Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 lipca 2021 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

Przewodniczący –

Sędzia SO Andrzej Turliński

po rozpoznaniu 14 lipca 2021 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z odwołania (...) sp. z o.o. w J.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania (...) sp. z o.o. w J. od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 15 lutego 2019 r. Nr (...) (...)

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od (...) sp. z o.o. w J. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720 zł (siedemset dwadzieścia złotych) z tytułu zwrotu kosztów procesu.

Sędzia SO Andrzej Turliński

Sygn. akt XVII AmE 186/19

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 15 lutego 2019 r. Nr (...) (...)Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (Prezes URE, pozwany) na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 12 w związku z art. 56 ust. 2, ust. 3, ust. 6 i ust. 6a ustawy z 19 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz.U. z 2018 r. poz. 755 z późn. zm.) oraz art. 104 k.p.a. po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej (...) Sp. z o.o z siedzibą w J. (powód, przedsiębiorca) za nieprzestrzeganie obowiązków wynikających z koncesji na wytwarzanie energii elektrycznej w instalacjach odnawialnego źródła energii, udzielonej decyzją Prezesa URE z dnia 17 marca 2004 r. nr (...) z późn. zm. w związku z brakiem pozwoleń wodnoprawnych na wytwarzanie energii w Elektrowni (...) i w Elektrowni (...) orzekł, że powód naruszył warunek 2.3 koncesji na wytwarzanie energii elektrycznej w instalacjach odnawialnego źródła energii, udzielonej decyzją Prezesa URE z dnia 17 marca 2004 r. nr (...) z późn. zm. wytwarzając energię elektryczną w Elektrowni (...) w okresie od 31 lipca 2016 r. do 15 lutego 2019 r. bez wymaganego ustawą Prawo wodne pozwolenia wodnoprawnego, co stanowi naruszenie art. 56 ust. 1 pkt 12 ustawy Prawo energetyczne – pkt 1 decyzji.

W pkt 2 decyzji Prezes URE orzekł, że powód naruszył warunek 2.3 koncesji na wytwarzanie energii elektrycznej w instalacjach odnawialnego źródła energii, udzielonej decyzji Prezesa URE z dnia 17 marca 2004 r. Nr (...) z późn. zm. wytwarzając energię elektryczną w Elektrowni (...) w okresie od 31 marca 2016 r. do 25 maja 2016 r. bez wymaganego ustawą Prawo wodne pozwolenia wodnoprawnego, co stanowi naruszenie art. 56 ust. 1 pkt 12 ustawy Prawo energetyczne.

Za zachowanie określone w pkt 1 Prezes URE wymierzył powodowi karę pieniężną w wysokości 2000 zł, co stanowi (...) przychodu z działalności koncesjonowanej w zakresie wytwarzania energii elektrycznej osiągniętego w 2018 r. – pkt 3 decyzji.

Za zachowanie określone w pkt 2, na podstawie art. 56 ust. 6a ustawy Prawo energetyczne Prezes URE odstąpił od wymierzenia powodowi kary pieniężnej – pkt 4 decyzji.

Od ww. decyzji powód wniósł odwołanie zaskarżając decyzję w całości.

Zarzucił Prezesowi URE naruszenie prawa materialnego – art. 56 ust. 1 pkt 12 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 775 z późn. zm.) przez jego zastosowanie wskutek błędnej wykładni polegającej na przyjęciu, że wytwarzanie przez powoda energii elektrycznej w Elektrowni (...) i w Elektrowni (...), bez wymaganego ustawą Prawo wodne pozwolenia wodnoprawnego, stanowi nieprzestrzeganie przez powoda obowiązków wynikających z pkt 2.3 koncesji na wytwarzanie energii elektrycznej w instalacjach odnawialnego źródła energii, udzielonej powodowi decyzją Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 17 marca 2004 r. Nr (...) z późniejszymi zmianami.

