Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 grudnia 2021 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SO Witold Rękosiewicz

Protokolant: sekretarz sądowy Magdalena Żabińska

po rozpoznaniu w dniu 16 grudnia 2021 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania (...) sp. z o.o. sp. k. z siedzibą w M.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki

z dnia 27 listopada 2018 r. znak (...) (...)

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od (...) sp. z o.o. sp. k. z siedzibą w M. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720 zł (siedemset dwadzieścia) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Sędzia SO Witold Rękosiewicz.

Sygn. akt XVII AmE 161/19

UZASADNIENIE

Decyzją z 27 listopada 2018 r. nr (...) (...) Prezes Urzędu Regulacji Energetyki ( dalej: Prezes URE, pozwany), na podstawie art. 56 ust. 2 i art. 56 ust. 1 pkt 3a w związku z art. 11 i art. 11d ust. 3 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz.U. z 2018 r., poz. 755, 650, 685, 771, 1000, 1356, 1629 i 1637, dalej: p.e.) w związku z § 5 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 23 lipca 2007 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wprowadzania ograniczeń w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub ciepła (Dz.U. z 2007 r. Nr 133, poz. 924, dalej: Rozporządzenie) oraz na podstawie art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2018 r., poz. 2096, dalej: k.p.a.) w związku z art. 30 ust. 1 p.e., po przeprowadzeniu wszczętego z urzędu w dniu 19 czerwca 2018 r., na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e., postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia (...) sp. z o.o. sp.k. (poprzednio (...) sp. z o.o. S.K.A.) z siedzibą w miejscowości M. (dalej: powód) kary pieniężnej za niestosowanie się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej wprowadzonych w dniach 10 - 31 sierpnia 2015 r. orzekł, że:

1.  (...) sp. z o.o. sp.k. w dniach 10-14, 17-21, 24-28 i 31 sierpnia 2015 r., w odniesieniu do obiektu zlokalizowanego pod adresem: ul. (...), (...)-(...) M., naruszyła obowiązek stosowania się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej wynikający z art. 11 i art. 11d ust. 3 p.e., co podlega karze pieniężnej określonej w art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e.

2.  za działanie wymienione w pkt 1 wymierzył (...) sp. z o.o. sp.k. karę pieniężną w wysokości 248 332 zł.

(...) sp. z o.o. sp.k. z siedzibą w M. złożyła odwołanie, w który zaskarżyła powyższą Decyzję Prezesa URE w całości.

Zaskarżonej Decyzji powód zarzucił:

1.  naruszenie przepisów prawa materialnego oraz procesowego mających istotny wpływ na treść wydanej Decyzji tj. przepisów:

a.  art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e. w zw. z art. 26 § 1 k.k. poprzez ich błędne zastosowanie i wymierzenie powodowi kary za niedostosowanie się do wprowadzonych ograniczeń, pomimo, iż powód działał w stanie wyższej konieczności, którego celem było zapobieżenie drastycznym skutkom pełnego dostosowania się do wprowadzonych ograniczeń poboru mocy dla środowiska naturalnego, życia i zdrowia ludzkiego oraz dobrostanu zwierząt, które mogło wywołać negatywne skutki dla środowiska naturalnego, życia lub zdrowia ludzkiego oraz dobrostanu zwierząt, prowadząc do katastrofy sanitarnej, a ograniczenia wprowadzone zostały w sposób nagły, niemożliwy do przewidzenia i należytego przygotowania organizacyjno-technicznego przez powoda;

b.  art. 11 ust. 7 w zw. z art. 56 ust. 1 pkt. 3a p.e. w zw. z art. 6 k.p.a. poprzez ich nieprawidłowe zastosowanie polegające na wymierzeniu kary określonej w przepisie art. 56 ust. 1 pkt. 3a p.e. za naruszenie obowiązku stosowania się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej przez powoda za okres od 10 sierpnia 2015 r. (od godz. 10:00) do 11 sierpnia 2015 r. (godz. 00:00), pomimo braku podstawy prawnej do nałożenia w/w kary z uwagi na to, że Rozporządzenie, o którym mowa w przepisie art. 11 ust. 7 p.e. zostało wydane dopiero w dniu 11 sierpnia 2015 r., a obowiązywało od 12 sierpnia 2015 r.;

c.  § 9 pkt 3 w zw. z § 3 ust. 4 w zw. z § 8 ust. 1 i 2 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 lipca 2007 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wprowadzania ograniczeń w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub ciepła poprzez błędną ich wykładnię, polegającą na uznaniu, że ustalenie planów ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej opracowanych przez OSP i uzgodnionych z Prezesem URE oraz na podstawie planów wprowadzania ograniczeń opracowanych przez operatorów systemów dystrybucyjnych i uzgodnionych przez nich z OSP podlegają jakiejkolwiek negocjacji, czy możliwości wpływania na ich zmianę przez odbiorcę końcowego (w tym wypadku powoda), podczas gdy są one odgórnie ustalane i przesyłane odbiorcy jedynie informacyjnie, która to błędna wykładnia doprowadziła pozwanego do nieprawidłowego wniosku, że odbiorca mógł kwestionować wprowadzone ograniczenia na etapie planowania, a nie realizacji planów ograniczeń;

d.  art. 77 § 1 k.p.a. w zw. z art. 7 k.p.a. w zw. z 7a k.p.a. poprzez błędne przyjęcie, że zgodnie z umową o świadczenie usług dystrybucji nr (...) z dnia 7 kwietnia 2014 r., a odsyłającą do Ogólnych Warunków Umów o świadczenie dystrybucji, powód był zobowiązany do ograniczenia poboru mocy, podczas gdy w pkt 1.15 tejże umowy zawarto jedynie blankietowe zobowiązania o ograniczeniu poboru mocy, bez wskazania konkretnej wartości tego ograniczenia, co oznacza, iż nie określono ograniczenia poboru pomocy względem powoda, a tym samym powód nie miał świadomości, że takie ograniczenia wobec niego będą obowiązywać;

e.  art. 56 ust. 6a p.e. poprzez jego niezastosowanie i nieumorzenie postępowania w sprawie, pomimo wystąpienia przesłanki znikomego stopnia szkodliwości czynu, co było rezultatem błędnego przyjęcia, że popełniony przez odbiorcę czyn miał istotny wpływ na bezpieczeństwo funkcjonowania krajowego systemu elektroenergetycznego, jak również z uwagi na niedostosowanie się znacznej liczby innych odbiorców do ograniczeń, podczas gdy organ powinien był wziąć pod uwagę następujące przesłanki przy ustaleniu szkodliwości czynu tj.:

- rzeczywisty, a nie jedynie potencjalny wpływ na bezpieczeństwo, co winno zostać przez organ udowodnione na podstawie konkretnych danych i statystyk;

- indywidualne zachowanie powoda, a nie fakt niezastosowania się do ograniczeń przez inne podmioty, na co powód nie miał wpływu, w kontekście przesłanek szkodliwości określonych w przepisie art. 115 k.k.;

f.  art. 56 ust. 6 p.e. w zw. z art. 77 § 1 k.p.a. poprzez nieprawidłowe rozważenie przesłanek warunkujących wysokość wymierzonej kary co doprowadziło do ustalenia kary w nieproporcjonalnie wysokim wymiarze, a było skutkiem:

- nieuwzględniania specyfiki działalności powoda, która wiązała się w razie natychmiastowego dostosowania się do ograniczeń z narażaniem środowiska naturalnego (duże ryzyko wydostania się toksycznego amoniaku) oraz zwierząt na bezpośrednie niebezpieczeństwo oraz cierpienie, pomimo, iż nawet Prezes Urzędu Regulacji Energetyki w wypowiedzi opublikowanej na oficjalnej stronie ure.gov.pl wskazał, że cyt. „w przypadku rzeźni, czy ubojni, ograniczenie poboru mocy z godziny na godzinę to bez wątpienia problem (...) niektóre grupy odbiorców powinny mieć czas na przygotowanie się do wprowadzenia ograniczeń, a to rodzi potrzebę doprecyzowania przepisów”, przy czym działalność powoda związana jest stricte z przetwórstwem i ubojem dostarczanych do zakładu zwierząt (ok. 40.000,00 ptactwa [tj. 9 ton mięsa] dziennie);

