Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 kwietnia 2023 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, Wydział XVII Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Ewa Malinowska

Protokolant – sekretarz sądowy Joanna Nande

po rozpoznaniu w dniu 4 kwietnia 2023 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w C.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 6 listopada 2020 r., znak: (...)

I.  oddala odwołanie;

II.  zasądza od powoda (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w C. na rzecz pozwanego Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720 zł (siedemset dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sędzia SO Ewa Malinowska

Sygn. akt XVII AmE 163/21

UZASADNIENIE

Prezes urzędu Regulacji Energetyki decyzja z dnia 6 listopada 2020 r., znak: (...), na podstawie art. 56 ust. 1 pkt la ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne [w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 czerwca 2016 r. - dalej: „ustawa - Prawo energetycznej oraz na podstawie art. 168 pkt 1 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz.U. z 2020 r., poz. 261, z późn. zm.), w związku z art. 56 ust. 2 pkt 1, ust. 2a, ust. 3 i ust. 6 ustawy - Prawo energetyczne (w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 czerwca 2016 r.), art. 169 ust. 1 pkt 1, art. 170 ust. 1 i ust. 2 pkt 1, art. 174 ust. 1 ustawy OZE, oraz w związku z art. 9a ust. 1 ustawy - Prawo energetyczne (w brzmieniu obowiązującym do dnia 3 kwietnia 2015 r.) i § 3 pkt 4 - obowiązującego do dnia 1 lipca 2018 r. rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 18 października 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu obowiązków uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia, uiszczenia opłaty zastępczej, zakupu energii elektrycznej i ciepła wytworzonych w odnawialnych źródłach energii oraz obowiązku potwierdzania danych dotyczących ilości energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnym źródle energii (Dz.U. z 2012 r., poz. 1229, z późn. zm.), art. 186 ust. 2 i 7 i art. 188 ust. 1 ust. 17 oraz art. 190 (w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 czerwca 2016 r.) ustawy OZE oraz na podstawie art. 105 § 1 w związku z art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2020 r., poz. 256 z późn. zm.) i art. 90 ust. 1 ustawy OZE, po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej przedsiębiorcy (...) S.A. z siedzibą w C., posiadającemu numer identyfikacji podatkowej (NIP): (...) orzekł, że:

1)  Przedsiębiorca (...) S.A. z siedzibą w C. nie przestrzegał w okresie od dnia 1 stycznia 2015 r. do dnia 3 kwietnia 2015 r. określonego w art. 9a ust. 1 ustawy – Prawo energetyczne (w brzmieniu obowiązującym do dnia 3 kwietnia 2015 r.) i § 3 pkt 4 – obowiązującego do dnia 1 lipca 2018 r. – Rozporządzenia MG, obowiązku uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki świadectw pochodzenia, o których mowa w art. 9e ust. 1 lub w art. 9o ust. 1, wydanych dla energii elektrycznej wytworzonej w źródłach znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub zlokalizowanych w wyłącznej strefie ekonomicznej, lub obowiązku uiszczenia opłaty zastępczej obliczonej w sposób określony w art. 9a ust. 2 ustawy - Prawo energetyczne, w terminie do dnia 31 marca 2016 r.,

2)  za niewywiązanie się z obowiązku opisanego w punkcie pierwszym wymierzył przedsiębiorcy: (...) S.A. z siedzibą w C. karę pieniężną w kwocie 49 985,44 zł (słownie złotych: czterdzieści dziewięć tysięcy dziewięćset osiemdziesiąt pięć 44/100) to jest w wysokości (...) przychodu osiągniętego przez tego przedsiębiorcę w 2019 r. z działalności wykonywanej na podstawie posiadanej koncesji na obrót energią elektryczną;

3)  umorzył postępowanie administracyjne w części dotyczącej wymierzenia kary pieniężnej w zakresie nie przestrzegania za okres od dnia 4 kwietnia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r., określonego w art. 188 ust. 1 i art. 188 ust. 17 oraz art. 190 (w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 czerwca 2016 r.) ustawy OZE, obowiązku uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki świadectw pochodzenia lub świadectw pochodzenia biogazu rolniczego wydanych odpowiednio dla energii elektrycznej lub biogazu rolniczego, wytworzonych w instalacjach odnawialnego źródła energii znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub zlokalizowanych w wyłącznej strefie ekonomicznej, lub obowiązku uiszczenia opłaty zastępczej obliczonej w sposób określony w art. 188 ust. 16 ustawy OZE, w terminie do dnia 30 czerwca 2016 r.

Od powyższej decyzji odwołanie złożył przedsiębiorca - (...) S.A. z siedzibą w C. zaskarżając ją w części, tj. w zakresie pkt. 2.

