Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 stycznia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w składzie:

Przewodniczący:	SSO Dariusz Dąbrowski
Protokolant:	Protokolant sądowy – stażysta Anastazja Chojnacka

po rozpoznaniu w dniu 13 stycznia 2014 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki Akcyjnej w Ś.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o ustalenie korekty kosztów osieroconych

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki

z dnia 29 lipca 2011 roku Nr (...) (...) (...)

orzeka:

I.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że ustala dla roku 2010 wysokość korekty rocznej kosztów osieroconych dla (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w miejscowości Ś. (dawna nazwa Elektrownia (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w miejscowości Ś.) w kwocie dodanej (+) 78 640 380,00 zł (plus siedemdziesiąt osiem milionów sześćset czterdzieści tysięcy trzysta osiemdziesiąt złotych) podlegającej wypłaceniu (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w miejscowości Ś. przez (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W.,

II.  oddala odwołanie w pozostałej części,

III.  zasądza od Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki na rzecz (...) Spółki Akcyjnej w Ś. kwotę 477 zł (czterysta siedemdziesiąt siedem złotych) tytułem kosztów postępowania.

Sygn. akt XVII AmE 152/11

UZASADNIENIE

Decyzją (...) (...) (...) z dnia 29 lipca 2011 roku Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (zwany dalej „Prezesem URE”) ustalił dla roku 2010 dla Elektrowni (...) S.A. z siedzibą w miejscowości Ś. wysokość korekty rocznej kosztów osieroconych, jaką Elektrownia (...) S.A. otrzyma od (...) S.A. z siedziba w W., na kwotę 2.471.668zł (słownie: dwa miliony czterysta siedemdziesiąt jeden tysięcy sześćset sześćdziesiąt osiem złotych).

W uzasadnieniu decyzji Prezes Urzędu Regulacji Energetyki podniósł, iż stosownie do art. 30 ustawy z dnia 29 czerwca 2007 roku o zasadach pokrywania kosztów powstałych u wytwórców w związku z przedterminowym rozwiązaniem umów długoterminowych sprzedaży mocy i energii elektrycznej (zwanej dalej „ustawą o rozwiązaniu (...)) do dnia 31 lipca każdego roku kalendarzowego Prezes URE w drodze decyzji administracyjnej, ustala wysokość korekty rocznej kosztów osieroconych, dla roku poprzedzającego dany rok kalendarzowy dla wytwórcy który wskazał sposób dokonywania korekty.

Prezes URE wskazał, że podstawowymi determinantami przy ustaleniu korekty kosztów osieroconych były wartość nakładów inwestycyjnych na majątek związany z wytwarzaniem energii elektrycznej (aktywów) oraz wielkość wyniku finansowego na działalności operacyjnej związanej z wytwarzaniem energii elektrycznej.

Art. 33 ust. 1 pkt 1 ustawy o rozwiązaniu KDT do obliczenia korekty przyjęto jednostkę wytwórczą bloki 9, 10 należącą do Elektrowni (...) S.A. (zwaną dalej Elektrownią) wymienioną w załączniku 7 do ustawy. W przypadku pozostałych jednostek wytwórczych wymienionych w załączniku nr 7 wartość poniesionych nakładów inwestycyjnych przekroczyła 100% ich wartości księgowej netto zgodnie ze stanem na dzień 31 grudnia 2004 roku przed dniem 1 stycznia 2010 roku, przez co spełniony został warunek określony w art. 33 ust 1 pkt 1 ustawy o rozwiązaniu KDT, a w konsekwencji nie były uwzględnione w obliczaniu korekty kosztów osieroconych za rok 2010.

Prezes URE podniósł, iż przedstawione mu dane modelowe nie przewidywały tzw. wyłączenia jednostek wytwórczych z pokrywania kosztów osieroconych, uwzględniając wszystkie jednostki wytwórcze Elektrowni określając poziom kosztów osieroconych za 2010 rok dla wszystkich jednostek wytwórczych, gdzie do ustalenia korekty kosztów osieroconych za ten rok Elektrownia wskazała tylko jedną jednostkę wytwórczą bloki 9 i 10.

W trakcie przeprowadzonego postępowania administracyjnego zweryfikowano wielkości modelowe przyjęte do ustalenia maksymalnych kosztów osieroconych określonych w załączniku nr 2 do ustawy o rozwiązaniu KDT z rzeczywistymi danymi przedstawionymi przez Elektrownię do ustalenia korekty kosztów osieroconych za 2010 rok. Prezes wskazał, że zgodnie z przeprowadzonym porównaniem ilość jednostek wytwórczych przyjętych do tegorocznego rozliczenia kwoty kosztów osieroconych różni się od ilości jednostek wytwórczych przyjętych do kalkulacji prognozowanej kwoty kosztów osieroconych w załączniku nr 3 do powyższej ustawy oraz prognozowanego wyniku finansowego w załączniku nr 5 na rok 2010. Dla zachowania adekwatności pomocy publicznej do kosztów osieroconych w Elektrowni w jednostce wytwórczej bloki 9 i 10, obliczając korektę roczną za 2010 rok należało wartości określone w załącznikach 3 i 5 ustawy o rozwiązaniu KDT zmodyfikować w taki sposób, aby odnosiły się one do obecnej sytuacji, w której w pokrywaniu kosztów osieroconych bierze udział jedynie jednostka wytwórcza bloki 9,10. Natomiast dla zachowania porównywalności danych rzeczywistych przyjętych do ustalenia korekty z danymi modelowymi z załącznika nr 3 i 5 do ustawy o rozwiązaniu KDT, zastosowano klucz podziału, ustalony w oparciu o udział mocy osiągalnej brutto jednostki uwzględnionej do ustalenia korekty do całkowitej mocy osiągalnej brutto wszystkich jednostek uczestniczących w kalkulacji maksymalnych kosztów osieroconych i prognozowanego wyniku finansowego tego wytwórcy, obliczony na podstawie danych przedstawionych przez Elektrownie, co dało wynik 38%.

