona Decyzja jest prawidłowa i słuszna, a podnoszone przez Powódkę w odwołaniu zarzuty nie mogą skutkować zmianą tej Decyzji.

Stosownie do treści art. 56 ust. 1 pkt 12 p.e. karze pieniężnej podlega ten, kto nie przestrzega obowiązków wynikających z koncesji. Należy przy tym zaznaczyć, że naruszenie któregokolwiek z obowiązków określonych w koncesji jest wystarczającą przesłanką do zastosowania przepisu art. 56 ust. 1 pkt 12 p.e. i wymierzenia na tej podstawie, w oparciu o art. 56 ust. 2 pkt 1 powołanej ustawy, kary pieniężnej przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. Przepis art. 56 ust. 1 pkt 12 p.e. stanowi więc samodzielną podstawę do wymierzenia kary przedsiębiorcy za niedochowanie obowiązków udzielonej koncesji i nie wymaga wykazania zawinionego działania lub zaniechania przedsiębiorcy.

W tym miejscu należy stwierdzić, że Powódka akceptując warunki koncesji na obrót paliwami ciekłymi zaaprobowała oznaczony przez organ przedmiot i zakres działalności w ramach koncesji na zasadzie art. 37 ust. 1 pkt 2 p.e., który stanowi, że koncesja powinna określać przedmiot oraz zakres działalności objętej koncesją. Punkt 1 otrzymanej przez powódkę koncesji określa więc przedmiot koncesji i zakres koncesji, czyli rodzaj paliw będących przedmiotem obrotu oraz środki przyjęte do wykonywania czynności obrotu paliwami ciekłymi, czyli infrastrukturę stosowaną do prowadzenia obrotu. Zgodnie zatem z treścią pkt 1 koncesji z 11 października 2005 roku, w brzmieniu nadanym decyzją z 7 lutego 2019 r., przedmiot działalności objętej niniejszą koncesją stanowić miała działalność gospodarcza w zakresie obrotu paliwami ciekłymi przy wykorzystaniu stacji paliw zlokalizowanych:

1. w T., ul. (...),

2. w miejscowości Ł. (...),

3. w R., ul. (...).

Podkreślenia wymaga, że wszelkie działanie wychodzące poza granice uprawnień przyznanych koncesjonariuszowi stanowi naruszenie zasad koncesji. Skoro bowiem koncesja wyznacza ramy działalności koncesjonowanej jaką koncesjonariusz może podjąć, każde działanie podlegające koncesjonowaniu niemieszczące się w ramach uprawnień wynikających z koncesji należy ocenić jako sprzeczne z warunkami koncesji. Toteż prowadzenie sprzedaży paliw na stacjach nieujętych w koncesji narusza warunki, pod jakimi koncesjonariusz otrzymał koncesję. Organ regulacyjny wydaje wszak koncesję sprawdzając wcześniej, czy Przedsiębiorca spełnia warunki określone prawem, aby prowadzić działalność koncesjonowaną w danym zakresie i stąd w tym zakresie, po pozytywnym rozpoznaniu wydaje rozstrzygnięcie, nadając adekwatne uprawnienia. Organ wydaje więc koncesję pod warunkiem prowadzenia jej w kształcie określonym w koncesji.

Powódka powinna być świadoma tego, że każde rozszerzenie bądź ograniczenie wykonywanej działalności wymaga zawiadomienia Prezesa URE oraz jednocześnie złożenia wniosku o zmianę koncesji – w przypadku, gdy zmiana ta powoduje potrzebę zmiany zapisów koncesji, co zapisano w pkt 2.3.2. koncesji. Przy czym zwłaszcza rozszerzenie działalności aktualizuje potrzebę weryfikacji przez organ pod kątem spełniania wymogów tej dodatkowej działalności.

Sąd uznał również, że prawidłowo w decyzji, Prezes URE uznał, że Powódka dopuściła się naruszenia pkt. 2.2.3. koncesji zgodnie z którym „Koncesjonariuszowi nie wolno eksploatować stacji paliw lub bazy paliw niespełniających warunków technicznych określonych obowiązującymi przepisami.”. Tymczasem Powódka w okresie od 7 lutego 2019 r, do 6 stycznia 2020 r. użytkowała zbiornik podziemny na stacji w T. przy ul. (...) bez uprzedniego uzyskania pozwolenia na jego budowę.

Wbrew stanowisku Powódki modernizacja stacji paliw zlokalizowanej w T. przy ulicy (...) polegająca na wymianie dwóch naziemnych zbiorników magazynowych o pojemności 4,85 m ³ każdy- łącznie 9,70 m ³, na jeden podziemny zbiornik magazynowy o pojemności 9,15 m ³, nie mogła być wykonana w oparciu o pozwolenia na budowę z 30 kwietnia 1999 roku, albowiem taka wymiana wymaga uzyskania pozwolenia na budowę, co jednoznacznie potwierdził Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowalnego w T. w pismach z 20 listopada 2020 r. (k. 8 akt adm.) i 25 lutego 2021 r. (k. 36 akt adm.).

