Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 października 2021 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SO Witold Rękosiewicz

po rozpoznaniu dnia 12 października 2021 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z odwołania (...) S.A. z siedzibą w K.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki

z dnia 6 listopada 2018 r. nr (...)

1)  oddala odwołanie,

2)  zasądza od (...) S.A. z siedzibą w K. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720 zł (siedemset dwadzieścia) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Sędzia SO Witold Rękosiewicz.

Sygn. akt XVII AmE 164/19

UZASADNIENIE

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (Prezes URE, pozwany) decyzją z dnia 6 listopada 2018 r. nr (...), na podstawie art. 56 ust. 2 i art. 56 ust. 1 pkt 3a, w związku z art. 11 i art. 11d ust. 3 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2018 r. poz. 755 ze zm., dalej: Pe), w związku z § 5 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 lipca 2007 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wprowadzania ograniczeń w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub ciepła (Dz. U. z 2007 r., nr 133, poz. 924, dalej: Rozporządzenie w sprawie ograniczeń), oraz na podstawie art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2017 r., poz. 1257 ze zm., dalej: k.p.a.) w związku z art. 30 ust. 1 Pe, po przeprowadzeniu wszczętego z urzędu w dniu 15 maja 2018 r., na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia przedsiębiorcy (...) S.A. z siedzibą w K. kary pieniężnej za niestosowanie się do ograniczeń w dostarczaniu u poborze energii elektrycznej wprowadzonych w dniach 10-31 sierpnia 2015 r. orzekł, że:

1.  (...) S.A. z siedzibą w K. (dalej: Spółka, powód, Odbiorca) w dniu 10 sierpnia 2015 r., w odniesieniu do obiektu zlokalizowanego w K. przy ul. (...) oraz w O., ul. (...) pod naruszył obowiązek stosowania się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej wynikający z art. 11 i art. 11d ust. 3 Pe, co podlega karze pieniężnej określonej w art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe,

2.  Za działanie wymienione w punkcie 1 wymierzył (...) S.A. z siedzibą w K. karę pieniężną w kwocie 2 951 zł.

(...) S.A. z siedzibą w K. w złożonym odwołaniu wniosła o:

1)  uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i umorzenie postępowania,

ewentualnie

2)  uchylenie pkt 2 zaskarżonej decyzji i odstąpienie od wymierzenia kary pieniężnej,

3)  zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu według norm przepisanych.

W toku postępowania poprzedzającego wydanie zaskarżonej decyzji powód twierdził, że na skutek wadliwości we wprowadzeniu zapisów o ograniczeniach w dostarczaniu energii elektrycznej do umowy o dostawę energii niemożliwe jest uznanie, że dopuścił się przekroczenia. Prezes URE w zaskarżonej decyzji uznał jednak, że pomimo braku stosownych zapisów w umowie Odbiorca dopuścił się przekroczenia w poborze energii. W odwołaniu powód nie zgodził się ze stanowiskiem Prezesa URE wyrażonym w zaskarżonej decyzji. Zauważył, że ograniczenie nie oznacza zaprzestania dostaw i poboru energii. Na podstawie treści § 3 ust. 4 oraz § 10 Rozporządzenia w sprawie ograniczeń z 2007 r. wskazał, że ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej nie mogą powodować zagrożenia osób oraz uszkodzenia lub zniszczenia obiektów technologicznych. W zw. z tym w planach ograniczeń konieczne jest określenie minimalnego poziomu mocy, o którym mowa w § 9 pkt 3 Rozporządzenia. Powód podniósł, że opracowany dla Spółki plan wprowadzania ograniczeń nie spełniał wymogów wynikających z przepisów Rozporządzenia, ponieważ nie przewidywał przy 20 stopniu zasilania tego minimum. Na tej podstawie stwierdził, że zgodnie z opracowanym dla Spółki planem ograniczeń wprowadzenie 20 stopnia zasilania oznacza dla Odbiorcy konieczność zaprzestania poboru energii elektrycznej. Zdaniem powoda skoro przepisy ustawy i Rozporządzenia nakazują zapewnienie wskazanego minimum poboru mocy, to plan wprowadzania ograniczeń powinien przewidywać to wskazane minimum. Powód uznał, że plan wprowadzania ograniczeń dla Spółki był wadliwy, ponieważ nie określał dopuszczalnego poboru mocy umownej w przypadku 20 stopnia zasilania. Ze względu na nieokreślenie zgodnie z ustawą w planie ograniczeń dla Spółki wymaganego minimum, którego przekroczenie mogłoby być sankcjonowane, nie jest możliwe ustalenie, że powód dopuścił się przekroczenia poboru energii. Powód podkreślił, że po wprowadzeniu ograniczeń niezwłocznie wprowadził zmiany w organizacji pracy w celu dostosowania się obowiązujących ograniczeń poboru mocy. Czas wprowadzenia przez powoda ograniczenia poboru mocy był odpowiedni do warunków technologicznych i konieczności zapewnienia bezpieczeństwa ludzi i mienia. W ocenie powoda stopień szkodliwości czynu był znikomy a Spółka zaprzestała naruszenia prawa i zrealizowała obowiązek. Spełnione więc zostały przewidziane w art. 56 ust. 6a Pe przesłanki pozwalające na odstąpienie od wymierzenia kary pieniężnej.

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Wskazał, że zgodnie z brzmieniem art. 479 ⁴⁹ k.p.c. powód powinien przytoczyć w odwołaniu zarzuty na poparcie swoich twierdzeń, a odwołaniu nie sformułowano zarzutów naruszenia jakiegokolwiek przepisu prawa materialnego lub procesowego. Podkreślił, że zaskarżona decyzja została wydana na podstawie przepisów ustawy Pe i Rozporządzenia, będących źródłem obowiązującego prawa. Zaznaczył, że zgodnie z § 8 ust. 1 i 2 Rozporządzenia plany wprowadzania ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej dla poszczególnych odbiorców opracowują operatorzy. Plany ograniczeń określają wielkości maksymalnego poboru energii elektrycznej i stopni zasilania, podlegają corocznej aktualizacji do 31 sierpnia danego roku. Zgodnie z § 10 Rozporządzenia dopuszczalne maksymalne ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, ujęte w planach ograniczeń uwzględnia się w umowach, o których mowa w art. 5 ust. 2 pkt 1 i 2 oraz ust. 3 Pe. Pozwany wskazał, że przepisy § 3 ust. 4 Rozporządzenia mają zastosowanie na etapie ustalania planów ograniczeń, a nie przy ich realizacji. Stosownie do przepisu § 9 ust. 3 Rozporządzenia w sprawie ograniczeń przy ustalaniu w planach wprowadzania ograniczeń dopuszczalnego poziomu mocy dla 20 stopnia zasilania uwzględnia się okoliczności wymienione w § 9 ust. 3 Rozporządzenia. Wobec tego, zdaniem Prezesa URE, brak jest podstaw do uwzględnienia wskazanych okoliczności przy rozstrzyganiu nin. sprawy. Pozwany wskazał, że Odbiorca na własną odpowiedzialność i ryzyko narażenia się na karę z art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe, podjął decyzję o niedostosowaniu się do wprowadzonych ograniczeń, aby uniknąć ewentualnych strat wynikających z ograniczenia poboru energii elektrycznej. Prezes URE zauważył, że zgodnie z obowiązującą w okresie 10-31 sierpnia 2015 r. umową o świadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej z dnia 15 grudnia 2014 r. nr (...) oraz umową z dnia 14 grudnia 2104 r. nr (...) moc umowna dla punktów poboru powoda wynosiła odpowiednio 330 kW i 1600 kW. Była więc wyższa od wskazanego w § 5 pkt 1 Rozporządzenia w sprawie ograniczeń poziomu 300 kW. W umowie zawartej przez powoda z Operatorem Systemu Dystrybucyjnego nie zamieszczono zapisu uznającego Odbiorcę za podmiot podlegający ochronie przed wprowadzonymi ograniczeniami na mocy § 6 pkt 1 Rozporządzenia. Powód był objęty więc objęty planem wprowadzenia ograniczeń w poborze energii elektrycznej obowiązującym w dniach 10-31 sierpnia 2015 r. Prezes URE dodał, że przy ustalaniu wymiaru kary przyjął za podstawę poziom przychodu powoda osiągniętego w roku 2017 oraz uwzględnił kryterium ustalone w art. 56 ust. 3 Pe.

Prezes URE stwierdził, że w sprawie nie zostały spełnione przewidziane w art. 56 ust. 6a Pe przesłanki do odstąpienia od wymierzenia kary pieniężnej. W ocenie pozwanego kara pieniężna w kwocie 2 951 zł jest proporcjonalna do wysokości uzyskanego przez powoda przychodu, stopnia zawinienia oraz szkodliwości czynu. Spełni funkcję represyjną i wychowawczą. Powinna uchronić powoda w przyszłości od kolejnego przekroczenia wprowadzonych ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej.

Prezes URE podkreślił, że ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej wprowadzane są w celu uniknięcia rozległej awarii zasilania i utraty napięcia w sieci elektroenergetycznej na znacznym obszarze. Na osiągnięcie zamierzonego efektu redukcji zapotrzebowania na energię elektryczną składają się jednostkowe zachowania poszczególnych odbiorców.

Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

Na podstawie zawartej z (...) S.A. umowy z dnia 12 grudnia 2014 r. nr (...) oraz umowy z dnia 12 grudnia 2014 r. nr (...) do obiektu powoda zlokalizowanego w K. przy ul. (...) oraz do obiektu zlokalizowanego w O., ul. (...) dostarczana jest energia elektryczna. (k.17 i 25 akt adm.) Ze względu na fakt, że ustalony w umowach poziom mocy umownej jest wyższy od 300 kW obiekty (...) S.A. z siedzibą w K. nie podlegają wyłączeniu spod obowiązku stosowania ograniczeń, o którym mowa w § 5 ust. 1 oraz § 6 ust. 1 Rozporządzenia w sprawie ograniczeń. W § 3 każdej z podpisanych przez powoda umów zawarte zostały postanowienia regulujące zasady opracowywania i aktualizowania przez (...) Planu wprowadzania ograniczeń. Stosownie do postanowienia § 3 pkt 6 umowy, w przypadku wprowadzenia ograniczeń w poborze energii elektrycznej Odbiorca zobowiązany jest ograniczyć pobór mocy zgodnie z Planem wprowadzania ograniczeń. Przy tworzeniu Planu wprowadzania ograniczeń (...) zobowiązany jest do uwzględnienia mocy bezpiecznej określonej w załączniku nr 2 do umowy. W załączniku nr 2 do umowy nr (...) moc bezpieczna dla obiektu powoda w K. została ustalona w wysokości 5 kW, a w załączniku nr 2 do umowy nr (...) dla obiektu w O. poziom mocy bezpiecznej wynosi 390 kW (k.22 i k. 30 akt adm.) Pismami z dnia 15 lipca 2014 r. oraz 30 lipca 2014 r. doręczone zostały Odbiorcy obowiązujące w okresie od 1 września 2014 r. do 31 sierpnia 2015 r. plany wprowadzania ograniczeń dla obiektów w K. i O.. (k.23 i k. 34 akt adm.) W planach ograniczeń dopuszczalny poziom mocy dla poszczególnych stopni zasilania określony jest w MW. Zgodnie ze sporządzonymi na podstawie parametrów ustalonych w umowie i doręczonymi Odbiorcy planami ograniczeń dopuszczalny pobór mocy dla punktów poboru powoda w K. i O., mocy przy 20 stopniu zasilania wynosił 0 MW.

Z akt sprawy nie wynika, że Odbiorca na etapie ustalania planów wprowadzania ograniczeń dla obiektów w K. i O. zawiadamiał (...) o konieczności zwiększenia wartości mocy bezpiecznej określonej w przekazanych mu w poszczególnych latach planach ograniczeń dla każdego z tych obiektów. Odbiorca nie informował także przed sierpniem 2015 r., iż ze względu na specyfikę prowadzonej działalności nie powinien być objęty planem ograniczeń. (okoliczność bezsporna)

Ze złożonych w toku postępowania przez powoda pism (...), dotyczących planów wprowadzania ograniczeń obowiązujących w okresie od 1 września 2015 r. do 31 sierpnia 2016 r. wynika, że dla obiektu w K. moc bezpieczna została ustalona w wysokości 0,005 MW (5 kW) a dla obiektu w O. 0,390 MW (390 kW). (k. 24 i k. 37 akt adm.) Podane w planach wprowadzania ograniczeń, opracowanych dla obiektów Odbiorcy, wartości mocy bezpiecznej zostały ustalone w wysokości zgodnej z treścią załączników nr 2 do obu zawartych w grudniu 2014 r. umów o świadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej, dotyczących każdego z obiektów powoda.

(...) S.A. z siedzibą w K. jako Operator Systemu Przesyłowego (dalej: (...) lub OSP), w związku z obniżeniem dostępnych rezerw zdolności wytwórczych poniżej niezbędnych wielkości określonych w Instrukcji Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyłowych (IRiESP), spowodowanych m. in. sytuacją pogodową i hydrologiczną (wyjątkowo wysokimi temperaturami i niskimi stanami wód w zbiornikach wodnych i rzekach) oraz wynikającego z niej ograniczenia w pracy części elektrowni, stwierdził wystąpienie zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej w rozumieniu art. 3 pkt 16d Pe i - na podstawie art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe - wprowadził od godz. 10:00 dnia 10 sierpnia 2015 r. ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, które na skutek wejścia w życie z dniem 12 sierpnia 2015 r. wydanego w dniu 11 sierpnia 2015 r. przez Radę Ministrów rozporządzenia, obowiązywały do godziny 24:00 dnia 11 sierpnia 2015 r.

W dniu 10 sierpnia 2015 r. OSP, zgodnie z art. 11c ust. 3 Pe, zgłosił właściwemu ministrowi oraz Prezesowi URE konieczność wprowadzenia ograniczeń na podstawie art. 11 ust. 7 Pe, tj. w drodze rozporządzenia Rady Ministrów, przewidującego na czas oznaczony, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego części, ograniczenia w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej i ciepła.

Komunikaty o obowiązujących stopniach zasilania, wprowadzonych jako obowiązujące w najbliższych 12 godzinach i przewidywanych na następne 12 godzin, były ogłaszane w radiowych komunikatach energetycznych w programie (...) o godzinie 7:55 i 19:55 oraz na stronach internetowych operatorów. (fakty powszechnie znane, również znane Sądowi z urzędu.)

Rada Ministrów w dniu 11 sierpnia 2015 r. wydała rozporządzenie w sprawie wprowadzenia ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, które przewidywało te ograniczenia w okresie od 11 sierpnia 2015 r. od godz. 24:00 do 31 sierpnia 2015 r. do godz. 24:00 na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dla odbiorców energii elektrycznej o mocy umownej powyżej 300 kW. (fakty znane Sądowi z urzędu.)

Na podstawie danych przedstawionych przez (...) S.A. ( (...)), do którego sieci przyłączone są obiekty powoda w K. i O., w pismach z dnia 10 maja 2016 r. oraz 5 sierpnia 2016 r. Prezes URE ustalił stopień niedostosowania się w dniach 10-31 sierpnia 2015 r. do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej w odniesieniu do punktów poboru energii Odbiorcy zlokalizowanych w K. przy ul (...) oraz w O. przy ul. (...). Wartość przekroczenia przez Odbiorcę poboru mocy w dniu 10 sierpnia 2015 r. dla obiektu w K. wynosiła łącznie 0,3446771 MW w godzinie, a dla obiektu w (...),63913 MW w godzinie. (k. 103 akt adm.) We wskazanym okresie Odbiorca łącznie przekroczył dopuszczalny poziom poboru mocy w obu (...) o 0,9838071 MW w godzinie.

Pismem z dnia 22 maja 2017 r. Prezes URE zawiadomił Odbiorcę o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej, wezwał do zajęcia stanowiska w sprawie oraz złożenia wyjaśnień dotyczących powodów niedostosowania się przez Odbiorcę do wprowadzonych ograniczeń, a także nadesłania kopii umów o świadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej zawartych przez Odbiorcę z (...), planów wprowadzania ograniczeń przesłanych Odbiorcy przez (...) i rachunku zysków i strat z prowadzonej działalności gospodarczej za 2016 r. oraz wszelkich dokumentów mogących stanowić dowód w sprawie. W szczególności Odbiorca został wezwany do ustosunkowania się do przekazanych mu informacji otrzymanych przez Prezesa URE od (...), wskazujących na stopień niedostosowania się Odbiorcy do wprowadzonych w dniach 10-31 sierpnia 2015 r. ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej (zawiadomienie k. 1- 2 akt adm.).

W piśmie z dnia 21 czerwca 2017 r. Odbiorca przestawił swoje stanowisko, które było identyczne w treści z przedstawionym w odwołaniu od zaskarżonej decyzji i stwierdził, że w sprawie zachodzą przesłanki wymienione w art. 56 ust. 6a Pe do odstąpienia od wymierzenia Spółce kary pieniężnej. (k. 13-15 akt adm.)

Na wezwanie Prezesa URE, w kolejnym piśmie z dnia 27 kwietnia 2018 r. powód złożył rachunek zysków i strat za rok 2017. Ze złożonego dokumentu wynika, że w roku 2017 Spółka osiągnęła przychód netto w wysokości (...) zł. (k. 87-88 akt adm.)

W toku postępowania administracyjnego (...) S.A. w piśmie z dnia 20 listopada 2017 r. przedstawił istotne dla sprawy informacje. (k. 55-81 akt adm.)

Pismem z dnia 22 maja 2018 r. zawiadomiono Odbiorcę o zakończeniu postępowania dowodowego w niniejszej sprawie i poinformowano o możliwości zapoznania się z zebranym materiałem dowodowym w terminie 14 dni od dnia doręczenia tego pisma z jednoczesnym pouczeniem, że niezapoznanie się w powyższym terminie z aktami sprawy zostanie uznane za rezygnację z możliwości wypowiedzenia się w sprawie zgromadzonego materiału dowodowego. Zawiadomienie zostało odebrane przez odbiorcę 28 maja 2018 r. (k. 90-91 akt adm.)

W dniu 7 czerwca 2018 r. przedstawiciel powoda zapoznał się z zebranym materiałem dowodowym. (k. 94 akt adm.).

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie dowodów z dokumentów zgromadzonych w postępowaniu administracyjnym, które nie były kwestionowane przez żadną ze stron postępowania.

Na podstawie dokonanych ustaleń Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W przypadku wystąpienia zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego części mogą być wprowadzone na czas oznaczony ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej (art. 11 ust. 1 pkt 2 Pe), które polegają na ograniczeniu maksymalnego poboru mocy elektrycznej oraz dobowego poboru energii elektrycznej (art. 11 ust. 3 pkt 1 Pe). Ograniczenia w świadczonych usługach przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej, w okresie występowania zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, w zakresie niezbędnym do usunięcia tego zagrożenia, mogą również wprowadzać operatorzy systemu elektroenergetycznego (OSP) (art. 11d ust. 3 Pe). Natomiast OSP jako podstawę prawną wprowadzonych ograniczeń w komunikacie powołał art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe. W ocenie tut. Sądu przepis art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe, który przewiduje, że w przypadku powstania zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej OSP może wprowadzić ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej do czasu wejścia w życie przepisów wydanych na podstawie art. 11 ust. 7 Pe, lecz nie dłużej niż na okres 72 godzin, ma charakter uszczegóławiający dla zawartej w treści art. 11d ust. 3 Pe normy o charakterze ogólniejszym. Regulacja art. 11d ust. 3 Pe stanowi bowiem zasadniczą podstawę prawną dla działań operatora podjętych w oparciu o przepis art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe. To w przepisie art. 11d ust. 3 Pe ustawodawca wskazał, że w wypadku występowania zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, operatorzy systemu elektroenergetycznego mogą wprowadzać ograniczenia w świadczonych usługach przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej, w zakresie niezbędnym do usunięcia tego zagrożenia. Jest to więc norma ogólna w stosunku do przepisu art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe, który jedynie precyzuje, w jakim ograniczonym zakresie operator może wprowadzić ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W szczególności przepis ten wskazuje, że może to nastąpić jedynie w odniesieniu do dostarczania i poboru energii i tylko do czasu wejścia w życie przepisów wydanych na podstawie art. 11 ust. 7 Pe, lecz nie dłużej niż na okres 72 godzin. Należy zatem przyjąć, że ograniczenia wskazane w art. 11d ust. 3 Pe obejmują również ograniczenia wskazane w art. 11c ust. 2 pkt 2 ww. ustawy, absorbując je i stanowiąc ich realizację (tak: wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 31 sierpnia 2020 r., VII AGa 173/20). Powyższe prowadzi do wniosku, że podstawą działania OSP, wprowadzającego ograniczenia w dniu 10 sierpnia 2015 r. był przepis art. 11d ust. 3 Pe, wprost sankcjonowany w art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe.

Niedostosowanie się odbiorcy do każdego ograniczenia, dla którego podstawę stanowił przepis art. 11d ust. 3 Pe, a więc także tych wprowadzonych z powołaniem się na regulację art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe, stanowi realne zagrożenie dla bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, gdyż tylko w takich sytuacjach ograniczenia mogą być wprowadzane. Dla zagwarantowania tego bezpieczeństwa istotne więc jest, aby istniały realne instrumenty prawne pozwalające na sankcjonowanie zachowania, które temu bezpieczeństwu zagraża. Jeśli ustawodawca wprowadził możliwość, aby w sytuacji nagłego zagrożenia, o bezpieczeństwo systemu energetycznego mógł zadbać operator systemu przesyłowego poprzez ograniczenie poboru energii, to właśnie z punktu widzenia tego bezpieczeństwa konieczne jest, aby istniała także możliwość sankcjonowania wprowadzanych ograniczeń. Jest szczególnie istotne, aby w nagłej sytuacji, w której organy państwa nie są jeszcze w stanie podjąć decyzji, istniała możliwość natychmiastowego podjęcia kroków, które uchronią system energetyczny przed katastrofalną i rozległą awarią – tzw. blackoutem.

Z tego względu tak ważne są regulacje ograniczające odbiorców, w szczególnie uzasadnionych okolicznościach, w poborze energii elektrycznej ze względu na zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej. Jednak dla swej skuteczności i dla zapewnienia bezpieczeństwa, muszą istnieć instrumenty gwarantujące przestrzegania tych ograniczeń. Tymi instrumentami są m. in. kary pieniężne, które są nakładane na podmioty nieprzestrzegające ograniczeń. Administracyjne kary pieniężne nie mają bowiem wyłącznie charakteru sankcji karnych, gdyż ich funkcja nie ogranicza się do represji za naruszenie nakazów bądź zakazów ustawowych, ale równie istotna jest ich funkcja prewencyjna i dyscyplinująca, motywująca adresatów norm sankcjonowanych do ich respektowania.

Dla wzmocnienia argumentacji o sankcjonowaniu przepisem art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe wprowadzonych na podstawie art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe ograniczeń warto także wskazać, że organem regulacyjnym, który na mocy ustawy uprawniony jest do kontroli przestrzegania przez odbiorców ograniczeń maksymalnego poboru mocy elektrycznej oraz dobowego poboru energii elektrycznej wprowadzonych w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa energetycznego kraju jest Prezes URE (art. 11 ust. 4 i 5 Pe). Konsekwencją tego jest uprawnienie Prezesa URE do nałożenia kary pieniężnej na podmioty nierespektujące wprowadzonych ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej. (art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe).

Odnosząc się do stanowiska powoda, że w planie wprowadzania ograniczeń dla 20 stopnia zasilania nie ustalono minimalnego poziomu macy bezpiecznej wskazać należy, że zgodnie z załącznikiem nr 2 do umowy moc bezpieczna dla obiektu w K. oraz moc bezpieczna dla obiektu w O. zostały ustalone w wysokości odpowiednio 5 kW (k.22 akt adm.) oraz 390 kW (k.30 akt adm.), czyli w wysokości poniżej 1 MW dla 20 stopnia zasilania dla każdego obiektu w planie ograniczeń obowiązującym w okresie od 10 do 31 sierpnia 2015 r. Okoliczność, że w doręczonym Odbiorcy planie ograniczeń na okres od 1 września 2014 r. do 31 sierpnia 2015 r. wskazano dla 20 stopnia zasilania wielkość mocy umownej 0 MW nie zmienia więc faktu, że poziom mocy bezpiecznej został ustalony dla każdego z obiektów powoda w załączniku nr 2 do zawartych przez powoda umów w innych jednostkach, czyli w kilowatach a nie w megawatach. Dane dotyczące mocy bezpiecznej dla 20 stopnia zasilania, zawarte w doręczonych Odbiorcy planach ograniczeń obowiązujących do 31 sierpnia 2015 r. były więc zgodne z wielkościami podanymi w załącznikach nr 2 do umów dotyczących każdego obiektu. Powód był strona każdej z umów i nie może twierdzić, że nie znał treści załączników do umowy określających poziom mocy bezpiecznej dla każdego z jego obiektów. Jak trafnie wskazano w odpowiedzi na odwołanie, § 9 ust. 3 Rozporządzenia w sprawie ograniczeń dotyczące poziomy mocy bezpiecznej dla 20 stopnia zasilania należy brać pod uwagę przy ustalaniu planów ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej a nie przy ich realizacji. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego bezspornie wynika, że Odbiorca nie zgłaszał uwag do wysokości ustalonej w załącznikach nr 2 do umowy mocy bezpiecznej. Również na etapie ustalania planów wprowadzania ograniczeń dla obiektów w K. i O., oraz po doręczeniu planów wprowadzania ograniczeń Odbiorca nie zgłaszał (...) konieczności zwiększenia wartości mocy bezpiecznej określonej w planach ograniczeń dla każdego z tych obiektów. Odbiorca nie informował także przed sierpniem 2015 r. (...), iż ze względu na specyfikę prowadzonej działalności nie powinien być objęty planem ograniczeń. Wobec tego, że na etapie ustalania planów ograniczeń Odbiorca nie zawiadomił (...) o konieczności dostosowania poziomu mocy bezpiecznej do wymagań wynikających z procesu technologicznego prowadzonej działalności gospodarczej, brak podstaw do uznania, że niedostosowanie się powoda do wprowadzonych w sierpniu 2015 r. było usprawiedliwione. Zaniedbania w zakresie zweryfikowania planów ograniczeń pod kątem zapotrzebowania energetycznego powoda należy uznać za szczególnie naganne w sytuacji gdy, jak twierdzi powód w odwołaniu, dalsze ograniczenia w poborze energii mogłoby powodować zagrożenie zdrowia ludzi oraz uszkodzenia lub zniszczenia obiektów technologicznych. W interesie powoda leżało współdziałanie z (...) w taki sposób, aby ustalony dla niego plan ograniczeń uwzględniał zapotrzebowanie energetyczne powoda i związane z nim odpowiednie wartości poboru mocy dla poszczególnych stopni zasilania. Podkreślenia wymaga, że na etapie projektowania planów ograniczeń (...) nie posiada wiedzy o zapotrzebowaniu odbiorców w zakresie poboru mocy, a szczególnie wystarczającego ze względu na specyfikę działalności gospodarczej poziomu mocy bezpiecznej. Jeśli istotnie powód nie miał możliwości ograniczenia poboru mocy do wartości wskazanych w planach, powinien to zgłosić do (...) na etapie podpisywania umów kompleksowych dla obu obiektów lub sporządzania Planu dla obu obiektów. Zgodnie z przepisem art. 355 § 2 k.c. od powoda jako od podmiotu profesjonalnego można wymagać podwyższonego poziomu staranności w prowadzonej działalności gospodarczej. Powód nie weryfikując właściwie ustalonego na etapie zawierania umów, oraz na etapie ustalania planu ograniczeń, poziomu mocy bezpiecznej, nie dochował należytej staranności jakiej należy wymagać od podmiotu gospodarczego prowadzącego działalność gospodarczą w szerokim zakresie. Mimo, iż brak jest regulacji prawnej nakładającej na odbiorców obowiązek weryfikacji planu ograniczeń, to powód, mając świadomość występujących w odniesieniu do należących do niego obiektów okoliczności i poziomu zapotrzebowania na energię elektryczną, powinien we własnym interesie podejmować działania w celu dostosowania wartości ustalonych dla jego obiektów planów ograniczeń do zapotrzebowania na energię tych obiektów. W przypadku zaniedbania weryfikacji planu ograniczeń powód powinien liczyć się z koniecznością ponoszenia konsekwencji przewidzianych w art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe. Ponadto stosownie do postanowienia § 3 pkt 6 umowy, w przypadku wprowadzenia ograniczeń w poborze energii elektrycznej Odbiorca zobowiązany jest ograniczyć pobór mocy zgodnie z opracowanym przez (...) Planem wprowadzania ograniczeń. W tym stanie twierdzenie powoda, że skoro w planach ograniczeń nie ustalono minimum mocy bezpiecznej, nie jest możliwe ustalenie poziomu przekroczenia przez powoda ograniczeń poboru energii elektrycznej, które może być objęte sankcją przewidzianą w art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe nie zasługuje na uwzględnienie jako niezasadne. Ponadto wbrew twierdzeniu powoda, w doręczonych Spółce planach ograniczeń określony został minimalny poziom mocy bezpiecznej. Okoliczność, że ustalona w planach ograniczeń wysokość mocy bezpiecznej była dla Spółki niewystarczająca nie ma wpływu na obiektywne stwierdzenie, że powód niestosował się do wprowadzonych w okresie 10-31 sierpnia 2015 r. ograniczeń w poborze energii elektrycznej. Podnoszony w odwołaniu argument, że ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej nie mogą powodować zagrożenia osób oraz uszkodzenia lub zniszczenia obiektów technologicznych ma zastosowanie na etapie tworzenia prze (...) planów ograniczeń. Na te okoliczności powód powinien powołać się bezpośrednio po doręczeniu mu pismami z dnia 15 i 30 lipca 2014 r. planów ograniczeń (k. 23 i k. 34 akt adm.) W tym stanie twierdzenie powoda, że opracowany dla Spółki plan wprowadzania ograniczeń nie spełniał wymogów wynikających z przepisów Rozporządzenia, ponieważ nie przewidywał przy 20 stopniu zasilania tego minimum, a ponadto w planach ograniczeń konieczne jest określenie minimalnego poziomu mocy, o którym mowa w § 9 pkt 3 Rozporządzenia nie zasługiwały na uwzględnienie i nie mogły stanowić podstawy do uznania odwołania za zasadne o uchylenia lub zmiany zaskarżonej decyzji. Ponadto wobec stwierdzenia, że w obowiązujących umowach ustalony został dla obiektów powoda poziom mocy bezpiecznej, który był niższy od 1 MW, ale obowiązujący, nie można zgodzić się z powodem, że ze względu na nieokreślenie zgodnie z ustawą w planie ograniczeń dla Spółki wymaganego minimum, którego przekroczenie mogłoby być sankcjonowane, nie jest możliwe ustalenie, że powód dopuścił się przekroczenia poboru energii. Rzeczywisty poziom przekroczenia został ustalony, a informacje o jego zakresie zamieszczone są w dokumentach znajdujących się w aktach administracyjnych. (k. 8 i 10 akt adm.)

Odnosząc się do stanowiska powoda, że stopień szkodliwości czynu był znikomy, wskazać wypada, iż z punktu widzenia celu, jakiemu mają służyć ograniczenia w poborze mocy, należy przyjąć, że każde, nawet niewielkie przekroczenie mocy, w połączeniu z analogicznym zachowaniem innych odbiorców energii elektrycznej w tym samym okresie, nosi w sobie znaczny stopień szkodliwości, ponieważ może doprowadzić do awarii krajowego systemu elektroenergetycznego. W przypadku przekroczenia ograniczeń poboru energii elektrycznej, o stopniu szkodliwości decyduje sam charakter czynu i jego znaczenie dla zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej w skali całego kraju. Należy bowiem mieć na uwadze, że energia elektryczna we współczesnym świecie jest niezbędna dla funkcjonowania wszystkich obszarów aktywności zarówno państwa jak i każdego z członków społeczeństwa i nietrudno sobie wyobrazić, jak katastrofalne mogą być skutki niekontrolowanych blackoutów, spowodowanych przekroczeniami krytycznych wartości podstawowych parametrów technicznych pracy systemu elektroenergetycznego na znacznym obszarze kraju. Stąd tak konieczna jest eliminacja zagrożenia dla bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, do jakiego prowadzi skumulowanie jednostkowych przekroczeń mocy przez wielu odbiorców. Jak już wyżej wskazano, przekroczenie dopuszczalnego poziomu poboru energii przez jednego z odbiorców jest wprawdzie często jedynie niewielkim elementem całkowitego przekroczenia. W ostateczności może ono jednak doprowadzić do przeciążenia systemu elektroenergetycznego i jego niekontrolowanych wyłączeń, niemniej w takich sytuacjach nie sposób określić, który z odbiorców dopełnił krytycznego przekroczenia. Skutkiem działania każdego z odbiorców, niestosującego się do wprowadzonych ograniczeń, w tym powoda, może być zatem wystąpienie rzeczywistego zagrożenia dla pracy całego systemu. Tym samym zdaniem Sądu, w przypadku przekroczenia przez przedsiębiorcę poboru mocy, nawet w niewielkim wymiarze nie można uznać, że istnieją podstawy do odstąpienia od wymierzania kary w oparciu o przepis art. 56 ust. 6a Pe, gdyż stopień szkodliwości czynu nie jest znikomy. Z powyższych przyczyn w niniejszej sprawie brak również podstaw do uwzględnienia stanowiska powoda, że w sprawie zachodziły przesłanki z art. 56 ust. 6a Pe, w myśl którego Prezes URE może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli stopień szkodliwości czynu jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek. Wobec ustalenia, że stopień szkodliwości czynu nie był znikomy, Sąd nie dopatrzył się w sprawie spełnienia przesłanek do odstąpienia przez Prezesa URE od wymierzenia kary. Ponadto zgodnie z literalną wykładnią tego przepisu odstąpienie od wymierzenia kary stanowi uprawnienie Prezesa URE w przypadku łącznego spełnienia wymienionych w nim przesłanek. Skoro więc przepis art. 56 ust. 6a Pe nie ma charakteru obligatoryjnego, nie można czynić pozwanemu zarzutu, iż nie skorzystał z określonego w uprawnienia. Jednoznaczne stanowisko w tym zakresie wyraził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 27 listopada 2019 r. sygn. akt I NSK 95/18.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności Sąd Okręgowy, wobec braku podstaw do uwzględnienia oddalił odwołanie, jako bezzasadne - art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c.

O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na zasadzie art. 98 k.p.c., stosownie do wyniku sporu, ustalając wysokość należnych pozwanemu kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 720 zł, na podstawie § 14 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych w brzmieniu obowiązującym w dacie wniesienia odwołania.

Po zapoznaniu się ze stanowiskami stron, Sąd uznając, że w świetle przytoczonych przez strony twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych przeprowadzenie rozprawy nie było konieczne, na podstawie art.148 ¹ § 1 k.p.c. rozpoznał sprawę na posiedzeniu niejawnym.

Sędzia SO Witold Rękosiewicz