Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 lutego 2023 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

Przewodniczący –	Sędzia SO Małgorzata Brzozowska
Protokolant –	sekr. sądowy Magdalena Ratajczyk

po rozpoznaniu w dniu 16 lutego 2023 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w R.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z 27 grudnia 2021 r. znak: (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że uchyla w punkcie I podpunkt 1) i 12) oraz uchyla w punkcie II podpunkt 1) i 12);

2.  oddala odwołanie w pozostałej części;

3.  zasądza od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w R. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 327,00 zł (trzysta dwadzieścia siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Małgorzata Brzozowska

Sygn. akt XVII AmE 171/22

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 16 lutego 2023 r.

Decyzją z 27 grudnia 2021 r. znak (...) (...) Prezes Urzędu Regulacji Energetyki, na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 18 w związku z art. 56 ust. 2, 2e, 3 i 6 oraz art. 30 ust. 1 ustawy z 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2019 r. poz. 755 ze zm.) w związku z art. 104 oraz art. 105 § 1 i art. 189g § 1 ustawy z 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2018 r. poz. 2096 ze zm.), po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej (...) Sp. z o.o. z siedzibą w R. w związku z ujawnieniem, w prowadzonej przez ww. spółkę koncesjonowanej działalności gospodarczej w zakresie dystrybucji energii elektrycznej, nieprawidłowości polegających na niewydaniu w terminie, o którym mowa w art. 7 ust 8g ustawy Prawo energetyczne , w roku 2018 warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej w stosunku do podmiotów wnioskujących w 2018 r. o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej należącej do (...) Sp. z o.o. z siedzibą w R., wyspecyfikowanych w dalszej części Decyzji, orzekł, że:

I. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w R. w ramach prowadzonej koncesjonowanej działalności gospodarczej polegającej na dystrybucji energii elektrycznej w odniesieniu do wniosków o przyłączenie do sieci o napięciu znamionowym nie wyższym niż 1 kV, nie wydała w terminie, o którym mowa w art. 7 ust. 8g ustawy Prawo energetyczne , warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej i dopuściła się następującej zwłoki w odniesieniu do poszczególnych wniosków:

1.  nr rejestracyjny (...)/2018 - 9 dni zwłoki,

2.  nr rejestracyjny (...)/2018 - 15dni zwłoki,

3.  nr rejestracyjny (...)/2018 - 2 dni zwłoki,

4.  nr rejestracyjny (...)/2018 - 9 dni zwłoki,

5.  nr rejestracyjny (...)/2018 - 11 dni zwłoki,

6.  nr rejestracyjny (...)/2018 - 3 dni zwłoki,

7.  nr rejestracyjny (...)/2018 – 3 dni zwłoki,

8.  nr rejestracyjny (...)/2018 - 9 dni zwłoki,

9.  nr rejestracyjny (...)/2018 - 11 dni zwłoki,

10.  nr rejestracyjny (...)/2018 - 18 dni zwłoki,

11.  nr rejestracyjny (...)/2018 - 12 dni zwłoki,

12.  nr rejestracyjny (...)/2018 - 9 dni zwłoki,

13.  nr rejestracyjny (...)/2018 - 4 dni zwłoki,

II. Wymierzył (...) Sp. z o.o. z siedzibą w R. karę pieniężną za działania opisane:

1.  w pkt I.1. - w wysokości 13.500,00 zł,

2.  w pkt I.2. - w wysokości 22.500,00 zł,

3.  w pkt I.3. - w wysokości 3.000,00 zł,

4.  w pkt I.4. - w wysokości 13.500,00 zł,

5.  w pkt I.5. - w wysokości 16.500,00 zł,

6.  w pkt I.6. - w wysokości 4.500,00 zł,

7.  w pkt I.7. - w wysokości 4.500,00 zł,

8.  w pkt I.8. - w wysokości 13.500,00 zł,

9.  w pkt I.9. - w wysokości 16.500,00 zł,

10.  w pkt I.10. - w wysokości 27.000,00 zł,

11.  w pkt I.11. - w wysokości 18.000,00 zł,

12.  w pkt I.12. - w wysokości 13.500,00 zł,

13.  w pkt I.13. - w wysokości 6.000,00 zł.

Odwołanie od powyższej decyzji złożyła (...) sp. z o.o. zaskarżając ją w całości i wnosząc o:

1. uchylenie decyzji z uwagi na fakt, że spółka w ramach prowadzonej koncesjonowanej działalności gospodarczej polegającej na dystrybucji energii elektrycznej w roku 2018 nie pozostawała w zwłoce z wydaniem decyzji o warunkach przyłączenia do sieci elektroenergetycznej w odniesieniu do wniosków o przyłączenie do tejże sieci wskazanych w ww. pkt I decyzji, a konsekwentnie - brak jest podstaw do wymierzenia w tym zakresie kary pieniężnej, o której mowa w art. 56 ust. 1 pkt 18 w zw. z art. 56 ust. 2e Prawa energetycznego ;

ewentualnie, w przypadku hipotetycznego stwierdzenia, że spółka pozostawała w zwłoce z wydaniem warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej,

3. zmianę pkt II decyzji poprzez odstąpienie, na podstawie art. 56 ust. 6a Prawa energetycznego , od wymierzenia powodowi kary za pozostawanie przez spółkę w zwłoce z wydaniem warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej w odniesieniu do wniosków o przyłączenie do tejże sieci wskazanych w pkt I decyzji z uwagi na znikomy stopień szkodliwości czynu, dotychczasowe, prawidłowe wywiązywanie się ze swoich obowiązków wynikających z bezwzględnie obowiązujących przepisów prawa, jak również z uwagi na to, że spółka zrealizowała obowiązek wydania warunków przyłączenia w odniesieniu do wszystkich wniosków objętych decyzją jeszcze przed wszczęciem przez Prezesa URE niniejszego postępowania.

W każdym zaś przypadku odwołująca wniosła o:

1. dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z przesłuchania świadków:

(a) G. K., kierownika działu Obsługi Sieci Technicznej powoda, na okoliczność:

(i) podejmowania prób przyspieszenia procesu wydawania przez Gminę K. zgód na przyłączenie nowych użytkowników do sieci elektroenergetycznej dzierżawionej przez spółkę;

(ii) każdorazowego informowania wnioskodawców przez spółkę o konieczności uzyskania zgody właściciela sieci na przyłączenie do niej, procedurze uzyskiwania tej zgody, a także pozostawanie przez powoda w bieżącym kontakcie z wnioskodawcami oraz bieżące ich informowanie o statusie procedowanych wniosków oraz przewidywanym terminie wydania warunków przyłączenia;

(b) J. R., byłego członka zarządu powoda oraz

(c) S. W., Głównego Inżyniera ds. dystrybucji i obrotu energią elektryczną powoda,

obu na okoliczność:

(i) podejmowania przez powoda prób nakłonienia Gminy K. do zmiany Umowy w zakresie dodania do jej treści postanowienia zakreślającego Gminie K. termin na wyrażenie zgody na przyłączenie nowego użytkownika do sieci elektroenergetycznej umożliwiającego powodowi dochowanie terminów na wydanie warunków przyłączenia przewidzianych w art. 7 ust. 8g Prawa energetycznego ;

2. dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów z dokumentów wskazanych w uzasadnieniu odwołania na okoliczności tam wskazane;

3. rozpoznanie sprawy pod nieobecność odwołującej;

4. zasądzenie od pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Zaskarżonej decyzji zarzucono:

1.  naruszenie art. 77 § 1 k.p.a. w zw. z art. 7 k.p.a. w zw. z art. 56 ust. 1 pkt 18 w zw. z art. 56 ust. 2e w zw. z art. 7 ust. 8g Prawa energetycznego poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów oraz brak wyczerpującego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy prowadzące do błędnego uznania, że spółka znajdowała się w zwłoce z wydaniem warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej w odniesieniu do wniosków o przyłączenie do tejże sieci wskazanych w pkt I decyzji, podczas gdy:

1.1. ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wprost wynika, że w odniesieniu do wniosków wskazanych w pkt I.1. i I.12. decyzji spółka dochowała terminu określonego w art. 7 ust. 8g Prawa energetycznego, gdyż w/w wnioski zostały złożone bez braków formalnych odpowiednio w dniach 15 marca 2018 r. i 24 września 2018 r., a spółka wydała warunki techniczne przyłączenia dla tych wniosków odpowiednio w dniach 06 kwietnia 2018 r. i 10 października 2018 r. tj. w obu przypadkach w okresie krótszym niż 30 dni;