Słusznie Pozwany w uzasadnieniu Decyzji zauważył, że „modernizacji” stacji paliw nie można uznać za jej remont, ponieważ zgodnie z przepisem § 3 ust. 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki z 21 listopada 2005 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi dalekosiężne do transportu ropy i produktów naftowych i ich usytuowanie (Dz. U. z 2014 r., poz. 1853 z zm.), nie stanowi przebudowy bazy lub stacji paliw płynnych naprawa uszkodzonego zbiornika lub jego elementów, naprawa lub wymiana odcinków i elementów rurociągu technologiczne oraz wymiana stanowiska nalewczego lub odmierzacza paliw płynnych. A contrario wszystkie inne działania należy uznać za przebudowę stacji paliw wymagającą pozwolenia na budowę albo przynajmniej stosownego zgłoszenia.

Ustalenie, że doszło do naruszenia przez Powódkę warunku 1 oraz 2.2.3 koncesji na obrót paliwami ciekłymi, uzasadnia wymierzenie jej kary pieniężnej na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 12 p.e. Sama bowiem odpowiedzialność za naruszenie warunków koncesji na zasadzie art. 56 ust. 1 pkt 12 p.e. jest odpowiedzialnością obiektywną. Nie jest konieczne wykazanie umyślnej albo nieumyślnej winy ukaranego podmiotu. Jednakże nie oznacza to, że nie istnieje możliwość ograniczenia lub wyłączenia przedmiotowej odpowiedzialności (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 01 czerwca 2010 r. sygn. III SK 5/10, LEX nr 622205). Jak słusznie wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z 5 lutego 2015 r. (sygn. akt III SK 36/14, LEX nr 1652700) o ile do zastosowania klasycznych sankcji administracyjnych wystarczające jest stwierdzenie obiektywnego stanu niezgodności zachowania adresata z treścią normy, o tyle w przypadku nakładania przez organ kary pieniężnej, wymierzania jej wysokości oraz oceny możliwości odstąpienia od jej wymierzenia, istotną rolę odgrywają czynniki o charakterze subiektywnym, odtwarzane w oparciu o analizę całokształtu zachowania karanego przedsiębiorcy, jego motywacji, kontekstu zarzucanego mu naruszenia, czy chociażby wpływu przedsiębiorstwa na uchybienie obowiązujących norm. Jak podał Sąd Najwyższy, ukształtowała się zatem linia orzecznicza, zgodnie z którą przyjęto, że przedsiębiorstwo energetyczne może uniknąć kary, gdy wykaże, że obiektywne okoliczności danej sprawy uniemożliwiają mu przypisanie odpowiedzialności za naruszenia przepisów ustawy z uwagi na podjęte przez to przedsiębiorstwo działania o charakterze ostrożnościowo- prewencyjnym.

W niniejszej sprawie, Powódka nie podjęła stosownych działań o takim charakterze. W szczególności nie wystąpiła o zmianę koncesji w zakresie przedmiotu i zakresu działalności, co pozwoliłoby zapobiec rozbieżnościom między faktycznym sposobem prowadzonej działalności a uprawnieniami wynikającymi z koncesji. Warto w tym miejscu podkreślić, że stanowisko Prezesa URE oraz judykatury w tym zakresie jest jednoznaczne, a mianowicie, że prowadzenie działalności koncesjonowanej na stacji paliw nie wymienionej w koncesji, wymaga jej rozszerzenia. Zatem Powódka przy zachowaniu minimum staranności mogła uzyskać wiedzę w tym zakresie.

Odnośnie zaś przebudowy stacji paliw w T. przy ulicy (...), to Powódka swobodnie i bez istnienia podstaw prawnych, uznała że wymiana dwóch zbiorników naziemnych na jeden podziemny nie wymaga pozwolenia na budowę, choć jak wynika ze zgromadzonego materiału dowodowego stanowisko organu nadzoru budowalnego było jednoznaczne. Powódka nie wyjaśniła również, jakie okoliczności jej zdaniem przemawiały za uznaniem, że pozwolenie na budowę wydane 1999 roku na budowę dwóch zbiorników naziemnych, uprawnia do ich wymiany na jeden naziemny. Fakt, iż Urząd Dozoru Technicznego dopuścił rzeczony zbiornik do użytku, nie oznacza, że jego budowa była zgodna z prawem, bowiem UDT zajmuje się jedynie sprawdzeniem, czy określone urządzenie spełnia normy i może być użytkowane. Natomiast o tym, czy taki zbiornik może być w ogóle wybudowany w danym miejscu decyduje organ nadzoru budowalnego. Inaczej mówiąc, Powódka przed rozpoczęciem „modernizacji” powinna uzyskać pozwolenie na budowę, a następnie decyzję UDT dopuszczającą zbiornik do użytkowania. Brak choćby jednego z tych elementów powoduje, iż działania Powódki należy uznać za sprzeczne z przepisami prawa, a co za tym związane również z warunkami koncesji.

