Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 lipca 2013 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Witold Rękosiewicz

Protokolant: sekretarz sądowy Piotr Grzywacz

po rozpoznaniu w dniu 16 lipca 2013 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania Elektrociepłowni (...) SA z/s w Z.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o ustalenie korekty rocznej kosztów osieroconych

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki

z dnia 28 lipca 2011 r. znak (...)

1.  Zmienia zaskarżoną decyzję w punkcie 1 w ten sposób, że ustala

dla roku 2010 dla Elektrociepłowni (...) SA z/s w Z.

wysokość korekty rocznej kosztów osieroconych na kwotę (-) 1.752.665 zł

( minus jeden milion siedemset pięćdziesiąt dwa tysiące sześćset

sześćdziesiąt pięć złotych ) ,

2.  Uchyla zaskarżoną decyzję w pozostałej części ,

3.  Zasądza od Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki na rzecz Elektrociepłowni (...) SA z/s w Z. kwotę 820 zł ( osiemset dwadzieścia ) tytułem kosztów postępowania .

SSO Witold Rękosiewicz

Sygn. akt XVII AmE 151/11

UZASADNIENIE

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (Prezes UKE, pozwany) decyzją z dnia 28 lipca 2011 r. nr (...) na podstawie art. 30 ust. 2 i 5 ustawy z dnia 29 czerwca 2007 r. o zasadach pokrywania kosztów powstałych u wytwórców w związku z przedterminowym rozwiązaniem umów długoterminowych sprzedaży mocy i energii elektrycznej (Dz.U. nr 130, poz. 905 z późn. zm.) – dalej Ustawa ustalił dla Elektrociepłowni (...) SA z/s w Z. (Elektrociepłownia, powód) dla roku 2010 wysokość korekty rocznej kosztów osieroconych jaką Elektrociepłownia (...) otrzyma od (...) SA w wysokości 10.467.321 zł oraz kwotę środków wraz z odsetkami, które EC Z. ma obowiązek zwrócić Zarządcy Rozliczeń na rachunek opłaty przejściowej w wysokości 13.348.604 zł.

Elektrociepłownia (...) w złożonym odwołaniu zaskarżyła decyzję Prezesa URE w całości zarzucając jej:

1.  błędne ustalenie przez Prezesa URE wysokości kosztów działalności operacyjnej Elektrociepłowni związanej ze sprzedażą energii elektrycznej, rezerw mocy i usług systemowych w 2010 r. w kwocie 194.052.331 zł podczas gdy rzeczywista wartość tych kosztów wynosiła 197.951.167 zł co miało istotny wpływ na treść decyzji poprzez błędne wyliczenie wyniku finansowego netto z działalności operacyjnej EC Z., a w efekcie błędnym ustaleniem wartość korekty rocznej,

2.  wynikające z naruszenia wskazanego powyżej naruszenie art. 30 ust. 2 w zw. z art. 27 ust. 4 Ustawy poprzez pominięcie w kalkulacji wyniku finansowego netto z działalności operacyjnej Elektrociepłowni części kosztów działalności operacyjnej EC związanej ze sprzedażą energii elektrycznej, rezerw mocy i usług systemowych w 2010 r., co skutkowało błędnym ustaleniem wysokości korekty rocznej.

3.  naruszenie art. 30 ust. 2 Ustawy poprzez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że:

a)  przez wskazaną w tym przepisie ratę spłaty zadłużenia spłaconego w roku, dla którego obliczana jest korekta roczna, wynikającego z umów kredytowych, umów pożyczek, umów o emisję obligacji i papierów dłużnych, zawartych przed dniem 1 maja 2004 r. na finansowanie nakładów na rzeczowe środki trwałe i środki trwałe w budowie, oznaczone symbolem N, o którym mowa w art. 27 ust. 1 Ustawy (Rata spłaty),

b)  przez wskazaną w tych przepisach kwotę odsetek zapłaconych w roku, dla którego obliczana jest korekta roczna, wynikająca z wymienionych powyżej (pkt 3a) (kwota odsetek))

należy rozumieć odpowiednio Ratę Spłaty i Kwotę Odsetek obliczone w wysokości faktycznie spłaconej w danym roku przez danego wytwórcę tj. w wysokości odpowiadającej spłacie zgodnej z pierwotnym harmonogramem spłat powiększonej o spłatę przedterminową, podczas gdy prawidłowa wykładnia artykułu 30 ustęp 2 Ustawy prowadzi do wniosku, że przez Ratę Spłaty i Kwotę Odsetek należy rozumieć Ratę Spłaty i Kwotę Odsetek obliczone w wysokości odpowiadającej spłacie zgodnej z pierwotnym harmonogramem spłat bez uwzględnienia spłaty przedterminowej, które to naruszenie skutkowało błędnym ustaleniem wysokości Korekty Rocznej wskazanej w punkcie 1 rozstrzygnięcia decyzji,

2.  naruszenie art. 30 ust. 5 w związku z art. 30 ust. 2 Ustawy poprzez jego błędną wykładnie skutkującą jego niewłaściwym zastosowaniem, polegającą na przyjęciu, że dla oceny wykonania przez wytwórcę obowiązku przedterminowej spłaty zadłużenia oraz oceny czy zachodzą przesłanki do nałożenia na wytwórcę zobowiązania do dokonania zwrotu na rzecz (...) S.A. kwoty stanowiącej 0,2 kwoty wynikającej z Raty Spłaty i Kwoty Odsetek wraz z odsetkami, pod użytymi w art. 30 ust. 5 Ustawy pojęciami Raty Spłaty i Kwoty Odsetek należy rozumieć odpowiednio Ratę Spłaty i Kwotę Odsetek obliczone w wysokości faktycznie spłaconej w danym roku przez danego wytwórcę, tj. w wysokości odpowiadającej spłacie zgodnej z pierwotnym harmonogramem spłat powiększonej o spłatę przedterminową, podczas gdy prawidłowa wykładnia art. 30 ust. 5 w związku z art. 30 ust. 2 Ustawy prowadzi do wniosku, że przez Ratę Spłaty i Kwotę Odsetek należy rozumieć Ratę Spłaty i Kwotę Odsetek obliczone w wysokości odpowiadającej spłacie zgodnej z pierwotnym harmonogramem spłat bez uwzględnienia spłaty przedterminowej, które to naruszenie skutkowało bezpodstawnym ustaleniem w decyzji obowiązku zwrotu kwoty wskazanej w punkcie 2 rozstrzygnięcia decyzji,

