XVII AmE 172/11 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Okręgowy w Warszawie z 2013-11-29
Sygn. akt XVII AmE 172/11
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 29 listopada 2013 r.
Sąd Okręgowy w Warszawie XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w składzie:
Przewodniczący: SSO Małgorzata Perdion-Kalicka
Protokolant: sekretarz sądowy Jadwiga Skrzyńska
po rozpoznaniu w dniu 18 listopada 2013 r. w Warszawie
na rozprawie
sprawy z odwołania (...) S.A. w B.
przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki
o ustalenie wysokości korekty rocznej kosztów osieroconych
na skutek odwołania od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 29 lipca 2011 r. Nr (...) (...) (...)
I. zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że:
1. określa wysokość środków wraz z odsetkami jaką (...) S.A. w B. jest zobowiązana zwrócić (...) S.A. w związku z tym, że kwota wypłaconych (...) S.A zaliczek na poczet kosztów osieroconych za okres od 1.01.2010 r. do 31.08.2010 r. przewyższa należną kwotę kosztów osieroconych w tym okresie, jako kwotę 11 894 289 zł (jedenaście milionów osiemset dziewięćdziesiąt cztery tysiące dwieście osiemdziesiąt dziewięć złotych);
2. w uzasadnieniu decyzji określa, że:
- koszt wytworzenia w 2010 r. w (...) sp. z o.o. z siedzibą w L. jednej megawatogodziny energii elektrycznej z paliwa gazowego wyniósł 227,34 zł, a nie, jak określono w decyzji 215,39 zł;
- koszt wytworzenia w 2010 r. w (...) S.A. z siedzibą w R. jednej megawatogodziny energii elektrycznej z paliwa gazowego wyniósł 644,38 zł, a nie, jak określono w decyzji 500,76 zł;
- koszt wytworzenia w 2010 r. w (...) S.A. z siedzibą w B. w jednostkach opalanych gazem ziemnym w Oddziale Elektrociepłownia (...) oraz w Oddziale Elektrociepłownia (...) jednej megawatogodziny energii elektrycznej z paliwa gazowego wyniósł 254,64 zł, a nie, jak określono w decyzji 249,59 zł;
II. w pozostałym zakresie odwołanie oddala;
III. zasądza od Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki na rzecz (...) S.A. w B. kwotę 460 zł (czterysta sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.
SSO Małgorzata Perdion-Kalicka
XVII AmE 172/11
UZASADNIENIE
Prezes Urzędu Regulacji Energetyki decyzją z dnia 29 lipca 2011r. na podstawie art. 30 ust. 2 i 5 ustawy z dnia 29 czerwca 2007 r. o zasadach pokrywania kosztów powstałych u wytwórców w związku z przedterminowym rozwiązaniem umów długoterminowych sprzedaży mocy i energii elektrycznej (Dz.U. nr 130, poz. 905 z późn. zm.-dalej jak ustawa (...)) - ustalił dla roku 2010:
1. wysokość korekty rocznej kosztów, o jakich mowa w art. 44 ustawy (...) za okres od 1 stycznia 2010r do 31 sierpnia 2010r dla (...) S.A. w B. (dalej (...)), jako następcy prawnego wytwórcy (...) Sp. z.o.o., powstałych w jednostce opalanej gazem ziemnym, należącej w tym okresie do (...) Sp. z.o.o.- w wysokości 27.884.290 zł, oraz, że kwotę tę (...) otrzyma od (...) S.A. w terminie d 30 września 2011r;
2. wysokość korekty rocznej kosztów, o jakich mowa w art. 44 ustawy (...) za okres od 1 stycznia 2010r do 31 sierpnia 2010r dla (...) S.A. w B., jako następcy prawnego wytwórcy (...) SA, powstałych w jednostce opalanej gazem ziemnym, należącej w tym okresie do (...) SA - w wysokości (-)10.450.529 zł, oraz, że w związku z tym, że wysokość wypłaconych (...) S.A. zaliczek na poczet kosztów osieroconych za okres od 1 stycznia 2010 do 31 sierpnia 2010 przewyższa należną kwotę kosztów osieroconych w tym okresie, (...) jest zobowiązana zwrócić (...) SA na rachunek opłaty przejściowej kwotę różnicy powiększoną o odsetki tj kwotę 11.957.066 zł - w terminie 14 dni;
3. wysokość korekty rocznej kosztów, o jakich mowa w art. 44 ustawy (...) za okres od 1 września 2010r do 31 grudnia 2010r dla wytwórcy (...) S.A. w B., powstałych w jednostce opalanej gazem ziemnym, w Oddziale Elektrociepłownia (...) oraz Oddziale R. w kwocie - w wysokości 10.972.573 zł, oraz, że kwotę tę (...) otrzyma od (...) S.A. w terminie d 30 września 2011r;
(...) S.A. w złożonym odwołaniu zaskarżyła decyzję Prezesa URE w całości zarzucając jej naruszenie:
(i) art. 46 ust. 1 ustawy (...) poprzez jego błędną interpretację polegającą na przyjęciu, że symbol A i-1 wskazany w tym przepisie oznacza faktyczną ilość energii elektrycznej wytworzoną przez danego wytwórcę w roku i-1; wynikającą z ilości gazu ziemnego zakupionego w ramach ilości minimum take, podczas gdy z brzmienia przedmiotowego przepisu jednoznaczni wynika, że symbol Ai-1 wskazany w tym przepisie oznacza ilość energii elektrycznej, wytworzoną przez danego wytwórcę w roku 'i-1', wynikającą z ilości gazu zakupionego na podstawie umowy z dostawcą paliwa gazowego, obowiązującej w roku „i-1”, co doprowadziło do błędnego ustalenia korekty rocznej kosztów z pokrzywdzeniem powoda;
(ii) art. 44 ustawy (...) poprzez niezasadne zastosowanie wzoru wskazanego w tym przepisie przy ustaleniu korekty rocznej kosztów, w sytuacji gdy art. 46 ustawy (...) reguluje sposób obliczania wysokości korekty rocznej kosztów w sposób wyczerpujący, co doprowadziło do błędnego ustalenia korekty rocznej kosztów z pokrzywdzeniem powoda;
( (...)) art. 35 ust. 2 ustawy (...) w związku z art. 46 ust. 6 pkt 2 ustawy (...) poprzez jego błędną interpretację polegającą na braku przyjęcia zasady progresywności przy naliczaniu odsetek zgodnie z art. 35 ust. 2 pkt. 1-3 ustawy (...), co doprowadziło do błędnego ustalenia wysokości odsetek od korekty rocznej kosztów wskazanych w pkt. 2 decyzji;
(iv) art. 35 ust. 3 ustawy (...) w związku z art. 46 ust. 6 pkt 2 ustawy (...) poprzez jego błędną interpretację polegającą na przyjęciu błędnej daty początkowej przy naliczeniu odsetek, co doprowadziło do błędnego ustalenia wysokości odsetek od korekty rocznej kosztów wskazanych w pkt. 2 decyzji;
(v) art. 46 ust. 5 ustawy (...) poprzez jego błędną interpretację polegającą na przyjęciu, że koszt wytworzenia przez Powoda jednej megawatogodziny energii elektrycznej z paliwa gazowego (dalej (...)) nie obejmuje kosztów zarządu związanych z wytworzeniem energii elektrycznej, co doprowadziło do błędnego określenia kosztu wytworzenia w 2010 roku Jednej MWh w (...) S.A. (dalej (...)), (...) sp. z o.o. (dalej (...)) i (...) S.A.;
(vi) art. 28 ust. 3 pkt 2 ustawy z dnia 29 września 1994 roku o rachunkowości (dalej „ustawa o rachunkowości") poprzez niezasadne zastosowanie tego przepisu do obliczania kosztów wytworzenia Jednej MWh - ewentualnie poprzez jego błędną interpretację skutkującą niesłusznym zakwalifikowaniem całości kosztów zarządu przedstawionych przez powoda jako kosztów zarządu ogólnego - i na tej podstawie niezasadny brak uwzględnienia kosztów zarządu przedstawionych przez powoda jako kosztu przy obliczeniu kosztów wytworzenia w 2010 roku Jednej MWh w (...), (...) S.A.;
(vii) art. 7 k.p.a. oraz art. 77 § 1 k.p.a. w związku z art. 80 k.p.a. w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy, poprzez zaniechanie przez Prezesa URE wszechstronnego wyjaśnienia sprawy i rozważenia materiału dowodowego zebranego w sprawie oraz naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów poprzez arbitralne pominiecie przedstawionych przez powoda kosztów zarządu związanych z wytworzeniem energii elektrycznej w 2010 roku, co skutkowało nieprawidłowym określeniem dla powoda kosztu wytworzenia Jednej MWh w 2010 roku;
