Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 maja 2020 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

Przewodniczący –	Sędzia SO Małgorzata Perdion-Kalicka

po rozpoznaniu 5 maja 2020 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z odwołania (...) sp. z o.o. w W.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z 2 lutego 2018 r. Nr (...)

oddala odwołanie.

SSO Małgorzata Perdion-Kalicka

Sygn. akt XVII AmE 165/18

UZASADNIENIE

Decyzją z 2 lutego 2018 r., znak (...), Prezes Urzędu Regulacji Energetyki orzekł, że przedsiębiorca – (...) Sp. zo.o. z siedzibą w W., naruszył art. 30 ust 2 ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych w ten sposób, iż nie złożył w terminie sprawozdania, o którym mowa w art. 30 ust 2 ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych za I (pierwszy) kwartał 2016 r.

Za wyżej opisane działanie, Prezes URE wymierzył (...) Sp. zo.o. z siedzibą w W., karę pieniężną w wysokości 5 000 zł.

Od powyższej decyzji (...) Sp. zo.o. z siedzibą w W., wniosła odwołanie, zaskarżając ją w całości. Zaskarżonej decyzji strona powodowa zarzuciła:

1.  naruszenie art. 33 ust. 1 pkt 7a i ustawy o biokomponentach w zwi z art. 31 ust 3 Konstytucji, poprzez złamanie konstytucyjnej zasady proporcjonalności poprzez przyjęcie, że złożone przez Spółkę (...) sprawozdanie w późniejszym terminie, gdy późniejsze złożenie sprawozdania nie miało negatywnego wpływu na pracę urzędu, kwalifikuje się do wymierzenia spółce kary

2.  art. 16 ustawy o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych z dnia 24 listopada 2017 poprzez przyjęcie, że ten przepis przejściowy znajduje zastosowanie nie tylko do przypdadków, gdy spółka nie dopełniła swoich obowiązków sprawozdawczych, ale również wtedy, gdy uczynione zostało to po terminie przypisanym do złożenia takiego sprawozdania.

Mając na względzie powyższe zarzuty, (...) Sp. zo.o. z siedzibą w W., wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji a także o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu odwołania, strona powodowa kwestionowała nałożenie kary w sytuacji, gdy dopełniła jednak obowiązku sprawozdawczego z opóźnieniem.

W odpowiedzi na odwołanie Prezes URE wniósł o oddalenie odwołania i podtrzymał w całości stanowisko prezentowane w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny.

(...) Sp. zo.o. z siedzibą w W.,, prowadzi działalność gospodarczą polegającą na obrocie paliwami ciekłymi (paliwami lotniczymi i olejami napędowymi, bez wykorzystania infrastruktury), z zagranicą na podstawie decyzji Prezesa URE z dnia 20 stycznia 2016 r. znak (...) o udzieleniu koncesji na obrót paliwami ciekłymi z zagranicą (k.1-5 akt adm.)

W myśl warunku 2.7. koncesji koncesjonariusz jest obowiązany zawiadomić Prezesa URE o zmianach dotyczących wykonywanej działalności objętej koncesją (w tym w szczególności firmy, siedziby, adresu, numeru w rejestrze przedsiębiorców, numeru identyfikacji podatkowej, rozszerzenia bądź ograniczenia tej działalności) nie później niż 14 dni od dnia ich powstania.

Zgodnie z warunkiem 2.8. koncesji koncesjonariusz jest obowiązany zawiadomić Prezesa URE o niepodjęciu działalności objętej koncesją jeżeli nie podejmie jej w ciągu 6 miesięcy od dnia udzielenia koncesji, podając przyczyny niepodjęcia działalności.

Spółka nie dokonywała w pierwszym kwartale 2016 r. obrotu paliwami ciekłymi i nie złożyła w terminie 45 dni po zakończeniu kwartału tj. do dnia 16 maja 2016 r. sprawozdania kwartalnego za I kwartał 2016 r.