3.  z ostrożności procesowej, na wypadek oddalenia wskazanego w pkt 4 zarzutu powód podniósł zarzut naruszenia art. 30 ust. 5 Ustawy w związku z art. 35 ust. 2 pkt 2 i ust. 3 Ustawy, poprzez ich błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że odsetki od kwoty podlegającej zwrotowi zgodnie z art. 30 ust. 5 Ustawy, są naliczane od całości tej kwoty od dnia wypłaty wytwórcy pierwszej raty zaliczki na poczet kosztów osieroconych, podczas gdy prawidłowa interpretacja tych przepisów wskazuje, że odsetki powinny być naliczane proporcjonalnie w ten sposób, iż kwotę podlegająca zwrotowi zgodnie z art. 30 ust. 5 Ustawy dzieli się na cztery równe części i w odniesieniu do poszczególnych części tej kwoty odsetki są naliczane od dnia wypłaty poszczególnych rat zaliczki, które to naruszenie skutkowało błędnym określeniem wysokości odsetek podlegających zwrotowi, stanowiących część kwoty wskazanej w pkt 2 decyzji,

4.  naruszenie art. 107 § 1 i § 3 oraz art. 8, art. 9 i art. 11 k.p.a. w związku z art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne polegające na braku uzasadnienia faktycznego i prawnego ustalenia przez Prezesa URE w decyzji wysokości kosztów działalności operacyjnej Elektrociepłowni związanej ze sprzedażą energii elektrycznej, rezerw mocy i usług systemowych w 2010 r. w kwocie 194.052.331 zł, które to ustalenie zostało przyjęte za podstawę wyliczenia wysokości korekty rocznej, w szczególności poprzez brak wskazania faktów i dowodów uzasadniających takie ustalenie, co uniemożliwia weryfikację poprawności takiego ustalenia oraz dokonanie merytorycznej oceny prawidłowości decyzji,

7. naruszenie art. 7, art. 77 par. 1 i art. 80 k.p.a. w związku z art. 30 ust. 1 Prawa energetycznego, polegające na ustaleniu przez Prezesa URE w decyzji kosztów działalności operacyjnej Elektrociepłowni związanej ze sprzedażą energii elektrycznej, rezerw mocy i usług systemowych w 2010 r. w kwocie 194.052.331 zł,, które to ustalenie nie znajduje uzasadnienia w materiale dowodowym zgromadzonym przez Prezesa URE, z którego wynika, że rzeczywista wartość tych kosztów wynosi 197.951.167 zł, co miało istotny wpływ na treść decyzji, bowiem skutkowało błędnym wyliczeniem wartości wyniku finansowego netto z działalności operacyjnej EC Z., a w konsekwencji błędnym ustaleniem wartości korekty rocznej.

Wskazując na powyższe naruszenia powód wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji w całości w ten sposób, że określona w punkcie 1 decyzji wysokość korekty rocznej zostanie ustalona na kwotę (+) 1.405.392 zł przy jednoczesnym uchyleniu punktu 2 rozstrzygnięcia decyzji

Ewentualnie

- w przypadku uznania przez Sąd, że przeprowadzone postępowanie wyjaśniające nie dostarczyło dostatecznych podstaw do uwzględnienia zasadniczego wniosku powoda o zmianę decyzji zgodnie z żądaniem wyrażonym w akapicie poprzedzającym – wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i dopuszczenie dowodu z dokumentów dołączonych do odwołania i znajdujących się w aktach administracyjnych.

Powód wniósł także o:

- przesłuchanie w charakterze świadka Pana K. K., specjalisty ds. analiz controllingowych (...) Sp. z o.o. – na okoliczności wskazane w treści uzasadnienia (strony 8 i 25), w szczególności na okoliczność ustalenia poniesionych przez powoda w 2010 r. kosztów działalności operacyjnej związanej ze sprzedażą energii elektrycznej, rezerw mocy i usług systemowych, zasad i sposobu wyliczenia tych kosztów na poziomie 197.951.167 zł oraz metodologii przyjętej dla przygotowania zestawienia zawartego w załączniku nr 21 do odwołania, jak również na okoliczność metodologii przyjętej dla przygotowania zestawienia zawartego w załączniku nr 22 do niniejszego odwołania, zawierającego wyliczenie prawidłowej kwoty Korekty Rocznej oraz rodzaju informacji i danych służących do jego przygotowania

- przesłuchanie w charakterze świadka Pana M. T., dyrektora ds. handlu i jakości (...) na okoliczności wskazane w treści uzasadnienia (strony 9 i 25), w szczególności na okoliczność ustalenia poniesionych przez powoda w 2010 r. kosztów działalności operacyjnej związanej ze sprzedażą energii elektrycznej, rezerw mocy i usług systemowych, zasad i sposobu wyliczenia tych kosztów na poziomie 197.951.167 zł oraz metodologii przyjętej dla przygotowania zestawienia zawartego w załączniku nr 21 do odwołania, jak również na okoliczność metodologii przyjętej dla przygotowania zestawienia przyjętego w załączniku nr 22 do niniejszego odwołania, zawierającej wyliczenie prawidłowej kwoty Korekty Rocznej oraz rodzaju informacji i danych służących do jego przygotowania