Powód wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości oraz zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W odpowiedzi pozwany wniósł o oddalenie odwołania oraz zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Wniósł także o dopuszczenie oraz przeprowadzenie dowodu z:

a)  dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, przesłanych Sądowi na podstawie art. 479 ⁴⁸ § 2 k.p.c. – na okoliczność prawidłowości zaskarżonej decyzji,

b)  decyzji z dnia 27 stycznia 2014 r. Nr (...)oraz z dnia 25 września 2017 r. Nr (...) (...) – na okoliczność obowiązków koncesyjnych powoda,

c)  decyzji określających powodowi wysokość opłaty podwyższonej za pobór wody z wód rzeki W. do celów energetycznych dla Elektrowni (...) za I – III kwartał 2018 r. – na okoliczność nieposiadania przez powoda wykonalnego pozwolenia wodnoprawnego,

d)  decyzji z dnia 21 marca 2019 r, uchylającej decyzję Prezydenta Miasta K. z dnia 5 października 2016 r. Nr (...) i przekazującą sprawę do ponownego rozpoznania przez organ I instancji – na okoliczność nieposiadania przez powoda wykonalnego pozwolenia wodnoprawnego.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny.

(...) Sp. z o.o z siedzibą w J. prowadzi działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania energii elektrycznej w instalacjach odnawialnego źródła energii, na podstawie koncesji na wytwarzanie energii elektrycznej udzielonej decyzją Prezesa URE z dnia 17 marca 2004 r. Nr (...) z późn. zm.

Zgodnie z warunkiem 2.3. udzielonej koncesji przedsiębiorca jest zobowiązany do przestrzegania obowiązujących przepisów, w tym przepisów o ochronie środowiska i bezpieczeństwie ekologicznym, a także wydanych na ich podstawie przepisów wykonawczych (przed zmianą koncesji w dniu 25 września 2017 r. decyzją Prezesa URE Nr (...) (...) powyższy warunek posiadał numer 2.1.2).

Powód prowadząc działalność polegającą na wytwarzaniu energii elektrycznej w Elektrowni (...) i w Elektrowni (...) nie posiadał wymaganych przepisami ustawy - Prawo wodne pozwoleń wodnoprawnych na szczególne korzystanie z wód W. do celów energetycznych.

Zgodnie z art. 122 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 37 pkt 5 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz.U, z 2017 r. poz. 1121 z późn. zm.) dalej Prawo wodne, pozwolenie wodnoprawne jest wymagane na korzystanie z wód do celów energetycznych.

Natomiast zgodnie z art. 389 ust. 1 w związku z art. 35 ust. 3 pkt 6 obowiązującej od 1 stycznia 2018 r. ustawy Prawo wodne z dnia 20 lipca 2017 r., dalej Nowe Prawo Wodne, pozwolenie wodnoprawne jest wymagane na usługi wodne, w szczególności na korzystanie z wód do celów energetyki, w tym energetyki wodnej.

Od 31 marca 2016 r. powód wytwarzał energię elektryczną w Elektrowni (...) bez wymaganego pozwolenia wodnoprawnego, a od 31 lipca 2016 r. taka sama sytuacja dotyczyła Elektrowni (...).

Dnia 31 lipca 2016 r. wygasło dotychczasowe pozwolenie wodnoprawne udzielone decyzją Prezydenta Miasta K. z dnia 9 lipca 2003 r. Zakładowi (...) S.A. (obecnie (...) Sp. z o.o.) na korzystanie z wód rzeki W. w km 80 + 875, do celów energetycznych w Elektrowni (...).

Decyzją z dnia 28 października 2016 r. (k. 257 akt adm.) Prezydent Miasta K. stwierdził wygaśnięcie decyzji Prezydenta Miasta K. z dnia 9 lipca 2003 r. udzielającej przedsiębiorcy pozwolenia wodnoprawnego na korzystanie z wód rzeki W. w km 80 + 875 do celów energetycznych w Elektrowni (...).

W dniu 5 października 2016 r. (k. 122 - 125 akt adm.) decyzją Prezydenta Miasta K. zostało udzielone przedsiębiorcy nowe pozwolenie wodnoprawne na potrzeby wytwarzania energii elektrycznej w Elektrowni (...). W decyzji Prezydent zobowiązał przedsiębiorcę do szeregu obowiązków, w tym obowiązku partycypowania w kosztach utrzymania Stopnia Wodnego D. w wysokości 10% kosztów faktycznie poniesionych przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w K., dalej (...), na utrzymanie stopnia (jazu wraz z górnym i dolnym stanowiskiem, przepławki, śluzy z awanportami górnym i dolnym).

