Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 sierpnia 2020 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SO Witold Rękosiewicz	SSO Witold Rękosiewicz
Protokolant: stażysta Magdalena Żabińska

po rozpoznaniu w dniu 6 sierpnia 2020 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania (...) Klubu Sportowego „ (...)” sportowej spółki akcyjnej z siedzibą w K.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki

z dnia 20 grudnia 2017 r., znak: (...)

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od (...) Klubu Sportowego „ (...)” sportowej spółki akcyjnej z siedzibą w K. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720 zł (siedemset dwadzieścia) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Sędzia SO Witold Rękosiewicz.

Sygn. akt XVII AmE 147/18

UZASADNIENIE

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (Prezes URE, pozwany) decyzją z dnia 20 grudnia 2017 r. znak (...), na podstawie art. 56 ust. 2 i art. 56 ust. 3a w zw. z art. 11 i 11d ust. 3 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz. U. z 2017 r., póz. 220 z późn. zm., dalej: Pe) w zw. z § 5 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 lipca 2007 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wprowadzania ograniczeń w sprzedaży paliw stałych oraz dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub ciepła (Dz. U. z 2007 r. nr 133, poz. 924, dalej: Rozporządzenie w sprawie ograniczeń) orzekł, że:

1.  (...) Klub Sportowy „ (...)” sportowa spółka akcyjna z siedzibą w K. (powód, Spółka) w dniach 10, 11 i 12 sierpnia 2015 r. w odniesieniu do obiektów zlokalizowanych:

-przy ul. (...) w K.

-przy ul. (...) w K.

naruszył obowiązek stosowania się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej wynikający z art 11 i art. 11 d ust 3 ustawy - Prawo energetyczne, co podlega karze pieniężnej określonej w art 56 ust. l pkt 3a tej ustawy.

2. za działanie wymienione w punkcie l wymierzył powodowi karę pieniężną w kwocie 6 382 zł.

(...) Klub Sportowy „ (...)” sportowa spółka akcyjna z siedzibą w K. w złożonym odwołaniu zaskarżyła decyzję Prezesa URE w całości. Zaskarżonej decyzji powód zarzucił:

I.  obrazę przepisów postępowania, a to:

1)  art. 7 w zw. z art. 77 § 1 k.p.a. poprzez zaniechanie przeprowadzenia należytego postępowania wyjaśniającego i dowodowego oraz oparcie decyzji na jednym dokumencie - informacji uzyskanej od operatora systemu dystrybucyjnego (dalej: (...)), co skutkowało:

a)  brakiem zgromadzenia i przedłożenia odwołującej dowodów na to, iż działanie odwołującej doprowadziło do realnego zagrożenia pracy sieci energetycznej w całym kraju, pomimo jednoznacznych twierdzeń organu w tym przedmiocie,

b)  brakiem przeprowadzenia dowodów dotyczących wpływu działania odwołującej na bezpieczeństwo Krajowego Systemu Energetycznego,

c)  brakiem przeprowadzenia dowodów pozwalających na ustalenie stopnia szkodliwości czynu oraz stopnia zawinienia odwołującej,

2)  art. 80 k.p.a. poprzez błędną ocenę dowodów w zakresie skutków oraz odziaływania stwierdzonego naruszenia na bezpieczeństwo energetyczne, jak również zastosowanie przez organ zasady odpowiedzialności zbiorowej, podczas gdy przypadek odwołującej - jako strony postępowania - powinien być rozpatrywany i oceniany indywidualnie,

3)  art. 8 w zw. z art. 11 k.p.a. poprzez nieprzekonywujące wyjaśnienie przesłanek, którymi kierował się organ wydając zaskarżoną decyzję oraz spowodowane tym naruszenie zasady prowadzenia przez organ postępowania w sposób budzący zaufanie jego uczestników do organów władzy publicznej.

II.  błąd w ustaleniach faktycznych poprzez stwierdzenie, iż naruszenie obowiązku stosowania się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii dotyczyło obiektu

zlokalizowanego przy ul. (...) w K., podczas gdy odwołująca nie zarządza, ani nie dysponuje obiektem pod takim adresem, albowiem punkt poboru energii elektrycznej odwołującej znajduje się przy ul. (...) w K. (hala sztucznego lodowiska);

III.  naruszenie przepisów prawa materialnego:

1)  art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu, iż może on stanowić podstawę nałożenia kary za wprowadzenie ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej na podstawie art. 11c ust. 2 pkt Pe, podczas gdy przepis ten nie został wprost wymieniony w treści art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe; działanie organu doprowadziło w konsekwencji do bezzasadnego zastosowania tego przepisu, w sytuacji gdy brak jest podstaw do wymierzenia odwołującej kary pieniężnej za okres 10-11 sierpnia 2015 roku, wobec jednoznacznego wskazania, iż ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej w ww. okresie zostały wprowadzone na podstawie art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe, nie zaś art. 11d ust. 3 Pe, a zatem brak jest podstaw do wymierzenia odwołującej kary za ten okres z uwagi na to, iż art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe nie penalizuje ograniczeń w poborze energii elektrycznej wprowadzanych na podstawie art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe;

2)  art. 56 ust. 6 Pe poprzez jego niewłaściwą wykładnię i błędne zastosowanie skutkujące nieuwzględnieniem stopnia szkodliwości czynu, stopnia zawinienia oraz dotychczasowego zachowania odwołującej,

3)  art. 56 ust. 6a Pe poprzez bezzasadną odmowę zastosowania tego przepisu w sytuacji, gdy z okoliczności sprawy jednoznacznie wynika, iż wszystkie przewidziane tym przepisem przesłanki zaistniały, co uzasadniało podjęcie decyzji o odstąpieniu od wymierzenia odwołującej kary pieniężnej.

Na podstawie powyższych zarzutów powód wniósł o :

1)  zmianę zaskarżonej decyzji w całości, poprzez odstąpienie od wymierzenia odwołującej kary pieniężnej,

a na wypadek, gdyby żądanie z punktu 1) okazało się nieuzasadnione o:

2)  uchylenie zaskarżonej decyzji w całości.

W uzasadnieniu odwołania powód wyjaśnił, że użytkuje obiekt przy ul. (...) w K. (halę sztucznego lodowiska), a nie obiekt przy ul. (...), jak stwierdzono w decyzji. Zaskarżona decyzja narusza podstawowe zasady procedury administracyjnej zawarte w art. 7, 8, 11, 77 § 1 i art. 88 k.p.a. Zarzucił, iż pozwany nienależycie przeprowadził postępowanie wyjaśniające, dokonał wadliwych ustaleń faktycznych i błędnej oceny dowodów. Odstąpił od wyjaśnienia wpływu działania powoda na bezpieczeństwo Krajowego Systemu Elektroenergetycznego i sprowadzenie realnego zagrożenia bezpieczeństwa pracy krajowej sieci elektroenergetycznej. Zdaniem powoda oceny stopnia zawinienia i szkodliwości Prezes URE powinien dokonać w kontekście działań innych podmiotów, które dopuściły się naruszenia. Powód stwierdził, że Prezes URE w sposób nieuprawniony zastosował przy wydaniu decyzji zasadę odpowiedzialności zbiorowej mimo, że przypadek Spółki, jako strony postępowania powinien być rozpatrywany i oceniany indywidualnie.