1.2. z okoliczności sprawy, a zwłaszcza z faktu, że spółka prowadzi swą działalność gospodarczą przy wykorzystaniu sieci elektroenergetycznej, którą jedynie dzierżawi, wprost wynika, że stwierdzone przez Prezesa URE opóźnienie w wydaniu ww. warunków nie było spowodowane okolicznościami, za które ponosiła ona odpowiedzialność, gdyż jako podmiot niebędący właścicielem sieci nie była w stanie samodzielnie, tj. bez uzgodnień z właścicielem:

(i) wydać warunków przyłączenia, ponieważ wymagało to uprzedniego ustalenia możliwości podłączenia wnioskodawcy do sieci, dla którego niezbędne było uzyskanie od właściciela sieci, tj. od Gminy K., zgody na przyłączenie go do sieci oraz informacji na temat istnienia warunków ekonomicznych oraz technicznych umożliwiających przyłączenie wnioskodawcy do sieci, w tym m.in. możliwości, planów oraz kosztów jej rozbudowy/przebudowy;

(ii) odmówić wydania warunków przyłączenia, ponieważ - wbrew przyjętemu w decyzji założeniu - niewypowiedzenie się w ustawowych terminach przez właściciela sieci co do możliwości dokonania przyłączenia nowego odbiorcy nie stanowi okoliczności świadczącej o nieistnieniu warunków technicznych przyłączenia, które winny skutkować odmową wydania warunków przyłączenia, ponieważ brak warunków technicznych przyłączenia występuje jedynie w przypadku istnienia trwałej, obiektywnie niedającej się usunąć przeszkody natury technicznej, która definitywnie uniemożliwia dokonanie przyłączenia;

1.3. spółka podejmowała szereg działań mających na celu przyspieszenie procedury wydawania w ustawowych terminach warunków przyłączenia, obejmującej także udział podmiotu trzeciego, tj. Gminy K., które to działania w sposób obiektywny uniemożliwiają przypisanie mu winy za ww. naruszenia, a które polegały w szczególności na podejmowaniu prób:

(i) nakłonienia właściciela sieci elektroenergetycznej, tj. Gminy K., do zmiany łączącej ją ze spółką umowy dzierżawy sieci z dnia 08 lutego 2018 r. („Umowa”) w zakresie dodania do jej treści postanowienia zakreślającego Gminie K. termin na wyrażenie zgody na przyłączenie nowego użytkownika do sieci, który umożliwiałby powodowi dochowanie terminów na wydanie warunków przyłączenia przewidzianych w art. 7 ust. 8g Prawa energetycznego ; oraz

(ii) przyspieszenia procesu wydawania przez Gminę K. zgód na przyłączenie nowych użytkowników do sieci w odniesieniu do poszczególnych wniosków o wydanie warunków przyłączenia, które spółka otrzymywała;

2.  naruszenie art. 77 § 1 k.p.a. w zw. z art. 7 k.p.a. w zw. z art. 56 ust. 6 Prawa energetycznego poprzez brak wyczerpującego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy oraz przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów prowadzące do błędnego uznania, że przypadki niedotrzymania przez spółkę terminów na wydanie warunków przyłączenia określonych w art. 7 ust. 8g Prawa energetycznego w odniesieniu do wniosków o przyłączenie do tejże sieci wskazanych w pkt I decyzji stanowią czyny o znacznej szkodliwości, podczas gdy okoliczności sprawy, w szczególności:

(a) wyraźne korzyści finansowe wnioskodawców wynikające z modelu współpracy spółki z Gminą K. jako właścicielem sieci elektroenergetycznej polegające na braku konieczności uiszczania przez wnioskodawców opłat za przyłączenie oraz późniejsze ponoszenie obniżonych kosztów dostawy energii elektrycznej przy jednoczesnym braku wyrządzenia im przez powoda jakiejkolwiek szkody;

(b) podejmowanie przez spółkę prób nakłonienia Gminy K. jako właściciela sieci do zmiany Umowy w zakresie dodania do jej treści postanowienia zakreślającego Gminie K. terminu na wyrażenie zgody na przyłączenie nowego użytkownika do sieci, który umożliwiałby dochowanie terminów na wydanie warunków przyłączenia przewidzianych w art. 7 ust. 8g Prawa energetycznego ;

(c) podejmowanie przez spółkę prób przyspieszenia procesu wydawania przez Gminę K. zgód na przyłączenie nowych użytkowników do sieci w odniesieniu do poszczególnych wniosków o wydanie warunków przyłączenia, które otrzymywała;

(d) każdorazowe informowanie wnioskodawców o konieczności uzyskania zgody właściciela sieci na przyłączenie do niej, procedurze uzyskiwania tej zgody, a także pozostawanie przez spółkę w bieżącym kontakcie z wnioskodawcami oraz ich informowanie o statusie procedowanych wniosków oraz przewidywanym terminie wydania warunków przyłączenia;

(e) brak jakichkolwiek skarg lub ponagleń ze strony wnioskodawców na działania spółki w zakresie wydawania warunków przyłączenia; oraz

(f) fakt, że odmowa wydania warunków przyłączenia jedynie pogorszyłaby sytuację wnioskodawców, ponieważ powstające po ich stronie uprawnienie do wystąpienia do Prezesa URE z wnioskiem o rozstrzygniecie sporu w przedmiocie odmowy wydania warunków przyłączenia nie mogło doprowadzić do szybszego, czy też korzystniejszego dla wnioskodawców załatwienia ich spraw, gdyż możliwość dokonania przyłączenia wnioskodawcy do sieci i tak ostatecznie uzależniona jest od zgody jej właściciela, której Prezes URE, w ramach przysługujących mu kompetencji, nie może wymusić ani pominąć, a jednocześnie wypracowana przez powoda oraz Gminę K. praktyka gwarantowała wnioskodawcom uzyskanie warunków przyłączenia w najszybszym możliwym terminie oraz zapewniała im oszczędność kosztów i czasu.

Pozwany w odpowiedzi na odwołanie wniósł o: oddalenie odwołania; pominięcie dowodów z przesłuchania świadków jako nieistotnych dla rozstrzygnięcia sprawy; zasądzenie na rzecz Prezesa URE kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (k. 131v).

W odwołaniu od decyzji odwołująca wniosła nadto, o połączenie sprawy do wspólnego rozpoznania ze sprawa prowadzoną pod sygn. akt XVII AmE 76/20. W toku postępowania Sąd ustalił, że w sprawie tej w dniu02 sierpnia 2022 r. zapadł wyrok, a tym samym wniosek ten w chwili przekazania odwołania do tut. Sąd tj. 26 września 2022 r., był już bezprzedmiotowy.

Sąd Okręgowy- Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny :

(...) sp. z o. o. z siedzibą w R. prowadzi koncesjonowaną działalność gospodarczą polegającą m.in. na dystrybucji energii elektrycznej na podstawie koncesji udzielonej decyzją Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 31 sierpnia 2000 r. nr (...) (...) (z późn. zm.).

Na mocy decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 01 lutego 2006 r. nr (...)(z późn. zm.) (...) sp. z o.o. została wyznaczona Operatorem Systemu Dystrybucyjnego Elektroenergetycznego na okres od 1 lutego 2006 r. do 31 grudnia 2025 r.

Dowód: decyzja z dnia 01 lutego 2006 r. k. 151-152,

okoliczności bezsporne

W dniu 08 lutego 2018 r. pomiędzy (...) sp. z o.o. a Gminą K. zawarta została umowa dzierżawy, której przedmiotem jest sieć elektroenergetyczna, której właścicielem jest Gmina K.. Umowa zawarta została na czas określony od dnia 01 stycznia 2018 r. do 31 grudnia 2022 r.

Zgodnie z § 6 umowy dzierżawy każdorazowe podłączenie do przedmiotowych urządzeń nowych odbiorców, z wyłączeniem osób fizycznych (tylko w przypadku, gdy nie ma istotnych przeciwwskazań formalnoprawnych i istnieje wybudowany majątek sieciowy do przyłączenia) wymaga zgody wydzierżawiającego. W przypadku braku infrastruktury elektroenergetycznej w obrębie określonym we wniosku, (...) sp. z o.o. jako operator sieci dystrybucyjnej zobowiązany jest wystąpić do Gminy K. o zgodę na wydanie warunków technicznych przyłączenia i o określenie w jakim terminie infrastruktura elektroenergetyczna zostanie wybudowana. Na podstawie wydanej zgody przez właściciela sieci elektroenergetycznej, (...) sp. z o.o. wydaje warunki techniczne przyłączeniowe na rzecz wnioskodawcy.

W umowie nie określono terminu w jakim Gmina K. obowiązana jest wyrazić zgodę na podłączenie nowych odbiorców.

