Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 marca 2019 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

Przewodniczący –	SSO Andrzej Turliński
Protokolant –	sekretarz sądowy Iwona Hutnik

po rozpoznaniu 22 marca 2019 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania J. B. i W. B.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania J. B. i W. B. od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z 31 marca 2017 r. Nr(...)

I.  zmienia zaskarżoną decyzję w punkcie drugim w ten sposób, że obniża nałożoną na powodów J. B. i W. B. karę pieniężną do kwoty 1000 zł (słownie: jeden tysiąc złotych) oraz określa jako solidarną ich odpowiedzialność za to zobowiązanie;

II.  oddala odwołanie w pozostałej części;

III.  zasądza solidarnie od J. B. i W. B. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720 zł (siedemset dwadzieścia złotych) z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Andrzej Turliński

Sygn. akt XVII AmE 168/17

UZASADNIENIE

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (Prezes URE, pozwany) decyzją z dnia 31 marca 2017 r. Nr (...) na podstawie art. 168 pkt 11 i art. 170 ust. 4 pkt 1 oraz art. 169 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 9 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz.U. z 2015 r., poz. 478 z późn. zm.) oraz na podstawie art. 104 k.p.a. w związku z art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz.U. z 2017 r., poz.220 z późn. zm.), po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej przedsiębiorcom J. B. i W. B. prowadzącym działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowo-Usługowe (...) w W. (powodowie), orzekł, że powodowie naruszył art. 9 ust. 1 pkt 7 ustawy o odnawialnych źródłach energii, w ten sposób, że nie przedłożyli Prezesowi URE w terminie 30 dni od zakończenia I (pierwszego) kwartału 2016 r. sprawozdania kwartalnego, zawierającego informacje wymienione w art. 9 ust. 1 pkt 5 ustawy o odnawialnych źródłach energii, za I (pierwszy) kwartał 2016 r. – pkt 1 decyzji.

W pkt 2 decyzji za działania opisane w pkt 1 Prezes URE wymierzył powodom karę pieniężną w wysokości 10.000 zł.
Od ww. decyzji powodowie wnieśli odwołanie zaskarżając decyzję w całości i domagając się jej uchylenia.

Zaskarżonej decyzji zarzucili:

1.  Naruszenie art. 74 ust. 1 i 2 ustawy z 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii w związku z art. 7 k.p.a. ze względu na zaniechanie dokonania oceny okoliczności mających wpływ na wymiar kary bądź jej zaniechanie.

Powodowie wnieśli również o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów z faktur VAT ich przedsiębiorstwa za 2016 r. załączonych do odwołania na okoliczność przychodów osiąganych z tytułu prowadzenia (...) na rzece L., faktur wystawionych przez Wojewódzki Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych za 2016 r. na okoliczność kosztów ponoszonych przez nich z tytułu czynszu za dzierżawę jazu na rzece L. oraz przesłuchania J. B. na okoliczność przyczyn, incydentalności i braku korzyści finansowych z zaniechania obowiązku informacyjnego.

W szczególności powodowie, że po raz pierwszy naruszyli obowiązek sprawozdawczy chociaż prowadzą elektrownię od 15 lat. Z powodu zaniechania nie osiągnęli ani nie osiągną jakichkolwiek korzyści finansowych. Ostatecznie zrealizowali nałożony na nich obowiązek informacyjny. Nałożona w decyzji kara stanowiąca ok. 25% ich rocznego przychodu z działalności (...) doprowadzi do niewypłacalności przedsiębiorstwa.

W odpowiedzi na odwołanie Prezes URE wniósł o jego oddalenie oraz zasądzenie od powodów na rzecz jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Ponadto wniósł o oddalenie wniosków dowodowych złożonych w odwołaniu jako nie mających znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd Okręgowy w Warszawie ustalił następujący stan faktyczny.

Bezsporne jest, że powodowie prowadzą działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej w zakresie wytwarzania energii elektrycznej w małej instalacji odnawialnego źródła energii tj. w elektrowni wodnej. W związku z tym w dniu 7 maja 2015 r. zostali wpisani przez Prezesa URE do rejestru wytwórców energii w małej instalacji, tj. rejestru o którym mowa w art. 7 ustawy o odnawialnych źródłach energii.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy wytwórca wykonujący działalność gospodarczą w zakresie małych instalacji jest obowiązany przekazywać Prezesowi URE sprawozdania kwartalne zawierające informacje, o których mowa w pkt 5, w terminie 30 dni od dnia zakończenia kwartału. Jak wynika z treści art. 9 ust. 1 pkt 5 ustawy o odnawialnych źródłach energii wytwórca wykonujący działalność gospodarczą w zakresie małych instalacji jest obowiązany prowadzić dokumentację dotyczącą łącznej ilości: energii elektrycznej wytworzonej z odnawialnych źródeł energii w małej instalacji, energii elektrycznej sprzedanej sprzedawcy zobowiązanemu, o którym mowa w art. 40 ust. 1, która została wytworzona z odnawialnych źródeł energii w małej instalacji i wprowadzona do sieci dystrybucyjnej, zużytych paliw do wytwarzania energii elektrycznej w małej instalacji oraz rodzaju tych paliw, a także energii elektrycznej sprzedanej odbiorcom końcowym. Termin do złożenia przez powodów sprawozdania za I kwartał 2016 r. upłynął w dniu 30 kwietnia 2016 r. We wskazanym terminie powodowie nie wywiązali się z ww. obowiązku.