(viii) art. 107 § 3 k.p.a. w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy, polegające na braku wskazania przez Prezesa URE w uzasadnieniu Decyzji, które dane przedstawione przez powoda stanowiły podstawę obliczenia kosztów Jednej MWh, dlaczego wybrał tylko niektóre z danych zaprezentowanych przez powoda i jego poprzedników prawnych oraz które dane i z jakiego powodu pominął, a w szczególności poprzez brak uzasadnienia w przedmiocie nieuwzględnienia kosztów zarządu powoda, co doprowadziło do nieprawidłowego obliczenia dla powoda - na podstawie wybranych tylko danych - kosztu wytworzenia Jednej MWh w 2010 roku;
(ix) art. 9 k.p.a. oraz art. 11 k.p.a. w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy, poprzez zaniechanie przez Prezesa URE wyjaśnienia w decyzji sposobu kalkulacji kosztu wytworzenia przez Powoda Jednej MWh , a w szczególności poprzez brak odniesienia się do przyczyn pominięcia kosztów zarządu powoda, co skutkowało nieprawidłowym określeniem dla Powoda kosztu wytworzenia Jednej MWh w 2010 roku;
(x) art. 8 k.p.a. w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy, polegające na nieuzasadnionej zmianie praktyki stosowania i interpretacji przepisów prawa i w efekcie rozstrzygania spraw, poprzez uwzględnienie przy obliczaniu korekty rocznej kosztów ilości energii elektrycznej wytworzonej z ilości gazu zakupionego w 2010 roku jedynie w ramach tzw. ilości minimum take, podczas gdy w tożsamym stanie faktycznym i prawnym w decyzjach wydanych w sprawie korekty rocznej kosztów powstałych w jednostkach opalanych gazem ziemnym za rok 2008 Prezes URE uwzględniał wielkość energii elektrycznej wytworzonej z całości faktycznie zakupionego gazu;
(xi) art. 8 k.p.a. w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy, polegające na nieuzasadnionej zmianie praktyki stosowania i interpretacji przepisów prawa i w efekcie rozstrzygania spraw, poprzez pominięcie przez Prezesa URE kosztów zarządu za 2010 rok przy obliczaniu kosztu wytworzenia Jednej MWh przez powoda, podczas gdy w tożsamym stanie faktycznym i prawnym w decyzjach wydanych w sprawie korekty rocznej kosztów powstałych w jednostkach opalanych gazem ziemnym za rok 2008 Prezes URE uwzględniał koszty zarządu przedstawione przez wytwórców;
Wskazując na powyższe naruszenia powód wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji w całości poprzez:
1. ustalenie w pkt 1 decyzji, że kwota korekty wynosi 29.702.619 zł;
2. ustalenie w pkt 2 decyzji, ze kwota korekty wynosi (-) 10.278.227 zł , a kwotą wraz z odsetkami jaką powód winien zwrócić Zarządcy Rozliczeń wynosi 10.812.951,49 zł;
3. ustalenie w pkt 3, że kwota korekty wynosi 12.456.277 zł;
4. zmianę uzasadnienia decyzji w części, poprzez ustalenie, że koszt wytworzenia w 2010r wynosił odpowiednio dla:
- (...) Elektrociepłownia (...) - 227,34 zł, a nie, jak określono w decyzji 215,39 zł;
- (...) Elektrociepłownia (...) - 644,38 zł, a nie, jak określono w decyzji 500,76 zł;
- (...) w Oddziale Elektrociepłownia (...) oraz w Oddziale Elektrociepłownia (...) - 254,64 zł, a nie, jak określono w decyzji 249,59 zł;
Ewentualnie powód wnosił o uchylenie decyzji w całości.
Powód wniósł także o przesłuchanie w charakterze świadka P. S. i B. M. – na okoliczności przyjętej przez powoda metodologii kalkulacji korekty rocznej kosztów zużycia odebranego gazu ziemnego wraz z odsetkami oraz przyjętej przez powoda metodologii i założeń przyjętych do obliczania wielkości kosztów jednej MWh.
Pozwany Prezes URE w odpowiedzi wniósł o oddalenie odwołania.
Prezes URE uzasadniając nie uwzględnienie przy obliczaniu jednostkowego kosztu wytworzenia jednej megawatogodziny energii elektrycznej- kosztów ogólnego zarządu - odwołał się do art. 28 ust 3 ustawy o rachunkowości, który to przepis nie zalicza do kosztów wytworzenia produktu kosztów ogólnego zarządu, które nie są związane z doprowadzeniem produktu do postaci i miejsca, w jakich się znajdują na dzień wyceny.
Odnośnie zarzutu nieprawidłowego naliczenia odsetek Prezes URE zauważył, że przepisy Ustawy nie określają zasad naliczenia odsetek a przepis art. 35 ust. 3 Ustawy (...) ustala, iż odsetki nalicza się od dnia otrzymania przez wytwórcę pierwszej raty zaliczki na dany rok. Według pozwanego wspomniany przepis nakazuje naliczanie odsetek od pełnej kwoty podlegającej zwrotowi od momentu wypłaty pierwszej raty. Gdyby inna była wola ustawodawcy, zostałoby to wyraźnie sformułowane w przepisie przewidującym zasadę proporcjonalnego naliczania odsetek. Pozwany dodał, że mechanizm naliczania odsetek ustalony w art. 35 ustawy (...) nie jest taki sam jak w przypadku kredytów bankowych, z zastosowaniem zmiennych stóp procentowych lub od kwoty pożyczonego kapitału.
Odnośnie zarzutów odwołania opartych na naruszeniu przepisów postępowania administracyjnego Prezes URE wskazał, że Sąd (...) rozpatruje sprawę odwołania merytorycznie, więc ewentualne uchybienie proceduralne nie mają wpływu na ocenę zaskarżonej decyzji.
W zasadniczej kwestii dotyczące sposobu obliczania wysokości korekty rocznej kosztów, Prezes URE odwołał się do argumentacji zawartej w decyzji, w myśl której przepis art. 46 ustawy (...) nie może być odczytywany w oderwaniu od art. 44 tej ustawy. Zdaniem organu korekta roczna dotyczy tylko kosztów, jakie w myśl art. 44 wytwórcy mogą mieć pokrywane pomocą publiczną, czyli tylko tych, które powstają w związku z obowiązkiem odbioru gazu ziemnego na poziomie wynikającym z zakontraktowanej ilości tego paliwa, a więc mogą się odnosić jedynie do ilości gazu ziemnego objętego obowiązkiem odbioru tzw. minimum take a nie całej ilości gazu zakupionego w danym roku na podstawie umowy.
Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:
(...) Sp. z.o.o. oraz (...) S.A. – były przedsiębiorcami energetycznymi, wytwarzającymi energię elektryczną w jednostkach opalanych gazem ziemnym, rozwiązały przed terminem długoterminową umowę sprzedaży energii elektrycznej i mocy zawartą przed 1 maja 2004 r. z (...) S.A., czyli w trybie określonym w ustawie z 29 czerwca 2007 r. o zasadach pokrywania kosztów powstałych u wytwórców w związku z przedterminowym rozwiązaniem umów długoterminowych sprzedaży mocy i energii elektrycznej (ustawa (...)). Jednocześnie miały zawartą przed dniem 1 maja 2004r długoterminowe umowy na dostawy gazu ziemnego, mocą których obowiązkowi zapłaty podlega określona w umowie ilość gazu niezależnie od ilości pobranego gazu (tzw. minimum take).
W wyniku połączenia (...) S.A. i (...) Sp. z.o.o. oraz kilku innych jeszcze spółek - poprzez przejęcie w trybie art. 492§1 pkt 1 k.s.h. przez spółkę (...) S.A. - w dniu 1 września 2010r powstała (...) S.A., która wstąpiła we wszystkie prawa i obowiązki przejmowanych spółek na podstawie art. 494§1 k.s.h. W szczególności (...) S.A. przejmując składniki majątkowe obejmujące jednostki wytwórcze wskazane w Załączniku nr 8 do ustaw (...) stała się beneficjentem pomocy publicznej w zakresie rekompensaty kosztów gazu ponoszonych przez spółki przejmowane.
Średnia cena sprzedaży energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym za rok 2010 osiągnęła poziom 195,32 zł za jedną MWh.