Dowód: umowa dzierżawy z dnia 08 lutego 2018 r. k. 12-15 akt administracyjnych,

W dniu 26 lutego 2018 r. do (...) sp. z o.o. wpłynął do spółki wniosek o określenie warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej, któremu nadano numer (...) .

Wniosek ten uzupełniono o mapę sytuacyjną nieruchomości w dniu 15 marca 2018 r.

Pismem z dnia 15 marca 2018 r., które wpłynęło do Gminy K. w dniu 19 marca 2018 r., (...) sp. z o.o. wystąpił o zajęcie przez Gminę stanowiska w sprawie wydania warunków technicznych przyłączenia do sieci.

Odpowiedź Urzędu Gminy w K. przedstawiona została w dniu 06 kwietnia 2018 r., a warunki przyłączenie do sieci określone zostały przez (...) sp. z o.o. w dniu 06 kwietnia 2018 r.

Dowód – dokumenty zawarte w aktach administracyjnych:

wniosek o określenie warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej k. 18,

pismo skierowane do urzędu gminy K. k. 19,

pismo Urzędy Gminy w K. k. 20,

warunki techniczne przyłączenia do sieci k. 17

W dniu 02 marca 2018 r. do (...) sp. z o.o. wpłynął do spółki wniosek o określenie warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej, któremu nadano numer (...) .

Pismem z dnia 15 marca 2018 r., które wpłynęło do Gminy K. w dniu 19 marca 2018 r., (...) sp. z o.o. wystąpił o zajęcie przez Gminę stanowiska w sprawie wydania warunków technicznych przyłączenia do sieci.

Odpowiedź Urzędu Gminy w K. przedstawiona została w dniu 06 kwietnia 2018 r., a warunki przyłączenie do sieci określone zostały przez (...) sp. z o.o. w dniu 16 kwietnia 2018 r.

Dowód – dokumenty zawarte w aktach administracyjnych:

wniosek o określenie warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej k. 23-24,

pismo skierowane do urzędu gminy K. k. 25,

pismo Urzędy Gminy w K. k. 26,

warunki techniczne przyłączenia do sieci k. 22.

W dniu 05 marca 2018 r. do (...) sp. z o.o. wpłynął do spółki wniosek o określenie warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej, któremu nadano numer (...) .

Pismem z dnia 19 marca 2018 r., które wpłynęło do Gminy K. w dniu 21 marca 2018 r., (...) sp. z o.o. wystąpił o zajęcie przez Gminę stanowiska w sprawie wydania warunków technicznych przyłączenia do sieci.

Odpowiedź Urzędu Gminy w K. przedstawiona została w dniu 06 kwietnia 2018 r., a warunki przyłączenie do sieci określone zostały przez (...) sp. z o.o. w dniu 06 kwietnia 2018 r.

Dowód – dokumenty zawarte w aktach administracyjnych:

wniosek o określenie warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej k. 29,

pismo skierowane do urzędu gminy K. k. 30,

pismo Urzędy Gminy w K. k. 31,

warunki techniczne przyłączenia do sieci k. 28.

W dniu 19 marca 2018 r. do (...) sp. z o.o. wpłynął do spółki wniosek o określenie warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej, któremu nadano numer (...) .

Pismem z dnia 04 kwietnia 2018 r., które wpłynęło do Gminy K. w tym samym dniu, (...) sp. z o.o. wystąpił o zajęcie przez Gminę stanowiska w sprawie wydania warunków technicznych przyłączenia do sieci.

Odpowiedź Urzędu Gminy w K. przedstawiona została w dniu 25 kwietnia 2018 r., a warunki przyłączenie do sieci określone zostały przez (...) sp. z o.o. w dniu 27 kwietnia 2018 r.

Dowód – dokumenty zawarte w aktach administracyjnych:

wniosek o określenie warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej k. 34-35,

pismo skierowane do urzędu gminy K. k.369,

pismo Urzędy Gminy w K. k. 37,

warunki techniczne przyłączenia do sieci k. 33.

W dniu 24 kwietnia 2018 r. do (...) sp. z o.o. wpłynął do spółki wniosek o określenie warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej, któremu nadano numer (...) .

Pismem z dnia 25 kwietnia 2018 r., które wpłynęło do Gminy K. w dniu 30 kwietnia 2018 r., (...) sp. z o.o. wystąpił o zajęcie przez Gminę stanowiska w sprawie wydania warunków technicznych przyłączenia do sieci.

Odpowiedź Urzędu Gminy w K. przedstawiona została w dniu 21 maja 2018 r., a warunki przyłączenie do sieci określone zostały przez (...) sp. z o.o. w dniu 04 czerwca 2018 r.

Dowód – dokumenty zawarte w aktach administracyjnych:

wniosek o określenie warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej k. 40,

pismo skierowane do urzędu gminy K. k. 41,

pismo Urzędy Gminy w K. k. 42,

warunki techniczne przyłączenia do sieci k. 39

W dniu 16 maja 2018 r. do (...) sp. z o.o. wpłynął do spółki wniosek o określenie warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej, któremu nadano numer (...) .

Pismem z dnia 23 maja 2018 r., które wpłynęło do Gminy K. w dniu 28 maja 2018 r., (...) sp. z o.o. wystąpił o zajęcie przez Gminę stanowiska w sprawie wydania warunków technicznych przyłączenia do sieci.

Odpowiedź Urzędu Gminy w K. przedstawiona została w dniu 15 czerwca 2018 r., a warunki przyłączenie do sieci określone zostały przez (...) sp. z o.o. w dniu 18 czerwca 2018 r.

Dowód – dokumenty zawarte w aktach administracyjnych:

wniosek o określenie warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej k. 45,

pismo skierowane do urzędu gminy K. k. 46,

pismo Urzędy Gminy w K. k. 47,

warunki techniczne przyłączenia do sieci k. 44.

W dniu 24 maja 2018 r. do (...) sp. z o.o. wpłynął do spółki wniosek o określenie warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej, któremu nadano numer (...) .

Pismem z dnia 07 czerwca 2018 r., które wpłynęło do Gminy K. w dniu 13 czerwca 2018 r., (...) sp. z o.o. wystąpił o zajęcie przez Gminę stanowiska w sprawie wydania warunków technicznych przyłączenia do sieci.

Odpowiedź Urzędu Gminy w K. przedstawiona została w dniu 22 czerwca 2018 r., a warunki przyłączenie do sieci określone zostały przez (...) sp. z o.o. w dniu 28 czerwca 2018 r.

Dowód – dokumenty zawarte w aktach administracyjnych:

wniosek o określenie warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej k. 56,

pismo skierowane do urzędu gminy K. k. 52,

pismo Urzędy Gminy w K. k. 58,

warunki techniczne przyłączenia do sieci k. 55.

W dniu 11 czerwca 2018 r. do (...) sp. z o.o. wpłynął do spółki wniosek o określenie warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej, któremu nadano numer (...) .

Pismem z dnia 19 czerwca 2018 r., które wpłynęło do Gminy K. w tym samym dniu, (...) sp. z o.o. wystąpił o zajęcie przez Gminę stanowiska w sprawie wydania warunków technicznych przyłączenia do sieci.

Odpowiedź Urzędu Gminy w K. przedstawiona została w dniu 19 lipca 2018 r., a warunki przyłączenie do sieci określone zostały przez (...) sp. z o.o. w dniu 20 lipca 2018 r.

Dowód – dokumenty zawarte w aktach administracyjnych:

wniosek o określenie warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej k. 61,

pismo skierowane do urzędu gminy K. k. 62,

pismo Urzędy Gminy w K. k. 63,

warunki techniczne przyłączenia do sieci k. 70.

W dniu 12 lipca 2018 r. do (...) sp. z o.o. wpłynął do spółki wniosek o określenie warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej, któremu nadano numer (...) .

Pismem z dnia 18 lipca 2018 r., które wpłynęło do Gminy K. w dniu 19 lipca 2018 r., (...) sp. z o.o. wystąpił o zajęcie przez Gminę stanowiska w sprawie wydania warunków technicznych przyłączenia do sieci.

Odpowiedź Urzędu Gminy w K. przedstawiona została w dniu 17 sierpnia 2018 r., a warunki przyłączenie do sieci określone zostały przez (...) sp. z o.o. w dniu 24 sierpnia 2018 r.

Dowód – dokumenty zawarte w aktach administracyjnych:

wniosek o określenie warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej k. 66,

pismo skierowane do urzędu gminy K. k. 67,

pismo Urzędy Gminy w K. k. 68,

warunki techniczne przyłączenia do sieci k. 17

W dniu 21 sierpnia 2018 r. do (...) sp. z o.o. wpłynął do spółki wniosek o określenie warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej, któremu nadano numer (...) .