Sprawozdanie kwartalne wskazujące na „zerowy” zakres obrotu (...) Sp. zo.o. z siedzibą w W., złożyła Prezesowi URE dopiero 18 listopada 2016 ( sprawozdanie k. 17-33, potwierdzenie wpływu do URE k.6 akt adm).

Pismem z dnia 30 czerwca 2017 r., Prezes URE zawiadomił przedsiębiorcę o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej w związku z niezłożeniem w terminie sprawozdania kwartalnego, o którym mowa w art. 30 ust 2 ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz wezwał do złożenia wyjaśnień w tym zakresie.. (k. 18 akt adm.). Spółka nie zajęła w toku postępowania administracyjnego stanowiska w sprawie.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumenty zgromadzone w toku postępowania administracyjnego oraz załączone do odwołania powoda, które nie były kwestionowane przez strony procesu.

Sąd zważył, co następuje:

Sąd dokonując oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego stanął na stanowisku, że zaskarżona decyzja jest prawidłowa i znajduje uzasadnienie w przepisach prawa, zaś zarzuty podnoszone przez stronę powodową w odwołaniu nie mogą skutkować jej uchyleniem ani zmianą we wnioskowanym zakresie.

Podstawę prawną decyzji stanowił przepis art. 30 ust 2 ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych, zgodnie z którym (w brzmieniu obowiązującym w dacie wydania zaskarżonej decyzji) producenci są obowiązani do przekazywania, w terminie do 45 dni po zakończeniu kwartału, Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki, sprawozdań kwartalnych sporządzonych na podstawie faktur VAT lub innych dokumentów zawierających informacje dotyczące:

1)  ilości i rodzajów:

a) wytworzonych paliw ciekłych i biopaliw ciekłych,

b) wprowadzonych do obrotu paliw ciekłych, z określeniem zawartości biokomponentów w tych paliwach,

c) wprowadzonych do obrotu biopaliw ciekłych, z określeniem zawartości biokomponentów w tych biopaliwach,

d) biopaliw ciekłych przeznaczonych do zastosowania w wybranych flotach, o których mowa w ustawie z dnia 25 sierpnia 2006 r. o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw,

e) biopaliw ciekłych zużytych na potrzeby własne;

2)  kosztów wytworzenia poszczególnych rodzajów paliw ciekłych i biopaliw ciekłych, z wyszczególnieniem zagregowanych kosztów:

a) zakupu biokomponentów,

b) zakupu surowców innych niż biokomponenty, użytych do wytworzenia poszczególnych rodzajów paliw ciekłych i biopaliw ciekłych,

c) przerobu surowców użytych do wytworzenia poszczególnych rodzajów paliw ciekłych i biopaliw ciekłych,

d) pozostałych.

Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego jednoznacznie wynika, że w okresie objętym obowiązkiem sprawozdawczym, tj. w I kwartale 2016 r., (...) Sp. zo.o. z siedzibą w W., posiadał koncesję na obrót paliw ciekłych z zagranicą. Był zatem zobowiązany do złożenia sprawozdania kwartalnego za okres I kwartału 2016 r., w terminie do 45 dni po zakończeniu kwartału tj. do dnia 15 maja 2016 r.

Zdaniem Sądu obowiązku tego nie znosi nawet brak faktycznego wykonywania działalności w tym zakresie przez powoda. Obowiązek, o którym mowa w art. 30 ust 2 ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych ciąży na tych przedsiębiorcach, którzy są uprawnieni do wykonywania działalności polegającej na obrocie paliwami ciekłymi z zagranicą i którzy nie poinformowali organu regulacyjnego o tym, że tego typu działalności zaprzestali lub jej w ogóle nie rozpoczęli. Obrót paliwami ciekłymi z zagranicą odbywa się bowiem na podstawie koncesji i z założenia jest wykonywany do czasu zawiadomienia Prezesa URE o zakończeniu prowadzenia działalności lub jej zaprzestaniu, do czego powodowa spółka była zobowiązana na podstawie punktów 2.7 i 2.8 udzielonej jej koncesji.