Ustalenia dotyczące korekty określonej w pkt 1 decyzji:
Prezes URE po przeprowadzeniu badania działalności gospodarczej (...) Elektrociepłownia (...) w okresie gdy była samodzielny podmiotem tj 1.01.-31.08.2010r ustalił, że koszt wytworzenia jednej megawatogodziny energii elektrycznej z paliwa gazowego w (...) Elektrociepłownia (...) kształtował się na poziomie 215,39 zł/MWh, czyli że, koszt wytworzenia jednej megawatogodziny energii elektrycznej w (...) Elektrociepłownia (...) był wyższy niż średnia cena jednej megawatogodziny na rynku konkurencyjnym (195,32). Wobec tego Prezes URE przyjął, że nie zachodzą przesłanki określone w art. 46 ust 5 ustawy. Dla wyliczenia kosztu wytworzenia jednej megawatogodziny energii Prezes URE nie uwzględnił kosztów zarządu, ustalając, że tylko koszty stałe i zmienne w kwocie 157.113,50 tys zł stanowią podstawę do wyliczenia kosztu wytworzenia jednej megawatogodziny. Bezsporne było między stronami, że uwzględnienie także kosztów zarządu obok kosztów stałych i zmiennych przy wyliczeniu kosztów wytworzenia jednej megawatogodziny da wynik 227,34 zł/MWh a nie kwotę 215,39 zł/MWh jak ustalił Prezes URE. Również bezsporne było między stronami, że różnica ta, w sprawie niniejszej w żaden sposób nie przekłada się na wielkość korekty rocznej kosztów, gdyż obie wielkości kwalifikują (...) Elektrociepłownia (...) do uzyskania pomocy publicznej z art. 44.
Jednocześnie Prezes URE uznał, że ilość energii elektrycznej wytworzonej przez (...) Elektrociepłownia (...) z gazu ziemnego nabytego w ramach ilości minimum take ukształtowała się w okresie 1.01-31.08.2010r na poziomie 706.755 MWh. Średnioroczny faktyczny koszt gazu ziemnego nabytego w ramach ilości minimum take na jedną megawatogodzinę produkcji wyniósł 188,25 zł /MWh. Średnia cena energii elektrycznej wytworzonej przez (...) Elektrociepłownia (...) w jednostkach opalanych gazem wyniosła 187,48 zł.. Ostateczna kwota kosztów podlegających rozliczeniu w oparciu o przepis art. 44 ustawy (...) w okresie od 1.01.-31.08.2010r wyniosła 38.469.290 zł. W tym samym okresie (...) Elektrociepłowni (...) została wypłacona zaliczka z tytułu kosztów gazu, o których mowa w art. 44 ustawy (...), przy czym do czasu przejęcia spółki tj do dnia 31 sierpnia wypłacono jej 10.585.000 zł,
W wyniku dokonania obliczeń, biorąc pod uwagę powyższe dane Prezes URE ustalił wysokość korekty należnej (...) Elektrociepłownia (...) na poziomie 27.884.290 zł, jako kwotę którą Zarządca Rozliczeń ma zwrócić następcy prawnemu (...) Elektrociepłowni (...) tj. (...) S.A. (kwota kosztów o których mowa w art. 44 [38.469.290 zł] minus kwota zaliczek [10.585.000 zł]).
Ustalenia dotyczące korekty określonej w pkt 2 decyzji:
Prezes URE po przeprowadzeniu badania działalności gospodarczej (...) S.A. w okresie gdy była samodzielny podmiotem tj 1.01.-31.08.2010r ustalił, że koszt wytworzenia jednej megawatogodziny energii elektrycznej z paliwa gazowego w (...) S.A. kształtował się na poziomie 500,76 zł/MWh, czyli że, koszt wytworzenia jednej megawatogodziny energii elektrycznej w (...) Elektrociepłownia (...) był wyższy niż średnia cena jednej megawatogodziny na rynku konkurencyjnym (195,32 zł). Wobec tego Prezes URE przyjął, że nie zachodzą przesłanki określone w art. 46 ust 5 ustawy (...). Dla wyliczenia kosztu wytworzenia jednej megawatogodziny energii Prezes URE nie uwzględnił kosztów zarządu, ustalając, że tylko koszty stałe i zmienne w kwocie 47.474,8 tys. zł stanowią podstawę do wyliczenia kosztu wytworzenia jednej megawatogodziny. Bezsporne było między stronami, że uwzględnienie także kosztów zarządu obok kosztów stałych i zmiennych przy wyliczeniu kosztów wytworzenia jednej megawatogodziny da wynik 644,34 zł/MWh a nie kwotę 500,76 zł/MWh jak ustalił Prezes URE. Również bezsporne było między stronami, że różnica ta, w sprawie niniejszej w żaden sposób nie przekłada się na wielkość korekty rocznej kosztów, gdyż obie wielkości kwalifikują (...) S.A. do uzyskania pomocy publicznej z art. 44.
Jednocześnie Prezes URE uznał, że ilość energii elektrycznej wytworzonej przez (...) S.A.z gazu ziemnego nabytego w ramach ilości minimum take ukształtowała się w okresie 1.01-31.08.2010r na poziomie 80.828 MWh. Średnioroczny faktyczny koszt gazu ziemnego nabytego w ramach ilości minimum take na jedną megawatogodzinę produkcji wyniósł 204,84 zł /MWh. Średnia cena energii elektrycznej wytworzonej przez (...) S.A. w jednostkach opalanych gazem wyniosła 188,80 zł. Ostateczna kwota kosztów podlegających rozliczeniu w oparciu o przepis art. 44 ustawy (...) okresie od 1.01.-31.08.2010r wyniosła 5.132.078 zł. W tym samym okresie (...) S.A. została wypłacona zaliczka z tytułu kosztów gazu, o których mowa w art. 44 ustawy (...), przy czym do czasu przejęcia spółki tj do dnia 31 sierpnia wypłacono jej 15.582.607zł.
W wyniku dokonania obliczeń, biorąc pod uwagę powyższe dane Prezes URE ustalił wysokość korekty dla (...) S.A. na poziomie (-) 10.450.529 zł jako kwotę, którą następca prawny (...) Elektrociepłowni (...) tj. (...) S.A. ma zwrócić Zarządcy Rozliczeń (kwota kosztów o których mowa w art. 44 [5.132.078 zł] minus kwota zaliczek [15.582.607 zł]). Od tak wyliczonej kwoty Prezes URE obliczył odsetki wynikające z art. 35 ustawy (...), określając je na poziomie 10,894 % i licząc je od dnia wypłaty pierwszej zaliczki do dnia wydania decyzji, co dało kwotę 1.506.537 zł. W ostateczności po dodaniu kwoty odsetek do kwoty korekty kosztów, Prezes URE ustalił kwotę zwrotu na rzecz Zarządcy Rozliczeń w wysokości 11.957.066 zł.
Ustalenia dotyczące korekty określonej w pkt 3 decyzji:
Prezes URE po przeprowadzeniu badania działalności gospodarczej (...) S.A. w okresie gdy wstąpiła ona w prawa i obowiązki przejętych spółek objętych pomocą przewidzianą w ustawie (...) tj 1.09.-31.12.2010r ustalił, że koszt wytworzenia jednej megawatogodziny energii elektrycznej z paliwa gazowego w (...) S.A. kształtował się na poziomie 248,59 zł/MWh, czyli że, koszt wytworzenia jednej megawatogodziny energii elektrycznej w (...) S.A. był wyższy niż średnia cena jednej megawatogodziny na rynku konkurencyjnym (195,32 zł). Wobec tego Prezes URE przyjął, że nie zachodzą przesłanki określone w art. 46 ust 5 ustawy. Dla wyliczenia kosztu wytworzenia jednej megawatogodziny energii Prezes URE nie uwzględnił kosztów zarządu, ustalając, że tylko koszty stałe i zmienne w kwocie 168.233,99 tys zł stanowią podstawę do wyliczenia kosztu wytworzenia jednej megawatogodziny. Bezsporne było między stronami, że uwzględnienie także kosztów zarządu obok kosztów stałych i zmiennych przy wyliczeniu kosztów wytworzenia jednej megawatogodziny da wynik 254,64 zł/MWh a nie kwotę 248,59 zł/MWh jak ustalił Prezes URE. Również bezsporne było między stronami, że różnica ta, w sprawie niniejszej w żaden sposób nie przekłada się na wielkość korekty rocznej kosztów, gdyż obie wielkości kwalifikują (...) S.A. do uzyskania pomocy publicznej z art. 44.