Pismem z dnia 30 sierpnia 2018 r., które wpłynęło do Gminy K. w dniu 03 września 2018 r., (...) sp. z o.o. wystąpił o zajęcie przez Gminę stanowiska w sprawie wydania warunków technicznych przyłączenia do sieci.

Odpowiedź Urzędu Gminy w K. przedstawiona została w dniu 03 października 2018 r., a warunki przyłączenie do sieci określone zostały przez (...) sp. z o.o. w dniu 08 października 2018 r.

Dowód – dokumenty zawarte w aktach administracyjnych:

wniosek o określenie warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej k. 71-72,

pismo skierowane do urzędu gminy K. k. 73,

pismo Urzędy Gminy w K. k. 74,

warunki techniczne przyłączenia do sieci k. 70.

W dniu 29 sierpnia 2018 r. do (...) sp. z o.o. wpłynął do spółki wniosek o określenie warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej, któremu nadano numer (...) .

Pismem z dnia 10 września 2018 r., które wpłynęło do Gminy K. w dniu 11 września 2018 r., (...) sp. z o.o. wystąpił o zajęcie przez Gminę stanowiska w sprawie wydania warunków technicznych przyłączenia do sieci.

Odpowiedź Urzędu Gminy w K. przedstawiona została w dniu 04 października 2018 r., a warunki przyłączenie do sieci określone zostały przez (...) sp. z o.o. w dniu 10 października 2018 r.

Dowód – dokumenty zawarte w aktach administracyjnych:

wniosek o określenie warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej k. 77,

pismo skierowane do urzędu gminy K. k. 78,

pismo Urzędy Gminy w K. k. 79,

warunki techniczne przyłączenia do sieci k. 76.

W dniu 30 sierpnia 2018 r. do (...) sp. z o.o. wpłynął do spółki wniosek o określenie warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej, któremu nadano numer (...) .

Braki wniosku zostały uzupełnione pismem, jktóre wpłynęło do (...) sp. z o.o. w dniu 24 września 2018 r.

Pismem z dnia 10 września 2018 r., które wpłynęło do Gminy K. w dniu 11 września 2018 r. , (...) sp. z o.o. wystąpił o zajęcie przez Gminę stanowiska w sprawie wydania warunków technicznych przyłączenia do sieci.

Odpowiedź Urzędu Gminy w K. przedstawiona została w dniu 04 października 2018 r., a warunki przyłączenie do sieci określone zostały przez (...) sp. z o.o. w dniu 10 października 2018 r.

Dowód – dokumenty zawarte w aktach administracyjnych:

wniosek o określenie warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej k. 82,

pismo usuwające braki k. 83 akt administracyjnych,

pismo skierowane do urzędu gminy K. k. 84,

pismo Urzędy Gminy w K. k. 85,

warunki techniczne przyłączenia do sieci k. 81.

W dniu 04 września 2018 r. do (...) sp. z o.o. wpłynął do spółki wniosek o określenie warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej, któremu nadano numer (...) .

Pismem z dnia 10 września 2018 r., które wpłynęło do Gminy K. w dniu 11 września 2018 r. , (...) sp. z o.o. wystąpił o zajęcie przez Gminę stanowiska w sprawie wydania warunków technicznych przyłączenia do sieci.

Odpowiedź Urzędu Gminy w K. przedstawiona została w dniu 03 października 2018 r., a warunki przyłączenie do sieci określone zostały przez (...) sp. z o.o. w dniu 08 października 2018 r.

Dowód – dokumenty zawarte w aktach administracyjnych:

wniosek o określenie warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej k. 88,

pismo skierowane do urzędu gminy K. k. 89,

pismo Urzędy Gminy w K. k. 90,

warunki techniczne przyłączenia do sieci k. 87.

Po wygaśnięciu w dniu 31 grudnia 2022 r. umowy dzierżawy z dnia 08 lutego 2018 r., pomiędzy (...) sp. z o.o. a Gminą K. zawarta została nowa umowa dzierżawy, której przedmiotem jest sieć elektroenergetyczna. W umowie tej określono termin w jakim Gmina K. ma zając stanowisko w przedmiocie zgody na podłączenie nowych odbiorców.

Dowód: zeznania świadka G. K. k. 190v,

zeznania świadka J. R. k. 191v,

zeznania świadka S. W. k. 193.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o przedstawione dokumenty, a także zeznania przesłuchanych świadków. Wszystkim zeznaniom Sąd dał wiarę, dokonując ich odpowiedniej oceny w kontekście obowiązujących norm prawnych. Dokonując przedstawionych ustaleń Sąd miał także na uwadze normę art. 229 k.p.c. i art. 230 k.p.c.

Sąd Okręgowy– Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

(...) sp. z o.o. będąc przedsiębiorstwem dystrybucyjnym podlega regulacji art. 7 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz.U. z 2019 r., poz. 755 ze zm.). W myśl ogólnej zasady tego przepisu przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją paliw gazowych lub energii jest obowiązane do zawarcia umowy o przyłączenie do sieci z podmiotami ubiegającymi się o przyłączenie do sieci, na zasadzie równoprawnego traktowania i przyłączania, (…) jeżeli istnieją techniczne i ekonomiczne warunki przyłączenia do sieci i dostarczania tych paliw lub energii, a żądający zawarcia umowy spełnia warunki przyłączenia do sieci i odbioru. Podmiot ubiegający się o przyłączenie do sieci składa wniosek o określenie warunków przyłączenia do sieci, zwanych „warunkami przyłączenia”, w przedsiębiorstwie energetycznym, do którego sieci ubiega się o przyłączenie. Ustawa określa ogólne warunki jakim ma odpowiadać wniosek o określenie warunków przyłączenia (musi zawierać m.in. oznaczenie podmiotu ubiegającego się o przyłączenie, określenie nieruchomości, obiektu lub lokalu, który ma być przyłączony, z jednoczesnym odesłaniem do regulacji szczegółowych rozporządzenia Ministra Gospodarki w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego z dnia 4 maja 2007 r. (Dz.U. Nr 93, poz. 623).

Stosownie do treści art. 7 ust. 8g ustawy przedsiębiorstwo energetyczne jest obowiązane wydać warunki przyłączenia przez wnioskodawcę przyłączanego do sieci o napięciu znamionowym nie wyższym niż 1 kV, a w przypadku przyłączania źródła - od dnia wniesienia zaliczki, w terminie 30 dni od dnia złożenia wniosku o określenie warunków przyłączenia. Warunki przyłączenia są ważne dwa lata od dnia ich doręczenia. W okresie ważności warunki przyłączenia stanowią warunkowe zobowiązanie przedsiębiorstwa energetycznego do zawarcia umowy o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej.

Strona odwołująca w odniesieniu do wniosków wskazanych w pkt I.1. i I.12. decyzji podniosła, że wskazany w art. 7 ust. 8g Prawa energetycznego termin został zachowany. Warunkiem rozpoczęcia biegu terminu jest bowiem złożenie wniosku bez braków formalnych (pkt 1.1. zarzutów odwołania k. 26). Sąd przychylił się to tego stanowiska.