Od powyższej decyzji powód złożył odwołanie w części dotyczącej partycypowania w kosztach, wnosząc o uchylenie decyzji w tej części i orzeczenie co do istoty sprawy poprzez nałożenie na niego obowiązku uczestniczenia w kosztach utrzymania jazu piętrzącego w wysokości 10% kosztów faktycznie poniesionych przez (...) (k. 126 – 128V)

Ponadto odwołanie od decyzji złożył (...) podnosząc, że zaskarżona decyzja nie uwzględnia bariery odwadniającej oraz, że obowiązek partycypacji powinien zostać nałożony od daty złożenia wniosku o wydanie pozwolenia wodnoprawnego.

Decyzją z 10 lutego 2017 r. (k. 129 - 130 akt adm.) Dyrektor (...) w K. uchylił zaskarżoną decyzję w całości i przekazał sprawę organowi I instancji do ponownego rozpatrzenia.

Powyższe rozstrzygnięcie zostało przez przedsiębiorcę zaskarżone do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w K. skargą z dnia 14 marca 2017 r. (k. 131 – 137 akt adm.).

Wojewódzki Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 27 lipca 2017 r. sygn. akt SA/Kr478/17 (k. 49 akt adm.) oddalił przedmiotową skargę. Uzasadniając oddalenie skargi WSA odniósł się w pierwszej kolejności do zarzutu przekroczenia przez organ odwoławczy zakresu zaskarżenia, zwracając uwagę, że oprócz przedsiębiorcy odwołanie od decyzji złożył także (...).

W dniu 24 października 2017 r. (k. 40 – 48 akt adm.) przedsiębiorca wniósł do Naczelnego Sądu Administracyjnego skargę kasacyjną, zaskarżając w całości wyrok WSA w Krakowie.

Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 27 czerwca 2018 r. sygn. akt II OSK 3210/17 (k. 186 akt adm.) uchylił zaskarżony wyrok WSA oraz zaskarżoną decyzję z dnia 10 lutego 2017 r. Dyrektora (...) w K., uchylającą w całości pozwolenie wodnoprawne udzielone przedsiębiorcy. NSA podkreślił że Dyrektor (...) w K. nie zastosował w sposób prawidłowy art. 138 § 2 k.p.a., ponieważ w opinii NSA nie było podstaw do przekazania sprawy do ponownego rozpatrzenia organowi I instancji. NSA za niezasadny natomiast uznał zarzut przedsiębiorcy naruszenia zasady skargowości i trwałości decyzji ostatecznych uznając prawo organu odwoławczego do rozpatrywania odwołania od decyzji w całości w związku z zaskarżeniem decyzji w całości przez (...).

NSA podkreślił, że rozpoznając na nowo odwołanie wniesione przez przedsiębiorcę i (...) w K. od decyzji Prezydenta Miasta K. z 5 października 2016 r. organ odwoławczy rozważy, czy konieczne będzie przeprowadzenie postępowania uzupełniającego, w szczególności w odniesieniu do spornej kwestii sposobu i zakresu partycypacji, a następnie wyda decyzję rozstrzygającą sprawę w całości co do meritum.

Dnia 31 marca 2016 r. wygasło dotychczasowe pozwolenie wodnoprawne udzielone decyzją Wojewody (...) z dnia 2 czerwca 2004 r. Zakładowi (...) (obecnie: (...) Sp. z o.o.) na korzystanie z wód rzeki W. w km 92 + 150, do celów energetycznych w Elektrowni (...).

Decyzją z dnia 20 czerwca 2016 r. Marszałek Województwa (...) stwierdził wygaśnięcie pozwolenia wodnoprawnego na korzystanie z wód rzeki W. w km 92 + 150 do celów energetycznych w Elektrowni (...) udzielonego przedsiębiorcy decyzją Wojewody (...) z dnia 2 czerwca 2004 r. z powodu upływu terminu na jaki zostało wydane.

W dniu 25 maja 2016 r. (k. 99 – 101V akt adm.) decyzją Marszałka Województwa (...) w punkcie pierwszym decyzji zostało udzielone przedsiębiorcy nowe pozwolenie wodnoprawne na potrzeby wytwarzania energii elektrycznej w Elektrowni (...). W punkcie drugim Marszałek nałożył na przedsiębiorcę szereg obowiązków, w tym obowiązek partycypowania w kosztach utrzymania Stopnia Wodnego Przewóz ponoszonych przez (...) w wysokości 10% przychodu Elektrowni (...) z produkcji energii elektrycznej netto. Podstawą prawną ustalenia obowiązków wymienionych w punkcie drugim decyzji był przepis art. 128 ust. 2 pkt 3 Prawa wodnego, stanowiący, że w razie potrzeby w pozwoleniu wodnoprawnym, dodatkowo ustala się obowiązek uczestniczenia w kosztach utrzymania urządzeń wodnych, stosownie do odnoszonych korzyści.