Podkreślić należy w tym miejscu, że obowiązek sprawozdawczy, o którym mowa w art. 30 ust 2 ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych, jest istotny z punktu widzenia ciążącego na Prezesie URE obowiązku, wynikającego z art. 30 ust 4 tejże ustawy, polegającego na sporządzeniu zbiorczego raportu dotyczącego rynku biokomponentów, paliw ciekłych i biopaliw ciekłych. Podstawą sporządzania takiego raportu są dane zawarte w sprawozdaniach przedsiębiorców objętych obowiązkiem sprawozdawczym. Niedopełnienie przez powódkę ciążącego na niej obowiązku z art. 30 ust 2 ww. ustawy spowodowało zatem brak wiedzy organu w przedmiocie rzeczywistych danych dotyczących działalności gospodarczej powodowej Spółki, ale i rzeczywistego obrazu rynku paliw, a w konsekwencji uniemożliwiło Prezesowi URE realizację ciążącego na nim obowiązku.

Powódka nie uczyniła zadość obowiązkowi sprawozdawczemu, powołując się na zerowe obroty, wynikające z niewykonywania działalności. Okoliczność ta zdaniem Sądu nie zwalnia jednak przedsiębiorcy z obowiązku sprawozdawczego, gdyż „ także informacja o braku produkcji w danym okresie ma znaczenie dla osiągnięcia celów ustawy o biokomponentach” (tak Sąd Najwyższy w postanowieniu z 10 marca 2016 r w sprawie o sygn. akt III SK 30/15, którego stanowisko Sąd w składzie niniejszym podziała w całości).

Skoro zatem powód spełniał wymogi definicji ustawowej producenta, wyrażonej w art. art. 2 ust 1 pkt 20 powołanej ustawy, w myśl której producentem jest przedsiębiorca w rozumieniu ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, wykonujący działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania, magazynowania, importu lub nabycia wewnątrzwspólnotowego paliw ciekłych lub biopaliw ciekłych i wprowadzania ich do obrotu lub też importu lub nabycia wewnątrzwspólnotowego biokomponentów, a następnie ich wykorzystania do wytwarzania przez siebie paliw ciekłych lub biopaliw ciekłych – to ciążył na nim obowiązek sprawozdawczy, o jakim mowa w art. 30 ust 2 ustawy o biokomponentach.

Wobec powyższego, w ocenie Sądu, Prezes URE w okolicznościach niniejszej sprawy w sposób prawidłowy zastosował przepis 30 ust. 2 oraz art. 33 ust 1 pkt 7a ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych w brzmieniu obowiązującym do dnia 1 stycznia 2018 r. i w związku z tym, stosownie do treści art. 33 ust 9 pkt 3 tej samej ustawy, był zobowiązany do wymierzenia przedsiębiorcy, który nie złożył w terminie przedmiotowego sprawozdania, kary pieniężnej, o której mowa w ust 2 art. 33 ww. ustawy.

Stosownie do treści art. 33 ust 1 pkt 7a ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych karze pieniężnej podlega ten, kto nie złożył w terminie Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki sprawozdania kwartalnego, o którym mowa w art. 30 ust. 2, lub podał w tym sprawozdaniu nieprawdziwe dane.

Wysokość kary, została przez ustawodawcę określona kwotowo i wynosi 5.000 zł. Z uwagi na fakt, iż powołana ustawa nie przyznaje Prezesowi URE prawa do określenia wysokości kary pieniężnej ani możliwości odstąpienia od jej wymierzenia, organ zobligowany był do jej nałożenia właśnie w tej wysokości.

Wprawdzie w sprawie mogą znaleźć zastosowanie przepisy działu (...) kodeksu postępowania administracyjnego, które weszły w życie z dniem 1 czerwca 2017 roku, dotyczące administracyjnych kar pieniężnych(z uwagi na wszczęcie niniejszego postępowania po dniu wejścia w życie zmian w kpa), które regulują między innymi kwestię przesłanek wymiaru kar pieniężnych i odstąpienia od nałożenia tych kar, w sprawach w których w przepisach odrębnych kwestie te nie są regulowane (a więc jak w sprawie niniejszej, skoro ustawa o biopaliwach nie zawiera tego typu regulacji), niemniej jednak analiza okoliczności ninieszej sprawy nie uzasadnia odstąpienia od nałożenia kary na powoda.

W myśl powołanych regulacji kpa (art. 189d) wymierzając administracyjną karę pieniężną, organ administracji publicznej bierze pod uwagę:

1) wagę i okoliczności naruszenia prawa, w szczególności potrzebę ochrony życia lub zdrowia, ochrony mienia w znacznych rozmiarach lub ochrony ważnego interesu publicznego lub wyjątkowo ważnego interesu strony oraz czas trwania tego naruszenia;

2) częstotliwość niedopełniania w przeszłości obowiązku albo naruszania zakazu tego samego rodzaju co niedopełnienie obowiązku albo naruszenie zakazu, w następstwie którego ma być nałożona kara;

3) uprzednie ukaranie za to samo zachowanie za przestępstwo, przestępstwo skarbowe, wykroczenie lub wykroczenie skarbowe;

4) stopień przyczynienia się strony, na którą jest nakładana administracyjna kara pieniężna, do powstania naruszenia prawa;

5) działania podjęte przez stronę dobrowolnie w celu uniknięcia skutków naruszenia prawa;

6)wysokość korzyści, którą strona osiągnęła, lub straty, której uniknęła;

7) w przypadku osoby fizycznej - warunki osobiste strony, na którą administracyjna kara pieniężna jest nakładana.

Natomiast przesłankami uzasadniającymi odstąpienia od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej, są w myśl art. 189f § 1 kpa:

1) waga naruszenia prawa jest znikoma, a strona zaprzestała naruszania prawa lub

2) za to samo zachowanie prawomocną decyzją na stronę została uprzednio nałożona administracyjna kara pieniężna przez inny uprawniony organ administracji publicznej lub strona została prawomocnie ukarana za wykroczenie lub wykroczenie skarbowe, lub prawomocnie skazana za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe i uprzednia kara spełnia cele, dla których miałaby być nałożona administracyjna kara pieniężna.

Dokonując oceny zachowania powoda pod katem ewentualnego odstąpienia od kary i przesłanek jej nakładania o jakich stanowią powołane przepisy kpa, Sąd doszedł do przekonania, że waga i okoliczności naruszenia prawa przez powoda, w szczególności potrzeba ochrony ważnego interesu publicznego są na tyle istotne, że powód winien ponieść karę pieniężną przewidzianą w przepisach ustawy o biopaliwach. Istotne znaczenie ma tu fakt, że powód wykonuje działalność koncesjonowaną, a więc taką, która ze względu na swój szczególny charakter jest reglamentowana przez państwo. Obrót paliwami ma istotne znaczenie m.in. dla bezpieczeństwa energetycznego kraju, ale także ze względu na wielkość obciążeń fiskalnych z tym związanych, ma wpływ na finanse publiczne. Dlatego na tego typu przedsiębiorców, w tym w szczególności tych, którzy dokonują obrotu paliwem z zagranicą ustawodawca nałożył szczególne obowiązki sprawozdawcze. Uznanie więc, że niewywiązywanie się z tych obowiązków stanowi mało ważne naruszenie prawa, stałoby w sprzeczności z celem tej regulacji. Dlatego też fakt spóźnionego przedstawienia przez powoda sprawozdania nie mógł być decydujący dla odstąpienia od wymierzenia kry, w szczególności także dlatego, że późniejsze sprawozdanie i tak nie mogło zostać wykorzystane przez Prezesa URE, gdyż zostało złożone już po dokonaniu analizy rynku paliw w tym kwartale. Zatem nie miało ona znaczenia dla całościowej analizy rynku tym okresie, którego dotyczyło.