Zaktualizowana wysokość zaliczek na poczet kosztów osieroconych dla Elektrowni na 2010 rok wyniosła 73.568.563zł. Prezes URE podniósł, że samo uprawnieni do otrzymania zaliczki, a nawet jej trzymanie nie jest równoznaczne z otrzymaniem środków na pokrycie kosztów osieroconych, gdyż koszty te mogą zostać pokryte z przychodów uzyskanych za sprzedaży energii elektrycznej, rezerw mocy i usług systemowych na rynku konkurencyjnym, a zaliczki mogą zostać odpowiednio skorygowane przez Prezesa URE zgodnie z art. 30 ustawy o rozwiązaniu KDT.

Zgodnie z art. 30 ust. 1 ustawy o rozwiązaniu KDT w ustaleniu korekty rocznej kosztów osieroconych Prezes URE porównuje kwotę kosztów osieroconych wytwórcy, określoną w załączniku nr 3 do ustawy z wypłaconymi wytwórcy zaliczkami na pokrycie kosztów osieroconych w 2010 roku, uwzględniając przy tym relację między uzyskanym faktycznie wynikiem finansowym netto na rynku konkurencyjnym, a prognozowaną wartością wyniku finansowego, określoną w załączniku nr 5 do ustawy.

W toku postępowania Elektrownia oświadczyła, że należy do grupy (...), gdzie spółką dominującą w grupie jest (...) S.A., która posiada 100% udziałów w kapitale Elektrowni (...) S.A., a więc sprawuje kontrolę nad powódką.

Na podstawie analizy zgromadzonego materiału dowodowego i wyjaśnień Elektrowni Prezes URE uznał, że polityka sprzedaży energii elektrycznej przyjęta przez Elektrownię miała na celu głównie realizację celów biznesowych grupy (...). Dokonując oceny, czy przedstawiony przez Elektrownię wynik finansowy został osiągnięty na rynku konkurencyjnym, Prezes URE ustalił, że przedsiębiorstwa energetyczne należące do grupy (...) sprzedawały w 2010 roku energię elektryczną do niepowiązanych z nimi przedsiębiorstw obrotu po średniej cenie 194,84 zł/MWh. Po przeanalizowaniu kontraktów zawartych przez elektrownie i elektrociepłownie systemowe niewymienione w ustawie o rozwiązaniu KDT dotyczące sprzedaży całego lub niemalże całego wolumenu energii elektrycznej wytworzonej przez daną elektrownię lub elektrociepłownię do tego samego odbiorcy, gdzie wolumeny przekraczały (...) energii elektrycznej, które to były zbliżone do warunków dostaw przewidzianych w kontrakcie Elektrowni (...) S.A. Prezes URE ustalił średnia cena ważona ilością na warunkach rynkowych wyniosła 193,38zł/MWh.

Na podstawie powyższej analizy Prezes URE uznał, że cena sprzedaży energii elektrycznej przez Elektrownie do przedsiębiorstw obrotu z grupy (...) została ukształtowana na poziomie zbliżonym do cen sprzedaży energii na rynku konkurencyjnym, a tym samym poziom ceny sprzedaży jest relewantny do ustalenia przychodu ze sprzedaży energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym. Zdaniem Prezesa URE należało uznać, że przychody przedstawione przez Elektrownię spełniają kryterium art. 27 ust. 4 ustawy o rozwiązaniu KDT, a tym samym rozliczenie kosztów osieroconych dokonane w oparciu o takie przychody, które dla jednostki blok 9, 10 wynoszą 677.177.038 zł, spełnia definicję kosztów osieroconych zawartą w art. 2 pkt 12 ustawy.

Prezes URE wskazał, że przy określeniu podstawowych kosztów działalności operacyjnej związanej ze sprzedażą energii elektrycznej przyjęto: koszty stałe wytworzenia w wysokości 199.159.939 zł (z wyłączeniem amortyzacji bilansowej i uwzględnieniem amortyzacji podatkowej), koszty zmienne wytworzenia w wysokości 408.033.491 zł, koszty ogólnego zarządu w wysokości 8.938.060 zł (z wyłączeniem amortyzacji bilansowej) oraz koszty sprzedaży w wysokości 854.895 zł i wydatki na zakup brakujących uprawnień do emisji CO2 w kwocie 20.823.010 zł. Stawkę podatku dochodowego od osób prawnych przyjęto na poziomie 19%. Biorąc pod uwagę powyższe, Prezes URE na podstawie art. 30 ust. 1 ustawy o rozwiązaniu KDT wysokość korekty rocznej kosztów osieroconych dla 2010 roku dla Elektrowni ustalił na kwotę 2.471.668 zł.