Naruszenie Powódki należało zatem przeanalizować przez pryzmat art. 56 ust. 6 p.e., uwzględniając stopień szkodliwości czynu, stopień zawinienia oraz dotychczasowe zachowanie podmiotu i jego możliwości finansowe.

Jeśli chodzi o kwestię zawinienia Powódki stwierdzić trzeba, że nie wykazała się należytą starannością wymaganą od profesjonalnie działającego na rynku podmiotu. Należytą staranność dłużnika w zakresie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej ocenia się zgodnie z art. 355 § 2 k.c. przy uwzględnieniu zawodowego charakteru tej działalności. Natomiast wyjątkowy charakter działalności koncesjonowanej przemawia za ustaleniem ponadprzeciętnego poziomu staranności, jaką powinien się wykazać koncesjonariusz. Powódka niewątpliwie takiej staranności nie wykazała. Pomimo jasnych uregulowań prawnych i jednoznacznego stanowiska prezentowanego w doktrynie i orzecznictwie, w tym Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, iż nie można prowadzić działalności koncesjonowanej w zakresie innym niż ustalony w koncesji, nie wstrzymała się z podjęciem rozszerzonej działalności wbrew zakresowi posiadanej koncesji (por. wyrok SOKiK z 13/12/2021 r., sygn. akt XVII AmE 63/20, Lex nr 3342850, wyrok SOKiK z 09/02/2016 r.,sygn. akt XVII AmE 76/15, Lex nr 2487857). Natomiast jako profesjonalny przedsiębiorca działający już w obrocie paliwami powinna mieć wiedzę, że po pierwsze, każda zmiana zakresu prowadzonej działalności wymaga zmiany koncesji i po drugie, że budowa nowego zbiornika na stacji paliw wymaga uzyskania pozwolenia organów nadzoru budowalnego. Dlatego działanie sprzeczne z obowiązującymi ją warunkami dotychczasowej koncesji trzeba uznać za zawinione zaniechanie, a jego stopień określić jako duży.

Na marginesie należy stwierdzić, że wyrok Sądu Apelacyjnego z 3 lipca 2019 r. sygn. akt VII AGa 2214/18, na który powołała się Powódka w uzasadnieniu odwołania, został wydany w odmiennym stanie prawnym, niż ten obowiązujący w chwili wydawania zaskarżonej Decyzji i z tej przyczyny nie mógł mieć zastosowania w sprawie.

Oceniając stopień szkodliwości czynu w świetle art. 115 § 2 k.k., wobec braku definicji legalnej tego pojęcia w Prawie energetycznym, Sąd musiał wziąć pod uwagę, że Powódka wykonywała działalność niezgodnie z podstawowymi, generalnymi założeniami jej funkcjonowania na rynku obrotu paliwami określonymi w koncesjach, prowadząc działalność koncesjonowaną na stacji w B., która nie była objęta koncesją w okresie od 3 stycznia 2020 roku do 9 września 2020 roku czyli przez 8 miesięcy i jak słusznie zauważył Pozwany na znaczną skalę, bowiem w tym okresie 131 razy była odbiorcą paliw ciekłych na przedmiotowej stacji, w łącznej ilości 1 350 000 litrów. Ponadto wystawiła (...) dowodów sprzedaży o wartości (...) zł.

Jeszcze raz trzeba podkreślić, że organ nie miał możliwości zbadania przed rozpoczęciem przez Powódkę działalności w tym rozszerzonym zakresie, czy spełnia ona ustawowe wymagania prowadzonej działalności koncesjonowanej w tym zakresie, w tym zwłaszcza wszystkie warunki gwarantujące prawidłowe wykonywanie działalności w rozszerzonym zakresie.

W zakresie nieuzyskania pozwolenia na budowę w przypadku wymiany zbiorników na stacji paliw w T. należy podkreślić, że Powódka dokonała własnej i swobodnej interpretacji przepisów, nie wystąpiła również do organu nadzoru budowalnego dysponującego odpowiednią wiedzą i doświadczeniem w tym zakresie, z zapytaniem, czy przyjęta przez nią wykładnia jest prawidłowa ? Tym samym organy nadzoru budowalnego zostały pozbawione możliwości zweryfikowania, czy planowana przez Powódkę przebudowa stacji paliw jest zgodna z obowiązującymi przepisami i stan ten trwał od 7 lutego 2019 r. do 6 stycznia 2020 roku.