Dotychczasowe zachowanie powoda nie mogło z kolei zostać ocenione przez Sąd z tej racji, że powód dopiero rozpoczął działalność koncesjonowaną, zatem nie mógł dotychczas wykazać się pozytywnym lub negatywnym podejściem do wykonywania obowiązków ustawowych związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Podobnie na zmianę oceny zachowania powoda oraz związanych z tym konsekwencji prawnych nie mogła wpłynąć zmiana ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych dokonana ustawą z dnia 24 listopada 2017 r. (Dz.U. z 2017 r. poz. 2290), która dokonała także zmian w treści obowiązków nałożonych na podmiotu dokonujące obrotu z zagranicą. Wprawdzie przepis art. 30 ust 2 w dotychczasowym brzmieniu został uchylony, niemniej jednak na przedsiębiorców takich jak powód zostały nałożenie podobne obowiązki informacyjno-sprawoadawcze, m.in. określone w art. 30 b ust 1 ustawy, które także są sankcjonowane karami administracyjnymi. Nie można więc uznać, że w aktualnym stanie prawnym zostały wprowadzone tego typu zmiany, które pozwalają na wybór między dotychczasową regulacja a regulacją obecną, tym bardziej, że wysokość kar pozostała na tym samym poziomie 5 000 zł.

Powód w odwołaniu wskazywał także na naruszenia art. 16 ustawy o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych z dnia 24 listopada 2017 r. (Dz.U. z 2017 r. poz. 2290), w myśl którego do sprawozdań, o których mowa w art. 30 ust. 1, 1b, 2, 2b i 3 ustawy o biopaliwach, w brzmieniu dotychczasowym, zbiorczych raportów kwartalnych, o których mowa w art. 30 ust. 4 i 4a ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu dotychczasowym, składanych za okresy do ostatniego kwartału 2017 r. włącznie, oraz do kar pieniężnych za niezrealizowanie obowiązków, o których mowa w art. 30 ust. 1, 1b, 2 i 2b ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu dotychczasowym, za okresy do ostatniego kwartału 2017 r. włącznie, stosuje się przepisy dotychczasowe.

Jednoznaczne brzmienie tego przepisu wskazuje, że przepisy dotychczasowe dotyczące tak obowiązków sprawozdawczych jak i kar za niewywiązanie się z tych obowiązków, mają zastosowanie do wszystkich sprawozdań aż do ostatniego kwartału 2017r. Zatem do sprawozdania za I kwartał 2016r zastosowanie znajdują przepisy dotychczasowe.

W świetle powyższego brak było podstaw prawnych do uwzględnienia zarzutu powodowej Spółki naruszenia prawa materialnego tj. art. 30 ust 2 w zw. z art. 33 ust 1 pkt 7a i ust 2 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r., o biokomponentach i biopaliwach ciekłych jak też przepisu art. 16 ustawy o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych z dnia 24 listopada 2017.

Nie znajdując zatem podstaw uzasadniających uwzględnienie odwołania, Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów oddalił je w oparciu o przepis art. 479 ⁵³ §1 k.p.c.

Wobec tego, że strona wygrywająca sprawę ­(Prezes URE) nie poniosła żadnych kosztów postępowania, w szczególności nie reprezentował jej zawodowy pełnomocnik, orzeczenie Sądu nie zawiera rozstrzygnięcia o kosztach procesu.

Rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym nastąpiło w oparciu o przepis art. 148 ¹ § 1 k.p.c., w myśl którego Sąd może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym, gdy po złożeniu przez strony pism procesowych i dokumentów, sąd uzna - mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych - że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne.

W sprawie niniejszej wymiana przez strony pism procesowych, oraz dowody zgormadzone w toku postepowania administracyjnego, były dla Sądu wystarczającą podstawą do orzeczenia na posiedzeniu niejawnym, że zaskarżona decyzja odpowiada prawu.

SSO Małgorzata Perdion-Kalicka