W ramach postępowania dotyczącego korekty kosztów osieroconych za rok 2010 Prezes URE dokonał weryfikacji okoliczności określonych w art. 37 ust. 1 ustawy o rozwiązaniu KDT w odniesieniu do Elektrowni za 2009 rok, która obejmowała analizę:

1.  dynamiki wielkości sprzedaży energii elektrycznej w 2009 roku w stosunku do 2008 roku,

2.  porównanie kosztów związanych z wytwarzaniem energii elektrycznej danego wytwórcy w stosunku do średnich kosztów wytwarzania innych przedsiębiorstw energetycznych, wykonujących na terenie RP działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania energii elektrycznej, o zbliżonych parametrach technicznych wytwarzania,

3.  porównanie średniej ceny sprzedawanej energii elektrycznej uzyskiwanej przez danego wytwórcę w stosunku do średniej ceny rynkowej dla innych przedsiębiorstw energetycznych wykonujących na terenie RP działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania energii elektrycznej, o zbliżonych parametrach technicznych wytwarzania;

Prezes URE podniósł, że na podstawie analizy podobieństwa parametrów i wskaźników techniczno-technologicznych poszczególnych przedsiębiorstw wykonujących działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania energii elektrycznej, wskazał dla Elektrowni grupę przedsiębiorstw o najwyższym stopniu podobieństwa, charakteryzującą się silnie wewnętrznie skorelowanymi cechami techniczno-technologicznymi oraz relatywnie najmniejszym zróżnicowaniem wewnętrznym między sobą. Dla celów porównawczych w zakresie kosztów wytworzenia energii elektrycznej przyjęto wskaźnik obliczony jako iloraz kosztów wytworzenia (z działalności polegającej na wytworzeniu energii elektrycznej i świadczeniu regulacyjnych usług systemowych) oraz produkcji energii elektrycznej brutto I stopnia, za którą uznano różnicę pomiędzy sumą produkcji energii elektrycznej brutto i produkcji energii mechanicznej, a zużyciem energii elektrycznej na potrzeby własne związane z wytwarzaniem energii elektrycznej.

W decyzji Organ podniósł, że dla celów porównawczych w zakresie średniej ceny sprzedawanej energii elektrycznej przyjął średnią cenę obliczoną jako iloraz przychodów ze sprzedaży energii elektrycznej i regulacyjnych usług systemowych do ilości energii elektrycznej sprzedanej.

Odwołanie od przedmiotowej decyzji złożyła Elektrownia (...) S.A. z siedzibą w miejscowości Ś. zaskarżając decyzję w całości oraz wnosząc o jej zmianę w ten sposób, że dla roku 2010 dla Elektrowni (...) S.A. z siedzibą w Ś. wysokość korekty rocznej kosztów osieroconych ustala się w kwocie dodatniej 78.640.380 zł (słownie siedemdziesiąt osiem milionów sześćset czterdzieści tysięcy trzysta osiemdziesiąt złotych), która podlega wypłaceniu przez Zarząd (...) S.A. z siedzibą w W.. Nadto wniosła o odbywania posiedzeń w niniejszej sprawie przy zamkniętych drzwiach na podst. art. 479[10] kpc oraz o zasądzenie na rzecz powódki kosztów procesowych, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Odwołująca się zarzuciła Prezesowi URE wydanie decyzji z naruszeniem:

1.  art. 30 ust. 1 ustawy o rozwiązaniu KDT w związku z art. 27 ust. 3 i 4 ustawy poprzez błędną wykładnię polegającą na ustaleniu korekty kosztów osieroconych z zastosowaniem nie wynikającego z ustawą „klucza podziału w wysokości 38%” oraz z uwzględnieniem „rzeczywistych wydatków na zakup brakujących uprawnień do emisji CO2” obliczonych w oparciu o najniższe ceny zakupu tych uprawnień, które zostały poniesione przez powodową spółkę w związku z rozliczeniem emisji za 2010 roku, to jest, pochodzące z transakcji zawartych przez powódkę w okresie 1 maja 2010 roku – 30 kwietnia 2011 roku, a tym samym bez uwzględnienia średniej ceny zakupu tych uprawnień przez powódkę;

2.  art. 11 oraz art. 107 §1 kpa poprzez brak uzasadnienia prawnego dla przyjęcia, obliczenia i zastosowania „klucza podziału w wysokości 38%” oraz poprzez brak uzasadnienia dla przyjęcia i uwzględnienia „rzeczywistych wydatków na zakup brakujących uprawnień do emisji CO2” poniesionych przez powódkę w związku z rozliczeniem emisji za 2010 rok dla ustalenia korekty kosztów osieroconych;

3.  art. 9, art. 10 oraz art. 81 kpa poprzez dokonanie przez Prezesa URE rozstrzygnięcia merytorycznego w oparciu o okoliczności faktyczne ustalone na podstawie materiału dowodowego, co do którego powódka nie mogła się wypowiedzieć;

4.  art. 7, art. 77, art. 80 oraz art. 107 kpa poprzez zaniechanie wyczerpującego zebrania i wyjaśnienia całego materiału dowodowego koniecznego do rozstrzygnięcia w sprawie, jak i również udowodnienia okoliczności uzasadniających wydanie decyzji;

5.  art. 10 oraz art. 74 kpa poprzez pozbawienie powódki prawa do żyznego udziału w postępowaniu na s K. ograniczenia powódce prawa wglądu do materiału dowodowego niezbędnego dla wyjaśnienia istotnych okoliczności sprawy i tym samym pozbawienia powódki prawa do obrony w postępowaniu administracyjnym;

6.  art. 6 kpa poprzez obrazę obowiązku działania na podstawie przepisów prawa

Powódka wskazała, że w uzasadnieniu decyzji nie zawarto podstaw prawnych, w oparciu o które zastosowano i obliczono wartość klucza podziału ustalonego w wysokości 38%, podkreślając przy tym, że w świetle obowiązujących przepisów brak jest podstaw prawnych do zastosowania takiego wskaźnika w procesie ustalania korekty rocznej kosztów osieroconych. Podniosła, że do obliczenia korekty ustawa nakazuje zastosowanie wielkości określonych w załączniku 3 i 5 z uwzględnieniem postanowień art. 33 ust. 3 ustawy o rozwiązaniu KDT, przy czym Prezes URE dokonując obliczeń w sposób odbiegający od określonego algorytmu działał poza granicami wyznaczonymi przez obowiązujące prawo. Obliczając korektę roczną z uwzględnieniem klucza podziału w wysokości 38% pozwany nie poddał badaniu danych przedstawionych przez powodową spółkę, lecz zmienił parametry określone w sposób sztywny w ustawie, zmieniając go w sposób arbitralny, co stanowi naruszenie zasady legalizmu.