W związku z powyższym Prezes URE pismem z dnia 23 listopada 2016 r. (k 15 akt administracyjnych) zawiadomił powodów o wszczęciu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej w związku z nieprzedłożeniem sprawozdania kwartalnego, o którym mowa w art. 9 ust. 1 pkt 7 ustawy o odnawialnych źródłach energii zawierającego informacje wymienione w art. 9 ust. 1 pkt 5 tej ustawy. Ponadto wezwał ich do złożenia szczegółowych wyjaśnień w tej sprawie, wniosków dowodowych oraz przesłania uwierzytelnionych kopii dokumentów mających związek z ujawnionym naruszeniem art. 9 ust. 1 pkt 7 ustawy o odnawialnych źródłach energii, polegającym na nieprzedłożeniu w terminie sprawozdania kwartalnego za I kwartał 2016 r.

W odpowiedzi na powyższe powodowie przy piśmie z 9 grudnia 2016 r nadesłali, między innymi, sprawozdania kwartalne za I, II i III kwartał 2016 r. ( k 18-26 akt administracyjnych).

Pismem z 22 grudnia 2016 r. Prezes URE zawiadomił powodów o zakończeniu postępowania dowodowego w przedmiotowej sprawie, a także poinformował o możliwości zapoznania się ze zgromadzonym materiałem dowodowym w terminie 7 dni od dnia doręczenia ww. zawiadomienia.

Powodowie nie skorzystali z przysługującego im uprawnienia.

Na rozprawie (k-83) sąd oddalił wnioski dowodowe powodów złożone w odwołaniu, z przyczyn podanych w dalszej części uzasadnienia.

Sąd Okręgowy w Warszawie zważył, co następuje.

W myśl art. 168 pkt 11 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii - Dz.U. z 2015 r., poz. 478 z późn. zm. (uoze) karze pieniężnej podlega ten, kto nie przedkłada w terminie Prezesowi URE sprawozdania, o którym mowa w art. 9 ust. 1 pkt 7 tej ustawy lub podaje w tym sprawozdaniu nieprawdziwe informacje.

Według art. 169 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, karę tę wymierza Prezes URE w drodze decyzji. Odpowiedzialność przewidziana w art. 168 pkt 11 uoze ma charakter obiektywny. Dla stwierdzenia naruszenia przez przedsiębiorcę ciążącego na nim obowiązku wystarczające jest ustalenie, że dany podmiot zachował się w sposób sprzeczny z wiążącym go nakazem lub zakazem. W tym zakresie, w ocenie Sądu, w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, fakt nieprzedstawienia przez powodów Prezesowi URE, do dnia 30 kwietnia 2016 r. sprawozdania kwartalnego, wymaganego przywołanymi wyżej przepisami prawa uznać należało za bezspornie wykazany. Obiektywny i bezsporny stan faktyczny sprawy potwierdza zatem niewywiązanie się przez powodów z ustawowego obowiązku sprawozdawczego. Bez znaczenia pozostaje przy tym kwestia przyczyn niedopełnienia przedmiotowego obowiązku.

Odpowiedzialność finansowa określona w art. 168 pkt 11 uoze została zliberalizowana przez normę z art. 174 ust. 2 uoze, poprzez przyznanie organowi regulacyjnemu uprawnienia do odstąpienia od wymierzenia kary, gdy wytwórca zachował się sprzecznie z normą ustawy uoze, lecz zmienił swoje zachowanie (zrealizował obowiązek), zanim organ regulacyjny powziął wiadomość i o ile zakres naruszenia był znikomy. Brzmienie przepisu art. 174 ust. 2 wskazuje jednoznacznie, że zastosowanie tej instytucji wymaga łącznego spełniania obu przesłanek wymienionych w przepisie. Nadto ustawodawca użył w przepisie sformułowania, iż Prezes „może” odstąpić od wymierzenia kary, wskazując na uznaniowy charakter tej instytucji.

W niniejszej sprawie, nawet gdyby uznać, że zakres naruszeń, których dopuścił się wytwórca, był znikomy, to brak jest podstaw do odstąpienia od wymierzenia kary, z uwagi na bezsporną okoliczność, że do zrealizowania obowiązku sprawozdawczego doszło dopiero na skutek zawiadomienia przedsiębiorców przez Prezesa URE o wszczęciu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej. Przedmiotowe sprawozdanie zostało złożone Prezesowi URE dopiero w dniu 9 grudnia 2016 r., tj. w toku postępowania w sprawie wymierzenia kary pieniężnej wszczętego przez Prezesa URE pismem z dnia 23 listopada 2016 r. Nie została zatem spełniona druga z przesłanek wymienionych w art. 174 ust. 2 uoze, co przesądza o niedopuszczalności odstąpienia od wymierzenia kary.