Przedsiębiorca złożył odwołanie od decyzji z dnia 25 maja 2016 r. (k. 102 – 105V akt adm.) ograniczając je do części decyzji udzielającej pozwolenia wodnoprawnego, w której zostały określone dodatkowe obowiązki przedsiębiorcy związane z partycypowaniem w kosztach utrzymania Stopnia Wodnego Przewóz i pokrywania kosztów likwidacji ujemnych skutków piętrzenia wody z tym stopniu wodnym.

Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej decyzją z dnia 18 października 2016 r. (k. 106 – 109 akt adm.) uchylił w całości decyzję organu pierwszej instancji z dnia 25 maja 2016 r. i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia.

Powyższe rozstrzygnięcie zostało przez przedsiębiorcę zaskarżone do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W.. Wojewódzki Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 16 marca 2017 r. sygn. akt IV SA/Wa 3285/16 (k. 69 akt adm.) oddalił przedmiotową skargę. W dniu 14 lipca 2017 r. (k. 62 – 68 akt adm.) przedsiębiorca wniósł do Naczelnego Sądu Administracyjnego skargę kasacyjną, zaskarżając w całości wyrok WSA w Warszawie.

Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 17 maja 2018 r. sygn. akt II OSK 3009/17 (k. 179 akt adm.) uchylił zaskarżony wyrok WSA oraz zaskarżoną decyzję z 18 października 2016 r. Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej, uchylając w całości pozwolenie wodnoprawne udzielone przedsiębiorcy. NSA podkreślił, że z istoty postępowania odwoławczego wynika, że jest ono oparte na zasadzie skargowości, a tym samym organ odwoławczy nie może działać z urzędu. W sytuacji gdy decyzja zawiera wyodrębnione samodzielnie rozstrzygnięcie, to strona ma prawo odwołać się zarówno od całej decyzji jak też ograniczyć ten środek zaskarżenia do jej fragmentu jeżeli ten fragment nie wpływa na treść pozostałych rozstrzygnięć objętych decyzją mogących samodzielnie funkcjonować w obrocie prawnym. NSA zaznaczył, że jeżeli strona nie zaakceptuje wybranej części decyzji i jedynie w tym zakresie wnosi odwołanie to należy przyjmować, że decyzja w pozostałej niezaskarżonej części staje się ostateczna z upływem terminu odwołania. NSA podkreślił, że w sytuacji zaskarżenia przez przedsiębiorcę decyzji udzielającej pozwolenia wodnoprawnego jedynie w zakresie nałożonych obowiązków partycypowania w kosztach utrzymania urządzeń wodnych, brak jest przeszkód do przyjmowania, że pozostałe elementy tej decyzji nie mogą funkcjonować samodzielnie. Zatem ograniczyło to możliwość ingerencji organu odwoławczego względem pozostałej, niezaskarżonej części decyzji.

W świetle wyroku NSA należy uznać, że przedsiębiorca posiada od 25 maja 2016 r. aktualne pozwolenie wodnoprawne na potrzeby wytwarzania energii elektrycznej w Elektrowni (...), a Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej rozpozna odwołanie przedsiębiorcy od decyzji udzielającej pozwolenia wodnoprawnego w zakresie w tym odwołaniu wskazanym, dotyczącym w szczególności zasad partycypacji w kosztach utrzymania Stopnia Wodnego Przewóz.

Przedsiębiorca wytwarza energię elektryczną w Elektrowni (...) bez wymaganego pozwolenia wodnoprawnego od dnia 31 lipca 2016 r., w którym wygasło dotychczasowe pozwolenie wodnoprawne udzielone decyzją Prezydenta Miasta K. z dnia 9 lipca 2003 r.

Przedsiębiorca wytwarzał energię elektryczną w Elektrowni (...) bez wymaganego pozwolenia wodnoprawnego przez 54 dni od dnia 31 marca 2016 r., w którym wygasło dotychczasowe pozwolenia wodnoprawne udzielone decyzją Wojewody (...) z dnia 2 czerwca 2004 r., do dnia 25 maja 2016 r., w którym decyzją Marszałka Województwa (...) udzielone zostało nowe pozwolenie wodnoprawne (k. 99 – 101V akt adm.).