Jednocześnie Prezes URE uznał, że ilość energii elektrycznej wytworzonej przez (...) S.A. z gazu ziemnego nabytego w ramach ilości minimum take ukształtowała się w okresie 1.09.-31.12.2010r na poziomie 654.902,91 MWh. Średnioroczny faktyczny koszt gazu ziemnego nabytego w ramach ilości minimum take na jedną megawatogodzinę produkcji wyniósł 192,43 zł /MWh. Średnia cena energii elektrycznej wytworzonej przez (...) S.A. w jednostkach opalanych gazem wyniosła 179,61 zł. Ostateczna kwota kosztów podlegających rozliczeniu w oparciu o przepis art. 44 ustawy (...) w okresie od 1.09.-31.12.2010r wyniosła 37.140.180 zł. W tym samym okresie (...) S.A. została wypłacona zaliczka z tytułu kosztów gazu, o których mowa w art. 44 ustawy (...), w wysokości 26.167.607 zł.
W wyniku dokonania obliczeń, biorąc pod uwagę powyższe dane Prezes URE ustalił wysokość korekty należnej (...) S.A. za okres 1.09.-31.12.2010r na poziomie 10.972.573 zł - jako kwotę, którą Zarządca Rozliczeń ma zwrócić (...) S.A. (kwota kosztów, o których mowa w art. 44 [37.140.180 zł], minus kwota otrzymanych zaliczek [26.167.607 zł]).
Powyższy stan faktyczny był bezsporny między stronami a spór w zasadzie dotyczył kwestii oceny prawnej. W szczególności sporna było między stronami jaką ilość gazu należy przyjąć dla pojęcia minimum take, czy koszty zarządu winny być wliczane do kosztów wytworzenie jednej megawatogodziny energii elektrycznej oraz jak należy wyliczać kwotę odsetek w odniesieniu do ujemnej korekty, skutkiem której wytwórca zobowiązany jest do zwrotu kwoty korekty na rzecz Zarządy Rozliczeń. Wobec bezsporności wartość kalkulacji korekty rocznej kosztów zużycia odebranego gazu ziemnego wraz z odsetkami oraz wielkości kosztów jednej MWh, o ile przyjąć, że prawidłowa jest interpretacji przepisów ustawy dokonana przez powoda, zbędne było w ocenie Sądu przeprowadzanie dowodów z zeznań świadków zgłoszonych na okoliczność metodologii dokonania tych wyliczeń przez powoda.
Sąd zważył, co następuje:
Stosownie do powołanej wyżej ustawy (...) Elektrociepłownia (...) oraz (...) S.A.- uzyskały uprawnienie do otrzymywania środków na pokrycie kosztów powstałych u nich przed rozwiązaniem umów długoterminowych, które nie znalazły pokrycia w uzyskiwanych przez spółki dochodach tzw. kosztów osieroconych, a na Prezesa URE nałożony został obowiązek dokonywania korekty rocznej wysokości tych kosztów, przy czym w odniesieniu do jednostek opalanych gazem ziemnym takich jak spółki będące poprzednikami prawnymi powoda w sprawie niniejszej, które zawarły długoterminowe umowy na dostawę gazu ziemnego przed dniem 1 maja 2004 r w związku z obowiązkiem odbioru gazu ziemnego na poziomie wynikającym z zakontraktowanej ilości tego paliwa, dodatkowo przewidziano w ustawie uprawnienie do otrzymania środków na pokrycie kosztów zużycia odebranego gazu ziemnego i kosztów nieodebranego gazu ziemnego (art. 44 ustawy (...)). Stosownie do treści art. 46 ustawy (...) Prezes URE, do dnia 31 lipca każdego roku kalendarzowego w drodze decyzji administracyjnej, ustala dla takich wytwórców wysokość korekty rocznej kosztów, o których mowa w art. 44 dla roku poprzedzającego dany rok kalendarzowy. Przy czym w przypadku, gdy w danym roku średnia cena jednej megawatogodziny energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym jest wyższa niż koszty wytworzenia jednej megawatogodziny przez takiego wytwórcę nie wypłaca mu się kwot na pokrycie kosztów, o których mowa w art. 44 (art. 46 ust.5 ustawy (...)). Sytuacja taka jednak w sprawie niniejszej nie zachodzi, gdyż koszt wytworzenia jednej megawatogodziny u wytwórców objętych postępowaniem w sprawie niniejszej był wyższy niż średnia cena jednej megawatogodziny energii na rynku konkurencyjnym.
W postępowaniu sądowym wszczętym na skutek odwołania powoda, powód dowodzi, że Prezes URE błędnie wyliczył koszt wytworzenia jednej megawatogodziny energii elektrycznej z paliwa gazowego, przy czym dokonanie wyliczeń zgodnie z wnioskiem powoda nie wpłynie na zmianę decyzji (okoliczność bezsporna), gdyż w dalszym ciągu wartość kosztu wytworzenia jednej megawatogodziny przez powoda będzie niższa niż średnia cena jednej megawatogodziny energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym.
Zasadniczo należy stwierdzić, że pomimo tego, że kwestia ta znalazła swój wyraz jedynie w uzasadnieniu decyzji, to wobec treści orzeczenia Sądu Apelacyjnego w Warszawie, wyrażanego w sprawi postanowieniu z dnia 4 października 2012r w sprawie sygn. akt VI ACa 1821/12, zapadłego w sprawie o podobnym stanie faktycznym, dopuszczalne jest aby Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, rozstrzygnął tę kwestię merytorycznie. Podobnie na dopuszczalność zaskarżenia tylko uzasadnienia decyzji wskazywał między innymi Sąd Najwyższy w uchwale III CZP 35/94 z dnia 7 marca 1994r, w której stwierdził, że „decyzja urzędu antymonopolowego może być zaskarżona w części dotyczącej uzasadnienia”. Ponadto Sąd Najwyższy w tejże uchwale stwierdził m. in. że „(…) uzasadnienie jest obligatoryjnym składnikiem decyzji administracyjnej, stanowiąc konieczny element tej formy załatwienia sprawy – rozstrzygnięcia co do jej istoty w całości lub części albo zakończenia w inny sposób postępowania w danej instancji. Oprócz funkcji czysto formalnej, polegającej tylko na opisie i wytłumaczeniu treści ujętej w rozstrzygnięciu (osnowie), uzasadnienie spełnia jednak przede wszystkim rolę materialno-prawną. Jako nieodzowny człon decyzji (normy indywidualnej) ma ono – na równi z samym rozstrzygnięciem – moc wiążącą wywołując określone, wielokroć bardzo doniosłe skutki prawne (…).
Odnosząc się merytorycznie do spornej kwestii rozstrzygniętą w uzasadnieniu decyzji a dotyczącej metodologii obliczenia jednostkowego kosztu wytworzenia jednej megawatogodziny to zdaniem Sądu decyzja w tym zakresie jest błędna.
Zgodnie z brzmieniem art. 46 ust. 5 ustawy o (...), w przypadku, gdy w danym roku średnia cena jednej megawatogodziny energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym, ogłoszona przez Prezesa URE na podstawie art. 23 ust. 2 pkt 18 lit. b ustawy – prawo energetyczne, jest wyższa niż koszty wytworzenia jednej megawatogodziny przez danego wytwórcę wymienionego w załączniku nr 8 do ustawy, nie wypłaca się kwot na pokrycie kosztów, o których mowa w art. 44. W takim przypadku wytwórca, który otrzymał zaliczki na podstawie art. 45 ustawy o (...), obowiązany jest do ich zwrotu w terminie określonym w art. 34 ust. 1 pkt 1 ustawy. Stosownie natomiast do treści art. 44 ustawy o (...) kwoty na pokrycie kosztów zużycia odebranego gazu ziemnego i kosztów nieodebranego gazu ziemnego ustala się dla wytwórców wymienionych w załączniku nr 8 do ustawy o (...), którzy zawarli długoterminowe umowy na dostawę gazu ziemnego przed dniem 1 maja 2004 r. Zatem zawarcie umowy na dostawę gazu ziemnego jest warunkiem koniecznym do otrzymania środków na pokrycie kosztów wynikających z takiej umowy, co powód niewątpliwie spełnia a co nie było kwestionowane przez żadną ze stron.
Zasadniczo ustawa o (...) nie zawiera definicji pojęcia kosztu wytworzenia jednej megawatogodziny przez danego wytwórcę a przepis art. 46 ust. 5 ustawy o (...) jest jedynym przepisem tego aktu prawnego, w którym pojawia się instytucja kosztów wytworzenia. Ustawa nie odsyła także do innych aktów prawnych, które zawierałyby definicję tego pojęcia, w szczególności brak jest w zakresie rozumienia terminu Jednostkowego Kosztu Wytworzenia odesłania do ustawy o rachunkowości.