- w przypadku, gdy Prezes URE zaprzeczy prawidłowości wyliczeń przedstawionych przez (...) w załączniku nr 21 do odwołania lub nie przyzna, że koszty działalności operacyjnej (...) związanej ze sprzedażą energii elektrycznej, rezerw mocy i usług systemowych wyniosły w 2010 r. 197.951.167 zł powód wniósł o:

1) przeprowadzenie dowodu z ksiąg rachunkowych powoda, wskazując przy tym, że z uwagi na istotną trudność w dostarczeniu ksiąg do Sądu, dowód ten powinien zostać przeprowadzony w formie przejrzenia ksiąg na miejscu w siedzibie (...) poprzez dokonanie wglądu do systemu księgowego (...), w trybie art. 249 par. 2 k.p.c.,

2) przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu księgowości i rachunkowości na okoliczność wysokości poniesionych przez powoda w 2010 r. kosztów działalności operacyjnej związanej ze sprzedażą energii elektrycznej, rezerw mocy i usług systemowych, na podstawie ksiąg rachunkowych powoda poprzez dokonanie wglądu do systemu księgowego (...)

- w przypadku uznania przez Sąd, że ocena poprawności zastosowanej przez powoda, a omówionej i popartej dowodami w niniejszym postępowaniu, metodologii kalkulacji kwoty Korekty Rocznej lub ocena poprawności wyliczeń przedstawionych w tabeli kalkulacji kwoty Korekty Rocznej, załączonej do niniejszego odwołania jako załącznik nr 22, wymaga dodatkowych wiadomości specjalnych. Powód wniósł o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu księgowości i rachunkowości – na okoliczność wykazania poprawności metodologii opracowanych przez powoda.

Ponadto powód wniósł o dopuszczenie dowodu z przesłuchania strony na wszelkie okoliczności, które nie mogą być wykazane innymi dowodami niż zeznanie strony, a mają istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, w szczególności na wszelkie okoliczności, na które w niniejszym odwołaniu zostały zgłoszone dowody z zeznań świadków oraz dowody z dokumentów, o ile po wyczerpaniu tych środków dowodowych pozostaną jakiekolwiek niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy oraz o zasądzenie od pozwanego Prezesa URE na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Pozwany Prezes URE w odpowiedzi wniósł o oddalenie odwołania. Odnosząc się do zarzutów odwołania pozwany wskazał, że pismem z dnia 19 sierpnia 2009 r. Elektrociepłownia na podstawie art. 24 Ustawy wystąpiła do Prezesa URE o wypłatę zaliczki na poczet kosztów osieroconych na rok 2010 w kwocie 13.000.474,32 zł. W złożonym wniosku Elektrociepłownia zgodnie z art. 24 ust. 3 Ustawy zawarła oświadczenie o wyborze sposobu dokonania korekty, o której mowa w art. 30 ust. 2 Ustawy. Kwota korekty została wypłacona EC Z. w czterech równych ratach.

Prezes URE po przeprowadzeniu w konsekwencji złożenia przez Elektrociepłownię powyższego wniosku, zgodnie z art. 30 ust. 2 Ustawy postępowania wyjaśniającego, wydał decyzję ustalającą wysokość kwoty korekty rocznej kosztów osieroconych jaką Elektrociepłownia otrzyma od Zarządcy Rozliczeń oraz wysokość środków wraz z odsetkami, które Elektrociepłownia ma zwrócić Zarządcy Rozliczeń. Prezes URE wyjaśnił, że zwrot wynika z faktu, iż EC Z. wbrew wcześniejszemu zobowiązaniu o przeznaczeniu co najmniej 20% kwoty wynikającej z raty spłaty zadłużenia i odsetek w 2010 roku na przedterminową spłatę zadłużenia wynikającego z umowy kredytowej nie wypełnił tego obowiązku, ponieważ spłacił jedynie 16,85% zadłużenia.
Z tej przyczyny Prezes URE zastosował art. 30 ust. 5 Ustawy, który reguluje kwestię zwrotu.

Prezes URE podkreślił, że znaczna część zebranego w postępowaniu wyjaśniającym materiału dowodowego pochodziła od powoda oraz (...) Sp. z o.o., którą zobowiązano do świadczenia na rzecz EC Z. usług z zakresu procesów finansowych, w tym do wykonania kalkulacji i analiz wymaganych przez Prezesa URE do celów określenia wysokości korekty rocznej kosztów osieroconych. Odnośnie materiału dowodowego pochodzącego z innych źródeł, który znajduje się w aktach administracyjnych Prezes URE wskazał, że część akt została objęta ochroną tajemnicy państwowej i do tego materiału odmówiono Elektrociepłowni dostępu postanowieniem z dnia 15 lipca 2011 r. Powód wniósł zażalenie na to postanowienie, które jednak cofnął przed jego rozpoznaniem przez Sąd.

Prezes URE za niesłuszny uznał zarzut odwołania dotyczący niewłaściwego ustalenia dla EC Z. za 2010 r. wartości wyniku finansowego netto z działalności operacyjnej wytwórcy, skorygowanego o amortyzację, dostępnego do obsługi zainwestowanego kapitału własnego i obcego (oznaczonego symbolem Wdkj) poprzez przyjęcie zaniżonej wartości kosztów działalności operacyjnej. Wyjaśnił, że różnica pomiędzy wartością kosztów działalności operacyjnej podaną przez Elektrociepłownię (197.951.167 zł) a wartością przyjętą do obliczenia korekty rocznej (194.052.331 zł) wynikała z konieczności skorygowania wyniku finansowego wytwórcy o amortyzację, co wynika bezpośrednio z określonej w art. 27 ust. 3 Ustawy definicji symbolu Wdkj.