- nierozważenia przez organ faktu podejmowania przez powoda wszelkich możliwych starań, mających na celu zminimalizowanie niedostosowania się przez niego do wprowadzanych ograniczeń, polegających na wydzierżawieniu zestawu prądotwórczego mającego na celu odciążenie krajowego systemu energetycznego; 

- nie wzięcia przez organ pod uwagę faktu umów kontraktacyjnych i umów dostaw, które zawarł powód, a które wiązały się po pierwsze z dostawą żywego towaru, a po drugie z koniecznością przechowywania żywności w odpowiedniej temperaturze i cykliczną oraz schematyczną koniecznością przerabiania tejże żywności;

- nie wzięciu pod uwagę wyjątkowej sytuacji, będącej również skutkiem wysokich temperatur, które występowały w sierpniu 2015 r., a które powodowały ograniczenia w dostarczaniu wody przez Miejskie (...) w M., co spowodowało z kolei niemożność prowadzenia produkcji i przetwórstwa w godzinach nocnych (a więc w okresie, w którym ograniczenia nie obowiązywały), z uwagi na brak wody;

- braku odpowiedniego przygotowania rynku odbiorców energii elektrycznej do wprowadzanej w nieznanym wcześniej trybie i formie procedury;

- uznania, że szkodliwość naruszenia ograniczenia w dostarczeniu i poborze energii elektrycznej, przejawiała się w tym, że naruszenie zakazu miało charakter powszechny, zwłaszcza 10 i 11 sierpnia 2015 r., przy jednoczesnym wymierzeniu jednakowej stawki dziennej kary za każdy dzień naruszenia, pomimo, iż zdaniem pozwanego naruszenie to wyłącznie w dniach 10 i 11 sierpnia 2015 r. miało charakter szczególnie poważny, co za tym idzie okres ten wyłączony był spod możliwości nałożenia sankcji.

Na podstawie podniesionych zarzutów powód wniósł o:

1.  uchylenie w całości zaskarżonej decyzji i umorzenie postępowania w sprawie, ewentualnie w przypadku nieuwzględnienia powyższego wniosku o:

2.  zmianę zaskarżonej Decyzji w pkt 2 i odstąpienie od wymierzenia powodowi kary z tytułu niezastosowania się do ograniczeń w dostawie energii,

3.  zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania, w tym zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego obliczonych zgodnie z normami przepisanymi.

I. Ponadto powód wniósł o przeprowadzenie dowodu z:

1.  przesłuchania stron, ograniczonego do przesłuchania powoda, tj. za powoda

a.  I. A.,

b.  M. A.;

2.  przesłuchania w charakterze świadków:

a.  K. A.,

b.  W. P.,

c.  R. K.,

d.  M. S.,

na okoliczności niemożności całkowitego dostosowania się ograniczeń, braku obowiązku po stronie powoda do dostosowania się do ograniczeń, możliwych skutków dostosowania się do ograniczeń, starań i działań podejmowanych przez powoda celem zminimalizowania zagrożeń dla krajowej sieci energetycznej, braku proporcjonalności wymierzonych kar, a nadto na okoliczności każdorazowo wskazane w treści pozwu;

3.  opinii biegłego z zakresu energetyki na okoliczność braku realnego zagrożenia dla bezpieczeństwa energetycznego krajowej sieci energetycznej, w związku z działaniami powoda, niewielkiej skali poboru mocy przez przedsiębiorstwo powoda;

4.  dokumentów w postaci:

a.  opinii pozaprocesowej sporządzonej przez dr inż. M. C. (biegłego sądowego z listy biegłych Sądu Okręgowego w Poznaniu) na okoliczność braku związania powoda ograniczeniami w dostawach energii elektrycznej, a także niskiego poboru mocy przez przedsiębiorstwo powoda, a zatem braku zagrożenia dla krajowego systemu energetycznego i okoliczność braku rzeczywistego zagrożenia powodującego automatyczne odcięcie prądu u powoda,

b.  dokumentacji zgormadzonej w toku postępowania przed Prezesem Urzędu Regulacji Energetyki i znajdującej się w aktach sprawy o sygn. (...);

II. zobowiązanie (...) S.A. Oddział w K. do przedłożenia planu wyłączeń za pomocą automatyki samoczynnego częstotliwościowego odciążania (...) i automatyki samoczynnego napięciowego odciążania (...) dotyczących powoda, na okoliczność posiadania planu wyłączeń w razie wystąpienia rzeczywistego zagrożenia dla krajowej sieci energetycznej.

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki w odpowiedzi na odwołanie wniósł o:

1.  oddalenie odwołania,

2.  oddalenie zgłoszonych w odwołaniu wniosków dowodowych w postaci zeznań świadków oraz przesłuchania stron, tj. powoda, jak również opinii biegłego z zakresu energetyki oraz dokumentu prywatnego – opinii opracowanej przez dr. inż. M. C., stanowiącej załącznik do odwołania, jako nieistotnych dla rozstrzygnięcia sprawy i stwierdzonych dokumentami zebranymi w toku postępowania administracyjnego;

3.  dopuszczenie oraz przeprowadzenie dowodu z dokumentów zgromadzonych w aktach administracyjnych sprawy na okoliczność zasadności wymierzenia powodowi kary pieniężnej;

4.  zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych.

Rozpoznając odwołanie Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

Zgodnie z § 9 ust. 4 i 5 Umowy kompleksowej nr (...) zawartej w 2012 r. przez powoda z (...) SA w G. „w przypadku wprowadzenia na podstawie” przepisów Prawa energetycznego „ograniczenia maksymalnego Odbiorca będzie pobierał moc elektryczną w wysokości nie przekraczającej 480 kW.” Ponadto „dystrybutor ma prawo ograniczyć wielkość poboru przez Odbiorcę mocy i energii elektrycznej a Odbiorca jest zobowiązany uregulować przebieg obciążeń dobowych zgodnie z ustalonym pomiędzy Odbiorcą a Dostawcą planem ograniczeń. Odbiorca oświadcza, że ustalone w planie ograniczeń wielkości poboru mocy dla poszczególnych stopni zasilania oraz określony wyżej pobór mocy przy wprowadzeniu ograniczenia maksymalnego nie spowodują zagrożenia bezpieczeństwa ludzi oraz uszkodzenia lub zniszczenia obiektów technologicznych.” (dowód: Umowa złożona przez powoda k. 22 akt adm.)

Powód zawarł 4 lipca 2014 r. z operatorem systemu dystrybucyjnego (...) S.A. w G. (dalej: (...)) umowę o świadczenie usług dystrybucji nr (...), na podstawie której dostarczana jest energia elektryczna do obiektu powoda - chłodni i ubojni drobiu - zlokalizowanego w miejscowości M. przy ul. (...). Jak wynika z § 1 pkt 1.10 Załącznika nr 2 do wskazanej Umowy powód przewidywał zakup energii elektrycznej w określonej ilości przy zachowaniu mocy umownej w ciągu roku na stałym poziomie 1900 kW. Z kolei jak zapisano w pkt 1.15 Załącznika nr 2 „Odbiorca zamawiający moc umowną powyżej 300 kW, w przypadku wprowadzenia ograniczenia poboru mocy, na podstawie aktu określonego w § 3 ust. 3 OWU, będzie pobierał moc elektryczną w wysokości nie przekraczającej …..kW.” (dowód: Umowa z Załącznikiem 2 k. 87- 88 akt adm.).