Na ocenę zachowania Powódki ma również wpływ to, że nie zaniechała naruszania prawa dobrowolnie, tylko stan naruszenia ustał w przypadku naruszenia warunku 1 Koncesji, poprzez uzyskanie 10 września 2020 roku rozszerzenia dotychczasowej koncesji o stację paliw w B.. Natomiast odnośnie naruszenia warunku 2.2.3. Koncesji, to Powódka zaprzestała prowadzenia działalności koncesjonowanej na stacji paliw w T. przy ul. (...) z dniem 5 stycznia 2020 roku.

W związku z powyższym, w niniejszej sprawie nie zachodzą wskazane w art. 56 ust. 6a p.e. przesłanki uzasadniające odstąpienie od wymierzenia kary pieniężnej. Zgodnie z powołanym przepisem Prezes Urzędu Regulacji Energetyki może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli stopień szkodliwości czynu jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek. Przesłanki te nie wystąpiły jednak kumulatywnie jak tego wymaga ustawa, gdyż stopień szkodliwości obu czynów Powódki był znaczny.

Podkreślić też trzeba, że Sąd Najwyższy aktualnie prezentuje stanowisko, że odstąpienie od wymierzenia kary ze względu na znikomą szkodliwość czynu pozostawione jest w znacznej mierze uznaniu administracyjnemu. Zważywszy zaś, że to Prezes URE kształtuje politykę wymiaru kar wobec przedsiębiorców popełniających delikty administracyjne, znając specyfikę rynku energii i problemy tego sektora gospodarki, to Sąd tylko wyjątkowo, może zastosować art. 56 ust. 6a p.e., o ile ukarany przedsiębiorca zdoła wykazać, że organ przekroczył zasady uznania administracyjnego oraz że stopień szkodliwości czynu był znikomy, a przedsiębiorca zaprzestał naruszenia prawa lub zrealizował obowiązek (por. wyrok SN z 27.11.2019 r., sygn. I NSK 95/18, Legalis).

W rozpoznawanej sprawie Powódka nie zdołała wykazać, aby do powyższych nieprawidłowości doszło przy wydawaniu zaskarżonej Decyzji.

Na korzyść Powódki uwzględniony został fakt, że wcześniej nie była karana za naruszenie warunków koncesji.

Oceny możliwości finansowych Powódki dokonano w oparciu o przedstawione informacje, z których wynika, że jej przychód z działalności koncesjonowanej w 2020 r. wyniósł (...) zł, a dochód (...) zł.

Dodania wymaga, że określone w Decyzji kara pieniężna stanowi ok. (...) dochodów osiągniętych w 2020 r. z działalności podlegającej koncesjonowaniu, podczas gdy Prezes URE mógł wymierzyć Przedsiębiorcy karę pieniężną w wysokości nieprzekraczającej 15% przychodu ukaranego Przedsiębiorcy, wynikającego z działalności koncesjonowanej, osiągniętego w poprzednim roku podatkowym na podstawie art. 56 ust. 3 p.e.

W perspektywie zatem zgromadzonego materiału dowodowego Sąd nie miał podstaw, aby uznać, że kary pieniężne określone w Decyzji są zbyt wysokie.

Mając powyższe na względzie, Sąd stanął na stanowisku, że okoliczności niniejszej sprawy uzasadniają ustalenie łącznej kary pieniężnej w kwocie 85 000,00 zł. Kara ta stanowić będzie obciążenie dla Powódki, ale będzie stosowna do naruszenia.

Kara pieniężna, o której mowa wyżej, będzie pełnić funkcję prewencji szczególnej i ogólnej, a więc być zarówno realną, odczuwalną dolegliwością dla ukaranego podmiotu, będącą reakcją na naruszenie, ale także wyraźnym ostrzeżeniem na przyszłość, zapobiegającym powtarzaniu nagannych zachowań, co zmotywuje do przestrzegania reguł prawnych wynikających z prowadzenia koncesjonowanej działalności gospodarczej.

Biorąc powyższe względy pod uwagę Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów nie znajdując podstaw do jego uwzględnienia, oddalił wniesione przez powódkę odwołanie na podstawie art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Z uwagi na nieuwzględnienie odwołania, powódkę należało uznać za stronę, która przegrała proces i zasądzić od niej na rzecz pozwanego zwrot kosztów procesu, na które złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 720,00 zł ustalone w oparciu o § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. 2015, poz. 1804 ze zm.).

Sędzia SO Anna Maria Kowalik

(...)

Sędzia SO Anna Maria Kowalik