Pozwany stwierdził, że kwestia ta jako oczywista nie wymagała wyjaśnienia w zaskarżonej decyzji. Wobec tego zarzuty powoda dotyczące naruszenia postępowania administracyjnego Prezes URE uznał za bezprzedmiotowe.

Prezes URE podkreślił, że przyjęty w zaskarżonej decyzji sposób obliczenia wyniku finansowego Wdkj stosował już w odniesieniu do powoda również w korekcie rocznej za 2008 i 2009 r. i nie był on dotychczas kwestionowany.

Prezes URE nie zgodził się też z zarzutem, że zastosowana przez niego wykładnia językowa przepisu art. 30 ust. 2 Ustawy jest sprzeczna z jego wykładnią funkcjonalną i celowościową. Powołał się na uzasadnienie odwołania, z którego wynikało, że według powoda symbol Rk (i – 1) oznacza wysokość raty zadłużenia spłaconego w danym roku przez wytwórcę, a nie wysokość raty planowanej do spłaty zgodnie z pierwotnym harmonogramem wynikającym z umowy kredytowej, a symbol Ok (i – 1) oznacza kwotę odsetek w rzeczywistości spłaconych przez wytwórcę na podstawie umów kredytowych pierwotnego harmonogramu spłaty kredytu.

Pozwany podkreślił, że EC Z. spłaciła w 2010 r. ratę zadłużenia wynikającą z umowy kredytowej zawartej przed 1 maja 2004 r. Wysokość zapłaconej raty wynosiła 47.171.322 zł i była wyższa od planowanej raty, której wartość powinna wynieść 36.988.000 zł. Umowa kredytowa przewidywała możliwość spłaty w danym roku raty wyższej niż wynikało to z planowanego harmonogramu. Wobec tego dokonana przez powoda wyższa spłata była zgodna z umową. Również kwota odsetek zapłaconych w rzeczywistości przez Elektrociepłownię, wynosząca 12.543.649 zł była ustalona zgodnie z umową kredytowa. Różniła się jednak od planowanych odsetek wynoszących 12.663.000 zł.

Zdaniem pozwanego w tych okolicznościach nie było podstaw do przyjmowania w kalkulacji korekty rocznej teoretycznej kwoty odsetek.

Powołując się na konkretne dane liczbowe Prezes URE wykazał, że EC Z. nie wypełniła przyjętego na siebie w związku z wybranym sposobem dokonania korekty rocznej zgodnie z art. 30 ust. 2 Ustawy, obowiązku spłaty w danym roku zadłużenia w kwocie przekraczającej co najmniej o 20% planowaną spłatę kapitału z odsetkami tj. przedterminową spłatę kredytu z odsetkami w wysokości 20% lub więcej.

Z uwagi na niewypełnienie tego obowiązku ustawowego Prezes URE uwzględnił przy obliczaniu korekty rocznej przepis art. 30 ust. 5 ustawy. Z tej przyczyny pozwany nie zgodził się z zarzutem, iż literalne brzmienie objaśnień do symboli Rk (i- 1) oraz Ok (i – 1) nie jest zgodne z objaśnieniem symbolu Ws – wskaźnika wcześniejszej spłaty zadłużenia.

Odpowiadając na zarzut powoda niezgodności przyjętej interpretacji symboli Rk (i- 1) oraz Ok (i – 1) z Decyzją Komisji Wspólnot Europejskich z dnia 25 września 2007 r. zatwierdzającą Ustawę jako program pomocy publicznej oraz wskazaną w Decyzji Komisji metodologią analizy pomocy państwa związaną z kosztami osieroconymi Prezes URE wskazał, że sposób obliczenia tych kosztów metodą przyjętą przez powoda, wynikającą z art. 30 ust. 2 Ustawy opiera się na innej metodzie kalkulacji i korekt niż w przypadku rozliczania określonego w art. 30 ust. 1 Ustawy. Obie metody nie są równoważne i nie dają identycznych wyników w takich samych warunkach faktycznych.

Obliczona na podstawie art. 30 ust. 2 kwota korekty rocznej jest wielokrotnie wyższa i korzystniejsza od korekty obliczonej na podstawie art. 30 ust. 1 Ustawy. Prezes URE zauważył, że ustawodawca wprowadzając przepis art. 30 ust. 2 Ustawy brał pod uwagę, że ta metoda może doprowadzić przejściowo do wypłaty większej pomocy publicznej niż może to wynikać z definicji kosztów osieroconych jednak wprowadzenie w Ustawie zabezpieczeń w postaci korekty końcowej (art. 32 ust. 1 i 2 Ustawy) i zakazu wypłaty kwoty pomocy większej niż maksymalna (art. 6 ust. 2 Ustawy) gwarantują wypłatę wytwórcy w okresie korygowania pomocy publicznej w wysokości zgodnej z poniesionymi kosztami osieroconymi. W związku z tym Prezes URE za chybiony uznał zarzut, iż zastosowana przez niego wykładnia doprowadzi do wypłaty pomocy publicznej w wysokości nadmiernej.