Powód wskazał, że zgodnie z art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe karze pieniężnej podlega, kto nie stosuje się do ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 11, 11c ust. 3 lub art. 11d ust. 3 Pe. Penalizacja tego przepisu nie obejmuje niezastosowania się przez odbiorców energii elektrycznej do ograniczeń wprowadzonych przez operatora systemu dystrybucyjnego, a jedynie przypadki naruszenia tych ograniczeń, wprowadzone na wniosek tego operatora przez stosowne organy władzy publicznej. Skoro ograniczenia wprowadzone przez (...) S.A. w dniu 10 sierpnia 2015 r. dokonane zostały w oparciu o art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe, a nie w oparciu o art. 11c ust. 3 lub 11d ust. 3 Pe, to pozostają poza zakresem regulacji art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe. W ocenie Spółki niedostosowanie się do wprowadzonych przez (...) ograniczeń nie może być podstawą do nałożenia przez organ administracyjnych kar pieniężnych. Sankcjonowanie niedostosowania się do ograniczeń poboru energii w okresie przed dniem 12 sierpnia 2015 r. jest niezasadne i nie posiada podstawy prawnej. Karze pieniężnej podlega dopiero niedostosowanie się do ograniczeń wprowadzonych rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 2015 r. w sprawie wprowadzenia ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej (Dz.U. 2015 poz. 1136, dalej: Rozporządzenie z 11 sierpnia 2015 r.). Wprowadzone tym Rozporządzeniem ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej weszły w życie z dniem 12 sierpnia 2015 r. Przyjmując, że Spółka nie dostosowała się do ograniczeń w okresie 10-11 sierpnia 2015 r. i wymierzając karę pieniężną, Prezes URE naruszył art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe. Ponadto uznając, że określenie szkodliwości i stopnia zawinienia może następować wyłącznie poprzez ogólne odwołanie się do zachowań pozostałych odbiorców, a nie przez ocenę indywidualnego zachowania Spółki Prezes URE naruszył art. 56 ust. 1 pkt 6 Pe. Powód wskazał, iż naruszenia, które mogły skutkować nałożeniem kary pieniężnej, określonej w art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe miały miejsce w jednym dniu, tj. 12 sierpnia 2015 roku, jedynie w ciągu trzech godzin (11-13) a ich stopień był znikomy (odpowiednio: 0,0657MW, 0,05742MW oraz 0,06876MW). Na tej podstawie powód stwierdził, że w sprawie zaistniały wszelkie przesłanki do zastosowania przepisu art. 56 ust. 6a Pe i odstąpienia przez Prezesa URE od wymierzenia Spółce kary pieniężnej. W ocenie powoda stopień szkodliwości czynu był znikomy a po dniu 12 sierpnia 2015 r. Spółka nie dopuściła się naruszeń ograniczeń ustanowionych w drodze Rozporządzenia z dnia 11 sierpnia 2015 r.

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych. Pozwany podtrzymał stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

W odniesieniu do zarzutów naruszenia przepisów proceduralnych Prezes URE powołał się na stanowisko wyrażone w orzecznictwie sądowym. Zauważył, że ze względu na specyfikę postępowania sądowego prowadzonego w wyniku wniesienia odwołania od decyzji Prezesa URE, w którym sąd dokonuje od nowa merytorycznej analizy okoliczności sprawy zarzuty dotyczące naruszeń proceduralnych nie mają wpływu na ocenę zasadności odwołania.

Odpowiadając na zarzut błędu w ustaleniach faktycznych poprzez stwierdzenie naruszenia przez powoda obowiązku stosowania się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej w odniesieniu do obiektu zlokalizowanego przy ul. (...) w K., mimo iż powód użytkuje obiekt zlokalizowany przy ul. (...), Prezes URE stwierdził, że doszło do oczywistej omyłki pisarskiej przy redagowaniu treści decyzji. W sentencji ww. decyzji oraz uzasadnieniu błędnie wpisano adres lokalizacji jednego z punktów poboru, którego dotyczyło naruszenie. Oczywistość powyższej omyłki można stwierdzić porównując treść decyzji z zawartymi w aktach sprawy dokumentami. Wraz z zawiadomieniem o wszczęciu postępowania administracyjnego do powoda zostało przesłane w załączeniu, tabelaryczne zestawienie przekroczeń w punktach poboru w K., przy ul. (...) i ul. (...). Zaznaczył, iż postanowieniem z dnia 19 stycznia 2018 r., nr (...), dokonano sprostowania ww. omyłki pisarskiej.

W odniesieniu do zarzutów naruszenia art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe przyjęcie, iż przepis ten może stanowić podstawę nałożenia kary pieniężnej za niedostosowanie się do ograniczeń w poborze energii elektrycznej wprowadzonych na podstawie art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe pozwany wskazał, że przepis karny jakim jest art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe obejmuje swoją sankcją niedostosowanie się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii wprowadzonych na podstawie art. 11d ust. 3 Pe i nie ma konieczności obejmowania sankcją ograniczeń, o których mowa w art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe oraz powoływania tego przepisu w art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe, gdyż faktycznie odesłanie takie stanowiłoby dwukrotne objęcie sankcją tych samych ograniczeń przez wskazanie materialnoprawnej podstawy do ich wprowadzenia (tj. art. 11d ust. 3) oraz poprzez wskazanie przepisu określającego okres, na który ograniczenia takie można ustanowić (tj. art. 11c ust. 2 pkt 2). Zachowanie powoda zostało objęte sankcją poprzez odesłanie w przepisie karnym z art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe do art. 11, 11c ust. 3 i 11d ust. 3 Pe, bowiem istotnie to przepis art. 11d ust. 3 Pe stanowi materialnoprawną podstawę do wprowadzenia powyższych ograniczeń. (...) wprowadzając z dniem 10 sierpnia 2015 r. ograniczenia w dostarczaniu i poborze mocy odwołał się do art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe, określając na tej podstawie okres i zakres terytorialny wprowadzanych ograniczeń.

Odpowiadając na zarzut naruszenia art. 56 ust. 6 Pe Prezes URE wskazał, że przy ustalaniu wysokości kary pieniężnej uwzględnił stopień szkodliwości czynu, stopień zawinienia oraz dotychczasowe zachowanie podmiotu, co zostało szczegółowo opisane w zaskarżonej decyzji. Uwzględnił także podjęte przez powoda działania zmierzające do jak najszybszego dostosowania się do wprowadzonych ograniczeń. Musiał jednak wziąć pod uwagę brak staranności powoda przy ustalaniu planu ograniczeń, który w konsekwencji doprowadził do naruszenia ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej. Stwierdził, że w sprawie nie było możliwie odstąpienie od wymierzenia kary na podstawie art.56 ust.6a Pe, ponieważ nie została spełniona przesłanka znikomej szkodliwości czynu. W sytuacji już istniejącego zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej powód powinien ze szczególną dbałością stosować się do dyspozycji operatora. Zdaniem pozwanego należy mieć na uwadze, że w dniach 10-12 sierpnia 2015 r. to nie kilku odbiorców, ale suma niewielkich przekroczeń przez wielu odbiorców realnie zagroziła bezpieczeństwu krajowego systemu elektroenergetycznego. Prezes URE wskazał, że w niniejszej sprawie znaczny stopień szkodliwości czynu wyraża się w bezpośrednim wpływie popełnionego przez powoda czynu na bezpieczeństwo krajowego systemu elektroenergetycznego, a co się z tym wiąże w sprowadzeniu realnego zagrożenia bezpieczeństwa pracy sieci elektroenergetycznej w całym kraju. Pozwany zwrócił też uwagę, że odbiorca powinien zadbać o ustalenie dla siebie odpowiednich poziomów mocy dla poszczególnych stopni zasilania na etapie tworzenia planów ograniczeń z Operatorem Systemu Dystrybucyjnego ( (...)).

Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

(...) Klub Sportowy „ (...)” sportowa spółka akcyjna z siedzibą w K. prowadzi działalność w obiektach położonych przy ul. (...) w K. – hala sztucznego lodowiska oraz przy ul. (...) w K. – stadion miejski

W dniu 4 sierpnia 2010 r. powód zawarł z (...) sp. z o.o. w K. (obecnie: (...) S.A. w K.) umowę sprzedaży energii elektrycznej wraz z usługą dystrybucji nr(...) (z późn. zm.). Na podstawie tej umowy energia elektryczna była dostarczana do obiektu przy ul. (...) w K.. (k.17-23 akt adm.) Dla każdego z dwóch przyłączy moc umowna ustalona została na 900 kW (k.20 akt adm.).

Zgodnie z § 3 pkt 6 powyższej umowy w przypadku wprowadzenia ograniczeń w poborze energii elektrycznej odbiorca zobowiązany jest ograniczyć pobór mocy zgodnie z Planem wprowadzania ograniczeń. (k.19 akt adm.)

Aneksem nr (...) z dnia 20 października 2014 r. zmieniono moc umowną dla przyłącza 1 na 500 kW , a dla przyłącza 2 na 750 kW. (k.41 akt adm.)

W dniu 11 maja 2010 r. powód zawarł z (...) sp. z o, o. w K. (obecnie (...) S.A. w K.) umowę sprzedaży energii elektrycznej wraz z usługą dystrybucji nr(...), na podstawie której energia elektryczna była dostarczana do obiektu przy ul. (...) w K.. Moc umowna została ustalona w umowie na 400 kW. (k.46-52 akt adm.)

Zgodnie z § 3 pkt 6 powyższej umowy w przypadku wprowadzenia ograniczeń w poborze energii elektrycznej odbiorca zobowiązany jest ograniczyć pobór mocy zgodnie z Planem wprowadzania ograniczeń. (k.47 akt adm.) W aktach administracyjnych znajdują się plany wprowadzania ograniczeń w poborze energii elektrycznej, dotyczące każdego z obiektów, które (...) S.A. ( (...)) doręczał powodowi od roku 2012. (k. 80 – 97 akt adm.)

Pismami z dnia 31 lipca 2014 r. (...) S. A w K. przekazał powodowi plany wprowadzania ograniczeń w poborze energii elektrycznej dla obiektów przy ul. (...), obowiązujące w okresie od 1 września 2014 r. do 31 sierpnia 2015 r. (k. 91-92 akt adm.) Pisma zawierające ww. plany ograniczeń zostały doręczone powodowi w dniu 7 sierpnia 2014 r. Powód nie zgłosił zastrzeżeń do przesłanych mu planów ograniczeń.

(...) S.A. z siedzibą w K. jako (...) (dalej: (...) lub (...)), w związku z obniżeniem w sierpniu 2015 r. dostępnych rezerw zdolności wytwórczych poniżej niezbędnych wielkości określonych w Instrukcji Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyłowych (IRiESP), spowodowanych m. in. sytuacją pogodową i hydrologiczną (wyjątkowo wysokimi temperaturami i niskimi stanami wód w zbiornikach wodnych i rzekach) oraz wynikającego z niej ograniczenia w pracy części elektrowni, stwierdził wystąpienie zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej w rozumieniu art. 3 pkt 16d Pe i - na podstawie art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe - wprowadził od godz. 10:00 dnia 10 sierpnia 2015 r. ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, które obowiązywały do godziny 24:00 dnia 11 sierpnia 2015 r.

Dnia 10 sierpnia 2015 r. (...), działając w oparciu o art. 11c ust. 3 Pe, zgłosił właściwemu ministrowi oraz Prezesowi URE konieczność wprowadzenia ograniczeń na podstawie art. 11 ust. 7 Pe, tj. w drodze rozporządzenia Rady Ministrów, przewidującego na czas oznaczony, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego części, ograniczenia w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej i ciepła.

Informacje o obowiązujących stopniach zasilania, wprowadzonych jako obowiązujące w najbliższych 12 godzinach i przewidywanych na następne 12 godzin, były ogłaszane w radiowych komunikatach energetycznych w programie (...) o godzinie 7:55 i 19:55 oraz na stronach internetowych operatorów. (fakty powszechnie znane, również znane Sądowi z urzędu.)

Rada Ministrów w dniu 11 sierpnia 2015 r. wydała rozporządzenie w sprawie wprowadzenia ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, które przewidywało te ograniczenia w okresie od 11 sierpnia 2015 r. od godz. 24:00 do 31 sierpnia 2015 r. do godz. 24:00 na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dla odbiorców energii elektrycznej o mocy umownej powyżej 300 kW. (fakty znane Sądowi z urzędu.)

Na wezwanie Prezesa URE, (...) S.A., do którego sieci powód jest przyłączony, przedstawił zbiorcze dane wskazujące na stopień niedostosowania się odbiorców ujętych w Planie wprowadzania ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej obowiązującym do wprowadzonych ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej w dniach od 10 do 31 sierpnia 2015 r. Na podstawie powyższych danych zostały wygenerowane informacje wskazujące na stopień niedostosowania się powoda do wprowadzonych ograniczeń w odniesieniu do punktów poboru energii elektrycznej zlokalizowanych przy ul. (...) w K. i przy ul. (...) w K.. (k. 9 – 12 akt adm.)

Pismem z dnia 26 października 2017 r. o znaku (...), Prezes URE zawiadomił powoda o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej wzywając go jednocześnie do zajęcia stanowiska w sprawie, tj. w szczególności do złożenia wyjaśnień dotyczących powodów niedostosowania się przez powoda do wprowadzonych ograniczeń, a także nadesłania kopii wszelkich dokumentów mogących stanowić dowód w sprawie. (k.1-2 akt adm.)

Pismem z dnia 13 listopada 2017 r., 1. dz. (...), powód przedstawił Prezesowi URE swoje stanowisko w sprawie wskazując, że art 56 ust 1 pkt 3a Pe, nie penalizuje przypadków niezastosowania się przez odbiorców energii elektrycznej do ograniczeń wprowadzonych przez operatora systemu dystrybucyjnego, a jedynie przypadki naruszenia tych ograniczeń, wprowadzone na wniosek tego operatora przez stosowne organy władzy publicznej. Zatem karalnością objęte zostały naruszenia wprowadzonych ograniczeń zaistniałe począwszy od dnia 12 sierpnia 2015 roku. Wobec powyższego sankcjonowanie niedostosowania się do ograniczeń poboru energii w okresie przed dniem 12 sierpnia 2015 roku jest niezasadne i nie posiada podstawy prawnej. Powód wskazał, że przekroczenia miały charakter incydentalny oraz były znikome i marginalne jeśli chodzi o ich wielkość.(k.13-16 akt adm.)