Bez znaczenia dla karalności na gruncie przepisu art. 168 pkt 11 uoze pozostają kwestie przyczyn niedopełnienia obowiązku sprawozdawczego oraz skutków tego zaniedbania, a także dotychczasowa niekaralność przedsiębiorcy za podobne zdarzenie. Ponadto wysokość kary pieniężnej wymierzonej na ww. podstawie prawnej została ustalona w przepisie art. 170 ust. 4 pkt 1 uoze ma charakter sztywny i wynosi 10.000 zł. Z tego właśnie względu bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy byłoby przeprowadzenie dowodów mogących mieć, zdaniem powodów, wpływ na obniżenie wymierzonej w decyzji kary. Mając to na uwadze Sąd nie dopuścił dowodów na powyższe okoliczności zawnioskowanych w odwołaniu.

W ocenie Sądu Prezes URE, stan faktyczny sprawy upoważniał Prezesa URE do zastosowania w sprawie art. 168 pkt.11 uoze. Trzeba też wspomnieć, że nałożenie kary sztywnej za uchybienie wskazane w tym przepisie ma charakter obligatoryjny, wobec czego, przy braku przesłanek do odstąpienia kary, Prezes URE zobowiązany był nałożyć na powoda karę w kwocie 10.000 zł.

Jednakże przy rozpoznaniu odwołania w niniejszej sprawie należało mieć na uwadze, że zgodnie z art. 316 § 1 k.p.c. sąd wydając wyrok, bierze za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy. Stan rzeczy oznacza także prawo obowiązujące w chwili zamknięcia rozprawy (zob. wyrok SN z dnia 28 listopada 2016 r., sygn.akt II PK 238/15). W dniu 14 lipca 2018 r. weszły w życie przepisy ustawy z dnia 7 czerwca 2018 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2018, poz. 1276). W art. 1 pkt 59a tiret pierwsze tej ustawy prawodawca zmienił treść art. 170 ust. 4 pkt 2 uoze. Zgodnie tym przepisem w brzmieniu obowiązującym od dnia 14 lipca 2018 r. kara pieniężna z tytułu naruszenia, o którym mowa w art. 168 pkt 11 uoze wynosi 1 000 zł., a nie jak uprzednio 10 000 zł.

Mimo, iż podniesione przez powodów w odwołaniu zarzuty okazały się bezzasadne, wysokość wymierzonej kary podlegała obniżeniu ze względu na wyżej przedstawioną nowelizację przepisu art . 170 ust. 4 pkt. 2 uoze. Nowelizacja ta nie zawiera jednak odpowiedniego przepisu intertemporalnego. Wobec powyższego Sąd, widząc konieczność zastosowania zasad intertemporalnych prawa represyjnego (karnego) do administracyjnych kar pieniężnych, a więc zasady stosowania przepisów względniejszych dla sprawcy w dacie orzekania, działając na podstawie art. 479 ⁵³ § 2 zmienił zaskarżoną decyzję w zakresie wysokości nałożonej kary pieniężnej obniżając ją do kwoty 1000 zł. Rozwiązanie takie jest zgodne z zaleceniami Rekomendacji Nr 91(1) Komitetu Ministrów dla Państw Członkowskich w sprawie kar administracyjnych, w zakresie stosowania sankcji mniej uciążliwej obowiązującej w czasie od daty zdarzenia do zastosowania sankcji. Z uwagi na określoną w art. 864 k.c. zasadę solidarnej odpowiedzialności wspólników spółki cywilnej za jej zobowiązania, Sąd przyjął tę zasadę odpowiedzialności powodów za zapłatę kary pieniężnej.

W pozostałym zakresie Sąd oddalił odwołanie na podstawie art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c. jako bezzasadne.

Mając na uwadze, iż odwołanie powodów, co do materialnej podstawy wydania decyzji o wymierzeniu kary pieniężnej, okazało się bezzasadne, a została ona obniżona wyłącznie na skutek wprowadzonej przez ustawodawcę zmiany przepisów, Sąd uznał ich za stronę przegrywającą spór w przeważającej części i obciążył kosztami procesu strony przeciwnej w całości na zasadzie art. 100 zdanie drugie k.p.c. Na koszty należne Prezesowi URE złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w wysokości 720 zł, ustalone na podstawie § 14 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 r., poz.1804) w brzmieniu obowiązującym w dniu wniesienia odwołania tj. w dniu 27 kwietnia 2017 r. (k. 26). Na podstawie art. 864 k.c. odpowiedzialność powodów za zapłatę tych kosztów jest solidarna.

SSO Andrzej Turliński