Odnośnie twierdzenia powoda, że do kalkulacji korekty rocznej należało przyjąć wysokość raty kapitału i kwoty odsetek na poziomie planowanym w harmonogramie spłaty kredytu, a nie kwoty faktycznie zapłacone Prezes URE wskazał, że w załączniku nr 22 do odwołania Elektrociepłownia przy obliczaniu żądanej kwoty korekty uwzględnił jako kwotę odsetek spłaconych zgodnie z harmonogramem (planowanych) inną kwotę, niż podaną w postępowaniu administracyjnym jako kwotę odsetek planowanych, która wynosiła 12.663.000 zł. Powód w obliczeniach uwzględnił kwotę odsetek rzeczywiście zapłaconych tj. 12.543.650 zł przez co zaprzeczył przedstawionej przez siebie argumentacji o konieczności uwzględniania kwot planowanych raty i odsetek. Odpowiadając na zarzut naruszenia art. 30 ust. 5 w zw. z art. 30 ust. 2 Ustawy poprzez nieprawidłowe przyjęcie dla raty spłaty i kwoty odsetek wartości faktycznie spłaconych, a nie wartości planowanych Prezes URE stwierdził, że podobnie jak w odniesieniu do wcześniejszych zarzutów, również i w tym przypadku treść art. 30 ust. 5 Ustawy wskazuje, iż do ustalenia wartości kwoty, którą przedsiębiorca ma obowiązek zwrócić w przypadku niespełnienia obowiązku przedterminowej spłaty w wysokości nie mniej niż 20% kapitału na dany rok należy przyjmować wartości raty i odsetek faktycznie spłacone a nie przewidziane w harmonogramie.

Odnośnie zarzutu nieprawidłowego naliczenia odsetek od kwoty podlegającej zwrotowi od całej kwoty od dnia wypłaty wytwórcy pierwszej raty zaliczki na koszty osierocone mimo, iż zaliczka wypłacana jest w czterech ratach Prezes URE zauważył, że przepisy Ustawy nie określają zasad naliczenia odsetek a przepis art. 35 ust. 3 Ustawy ustala, iż odsetki nalicza się od dnia otrzymania przez wytwórcę pierwszej raty zaliczki na dany rok. Według pozwanego wspomniany przepis nakazuje naliczanie odsetek od pełnej kwoty do zwrotu od momentu wypłaty pierwszej raty. Gdyby inna była wola ustawodawcy, zostałoby to wyraźnie sformułowane w przepisie przewidującym zasadę proporcjonalnego naliczania odsetek. Pozwany dodał, że mechanizm naliczania odsetek ustalony w art. 35 Ustawy nie jest taki sam jak w przypadku kredytów bankowych, z zastosowaniem zmiennych stóp procentowych lub od kwoty pożyczonego kapitału.

Odnośnie zarzutów odwołania opartych na naruszeniu przepisów postępowania administracyjnego Prezes URE wskazał, że Sąd OKiK rozpatruje sprawę odwołania merytorycznie więc ewentualne uchybienie proceduralne nie mają wpływu na ocenę zaskarżonej decyzji.

W piśmie procesowym z dnia 29 lutego 2012 r. powód, po zapoznaniu się z odpowiedzią na odwołanie oświadczył, że cofa zarzuty przedstawione w ppkt 1 i 2 odwołania i zmienia główne żądanie odwołania w ten sposób, że wnosi o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez ustalenie wysokości korekty rocznej w kwocie (-) 1.752.665 zł przy jednoczesnym uchyleniu pkt 2 rozstrzygnięcia decyzji.

Powód podtrzymał wniosek ewentualny zawarty w odwołaniu o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości. Dodał, że w pozostałym zakresie podtrzymuje wszystkie twierdzenia, zarzuty i wnioski odwołania.

Zarzucił, że Prezes URE wadliwie ustalił w zaskarżonej decyzji wysokość korekty rocznej, ponieważ powinien uwzględnić w wyliczeniach ratę spłaty i kwotę odsetek w wysokości przewidzianej w pierwotnym harmonogramie obowiązującym w dniu podjęcia zobowiązania, o którym mowa w art. 30 ust. 2 Ustawy. Przewidziana w harmonogramie rata spłaty wynosiła 36.988.000 zł a kwota odsetek 12.543.650 zł.

Zdaniem powoda zastosowana przez Prezesa URE wykładnia językowa art. 30 ust. 2 Ustawy prowadzi do niewłaściwego ustalenia kwoty korekty rocznej, ponieważ w procesie kalkulacji dochodzi do podwójnego zawyżenia jej wartości w przypadku gdy wytwórca zobowiązał się do przedterminowej spłaty 20% kwoty będącej sumą wartości raty i odsetek.

Również przy wyliczeniu kwoty zobowiązania należy według powoda uwzględnić wartości raty i odsetek w wysokości przewidzianej w harmonogramie tj na moment podejmowania decyzji o wyborze sposobu wyliczenia kosztów osieroconych i zaciągnięciu zobowiązania.

Powód zaznaczył, że kwota odsetek jakie zapłacił w ramach realizacji zobowiązania wyniosła 12.543.650 zł, a kwota odsetek zgodna z pierwotnym harmonogramem wynosiła 12.663.000 zł.

Na skutek zaciągniętego zobowiązania przedterminowej spłaty 20% raty spłaty i odsetek kwota odsetek, jaką powinna spłacić Elektrociepłownia uległa zmniejszeniu do wysokości 12.543.650 zł.

To właśnie niższą kwotę odsetek powód uwzględnił w sporządzonej kalkulacji korekty rocznej, którą załączył do pisma z dnia 29 lutego 2012 r. stanowiącego replikę powoda na odpowiedź na odwołanie.