Powódka podniosła, że Prezes URE nie przedstawił żadnego dowodu na poparcie swojego twierdzenia, jakoby dane zawarte w Załącznikach nr 3 i 5 nie zostały wyliczone z uwzględnieniem informacji o wyłączeniach jednostek, w przypadku których wartość nakładów inwestycyjnych przekroczy 100% wartości księgowej netto jednostki. Wskazała, że gdyby takie wyłączenie miało miejsce, to w toku prac na ustawą ustawodawca posiadał lub mógł otrzymać dane, które umożliwiały ewentualną zmianę przyjętych na etapie prac na ustawą o rozwiązaniu KDT założeń dotyczących mocy jednostek wytwórczych powódki w eksploatacji w roku 2010 i skorygowanie danych z Załącznika 3 i 5 ustawy w sposób postulowany przez pozwanego.

Powódka podkreśliła, że przewidziane w ustawie o rozwiązaniu KDT zasady ustalania pomocy publicznej w formie rekompensaty kosztów osieroconych oraz wysokość tej pomocy przysługująca powodowej spółce zostały zatwierdzone przez Komisję Europejską w decyzji w sprawie pomocy państwa udzielonej przez Polskę w ramach umów długoterminowych sprzedaży mocy i energii elektrycznej oraz pomocy państwa, którą Polska planuje udzielić w ramach rekompensaty w tytułu dobrowolnego rozwiązania umów długoterminowych sprzedaży mocy i energii elektrycznej z dnia 25 września 2007 roku, gdzie nie przewidziano żadnego kluczu podziału. Dlatego też, zdaniem powódki udzielona jej pomoc publiczna jako zatwierdzona przez Komisję Europejską i wskazana w ustawie o rozwiązaniu KDT jest adekwatna i nie ma potrzeby jej korygowania w oparciu o jakiekolwiek klucze podziału.

Wskazała również, że Prezes URE obliczając rzeczywiste wydatki na zakup brakujących uprawnień do emisji CO2 w oparciu o najniższe jednostkowe ceny transakcyjne prowadzi do zaniżenia faktycznych wydatków poniesionych przez powódkę w związku z przekroczeniem limitów CO2 w 2010 roku i jest sprzeczne z prawem. Powyższe wydatki w ocenie powódki powinny zostać skalkulowane w oparciu o średnie ceny nabycia uprawnień do emisji CO2 we wszystkich transakcjach zawartych przez powódkę w okresie od 1 maja 2010 roku do 30 kwietnia 2011 roku.

Powodowa spółka podniosła, że zgodnie z art. 11 kpa organy administracji publicznej powinny wyjaśnić stronom zasadność przesłanek, którymi kierują się przy załatwieniu sprawy, a zgodnie z art. 107 § 1 kpa decyzja powinna zawierać uzasadnienie prawne rozstrzygnięcia. Prezes URE naruszył oba powyższe przepisy nie uzasadniając prawnie w wydanej przez siebie posłużenia się kluczem podziału w wysokości 38% oraz uwzględnienia rzeczywistych wydatków na zakup brakujących uprawnień do emisji CO2. Decyzja nie zawiera również merytorycznego uzasadnienia wyboru metodologii, na podstawie której Prezes URE wyliczył klucz oraz zdecydował o uwzględnieniu ww. kwoty na zakup brakujących uprawnień do emisji CO2.

Odnośnie zarzutu naruszenia art. 9, art. 10 oraz art. 81 kpa poprzez dokonanie przez Prezesa URE rozstrzygnięcia merytorycznego w oparciu o okoliczności faktyczne ustalone na podstawie materiału dowodowego, co do którego powódka nie mogła się wypowiedzieć, podniosła, że zawiadomienie o zakończeniu postępowania dowodowego, w którym Prezes URE poinformował powodową spółkę, że ma prawo do zapoznania się z całością zebranego materiału dowodowego do dnia 27 lipca 2011 roku, zostało doręczone powódce w dniu 29 lipca 2011 roku. Tym samym, nie dano możliwości skorzystania z uprawnień przysługujących powódce na podstawie art. 9 i art. 10 kpa i pozbawiono ją prawa do weryfikacji materiału dowodowego na którym została oparta wydana decyzja.

W odpowiedzi na odwołanie od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji, pozwany wniósł o oddalenie odwołania oraz oddalenie wniosku dowodowego z opinii prywatnej i zasądzenie od powoda kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwany wskazał, ze po dokonaniu ponownej analizy akt sprawy oraz zarzutów zawartych przez powódkę w odwołaniu nie znalazł podstaw do zmiany zaskarżonej decyzji, w związku z czym podtrzymuje stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji.

Prezes URE podniósł, ze błędne są zarzuty naruszenia przez niego przepisów prawa materialnego, gdyż podstawą do ustalenia wysokości korekty rocznej kosztów osieroconych były przepisy art. 27 ust. 3 i 4 , art. 30 ust. 1 oraz art. 33 ust. 1 ustawy o rozwiązaniu KDT.