Pismem z dnia 1 grudnia 2017 r., znak: (...), zawiadomiono powoda o zakończeniu postępowania dowodowego w niniejszej sprawie i poinformowano o możliwości zapoznania się z zebranym materiałem dowodowym w terminie 7 dni od dnia doręczenia tego pisma z jednoczesnym pouczeniem, że niezapoznanie się w powyższym terminie z aktami sprawy zostanie uznane za rezygnację z możliwości wypowiedzenia się w sprawie zgromadzonego materiału dowodowego. Powyższe pismo zostało skutecznie doręczone w dniu 5 grudnia 2017 r. (k. 100 akt adm.)

W dniu 12 grudnia 2017 r. prokurent powoda zapoznał się ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym i nie wniósł żadnych dodatkowych uwag do zebranego materiału dowodowego.(k. 101 akt adm.)

Wartość przekroczenia przez powoda dopuszczalnego poboru mocy (MW w godzinie) dla obiektu przy ul. (...) w K. wyniosła: 10 sierpnia 2015 r. łącznie 0,01768 (MW w godzinie), a dla obiektu przy ul. (...) w K. wyniosła:10 sierpnia 2015 r. łącznie 1,22180 (MW w godzinie); 11 sierpnia 2015 r. łącznie 0,69630 (MW w godzinie); 12 sierpnia 2015 r. łącznie 0,19188 (MW w godzinie).Łącznie przekroczenie w obiekcie przy ul. (...) wyniosło 2,10998 MW w godzinie.(k. 9-12 akt adm.)

W 2016 r. powód osiągnął przychód w wysokości (...) zł (przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi, pozostałe przychody operacyjne oraz przychody finansowe). (k.79 akt adm.)

Postanowieniem z dnia 19 stycznia 2018 r., nr (...), Prezes URE dokonał sprostowania omyłki pisarskiej w zaskarżonej decyzji, korygując adres obiektu powoda, w którym doszło do przekroczenia poboru energii na ul. (...) w K..(k. 122 akt adm.)

Opisany stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów zgromadzonych w toku postępowania administracyjnego i w oparciu o twierdzenia stron, oraz fakty powszechnie znane. Sąd przyznał moc dowodową wszystkim zebranym w sprawie dokumentom, które nie były przez strony kwestionowane w postępowaniu.

Na podstawie dokonanych ustaleń Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W przypadku zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego części mogą być wprowadzone na czas oznaczony ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej (art. 11 ust. 1 pkt 2 Pe), które polegają na ograniczeniu maksymalnego poboru mocy elektrycznej oraz dobowego poboru energii elektrycznej (art. 11 ust. 3 pkt 1 Pe). Organem uprawnionym do kontroli przestrzegania stosowania ograniczeń w odniesieniu do dostarczanej sieciami energii elektrycznej jest Prezes URE (art. 11 ust. 1 pkt 5 Pe).

W myśl art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe w przypadku powstania zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego lub systemu połączonego elektroenergetycznego:

- może wprowadzić ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego części do czasu wejścia w życie przepisów wydanych na podstawie art. 11 ust. 7 Pe, lecz nie dłużej niż na okres 72 godzin,

- niezwłocznie powiadamia ministra właściwego do spraw gospodarki oraz Prezesa URE o wystąpieniu zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, podjętych działaniach i środkach w celu usunięcia tego zagrożenia i zapobieżenia jego negatywnym skutkom oraz zgłasza konieczność wprowadzenia ograniczeń na podstawie art. 11 ust. 7 (art. 11c ust. 3 Pe).

W sytuacji wystąpienia zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej w następstwie zdarzeń, o których mowa w art. 11c ust. 1 Pe operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego, zgodnie z art. 11d ust.1 Pe, podejmuje wymienione w tym przepisie działania.

W okresie występowania zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej operatorzy systemu elektroenergetycznego mogą wprowadzać ograniczenia w świadczonych usługach przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej, w zakresie niezbędnym do usunięcia tego zagrożenia (art. 11d ust. 3 Pe). Stosownie do treści art. 11d ust. 2 Pe w okresie wykonywania tych działań użytkownicy systemu, w tym odbiorcy energii elektrycznej, są obowiązani stosować się do poleceń operatora systemu elektroenergetycznego, o ile wykonanie tych poleceń nie stwarza bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia osób.

Na podstawie art. 11 ust. 6 Pe Rada Ministrów wydała rozporządzenie z dnia 23 lipca 2007 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wprowadzania ograniczeń w sprzedaży paliw lub ciepła (Rozporządzenie lub Rozporządzenie w sprawie ograniczeń). Rozporządzenie określa szczegółowe zasady i tryb wprowadzania ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, rodzaje odbiorców objętych ograniczeniami, zakresy planów wprowadzania ograniczeń oraz sposoby określania w nich wielkości tych ograniczeń a także sposoby podawania do publicznej wiadomości informacji o ograniczeniach. Zgodnie z § 8 ust. 1 Rozporządzenia operatorzy opracowują plany wprowadzania ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, w których określone są wielkości maksymalnego poboru energii elektrycznej dla poszczególnych odbiorców i stopni zasilania. Plany ograniczeń polegają corocznej aktualizacji w terminie do dnia 31 sierpnia (§ 8 ust. 2 Rozporządzenia). Zgodnie z § 8 ust. 3 Rozporządzenia plany wprowadzenia ograniczeń opracowane przez operatorów systemu dystrybucyjnego podlegają uzgodnieniu z operatorem systemu przesyłowego elektroenergetycznego ((...)) czyli (...) S.A., który opracowuje plan wprowadzania ograniczeń i przedstawia Prezesowi URE do uzgodnienia. Ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej są więc wprowadzane na podstawie Planu wprowadzania ograniczeń opracowanego przez (...) S.A., uzgodnionego z Prezesem URE i planów wprowadzania ograniczeń opracowanych przez operatorów systemów dystrybucyjnych. Plany te mają zastosowanie do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej wprowadzanych przez (...) do czasu wejścia w życie rozporządzenia wydanego na podstawie art. 11 ust. 7 Pe, oraz wprowadzonych przez ww. rozporządzenie Rady Ministrów.