Odwołujący zarzucił zaskarżonej decyzji:

1.  Naruszenie przepisów postępowania, a to art. 56 ust. 6a ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne poprzez jego niezastosowanie i wymierzenie powódce kary pieniężnej w sytuacji spełnienia wszystkich przesłanek uzasadniających odstąpienie od wymierzenia kary, określonych tym przepisem, tj. w sytuacji, gdy stopień społecznej szkodliwości czynu powódki był znikomy, a powódka dokonała na konto Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wpłaty kwoty 38.450,49 zł tytułem opłaty zastępczej za okres od 01.01.2015 r. do dnia 03.04.2015 r.,

Z uwagi na powyższe, Odwołujący wniósł o:

1)  zmianę zaskarżonej decyzji w punkcie 2 poprzez odstąpienie od wymierzenia powódce kary za działanie określone w punkcie 1 tej decyzji,

2)  zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki zwrotu kosztów postępowania, w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Jednocześnie Odwołujący wskazał, iż z uwagi na specyfikę i charakter postępowania powód nie podjął próby pozasądowego rozwiązania sporu w trybie art. 187 § 3 k.p.c.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany Prezes Urzędu Regulacji Energetyki wniósł o:

1.  oddalenie odwołania,

2.  na wypadek wyznaczenia posiedzenia przygotowawczego, zwolnienie na podstawie art. 205 ⁵ § 3 k.p.c pozwanego (Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki) od obowiązku stawienia się na posiedzenie przygotowawcze, gdyż z okoliczności sprawy wynika, że udział pełnomocnika pozwanego będzie wystarczający,

3.  zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

Przedsiębiorca - (...) S.A. z siedzibą w C. posiada wydaną przez Prezesa URE koncesję numer (...) na obrót energią elektryczną dnia 1 sierpnia 2012 do dnia 31 grudnia 2030 r. /k. 5 akt adm., okoliczność bezsporna/

Pismem z dnia 31 maja 2017 r. znak: (...), Prezes Urzędu Regulacji Energetyki, działając na podstawie art. 28 ust. 2 ustawy - Prawo energetyczne wezwał przedsiębiorcę: (...) S.A. z siedzibą w C. do przedstawienia m.in. informacji dotyczącej dokonanej w okresie od dnia 1 stycznia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. sprzedaży energii elektrycznej oraz realizacji obowiązków w zakresie uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi URE świadectw pochodzenia lub świadectw pochodzenia biogazu rolniczego. /k. 15, okoliczność bezsporna/

W odpowiedzi, pismem z 20 lipca 2017 r. przedsiębiorca wskazał, że dokonał w okresie od 1 stycznia 2015 r. do 31 grudnia 2015 r. sprzedaży energii elektrycznej odbiorcom końcowym w ilości (...) MWh. Poinformował ponadto, że za okres od 1 stycznia 2015 r. do 3 kwietnia 2015 r. nie przedstawił Prezesowi URE do umorzenia świadectw pochodzenia wydanych dla energii elektrycznej wytworzonej w instalacjach odnawialnego źródła energii, a za okres od 4 kwietnia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. przedstawił Prezesowi URE do umorzenia świadectwa pochodzenia w ilości (...) MWh. Przedsiębiorca poinformowała o uiszczeniu w dniu 20 maja 2016 r. opłaty zastępczej na konto Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w kwocie 38.450,49 zł, co odpowiada (...) MWh energii elektrycznej. /k. 4, k. 5-9, k. 10-12 akt adm./

Prezes URE w dniu 17 lutego 2020 r. zawiadomił Przedsiębiorcę o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej. Prezes URE w piśmie tym poinformował również Przedsiębiorcę, że z informacji przesłanej przez niego wynika, że brakująca ilość energii elektrycznej niezbędnej do realizacji obowiązku, o którym mowa w art. 9a ust. 1 ustawy - Prawo energetyczne (w brzmieniu obowiązującym do dnia 3 kwietnia 2015 r.) w zakresie, o którym mowa w § 3 pkt 4 - obowiązującego do dnia 1 lipca 2018 r. - Rozporządzenia MG oraz w art. 188 ust. 1 ustawy OZE (obowiązującym od dnia 4 kwietnia 2015 r.) w zakresie, o którym mowa w art. 188 ust. 17 oraz art. 190 (w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 czerwca 2016 r.) tej ustawy, wynosi 157,580 MWh, oraz wezwał Przedsiębiorcę do przedłożenia - w terminie 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia, dokumentów dotyczących działań, jakie Przedsiębiorca podjął w związku z istniejącym za 2015 r. obowiązkiem uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi URE świadectw pochodzenia albo uiszczenia opłaty zastępczej. Ponadto, wezwał Przedsiębiorcę do: 1) udzielenia wszelkich wyjaśnień i informacji mogących mieć wpływ na treść rozstrzygnięcia w niniejszym postępowaniu; 2) przesłania wszelkich dokumentów pozwalających na ustalenie sytuacji finansowej Przedsiębiorcy, w tym w szczególności bilansu oraz rachunku zysków i strat za ostatni rok podatkowy (lub sprawozdania finansowego) oraz oświadczenia władz Przedsiębiorcy o wysokości przychodu uzyskanego w 2018 r. z działalności koncesjonowanej. /k. 14-17, k. 18 akt adm./