Zgodnie z art. 122 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 37 pkt 5 Prawa wodnego pozwolenie wodnoprawne jest wymagane na korzystanie z wód do celów energetycznych.

Natomiast zgodnie z art. 389 ust. 1 w związku z 35 ust. 3 pkt 6 obowiązującego od 1 stycznia 2018 r. Nowego Prawa Wodnego pozwolenie wodnoprawne jest wymagane na usługi wodne, w szczególności na korzystanie z wód do celów energetyki, w tym energetyki wodnej.

W analizowanej sprawie bezsporne jest, że przedsiębiorca nie posiadał przez 54 dni pozwolenia wodnoprawnego na pobór i zrzut wody w celu wytwarzania energii elektrycznej w Elektrowni (...), natomiast od 31 lipca 2016 r. do dnia wydania decyzji czyli ponad 2,5 roku nie posiadał pozwolenia wodnoprawnego na wytwarzanie energii elektrycznej w Elektrowni (...).

Prowadzenie koncesjonowanej działalności polegającej na wytwarzaniu energii elektrycznej w elektrowniach wodnych zgodnie z prawem wodnym wymaga posiadania pozwolenia wodnoprawnego. Zatem wytwarzanie energii elektrycznej w odnawialnych źródłach energii bez wymaganych pozwoleń wodnoprawnych narusza postanowienia ustawy Prawo wodne i Nowe prawo wodne.

Sąd zważył, co następuje.

Zaskarżona decyzja jest prawidłowa, a odwołanie podlega oddaleniu.

Zgodnie z ważnym i skutecznym wobec powoda postanowieniem 2.3 koncesji udzielonej decyzją pozwanego z dnia 14 marca 2004 r. z późn. zm. (k. 40 – 51 akt adm.) koncesjonariusz jest obowiązany do przestrzegania obowiązujących przepisów, w tym przepisów o ochronie środowiska i bezpieczeństwie ekologicznym, a także wydanych na ich podstawie przepisach wykonawczych.

Według unormowania art. 56 ust.1 pkt 12 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (tekst jednolity Dz.U. z 2019 r. poz. 755 z późn. zm.) karze pieniężnej podlega ten, kto nie przestrzega obowiązków wynikających z koncesji. W świetle wykładni Sądu Najwyższego, z którą Sąd orzekający w pełni się zgadza, nałożenie na koncesjonariusza kary pieniężnej za nieprzestrzeganie obowiązku koncesyjnego jest dopuszczalne także wtedy, gdy obowiązek ten można zrekonstruować z przepisów powszechnie obowiązującego prawa dotyczących działalności koncesjonowanej (tak Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 9 lipca 2019 r sygn. akt I NSZP 1/19). Użyte w art. 56 ust. 1 pkt 12 PE sformułowanie dookreślenia obowiązków koncesjonariusza jako „wynikających z koncesji” nie może być rozumiane w sposób, że to koncesja jest samoistnym, wyłącznym i autonomicznym źródłem obowiązku powodowego koncesjonariusza. W polskim systemie prawnym obowiązki prawne nakładane są na podmioty prawa na podstawie ustawy. Z tego powodu każda decyzja administracyjna nakładająca na te podmioty określone obowiązki musi być umocowana we właściwej ustawowej podstawie prawnej. Dlatego Prezes UKE wydając decyzje o udzieleniu koncesji, jedynie uszczegóławia w jej treści obowiązki konkretnego koncesjonariusza wynikające z ustawy.

W świetle powyższego analizowane postanowienie 2.3 koncesji udzielonej powodowi jak najbardziej spełnia powyższy wymóg systemowy i stanowi źródło obowiązku powoda, którego naruszenie jest podstawą do wymierzenia kary pieniężnej z art. 56 ust. 1 pkt 12 PE.

W analizowanym postanowieniu 2.3 udzielona powodowi koncesja odsyła do przepisów o ochronie środowiska. Przepisy te znajdują się między innymi w ustawie z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (tekst jednolity Dz.U. z 2018 r. poz. 2268). W szczególności już art. 1 tego prawa zostało określone, że ustawa reguluje gospodarowanie wodami zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju, w szczególności kształtowanie i ochronę zasobów wodnych, korzystanie z wód oraz zarządzanie zasobami wodnymi. W komentarzu do tego unormowania zawartym § 45 Rozdziale IX Publicznego prawa gospodarczego. Systemu Prawa Administracyjnego tom 8B – autorzy T. D., M. S., A. W. – P., T. W. i A. Ż. – zaznaczono, że „Wykonywanie działalności gospodarczej w wielu przypadkach w sposób bardzo istotny oddziałuje na środowisko naturalne. Działalność gospodarcza może bowiem ściśle się wiązać z jego eksploatacją np. poprzez wydobywanie kopalin lub eksploatowanie wód, (…). W tym kontekście warto podjąć zagadnienie gospodarki wodnej, która stanowi fragment wskazanej aktywności, aczkolwiek bardzo istotny. Temat ten nie może być jednak omówiony inaczej aniżeli przez pryzmat Prawa ochrony środowiska.”

Wynika z tego, że prawo wodne regulując gospodarowanie zasobami wodnymi, w tym w ramach działalności gospodarczej przedsiębiorców ma na względzie wymogi ochrony środowiska. W konsekwencji trzeba przyjąć w oparciu o treść postanowienia 2.3. koncesji powoda, że w ramach obowiązku przestrzegania przepisów ochrony środowiska jest on obowiązany uwzględniać również unormowania Prawa wodnego wiążące się z przedmiotem wykonywanej działalności gospodarczej. Według art. 35 ust. 1 Prawa wodnego „usługi wodne polegają na zapewnieniu gospodarstwom domowym, podmiotom publicznym oraz podmiotom prowadzącym działalność gospodarczą możliwości korzystania z wód w zakresie wykraczającym poza zakres powszechnego korzystania z wód, zwykłego korzystania z wód oraz szczególnego korzystania z wód.”

Jak wynika z treści art. 35 ust. 3 pkt 6 tego Prawa usługi wodne obejmują korzystanie z wód do celów energetyki, w tym energetyki wodnej. Z kolei według unormowania art. 389 ust. 1 Prawa wodnego, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej na usługi wodne, a więc również na korzystanie z wód do celów energetyki, w tym energetyki wodnej wymagane jest uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego. Przeprowadzone rozważania prowadzą do jednoznacznego wniosku, zgodnie z którym koncesjonowany przedsiębiorca energetyczny jakim jest powód ma obowiązek prowadząc działalność koncesjonowaną, której przedmiotem jest wytwarzanie energii elektrycznej w elektrowniach wodnych, w tym w Elektrowni (...) i w Elektrowni (...) legitymować się ważnymi pozwoleniami wodnoprawnymi przez cały okres tej działalności. Nie dochowując tego wymogu w okresach podanych w zaskarżonej decyzji powód, naruszając obowiązek wynikający z art. 389 pkt 1 Prawa wodnego naruszył jednocześnie obowiązek określony w postanowieniu 2.3 posiadanej koncesji Nr (...) z dnia 17 marca 2004 r. na wytwarzanie energii elektrycznej w okresie od 17 marca 2004 r. do 31 grudnia 2030 r.

Nie ulega wątpliwości, że powód na dzień wydania decyzji nie dysponował pozwoleniem wodnoprawnym dla Elektrowni (...). Świadczy o tym przedłożona przez pozwanego przy odpowiedzi na odwołanie (k. 6 1- 64) treść decyzji Prezesa Państwowego Gospodarstwa (...) z dnia 21 marca 2019 r., wydanej na skutek wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 czerwca 2018 r. sygn. akt II OSK 3210/17. Decyzją tą została uchylona decyzja Prezydenta Miasta K. z dnia 5 października 2016 r. znak: (...), którą udzielono powodowi pozwolenia wodnoprawnego dla potrzeb Elektrowni (...), a sprawa o udzielenie tego pozwolenia z wniosku powoda została przekazana do ponownego rozpoznania przez organ pierwszej instancji.

Trzeba też zaznaczyć, że decyzja Prezydenta Miasta K. nie posiadała cechy wykonalności od chwili jej wydania, gdyż została zaskarżona przez obu jej adresatów.

Z uwagi na to należało przyjąć, że od dnia wygaśnięcia w dniu 31 lipca 2016 r. pozwolenia wodnoprawnego z dnia 9 lipca 2003 r. na korzystanie z wód rzeki W. do celów energetycznych w Elektrowni (...) do chwili wydania obecnie zaskarżonej decyzji powód nie posiadał takiego pozwolenia.