W niniejszej sprawie podstawą do wprowadzenia ograniczeń w poborze energii elektrycznej w dniach 10-11 sierpnia 2015 r. był, powołany w komunikacie art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe, który faktycznie nie jest sankcjonowany art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe, a dopiero od dnia 12 sierpnia 2015 r. przepisy wydanego przez Radę Ministrów w dniu 11 sierpnia 2015 r. Rozporządzenia. Jednak podstawę prawną dla działań (...) podjętych w oparciu o art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe stanowił przepis art. 11d ust. 3 Pe. Przepis art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe ma charakter uszczegóławiający dla zawartej w treści art. 11d ust. 3 Pe normy o charakterze ogólnym. Regulacja art. 11d ust. 3 Pe stanowi bowiem zasadniczą podstawę prawną dla działań operatora podjętych w oparciu o przepis art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe. To w przepisie art. 11d ust. 3 Pe ustawodawca wskazał, że w wypadku występowania zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej operatorzy systemu elektroenergetycznego mogą wprowadzać ograniczenia w świadczonych usługach przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej, w zakresie niezbędnym do usunięcia tego zagrożenia. Jest to więc norma ogólna w stosunku do przepisu art. 11 c ust. 2 pkt 2 Pe, który jedynie precyzuje, w jakim ograniczonym zakresie operator może wprowadzić ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W szczególności przepis ten wskazuje, że może to nastąpić jedynie w odniesieniu do dostarczania i poboru energii i tylko do czasu wejścia w życie przepisów wydanych na podstawie art. 11 ust. 7 Pe, lecz nie dłużej niż na okres 72 godzin.

Powyższe prowadzi do wniosku, że podstawą działania (...), wprowadzającego ograniczenia w dniu 10 sierpnia 2015 r. był przepis art. 11d ust. 3 Pe, wprost sankcjonowany w art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe. Oczywiste jest przy tym, że art. 11 Pe, który był podstawą wprowadzenia przez Radę Ministrów ograniczeń w poborze energii mocą Rozporządzenia z 11 sierpnia 2015 r. jest również sankcjonowany przez przepis art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe.

Dokonana powyżej wykładnia językowa przepisu art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe i art. 11d ust. 3 Pe wprost wskazuje na możliwość sankcjonowania przez przepis art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe zachowania odbiorców, którzy dopuścili się naruszenia ograniczeń w poborze energii wprowadzonych w oparciu o przepis art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe skoro, jak już wskazano, jest to uprawnienie dla operatora przewidziane w art. 11d ust. 3 Pe.

Jakkolwiek w demokratycznym państwie prawa zakłada się pierwszeństwo wykładni językowej (uchwała Sądu Najwyższego z 25 kwietnia 2003 r., III CZP 8/03; postanowienia Sądu Najwyższego z 20 lipca 2005 r., I KZP 25/05; z 31 sierpnia 2005 r., V KK 426/04,), to jednak powszechnie uznawane jest za konieczne posiłkowanie się także subsydiarnie wykładnią systemową oraz wykładnią funkcjonalną (uchwała Sądu Najwyższego z 11 stycznia 2006 r., I KZP 53/05; postanowienie Sądu Najwyższego z 2 grudnia 2004 r., III KK 112/04; uchwała Sądu Najwyższego z 25 kwietnia 2003 r., III CZP 8/03; uchwała Sądu Najwyższego z 19 maja 2015 r., III CZP 114/14; wyrok Sądu Najwyższego z 11 kwietnia 2008 r., II CSK 650/07). Odstępstwo jednak od jasnego i oczywistego sensu przepisu wynikającego wprost z treści przepisu mogą jedynie uzasadniać szczególnie istotne i doniosłe racje prawne, społeczne, ekonomiczne lub moralne (tak uchwała Sądu Najwyższego z 14 października 2004 r., III CZP 37/04, wyrok Sądu Najwyższego z 21 lipca 2004 r., V CK 21/04, uchwała Sądu Najwyższego z 20 lipca 2005 r. I KZP 18/05). Dopuszcza się również odstępstwa od wyniku zastosowania wykładni językowej, gdy wynik ten prowadzi do rażąco niesprawiedliwych lub irracjonalnych konsekwencji (uchwała Sądu Najwyższego z 19 maja 2015 r., III CZP 114/14, OSNC 2015 nr 12, poz. 134; wyrok Sądu Najwyższego z 11 kwietnia 2008 r., II CSK 650/07, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 października 2003 r., I PK 409/02, OSNP 2004 nr 19, poz. 334).

Zdaniem Sądu w świetle powyższego brak argumentów, które pozwalałyby na zmianę kierunku wykładni art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe i art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe oraz art. 11d ust. 3 Pe, niż wynikające z wykładni językowej. Wykładnia systemowa i celowościowa jedynie wzmacniają argumentację, iż niedostosowanie się przez odbiorców do ograniczeń w poborze energii elektrycznej wprowadzonych przez operatora sieci przesyłowej w oparciu o przepis art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe w zw. z art. 11d ust. 3 Pe oraz wprowadzonych rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 2015 r. w oparciu o przepis art. 11 ust. 7 Pe podlega sankcji określonej w art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe.

Odwołując się do wykładni celowościowej należy wskazać, że wyraźnym celem wszystkich analizowanych przepisów stanowiących podstawę do wprowadzenia ograniczeń w poborze energii elektrycznej jest eliminowanie zagrożeń dla systemu elektroenergetycznego m.in. przed niekontrolowanymi awariami systemu z powodu jego przeciążenia i tym samym zapewnienie bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej. Realizacja tego celu jest niezwykle istotna właśnie w aspekcie zagwarantowania bezpieczeństwa energetycznego kraju, dlatego ustawodawca dla zabezpieczenia jego realizacji wprowadził sankcje w postaci kar administracyjnych dla podmiotów, które nie stosują się do wprowadzonych ograniczeń w poborze energii. Zatem także ze względu na cel uregulowań należy przyjąć, że zamiarem regulacji ustawowej, o której mowa w art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe, było objęcie sankcją niestosowania się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii, a tym samym wymuszenie na adresatach normy, a więc także odbiorcach energii, wprowadzenia ograniczeń dla których podstawę prawną stanowi nie tylko przepis art. 11 ale i przepis art. 11c ust. 2 pkt 2 w zw. z art. 11d ust. 3 Pe, skoro były one wprowadzane w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii.

Interpretując powołane regulacje za pomocą reguł wykładni systemowej należy wskazać, że umiejscowienie przepisów w danym akcie prawnym nie jest przypadkowe, lecz wynika z racjonalnego działania prawodawcy. Z takiej wykładni może wynikać wniosek, że przepis umieszczony w ustawie niżej ma mniejsze znaczenie ze względu na treść przepisu wyżej położonego. W przypadku art. 11c i 11d Pe doszło do wadliwej z punktu widzenia techniki legislacyjnej regulacji wprowadzania ograniczeń w świadczonych usługach przesyłania i dystrybucji, poprzez umiejscowienie przepisu o mniejszym znaczeniu, czyli przepis art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe (wprowadzającego ograniczenie dla bardziej ogólnej regulacji zawartej w art. 11d ust. 3), przed przepisem o charakterze nadrzędnym, jakim jest art. 11d ust. 3 Pe, stanowiącym generalną kompetencję dla operatora systemu przesyłowego do wprowadzenia ograniczeń w przesyłaniu i dystrybucji energii elektrycznej. Ze względu na założenie spójności systemu prawa i jego logiczności, nie można jednak uznać, że brak wyraźnego odwołania się w przepisie art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe do art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe świadczy o woli ustawodawcy zwolnienia od sankcji niesubordynacji odbiorców, dla których podstawę dla wprowadzenia ograniczeń stanowił art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe. W ocenie Sądu to właśnie dążenie do wykładni w duchu spójności systemu prawa musi prowadzić do jedynego logicznego wniosku, że wystarczające jest jednak wskazanie przez ustawodawcę normy sankcjonowanego art. 11d ust. 3 Pe., skoro to on w istocie stanowi podstawę do wprowadzenia ograniczeń w oparciu o przepis art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe. Przyjęcie, że wprowadzenie znacznie dalej idących ograniczeń, dla których przyzwolenie stanowi przepis art. 11d ust 3 Pe., byłoby sankcjonowane w art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe, a wprowadzenie tych ograniczeń w znacznie mniejszym rozmiarze, bo odnoszącym się tylko do poboru energii elektrycznej i to tylko na okres maksymalnie 72 godzin, sankcjonowane już by nie było, należy więc uznać za nieracjonalne. To właśnie zasada spójności systemu prawnego i jego logiczności nie pozwala na taki kierunek wykładni analizowanych norm prawa.