W ocenie pozwanego zarzut zastosowania klucza podziału obliczeń korekty rocznej kosztów osieroconych w sposób sprzeczny ze wzorami określonymi w art. 27 ust. 3 i 4 oraz art. 30 ust. 1 ustawy o rozwiązaniu KDT oraz zarzut nie badania danych podstawowych do określenia we wskazanych przepisach prawnych wzorów i zmiany parametrów określonych w ustawie w sposób sztywny są całkowicie bezzasadne. Prezes URE na podstawie art. 33 ust. 1 ustawy o rozwiązaniu KDT zobligowany jest do uwzględnienia w kalkulacji kosztów osieroconych dla powoda tylko tych jednostek wytwórczych, dla których nakłady inwestycyjne nie przekroczyły 100% ich wartości księgowej na dzień 1 stycznia 2005 roku. Zdaniem pozwanego bezspornym jest, ze wartość nakładów inwestycyjnych na jednostki wytwórcze poza blokiem 9, 10 poniesionych od 1 stycznia 2005 roku przekroczyła (...) wartości księgowej netto tych jednostek wytwórczych, zatem rozliczenie kosztów osieroconych mogło dotyczyć tylko bloki 9, 10, których łączna moc stanowiła 38% mocy osiągalnej wszystkich jednostek wytwórczych powódki.

W związku z powyższym Prezes URE podniósł, ze zastosowanie art. 30 ust. 1 w związku z art. 33 ust. 1 pkt 1 ustawy o rozwiązaniu KDT wymagało przyjęcia wartości określonych w załącznikach 3 i 5 ustawy skorygowanych o wskaźnik 38%. Nie skorygowanie tych wartości o powyższy wskaźnik, oznaczałoby wypłatę nadmiernej pomocy publicznej w stosunku do kosztów osieroconych faktycznie poniesionych przez powódkę. Przyjęcie prognozy z załączników 3 i 5 dla 100% mocy osiągalnej przez powódkę, podczas gdy wynik rzeczywisty może być obliczony tylko dla jednostek wytwórczych stanowiących 38% mocy osiągalnej prze powódkę prowadziłoby do przyjęcia, że 100% jednostek wytwórczych jest uprawnione w 2010 roku do generowania kosztów osieroconych, a rzeczywisty wynik finansowy osiągnięty na rynku konkurencyjnym przez jednostki wytwórcze stanowiący 62% mocy osiągalnej przez powódkę wyniósł zero. W ocenie pozwanego takie przyjęcie jest sprzeczne z ustawą o rozwiązaniu KDT, gdzie zgodnie z art. 33 ust. 1 w rocznej korekcie kosztów osieroconych uwzględnia się jedynie te jednostki wytwórcze w przypadku których wartość nakładów inwestycyjnych nie przekroczyła 100% wartości księgowej netto.

Pozwany wskazał, że klucz podział w wysokości 38% został policzony w oparciu o dane, które powódka przedłożyła w trakcie postępowania administracyjnego w sprawie korekty rocznej kosztów osieroconych za 2010 rok, a zarzut braku wskazania w uładnieniu decyzji uzasadnienia prawnego dla posłużenia się ww. kluczem jest nietrafny, skoro wskazał art. 33 ust. 1 ustawy o rozwiązaniu KDT. Podkreśla, że mechanizm korekty kosztów osieroconych ma na celu właściwe zweryfikowanie przyjętych w modelu założeń z rzeczywistością poprzez odniesienie kwoty kosztów osieroconych do aktualnej sytuacji wytwórcy. Założenie, ze powódka otrzyma pokrycie kosztów osieroconych w wysokości zatwierdzonej przez Komisję Europejską jest zdaniem Prezesa URE błędne i nieuzasadnione. Gdyby nie zastosowano klucza 38% do zredukowania wartości załączników i wzięto pod uwagę 100% ich wartości, było by to jednoznaczne, ze nakłady inwestycyjne na jednostki wytwórcze w 100% stanowią koszty osierocone. Jest to sprzeczne zarówno z rzeczywistością jak i definicją kosztów osieroconych określoną w art. 2 ust. 12 ustawy, a tym samym sprzeczne zarówno z ustawą jak również z ogólnymi zasadami udzielania pomocy publicznej.

Odnośnie zarzutu naruszenia przez Prezesa URE art. 30 ust. 1 w związku z art. 27 ust. 3 i 4 ustawy o rozwiązaniu KDT poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, polegające na uwzględnieniu kosztów zakupu brakujących uprawnień do emisji CO2 obliczonych w oparciu o najniższe ceny jednostkowe zakupu tych uprawnień, pochodzące z transakcji zawartych przez powódkę w okresie 1 maja 2010 roku – 30 kwietnia 2011 roku, bez uwzględnienia średniej ceny zakupu tych uprawnień przez powódkę z tego okresu, pozwany zaprzecza twierdzeniom powoda. Do obliczenia wydatków na zakup brakujących uprawnień w odniesieniu do biorącej udział w korekcie za 2010 rok jednostki wytwórcze bloki 9, 10 nie przyjął, że niedobory były poryte najtańszymi uprawnieniami zawartymi na wykazie transakcji zakupu. Prezes URE podnosi, iż przyjął średnią cenę z najtańszych transakcji zakupu całej ilości uprawnień, którą powódka przeznaczyła na pokrycie niedoborów wszystkich pięciu jednostek wytwórczych, tym samym pominą tylko najdroższe transakcje zakupu tej ilości uprawnień, która nie służyła pokryciu istniejącego niedoboru.

Pozwany podniósł, że nie słuszny jest zarzut powoda jakoby nie mógł się wypowiedzieć co do zebranego w sprawie materiału dowodowego, gdyż zawiadomienie o zakończeniu postępowania dowodowego z dnia 22 lipca 201 roku zostało wysłane powódce tego samego dnia zarówno pocztą tradycyjną jak i faksem, zatem gdyby powód zechciał, mógłby z uprawnienia do końcowego zapoznania się z materiałem dowodowym faktycznie skorzystać. Nadto pozwany podnosi, ze powódka mogła się zapoznać z aktami sprawy już od daty zawiadomienia o wszczęciu postępowania.