W piśmie z 9 marca 2020 r. Przedsiębiorca poinformował, że pismem z 25 marca 2016 r. zwrócił się do URE wnioskiem o umorzenie świadectw pochodzenia w ilości (...) MWh. /k. 19-21, k. 25-26, k. 27-28 akt adm./

W odpowiedzi URE pismem z 26 kwietnia 2016 r. wezwał Przedsiębiorcę do sprecyzowania okresu, którego dotyczy wniosek wskazując, że z treści wniosku nie wynika za jaki okres realizacji obowiązku uzyskania i przedstawienia Prezesowi URE do umorzenia świadectw pochodzenia wniosek ten się odnosi. /k.29-32 akt adm./

W dniu 9 maja 2016 r. Przedsiębiorca zwrócił się do URE o odblokowanie zgłoszonych do umorzenia świadectw pochodzenia w celu dokonania podziału umorzeń świadectw pochodzenia. /k. 33 akt adm./

Pismem z 20 maja Prezes URE przychylił się do powyższego wniosku i wycofał wniosek o umorzenie przedstawiony przez Przedsiębiorcę. /k. 34 akt adm./

Przedsiębiorca wskazał, że w dalszej kolejności w dniu 18 maja 2016 r. złożył wniosek [znak: (...)), w którym przedstawił Prezesowi URE do umorzenia świadectwa pochodzenia energii elektrycznej dla okresu od dnia 4 kwietnia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. w ilości (...) MWh. /k. 35-36, k. 37-38 akt adm./

Przedsiębiorca podnosił, że nie miał już możliwości złożenia wniosku o umorzenie świadectw za okres od dnia 1 stycznia 2015 r. do dnia 3 kwietnia 2015 r., zatem niezwłocznie uiścił opłatę zastępczą na konto Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w kwocie 38 450,45 zł. W swoim piśmie Przedsiębiorca dodatkowo wskazywał, że w piśmie z dnia 20 lipce 2017 r. (znak: (...)) nieprawidłowo wskazał ilość energii sprzedanej odbiorcom końcowym w poszczególnych częściach roku - zgodnie z przekazaną informacją w okresie od dnia 1 stycznia 2015 r. do dnia 3 kwietnia 2015 r. sprzedał odbiorcom końcowym (...) MWh, a w okresie od dnia 4 kwietnia 2015 r. - (...) MWh. Przedsiębiorca zwrócił się z prośbą o umorzenie niniejszego postępowania administracyjnego, gdyż Przedsiębiorca zakupił na (...) S.A. i zgłosił do umorzenia wymaganą ilość świadectw pochodzenia energii elektrycznej, a jedynie omyłkowo nie dokonał właściwego podziału umorzenia na 2 okresy realizacji obowiązków. Działanie to wg. Przedsiębiorcy, nie miało wpływu na obowiązek, który w odniesieniu do ilości energii elektrycznej sprzedanej w 2015 r. wynosił 14% i na koszty poniesione przez Przedsiębiorcę. Przedsiębiorca informuje, że jego intencją nie było uzyskanie dodatkowych korzyści finansowych w związku z istniejącymi w 2015 r. ustawowymi obowiązkami uzyskania i przedstawienia Prezesowi URE do umorzenia świadectw pochodzenia lub świadectw pochodzenia biogazu rolniczego albo uiszczenia opłaty zastępczej, a błąd związany z rozliczeniem ustawowych obowiązków Przedsiębiorca starał się niezwłocznie usunąć. /k. 4, k. 5-9, k. 10-12, k. 13 akt adm./