Dla wykładni przepisu art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe istotna jest także wykładnia logiczna art. 11 ust. 2 pkt 2 Pe, posługująca się metodą rozumowania „argumentum a maiori ad minus”- „jeśli wolno więcej to tym bardziej wolno mniej”. Jeśli zatem przepis art. 11d ust. 3 Pe, do którego wprost odnosi się art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe, stwarza operatorom systemu przesyłowego uprawnienie do wprowadzenia ograniczenia w świadczonych usługach przesyłania lub dystrybucji, nie wprowadzając w nim żadnych ograniczeń m.in. czasowych, to przepis art. 11 ust. 2 pkt 2 Pe wprowadzający te ograniczenia czasowe (maksymalnie do 72 godzin) i rzeczowe (dostarczania i poboru energii), jest niewątpliwie przepisem szczególnym w stosunku do art. 11d ust. 3 Pe, gdyż nie rodzi on sam w sobie uprawnień po stronie operatora systemu przesyłowego do wprowadzenia takich ograniczeń, a jedynie ogranicza jego uprawnienia przyznane mu w przepisie art. 11d ust. 3 Pe. Zatem operator systemu przesyłowego wprowadzając ograniczenia, o jakich mowa w art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe, działa zawsze także w oparciu o przepis art. 11d ust. 3 Pe, gdyż to ten przepis stanowi źródło jego uprawnień do wprowadzenia ograniczeń w poborze energii elektrycznej nawet jeśli wprost przepis ten nie zostanie powołany w zarządzeniu o wprowadzeniu ograniczeń.

Niedostosowanie się odbiorcy do każdego ograniczenia, dla którego podstawę stanowił przepis art. 11d ust. 3 Pe, a więc także tych wprowadzonych z powołaniem się na regulację art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe, stanowi realne zagrożenie dla bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, gdyż tylko w takich sytuacjach ograniczenia mogą być wprowadzane. Dla zagwarantowania tego bezpieczeństwa istotne więc jest, aby istniały realne instrumenty prawne pozwalające na sankcjonowanie zachowań, które temu bezpieczeństwu zagrażają. Jeśli ustawodawca wprowadził możliwość, aby w sytuacji nagłego zagrożenia o bezpieczeństwo systemu energetycznego mógł zadbać operator systemu przesyłowego poprzez ograniczenie poboru energii, to właśnie z punktu widzenia tego bezpieczeństwa konieczne jest, aby istniała także możliwość sankcjonowania wprowadzonych ograniczeń. Jest to szczególnie istotne, aby w nagłej sytuacji, w której organy państwa nie są jeszcze w stanie podjąć decyzji, istniała możliwość natychmiastowego podjęcia kroków, które uchronią system energetyczny przed katastrofalną i rozległą awarią - tzw. blackoutem.

Z tego względu tak ważne są regulacje ograniczające odbiorców, w szczególnie uzasadnionych okolicznościach, w poborze energii elektrycznej ze względu na zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej. Jednak dla swej skuteczności i dla zapewnienia bezpieczeństwa, muszą istnieć gwarancje przestrzegania tych ograniczeń. Tymi gwarantami są m.in. kary pieniężne, które są nakładane na podmioty nieprzestrzegające tych ograniczeń. Administracyjne kary pieniężne nie mają bowiem wyłącznie charakteru sankcji karnych, gdyż ich funkcja nie ogranicza się do represji za naruszenie nakazów bądź zakazów ustawowych, ale równie istotna jest ich funkcja prewencyjna i dyscyplinująca, motywująca adresatów norm sankcjonowanych do ich respektowania.

Jeśli bowiem przyjąć wykładnię, że sankcji z art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe nie podlegają ograniczenia wprowadzone przez (...) na podstawie art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe., to istnienie tych ostatnich regulacji nie miałoby najmniejszego sensu, skoro odbiorcy nie musieliby się do nich dostosowywać, a więc mogliby w stanach zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej nie respektować ograniczeń wprowadzanych przez operatora systemu przesyłowego. Taka interpretacja byłaby całkowicie pozbawiona sensu, bo to właśnie podjęcie natychmiastowych działań, w tym jak najszybsze zmniejszenie poboru mocy w razie jego ograniczeń, jest najistotniejsze w sytuacji istnienia realnego zagrożenia.

Zatem brak powiązania uprawnienia (...) wynikającego z art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe z sankcją z art. 56 ust. 2 pkt 3a Pe czyniłby te uprawnienia operatora pozbawionymi sensu a regulacja zawarta w art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe nie miałaby racji bytu.

Dla wzmocnienia argumentacji o sankcjonowaniu przepisem art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe wprowadzonych przez (...) na podstawie art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe ograniczeń warto także wskazać, że organem regulacyjnym, który na mocy ustawy uprawniony jest do kontroli przestrzegania przez odbiorców ograniczeń maksymalnego poboru mocy elektrycznej oraz dobowego poboru energii elektrycznej wprowadzonych w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa energetycznego kraju jest Prezes URE (art. 11 ust. 4 i 5 Pe). Konsekwencją tego jest również uprawnienie Prezesa URE do nałożenia kary pieniężnej na podmioty nie respektujące wprowadzonych ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii (art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe).

Zdaniem Sądu możliwą podstawą prawną odpowiedzialności odbiorców za niedostosowanie się do ograniczeń wprowadzonych przez operatora systemu przesyłowego na podstawie art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe może być również przepis art. 11c ust. 3 Pe, do którego także odwołuje się art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe. Przepis ten stanowi, że operator systemu elektroenergetycznego powiadamia niezwłocznie ministra właściwego ds. gospodarki oraz Prezesa URE m.in. o podjętych działaniach i środkach w celu usunięcia zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej. Jeśli więc przepis art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe sankcjonuje niestosowanie się do ograniczeń w poborze energii wprowadzonych w oparciu o tę właśnie regulację art. 11c ust. 3 Pe., to niewątpliwie można przyjąć, że ustawodawca w ten sposób sankcjonuje ograniczenia wprowadzone także na podstawie art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe przez operatora systemu przesyłowego. Wprawdzie przepis art. 11c ust. 3 Pe sam w sobie nie stanowi podstawy do wprowadzenia ograniczeń przez operatora systemu przesyłowego, ale wskazuje na ograniczenia już wprowadzone przez tego operatora („o podjętych działaniach i środkach w celu usunięcia zagrożenia”), a tym samym możliwe jest powiązanie sankcji z art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe z ograniczeniami wprowadzonymi w oparciu o przepis art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe, do którego art. 11c ust. 3 Pe niewątpliwie się odnosi.

W świetle powołanych norm prawnych analiza ustalonego w sprawie stanu faktycznego wskazuje, że nałożenie na powoda kary pieniężnej znajduje uzasadnienie w treści przepisu art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe. Brak więc podstaw do przyjęcia argumentacji powoda, iż przepis art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe nie sankcjonuje naruszenia ograniczeń wprowadzonych w dniach 10 -11 sierpnia 2015 r. przez (...) na podstawie art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe dla którego faktyczną podstawą prawną działania był przepis art. 11d ust. 3 Pe.

Zdaniem Sądu brak także argumentów natury społecznej, ekonomicznej lub moralnej, które pozwalałyby odstąpić od dokonanej powyżej wykładni. Przedstawiona wykładnia nie prowadzi do rażąco niesprawiedliwych lub irracjonalnych konsekwencji. Akcentuje jednoznaczną wolę ustawodawcy do zapobiegania zagrożeniom oraz eliminacji już powstałych zagrożeń dla bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej.

Skoro niewątpliwe było, że powód nie zastosował się do wprowadzonych ograniczeń w poborze energii, istniały podstawy prawne do zastosowania wobec niego art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe. Należy podkreślić, że nakładana przez Prezesa URE kara pieniężna ma charakter obligatoryjny, gdyż powołany przepis nie ma charakteru uznaniowego lub warunkowego (karze pieniężnej podlega ten, kto..). Stosownie do treści przepisu art. 56 ust. 3 Pe wysokość kary pieniężnej, o której mowa m.in. w art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe, nie może przekroczyć 15% przychodu ukaranego przedsiębiorcy, osiągniętego w poprzednim roku podatkowym (…). Zgodnie natomiast z art. 56 ust. 6 Pe ustalając wysokość kary pieniężnej, Prezes URE uwzględnia stopień szkodliwości czynu, stopień zawinienia oraz dotychczasowe zachowanie podmiotu i jego możliwości finansowe. Ponadto według art. 56 ust. 6a Pe Prezes URE może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli stopień szkodliwości czynu jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek. Wskazać należy, iż w przypadkach przekroczenia poboru energii, o stopniu szkodliwości decyduje sam charakter czynu i jego znaczenie dla zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, a w konsekwencji dla bezpieczeństwa energetycznego kraju. Należy bowiem mieć na uwadze, że energia elektryczna we współczesnym świecie jest niezbędna dla funkcjonowania wszystkich obszarów aktywności zarówno państwa jak i każdego z członków społeczeństwa i nietrudno sobie wyobrazić, jak katastrofalne mogą być skutki niekontrolowanych blackoutów, spowodowanych przekroczeniami krytycznych wartości podstawowych parametrów technicznych pracy systemu elektroenergetycznego na znacznym obszarze kraju. Stąd tak konieczna jest eliminacja zagrożenia dla bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, do jakiego prowadzi skumulowanie przekroczeń mocy przez wielu odbiorców. Przekroczenie dopuszczalnego poziomu poboru energii przez jednego z odbiorców jest wprawdzie często jedynie niewielkim elementem całkowitego przekroczenia, które w ostateczności może doprowadzić do przeciążenia systemu elektroenergetycznego i jego niekontrolowanych wyłączeń, niemniej jednak w takich sytuacjach nie sposób określić, który z odbiorców dopełnił krytycznego przekroczenia. Dlatego z punktu widzenia celu, jakiemu mają służyć ograniczenia w poborze mocy należy przyjąć, że każde nawet niewielkie przekroczenie mocy nosi w sobie znaczny stopień szkodliwości. Tym samym w ocenie Sądu, w przypadku przekroczenia przez przedsiębiorcę poboru mocy nawet w nieznacznym zakresie, nie można uznać, że istnieją podstawy do odstąpienia od wymierzania kary w oparciu o przepis art. 56 ust. 6a Pe, gdyż stopień szkodliwości czynu nie jest znikomy.

Warto w tym miejscu wskazać, że głównym zadaniem (...) jest bilansowanie systemu elektroenergetycznego, w tym równoważenie bieżącego zapotrzebowania na energię elektryczną z dostawami tej energii w krajowym systemie elektroenergetycznym. Stąd w przypadku ograniczeń w dostawach energii (wynikających ze zmniejszonej produkcji energii) konieczne jest także wprowadzenie przez (...) ograniczeń w jej poborze (ograniczenie zużycia). (...), w oparciu o indywidualne plany ograniczeń, takie jak te, które zostały przedstawione powodowi, otrzymuje od każdego z operatorów tworzone przez nich zbiorcze plany ograniczeń. Na ich podstawie (...) decyduje, jaki poziom ograniczenia mocy może zostać osiągnięty przy każdym z wprowadzanych stopni zasilania. Może więc w oparciu o te dane, w sposób adekwatny dostosować wprowadzane ograniczenia w poborze mocy (ustalić właściwy stopień zasilania adekwatny do stwierdzonych ograniczeń w produkcji energii) do poziomu produkcji energii (zazwyczaj ograniczonego w przypadku wprowadzanych ograniczeń). To ograniczenie poboru powinno być każdorazowo dostosowane do poziomu faktycznych mocy wytwórczych i aby dokonać zbilansowania systemu w takich sytuacjach konieczne jest precyzyjne określenie, do jakiego poziomu ograniczenia poboru mocy może doprowadzić każdy z wprowadzonych stopni zasilania. Jeśli wystarczające jest ograniczenie poboru mocy, jakie jest przewidywane na poziomie 15 stopnia zasilania, to nie ma potrzeby wprowadzać skrajnego ograniczenia na poziomie 20 stopnia zasilania. Powyższe jednoznacznie wskazuje, że niedostosowanie się przez przedsiębiorcę do ustalonego poziomu mocy dla każdego ze stopni zasilania, prowadzić może do istotnych zagrożeń i zakłóceń w pracy krajowego systemu elektroenergetycznego.

Jakkolwiek w niniejszej sprawie nie można mówić o celowym niedostosowaniu się przez powoda do wprowadzonych ograniczeń, to jednak naruszenie reguł ostrożności w odniesieniu do tak ważnego dobra chronionego, jakim jest bezpieczeństwo krajowego systemu elektroenergetycznego, nie może pozostać obojętne dla oceny stopnia szkodliwości czynu. Ponadto, nie sposób abstrahować od faktu, że zgodnie z treścią postanowień zawartych przez Spółkę umów sprzedaży energii elektrycznej powód podlegał ograniczeniem w poborze energii elektrycznej przewidzianym sporządzonych dla niego indywidualnych w planach ograniczeń, które były mu corocznie przedstawiane i których w momencie przedstawiania nie kwestionował. Niedostosowanie się odbiorcy do planów ograniczeń wskazuje, że powód swoim zachowaniem doprowadził do poważnego zagrożenia dla bezpieczeństwa systemu elektroenergetycznego. W tym kontekście szkodą było narażenie objętego ochroną krajowego systemu elektroenergetycznego na niebezpieczeństwo.