Pismem procesowym z dnia 28 października 2011 roku powodowa spółka zmieniła żądanie odwołania w ten sposób, że wniosła o zmianę decyzji w ten sposób, że dla roku 2010 dla Elektrowni (...) S.A. z siedziba w Ś. Górnych wysokość korekty rocznej kosztów osieroconych powinna być ustalona w kwocie dodatniej (+) 112808476,00 zł. W uzasadnieniu zmiany żądania powódka wskazała, że korekta roczna podnoszona obecnie została obliczona zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 czerwca 2007 roku o KDT, a także zgodnie z aktualnym stanowiskiem Prezesa URE, który uważa, że kwota pomocy publicznej może przekraczać wysokości wskazane w Załączniku nr 3 do Ustawy.

Sąd ustalił, co następuje:

(...) S.A. jest następcą prawnym Elektrowni (...) S.A. i jest podmiotem uwzględnionym w korektach kosztów osieroconych wytwórców i uwzględnianym w korektach kosztów osieroconych zgodnie z treścią załącznika nr 7 do ustawy z 29 czerwca 2007 roku o KDT. Zgodnie z treścią tego załącznika w kalkulacji kosztów osieroconych oraz ich korekcie uwzględnione są następujące jednostki wytwórcze przedsiębiorcy: bloki 2 i 4, bloki 9 i 10, bloki 1 i 8, bloki 3 i 5 oraz bloki 6 i 7. (...) S.A. jest wytwórcą w rozumieniu art. 2 pkt 7 powyższej ustawy (bezsporne).

Zgodnie z treścią załącznika nr 2 ustawy o rozwiązaniu KDT maksymalna wysokość kosztów osieroconych dla Przedsiębiorcy na dzień 1 stycznia 2007 roku wynosiła (...) zł. Zgodnie zaś z załącznikiem nr 5 prognozowana wartość wyniku finansowego netto z działalności operacyjnej skorygowanego o amortyzację, dostępnego do obsługi kapitału własnego i obcego za rok 2010 wynosił (...) (...) zł (bezsporne).

Przedsiębiorca nie otrzymał zaliczek na poczet kosztów osieroconych za rok 2010, zgodnie pismem z dnia 31.08.2009 roku. (bezsporne, akta administracyjne k. 1, 2)

Przedsiębiorca przedstawił Prezesowi URE wszelkie dane niezbędne dla ustalenia wysokości korekty rocznej kosztów osieroconych za rok 2010 (k. 76-90, 110-111, 132-140, 241 akt administracyjnych).

W dniu 12 maja 2011 roku Przedsiębiorca złożył oświadczenie co do liczby jednostek wytwórczych uczestniczących w ustaleniu korekty kosztów osieroconych, wskazując, że do tego celu została przyjęta jednostka wytwórcza – blok 9 i 10. Zgodnie z oświadczeniem wartość księgowa netto rzeczowych środków trwałych i środków trwałych w budowie oraz wartości niematerialnych i prawnych na energię elektryczną na dzień 1 stycznia 2005 roku wynosiła (...),2 tysiące, a nakłady poniesione na koniec 2010 roku wyniosły (...),5 tysięcy złotych. Jednocześnie Przedsiębiorca poinformował, że pozostałe jednostki wytwórcze Spółki wymienione w załączniku nr 7 ustawy przekroczyły wartość księgową netto rzeczowych środków trwałych i środków trwałych w budowie oraz wartości niematerialne i prawne na energię elektryczna przed 1 stycznia 2010 roku (k. 100 akt administracyjnych).

Prezes Urzędu na podstawie uzyskanych danych, skorygowanych o klucz podziału w wysokości 38% oraz w oparciu o wzór wskazany w art. 30 ust. 1 ustawy o rozwiązaniu KDT ustalił wysokość korekty rocznej kosztów osieroconych dla Przedsiębiorcy na kwotę 2471668 zł.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie jest w pełni zasadne.

Ustalony stan faktyczny nie był między stronami sporny, spór dotyczy interpretacji przepisów ustawy o rozwiązaniu KDT, a w szczególności możliwości zastosowania przez Prezesa URE „klucza podziału”, a także sposobu uwzględnienia rzeczywistych wydatków na zakup brakujących uprawnień do emisji CO2.

Główny zarzut powodowej Spółki dotyczył nieprawidłowej interpretacji art. 33 ustawy o rozwiązaniu KDT poprzez przyjęcia przez Organ „klucza podziału”. Zdaniem Przedsiębiorcy obowiązujące przepisy prawa nie dają podstaw do zastosowania tego typu wskaźnika dla ustalania korekty rocznej kosztów osieroconych, nie ma bowiem żadnej podstawy prawnej do obliczenia takiego wskaźnika. „Klucz podziału” zdaniem powoda nie jest znany ustawie i nie może być samodzielnie stworzony przez Prezesa URE. Tymczasem Prezes Urzędu wskazał, że ustalenie wysokości korekty rocznej następuje w drodze decyzji administracyjnej i zgodnie z art. 33 ust. 1 ustawy o rozwiązaniu KDT zostało proporcjonalnie zmniejszone o „wyłączone” jednostki wytwórcze.

Sąd w przedmiotowej sprawie podzielił stanowisko prezentowane przez Przedsiębiorcę.