Przedsiębiorca dokonał w okresie od dnia 1 stycznia 2015 r. do dnia 3 kwietnia 2015 r. sprzedaży energii elektrycznej na rzecz odbiorców końcowych w ilości (...) MWh, a w okresie od dnia 4 kwietnia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r.- (...) MWh. W związku z powyższym, był obowiązany do realizacji obowiązku, o którym mowa w art. 9a ust. 1 ustawy - Prawo energetyczne (w brzmieniu obowiązującym do dnia 3 kwietnia 2015 r.) w zakresie, o którym mowa w § 3 pkt 4 Rozporządzenia, za okres od dnia 1 stycznia 2015 r. do dnia 3 kwietnia 2015 r., na ilość (...) MWh, oraz obowiązku, o którym mowa w 188 ust. 1 ustawy OZE (obowiązującym od dnia 4 kwietnia 2015 r.) w zakresie, o którym mowa w art. 188 ust. 17 tej ustawy, za okres od dnia 4 kwietnia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r., na ilość(...) MWh. Powyższe oznacza, że Przedsiębiorca był obowiązany do realizacji obowiązku za 2015 r. na łączną ilość (...) MWh lub uiszczenia opłat zastępczych w wysokości odpowiadającej powyższym wolumenom energii elektrycznej.

Przedsiębiorca za okres 1 stycznia 2015 r. – 3 kwietnia 2015 r. nie przedstawił Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki do umorzenia świadectw pochodzenia.

Za okres od 4 kwietnia 2015 r. do 31 grudnia 2015 r. przedstawił Prezesowi URE do umorzenia świadectwa pochodzenia energii elektrycznej w ilości (...) MWh.

Przedsiębiorca uiścił opłatę zastępczą na konto Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w kwocie 38.450, 49 zł, co odpowiada (...)MWh energii elektrycznej. Opłata ta została uiszczona już po ustawowym terminie dla skutecznego zrealizowania obowiązku umorzenia świadectw za okres od dnia 1 stycznia 2015 r. do dnia 3 kwietnia 2015 r., tj. w dniu 20 maja 2016 r.

Biorąc powyższe pod uwagę, brakująca ilość energii elektrycznej niezbędnej do realizacji obowiązku, o którym mowa w art. 9a ust. 1 ustawy - Prawo energetyczne (w brzmieniu obowiązującym do dnia 3 kwietnia 2015 r.) w zakresie, o którym mowa w § 3 pkt 4 Rozporządzenia, wynosi (...) MWh.

Nieuiszczona opłata zastępcza określona w przedmiotowej sprawie dla potrzeb obliczenia kary pieniężnej wymierzonej na podstawie art. 56 ust 1 pkt la ustawy - Prawo energetyczne wynosi(...) zł.

Z oświadczenia Przedsiębiorcy o wysokości przychodu uzyskanego w 2019 r. z działalności koncesjonowanej wynika, że przychód z działalności koncesjonowanej, polegającej na obrocie energią elektryczną wyniósł (...) zł. /k. 299-300, k. 301-351v akt adm./

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o dowody z dokumentów zgromadzonych w postępowaniu administracyjnym oraz twierdzeń stron, które nie były przez żadną ze stron niniejszego postępowania kwestionowane. Powód nie kwestionował w odwołaniu faktu naruszenia obowiązku stosowania się do ograniczeń.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył co następuje.

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności należy podnieść, że powód zaskarżył decyzję w zakresie pkt 2, a zatem w zakresie wysokości nałożonej kary pieniężnej, w związku z czym decyzja jest prawomocna w zakresie, w jakim Prezes URE orzekł o popełnieniu przez powoda deliktu administracyjnego i nie stanowi przedmiotu oceny w niniejszej sprawie.

Zgodnie z art 9a ust. 1 ustawy - Prawo energetyczne (w brzmieniu obowiązującym do dnia 3 kwietnia 2015 r.) odbiorca przemysłowy, przedsiębiorstwo energetyczne, odbiorca końcowy oraz towarowy dom maklerski lub dom maklerski, o których mowa w ust la, w zakresie określonym w przepisach wydanych na podstawie ust 9, są obowiązani uzyskać i przedstawić do umorzenia Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki świadectwo pochodzenia, o którym mowa w art 9e ust 1 lub 9o ust 1, wydane dla energii elektrycznej wytworzonej w źródłach znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub zlokalizowanych w wyłącznej strefie ekonomicznej lub uiścić opłatę zastępczą, w terminie określonym w ust 5, obliczoną w sposób określony w ust. 2. W myśl art 9a ust 5 pkt 1 tej ustawy - opłaty zastępcze, o których mowa w ust. 1 pkt 2, stanowią przychód Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej i uiszcza się je na rachunek bankowy tego funduszu do dnia 31 marca każdego roku, za poprzedni rok kalendarzowy.

W myśl art 9a ust la pkt 1 ustawy - Prawo energetyczne (w brzmieniu obowiązującym do dnia 3 kwietnia 2015 r.) obowiązek, o którym mowa w ust 1 i 8, wykonuje odbiorca przemysłowy, który w roku kalendarzowym poprzedzającym rok realizacji obowiązku zużył nie mniej niż 100 GWh energii elektrycznej, której koszt wyniósł nie mniej niż 3% wartości jego produkcji, a także złożył oświadczenie, o którym mowa w ust la.