Mając na względzie powyższe, stwierdzić należało, iż w niniejszej sprawie stopień społecznej szkodliwości czynu jest wyższy niż znikomy co, uniemożliwia odstąpienie od wymierzenia kary na podstawie art.56 ust. 6a Pe. Powód nie stosując się do wprowadzonych ograniczeń, oddziaływał negatywnie na bezpieczeństwo energetyczne kraju. Nawet niewysoka wartość przekroczenia jednostkowego po stronie konkretnych odbiorców miała istotny wpływ na bezpieczeństwo krajowego systemu elektroenergetycznego i krajowe bezpieczeństwo dostaw energii elektrycznej. Uwzględnienie tej okoliczności przez Prezesa URE mylnie zatem zostało ocenione przez powoda, jako przyjęcie zbiorowej odpowiedzialności, zwłaszcza, że nałożona na powoda kara została ustalona w sposób adekwatny do przekroczeń jakich konkretnie powód się dopuścił.

Nie została spełniona również druga przesłanka odstąpienia od wymierzenia kary w postaci zaprzestania naruszenia. Skoro kara została wymierzona za przekroczenie poboru mocy konkretnych dniach wskazanych w zaskarżonej decyzji, to nie jest możliwe przyjęcie, że powód zrealizował obowiązek lub zaprzestał naruszenia, bowiem w tym właśnie dniu miał miejsce stan, w którym powód nie zastosował się do wprowadzonych ograniczeń związanych z bezpieczeństwem dostaw energii elektrycznej. Nie ma przy tym znaczenia okoliczność, że powód po 12 sierpnia dostosował się do ograniczeń. Kara została bowiem wymierzona jedynie za te dni, w których powód przekroczył ustalone dla niego limity, proporcjonalnie do wielkości przekroczenia. Ponadto wskazać należy, iż powoływany przepis został ukształtowany w sposób ewentualny, dający organowi możliwość wyboru w zakresie jego zastosowania, ale nie nakładający na organ obowiązku w tym zakresie. Nawet gdyby w sprawie występowały przesłanki do zastosowania art. 56 ust. 6a Pe nie można więc stawiać Prezesowi URE zarzutu, że nie skorzystał z przewidzianej w nim możliwości. Takie stanowisko znalazło potwierdzenie w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada 2019 r. sygn. akt I NSK 95/18.

Nie można także zgodzić się z zarzutem naruszenia art. 56 ust. 6 Pe. Przy ustalaniu wymiaru kary pozwany prawidłowo uwzględnił stopień szkodliwości czynu, stopień zawinienia powoda oraz jego możliwości finansowe. Wskazać wypada, że wysokość nałożonej na powoda kary pieniężnej nie przekracza równowartości (...) uzyskanego przez powoda w 2016 r. przychodu. Jeśli natomiast chodzi o przesłankę dotychczasowego zachowania powoda, to nie miała ona znaczenia przy ustalaniu wymiaru kary, gdyż ograniczenia w poborze energii elektrycznej miały miejsce po raz pierwszy od wejścia w życie ustawy Prawo energetyczne. Nie można zatem dokonać oceny zachowania pod kątem przestrzegania przepisów ustawy, gdyż nigdy wcześniej powód nie mógł być karany za ewentualne delikty administracyjne opisane w ustawie Prawo energetyczne, która reguluje przede wszystkim działalność podmiotów z branży energetyczno-paliwowej.

Odnośnie błędu w ustaleniach faktycznych poprzez stwierdzenie, iż naruszenie obowiązku stosowania się do ograniczeń w poborze energii dotyczyło obiektu przy ul. (...), zdaniem Sądu wpisanie przez pozwanego w decyzji niewłaściwego numeru nieruchomości przy ul. (...) – 6 zamiast 7 stanowiło oczywistą omyłkę pisarską, która została sprostowana postanowieniem z dnia 19 stycznia 2018 r., nr (...). Materiał dowodowy zebrany w aktach postępowania administracyjnego, nie pozostawia wątpliwości, iż decyzja dotyczy obiektu powoda zlokalizowanego przy ul. (...) w K. – hali sztucznego lodowiska.

W odniesieniu do podniesionych w odwołaniu zarzutów naruszenia przepisów postępowania administracyjnego stwierdzić należało, że Prezes URE w sposób wszechstronny i wyczerpujący przeanalizował zebrany materiał dowodowy, przedstawiając fakty mające istotne dla rozstrzygnięcia sprawy i wyjaśniając przyczyny ich uwzględnienia bądź pominięcia. Ponadto należy wskazać, że Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (SOKiK) jest sądem cywilnym i prowadzi sprawę cywilną, wszczętą w wyniku wniesienia odwołania od decyzji Prezesa Urzędu, według reguł kontradyktoryjnego postępowania cywilnego. W prowadzonym postępowaniu odwoławczym SOKiK nie ogranicza się wyłącznie do badania legalności decyzji administracyjnej, jak to czynią sądy administracyjne w postępowaniu sądowo-administracyjnym. SOKiK zobowiązany jest do wszechstronnego zbadania wszystkich istotnych okoliczności sprawy, przy uwzględnieniu obowiązujących w postępowaniu cywilnym zasad rozkładu ciężaru dowodu i obowiązków stron w postępowaniu dowodowym. W świetle powyższego nawet gdyby przyjąć, iż w postępowaniu administracyjnym doszło do uchybień proceduralnych to, o ile nie stanowią one podstawy do stwierdzenia nieważności decyzji, nie mogą one prowadzić do uchylenia decyzji i nie mogą być przedmiotem postępowania sądowego mającego na celu merytoryczne rozstrzygnięcie sporu. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 1991 roku sygn. akt III CRN 120/91 OSNC 1992 Nr 5, poz. 87; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 października 1998 roku sygn. akt I CKN 265/98 OSP 2000 Nr 5 poz. 68; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 sierpnia 1999 roku sygn. akt 351/99 OSNC 2000 Nr 3 poz. 47; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 2001 roku sygn. akt I CKN 1036/98 LEX Nr 52708; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 września 2005 roku, sygn. akt III SZP 2/05 OSNP 2006/19-20/312).

Wysokość nałożonej decyzją na powoda kary pieniężnej została ustalona na podstawie poziomu energii pobranej przez powoda w wyniku niedostosowania się do wprowadzonych ograniczeń w dniach 10-12 sierpnia 2015 r. W porównaniu do poziomu osiąganych przez powoda przychodów kara w wysokości 6 382 zł ma w istocie znaczenie symboliczne, z całą pewnością nie przekracza możliwości płatniczych powoda, mieści się w granicach określonych w art. 56 ust. 3 Pe, stanowi jedynie znikomy ułamek procenta przychodów powoda i nie może w najmniejszym nawet stopniu wpłynąć na kondycję finansową Spółki.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności Sąd Okręgowy, wobec braku podstaw do jego uwzględnienia, oddalił odwołanie jako bezzasadne - art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c.

O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na zasadzie art. 98 k.p.c. stosownie do wyniku sporu, ustalając wysokość należnych pozwanemu kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 720 zł, na podstawie § 14 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych w brzmieniu obowiązującym po 27 października 2016 r.

Sędzia SO Witold Rękosiewicz.