W pierwszej kolejności należy odnieść się do powodów, dla których ustawa o rozwiązaniu KDT została uchwalona. Zgodnie z uzasadnieniem projektu ustawy jej celem było stworzenie ustawowych podstaw do rozwiązania umów długoterminowych na mocy dobrowolnych porozumień stron, wypłacania wytwórcom środków finansowych na pokrycie tzw. kosztów osieroconych, powstających po rozwiązaniu tych umów, oraz pozyskiwania tych środków, a działania te powinny przyczynić się w istotny sposób do powstania w Polsce wolnego rynku energii elektrycznej. Są to koszty wynikające z nakładów poniesionych przez podmioty będące monopolistami lub uczestniczące w monopolistycznych strukturach, których nie można pokryć przychodami ze sprzedaży towarów i usług (np. energii elektrycznej) po wprowadzeniu wolnego rynku. W Polsce umowy długoterminowe służą de facto pokrywaniu kosztów ponoszonych przez wytwórców energii elektrycznej w związku z dokonywaniem w przeszłości określonych nakładów inwestycyjnych. Nakłady te służyły głównie zwiększeniu mocy produkcyjnych przez unowocześnienie istniejących jednostek wytwórczych lub budowę nowych, a także wprowadzeniu ekologicznych technologii wytwarzania energii elektrycznej. Celem ustawy było odejście od formy kontraktów długoterminowych i pokrywanie kosztów osieroconych występujących w związku z dalszym rozwojem konkurencyjnego rynku energii elektrycznej. Część z tych nakładów inwestycyjnych miała zostać pokryta z przychodów uzyskiwanych na wolnym rynku, a pozostała część – jako koszty osierocone – na zasadach określonych w ustawie. Rozwiązanie umów długoterminowych spowodowało u wytwórców, będących stronami tych umów, powstanie kosztów osieroconych, to jest kosztów wynikających z nakładów dokonanych przez nich na majątek związany z wytwarzaniem energii elektrycznej, które nie będą mogły być odzyskane na zliberalizowanym rynku energii elektrycznej. W związku z tym, ustawa przyznaje wytwórcom prawo do otrzymania środków finansowych na pokrycie tych kosztów. (dane z uzasadnienia projektu www.sejm.gov.pl)

Przedsiębiorca zawarł w dniu 12 września 1997 roku umowę z (...) S.A. na dostawę mocy i energii elektrycznej. Umowa ta została rozwiązana dobrowolnie przez powódkę w dniu 1 kwietnia 2008 roku także w oparciu o gwarancje wynikające z ustawy o rozwiązaniu KDT. Rozwiązując umowę Przedsiębiorca liczył na wykonanie przez Państwo swego zobowiązania wynikającego z ustawy i otrzymanie pomocy publicznej na pokrycie kosztów poniesionych nakładów inwestycyjnych. Dodać należy, że ustawa została notyfikowana przez Komisję Europejską, tym samym tego typu pomoc publiczna została zatwierdzona przez Unię Europejską.

Ustawa o rozwiązaniu KDT przewiduje sposób obliczania korekty w art. 30 ust. 1 przy zastosowaniu danych podlegających podstawieniu na z załącznika nr 3 i nr 5. W art. 30 ust. 1 przy opisie symbolu (...)(i-1) ustawodawca wyjaśnił, że jest to kwota kosztów osieroconych dla danego wytwórcy określona w załączniku nr 3 do ustawy, dla roku poprzedzającego dany rok kalendarzowy „i”. Zatem jest tu mowa jednoznacznie o danym wytwórcy, a nie o jednostkach danego wytwórcy. Podobnie w opisie symbolu ∆W.(i-1) został szczegółowo wskazany sposób obliczania różnicy wartości wyniku finansowego wprowadzający możliwość korygowania, ale tylko o amortyzację a nie o ilość jednostek wytwórczych. Natomiast jednostki wytwórcze wymienione w załączniku nr 7 uwzględnia się zgodnie z art. 33 do czasu, gdy wartość nakładów inwestycyjnych na daną jednostkę wytwórczą, poniesionych od dnia 1 stycznia 2005 roku nie przekroczy 100% wartości księgowej netto tej jednostki wytwórczej na dzień 1 stycznia 2005 roku dla jednostek wytwórczych należących do wytwórcy. Korekta ta nie zakłada więc proporcjonalności obliczeń w odniesieniu do ilości jednostek wytwórczych, a jedynie w odniesieniu do czasu. Dane ze wskazanych załączników zostały przyporządkowane Przedsiębiorcy jako wytwórcy, a nie jednostkom wytwórczym wytwórcy. Tym samym brak jest podstaw do przyjęcia, że celem ustawodawcy było dokonywanie korekty na podstawie „klucza podziału”. Prezes URE nie miał zdaniem Sądu żadnej podstawy prawnej do dokonywania korekty wysokości kosztów osieroconych w sposób nie przewidziany ustawą. Pomoc publiczna ma służyć wyrównaniu odpowiednich kosztów osieroconych, które zostały jasno określone i wydzielone. Sąd nie może zgodzić się z twierdzeniami, iż ustawodawca oraz pozwany na etapie tworzenia ustawy nie miał świadomości, że nakłady inwestycyjne na większość jednostek wytwórczych powoda wymienionych w załączniku nr 7, poczynione od 1 stycznia 2005 roku przekroczyły 100% wartości księgowej netto ustalonej na dzień 1 stycznia 2005 roku. Świadczy o tym treść pisma Prezesa URE z dnia 16 maja 2007 roku (k. 268-274), zgodnie z którym okoliczności z niego wynikające miały być wzięte pod uwagę w pracach na projektem ustawy o KDT, ze szczególnym uwzględnieniem treści art. 33. Wobec jego treści stwierdzić należy, że Prezes URE (a następnie ustawodawca) miał świadomość, iż udział nakładów dokonywanych przez Spółkę po 1 stycznia 2005 roku na poszczególne jednostki wytwórcze w wartości księgowej netto tych jednostek jest na tyle istotny, że w okresie korygowania zajdą przesłanki z art. 33 ust. 1 pkt 1.