Do rozmienia tego pojęcia odniósł się Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały III SZP 1/12 z dnia 15 stycznia 2013 r., który stwierdził m. in.: „(…) ustawa nie zawiera (…) definicji legalnej kosztów wytworzenia. Jest to pojęcie nieostre, któremu w zależności od kontekstu można nadać różne znaczenie (…). Zasadniczo o tym, jakie koszty wejdą w skład kosztów wytworzenia, decyduje przyjęta metoda kalkulacji i jej cel. Kalkulacja dokonywana na potrzeby ewidencji i sprawozdawczości będzie opierać się na przepisach ustawy o rachunkowości, a w konsekwencji to przepisy tej ustawy będą określały, jakie wartości wchodzą w skład kosztu wytworzenia produktu .. (...) kolei kalkulacja dokonywana na potrzeby podejmowania decyzji biznesowych (kalkulacja decyzyjna) będzie miała na celu ustalenie pełnego kosztu wytworzenia. Nie ma wówczas znaczenia, co przepisy prawa kwalifikują jako koszt wytworzenia. (…) Możliwe jest zatem definiowanie kosztów wytworzenia 1 MWh energii elektrycznej z art. 46 ust. 5 ustawy o (...) na różne sposoby”. Niemniej jednak w tej samej uchwale Sąd Najwyższy kategorycznie opowiedział się przeciwko stosowaniu dla potrzeb wykładni jednostkowego kosztu wytworzenia, o jakim mowa w ustawie (...), przepisów ustawy o rachunkowości. Sąd odwołał się w tym zakresie do ogólnych reguł wykładni, które nie pozwalają na odwoływanie się do definicji legalnych pojęć zawartych w innych aktach prawnych (tu ustawy o rachunkowości) o ile definicje te zawarte są w aktach, które nie są źródłem danej instytucji prawnej bądź nie są aktem podstawowym dla danej dziedziny. Oznacza to w sprawie niniejszej, że nie jest możliwe i prawidłowe odwołanie się przy wykładni art. 46 ust. 5 ustawy o (...) do art. 28 ust. 3 ustawy o rachunkowości.
Jak to zostało wyżej powiedziane sama ustawa o (...) nie odsyła w zakresie rozumienia pojęcia jednostkowego kosztu wytworzenia do ustawy o rachunkowości (podczas gdy czyni to wprost np. odnośnie rozumienia pojęcia grupy kapitałowej). Ustawa o rachunkowości nie jest bowiem ani rodzajowo ani systemowo bliska przepisom ustawy o (...), a ponadto cel i przedmiot jej regulacji jest inny od celu i przedmiotu regulacji ustawy o (...), w tym w szczególności art. 46 ust. 5 ustawy o (...). Pojęciu kosztów wytworzenia z art. 46 ust 5 należy więc nadać autonomiczne znaczenie (str 25 uzasadnienia uchwały).
W konsekwencji należy przyjąć, że pojęcie jednostkowego kosztu wytworzenia nie podlega interpretacji z punktu widzenia regulacji ustawy o rachunkowości, jak twierdził pozwany Prezes URE w zaskarżone decyzji i co stało się podstawą jego rozstrzygnięcia. W szczególności nieuprawnione więc było twierdzenie Prezesa URE oparte na zastosowanym art. 28 ust 3 ustawy o rachunkowości, że do obliczenia jednostkowego kosztu wytworzenia nie uwzględnia się kosztów zarządu.
Konieczne jest więc rozstrzygnięcie, czy koszty zarządu, które Prezes URE pominął w ustalaniu jednostkowego kosztu wytworzenia muszą być brane w kalkulacji tej wielkości czy też nie.
Sąd w składzie niniejszym stoi na stanowisku, że istotnie koszty zarządu powinny być brane pod uwagę w kalkulacji kosztu wytworzenia jednej megawatogodziny. Należy się w tym zakresie odwołać do celu, jakiemu miały służyć kontrakty długoterminowe, które producenci energii elektrycznej musieli rozwiązać i czemu służy instytucja kosztów osieroconych i reguła pokrywania kosztów zużycia odebranego gazu ziemnego i nieodebranego gazu ziemnego.
Biorąc pod uwagę cel ustawy, jakim zasadniczo jest pomoc publiczna, która ma służyć uniknięciu strat związanych z dokonanymi wcześniej inwestycjami, to prowadzona analiza ex-post powinna umożliwiać dostosowywanie wysokości tej pomocy do panujących realiów rynku. Zatem to nie zasady rachunkowości a faktyczne koszty wytworzenia powinny decydować o wartości jednostkowego kosztu wytworzenia.
Warto w tym miejscu odwołać się również do wartości, do jakiej jednostkowy koszt wytworzenia, w myśl zasady wyrażonej w art. 46 ust 5 ustawy (...), jest odnoszony. Mianowicie na potrzeby ustalania czy w danym roku wytwórcy należna jest rekompensata gazowa porównuje się jednostkowy koszt wytworzenia z ogłoszoną przez Prezesa URE średnią ceną jednej megawatogodziny energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym. Przepis ten służy wyłączeniu mechanizmu wsparcia w sytuacji, gdy wytwórca mógł pokryć poniesione koszty wytworzenia energii elektrycznej sprzedając energię na rynku konkurencyjnym (innymi słowy czy cena energii na rynku konkurencyjnym pozwoliłaby na pokrycie kosztów wytworzenia tej energii). Mając powyższe na względzie zdaniem Sądu za zasadne należy uznać stanowisko, że interpretując pojęcie jednostkowego kosztu wytworzenia należy zastosować metodykę kalkulacji ceny sprzedaży energii elektrycznej, tak aby odnieść do siebie wartości porównywalne. Nie budzi wątpliwości, że przy kalkulacji ceny uwzględnia się wszystkie koszty, w tym koszty zarządu, powiększone o określoną marżę, gdyż wartość ta ma zbilansować wszystkie koszty związane z wyprodukowaniem produktu a także uwzględnić zysk producenta, jako podstawowego bodźca wszelkich przedsięwzięć gospodarczych. Rachunek ekonomiczny musi więc uwzględniać wszelkie ponoszone koszty, tak aby znalazły one pokrycie w cenie. Skoro więc średnia cena jednej megawatogodziny na rynku konkurencyjnym z całą pewnością zawiera wkalkulowane w nią wszelkie koszty wytworzenia, to muszą się w niej znaleźć też koszty zarządu, to także logiczne jest, że na potrzeby ustalenia jednostkowego kosztu wytworzenia jednej megawatogodziny energii przez powoda i spółki, których jest następcą prawnym należy uwzględnić ich koszty zarządu. Inaczej mówiąc skoro wszystkie koszty (w tym koszty zarządu) ponoszone przez wytwórców którzy generują średnią cenę energii na rynku konkurencyjnym są w tej cenie uwzględniane, to także te same koszty muszą być brane pod uwagę przy wyliczaniu jednostkowego kosztu wytworzenia energii przez powoda.
Warto w tym miejscu podkreślić, że dotychczasowe stanowisko Prezesa URE w kwestii uwzględniania w obliczaniu jednostkowego kosztu wytworzenia kosztów zarządu było odmienne. Prezes uwzględnił owe koszty w korekcie za poprzednie lata.
Powyższe pozwala na stwierdzenie nie tylko na braku podstaw do pominięcia przez Prezesa URE kosztów zarządu w kalkulacji jednostkowego kosztu wytworzenia ale pozwala także na przypisanie niekonsekwencji działaniu Prezesa URE poprzez ustalanie kosztów wytworzenia tego samego produktu w postępowaniach toczących się na podstawie tych samych przepisów w sposób odmienny.
Kolejnym argumentem, który przemawia za uznaniem stanowiska Prezesa URE wyrażonego w przedmiotowej decyzji za nieprawidłowe, jest stosowanie przez niego w odniesieniu do obliczenia kosztów wytworzenia energii elektrycznej na potrzeby innych kalkulacji tj. ustalania taryfy na ciepło takiej metodologii, która uwzględnia koszt zarządu jako koszty wytworzenia energii elektrycznej. Brak jest w tej sytuacji logicznych i uzasadnionych podstaw aby przy kalkulacji wysokość korekty rocznej kosztów powstałych w jednostkach opalanych gazem ziemnym, pomijać koszty zarządu w wyliczaniu kosztu wytworzenia energii elektrycznej.