Z przygotowanego przez (...) SA oddział w K. planu ograniczeń, obowiązującego w okresie od 1 września 2014 r. do 31 sierpnia 2015 r., doręczonego Odbiorcy pismem z dnia 28 sierpnia 2014 r., który został złożony przez powoda w toku postępowania administracyjnego wynika (co potwierdza, iż został skutecznie powodowi doręczony), że dla 19 stopnia zasilania moc umowna została ustalona w wysokości 388 kW, a dla 20 stopnia zasilania moc umowna dla szczytu rannego (godz. 6.00 – 14.00) oraz wieczornego (godz. 14.00 – 22.00) wynosiła 200 kW. Na odwrocie pisma zawierającego plan ograniczeń zamieszczona została informacja, iż „moc niezbędna dla zapewnienia bezpieczeństwa mienia i załogi Zakładu Odbiorcy została ustalona w wysokości 200 kW i obowiązuje po ogłoszeniu 20-go stopnia zasilania. Jest to równoznaczne z zaprzestaniem produkcji przemysłowej.” (dowód: k. 26 i 26 v. akt adm.)

Załącznik nr 1 do wskazanej Umowy stanowią „Ogólne warunki umów o świadczenie usług dystrybucji z Odbiorcą energii elektrycznej obowiązujące od dnia 01-11-2013 r.” (OWU). Zgodnie z § 7 pkt 1 lit. d ww. OWU „Strony akceptują ograniczenie w wykonaniu Umowy oraz zwolnienie (...) z odpowiedzialności z tytułu postanowień Umowy w przypadkach wystąpienia następujących sytuacji, o ile nie są one wyłącznie wynikiem zawinionego działania (...) i tylko przez czas ich trwania: d. Ograniczeń wprowadzonych na podstawie przepisów powszechnie obowiązujących (...).” (dowód: pismo OSD z 6 września 2018 r. wraz z OWU k. 95, 96- 101 akt adm.).

Pismem z 28 sierpnia 2014 r., wysłanym listem zwykłym w ramach wysyłki masowej, (...) S.A. przesłał powodowi aktualny plan wprowadzenia ograniczeń w poborze energii elektrycznej na okres od 1 września 2014 r. do 31 sierpnia 2015 r. W planie tym oznaczono moc umowną zakładu powoda w 11 stopniu zasilania na poziomie 1900 kW oraz podano moc bezpieczną obowiązującą po ogłoszeniu 20 stopnia zasilania w wysokości 200 kW. Przedmiotowe pismo zostało odebrane przez powoda (dowód: plan ograniczeń k. 26 akt adm., pismo OSD z 20 lipca 2018 r. k. 77 akt adm. z załącznikami k. 85 i 86 akt adm., załącznik do pisma powoda z 26 czerwca 2018 r. k. 26 akt adm.).

(...) S.A. (dalej (...) S.A.” albo (...)) w związku z obniżeniem dostępnych rezerw zdolności wytwórczych poniżej niezbędnych wielkości, spowodowanych m. in. wyjątkowo wysokimi temperaturami i niskim poziomem wód w zbiornikach wodnych i rzekach, stwierdziły wystąpienie zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej w rozumieniu postanowień art. 3 pkt 16d p.e. wprowadzając, na podstawie art. 11 c ust. 2 pkt 2 p.e., od godz. 10:00 dnia 10 sierpnia 2015 r. ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej.

Tego samego dnia o godzinie 7:55 i 19:55 pojawiły się komunikaty w Programie (...)informujące o wprowadzonych ograniczeniach (fakty powszechnie znane, również znane Sądowi z urzędu).

O godzinie 8:34 tego dnia (...) telefonicznie poinformował powoda o wprowadzeniu ograniczeń w poborze energii elektrycznej od godziny 10:00 oraz o obowiązujących stopniach zasilania w poszczególnych godzinach doby, jak też o przyjętych ograniczeniach w kolejnym dniu (dowód: pismo powoda z 10 sierpnia 2015 r. k. 40 akt adm.).

Jednocześnie, 10 sierpnia 2015 r. (...) S.A., działając na podstawie art. 11c ust. 3 p.e., powiadomiły Ministra Gospodarki i Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki o wystąpieniu zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, podjętych działaniach i środkach w celu usunięcia tego zagrożenia i zapobieżenia jego negatywnym skutkom oraz zgłosiły Ministrowi Gospodarki konieczność wprowadzenia ograniczeń na podstawie art. 11 ust. 7 p.e., tj. w trybie wydania przez Radę Ministrów rozporządzenia o wprowadzeniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej do dnia 31 sierpnia 2015 r.

Rada Ministrów pozytywnie rozpatrzyła wniosek Ministra Gospodarki wydając 11 sierpnia 2015 r. rozporządzenie w sprawie wprowadzenia ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, które zostało opublikowane w Dzienniku Ustaw pod poz. 1136 i wprowadziło te ograniczenia w okresie od 11 sierpnia 2015 r. od godz. 24:00 do 31 sierpnia 2015 r. do godz. 24:00.

Na wezwanie Prezesa URE (...) S.A., do której sieci obiekt powoda zlokalizowany w miejscowości M. przy ul. (...) jest przyłączony pismem z 22 lipca 2016 r. przedstawił zbiorcze dane wskazujące na stopień niedostosowania się odbiorców ujętych w Planie wprowadzania ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej obowiązującym w dniach od 10 do 31 sierpnia 2015 r. do wprowadzonych ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej. Na podstawie powyższych danych zostały wygenerowane informacje wskazujące na stopień niedostosowania się powoda do wprowadzonych w dniach 10 - 31 sierpnia 2015 r. ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej w odniesieniu do ww. obiektu, z których wynika, że powód przekroczył wartości poboru mocy obowiązujące go na podstawie Planu wprowadzania ograniczeń w następujący sposób:

1. w dniu 10 sierpnia 2015 r. łącznie 19,1031 (MW w godzinie),

2. w dniu 11 sierpnia 2015 r. łącznie 10,4087 (MW w godzinie),

3. w dniu 12 sierpnia 2015 r. łącznie 5,2429 (MW w godzinie),

4. w dniu 13 sierpnia 2015 r. łącznie 5,1810 (MW w godzinie),

5. w dniu 14 sierpnia 2015 r. łącznie 2,8044 (MW w godzinie),

6. w dniu 17 sierpnia 2015 r. łącznie 2,8911 (MW w godzinie),

7. w dniu 18 sierpnia 2015 r. łącznie 3,6102 (MW w godzinie),

8. w dniu 19 sierpnia 2015 r. łącznie 2,8443 (MW w godzinie),

9. w dniu 20 sierpnia 2015 r. łącznie 3,3031 (MW w godzinie),

10. w dniu 21 sierpnia 2015 r. łącznie 2,6097 (MW w godzinie),

11. w dniu 24 sierpnia 2015 r. łącznie 2,8696 (MW w godzinie),

12. w dniu 25 sierpnia 2015 r. łącznie 3,6162 (MW w godzinie),

13. w dniu 26 sierpnia 2015 r. łącznie 3,8207 (MW w godzinie),

14. w dniu 27 sierpnia 2015 r. łącznie 4,4813 (MW w godzinie),

15. w dniu 28 sierpnia 2015 r. łącznie 5,7227 (MW w godzinie),

16. w dniu 31 sierpnia 2015 r. łącznie 4,2684 (MW w godzinie).

Łącznie dla wyżej wymienionego okresu powód przekroczył ograniczenia o 82,7774 MW w godzinie (dowód: Załącznik 1 do zawiadomienia o wszczęciu postępowania k. 3- 4 akt adm.).

W wyniku analizy ww. dokumentów Prezes URE powziął podejrzenie, że powód, we wskazanym przez (...) obiekcie, nie dostosował się do wprowadzonych w dniach 10 - 31 sierpnia 2015 r. ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej.

Mając na względzie powyższe, pismem z 19 czerwca 2018 r. Prezes URE zawiadomił powoda o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia mu kary pieniężnej, wzywając go jednocześnie do zajęcia stanowiska w sprawie, tj. w szczególności do złożenia wyjaśnień dotyczących powodów niedostosowania się do wprowadzonych ograniczeń, a także nadesłania kopii wszelkich dokumentów mogących stanowić dowód w sprawie. Ponadto Prezes URE wezwał powoda do ustosunkowania się do przekazanych mu informacji, otrzymanych przez Prezesa URE od (...), wskazujących na stopień niedostosowania się do wprowadzonych w dniach 10 - 31 sierpnia 2015 r. ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej oraz wezwał powoda do przedstawienia jeszcze innych informacji i dokumentów (dowód: zawiadomienie k. 1- 4 akt adm., z.p.o. k. 11 akt adm.).

W piśmie z 26 czerwca 2018 r. powód przedstawił swoje stanowisko w niniejszej sprawie. Do pisma załączył m.in. nowe umowy z (...) i plany ograniczeń, w których podwyższona została moc bezpieczna dla jego zakładu (dowód: pismo powoda z załącznikami k. 12- 68 akt adm.). Przy kolejnych pismach z 6 i 24 lipca 2018 r. powód nadesłał rachunek zysków i strat za 2017 r. (dowód: pismo powoda z 6 lipca 2018 r. załącznikiem k. 73- 74 akt adm., pismo powoda z 24 lipca 2018 r. załącznikiem k. 91- 92 akt adm.).

Na wezwania Prezesa URE (dowód: pismo k. 69, 93 akt adm.) odpowiedział (...) w piśmie z 20 lipca 2018 r. (dowód: pismo (...) z załącznikami k. 77- 88 akt adm.) oraz w piśmie z 6 września 2018 r. (dowód: pismo (...) z załącznikiem k. 95- 101 akt adm.).

Pismem z 5 października 2018 r. zawiadomiono powoda o zakończeniu postępowania administracyjnego w niniejszej sprawie i poinformowano o możliwości zapoznania się z zebranym materiałem dowodowym, a także o możliwości złożenia ewentualnych uwag i wyjaśnień w terminie 7 dni od dnia doręczenia tego pisma z jednoczesnym pouczeniem, że niezapoznanie się w powyższym terminie z aktami sprawy zostanie uznane za rezygnację z możliwości wypowiedzenia się w sprawie zgromadzonego materiału dowodowego (dowód: zawiadomienie k. 102 akt adm.).

27 listopada 2018 r. Prezes URE wydał zaskarżoną Decyzję.

Powód uzyskał w 2017 r. przychód z prowadzonej działalności gospodarczej w wysokości (...) zł (k. 92 akt adm.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów złożonych w trakcie postępowania administracyjnego, których autentyczność nie była podważana przez żadną ze stron postępowania, jak też w oparciu o niekwestionowane twierdzenia stron.

W tym stanie faktycznym Sąd Okręgowy w Warszawie zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem zaskarżona Decyzja jest słuszna i ma oparcie w przepisach praw, a podnoszone przez powoda zarzuty nie są trafne, stąd nie mogą skutkować uchyleniem Decyzji, czy jej zmianą.

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż kwestia zasadności wprowadzenia ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej w okresie od 10 do 31 sierpnia 2015 r. nie może być oceniana w niniejszej sprawie, której przedmiotem jest wyłącznie orzeczenie Prezesa URE, tj. zaskarżona decyzja dotycząca naruszenia przez powoda obowiązku stosowania się do ograniczeń i wymierzenia mu z tego tytułu kary pieniężnej.

Zaznaczenia jednak w tym zakresie wymaga, że to operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego lub systemu połączonego elektroenergetycznego czy operator systemu elektroenergetycznego, jako mający niezbędną wiedzę na temat przeciążenia, niewydolności systemu elektroenergetycznego czy zabezpieczenia dostaw energii elektrycznej został wyposażony przez ustawę w kompetencje do arbitralnego wprowadzenia ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii w świetle art. 11d ust. 3 p.e. i art. 11c ust. 2 pkt 2 p.e. w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, dlatego mógł samodzielnie oceniać czy takie zagrożenie rzeczywiście wystąpiło i podejmować stosowne działania, o których mowa w art. 11c ust. 2 pkt 1 p.e. i art. 11d ust. 1 p.e., a na skutek stwierdzenia, że przy dołożeniu należytej staranności wszelkie dostępne środki służące zapewnieniu prawidłowego funkcjonowania systemu elektroenergetycznego zostały wyczerpane, podjąć decyzję o wprowadzeniu ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej (patrz § 3 ust. 2 Rozporządzenia), jak to miało miejsce w przypadku ograniczeń wprowadzonych w dniach 10 i 11 sierpnia 2015 r. Wobec tego w niniejszej sprawie nie podlega osądzeniu adekwatność wprowadzonych przez operatora ograniczeń w kontekście podjętych uprzednio działań, tym bardziej, że następczo to minister właściwy do spraw gospodarki, informowany o wystąpieniu zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, podjętych działaniach i środkach w celu usunięcia tego zagrożenia i zapobieżenia jego negatywnym skutkom na podstawie art. 11c ust. 3 p.e., po zgłoszeniu konieczności wprowadzenia ograniczeń na zasadzie art. 11 ust. 7 p.e., przedstawił zgodny z intencją operatora wniosek Radzie Ministrów, która w rozporządzeniu z 11 sierpnia 2015 r. w sprawie wprowadzenia ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej (Dz. U. z 2015 r., poz. 1136) wprowadziła dalsze ograniczenia, sankcjonując tym samym stanowisko operatora.

Stosownie do § 5 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 lipca 2007 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wprowadzania ograniczeń w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub ciepła powód był podmiotem zobowiązanym do stosowania się do wprowadzonych w dniach 10-31 sierpnia 2015 r. ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, bowiem moc umowna w odniesieniu do obiektu powoda zlokalizowanego w miejscowości M. przy ul. (...) określona została w umowie z (...) na poziomie 1900 kW, a zatem powyżej wskazanej w § 5 pkt 1 Rozporządzenia wielkości 300 kW, która stanowi wyznacznik mocy umownej od jakiej odbiorcy podlegają ograniczeniom. Jednocześnie powód nie był odbiorcą podlegającym ochronie przed danymi ograniczeniami na podstawie § 6 ust. 1 Rozporządzenia, toteż objęły go ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej wprowadzone w okresie 10- 31 sierpnia 2015 r.

Przedmiotowe ograniczenia powinny być realizowane zgodnie z opracowanym przez (...) planem ograniczeń, który został doręczony Odbiorcy pismem z dnia 28 sierpnia 2014 r. Zaznaczenia wymaga, że zgodnie z § 3 ust. 4 Rozporządzenia ograniczenia w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub dostarczaniu ciepła nie mogą powodować:

1) zagrożenia bezpieczeństwa osób oraz uszkodzenia lub zniszczenia obiektów technologicznych;

2) zakłóceń w funkcjonowaniu obiektów przeznaczonych do wykonywania zadań w zakresie:

a) bezpieczeństwa lub obronności państwa określonych w przepisach odrębnych,

b) opieki zdrowotnej,

c) telekomunikacji,

d) edukacji,

e) wydobywania paliw kopalnych ze złóż, ich przeróbki i dostarczania do odbiorców,

f) wytwarzania i dostarczania energii elektrycznej oraz ciepła do odbiorców,

g) ochrony środowiska.

Dla powoda opracowano również odpowiedni plan ograniczeń na okres od 1 września 2014 r. do 31 sierpnia 2015 r. określający dopuszczalny pobór mocy energii elektrycznej, który (...) przesłał Odbiorcy w piśmie z 28 sierpnia 2014 r. Plan o ten uwzględnia dane z umowy o świadczenie usług dystrybucji zawartej przez powoda z (...). Tym samym został oparty na określonej w umowie mocy umownej w 11 stopniu zasilania na poziomie 1900 kW, a mimo nieoznaczenia w niej mocy bezpiecznej dla zakładu powoda nie nakazano mu w 20 stopniu zasilania pełnego zaprzestania poboru do 0 kW, ale dano mu możliwość pobierania energii elektrycznej do 200 kW i taką wartość wskazano w planie w 20 stopniu.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego, w tym z przedstawionych przez powoda dowodów nie wynika, że po otrzymaniu planu ograniczeń powód, na podstawie § 3 ust. 4 pkt 1 Rozporządzenia z 2017 r., wystąpił do (...) o wyłączenie go z ograniczeń poboru mocy lub podniesienia ustalonego dla powoda poziomu mocy bezpiecznej ze względu na specyfikę prowadzonej działalności gospodarczej i konieczność nieprzerwanej pracy urządzeń chłodniczych.

W ocenie Sądu doręczony powodowi plan wyznaczał zatem ramy dopuszczalnego dla niego poboru energii elektrycznej na wypadek wprowadzenia ograniczeń w tym poborze w okresie od 1 września 2014 r. do 31 sierpnia 2015 r.

Skoro bowiem w zawartej przez powoda w 2013 r. Umowie wielkość mocy bezpiecznej została ustalona na poziomie 400 kW, a w 2014 r. powód zawarł umowę o świadczenie usług dystrybucji, w której poziom mocy bezpiecznej nie został ustalony, przy czym w trakcie jej realizacji Odbiorca nie dążył do określenia mocy bezpiecznej, nie kwestionował ustaleń wynikających z doręczonego mu planu ograniczeń, jak też na etapie ustalania planu ograniczeń dla obiektu nie zwrócił się do (...) o zwiększenie wartości mocy bezpiecznej ze względu na specyfikę prowadzonej działalności, przyjąć należało, że akceptował treść obowiązującego planu ograniczeń i uznał, że jego wdrożenie nie spowoduje zagrożeń i zakłóceń, których zgodnie z prawem nie powinno wywołać. Wprawdzie w odwołaniu powód stwierdził, że plany ograniczeń nie podlegają negocjacji, ale zwrócenia uwagi wymaga, iż jak wynika z materiału dowodowego, na skutek zabiegów powoda w latach następnych po wprowadzeniu ograniczeń, w tym wobec zmiany umowy z (...), a później planów ograniczeń, podwyższona została moc bezpieczna zakładu w związku z czym korzystnie zmieniono dla niego obowiązujące na kolejne lata plany ograniczeń. (k. 27- 39 akt adm.) W konsekwencji brak było podstaw do uznania za zasadne twierdzenia powoda, iż nie mógł podporządkować się wprowadzonym zgodnie z planem ograniczeniom z uwagi na specyfikę tej działalności i następstwa wstrzymania energii elektrycznej w jego zakładzie.

W tej sytuacji brak było podstaw do przeprowadzenia wnioskowanego przez powoda dowodu z przesłuchania strony powodowej i świadków na okoliczność niemożności dostosowania się do ograniczeń i możliwych skutków dostosowania się do wprowadzonych ograniczeń. Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c. pominął te dowody jako dotyczące okoliczności nie kwestionowanych przez pozwanego oraz niebudzących wątpliwości Sądu, lecz nie mających wpływu na treść wyroku w sprawie. W kwestii niemożności dostosowania się do ograniczeń należy stwierdzić, że faktyczna możliwość dostosowania się do ograniczeń obiektywnie istnieje zawsze, natomiast przyczyny, dla których powód uznał, że nie może podporządkować się przedmiotowym ograniczeniom ze względu na skutki wdrożenia tych ograniczeń, nie były w sprawie kwestionowane. Tym niemniej wskazywane przez powoda skutki dostosowania się do ograniczeń nie mają wpływu na rozstrzygnięcie sprawy.

Podobnie Sąd pominął podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c. dowód z opinii pozaprocesowej sporządzonej przez dr inż. M. C. na okoliczność braku związania powoda ograniczeniami w dostawach energii elektrycznej jako, że to do Sądu należy ocena w tym zakresie w postępowaniu po wniesieniu odwołania, toteż powołana opinia nie miała znaczenia w niniejszej sprawie.

Na podstawie art. 11 ust. 4 i 5 pkt 1 p.e. Prezes URE był uprawniony do kontroli stosowania się przez powoda do wprowadzonych ograniczeń.

W przypadku niedostosowania się do ograniczeń wprowadzonych w dniach 10- 31 sierpnia 2015 r. zastosowanie powinien znaleźć art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e.

Zgodnie z przepisem art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e. karze pieniężnej podlega ten, kto nie stosuje się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii, wprowadzonych na podstawie art. 11, art. 11c ust. 3 lub art. 11d ust. 3.

W rozpoznawanej sprawie Prezes URE zarzucił powodowi niepodporządkowanie się ograniczeniom wprowadzonym na podstawie art. 11 i 11d ust. 3 p.e.

Stosownie do treści tego ostatniego przepisu „W okresie występowania zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej operatorzy systemu elektroenergetycznego mogą wprowadzać ograniczenia w świadczonych usługach przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej, w zakresie niezbędnym do usunięcia tego zagrożenia.”

Z kolei zgodnie z art. 11 ust. 1 pkt 2 p.e. w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego części mogą być wprowadzone na czas oznaczony ograniczenia w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub ciepła. W razie wystąpienia takiej sytuacji Rada Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw gospodarki, w drodze rozporządzenia, może wprowadzić na czas oznaczony, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego części, ograniczenia w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej i ciepła (art. 11 ust. 7 p.e.).

W przypadku powstania zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego lub systemu połączonego elektroenergetycznego:

1) podejmuje we współpracy z użytkownikami systemu elektroenergetycznego, w tym z odbiorcami energii elektrycznej, wszelkie możliwe działania przy wykorzystaniu dostępnych środków mających na celu usunięcie tego zagrożenia i zapobieżenie jego negatywnym skutkom;

2) może wprowadzić ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego części do czasu wejścia w życie przepisów wydanych na podstawie art. 11 ust. 7, lecz nie dłużej niż na okres 72 godzin (art. 11c ust. 2 p.e.).

W rozpoznawanej sprawie (...) w dniach 10-11 sierpnia 2015 r. wprowadziły ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej oraz powiadomiły Ministra Gospodarki o konieczności wprowadzenia ograniczeń na dłuższy okres. Rada Ministrów 11 sierpnia 2015 r. wydała rozporządzenie w sprawie wprowadzenia ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, które wprowadziło te ograniczenia w okresie od 11 sierpnia 2015 r. od godz. 24:00 do 31 sierpnia 2015 r. do godz. 24:00.

Okoliczność, iż doprecyzowanie okresu na jaki OSP może wprowadzić przedmiotowe ograniczenia znajduje się w treści art. 11c ust. 2 pkt 2 p.e., nie oznacza, że nie zostały one wprowadzone na podstawie art. 11d ust. 3 p.e. Treść przedmiotowych regulacji prawnych, tj. art. 11 c ust. 2 pkt 2 oraz art. 11 d ust. 3 p.e. pozostaje w ścisłym związku, albowiem dopiero łączna ich treść określająca podstawę do wprowadzenia ograniczenia przez OSP w okresie występowania zagrożenia, tj. art. 11 d ust. 3 p.e. oraz możliwy okres, czemu służy art. 11c ust. 2 pkt 2 p.e., którego stosowanie jest możliwe już w sytuacji powstania zagrożenia, umożliwia skuteczne wprowadzenie przedmiotowego ograniczenia przez OSP, tj. w ściśle ograniczonym czasie i na ściśle określonym terytorium.

W świetle powyższego OSP, w myśl powyższych regulacji prawnych, posiadał kompetencję do wprowadzenia przedmiotowych ograniczeń w poborze energii w myśl art. 11d ust. 3 p.e., zaś okres i zakres terytorialny ich obowiązywania, na podstawie art. 11c ust. 2 pkt 2 p.e. wprowadzono od godziny 10:00 dnia 10 sierpnia 2015 r. z informacją o zgłoszonej konieczności wprowadzenia dalszych ograniczeń w trybie art. 11 ust. 7 p.e. Jak już bowiem wskazano, OSP mógł wprowadzić przedmiotowe ograniczenia do czasu wejścia w życie przepisów wydanych na podstawie art. 11 ust. 7 p.e., lecz nie dłużej niż na okres 72 godzin. Wskazać przy tym należy, iż jedynie realizacja działań z zachowaniem przedstawionej wyżej kolejności umożliwiała uzyskanie podstawowego celu powołanej ustawy, jakim jest zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego w kraju.

Przepis art. 11d ust. 3 p.e. stanowi zatem samoistną materialnoprawną podstawę do wprowadzenia ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej a niezastosowanie się do nich przez podmioty do tego zobowiązane jest sankcjonowane karą pieniężną określoną w art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e. Tym samym przekroczenie poboru energii nie tylko w dniach od 12 do 31 sierpnia 2015 r. kiedy obowiązywało rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 2015 r. w kwestii ograniczeń, ale również w dniach 10 i 11 sierpnia 2015 r. kiedy obowiązywały ograniczenia wprowadzone przez OSP na mocy art. 11d ust. 3 p.e., jest zagrożone karą pieniężną, o której mowa w art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e.

Przy czym skoro to operatorzy systemu elektroenergetycznego wprowadzają ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej na zasadzie art. 11d ust. 3 p.e. stosowanie się do ograniczeń w poborze energii obciąża odbiorców tej energii, którzy podlegają karze w razie naruszenia ustalonych przez operatorów ograniczeń. Zgodnie bowiem z treścią art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e. karze pieniężnej podlega ten, kto nie stosuje się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii, wprowadzonych na podstawie art. 11, art. 11c ust. 3 lub art. 11d ust. 3. Przepis ten nie zawęża kręgu podmiotów podlegających karze, tak więc obejmuje on wszystkie podmioty niestosujące się do ograniczeń w poborze, a tym samym wszystkich odbiorców energii. W tym miejscu trzeba podkreślić, że powyższy pogląd jest w pełni akceptowany również przez Sąd Apelacyjny w Warszawie (zobacz wyroki w sprawach VII AGa 351/19, VII AGa 320/19 i VII AGa 616/19).

Z materiału dowodowego wynika natomiast, że powód nie dostosował się do ograniczeń w poborze energii wprowadzonych w dniach 10- 31 sierpnia 2015 r. w ramach obiektu zlokalizowanego w miejscowości M. przy ul. (...).

Podkreślenia wymaga, iż niedostosowanie się przez powoda do ograniczeń wystąpiło mimo, że komunikaty na temat wprowadzenia ograniczeń ogłoszone zostały w radiu- począwszy od 10 sierpnia 2015 r., o godzinie 7:55 i 19:55 w programie (...). Stwierdzić należy, iż komunikaty przekazywane drogą radiową były dla powoda wiążące. Wynika to z § 12 ust. 2 Rozporządzenia ustanawiającego generalny sposób powiadomienia o obostrzeniach drogą radiową w komunikatach energetycznych właśnie w programie (...) o godzinie 7 ^{( 55)} i 19 ^{( 55)} oraz z § 12 ust. 1 Rozporządzenia, który zakłada, że ograniczenia w poborze energii elektrycznej są realizowane przez odbiorców stosownie do komunikatów operatorów o obowiązujących stopniach zasilania. Z uwagi na wyemitowanie drogą radiową powiadomień zgodnie z § 12 Rozporządzenia przed wprowadzeniem obostrzeń, powód powinien podporządkować się nakazom zawartym w rzeczonych komunikatach, niezależnie od tego z jak długim wyprzedzeniem się pojawiły, czego nie uczynił.

Niepodporządkowanie przez powoda nakazom ograniczenia poboru energii określonym w komunikatach radiowych należy zatem uznać za naruszenie prawa.

Skoro zaś powód otrzymał obowiązujący go plan ograniczeń i uzyskał informację o wprowadzonych stopniach zasilania nie ma znaczenia podnoszona przez powoda okoliczność, że w OWU mających zastosowanie do umowy o świadczenie usług dystrybucji, którą powód był związany zawarto jedynie blankietowe zobowiązanie o ograniczeniu poboru mocy, bez podania konkretnej wartości tego ograniczenia, bowiem otrzymane przez niego dane dawały wiedzę potrzebną do wdrożenia ograniczeń.

Brak działania zgodnie z tymi wytycznymi stanowi więc przesłankę do nałożenia na powoda przez Prezesa URE- jako organ wymieniony w art. 56 ust. 2 p.e.- kary pieniężnej, ponieważ odpowiedzialność na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e. ma charakter obiektywny, niezależny od winy. Tym samym na ustalenie odpowiedzialności nie ma wpływu podnoszona przez powoda kwestia niemożności przeniesienia produkcji na porę nocną z uwagi na niezależny od powoda brak wody. Istotne jest bowiem, że powód obiektywnie nie podporządkował się ograniczeniom w poborze energii elektrycznej. Poza tym trzeba zauważyć, że jak wynika ze sporządzonego Załącznika 1 przedstawiającego realne przekroczenia poboru, powodowi zdarzało się zużyć zbyt dużo energii także w nocy.

Przechodząc do wymiaru kary Sąd zważył, iż stosownie do przepisu art. 56 ust. 3 p.e. wysokość kary pieniężnej, o której mowa w ust. 1 pkt m.in. 3a, nie może przekroczyć 15% przychodu ukaranego przedsiębiorcy, osiągniętego w poprzednim roku podatkowym (…). Zgodnie natomiast z ust. 6, ustalając wysokość kary pieniężnej, Prezes URE uwzględnia stopień szkodliwości czynu, stopień zawinienia oraz dotychczasowe zachowanie podmiotu i jego możliwości finansowe. Ponadto, według ust. 6a Prezes URE może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli stopień szkodliwości czynu jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek.

Oceniając stopień szkodliwości czynu w świetle art. 115 § 2 k.k., wobec braku definicji legalnej tego pojęcia w Prawie energetycznym, Sąd musiał wziąć pod uwagę, że powód przekraczał granice dopuszczalnego poboru energii w dniach 10- 14, 17- 21, 24- 28 i 31 sierpnia 2015 r., tak więc podczas większej części okresu trwających ograniczeń, w tym kiedy zaordynowano największe ograniczenia, tj. 20 i 19 stopień zasilania, przy czym pobór był znacząco większy niż w założeniach planu ograniczeń. Powód przekroczył wszak wartości poboru mocy obowiązujące go na podstawie planu wprowadzania ograniczeń w następujący sposób:

1. w dniu 10 sierpnia 2015 r. łącznie o 19,1031 (MW w godzinie),

2. w dniu 11 sierpnia 2015 r. łącznie o 10,4087 (MW w godzinie),

3. w dniu 12 sierpnia 2015 r. łącznie o 5,2429 (MW w godzinie),

4. w dniu 13 sierpnia 2015 r. łącznie o 5,1810 (MW w godzinie),

5. w dniu 14 sierpnia 2015 r. łącznie o 2,8044 (MW w godzinie),

6. w dniu 17 sierpnia 2015 r. łącznie o 2,8911 (MW w godzinie),

7. w dniu 18 sierpnia 2015 r. łącznie o 3,6102 (MW w godzinie),

8. w dniu 19 sierpnia 2015 r. łącznie o 2,8443 (MW w godzinie),

9. w dniu 20 sierpnia 2015 r. łącznie o 3,3031 (MW w godzinie),

10. w dniu 21 sierpnia 2015 r. łącznie o 2,6097 (MW w godzinie),

11. w dniu 24 sierpnia 2015 r. łącznie o 2,8696 (MW w godzinie),

12. w dniu 25 sierpnia 2015 r. łącznie o 3,6162 (MW w godzinie),

13. w dniu 26 sierpnia 2015 r. łącznie o 3,8207 (MW w godzinie),

14. w dniu 27 sierpnia 2015 r. łącznie o 4,4813 (MW w godzinie),

15. w dniu 28 sierpnia 2015 r. łącznie o 5,7227 (MW w godzinie),

16. w dniu 31 sierpnia 2015 r. łącznie o 4,2684 (MW w godzinie).

Łącznie dla wyżej wymienionego okresu powód przekroczył ograniczenia aż o 82,7774 MW w godzinie. Zakres tego przekroczenia jest więc bez zwątpienia znaczny.

Powód nie stosując się do ograniczeń wprowadzonych ze względu na wystąpienie zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej w rozumieniu postanowień art. 3 pkt 16d p.e., dokonując w okresie trudnych warunków zewnętrznych - niskiego stanu wód i upałów mających przełożenie na to bezpieczeństwo - przekroczenia poboru energii w powyższym zakresie, w sposób bezpośredni oddziaływał negatywnie na bezpieczeństwo energetyczne kraju. Mimo tego, że krajowy system elektroenergetyczny ( (...)) funkcjonował dalej, działanie powoda, polegające na przekroczeniu dopuszczalnego poboru mocy w okresie wprowadzonych ograniczeń przyczyniało się do wystąpienia rzeczywistego zagrożenia w pracy całego (...).

Zagrożenie dla pracy (...) jest potęgowane jeśli również inni odbiorcy nie stosują się do ustalonych ograniczeń w poborze energii, dlatego tak ważne jest podporządkowanie poszczególnych odbiorców wprowadzonym restrykcjom. Nie można zatem nie rozpatrywać naruszenia powoda w kontekście niebezpieczeństwa jakie niesie choćby jednostkowe nieznaczne przekroczenie poboru energii przyczyniające się do ogólnego wzrostu przekroczeń wpływających na pracę (...). Wobec tego, że nawet nominalnie niewysokie przekroczenie przekłada się na ryzyko doprowadzenia do zakłócenia tak istotnego dla całego kraju systemu, uznać należało, że przekroczenia jakich dopuścił się powód nie były znikomo szkodliwe, a ich stopień szkodliwości jest znaczny.

Powyższe nie oznacza odpowiedzialności zbiorowej, ponieważ powód odpowiada tylko za przekroczenia, których dopuścił się indywidualnie. Jedynie waga tych przekroczeń jest potęgowana w perspektywie skutków jakie mogą wystąpić w (...) stanowiącym niejako „system naczyń połączonych”, przez co może dojść do tzw. blackoutu, czyli awarii i kompletnego odcięcia energii mającego daleko idące konsekwencje. Implikacje te jednak nie wystąpiły, dlatego nie doszło ostatecznie do wyrządzenia szkód. Tym niemniej waga naruszonego przez powoda obowiązku jest niezwykle duża, ponieważ od jego spełnienia zależało bezpieczeństwo pracy (...), a przez to bezpieczeństwo energetyczne kraju mające przełożenie na gwarancję dostaw energii do wszystkich odbiorców.

Z powyższych względów nie było zasadności przeprowadzenia wnioskowanego przez powoda dowodu z opinii biegłego z zakresu energetyki na okoliczność braku realnego zagrożenia dla bezpieczeństwa energetycznego krajowej sieci energetycznej w związku z działaniami powoda i niewielkiej skali poboru mocy przez przedsiębiorstwo powoda, jak też z opinii pozaprocesowej dr. inż. M. C. na okoliczność niskiego poboru mocy przez przedsiębiorstwo powoda, a zatem braku zagrożenia dla krajowego systemu energetycznego i braku rzeczywistego zagrożenia powodującego automatyczne odcięcie prądu u powoda. Sąd pominął zatem wskazane dowody na podstawie art. 235 ² § 1 k.p.c., ponieważ powtórzyć trzeba, że nawet nieduże przekroczenia dodatkowo obciążały (...), przez co składały się na wystąpienie ponadplanowego przeciążenia, a ono niewątpliwie implikowało zagrożenie dla pracy (...), gdyż wystąpiło w newralgicznym momencie.

Sąd nie uwzględnił również wniosku powoda o zobowiązanie (...) do przedłożenia planu wyłączeń za pomocą automatyki samoczynnego częstotliwościowego odciążania (...) i automatyki samoczynnego napięciowego odciążania (...) dotyczących powoda na okoliczność posiadania planu wyłączeń w razie wystąpienia rzeczywistego zagrożenia dla (...), albowiem rzeczywiste zagrożenie dla pracy (...) nie może być mierzone wyłącznie poprzez reakcję ww. automatyki, ale jest związane z obiektywnymi okolicznościami, o których była mowa powyżej. Ponadto okoliczność istnienia zabezpieczeń w postaci powołanych planów nie ma wpływu na fakt, że powód we wskazanych w decyzji terminach niestosował się do wprowadzonych ograniczeń, co w rezultacie mogło doprowadzić do konieczności zastosowania w praktyce powołanych planów wyłaczeń.

Ponieważ Sąd uznał, że stopień szkodliwości czynu nie jest znikomy a wręcz jest znaczny, toteż nie było możliwe odstąpienie od nałożenia na powoda kary na podstawie przepisu art. 56 ust. 6a p.e., zgodnie z którym Prezes URE może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli stopień szkodliwości czynu jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek.

W kwestii zawinienia trzeba natomiast podnieść, iż profil działalności powoda, który zajmuje się ubojem drobiu, którego następne przechowywanie wymaga zapewnienia odpowiedniej temperatury, nie wyklucza konieczności podporządkowania się wprowadzanym ograniczeniom poboru energii. Powód nie jest bowiem podmiotem chronionym przed wprowadzanymi ograniczeniami, jak choćby szpitale i inne obiekty ratownictwa medycznego (§ 6 ust. 1 Rozporządzenia). Podkreślenia zatem wymaga, iż powód będąc zobowiązanym do stosowania się do ograniczeń nie podjął skutecznych działań ostrożnościowo - prewencyjnych, ponieważ nie ustalił na przyszłość postępowania, które pozwoliłoby na wdrożenie ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii adekwatnie do wprowadzonych stopni zasilania.

Jednocześnie należy zauważyć, że powód na etapie podpisywania umowy nie wskazał mocy bezpiecznej dla swojego zakładu, a następnie przyjął bez zarzutów moc bezpieczną z planu ograniczeń dla jego obiektu. Zgodnie zaś z treścią § 9 pkt 3 Rozporządzenia 20 stopień zasilania określa, że odbiorca może pobierać moc do wysokości ustalonego minimum, niepowodującego zagrożeń i zakłóceń, o których mowa w § 3 ust. 4. W myśl zaś tego ostatniego przepisu ograniczenia w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub dostarczaniu ciepła nie mogą powodować:

1) zagrożenia bezpieczeństwa osób oraz uszkodzenia lub zniszczenia obiektów technologicznych;

2) zakłóceń w funkcjonowaniu obiektów przeznaczonych do wykonywania zadań w zakresie:

a) bezpieczeństwa lub obronności państwa określonych w przepisach odrębnych,

b) opieki zdrowotnej,

c) telekomunikacji,

d) edukacji,

e) wydobywania paliw kopalnych ze złóż, ich przeróbki i dostarczania do odbiorców,

f) wytwarzania i dostarczania energii elektrycznej oraz ciepła do odbiorców,

g) ochrony środowiska.

Powód przyjmując więc oznaczoną moc bezpieczną zadeklarował, że jest ona wystarczająca aby nie powodować powyższych zakłóceń. Jednak dopiero po fakcie niedostosowania się do ograniczeń, w tym w 20 stopniu zasilania, powód twierdzi, że gdyby się do nich zastosował doszłoby do katastrofy sanitarnej, negatywnych skutków dla środowiska, ludzi i dobrostanu zwierząt. Z drugiej strony powód twierdzi, że był zobligowany - wobec zawartych kontraktów - do odebrania zwierząt i dostaw mięsa, a zatem realizując je działał we własnym interesie, dążąc do utrzymania produkcji.

Sąd uznał, iż powyższe twierdzenia powoda świadczą, że pomimo rodzaju i skali prowadzonej działalności powód nie zadbał o ustalenie odpowiedniej mocy bezpiecznej dla swojego zakładu. W ocenie Sądu świadczy to o braku należytej staranności powoda, który z uwagi na potrzebę zachowania ciągłości odbioru zwierząt do uboju oraz właściwych warunków przechowywania sprzedawanego mięsa powinien wykazać się dużą zapobiegliwością. Powód jako profesjonalista powinien zabezpieczyć się na wypadek nagłego wstrzymania, ograniczenia dostaw energii elektrycznej, czego nie uczynił odpowiednio wcześnie. Wprawdzie zawarł umowę najmu zestawu prądotwórczego, ale zamówienie zgłosił dopiero w dniu 11 sierpnia 2015 r., sprzedaży dokonano w dniu 17 sierpnia 2015 r. (k. 63- 67 akt adm.), a przekroczeń dokonywał w dalszym ciągu.

W sprawie nie jest kwestionowane, że powód poczynił zatem kroki w celu obniżenia poboru energii z sieci, a przez to nie jest potrzebne przeprowadzenie wnioskowanego przez powoda dowodu z przesłuchania strony powodowej i świadków na okoliczność starań i działań podejmowanych przez powoda celem zminimalizowania zagrożeń dla krajowej sieci energetycznej skoro w odwołaniu powód uzasadniał zminimalizowanie zagrożeń dla krajowej sieci właśnie dzięki wykorzystaniu zestawu prądotwórczego. Sąd pominął więc ten dowód na podstawie art. 235 ² § 1 k.p.c.

Jeśli chodzi o dotychczasowe zachowanie podmiotu Sąd przyjął, iż brak jest danych na temat wcześniejszych naruszeń prawa energetycznego przez powoda i jego karalności w tym zakresie.

Mając na uwadze limit kary określony treścią art. 56 ust. 3 p.e. Sąd uznał więc, że kara w wysokości 248 332,00 zł będzie adekwatna do wysokości przekroczenia. Wysokość kary pieniężnej stanowi bowiem iloczyn 3 000 zł i łącznego przekroczenia mocy odpowiadającej MW w poszczególnych godzinach doby (82,7774 MW x 3 000 zł). Wartość mnożnika wynika z tego, iż pozwany wziął pod uwagę poziom najwyższej możliwej ceny rozliczeniowej za 1 MWh energii elektrycznej na rynku bilansującym, tj. 1 500 zł (odnotowanej 7 stycznia 2016 r.), której należałoby się spodziewać przy ograniczonej podaży energii elektrycznej w okresie 10- 31 sierpnia 2015 roku i dodatkowo podwoił ją z tytułu sankcji. Przyjęcie tej ceny, jako najwyższej możliwej ceny rozliczeniowej, a następnie jej podwojenie znajduje zdaniem Sądu uzasadnienie w fakcie, że tak ustalona wartość ma być dla przedsiębiorcy sankcją i stanowić ma dla niego odczuwalną dolegliwość. Podstawa wymierzenia kary została powiązana bezpośrednio z zakresem przekroczenia przez powoda ograniczeń w poborze mocy poprzez zawężenie wyłącznie do godzin, kiedy nastąpiło niedostosowanie powoda do ograniczeń i do stopnia w jakim to niedostosowanie miało miejsce.

Zastosowanie jednolitej stawki w wysokości 3 000 zł jako mnożnika jest, według Sądu, odpowiednie również dlatego, że mimo, iż powód przekraczał pobór w pierwszych dniach obowiązywania ograniczeń kiedy z uwagi na trudną sytuację wymagano największego zmniejszenia poboru, to z drugiej strony w kolejnych dniach, gdy dopuszczano jedynie pobieranie mocy umownej, powód nie dostosował się nawet do utrzymania mocy, którą sam deklarował (...) i zakładał w umowie, ale czerpał jeszcze wyższą moc niż moc umowna, co także należy uznać za naganne, w szczególności w okresie wprowadzonych ograniczeń.

W ocenie Sądu przyjęty przez Prezesa URE sposób ustalenia wymiaru kary jest prawidłowy, ponieważ poprzez ustalenie wymiaru kary na podstawie rzeczywistego poziomu pobranej energii elektrycznej umożliwia jego zastosowanie do obliczania kary w każdym przypadku naruszania przez odbiorców ograniczeń w poborze energii i zapobiega dysproporcjom nakładanych kar, których wysokość byłaby ustalana na podstawie wielkości uzyskanego przez przedsiębiorcę przychodu.

Zdaniem Sądu wymierzona kara nie jest nadmiernie uciążliwa dla powoda, jest odpowiednia do charakteru popełnionego czynu oraz skutków naruszenia obowiązujących norm i nie wpłynie na pogorszenie kondycji finansowej powoda oraz jego płynności finansowej.

Ustalona w Decyzji kara pieniężna spełni swoje podstawowe cele w zakresie odziaływania szczególnego na powoda, jak również funkcję prewencji ogólnej. Tak ustalona kara nie przekracza również możliwości płatniczych powoda. Warto w tym miejscu podkreślić, że kara administracyjna nie stanowi odpłaty za popełniony czyn, lecz ma charakter środka przymusu służącego zapewnieniu realizacji wykonawczo – zarządzających zadań administracji agregowanych przez pojęcie interesu publicznego (tak: Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 31 marca 2008 r., sygn. akt SK 75/06, OTK-A 2008, Nr 2, poz. 30). Wskazać przy tym należy, iż kara w nałożonej wysokości 248 332,00 zł, adekwatna do zakresu stwierdzonego naruszenia będzie na tyle dolegliwa, aby spełniła swoje funkcje- represyjną i zapobiegawczą sprawiając, że powód, jako podmiot ukarany będzie stosował się do obowiązującego porządku prawnego, a także wychowawczą oddziałując zniechęcająco na innych przedsiębiorców do podejmowania działań niezgodnych z prawem.

Sąd pominął na podstawie art. 235 ² § 1 k.p.c. wnioskowany w odwołaniu dowód z przesłuchania strony powodowej i świadków na okoliczność proporcjonalności wymierzonych kar, ponieważ ocena w tej kwestii nie jest uzależniona od opinii stron lub świadków lecz należy do Sądu. Ponadto mając na uwadze, że przedmiotem zeznań stron i świadków mogą być jedynie fakty, a w przypadku opinii biegłych informacje specjalne, a nie ich ocena, która należy do Sądu, wskazać należało, że przedstawione w odwołaniu tezy dowodowe, dotyczące wszystkich wniosków dowodowych, nie zostały prawidłowo sformułowane przez powoda.

Mając na uwadze Biorąc przedstawione okoliczności Sąd Okręgowy, wobec braku podstaw do uwzględnienia, oddalił wniesione przez powoda odwołanie jako bezzasadne - art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Z uwagi na nieuwzględnienie odwołania, powoda należało uznać za stronę, która przegrała proces i zasądzić od niego na rzecz pozwanego zwrot kosztów procesu, na które złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 720,00 zł ustalone w oparciu o § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 265).

Sędzia SO Witold Rękosiewicz