Zgodnie § 2a - obowiązującego do dnia 1 lipca 2018 r. - rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 18 października 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu obowiązków uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia, uiszczenia opłaty zastępczej zakupu energii elektrycznej i ciepła wytworzonych w odnawialnych źródłach energii oraz obowiązku potwierdzania danych dotyczących ilości energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnym źródle energii (Dz.U. z 2012 r., poz. 1229, ze zm.) obowiązek uzyskania i przedstawienia Prezesowi URE do umorzenia świadectw pochodzenia albo uiszczenia opłaty zastępczej za rok 2015 uznaje się za spełniony, jeżeli udział ilościowy sumy energii elektrycznej wynikającej ze świadectw pochodzenia, które odbiorca przemysłowy, o którym mowa w art 9a ust la pkt 1 ustawy, przedstawił do umorzenia, lub z uiszczonej przez tego odbiorcę opłaty zastępczej, w ilości energii elektrycznej zakupionej na własny użytek w danym roku, wynosi nie mniej niż 13 %.

Przedsiębiorca dokonał w okresie od dnia 1 stycznia 2015 r. do dnia 3 kwietnia 2015 r. sprzedaży energii elektrycznej na rzecz odbiorców końcowych w ilości (...) MWh, a w okresie od dnia 4 kwietnia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r.- (...) MWh. W związku z powyższym, był obowiązany do realizacji obowiązku, o którym mowa w art. 9a ust. 1 ustawy - Prawo energetyczne (w brzmieniu obowiązującym do dnia 3 kwietnia 2015 r.) w zakresie, o którym mowa w § 3 pkt 4 Rozporządzenia, za okres od dnia 1 stycznia 2015 r. do dnia 3 kwietnia 2015 r., na ilość (...) MWh, oraz obowiązku, o którym mowa w 188 ust. 1 ustawy OZE (obowiązującym od dnia 4 kwietnia 2015 r.) w zakresie, o którym mowa w art. 188 ust. 17 tej ustawy, za okres od dnia 4 kwietnia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r., na ilość (...) MWh. Powyższe oznacza, że Przedsiębiorca był obowiązany do realizacji obowiązku za 2015 r. na łączną ilość (...)MWh lub uiszczenia opłat zastępczych w wysokości odpowiadającej powyższym wolumenom energii elektrycznej. /k. 4, k. 5-9, k. 10-12 akt adm., okoliczności niezaprzeczone/

Przedsiębiorca za okres 1 stycznia 2015 r. – 3 kwietnia 2015 r. nie przedstawił Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki do umorzenia świadectw pochodzenia.

Realizując wskazany wyżej obowiązek Przedsiębiorca za okres od 4 kwietnia 2015 r. do 31 grudnia 2015 r. przedstawił Prezesowi URE do umorzenia świadectwa pochodzenia energii elektrycznej w ilości (...) MWh. Przedsiębiorca uiścił opłatę zastępczą na konto Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w kwocie (...) zł, co odpowiada (...) MWh energii elektrycznej. Opłata ta została uiszczona już po ustawowym terminie dla skutecznego zrealizowania obowiązku umorzenia świadectw za okres od dnia 1 stycznia 2015 r. do dnia 3 kwietnia 2015 r., tj. w dniu 20 maja 2016 r.

Biorąc powyższe pod uwagę, brakująca ilość energii elektrycznej niezbędnej do realizacji obowiązku, o którym mowa w art. 9a ust. 1 ustawy - Prawo energetyczne (w brzmieniu obowiązującym do dnia 3 kwietnia 2015 r.) w zakresie, o którym mowa w § 3 pkt 4 Rozporządzenia, wynosi (...) MWh.

Terminy określony w art. 9a ust. 5 oraz art. 9e ust. 14 uPe są więc terminami prawa materialnego, bowiem terminy te wynikają z przepisów prawa materialnego (ustawa - Prawo energetyczne), w trakcie ich trwania przedsiębiorstwo energetyczne jest uprawnione oraz zobowiązane do wyboru sposobu realizacji obowiązku umorzeniowego określonego w art. 9a ust. 1 P.e., a następnie do wystąpienia z wnioskiem o umorzenie świadectwa pochodzenia bądź do uiszczenia opłaty zastępczej, a ich upływ pozbawia je możliwości realizacji tych obowiązków za poprzedni rok kalendarzowy (w tym wypadku za jego część, tj. od 1 stycznia 2015 r. do 3 kwietnia 2015 r.). W konsekwencji, realizacja obowiązku z art. 9a ust. 1 P.e. po upływie 31 marca 2016 r. za okres od 1 stycznia 2015 r. do 3 kwietnia 2015 r. nie była możliwa. Nie było więc możliwe uwzględnienie faktu uiszczenia opłaty zastępczej w dniu 20 maja 2016 r., a więc po upływie terminu prawa materialnego na jej uiszczenie jako przesłanki zrealizowania obowiązku umożlwiającego zastosowanie instytucji odstąpienia od wymierzenia kary pieniężnej na podstawie art. 56 ust. 6a P.e.