Biorąc pod uwagę powyższe rozważania Sąd zmienił uzasadnienie przedmiotowej decyzji, w części obejmującej wyliczenie jednostkowego kosztu wytworzenia, poprzez uwzględnienie w nim wskazanych przez powoda kosztów zarządu wynoszących w 2010 roku odpowiednio dla poszczególnych spółek:
- (...) sp. z o.o. - 227,34 zł, a nie jak określono w decyzji 215,39 zł;
- (...) S.A. - 644,38 zł, a nie jak określono w decyzji 500,76 zł;
- (...) S.A. w Oddziale Elektrociepłownia (...) oraz w Oddziale Elektrociepłownia (...) - 254,64 zł, a nie jak określono w decyzji 249,59 zł.
Rozważając natomiast kwestionowany przez powoda sposób interpretacji przepisu art. 46 ust. 1 ustawy o (...) dokonany przez Prezesa URE w zaskarżonej decyzji, to należy uznać, że jest on prawidłowy.
Nie budzi w sprawie wątpliwości, o czym wyżej, że powód (a w zasadzie jego poprzednicy prawni) uzyskał uprawnienie do otrzymywania środków na pokrycie kosztów powstałych u jego poprzedników prawnych przed rozwiązaniem umów długoterminowych, które nie znalazły pokrycia w uzyskiwanych przez spółkę dochodach tzw. kosztów osieroconych, a na Prezesa URE nałożony został obowiązek dokonywania korekty rocznej wysokości tych kosztów, przy czym w odniesieniu do jednostek opalanych gazem ziemnym takich jak powód, które zawarły długoterminowe umowy na dostawę gazu ziemnego przed dniem 1 maja 2004 r w związku z obowiązkiem odbioru gazu ziemnego na poziomie wynikającym z zakontraktowanej ilości tego paliwa, dodatkowo przewidziano w ustawie (...) uprawnienie do otrzymania środków na pokrycie kosztów zużycia odebranego gazu ziemnego i kosztów nieodebranego gazu ziemnego (art. 44 ustawy (...)). Stosownie do treści art. 46 ustawy (...) Prezes URE, do dnia 31 lipca każdego roku kalendarzowego w drodze decyzji administracyjnej, ustala dla takiego wytwórcy wysokość korekty rocznej kosztów, o których mowa w art. 44 dla roku poprzedzającego dany rok kalendarzowy. Decyzja ta może wskazywać na wysokość należnej uprawnionemu wytwórcy dopłaty do już wypłaconych zaliczek (korekta dodatnia) albo określać kwotę jaką uprawniony wytwórca musi zwrócić (korekta ujemna). Mechanizm „korekty rocznej kosztów” wynika z tego, że zaliczki wypłacane są uprawnionym wytwórcom na podstawie wartości prognozowanych, a ostateczne rozliczenie kosztów gazowych, dokonywane korektą, uwzględnia faktyczne ilości energii oraz rzeczywiście poniesione koszty. Przy czym w przypadku, gdy w danym roku średnia cena jednej megawatogodziny energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym jest wyższa niż koszty wytworzenia jednej megawatogodziny przez takiego wytwórcę nie wypłaca mu się kwot na pokrycie kosztów gazowych, o których mowa w art. 44 (art. 46 ust.5 ustawy (...)).
Szczegółowo wysokość korekty rocznej oblicza się według wzoru:
ΔKOgaz(i-1) = KOgaz(i-1) - KOgazf(i-1)
gdzie poszczególne symbole oznaczają:
KOgaz(i-1) -kwota kosztów, o których mowa w art. 44, dla roku "i-1", obliczana według wzoru:
KOgaz(i-1) = Ai-1[(Jkg(i-1) - Jkw(i-1)) - (Cg(i-1) - Cw(i-1))]Wg
gdzie poszczególne symbole oznaczają:
Ai-1 -ilość energii elektrycznej wytworzoną przez danego wytwórcę w roku "i-1", wynikającą z ilości gazu zakupionego na podstawie umowy z dostawcą paliwa gazowego, obowiązującej w roku i-1",
Jkg(i-1) -średnioroczny faktyczny koszt gazu na jedną megawatogodzinę produkcji w roku "i-1" poniesiony przez danego wytwórcę, obliczony z uwzględnieniem całości opłat poniesionych w roku "i-1" na rzecz dostawcy gazu oraz kosztów przesyłu gazu,
Jkw(i-1) -średnioroczny jednostkowy koszt węgla zużywanego na wytworzenie jednej megawatogodziny energii elektrycznej w roku "i-1" u wytwórców eksploatujących jednostki centralnie dysponowane opalane węglem, z uwzględnieniem kosztów transportu węgla,
Cg(i-1) -średnią cenę energii elektrycznej wytworzonej przez danego wytwórcę w jednostkach opalanych gazem w roku "i-1",
Cw(i-1) -średnią cenę energii elektrycznej wytworzonej w jednostkach centralnie dysponowanych opalanych węglem w roku "i-1",
Wg -współczynnik korygujący, którego wartość wynosi:
-1 dla wytwórców nabywających gaz ziemny pochodzący ze złóż krajowych,
- dla pozostałych wytwórców,
gdzie:
Jkgk(i-1) -średnioroczny koszt gazu ziemnego dla wytwórców nabywających gaz ziemny pochodzący ze złóż krajowych w roku "i-1" obliczony z uwzględnieniem poniesionych kosztów jego dostarczania, wyrażony w złotych na MWh,
Jkgs(i-1) -średnioroczny koszt gazu ziemnego dla pozostałych wytwórców w roku "i-1" obliczony z uwzględnieniem poniesionych kosztów jego dostarczania, wyrażony w złotych na MWh,
Kogazf(i-1) -kwota zaliczki wypłaconej wytwórcy za rok "i-1" z tytułu pokrycia kosztów, o których mowa w art. 44.
W ocenie Powoda, Prezes URE błędne zinterpretował przepis art. 46 ust. 1 ustawy o (...), dlatego że przyjął, iż wielkość Ai-1, określona w tym przepisie to ilość energii elektrycznej wyprodukowanej z paliwa gazowego nabytego przez powoda w ilości odpowiadającej ilości gazu ziemnego nabytego w ramach obowiązku zapłaty za określoną ilość gazu ziemnego, niezależnie od ilości pobranego gazu („minimalna ilość gazu” - minimum take) podczas gdy, zdaniem powoda z brzmienia art. 46 ust. 1 ustawy o (...) wynika iż wielkość Ai-1 to ilość energii elektrycznej wyprodukowanej z paliwa gazowego łącznie nabytego przez powoda w poprzednim roku.
W ocenie Sądu, nie sposób zgodzić się ze stanowiskiem powoda, jakoby Prezes URE wydając przedmiotową decyzję naruszył art. 46 ust. 1 ustawy o (...). Interpretacja treści przepisu art. 46 ust. 1 ustawy o (...) jak słusznie wskazał Prezes URE nie może być dokonywana w oderwaniu od brzmienia art. 44 ustawy o (...). Zgodnie z treścią art. 46 ust. 1 ustawy o (...), wysokość korekty rocznej dotyczy kosztów, o których mowa w art. 44 ustawy o (...). Z kolei przepis art. 44 ustawy o (...) stanowi, że dla wytwórców, którzy zawarli długoterminowe umowy na dostawę gazu ziemnego przed dniem 1 maja 2004 r., ustala się, w związku z obowiązkiem odbioru gazu ziemnego na poziomie wynikającym z zakontraktowanej ilości tego paliwa, koszty na pokrycie kosztów zużycia odebranego gazu ziemnego i kosztów nieodebranego gazu ziemnego. Zatem ustawodawca konstruując ów przepis zdecydował, że wysokość korekty rocznej kosztów może jedynie odnosić się do ilości gazu ziemnego objętego obowiązkiem odbioru (Minimalna Ilość Gazu), a nie jak twierdzi Powód – do całej ilości gazu zakupionej w danym roku na podstawie umowy.