Powód stwierdził ponadto, że Prezes URE bezpodstawnie stosując wobec EC Z. art. 30 ust. 5 Ustawy błędnie ustalił, iż Elektrociepłownia nie wypełniła zobowiązania o spłacie zadłużenia zwiększonej o 20%. Ponownie wskazał, że to błędne ustalenie o niewypełnieniu zobowiązania wynika z przyjęcia za podstawę wyliczenia nie tych kwot kapitału i odsetek jaką Elektrociepłownia spłaciła w 2010 r. zgodnie z pierwotnym harmonogramem ale raty spłaty i odsetek powiększonych o kwotę przedterminowej spłaty dokonanej przez Elektrociepłownię w 2010 r. w wykonaniu zobowiązania. Podkreślił, że przyjęta przez Prezesa URE interpretacja pojęć rata spłaty i kwota odsetek jest błędna. Przyjęcie przez Prezesa URE do weryfikacji wykonania przez EC Z. zobowiązania wartości faktycznie zapłaconej raty spłaty i kwoty odsetek stanowiło, zdaniem powoda, naruszenie art. 30 ust. 5 Ustawy.

Powód podtrzymał również zarzut naruszenia art. 30 ust. 5 w związku z art. 35 ust. 2 pkt 1 i ust. 3 Ustawy poprzez przyjęcie, że odsetki od kwoty podlegającej zwrotowi naliczane są od całej kwoty od dnia wypłaty EC Z. pierwszej raty zaliczki na poczet kosztów osieroconych.

Zdaniem powoda odsetki powinny być obliczone stopniowo od dnia wypłaty każdej raty zaliczki odrębnie do dnia wydania przez Prezesa URE decyzji. Powód wskazał, że w dacie wypłaty I raty zaliczki nie dysponował całą kwotą zaliczki a jedynie jej częścią w kwocie 3.250.118,5 zł. Dlatego niesłuszne jest naliczanie odsetek od całej kwoty zaliczki już od dnia wypłaty I raty. Według powoda przedstawione stanowisko znajduje podstawę w przepisach Ustawy dotyczących zasad wypłaty środków na pokrycie kosztów osieroconych – art. 22 ust. 2 Ustawy oraz powszechnie przyjętych zasadach naliczania odsetek. Przedstawioną przez Prezesa URE wykładnię przepisów Ustawy powód uznał za błędną.

Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny.

Elektrociepłownia (...) wnioskiem z dnia 19 sierpnia 2009 r. wystąpiła do Prezesa URE o wypłatę zaliczki na poczet kosztów osieroconych na rok 2010 w wysokości 13.000.474,32 zł oraz złożyła oświadczenie o wyborze sposobu dokonania korekty rocznej kosztów osieroconych z zastosowaniem art. 30 ust. 2 Ustawy.

Pismem z dnia 22 stycznia 2010 r. (K 3 akt adm.) Elektrociepłownia uzupełniła swój wniosek poprzez złożenie zobowiązania do przeznaczenia co najmniej 20% kwoty wynikającej z raty spłaty zadłużenia i odsetek w 2010 r. na przedterminową spłatę zadłużenia wynikającego z umowy kredytu z dnia 39 kwietnia 2002 r.
Prezes URE, działając na podstawie art. 61 par. 4 k.p.a. w zw. z art. 30 ust. 2 Ustawy, pismem z dnia 31 marca 2011 r. (K 6 akt adm.) poinformował Elektrociepłownię o wszczęciu postępowania administracyjnego w sprawie ustalenia wysokości korekty rocznej kosztów osieroconych za 2010 r. oraz zgodnie z art. 28 ust. 4 Ustawy przekazał EC Z. informację o szczegółowym zakresie i sposobie przekazania informacji i danych za 2010 r. niezbędnych do obliczenia korekty (K 7 – 33 akt adm.). Jednocześnie wezwał wytwórcę do złożenia danych i informacji do dnia 16 maja 2011 r.

Dane i informacje do obliczenia korekty Elektrociepłownia przekazała w wyznaczonym terminie (K 46 – 60 akt adm.).

W toku postępowania administracyjnego Prezes URE ustalił między innymi, że EC Z. nie należy do grupy (...). Wobec tego art. 32 Ustawy nie ma zastosowania do powiązania pomiędzy Elektrociepłownią (...) a EC Z.. W związku z tym nie było potrzeby wykorzystywania w prowadzonym postępowaniu danych finansowych dotyczących 2010 r. przekazanych przez Elektrociepłownię (...) w dotyczącym tego wytwórcy postępowaniu.

Z pisma powoda z dnia 18 lipca 2011 r. (K 418 akt adm.) wynika, że pierwsza rata zaliczki z tytułu kosztów osieroconych za 2010 r. wpłynęła na rachunek EC Z. w dniu 2 kwietnia 2010 r.

Pismem z dnia 25 lipca 2011 r. (K 447 akt adm.) Prezes URE zawiadomił Elektrociepłownię o zakończeniu postępowania dowodowego i możliwości zapoznania się z zebranym materiałem oraz złożenia uwag i wyjaśnień.

W dniu 27 lipca 2011 r. osoba upoważniona zapoznała się w imieniu powoda z aktami postępowania administracyjnego i dowodami zgromadzonymi w toku postępowania i oświadczyła, że nie wnosi uwag do zgromadzonego materiału dowodowego (K 449 akt adm.).

Na podstawie zebranych informacji i dowodów Prezes URE wydał zaskarżoną decyzję.

Z zebranego materiału dowodowego, a w szczególności z przedstawionych przez obie strony sposobów wyliczeń, zweryfikowanych przez Sąd wynika, że do wyliczenia korekty rocznej kosztów osieroconych obie strony zgodnie przyjęły, iż suma wyniku finansowego netto powoda za 2010 r. oraz kwoty wypłaconej powodowi w 2010 r. zaliczki wynosi łącznie 61.190.645 zł (48.190.171 + 13.000.474,32)

Prezes URE w dalszych wyjaśnieniach uwzględnił kwotę rzeczywiście spłaconego przez powoda zadłużenia w wysokości w wysokości 47.171.322 zł oraz kwotę rzeczywiście spłaconych odsetek w wysokości 12.543.650 zł.