Zdaniem Sądu, Prezes URE w sposób zasadny uznał, że (...) S.A. z siedzibą w C. nie przestrzegał w okresie od dnia 1 stycznia 2015 r. do dnia 3 kwietnia 2015 r. określonego w art. 9a ust. 1 ustawy – Prawo energetyczne (w brzmieniu obowiązującym do dnia 3 kwietnia 2015 r.) i § 3 pkt 4 – obowiązującego do dnia 1 lipca 2018 r. – Rozporządzenia MG, obowiązku uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki świadectw pochodzenia, o których mowa w art. 9e ust. 1 lub w art. 9o ust. 1, wydanych dla energii elektrycznej wytworzonej w źródłach znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub zlokalizowanych w wyłącznej strefie ekonomicznej, lub obowiązku uiszczenia opłaty zastępczej obliczonej w sposób określony w art. 9a ust. 2 ustawy - Prawo energetyczne, w terminie do dnia 31 marca 2016 r. W tym zakresie powód decyzji nie zaskarżył, zatem jest ona prawomocna.

Zgodnie z treścią art 56 ust 1 pkt la ustawy - Prawo energetyczne (w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 czerwca 2016 r.) karze pieniężnej podlega ten, kto m.in. nie przestrzega obowiązku uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi URE świadectwa pochodzenia, świadectwa pochodzenia biogazu albo nie uiszcza opłaty zastępczej.

Z art. 186 ust. 2 ustawy o odnawialnych źródłach energii wynika, że do wykonania i rozliczenia obowiązku, o którym mowa m.in. w art. 9 a ust. 1 P.e. za okres przed dniem wejścia w życie art. 179 pkt 5 ustawy o odnawialnych źródłach energii (tj. przed dniem 4 kwietnia 2015 r.) oraz w zakresie kar pieniężnych za nieprzestrzeganie tego obowiązku w tym okresie stosuje się przepisy dotychczasowe.

Zgodnie z treścią art 56 ust 2a pkt 1 P.e. (w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 czerwca 2016 r.) minimalna wysokość kary pieniężnej, wymierzonej w przypadku nieprzestrzegania obowiązku, o którym mowa w art 9a ust 1 tej ustawy (w brzmieniu obowiązującym do dnia 3 kwietnia 2015 r.), nie może być niższa niż kwota obliczona według obowiązującego wzoru, zgodnie z którym kwotę nie uiszczonej opłaty zastępczej należy pomnożyć przez współczynnik 1,3.

Z kolei art. 56 ust 3 P.e. stanowi, że wysokość kary pieniężnej nie może przekroczyć 15 % przychodu ukaranego przedsiębiorcy, osiągniętego w poprzednim roku podatkowym, a jeżeli kara pieniężna związana jest z działalnością prowadzoną na podstawie koncesji, wysokość kary nie może przekroczyć 15 % przychodu ukaranego przedsiębiorcy wynikającego z działalności koncesjonowanej osiągniętego w poprzednim roku podatkowym.

Zgodnie art 56 ust 6 P.e., Prezes URE ustalając wysokość kary pieniężnej uwzględnia stopień szkodliwości czynu, stopień zawinienia oraz dotychczasowe zachowanie podmiotu i jego możliwości finansowe.

W myśl art 56 ust 2a pkt 1 P.e. (w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 czerwca 2016 r.) minimalna wysokość kary nie może być niższa niż (...)zł.

Odnosząc się zatem do zarzutów podniesionych przez powoda należy wskazać, iż zgodnie z art. 56 ust. 6a P.e., Prezes URE może odstąpić od wymierzenia kary jeżeli stopień szkodliwości czynu jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek, przy czym Prezes URE może odstąpić od wymierzenia kary, gdy określone w tym przepisie przesłanki zostaną spełnione łącznie. Skorzystanie z instytucji odstąpienia od wymierzenia kary nie ma natomiast charakteru obligatoryjnego, albowiem decyzję o jej zastosowaniu pozostawiono uznaniu administracyjnemu Prezesa URE.

W niniejszej sprawie Prezes URE uznał, że brak jest podstaw do zastosowania tej instytucji i omówił to wyczerpująco w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Należy w tym miejscu przywołać stanowisko dotyczące kwestii uznania administracyjnego (które Sąd Okręgowy podziela), wyrażone w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada 2019 r. w sprawie o sygn. I NSK 95/18, że „art. 56 ust. 6a P.e. należy interpretować z uwzględnieniem zasady sprawności i rzetelności działania instytucji publicznych, a także zasady równowagi i podziału władzy. (..) Prezes Urzędu Regulacji Energetyki dysponuje więc pewnym luzem decyzyjnym przy interpretacji przesłanki znikomości szkodliwości społecznej czynu, a w razie ziszczenia się wspomnianej przesłanki - uznaniem administracyjnym przy wyborze wariantu rozstrzygnięcia: odstąpienia od kary pieniężnej bądź nieodstąpienia od tej kary”.

Sąd Najwyższy stwierdził w uzasadnieniu tego wyroku, że „organ regulacyjny, z uwagi na posiadaną wyspecjalizowaną kadrę, unikalną pamięć instytucjonalną oraz bezpośrednią styczność z realiami rynkowymi, jest co do zasady lepiej przygotowany niż sędzia do oceny stopnia szkodliwości społecznej czynu przedsiębiorcy z punktu widzenia standardów obowiązujących na rynku regulowanym. Interpretacja przepisów prawnych należy do istoty władzy wykonawczej, która jak wskazuje sama jej nazwa, odpowiada za egzekwowanie prawa. Jeżeli określony sposób interpretacji przepisu ma racjonalne uzasadnienie i jest ugruntowany w praktyce organu, sąd nie powinien zastępować go własną interpretacją. Interwencja sądu w treść decyzji organu regulacyjnego powinna następować dopiero wtedy, gdy nosi ona znamiona dowolności: opiera się na arbitralnych przesłankach, zawiera zdawkowe i ogólnikowe uzasadnienie, odwołuje się do nieudowodnionych informacji.” Ponadto Sąd Najwyższy wskazał, że „nawet w razie ziszczenia się przesłanki znikomości szkodliwości społecznej czynu przewidzianej w art. 56 ust. 6a P.e., Prezes URE nie ma obowiązku odstąpienia od nałożenia kary. Wynika to z przyznanego w tym przepisie regulatorowi uznania administracyjnego, które zakłada możliwość wyboru różnych rozstrzygnięć w tym samym stanie faktycznym. Prezes URE, mając na względzie cele prawa energetycznego, realia rynkowe i sytuację konsumentów, może więc podjąć decyzję o nieskorzystaniu z kompetencji określonej w art. 56 ust. 6a P.E., nawet przy znikomej szkodliwości społecznej czynu. Jako że są to kryteria słusznościowe, których stosowanie jest wpisane w istotę uznania administracyjnego, sąd nie powinien co do zasady zastępować Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki w ocenie, czy w danych okolicznościach wspomniane kryteria wymagają nałożenia kary, czy raczej odstąpienia od jej nałożenia”. Sąd Najwyższy wskazał też, że „należy też podkreślić, że merytoryczna kontrola decyzji organów regulacyjnych w postępowaniach hybrydowych jest wyjątkiem od obowiązującej w polskim systemie prawnym reguły, zgodnie z którą kontrola sądowa nad działalnością organów administracji ma charakter przede wszystkim kasatoryjny. Takie ograniczenie zakresu kontroli sądowej wynika z zasady podziału władz - gdyby orzekanie co do istoty w sprawach administracyjnych było regułą, należałoby postawić pytanie o celowość utrzymywania w systemie odrębnych organów administracji, skoro o wszystkim i tak ostatecznie rozstrzygałby sąd. Dlatego też Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz Sąd Apelacyjny przy korzystaniu z kompetencji do reformatoryjnego orzekania powinny kierować się zasadą powściągliwości”. Stąd też Sąd Okręgowy w pełni podziela to stanowisko.

Odnosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należy wskazać, że powód nie podważył domniemania racjonalności decyzji Prezesa URE. Pozwany przedstawił konkretne argumenty wskazujące na to, z jakich przyczyn nie skorzystał z tej instytucji.

Przede wszystkich rację ma pozwany, że w niniejszej sprawie nie można przyjąć, że obowiązek został zrealizowany przez powoda poprzez wpłaty z tytułu opłaty zastępczej, które miały miejsce po upływie zakreślonego prawem terminu (po 31 marca 2015 r.), bowiem termin ten miał charakter materialnoprawny, a zatem czynności, które zostały dokonane po jego upływie należy uznać za bezskuteczne (por. wyrok SN z dnia 26 marca 2019 r. sygn. akt I NSK 20/18). Oznacza to, że wobec niespełnienia jednej z przesłanek warunkujących odstąpienie od wymierzenia kary Prezes URE trafnie przyjął, że nie było podstaw do zastosowania tego przepisu.

Odnosząc się natomiast do przesłanki stopnia szkodliwości czynu, Prezes URE przyjął, że jest on znaczny. Prezes URE trafnie wskazał, że celem obowiązku określonego w art. 9a ust. 1 P.e. jest zapewnienie odpowiednich źródeł finansowania m.in. energii odnawialnej, a tym samym ochrona środowiska. Realizacja tego obowiązku ma zapewnić źródło wspierania rozwoju technologicznego i innowacji w odnawialnych źródłach energii. Powyższe regulacje stanowią gwarancję osiągania określonych przychodów dla wytwórców jak inwestorów i zachętę do rozwijania technologii, które wytwarzają energię ze źródeł odnawialnych. Rozwój odnawialnych źródeł energii jest wskazany jako jeden z priorytetowych kierunków Polityki energetycznej Polski do 2040 r . W raporcie wskazano, że wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych umożliwia dywersyfikację struktury wytwarzania energii, ogranicza uzależnienie państwa od importu paliw, a także przyczyna się do zmniejszenia wpływu sektora energii na środowisko, dzięki niewielkiej/zerowej emisji zanieczyszczeń. Niewykonanie obowiązku przez przedsiębiorców wpływa zatem na realizację celów o których mowa powyżej, a ponadto ma wpływ na bezpieczeństwo energetyczne kraju. Nie można zatem przyjąć, że stopień szkodliwości czynu w niniejszej sprawie był znikomy, co także wyklucza zastosowanie instytucji nadzwyczajnego złagodzenia kary.

Przy ocenie stopnia zawinienia powoda pozwany wziął pod uwagę to, że przedsiębiorca jest podmiotem profesjonalnym działającym na rynku energetycznym (posiada koncesje m.in. na obrót energią w elektryczną) posiada zatem wiedzę w zakresie realizacji obowiązku umorzenia świadectw pochodzenia lub uiszczenia opłaty zastępczej, w tym wiedzę na temat zakresu i terminu jego realizacji. Znajomość obowiązujących przepisów jest niezbędnym elementem wykonywania reglamentowanej przez państwo działalności koncesjonowanej. Ponadto przedsiębiorca jest jednym z największych podmiotów działających w branży chemicznej w Polsce. Jako profesjonalista jest zobowiązany do takiego zorganizowania swojej działalności, aby realizacja obowiązków ustawowych odbywała się bez przeszkód. Powód wskazał, że przyczyną niewykonania obowiązku w sposób pełny i prawidłowy były błędy powstałe w procesie ustalenia wielkości obowiązku za rok 2015, czego nie kwestionuje sam powód, a zatem przyczyny te leżały po stronie przedsiębiorcy. Zgodzić się zatem można ze stanowiskiem organu regulacyjnego, że powód nie dołożył należytej staranności w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej.

Prezes URE uwzględnił również fakt, że jest to pierwsze naruszenie przez Przedsiębiorcę obowiązku pozyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia potwierdzających wytworzenie energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii.

Wysokość kary w niniejszej sprawie została określona na poziomie minimalnym wynikającym z art. 56 ust. 2a pkt 1 P.e. Pozwany uwzględnił zatem to, że przedsiębiorca, chociaż po terminie, ale dokonał wpłaty kwoty należnej z tytułu opłaty zastępczej. Ponadto pozwany uwzględnił fakt, że przedsiębiorca nie był dotychczas karany za nieprawidłową realizację obowiązku w zakresie uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia lub uiszczenia opłaty zastępczej.

Sąd wziął ponadto pod uwagę oświadczenie Przedsiębiorcy o wysokości przychodu uzyskanego w 2019 r. z działalności koncesjonowanej, zgodnie z którym przychód z działalności koncesjonowanej, polegającej na obrocie energią elektryczną wyniósł (...) zł. Wymierzona przez Prezesa URE kara pieniężna w kwocie (...) zł stanowi więc (...)% tego przychodu i niewątpliwie mieści się w granicach określonych w art. 56 ust. 3 P.e. i nie będzie stanowić dla spółki nadmiernego obciążenia.

Zdaniem Sądu odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie, albowiem zaskarżona decyzja odpowiada prawu, a zarzuty podniesione w odwołaniu stanowią jedynie niepopartą dowodami polemikę z rozstrzygnięciem organu regulacyjnego i nie mogły prowadzić do zmiany lub uchylenia decyzji.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c., Sąd Okręgowy oddalił odwołanie.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu przyjmując, że powód - jako przegrywający sprawę – zobowiązany jest do zwrotu Prezesowi URE kosztów procesu, na które złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w wysokości 720 zł, ustalone w oparciu o § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2018 r., poz. 265).

SSO Ewa Malinowska