Jak to już wskazano wyżej, podstawą określenia warunków przyłączenia do sieci jest wniosek o określenie tych warunków. Wniosek ten składa się do przedsiębiorstwa energetycznego, do którego sieci wnioskodawca ubiega się o przyłączenie. Na gruncie omawianej sprawy do wniosku należało dołączyć dokument potwierdzający tytuł prawny podmiotu do korzystania z nieruchomości oraz mapę lub szkic sytuacyjny z planem zabudowy określającym usytuowanie przyłączanego obiektu względem istniejących sieci. Pouczenie w tym zakresie zamieszczone zostało w informacjach i uwagach dotyczących składanego wniosku, zawartych na formularzu wniosku przygotowanym przez przedsiębiorstwo i odpowiadało wymogom określonym w § 7 ust. 5 rozporządzenia w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego . Jak z kolei stanowi § 7a tego aktu jeżeli wniosek nie spełnia określonych wymagań przedsiębiorstwo energetyczne wzywa wnioskodawcę do usunięcia braków w terminie 14 dni od dnia otrzymania wezwania z pouczeniem, że nieusunięcie braków w wyznaczonym terminie spowoduje pozostawienie wniosku bez rozpoznania. W przypadku nieusunięcia braków w wyznaczonym terminie, wniosek pozostawia się bez rozpoznania, o czym przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej informuje wnioskodawcę. Mając na uwadze, że rozpoznawana sprawa dotyczy stanu faktycznego z 2018 r. odnotować przy tym należy, że przywołany przepis § 7a rozporządzenia wszedł w życie dopiero w dniu 01 grudnia 2020 r. ( vide rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego z dnia 11 listopada 2020 r. Dz.U. z 2020 r. poz. 2026). Oznacza to, że w 2018 r., w którym składane były wnioski o przyłączenie do sieci, brak było regulacji szczegółowych odnoszących się do usuwania braków tegoż wniosku. Rację ma oczywiście pozwany wskazując w odpowiedzi na odwołanie, że „w sytuacji wpływu wniosku niekompletnego powód winien wezwać do jego uzupełnienia”, jednakowoż nie może to skutkować wyprowadzonymi wnioskami, że brak dokumentacji potwierdzającej takie wezwanie uzasadnia przyjęty w decyzji administracyjnej początek biegu terminu (k. 137). Świadek G. K. w swych zeznaniach przyznał, że gdy wniosek o przyłączenie ma braki, wnioskodawca jest wzywany do uzupełnienia wniosku (k. 191, adnotacja 00:18:06). Natomiast, wbrew twierdzeniu pełnomocnika pozwanego, informacje o uzupełnieniu braków wniosku znajdują swe odbicie w aktach administracyjnych. W odniesieniu do wniosku nr (...) na formularzu wniosku umieszczona została adnotacja „wniosek uzupełniono o mapę sytuacyjną 15.03.2018 r.” podpisana przez kierownika obsługi technicznej sieci G. K. (k. 18v). Jeżeli chodzi o wniosek nr (...), to przedstawiono pismo wnioskodawców z dnia 19 września 2018 r., data wpływu 24 września 2018 r., z którego wynika, że dopiero w tej dacie przekazano brakujące oświadczenie dotyczące tytułu prawnego do korzystania z nieruchomości (k. 83). Przedstawione dokumenty i oświadczenia jednoznacznie wskazują, że wnioski o przyłączenie w chwili ich składania były niekompletne. Wobec braku obowiązywania zapisu § 7a rozporządzenia nie można przy tym przyjąć, że przedsiębiorstwo w sposób sformalizowany było obowiązane dokonać wezwania do usunięcia braków. Zresztą nawet obecne brzmienie tego przepisu nie przewiduje w tym zakresie żadnej szczególnej formy. Zdaniem Sądu można zatem przyjąć, że wezwanie to może nastąpić w dowolnej postaci, co ewentualnie jedynie może utrudnić dowodzenie tegoż zdarzenia. Natomiast na gruncie omawianej sprawy, wobec poczynionych adnotacji i składanych pism uzupełniających, takie wątpliwości, co do pierwotnej niekompletności wniosku, nie występują.

W konsekwencji Sąd przyjął, że kompletny wniosek nr (...) został złożony w dniu 15 marca 2018 r. a wniosek nr (...) w dniu 24 września 2018 r. Od tych dat należy zatem liczyć termin 30 dni na wydanie warunków przyłączenia do sieci. Takie warunki w odniesieniu do pierwszego ze wskazanych wniosków wydane zostały w dniu 06 kwietnia 2018 r., a w odniesieniu do drugiego w dniu 10 października 2018 r. Tym samym ustawowy termin określony w art. 7 ust. 8 g ustawy Prawo energetyczne został zachowany i brak było podstaw dla nałożenia na przedsiębiorstwo kary pieniężnej w tym zakresie. Skutkowało to zmianą zaskarżonej decyzji polegającą na uchyleniu w jej punkcie I podpunktu 1 i 12 oraz w punkcie II podpunkt 1 i 12, co znalazło swój wyraz w pkt 1. wyroku Sądu (zarzut 1.1. odwołania k. 26).

W pozostałym zakresie odwołanie spółki nie zasługiwało na uwzględnienie.

Podstawę nałożenia kary pieniężnej stanowił przepis art. 56 ust. 1 pkt 18 Prawa energetycznego . Zgodnie z jego treścią karze pieniężnej podlega przedsiębiorstwo energetyczne, które nie wydaje warunków przyłączenia do sieci w terminach określonych w art. 7 ust. 8g-8g ^{( 3)}, 8g ^{( 6)} i 8g ^{( 7)} ustawy. Przepis ten nie uzależnia odpowiedzialności od zawinionego działania przedsiębiorstwa energetycznego. Cechą charakterystyczną odpowiedzialności administracyjnej jest jej obiektywny charakter, czyli niezależny od elementu subiektywnego, jakim jest zawinienie. Zatem sam fakt ziszczenia się stanu opisanego w normie prawa powoduje powstanie odpowiedzialności. Oznacza to, że przedsiębiorca nie może powoływać się na brak winy ( zob. np. wyrok Sądu Najwyższego z 19 grudnia 2008 r., sygn. akt III SK 10/08, opubl. LEX nr 1405299.). Okoliczność ta jest irrelewantna dla samego faktu wymierzenia kary. Gdyby zamiarem ustawodawcy było uzależnienia wymierzenia kary od zawinienia, a tym samym subiektywizacja odpowiedzialności za naruszenia przepisów, wskazałby tę przesłankę w treści przepisów, czego jednak nie uczynił ( zob. postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 13 grudnia 2016 r., sygn. akt III SK 22/16, opubl. Legalis nr 2586425). Odpowiedzialność ta nie ma jednak charakteru absolutnego. Przedsiębiorstwo energetyczne może uniknąć kary gdy wykaże, że obiektywne okoliczności danej sprawy uniemożliwiają mu przypisanie odpowiedzialności za naruszenie przepisów ustawy, z uwagi na podjęte przez to przedsiębiorstwo działania o charakterze prewencyjno-ostrożnościowym” ( zob. np. wyroki Sądu Najwyższego N z dnia 14 kwietnia 2010 r., sygn. akt III SK 1/10 oraz z dnia 1 czerwca 2010 r., sygn. akt III SK 5/10, opubl. Legalis ). Argument ten dodatkowo wzmacnia brzmienie art. 56 ust. 2a ustawy, zgodnie z którym, wysokość kary pieniężnej wymierzonej w przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 18, nie może być niższa niż 1500 zł za każdy dzień zwłoki w wydaniu warunków przyłączenia do sieci. Wykładnia językowa tego przepisu wskazuje zatem, że ustawodawca powiązał odpowiedzialność przedsiębiorstwa energetycznego z jego zwłoką. Zgodnie z dyrektywami wykładni zakładającymi, że ustalając znaczenie literalne przepisy należy brać pod uwagę także inne przepisy prawne (reguła harmonizowania kontekstów), zasadnym jest tu odwołanie do art. 476 k.c., zgodnie z którym dłużnik dopuszcza się zwłoki, gdy nie spełnia świadczenia w terminie, a jeżeli termin nie jest oznaczony, gdy nie spełnia świadczenia niezwłocznie po wezwaniu przez wierzyciela. Nie dotyczy to wypadku, gdy opóźnienie w spełnieniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Zwłoka jest zatem opóźnieniem kwalifikowanym, które występuje wówczas gdy niewykonanie obowiązków nastąpiło z przyczyn, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność, a więc gdy były one zawinione, albo dłużnik nie wykazał żadnej z okoliczności egzoneracyjnych. Na gruncie niniejszego postępowania, przedsiębiorstwo energetyczne mogło więc ekskulpować się od odpowiedzialności, nawet w sytuacji niewydania warunków przyłączenia w terminie, jeżeli by udowodniło akty należytej staranności właściwe przedsiębiorstwu koncesjonowanemu, zmierzające do sprawnego wydania tych warunków w ustawowym terminie, gdyż wówczas pozostawałoby wyłącznie w opóźnieniu.

Zdaniem odwołującej spółki w żadnym przypadku przekroczenia terminu do wydania warunków przyłączenia nie dopuściła się zwłoki, albowiem przekroczenie terminu było następstwem okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności. Spółka wskazała m.in., że jako podmiot niebędący właścicielem sieci nie była w stanie samodzielnie, tj. bez uzgodnień z właścicielem wydać warunków przyłączenia (wymagało to uzyskanie od właściciela sieci, tj. od Gminy K., zgody na przyłączenie go do sieci) i w przeszłości były podejmowane próby nakłonienia właściciela sieci do zmiany łączącej ją ze spółką umowy dzierżawy sieci z dnia 08 lutego 2018 r. w zakresie dodania do jej treści postanowienia zakreślającego Gminie K. termin na wyrażenie zgody na przyłączenie nowego użytkownika do sieci, który umożliwiałby dochowanie terminów na wydanie warunków przyłączenia. Okoliczności te w sprawie były bezsporne, a także wykazane dowodami z dokumentów oraz zeznaniami przesłuchanych świadków. Ich ocena dokonana przez Sąd okazała się jednak odmienna, od tej przedstawionej w odwołaniu.