W ocenie Sądu art. 33 ust. 1 ustawy o rozwiązaniu KDT należy rozumieć w ten sposób, że zmodernizowane jednostki są wyłączane z zakresu dostępnego wyniku finansowego, a do jego przeliczenia mają zastosowanie tylko i wyłącznie jednostki jeszcze nie zmodernizowane (w przedmiotowej sprawie bloki 9 i 10). Natomiast Prezes Urzędu nie ma prawa stosować „klucza podziału” do kalkulacji opartych na danych z Załączników 3 i 5, albowiem nie wynika to, jak wyżej wykazano, z żadnych zapisów ustawy o rozwiązaniu KDT.

Mając powyższe rozważania na uwadze Sąd stwierdził, że podniesiony przez powoda zarzut naruszenia art. 33 ust. 1 ustawy o rozwiązaniu KDT zasługuje na uwzględnienie.

Kolejny zarzut podnoszony przez odwołującego się został oparty na naruszeniu art. 30 ust. 1 w zw. z art. 27 ust. 3 i 4 ustawy i dotyczył uwzględnienia rzeczywistych kosztów zakupu brakujących uprawnień do emisji CO2 obliczonych przez Prezesa Urzędu w oparciu o najniższe ceny zakupu tych uprawnień w okresie od 1 maja 2010 roku do 30 kwietnia 2011 roku. Zdaniem Sądu ten zarzut także zasługuje na uwzględnienie.

Odwołujący wskazał, że rzeczywiste wydatki powinny być obliczone na podstawie średniej ceny zakupu przez Spółkę tego typu uprawnień.

Przez uprawnienie do emisji zgodnie z ustawą z dnia 22 grudnia 2004 roku o handlu uprawnieniami do emisji do powietrza gazów cieplarnianych i innych substancji rozumie się uprawnienie do wprowadzenie do powietrza w określonym czasie ekwiwalentu w przypadku gazów cieplarnianych lub 1 Mg jednej z pozostałych substancji, które może być sprzedane, przeniesione lub umorzone na zasadach określonych w ustawie. Żaden przepis ustawy z 22 grudnia 2004 roku, jak też, aktualnie obowiązującej ustawy z 28 kwietnia 2011 roku o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych, nie nakłada na podmiot objęty systemem handlu uprawnieniami obowiązku przedstawiania do rozliczania za dany okres rozliczeniowy uprawnień nabytych po najniższych cenach. Przyjęcie średnich najniższych cen nie oddaje rzeczywistych wydatków na zakup brakujących Uprawnień. Wartość wyniku finansowego jest średnią ceną wszystkich transakcji zawartych pomiędzy 1 maja 2009 a 30 kwietnia 2010 roku i inne przyjęcie sposobu wyliczenia prowadzi do nieuzasadnionego zaniżania faktycznych wydatków Spółki w związku z przekroczeniem limitów emisji CO2 w roku 2010. Zauważyć należy, że okres rozliczania Uprawnień jest roczny, co także uzasadnia obowiązek przyjęcia średnich cen transakcyjnych co do rozliczeń niezbędnych do ustalenia wysokości rozliczenia kosztów osieroconych. W tym miejscu dodać należy, że Prezes Urzędu w obecnie wydawanych decyzjach zmienił metodologię i przyjmuje średnią cenę zakupu uprawnień.

Sąd nie uznał za zasadne pozostałe zarzuty przedstawione przez powódkę, a oparte na naruszeniu przepisów kodeksu postępowania administracyjnego. Odwołanie Przedsiębiorcy wszczyna postępowanie przed sądem powszechnym i podniesione w odwołaniu zarzuty powinny odnosić się do merytorycznej treści zagadnienia objętego decyzją. Skuteczne zarzuty odnoszące się do naruszenia zasad postępowania administracyjnego muszą dotyczyć bądź niezachowania trybu postępowania przez Organ lub też musiałyby skutkować nieważnością postępowania administracyjnego. W przedmiotowej sprawie zarzuty takie nie zostały podniesione, wobec czego nie mogły być samoistną podstawą do zmiany decyzji.

Sąd Okręgowy nie uwzględnił zmiany żądania wskazanej w piśmie procesowym z dnia 28 października 2011 roku, bowiem dokument w postaci informacji Prezesa URE z dnia 16 sierpnia 2011 roku, który stanowił podstawę dla tej zmiany został złożony z uchybieniem art. 479 ¹² k.p.c.

Mając powyższe na uwadze, Sąd uznał, że zarzuty odwołującego są uzasadnione i ich uwzględnienie prowadzi do korekty obliczeń kosztów osieroconych za rok 2010. Wskazać należy, że Prezes Urzędu nie kwestionował wysokości korekty rocznej kosztów osieroconych żądanej przez Przedsiębiorcę, a jedynie metodologię zmiany żądania. Biorąc pod uwagę brak wypowiedzenia się pozwanego do rachunkowych obliczeń powódki, Sąd uznał je za przyznane i uwzględnił odwołanie powoda w części zmieniając decyzje Prezesa URE na podstawie art. 479 ⁵³ § 2 k.p.c.

O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku sporu w oparciu o art. 98 kpc, w zw. z § 14 ust. 3 pkt. 2 w zw. z § 2 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu. Na kwotę 477 zł składa się opłata sądowa w wysokości 100 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika w stawce minimalnej 360 zł i koszt opłaty skarbowej za złożenie dokumentu stwierdzającego pełnomocnictwo w kwocie 17 zł.

SSO Dariusz Dąbrowski