W ten sposób doszło do popełnienia przez koncesjonariusza deliktu określonego w przepisie art. 56 ust. 1 pkt 12 Prawa energetycznego polegającego na nieprzestrzeganiu obowiązków wynikających z koncesji i sankcjonowanego wymierzeniem kary pieniężnej. Do nałożenia takiej kary uprawniony jest Prezes URE w ramach uprawnień przysługujących mu na podstawie art. 23 pkt 13 Prawa energetycznego. W tym przedmiocie Prezes URE działa niezależnie od organu administracji nadzorującego gospodarkę wodną w oparciu o przepisy Prawa wodnego. Także Sąd Apelacyjny w Warszawie uznał za dopuszczalne prowadzenie wobec powoda postępowania administracyjnego o wymierzenie mu kary pieniężnej za brak pozwolenia wodnoprawnego (vide znane powodowi postanowienie tego Sądu w sprawie VII AGZ 121/19).

Natomiast w odniesieniu do Elektrowni (...) czyn niedozwolony tj. stan nielegitymowania się przez koncesjonariusza pozwoleniem wodnoprawnym związany z wygaśnięciem w dniu 31 marca 2016 r. pozwolenia wodnoprawnego dla tego obiektu ustał w dniu 25 maja 2016 r. na skutek uznania przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 17 maja 2018 r. sygn. akt II OSK 3009/17, że niezaskarżona przez powoda część decyzji z dnia 25 maja 2016 r. Marszałka Województwa (...) przyznająca powodowi nowe pozwolenie wodnoprawne stała się ostateczna.

W stanie faktycznym sprawy nie było podstaw do odstąpienia od wymierzenia kary pieniężnej w oparciu o art. 56 ust. 6a Prawa energetycznego za czyn określony w punkcie pierwszym zaskarżonej decyzji. Według tego przepisu Prezes URE może odstąpić od wymierzenia kary pieniężnej, jeżeli stopień szkodliwości czynu jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek. W ocenie Sądu stopień szkodliwości czynu jest większy niż znikomy, ponieważ utrata ważności pozwolenia wodnoprawnego w trakcie prowadzenia działalności koncesjonowanej, bez względu na jej przyczynę, powoduje stan braku technicznych warunków wykonywania tej działalności , o których mowa w art. 33 ust. 1 pkt 3 Prawa energetycznego. Skutkiem tego może być nawet cofnięcie koncesji w oparciu o art. 41 ust. 1 pkt 3 tego Prawa. Wykazane w sprawie naruszenie koncesji ma więc charakter rażący ze względu na grożącą sankcję administracyjną. Niezależnie od tego ustalono w sprawie, że obowiązek posiadania pozwolenia wodnoprawnego nie był zrealizowany w dniu wydania decyzji, zatem utrzymywał się stan naruszenia koncesji. W związku z tym przepis art. 56 ust. 6a nie miał zastosowania w sprawie. Kara pieniężna w kwocie 2000 zł za długotrwałe i rażące naruszenie koncesji jest w ocenie Sądu sankcją minimalną dla spełnienia w sprawie przypisanych jej funkcji represyjnej, prewencyjnej i edukacyjnej. Jej wysokość uwzględnia przesłanki przewidziane w art. 56 ust. 6 Prawa energetycznego takie jak stopień szkodliwości czynu, który uznany został za wysoki, stopień zawinienia powoda uznany za niski, dotychczasową „niekaralność” powoda za czyn z art. 56 ust.1 pkt 12 Prawa energetycznego oraz to, że kara w kwocie 2000 zł nie będzie nadmiernie uciążliwa dla podmiotu, którego przychód w roku poprzedzającym wydanie decyzji wyniósł(...) zł.

Dodatkowo należy wskazać, że wysokość wymierzonej sankcji pieniężnej nie była przedmiotem zarzutów odwołania.

W tym stanie rzeczy odwołanie podlegało oddaleniu na podstawie art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c. jako bezzasadne.

Wyrok został wydany na posiedzeniu niejawnym w oparciu o art. 148 ¹ § 1 k.p.c.

O kosztach procesu, który przegrał powód orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c., stosownie do jego wyniku. Minimalne koszty zastępstwa prawnego dla pozwanego przyznano od powoda na podstawie § 14 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2018 r. poz. 265 z późn. zm.).

Sędzia SO Andrzej Turliński