Spółka zawarła z Gminą K. umowę dzierżawy, zgodnie z którą każdorazowe podłączenie do urządzeń nowych odbiorców, z wyłączeniem osób fizycznych (tylko w przypadku, gdy nie ma istotnych przeciwwskazań formalnoprawnych i istnieje wybudowany majątek sieciowy do przyłączenia) wymagało zgody wydzierżawiającego. W przypadku braku infrastruktury elektroenergetycznej w obrębie określonym we wniosku, a tak było w przypadkach wniosków opisanych w stanie faktycznym, (...) sp. z o.o., jako operator sieci dystrybucyjnej, musiał wystąpić do Gminy K., jako właściciela, o zgodę na wydanie warunków technicznych przyłączenia i o określenie w jakim terminie infrastruktura elektroenergetyczna zostanie wybudowana. Wprawdzie konieczność uzyskania zgody od właściciela sieci była czynnikiem zewnętrznym, ale zdaniem Sądu nie jest to okoliczność, której strona nie mogła przewidzieć. Mamy tu przeto do czynienia z pisemną umową dzierżawy, która w sposób wyczerpujący regulowała obowiązki i prawa stron. Zawierając taką umowę (...) sp. z o.o. powinna dołożyć wszelkich starań, aby w jej treści znalazły się zapisy pozwalające na wywiązanie się przez spółkę także z obowiązków ustawowych, w tym odnoszących się do terminów określenia warunków przyłączenia. Niezasadnym jest powoływanie się na brak współpracy w tym zakresie oraz opór przed ustępstwami prezentowany przez drugą stronę umowy. Odwołująca jest podmiotem profesjonalnym, który powinien zdawać sobie sprawę z ewentualnym konsekwencji zawartej umowy. Jeżeli umowa ta nie dawała wspominanych gwarancji, jej zawarcie nastąpiło na ryzyko przedsiębiorstwa energetycznego, które powinno ocenić i przekalkulować ewentualne konsekwencje z tym związane. Umowa zawarta została w ramach swobody kontraktowania, dla określonych zysków finansowych i niedopuszczalnym jest następcze powoływanie się na brak możliwości jej negocjowania w zakresie terminu wydawania zgód na dokonanie nowych podłączeń. Tym bardziej, że nie była to pierwsza umowa o tej treści zawierana pomiędzy stronami. Z zeznań przesłuchanych świadków wynika, że spółka zdawała sobie sprawę z ewentualnych negatywnych konsekwencji braku stosowanych zapisów, a nawet prowadziła w tym zakresie rozmowy z Gminą K., jakkolwiek ponowne podpisała w 2018 r. umowę bez zabezpieczenia swych interesów ( vide zeznania świadka J. (...)k. 191v, adnotacja 00:20:21, świadka S. W. k. 192v, adnotacja 00:40:00 i k. 193 adnotacja :45:12). W tej sytuacji nie można powoływać się na okoliczności niezależne od strony, które uzasadniałyby wyłączeni jej odpowiedzialności. W szczególności uwzględniając, że mamy do czynienia z podmiotem profesjonalnym, działającym na podstawie koncesji, który niewątpliwie posiadał wiedzę o ciążących na nim obowiązkach ustawowych, w tym wynikających z art. 7 Prawa energetycznego . Ostatecznie zatem dla ustalenia odpowiedzialności spółki nie miały znaczenia próby negocjowania warunków umowy dzierżawy pod kątem wprowadzenia terminu na wydanie przez Gminę zgody na przyłączenie, gdyż to odwołująca wykonując działalność przedsiębiorstwa dystrybucyjnego podlega wskazanym przepisom i jako podmiot koncesjonowany deklarowała ich wypełnianie, choćby we wskazanych wyżej okolicznościach. Okoliczność ta miała natomiast znaczenie dla ustalenia wysokości kary, o czym w dalszej części uzasadnienia.

W tym stanie rzeczy należało uznać, że odwołująca nie wydając w terminie warunków przyłączenia popadała w zwłokę, a tym samym mamy do czynienia z opóźnieniem kwalifikowanym, a nie jego formą zwykłą.

Sąd podzielił nadto argumentację przedstawioną w odpowiedzi na odwołanie (k. 136v – 137), że na niedochowanie terminów określenia warunków przyłączenia wpływ miało także samo działanie (...) sp. z o.o. W odniesieniu do każdego z wniosków objętych decyzją wystąpienie o uzyskanie wymaganej zgody od Gminy K. wiązało się z upływem od kilku (najmniej 6 dni w odniesieniu do wniosku nr (...)) do kilkunastu dni (nawet 20 dni w odniesieniu do wniosku nr (...)). Natomiast odpowiedzi Gminy K. były formułowane po dwóch – trzech tygodniach (najkrócej w 9 dni w odniesieniu do wniosku nr (...), a najdłużej 30 dni w odniesieniu do dwóch wniosków tj. (...) i (...)). Co do zasady zatem, gdyby spółka kierowała odpowiednio szybko pisma do Gminy K. w sprawie jej ustosunkowania się do poszczególnych wniosków, to wielce prawdopodobnym jest, że nie popadłaby w zwłokę. W tym kontekście zasadna jest zatem konstatacja, że stwierdzone przypadki przekroczenia ustawowego terminu na wydanie warunków przyłączenia wynikają z przyjętej przez spółkę organizacji prowadzenia działalności koncesjonowanej, a nie są skutkiem okoliczności od niej niezależnych.

W myśl art. 56 ust. 2a Prawa energetycznego wysokość kary pieniężnej wymierzonej w przypadku przekroczenia terminu na wydanie warunków przyłączenia, nie może być niższa niż 1500 zł za każdy dzień zwłoki. Z kolei w myśl ust. 6 przepisu ustalając wysokość kary pieniężnej Prezes Urzędu uwzględnia stopień szkodliwości czynu, stopień zawinienia oraz dotychczasowe zachowanie podmiotu i jego możliwości finansowe. Mając na uwadze, że nałożona na (...) sp. z o.o. kara została określona w najniższej z możliwych wysokości, przyjąć należy że Prezes Urzędu wszelkie wymienione powyżej okoliczności uwzględniła na korzyść ukaranej spółki. Stwierdzenie spełnienia przesłanek do ukarania, powodowało że nie była dopuszczalna ingerencja Sądu w wymiar kary poniżej ustawowo określonego zagrożenia.

W pkt 2 wniosków odwołania (k. 28) spółka zawarła ewentualny wniosek o odstąpienie od wymierzenia kary. Zestawienie treści tego wniosku z treścią odwołania, wskazuje że dotyczył go także pkt 2 zarzutów (k. 7).

Przed odniesieniem zaistniałego w sprawie stanu faktycznego do przesłanek określonych w art. 56 ust, 6a ustawy pokrótce wyjaśnić należy zasady stosowania instytucji odstąpienia od wymierzenia kary, a także jej cel i zakres kontroli sądowej.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że odstąpienie od wymierzenia kary stanowi wyraz tzw. uznania administracyjnego, rozumianego jako uprawnienie organu do wyboru konsekwencji prawnej. Uznanie to stanowi zatem sferą dyskrecjonalności, w ramach której organ władzy publicznej ma swobodę wyboru skutku prawnego, jaki w konkretnej sprawie będzie wiązał się z zaistnieniem danych okoliczności. Co istotne Prezes Urzędu nie ma obowiązku skorzystania z odstąpienia od wymierzenia kary, nawet wówczas gdy spełnione są przesłanki określone w przywołanym przepisie art. 56 ust.6a ustawy. Wynika to z wykładni literalnej normy, która wskazuje, że Prezes Urzędu jedynie „może” odstąpić od wymierzenia kary pieniężnej. Nie jest to więc tzw. decyzja związana, do której wydania obligują obowiązujące przepisy prawa ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada 2019 r., sygn. akt I NSK 95/18, opubl. system Legalis, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 09 grudnia 2021 r. sygn. akt VII AGa 1040/20, z dnia 16 stycznia 2018 r. sygn. akt VIIAGa 763/18, z dnia 07 września 2016 r. sygn. akt VI ACa 974/15).

Pozostawienie oceny spełnienie przesłanek do odstąpienia od wymierzenia kary pieniężnej organowi regulacyjnemu, nie oznacza jednak, że ocena zasadności i legalności skorzystania z tej instytucji wyłączona jest spod kompetencji sądu ( zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 października 2014 r. sygn. akt III SK 47/13, z dnia 06 lutego 2018 r. sygn. akt III SK 7/17). Należy jednak mieć tu na uwadze, że celem ustawodawcy umieszczającego decyzję w sferze uznania administracyjnego jest poszerzenie władzy organu, a konsekwencji kontrola sądowa w tym wypadku nie może sięgać głęboko, gdyż w innym wypadku instytucja uznania administracyjnego stałaby się iluzoryczna. Jak szeroko uzasadnił to Sąd Najwyższy w sprawie o sygn. akt I NSK 95/18 ( op.cit), należy tu pamiętać że to Prezes Urzędu kształtuje politykę wymiaru kar wobec przedsiębiorców popełniających delikty administracyjne. Dlatego przepis art. 56 ust. 6a ustawy należy interpretować z uwzględnieniem zasady sprawności i rzetelności działania instytucji publicznych, a także zasad równowagi i podziału władzy. Dlatego też interwencja sądu w treść decyzji organu regulacyjnego powinna następować dopiero wtedy, gdy nosi ona znamiona dowolności tj. opiera się na arbitralnych przesłankach, zawiera zdawkowe i ogólnikowe uzasadnienie, odwołuje się do nieudowodnionych informacji itp. Dla takiej ingerencji konieczne jest zatem nie tylko wykazanie, że zachodzą przesłanki spełnione w omawianym przepisie, ale również że organ przekroczył zasady uznania administracyjnego. Szerzej ujmując oznacza to, że Sąd rozpoznający odwołanie od decyzji organu, co prawda jest władny zmienić tę decyzję, jakkolwiek ku temu konieczne jest wykazanie, że podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek, stopień społecznej szkodliwości czynu jest znikomy, a nadto że pozwany organ przekroczył zasady uznania administracyjnego. Należy przy tym pamiętać, że omawiana instytucja stanowi wyjątek, który powinien być stosowany jedynie wówczas, gdy nałożenie na przedsiębiorcę kary pieniężnej na jakimkolwiek poziomie kłóci się z podstawowymi funkcjami kary. Warto w tym miejscu także odnotować, że odstąpienie od wymierzenia kary nie może być mylone i nie może stanowić podstawy do miarkowania kary pieniężnej, a jedynie uprawnia Prezesa urzędu do nie nakładania jej w ogóle. Inaczej ujmując na podstawie tego przepisu nie można obniżyć kary pieniężnej ( zob. wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 15 października 2014 r. III SK 47/13, opubl. LEX nr 1540636).

Przechodząc do podstaw do odstąpienia od wymierzenia kary, to zgodnie z treścią art. 56 ust 6a ustawy to pierwszymi, mogącymi występować alternatywnie przesłankami, jest zaprzestanie naruszania prawa lub realizacja obowiązku przez adresata kary. W stanie faktycznym jak w omawianej sprawie, kiedy to odwołująca nie wydała w terminie warunków przyłączenia wyjaśnić przy tym należy, że na gruncie drugiej z wymienionych podstaw odstąpienia od wymierzenia kary odróżnić należy pojęcie niedopełnienia obowiązku jako przesłanki ogólnej do nałożenia kary pieniężnej, od niewłaściwej realizacji obowiązków ustawowych, co wiążę się min. z nieterminowym lub niepełnym ich wykonaniem. Samo niedopełnienie obowiązków ustawowych wymienionych w art. 56 ust. 1 ustawy uruchamia postępowanie w sprawie nałożenia kary pieniężnej i obliguje Prezesa Urzędu do jej nałożenia, natomiast spóźnione zrealizowanie tych obowiązków stanowi uprawnienie do odstąpienia od wymierzenia kary, którą w innym przypadku Prezes Urzędu byłby obowiązany nałożyć ( zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 października 2014 r. sygn. akt III SK 47/13, sygn. akt III SK 47/13, z dnia 06 lutego 2018 r. sygn. akt III SK 7/17, Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 21 września 2016 r. sygn. akt VI ACa 842/15, z dnia 07 września 2016 r. sygn. akt VI ACa 974/15).

Kolejną, konieczną, przesłanką odstąpienia od wymierzenia kary jest znikomy stopień społecznej szkodliwości czynu. Przesłanka ta nawiązuje do dyrektywy wymiaru kary w koncepcji prawa karnego, dlatego też powszechnie przyjmuje się, że przy jej interpretacji konieczne jest odwołanie się do sposobu weryfikacji stopnia szkodliwości czynu wypracowanego na gruncie art. 115 k.k. Oznacza to konieczność odniesienia się do rodzaju i charakteru naruszonego dobra, rozmiaru wyrządzonej szkody, sposobu i okoliczności popełnienia czynu, wagi naruszonych obowiązków, postaci zamiaru, motywacji sprawcy oraz rodzaju naruszonych reguł ostrożności i stopnia ich naruszenia. Wszystkie te kryteria powinny zostać uwzględnione, aczkolwiek dokonywana ocena ma charakter kompleksowy, odnosi się do całokształtu okoliczności sprawy. Niemniej jednak w orzecznictwie wskazuje się, że jednym z podstawowych czynników mających istotne znaczenie dla dokonania właściwej oceny czynu sprawcy jest rodzaj i charakter naruszonego dobra chronionego prawem ( zob. np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 09 grudnia 2021 r. sygn. akt VII AGa 1040/20, z dnia 16 stycznia 2018 r. sygn. akt VIIAGa 763/18, z dnia 07 września 2016 r. sygn. akt VI ACa 974/15). Powszechnie także przyjmuje się, że przy ocenie przesłanki znikomej szkodliwości społecznej czynu Prezes Urzędu dysponuje pewnym luzem decyzyjnym, a dalej nawet w przypadku stwierdzenia jej ziszczenia się, uznaniem administracyjnym przy wyborze wariantu rozstrzygnięcia tj. nałożenia kary lub odstąpienia od jej wymierzenia.

Niewątpliwie dobrem chronionym w art. 7 ustawy jest terminowość uzyskania przez wnioskodawcę warunków przyłączenia. Rację ma zatem Prezes Urzędu przyjmując, że brak rozpoznania wniosku bezpośrednio oddziałuje na sytuację wnioskodawców, którzy nie znają swej sytuacji prawno-faktycznej związanej realizacją określonej inwestycji przyłączeniowej. Przygotowywany na podstawie wniosku projekt umowy przyłączeniowej określa bowiem wszystkie przewidziane prawem szczegółowe informacje techniczne i ustalone parametry, a w konsekwencji stanowi podstawę rozpoczęcia określonych prac związanych z realizacją przyłączenia. Brak rozpoznania wniosku skutkuje zawieszeniem sytuacji wnioskodawcy, stan niepewności, wstrzymanie ewentualnych zamierzonych działań. Powszechnie zatem przyjmuje się, że każde przekroczenie terminu wydania warunków przyłączenia do sieci jest uciążliwe dla podmiotu ubiegającego się o przyłączenie, albowiem pozbawia go pewności realizacji swoich zamierzeń inwestycyjnych, gdyż wydanie warunków przyłączenia potwierdza gotowość przedsiębiorstwa sieciowego do zawarcia umowy o przyłączenie. Uzyskanie warunków przyłączenia jest istotne dla podmiotu ubiegającego się o przyłączenie, gdyż potwierdza, że przyłączenie jest w ogóle możliwe. Nadto warunki te określają prace i nakłady jakie muszą być spełnione, aby przyłączenie do sieci zostało zrealizowane ( zob. np. wyrok Sądu Okręgowego - Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 8 lutego 2021 r. sygn. akt XVII AmE 25/19, opubl. Legalis nr 2766851, z dnia 24 maja 2021 r. sygn. akt XVII AmE 276/19 Legalis nr 2640226). Dlatego tak istotnym jest rozpoznawanie wniosków o przyłączenie do sieci w terminie, a przepisy obowiązującego prawa mają przeciwdziałać przewlekłości procedury. Wagę terminowości rozpoznania wniosku należy także odnieść do samej sankcji z tym związanej. Ustawodawca przewidział karę za każdy dzień zwłoki.