Co więcej, już sam wzór na obliczenie kwoty na pokrycie kosztów zużycia odebranego gazu ziemnego oraz kosztów nieodebranego gazu ziemnego przestawiony w art. 44 został określony następująco:
KOgaz = A(Jkg - Jkw)Wg
gdzie poszczególne symbole oznaczają:
A -ilość energii elektrycznej (w megawatogodzinach) możliwej do wytworzenia przez wytwórcę wymienionego w załączniku nr 8 do ustawy z gazu ziemnego nabytego w ramach obowiązku zapłaty za określoną ilość gazu ziemnego, niezależnie od ilości pobranego gazu,
Jkg -średnioroczny koszt gazu ziemnego nabytego w ramach obowiązku zapłaty za określoną jego ilość, niezależnie od ilości pobranego gazu na podstawie umowy zawartej przed dniem 1 maja 2004 r., dla danego wytwórcy obliczony z uwzględnieniem poniesionych kosztów jego dostarczania, wyrażony w złotych na MWh,
Jkw -średnioroczny koszt węgla zużywanego na wytworzenie energii elektrycznej w jednostkach wytwórczych centralnie dysponowanych opalanych węglem na terenie Rzeczypospolitej Polskiej obliczony z uwzględnieniem kosztów jego transportu, wyrażony w złotych na MWh,
Wg -współczynnik korygujący, którego wartość wynosi:
-1 dla wytwórców nabywających gaz ziemny pochodzący ze złóż krajowych,
- dla pozostałych wytwórców, gdzie:
Jkgk -średnioroczny koszt gazu ziemnego dla wytwórców nabywających gaz ziemny pochodzący ze złóż krajowych w danym roku obliczony z uwzględnieniem poniesionych kosztów jego dostarczania, wyrażony w złotych na MWh,
Jkgs -średnioroczny koszt gazu ziemnego dla pozostałych wytwórców w danym roku obliczony z uwzględnieniem poniesionych kosztów jego dostarczania, wyrażony w złotych na MWh.
Jak wynika z powyższego, mechanizm wsparcia dla kosztów gazowych z rozdziału 6 ustawy o (...) został unormowany następująco. Kwotę z art. 44 ustawy o (...) stanowi iloczyn trzech wartości. Pierwsza to zmienna ilość MWh, jaką uprawniony wytwórca mógł wytworzyć z zakontraktowanej w umowie „bierz lub płać” ilości gazu ziemnego. Drugą zmienną stanowi różnica między średniorocznym kosztem zakupu paliwa gazowego przez danego wytwórcę w przeliczeniu na 1 MWh a średniorocznym kosztem węgla zużytego na wytworzenie 1 MWh z pewnej kategorii elektrowni węglowych. Konstrukcja tej zmiennej opiera się na wspomnianym wcześniej założeniu, zgodnie z którym koszt paliwa gazowego potrzebnego do wytworzenia 1 MWh jest wyższy od kosztu węgla koniecznego do wytworzenia takiej samej ilości energii. Trzecią zmienną jest współczynnik korygujący, którego wartość zależy od źródła pochodzenia gazu zużywanego przez wytwórcę energii.
W ocenie Sądu, analizowany przepis art. 46 ust. 1 ustawy o (...) pozostaje w ścisłym związku z art. 44 ustawy o (...) i nie może być interpretowany w oderwaniu od tego przepisu. Co za tym idzie, ilość energii elektrycznej wytworzona przez danego wytwórcę w roku "i-1", wynikająca z ilości gazu zakupionego na podstawie umowy z dostawcą paliwa gazowego, obowiązującej w roku i-1 powinna być określona zgodnie i w oparciu o art. 44 ustawy o (...).
Przyjęcie stanowiska powoda, że przy wyliczaniu korekty rocznej powinno uwzględniać się ilość energii elektrycznej wyprodukowanej z paliwa gazowego na poziomie przewyższającym wielkość zakontraktowanej ilości tego paliwa, wiązałoby się z powstaniem sprzeczności norm wynikających z przepisów art. 44 ustawy o (...) oraz art. 46 ust. 1 ustawy o (...).
Warto w tym miejscu dla poparcia powyższego stanowiska odwołać się do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 15 stycznia 2013 r. sygn. akt III SZP 1/12 który w uzasadnieniu stwierdził, że „ stosowanie wzoru z art. 46 ust. 1 ustawy, zgodnie z literalną wykładnią tego przepisu, bez stosownych modyfikacji, mogłoby zatem prowadzić do rozstrzygnięcia przedmiotowego zagadnienia prawnego w sposób sprzeczny z art. 107 (...), a w konsekwencji do wydania orzeczenia niezgodnego z prawem unijnym. Dlatego konieczne jest odstąpienie od wykładni językowej art. 46 ust. 1 ustawy o (...) (…) oraz odwołanie się do wykładni funkcjonalnej, celowościowej oraz systemowej i nadanie niektórym ze zdefiniowanych w ustawie zmiennych znaczenia uwzględniającego kontekst, w jakim mechanizm wsparcia dla kosztów gazowych funkcjonował (…)".
Prawidłowość interpretacji art. 46 ust. 1 ustawy o (...) dokonanej w decyzji przez Prezesa URE potwierdza także Decyzja Komisji Europejskiej z dnia 25 września 2007 r. w sprawie pomocy państwa udzielonej przez Polskę w ramach umów długoterminowych sprzedaży mocy i energii elektrycznej oraz pomocy państwa, której Polska planuje udzielić w ramach rekompensaty z tytułu dobrowolnego rozwiązania umów długoterminowych sprzedaży mocy i energii elektrycznej (Dz. Urz. z dnia 28 marca 2009, L 83/1). W decyzji tej Komisja stwierdza między innymi, że ustawa o (...) przewiduje nową kategorię kosztów osieroconych dla wytwórców, którzy zawarli długoterminowe umowy na dostawy gazu, zawierające klauzulę typu „bierz lub płać” (motyw 144). Omawiając w decyzji sposób kalkulacji maksymalnych rekompensat za nową kategorię kosztów osieroconych oraz sposób korygowania tych rekompensat, komisja stwierdza, że postanowienia ustawy o (...) (dotyczące zasad wypłaty rekompensat) mają zastosowanie tylko do ilości gazu uzyskiwanego na warunkach „bierz lub płać”, które w momencie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej były już zakontraktowane. Zdaniem Komisji dalsze ilości gazu zakontraktowane na warunkach „bierz lub płać” przez tego samego wytwórcę po przystąpieniu nie mogą stanowić podstawy do wypłaty rekompensat. Z kolei, jeżeli ilość gazu uzyskiwana na warunkach „bierz lub płać” zmniejszyła się po przystąpieniu, jest to uwzględniane przy wypłacie rekompensat.
Kolejnym i zasadniczym dla sprawy argumentem przemawiającym za stanowiskiem pozwanego w zakresie prawidłowości interpretacji przepisu art. 46 ust. 1 ustawy o (...) jest dyspozycja art. 46 ust. 2 ustawy o (...). Zgodnie z tym przepisem w obliczeniach korekt, o których mowa w ust. 1, nie uwzględnia się kosztów wynikających ze zmian wprowadzonych do umowy długoterminowej na dostawę gazu, o której mowa w art. 44 ustawy o (...), po dniu wejścia w życie ustawy, skutkujących zwiększeniem ilości gazu ziemnego podlegającego obowiązkowi zapłaty za tę ilość gazu, niezależnie od ilości pobranego gazu. Analiza przepisu art. 46 ust. 2 prowadzi do wniosku, że rozliczenie ilości energii elektrycznej wytworzonej z paliwa gazowego nie będzie dotyczyć energii elektrycznej wytworzonej z całej zakupionej w danym roku ilości gazu, a jedynie z tej ilości gazu ziemnego, która była zakontraktowana do dnia wejścia w życie ustawy o (...). Przyjęcie stanowiska Powoda w kontekście analizy art. 46 ust. 2 ustawy o (...) nie spowodowałoby, że Prezes URE uwzględniłby większą ilość gazu ziemnego podlegającego obowiązkowi zapłaty z tytułu kosztów wynikających ze zmian wprowadzonych do umowy długoterminowej na dostawę gazu. A co więcej, oparcie się na interpretacji Powoda w zakresie art. 46 ust. 1 ustawy o (...), w istocie doprowadziłoby do sytuacji, że przepis ten przestałby mieć zastosowanie i zostałby niejako „wyeliminowany” z obrotu prawnego.
Reasumując nie ulega wątpliwości w ocenie Sądu, że ustawodawca w art. 46 ust. 1 ustawy o (...), umieścił zapis, który miał na celu obliczenie kosztów, jakie wytwórcy mogą mieć pokrywane w ramach pomocy publicznej, a które powstają w związku z obowiązkiem odbioru gazu ziemnego na poziomie wynikającym z zakontraktowanej ilości paliwa. Niewątpliwie w świetle powyższych rozważań koszty te odnoszą się jedynie do ilości gazu ziemnego objętego obowiązkiem odbioru a nie do całej ilości gazu ziemnego zakupionego w danym roku na podstawie umów, a zatem rekompensata za koszty osierocone nie może być udzielona w kwocie wyższej niż wynika to z ilości energii elektrycznej wytworzonej z ilości gazu objętej klauzulą „ minimum take”.