Natomiast EC Z. w wyliczeniach przedstawionych w replice na odpowiedź na odwołanie zawartej w piśmie procesowym z dnia 29 lutego 2012 r., po zmodyfikowaniu żądania odwołania uwzględniła jako ratę umowy kwotę 36988000 zł, którą w 2010 r. powód miał zapłacić zgodnie z harmonogramem oraz kwotę odsetek, którą rzeczywiście spłacono tj. 12.543.650 zł. Kwota spłaconych przez powoda w rzeczywistości w 2010 r. odsetek była niższa od kwoty 12.663.470 zł odsetek, która była przewidziana do spłaty w harmonogramie na 2010 r.

Przedstawione wartości uwzględnionych w wyliczeniach przez strony kwot rat i odsetek są zgodne z przedstawionymi przez powoda w zweryfikowanej kalkulacji korekty rocznej kosztów osieroconych wartościami poszczególnych kwot, ujętymi w tabeli sporządzonej przez dokonujących wyliczeń w imieniu powoda K. K. – specjalistę ds. analiz controllingowych oraz M. T. dyrektora ds. handlu i jakości EC Z. (K 343 – 344 oraz K 345 – 346 akt sąd.).

Informacja na temat przewidzianej w harmonogramie na 2010 r. kwocie odsetek znajduje się jedynie na karcie 345 w odnośniku drugim (dowody przedstawione przez powoda).

Prezes URE w tabeli zawartej w odpowiedzi na odwołanie przedstawił niemal identyczne do podanych przez powoda wartości rzeczywiście spłaconych i przewidzianych w harmonogramie kwot raty i odsetek.

Z powyższego wynika, że wartości wszystkich elementów składowych występujących we wzorcach dotyczących wyliczenia wartości wyniku finansowego netto (art. 27 ust. 4 Ustawy) oraz wartości korekty rocznej kosztów osieroconych (art. 30 ust. 2 Ustawy) przedstawione przez powoda i Prezesa URE były identyczne.

Różnica pomiędzy wysokością korekty rocznej kosztów osieroconych ustaloną w zaskarżonej decyzji przez Prezesa URE (10.467.321 zł) oraz przez powoda po modyfikacji żądania odwołania w piśmie procesowym z dnia 29 lutego 2012 r. (-1.752.665 zł) wynika zdaniem Sądu wyłącznie z faktu, że Prezes URE uwzględnił w wyliczeniach wartość raty zadłużenia, którą powód spłacił w rzeczywistości w 2010 r. (47.171.322 zł) a EC Z. przyjęła do wyliczenia korekty kosztów osieroconych na 2010 r. wartość raty zadłużenia, która była przewidziana w harmonogramie spłaty na rok 2010 (36.988.000 zł).

Również wartość odsetek zapłaconych obie strony uwzględniły w identycznej wysokości (12.543.650 zł).

Przyjmując za podstawę dalszych wyliczeń wartości raty spłaty zadłużenia i odsetek rzeczywiście spłacone w 2010 r. Prezes URE ustalił, że EC Z. nie wypełniła zobowiązania spłaty 20% zadłużenia liczonego od kwoty 59.714.972 zł, która powinna według pozwanego wynosić 11.942.994 zł. Wyliczenia przeprowadzone przez Prezesa URE wykazały, że EC Z. spłaciła jedynie 10.063.971 zł co stanowiło w przybliżeniu 16,85% kwoty zobowiązania. Dokonując kolejnych wyliczeń Prezes URE ustalił, że wartość środków z odsetkami, które EC Z. powinna zapłacić (...) SA wynosi 13.348.604 zł.

Powód przeprowadzając wyliczenia dotyczące wykonania zobowiązania przyjął wartości raty spłaty oraz odsetek przewidziane w harmonogramie (odpowiednio 39.988.000 zł oraz 12.663.470 zł).

W odwołaniu powód podnosił, że przy uwzględnieniu w obliczeniach wartości raty spłaty i odsetek przewidzianych w harmonogramie (łącznie 49.651.470 zł) obliczona od tej wartości wysokość 20% zobowiązania, którą EC Z. powinna spłacić wynosiłaby 9.930.294 zł (K 344 akt sąd.).

Wobec tego według wyliczeń powoda EC Z. wykonała zobowiązanie, ponieważ rzeczywiście spłacona przez nią kwota była wyższa od założonej na podstawie harmonogramu i wynosiła 11.942.994 zł (20% od 59.714.972 zł).

W efekcie zdaniem powoda pkt II decyzji powinien zostać uchylony.

Zdaniem Sądu przedmiot sporu w zakresie pkt II odwołania wynika również z innej wykładni zasad wyliczeń przeprowadzonych przez obie strony.

Powód uwzględnił w wyliczeniach wartości raty i odsetek przewidziane w harmonogramie.

Prezes URE przyjął natomiast do wyliczeń wartości rzeczywiście zapłacone przez powoda w 2010 r. (rata spłaty i odsetki). Wobec uzyskanych odmiennych wyników kwestia zasadności naliczenia odsetek od rat zaliczki przez obie strony wydaje się mieć drugorzędne znaczenie.

Zdaniem Sądu przedstawiony przez powoda sposób naliczania odsetek odrębnie od daty wypłaty każdej raty jest prawidłowy. Dopiero bowiem od dnia wypłaty kolejnych rat odpowiednie kwoty wpływały na rachunek powoda jednocześnie obniżając saldo rachunku Zarządcy Rozliczeń. Również dopiero z datą wpływu raty na rachunek powoda stawało się wymagalne ewentualne roszczenie o jej zwrot. Wobec tego w kwestii terminu naliczania odsetek od zaliczki na poczet kosztów osieroconych w ocenie Sądu należało zgodzić się z powodem.

Trzeba jednak zauważyć, że przedstawione stanowisko może mieć jedynie wpływ na ostateczną wartość kwoty, którą powód będzie musiał zwrócić Zarządcy Rozliczeń ustaloną w pkt II zaskarżonej decyzji, jednak pozostaje bez wpływu na ocenę okoliczności podstawowej, czy EC Z. zdołała wypełnić zobowiązania spłaty na poziomie minimum 20% wyższej od kwoty, która została lub miała być zgodnie z harmonogramem spłacona w 2010 r.

Zważyć należało, że w zawartej w art. 30 ust. 2 Ustawy definicji symbolu Rk (i – 1) mowa jest o racie spłaty zadłużenia wynikającego m.in. z umów kredytowych, zawartych przed dniem 1 maja 2004 r., która została spłacona w danym roku. W ocenie Sądu zgodzić się należało z argumentacją powoda zawartą w odwołaniu, iż wytwórca planując złożenie oświadczenia o wyborze sposobu dokonywania korekty rocznej kosztów osieroconych zgodnie z art. 30 ust. 2 musi mieć możliwość wcześniejszego ustalenia, jaka będzie wysokość ciążącego na nim zobowiązania do spłaty w wysokości minimum o 20% wyższej od przewidzianej w harmonogramie spłat. Trudno bowiem przypuszczać, że w przeciwnym wypadku racjonalny ustawodawca formułując treść art. 30 ust. 2 Ustawy nie zawarłby w definicji raty spłaconego zadłużenia wyraźnej wskazówki, iż w obliczeniach powinna być uwzględniona wartość raty, którą wytwórca spłacił w rzeczywistości i dopiero z uwzględnieniem tej wartości należałoby prowadzić dalsze wyliczenia.

Jak trafnie zauważył powód, taki sposób obliczania wartości korekty rocznej kosztów osieroconych prowadziłby do dwukrotnego uwzględnienia w wyliczeniach wartości przyjętego przez wytwórcę zobowiązania do spłaty raty zadłużenia i odsetek powiększonych o 20%. Należy również zauważyć, że zgodnie z art. 355 par. 2 k.c. na koncesjonowanym przedsiębiorcy ciąży obowiązek prowadzenia działalności gospodarczej ze szczególną starannością wymaganą przy wykonywaniu czynności danego rodzaju.

Trudno więc przypuszczać, że profesjonalny przedsiębiorca zdecydowałby się na wybór sposobu obliczania korekty rocznej kosztów osieroconych zgodnie z art. 30 ust. 2 Ustawy oraz związanego z tym zobowiązania do wyższej o 20% spłaty gdyby nie miał uprzednio możliwości przeprowadzenia analizy finansowej. Podejmowanie takiej decyzji obarczonej ryzykiem konieczności zapłaty w przyszłości trudnej do ustalenia kwoty należałoby uznać za działanie całkowicie nieprofesjonalne i nieuzasadnione.

W ocenie Sądu przedstawiona przez Prezesa URE w zaskarżonej decyzji wykładnia językowa była całkowicie nieprawidłowa i dokonana w oderwaniu od zasad racjonalnego prowadzenia działalności gospodarczej. Uznanie za słuszne stanowiska Prezesa URE prowadziłoby do nadmiernego obciążenia finansowego wytwórców oraz stawiałoby pod znakiem zapytania jako nieracjonalnego umieszczenia przez Ustawodawcę w Ustawie przepisu art. 30 ust. 2 umożliwiającego wybór innego niż ustalony w art. 30 ust. 1 Ustawy sposobu obliczania korekty rocznej kosztów osieroconych, jeżeli prowadziłoby to do nadmiernego, nieuzasadnionego i trudnego do przewidzenia obciążenia wytwórców takich jak EC Z..

W świetle powyższego również zastosowana przez Prezesa URE metodologia zmierzająca do ustalenia, czy Elektrociepłownia wywiązała się z zobowiązania wyższej spłaty zadłużenia powinna być uznana za nieprawidłową. Nie ulega bowiem wątpliwości, że przewidziana w harmonogramie rata spłaty została przez powoda zapłacona. Wobec tego z porównania wartości rzeczywistej spłaty oraz spłaty zadłużenia i odsetek wynika, że kwota którą powód spłacił ponad wartość planowaną (10.063.972 zł) była wyższa niż 0,2 wartości przewidzianej łącznie w harmonogramie kwoty raty i odsetek wynoszącej 9.930.294 zł.

W ocenie Sądu jeśli do wyliczenia wartości korekty rocznej kosztów osieroconych została uwzględniona planowana w harmonogramie kwota spłaty raty brak było podstaw do uwzględnienia innych niż przewidziane w harmonogramie wartości przy ustaleniu, czy powód wypełnił zobowiązanie do wyższej spłaty.

Sąd oddalił wnioski dowodowe powoda zawarte w odwołaniu mając na uwadze, że:

1.  przedstawione przez powoda informacje dotyczące kosztów działalności operacyjnej oraz innych wartości zawartych w zestawieniach sporządzonych przez powoda nie były przez pozwanego kwestionowane,

2.  zastosowana przez strony metodologia obliczeń była możliwa do ustalenia na podstawie zabranego materiału dowodowego, a subiektywna ocena prawidłowości zastosowanej przez powoda metodologii obliczeń nie mogła być przedmiotem dowodu,

3.  w sprawie nie było potrzeby korzystania z wiadomości specjalnych.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności Sąd Okręgowy uznając za zasadne zarzuty powoda przedstawione w odwołaniu, na podstawie art. 479(53) par. 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję w całości.

O kosztach postępowania orzeczono na zasadzie art. 98 k.p.c. stosownie do wyniku sporu.

SSO Witold Rękosiewicz