Już chociażby te okoliczności wskazują, że nie możemy mówić o znikomym stopniu społecznej szkodliwości czynu. Nie mają tu znaczenia ewentualne korzyści finansowe wnioskodawców wynikające z modelu współpracy odwołującej spółki z Gminą K.. Wnioskodawcy składając stosowne wnioski mają prawo oczekiwać, że zostaną one rozpoznane w terminie, i w żadnym wypadku zwłoki w wykonywaniu obowiązków ustawowych przez spółkę nie można uzasadniać korzystnymi warunkami finansowymi przyłączenia do sieci. Te dwie okoliczności nie mają ze sobą żadnego związku. Podobnie za odstąpieniem od wymierzenia kary nie mogą przemawiać próby nakłonienia Gminy K. do zmiany umowy dzierżawy. Jeszcze raz podkreślić należy, że odwołująca nie może zasłaniać się postawą podmiotu trzeciego w zakresie realizacji obowiązków publicznoprawnych, kiedy to w sposób zupełnie dobrowolny ułożyła swoje stosunki z tym podmiotem. Odmienna ocena prowadziłaby do absurdalnej sytuacji, w których każdy przedsiębiorca dla swoich korzyści finansowych mógłby godzić się na poważne ustępstwa kontraktowe, a następnie okoliczność braku możliwości zmiany umowy przywoływać jako argument przemawiający za odstąpieniem od karania.

Na ocenę Sądu nie wpłynęło także to, że ze strony wnioskodawców nie było skarg i wniosków, oraz że byli oni informowani o możliwym przedłużeniu się procedury uzyskania zgody Gminy K.. Wręcz przeciwnie, można uznać że to odwołująca spółka wykorzystując swą konkurencyjną ofertę cenową, zakładała że wnioskodawcy gotowi będą znosić przedłużającą się procedurę określenia warunków przyłączenia. W tym zakresie można domniemywać, że to spółka, zapewniając wnioskodawcom oszczędność kosztów, wykorzystywała swą silniejszą pozycję dopuszczając do przedłużenia się procedury określenia warunków przyłączenia. Co znamienne, naruszenie obowiązującego prawa nie miało charakteru jednorazowego, ale było uporczywe i stanowiło przyjętą, zwykłą praktykę spółki. Świadczy o tym także termin w jakim spółka występowała do Gminy K. o uzyskanie stosownych zgód, który w 11 przypadkach uznanych przez Sąd wynosił średnio 10 dni.

Oceniając z kolei postać zamiaru i motywację sprawcy nie można zdaniem Sądu przypisać spółce celowego działania zmierzającego do niewydania warunków przyłączenia w ustawowym terminie. Okoliczność ta sama w sobie nie może świadczyć jednak o znikomym stopniu społecznej szkodliwości.

Sąd przyjął nadto, że nawet jednodniowa zwłoka w wydaniu warunków przyłączenia wpływa w sposób istotny na sytuację wnioskodawców, może bowiem generować zarówno komplikacje, jak i koszty finansowe po stronie ubiegającego się o wydanie warunków przyłączenia. Tym bardziej stwierdzone w niniejszej sprawie, wielodniowe oczekiwanie na uzyskanie warunków przyłączenia, ponad termin wskazany przez ustawodawcę. Nie można w tym kontekście zapominać, że zwłoka ta nie była następstwem okoliczności zupełnienie niezależnych od strony. Po pierwsze podpisała ona umowę, której treść nie dawała wystarczających gwarancji służących realizacji obowiązków ustawowych, a po drugie sama nie podejmowała działań niezwłocznych, które mogłyby zapobiec zwłoce. Spółka zatem mogła przewidzieć, że wystąpią opóźnienia w określaniu warunków przyłączenia, i z góry się na nie godziła.

Uwzględniając powyższe nie można stwierdzić, że stopień szkodliwości czynów spółki polegających na niewydaniu w ustawowym terminie warunków przyłączenia był znikomy.

Sąd miał nadto na uwadze funkcję kary administracyjnej. W tym zakresie należy pamiętać, że administracyjne kary pieniężne nie mają wyłącznie charakteru sankcji karnych, gdyż ich funkcja nie ogranicza się do represji za naruszenie nakazów i zakazów, ale równie istotna jest jej funkcja prewencyjna i dyscyplinująca. Z jednej strony kara ma zatem być odczuwalną dolegliwością dla ukaranego podmiotu, jako reakcja na naruszenie przepisów prawa, ale także wyraźnym ostrzeżeniem na przyszłość, i to zarówno dla podmiotu karanego, jak i dla całego środowiska (prewencja szczególna i ogólna). Kara ta ma za zadanie motywować adresatów norm prawnych do ich respektowania i służy zapobieżeniu powtórnemu naruszeniu obowiązków w przyszłości. Należy przy tym zgodzić się z twierdzeniem przedstawionym przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 14 lutego 2012 r. sygn. akt III SK 24/11 ( opubl. OSNP 2013/1-2/25), że sankcje pieniężne przewidziane w ustawie nie mają wyłącznie charakteru wymuszająco - prewencyjnego, wobec czego niezasadne jest uznanie, że niedopuszczalne jest nałożenie kary pieniężnej w przypadku zakończenia stanu naruszenia przepisów. Odnosić to należy także do stanu niniejszej sprawy, kiedy to obecnie wiążąca spółkę umowa z Gminą K. zawiera już termin wydania omówionych zgód, co ma przekładać się na terminowość realizacji obowiązków ustawowych prze odwołującą.

Uzupełniająco Sąd wskazuje, że funkcja wychowawcza kary ma ona dwojaki charakter. Z jednej strony jej zadaniem jest wskazanie uczestnikom rynku, jakie działania Prezes Urzędu uznaje za niepożądane, a jakie budzą jego aprobatę. W tym aspekcie kara po pierwsze pełni więc funkcję edukacyjną o wymiarze ogólnym, w stosunku do innych uczestników rynku. Natomiast jej wymiar indywidualny ma zapobiec w przyszłości stosowaniu podobnych naruszeń przez adresata decyzji. Wymierzona kara powinna jednak uwzględniać realizację jej funkcji w danych okolicznościach faktycznych. Jeżeli zatem, jak to ma miejsce w sprawie niniejszej, przedsiębiorca podjął już działania służące zapewnieniu realizacji obowiązków ustawowych w przyszłości, charakter dyscyplinujący nie ma już tak istotnego znaczenia. Jest to jednak okoliczność, która mogłaby przemawiać za obniżeniem wymiaru kary pieniężnej, ale już nie za odstąpieniem od karania. Natomiast jako że w omawianej sprawie kara ta wymierzona została w najniższej ustawowej wysokości, nie miało to przełożenia na wydane rozstrzygnięcie.

Dodatkowo, w nawiązaniu do wskazanych w zarzutach do decyzji przepisów postępowania administracyjnego, Sąd wyjaśnia, że w toku postępowania wywołanego odwołaniem nie ogranicza się jedynie do sprawdzenia prawidłowości postępowania administracyjnego. Przed sądem powszechnym sprawa rozpoznawana jest według reguł kontradyktoryjnego postępowania cywilnego, a przedmiotem nie jest kontrola legalności decyzji administracyjnej, jak to ma miejsce przed sądem administracyjnym. Celem postępowania sądowego jest więc merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy, której przedmiotem jest spór między stronami powstający dopiero po wydaniu decyzji przez Prezesa Urzędu. Do Sądu ostatecznie należy zastosowanie odpowiedniej normy prawa materialnego, na podstawie wyjaśnienia podstawy faktycznej, obejmującej wszystkie elementy faktyczne przewidziane w hipotezie tej normy ( zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 maja 2021 r., sygn. akt I NSKP 7/21, opubl. Lex nr 3225327).

Powyżej przedstawione argumenty wskazują, że nie można uznać aby Prezes Urzędu Regulacji Energetyki wydaną decyzją naruszył tak treści art. 56 ust. 6a ustawy, a następnie granice uznania administracyjnego. Natomiast tylko takie uznanie mogłoby stanowić podstawę do zmiany wydanej decyzji przez Sąd. Wydana decyzja nie ma cech dowolności, a szkodliwość czynu została oceniona poprawnie.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. dokonując ich stosownego rozliczenia.

Na koszty te po stronie odwołującego złożyły się opłata sądowa w wysokości 1.000,00 zł (określona na podstawie ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005 r. Dz.U. Nr 167, poz. 1398), wynagrodzenie pełnomocnika (określone na podstawie § 14 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 r. Dz.U. z 2015 r. poz. 1800) oraz 17,00 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Na koszty pozwanego złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 720,00 zł określone na podstawie § 14 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804).

Sąd przyjął, że strona odwołująca wygrała proces w 16 %, a pozwany w 84 %. Oznacza to, że spółce należny był zwrot kosztów w wysokości 278,00 zł, a Prezesowi Urzędu w wysokości 605,00 zł. Dokonując rozliczenia tych kosztów Sąd w pkt 2 wyroku zasądził od (...) sp. z o.o. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 327,00 zł.

07.03.2023 r.

SSO Małgorzata Brzozowska

Sygn. akt XVII AmE 171/22

ZARZĄDZENIE

(...)

(...)

(...)

07.03.2023 r.

SSO Małgorzata Brzozowska