Z uwagi na powyższe, Sąd orzekł o oddaleniu odwołania Powoda w zakresie dotyczącym żądania zmiany sentencji decyzji Prezesa URE w odniesieniu do wielkości kosztów podlegających zwrotowi na rzecz powoda oraz na rzecz Zarządcy Rozliczeń.
Odnośnie zarzutu nieprawidłowego naliczenia odsetek od kwoty podlegającej zwrotowi na rzecz Zarządcy Rozliczeń (pkt 2 decyzji), to Sąd uznał zarzuty powoda za uzasadnione tylko w części.
Słusznie Prezes URE zauważył, że przepisy Ustawy nie określają zasad naliczenia odsetek a przepis art. 35 ust. 3 Ustawy (...) określa, iż odsetki nalicza się od dnia otrzymania przez wytwórcę pierwszej raty zaliczki na dany rok. Według pozwanego wspomniany przepis nakazuje naliczanie odsetek od pełnej kwoty podlegającej zwrotowi od momentu wypłaty pierwszej raty. Stanowisko to jest nieprawidłowe, gdyż naliczanie odsetek powinno być dokonywane odrębnie od daty wypłaty każdej raty.
Niewątpliwie odsetki stanowią opłatę za korzystanie z kapitału, który się wytwórcy nie należy i dlatego za używanie tego kapitału winien on uiścić opłatę w formie odsetek. Logiczne jest więc, że oplata winna następować od momentu, w którym strona zobowiązana do zapłaty odsetek kapitał otrzymała. Dopiero bowiem od dnia wypłaty kolejnych rat określone kwoty wpływały na rachunek powoda jednocześnie obniżając saldo rachunku Zarządcy Rozliczeń. Również dopiero z datą wpływu raty na rachunek powoda stawało się wymagalne ewentualne roszczenie o jej zwrot. Zdaniem Sądu logiczna wykładnia, odwołująca się do istoty instytucji odsetek nie może prowadzić do dosłownego stosowania przepisu art. 35 ust 3 ustawy (...). Należy przyjąć, że przepis ten wskazuje jedynie, że pomimo tego, że korekta dotyczy całego roku, odsetki należy liczyć nie od początku roku czy od jakiejś innej daty, ale od daty w której uprawniony otrzymał zaliczkę. Niewątpliwie w sytuacji, w której kwota podlegająca zwrotowi będzie niższa lub równa kwocie pierwszej raty zaliczki odsetki w całości można obliczyć w oparciu o dosłowne brzmienie przepisu. W innych sytuacjach, gdy kwota zwrotu przekracza wartość pierwszej raty zaliczki odsetki winny być liczone adekwatnie do terminu w jakim zaliczka podlegająca zwrotowi została uiszczona.
Niewątpliwie w sprawie niniejszej datą uiszczenia pierwszej raty zaliczki był dzień 2.04.210r, ale skoro w dacie tej strona powodowa nie posiadała jeszcze całego kapitału, który obowiązana jest zwrócić, to i odsetki od tej daty muszą być ograniczone do kwoty którą strona dysponowała. W sprawie niniejszej była to kwota 7.791.303,50 zł. Odsetki od tej kwoty należne w stawce procentowej 10,984% do daty decyzji (483 dni) stanowiły kwotę 1.132.465 zł. Dalszą część kwoty, którą powód zobowiązany jest zwrócić tj 2.659.225,50 zł (jest to różnica pomiędzy kwotą podlegającą zwrotowi tj 10.450.529 a kwotą 7.791.303,50 od której odsetki były naliczane już od daty wpłaty pierwszej transzy zaliczki) otrzymał w dniu 5.07.2010r, i co do tej kwoty jest to początkowa data od jakiej należy liczyć odsetki. Kwota odsetek w stawce procentowej 10.984% do dnia wydania decyzji (tj za 389 dni) wyniosła 311.295,20 zł. Suma tak wyliczonych odsetek, które powód winien zwrócić Zarządcy Rozliczeń wyniosła 1.443.760 zł. W konsekwencji kwota podlegająca zwrotowi, na która składała się kwota odsetek i kwota nienależnie pobranej zaliczki wyniosła 11.894.289 zł.
Sąd nie znalazł natomiast podstaw do przyjęcia dalej idącej interpretacji dotyczącej sposobu liczenia odsetek prezentowanej przez powoda, w szczególności, co do faktu istnienia w każdym przypadku zwrotu wypłaconej zaliczki - kwoty wolnej od odsetek, nawet wówczas, gdy różnica pomiędzy kwotą należnych kosztów osieroconych a wypłaconymi zaliczkami jest większa niż 35%. W tym zakresie należy odwołać się do językowych metod wykładni. Z treści art. 35 ust 2 zd 1 wynika, że zasady naliczania odsetek określone w punktach 1 do 3 odnoszą się do innych stanów faktycznych, tj gdy różnica kwoty wypłaconej a należnej kosztów osieroconych wynosi odpowiednio: w pkt 1) - takiego stanu, gdy różnica wnosi mniej niż 35%, w pkt 2) - gdy różnica wynosi nie mniej niż 35% i nie więcej niż 60 % i w pkt 3) - gdy różnica jest większa niż 60%. Wyraźne rozróżnienie trzech różnych sytuacji nie pozwala zastosować zwolnienia od obowiązku uiszczenia odsetek przewidzianego dla sytuacji opisanej w pkt 1 ust 2 do stanów faktycznych opisanych w pkt 2 i 3, dla których normy prawne są kompletne i stanowią o wysokości odsetek należnych w opisanych tam sytuacjach. Nie można do zupełnych i skończonych przepisów jakimi są pkt 2 i 3 art. 35 ust 2 stosować zasady przewidzianej w pkt 1 dla innego stanu faktycznego.
Zdaniem Sądu przepis art. 35 ust 2 pkt 1 wyraźnie stanowi, że nie nalicza się odsetek tylko wówczas, gdy różnica pomiędzy kosztami osieroconymi a wypłaconymi zaliczkami wynosi mniej niż 35%. Gdyby wolą ustawodawcy było, tak jak wywodzi powód, zwolnić wytwórcę od obowiązku zapłaty odsetek niezależnie od wielości tej różnicy, to wyraziłby to pojęciem kwoty wolnej od odsetek w sposób jednoznaczny, tak jak czynią to inne ustawy np. ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Dla dokonania wykładni tego przepisu warto wskazać, że odsetki pełnią w tym wypadku rolę odsetek karnych - sankcji za nieprawidłowe szacowanie należnych kosztów osieroconych za dany rok. Jeśli bowiem wytwórca szacuje, że wartość kosztów osieroconych będzie niższa od należnych mu zaliczek, to może nie pobierać zaliczki. Nie mogą wszak zaliczki stanowić dla wytwórcy formy nieoprocentowanego kredytowanie jego działalności ze środków publicznych. O ile ustawodawca dopuszcza, że błąd oszacowania należnych kosztów osieroconych jest mniejszy niż 35% mieści się w dopuszczalnych granicach z racji możliwości zaistnienia niezależnych od wytwórcy okoliczności (np. ceny węgla, średniej ceny energii itp) i z tego powodu zwalnia wytwórcę z obowiązku uiszczenia odsetek, to już wyższe nieoszacowanie nie znajduje uzasadnienia dla zwolnienia. Tak więc przekroczenie progu niedoszacowania o ponad 35% jest obarczone sankcją w postaci obowiązku uiszczenia odsetek od całej kwoty różnicy a nie tyko nadwyżki ponad 35%.
Mając na uwadze powyższe, Sad orzekł jak w wyroku.
O kosztach postępowania orzeczono w oparciu o art. 108 § 1 k.p.c., obciążając nimi stronę, która uległa z znacznej części swojemu przeciwnikowi na podstawie art. 100 k.p.c. Stosownie do treści tego przepisu, w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań Sąd może j włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania. Na podstawie art. 98 § 3 w zw. z art. 99 k.p.c. do kosztów tych zaliczono koszty zastępstwa procesowego powoda w wysokości 360 zł określonej w § 18 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu oraz opłatę od pozwu (100 zł).
SSO Małgorzata Perdion-Kalicka
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Warszawie
Osoba, która wytworzyła informację: Małgorzata Perdion-Kalicka
Data wytworzenia informacji: