Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 września 2023 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w składzie:

Przewodniczący:	Sędzia SO Małgorzata Wiliński
Protokolant:	sekretarz sądowy Magdalena Ratajczyk

po rozpoznaniu w dniu 27 września 2023 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej z siedzibą w miejscowości P.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z 09 czerwca 2021 r. znak: (...)

oddala odwołanie;

zasądza od odwołującej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej z siedzibą w miejscowości P. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720,00 (siedemset dwadzieścia) złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego, wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

SSO Małgorzata Wiliński

Sygn. akt XVII AmE 204/21

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 27 września 2023 r.

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki decyzja z dnia 09 czerwca 2021 r., znak: (...), na podstawie art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2021 r., poz. 735), w związku z art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2021 r., poz. 716 ze zm.) oraz na podstawie art. 41 ust. 2 pkt 4, w związku z art. 33 ust. 3 pkt 4 ustawy - Prawo energetyczne cofnął z urzędu koncesję Nr (...) na obrót paliwami ciekłymi udzieloną (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością spółce komandytowej z siedzibą w D., posiadającej numer (...) w rejestrze przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym, przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki decyzją nr (...) z dnia 8 stycznia 2021 r.

Od powyższej decyzji odwołanie złożyła (...) spółka z ograniczona odpowiedzialnością spółka komandytowa z siedzibą w D., wnosząc o jej uchylenie.

Odwołująca zarzuciła zaskarżonej decyzji naruszenie:

• art. 41 ust. 2 pkt 4 w związku z art. 33 ust. 3 pkt 4 ustawy - Prawo energetyczne poprzez ich błędne zastosowanie w sytuacji, gdyż w ocenie Odwołującej nie spełnione zostały przesłanki do cofnięcia jej koncesji nr (...), albowiem Organ nie zbadał należycie podstawy wykreślenia Odwołującej z rejestru podatników od towarów i usług, która jest w ocenie Odwołującej sporna;

• art. 7, 77 k.p.a. wskutek zaniechania w sposób wyczerpujący zebrania i rozpatrzenia całego materiału dowodowego co doprowadziło do błędnego ustalenia stanu faktycznego sprawy i uznania, że w sprawie zaszły przesłanki do cofnięcia koncesji odwołującej.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany Prezes Urzędu Regulacji Energetyki wniósł o:

oddalenie odwołania,

na wypadek wyznaczenia posiedzenia przygotowawczego, zwolnienie na podstawie art. 205 ⁵ § 3 k.p.c. Pozwanego (Prezesa URE) od obowiązku stawienia się na posiedzeniu przygotowawczym, gdyż z okoliczności sprawy wynika, że udział pełnomocnika Pozwanego będzie wystarczający,

zasądzenie od Powoda na rzecz Pozwanego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy w Warszawie ustalił następujący stan faktyczny:

Decyzją nr (...) z dnia 8 stycznia 2021 r. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki udzielił Przedsiębiorcy - (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością spółce komandytowej z siedzibą w D. koncesji na obrót paliwami ciekłymi Nr (...).

Dowód: decyzja Prezesa URE z dnia 23 maja 2017 r. - k. 5-8v akt adm.

Zgodnie z treścią informacji z Wykazu podmiotów zarejestrowanych jako podatnicy VAT, niezarejestrowanych oraz wykreślonych i przywróconych do rejestru VAT pobranej w dniu 17 marca 2021 r. ze strony https://www.podatki.gov.pl/wykaz-podatnikow-vat- wyszukiwarka/ Koncesjonariusz został wykreślony z rejestru podatników podatku od towarów i usług w dniu 16 marca 2021 r.

Wykreślenie koncesjonariusza z rejestru podatników podatku od towarów i usług w dniu 16 marca 2021 r. potwierdzają także informacje z Wykazu podmiotów zarejestrowanych jako podatnicy VAT, niezarejestrowanych oraz wykreślonych i przywróconych do rejestru VAT pobrane w dniach 4 maja 2021 r. i 7 czerwca 2021 r.

Dowód: Wykaz podmiotów zarejestrowanych jako podatnicy VAT, niezarejestrowanych oraz wykreślonych i przywróconych do rejestru VAT na dzień 17 marca 2021 r. - k. 4-4v, k. 11-12, k. 14-15 akt adm.

Pismem z dnia 17 marca 2021 r. zawiadomiono koncesjonariusza o wszczęciu postępowania w przedmiocie cofnięcia koncesji, jednocześnie wzywając go do złożenia w terminie 14 dni od dnia otrzymania pisma szczegółowych wyjaśnień mających znaczenie dla sprawy. Pismo to zostało doręczone w dniu 8 kwietnia 2021 r. w trybie art. 44 k.p.a.

Dowód: zawiadomienie Prezesa URE z 17 marca 2021 r. wraz z potwierdzeniem doręczenia – k. 1-2, k. 3 akt adm.

Następnie pismem nr (...) z dnia 4 maja 2021 r. zawiadomiono koncesjonariusza o zebraniu materiału dowodowego w niniejszej sprawie oraz o możliwości zapoznania się z nim i wypowiedzenia się co do zebranych dowodów w terminie 7 dni od daty otrzymania tego pisma. Pismo to zostało doręczone w dniu 24 maja 2021 r. w trybie art. 44 ustawy - Kodeks postępowania administracyjnego (zwrotne potwierdzenie odbioru w aktach sprawy). We wspomnianym terminie koncesjonariusz nie złożył wyjaśnień ani nie zapoznał się z zebranym materiałem dowodowym.

Dowód: zawiadomienie Prezesa URE z 04 maja 2021 r. wraz z potwierdzeniem doręczenia – k. 9, k. 10 akt adm.

W dniu 16 września 2022 r. w Krajowym Rejestrze Sądowym pod nr (...) ujawniono zmianę siedziby (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej na P..

Dowód: odpis z KRS k/ 129

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o bezsporne twierdzenia Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki przedstawione w uzasadnieniu decyzji z dnia 09 czerwca 2021 r., oraz dokumenty zgromadzone w aktach administracyjnych. Prawdziwość tych twierdzeń i dokumentów nie była kwestionowana przez żądną ze stron, a tym samym mając na uwadze normę art. 229 k.p.c. i art. 230 k.p.c. stanowiły one podstawę poczynionych ustaleń.

Sąd Okręgowy – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 33 ust. 3 pkt 4 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz.U. z 2019 r. poz.755 ze zm.) nie może być wydana koncesja wnioskodawcy, który nie jest zarejestrowany jako podatnik podatku od towarów i usług.

Z kolei w myśl art. 41 ust. 2 pkt 4 Prawa energetycznego Prezes URE cofa koncesję m.in. w przypadku wystąpienia okoliczności, o których mowa w art. 33 ust. 3 pkt 2 - 6 lub ust. 3a ustawy.

Wykładnia gramatyczna i celowościowa art. 41 ust. 2 pkt 4 ustawy prowadzi do wniosku, iż warunkiem posiadania koncesji wydanej przez Prezesa URE jest spełnianie wszystkich przesłanek do udzielenia koncesji wymienionych w art. 33 ust. 1, oraz niezaistnienie żadnej z okoliczności, o których mowa w art. 33 ust. 3 pkt 2-6 lub ust. 3a przez cały okres posiadania koncesji. Innymi słowy, wypełnianie wszystkich przesłanek określonych w art. 33 ust. 1 Prawa energetycznego oraz niezaistnienie żadnej z okoliczności, o których mowa w art. 33 ust. 3 pkt 2-6 lub ust. 3a, jest nie tylko warunkiem uzyskania koncesji, ale również warunkiem jej posiadania. Prezes URE, w przypadku stwierdzenia, iż ww. przesłanki przestały być wypełnianie przez podmiot posiadający koncesję lub stwierdzenia zaistnienia okoliczności, o których mowa w art. 33 ust. 3 pkt 2-6 lub ust. 3a zobowiązany jest do jej cofnięcia.

Przepis ten należy rozumieć w ten sposób, że warunkiem sine qua non nie tylko wydania koncesji, ale również prowadzenia działalności koncesjonowanej jest zarejestrowanie koncesjonariusza jako podatnika podatku od towarów i usług (podatku VAT) w utworzonym w tym celu urzędowym rejestrze.

W związku z tym Prezes działając z urzędu jako organ regulacyjny w sprawach z zakresu koncesji energetycznych, jest władny w każdym czasie dokonać kontroli koncesjonariusza pod kątem tego, czy nadal jest wpisany do rejestru podatników VAT. Nie ma przy tym znaczenia, czy czynność ta będzie podjęta przy rozpoznaniu wniosku koncesjonariusza o zmianę koncesji, czy w innym czasie.

W niniejszej sprawie bezspornym było, że odwołująca została wykreślona z tego rejestru w dniu 16 marca 2021 r. i do dnia wydania zaskarżonej decyzji nie została do niego powtórnie wpisana. Ponadto w toku rozprawy jaka odbyła się w dniu 27 września 2023 r. Sąd poinformował, że do akt sprawy został dołączony dokonany w dniu 26 września 2023 r. wydruk z Wykazu podmiotów zarejestrowanych jako podatnicy VAT. Niezarejestrowanych oraz wykreślonych i przywróconych do rejestru VAT. Wydruk ten potwierdzał, fakt wykreślenia odwołującej spółki z rzeczonego rejestru (k. 128 i 132).

Powyższe oznacza , że w niniejszej sprawie zaszła obligatoryjna przesłanka cofnięcia koncesji wskazana w art. 41 ust. 2 pkt 4 Prawa energetycznego .

Uzupełniająco wyjaśnić należy, że w przypadku spełnienia przynajmniej jednej z ustawowych przesłanek, Prezes Urzędu jest zobowiązany do cofnięcia koncesji. Tym samym decyzja wydana w oparciu o przepis art. 41 ust. 3 ustawy ma charakter decyzji związanej ( zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 22 lutego 2008 r., sygn. akt VI ACa 1023/07, Legalis nr 2586240). Organ koncesyjny zatem musi cofnąć koncesję, jeżeli koncesjonariusz swoim działaniem (bądź zaniechaniem) wyczerpuje choćby jedną z wymienionych w tym przepisie przesłanek. W przypadku zaś zaistnienia takiej przesłanki, Prezes Urzędu nie ma możliwości dokonania swobodnej oceny.

Za niezasadne należy uznać zarzuty odwołującej wskazane w odwołaniu, że Organ poza ustaleniem wykreślenia z rejestru podatników podatku od towarów i usług, nie dokonał weryfikacji podstawy wykreślenia i nie zbadał, czy wykreślenie to jest zgodne z obowiązującymi przepisami prawa.

Dla spełnienia przesłanek cofnięcia koncesji bez znaczenia jest podstawa wykreślenia przedsiębiorcy z rejestru podatników podatku od towarów i usług VAT. Zasadnicze znaczenie ma fakt, iż przedsiębiorca nie jest zarejestrowany jako podatnik podatku od towarów i usług i przestał spełniać warunki do posiadania koncesji. Z pisma (...) Urzędu Skarbowego w Ł. z dnia 24 marca 2021 r. wynika, że przedsiębiorca został wykreślony z rejestru podatników od towarów i usług VAT na podstawie art. 96 ust. 9 pkt 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2021 r., poz. 685 ze zm.) stanowiącym, iż naczelnik urzędu skarbowego wykreśla z urzędu podatnika z rejestru jako podatnika VAT bez konieczności zawiadamiania o tym podatnika, jeżeli posiadane informacje wskazują na prowadzenie przez podatnika działań z zamiarem wykorzystania działalności banków w rozumieniu art. 119zg pkt 11 Ordynacji podatkowej lub spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych do celów mających związek z wyłudzeniami skarbowymi w rozumieniu art. 119zg pkt 9 Ordynacji podatkowej. Wykreślenie podatnika z rejestru podatników czynnych podatku od towarów i usług w trybie tegoż przepisu następuje poprzez dokonanie czynności materialno-technicznej ( zob. uchwała Składu Siedmiu Sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 23 października 2023 r. sygn. akt I FPS 3/23, opubl. Legalis nr 3000011). Organ podatkowy nie ma potrzeby wydawania w tym przedmiocie decyzji, ani prowadzenia jakiegokolwiek postępowania dowodowego (wyjaśniającego) w sprawie. Czynności poprzedzające wykreślenie z rejestru podatników VAT ograniczają się jedynie do ustalenia, czy istnieją przesłanki określone w podstawie prawnej wykreślenia. Ani Prezes Urzędu, ani Sąd nie są władni dokonać oceny zasadności takiej czynności faktycznej. Wykluczone jest postępowanie służące ustaleniu, czy wykreślenie to miało swą podstawę faktyczną i prawną. W tym wypadku nie mamy nawet do czynienia z decyzją administracyjną, której bezwzględna nieważność mogłaby ewentualnie wpłynąć na wyniki postępowania sądowego. Dla rozstrzygnięcia mogłoby mieć jedynie znaczenie ewentualne przywrócenie podatnika jako podatnika VAT czynnego. Takie przywrócenie może natomiast po myśli art. 96 ust. 9j ustawy o podatku od towarów i usług nastąpić jedynie mocą decyzji naczelnika urzędu skarbowego, jeżeli podatnik udowodni, że prowadzone przez niego działania nie są realizowane z zamiarem, o którym mowa w ust. 9 pkt 5, albo wyjdą na jaw inne okoliczności lub dowody, z których wynikał brak tego zamiaru. Ciężar udowodnienia prowadzenia działalności gospodarczej bez zamiaru wykorzystania działalności banków do celów mających związek z wyłudzeniami skarbowymi został w tym przypadku przerzucony na podatnika; to podatnik, składając wniosek o przywrócenie zarejestrowania jako podatnika VAT, musi udowodnić, że jego działania związane z prowadzoną działalnością gospodarczą i przepływami finansowymi są zgodne z prawem. Jednakowoż odnosi się to do postępowania prowadzonego przed naczelnikiem urzędu skarbowego. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki nie jest władny wkraczać w kompetencje tegoż organu, podobnie jak Sąd.

W niniejszym postępowaniu Sąd oceniał zatem jedynie to, czy zachodziły podstawy do cofnięcia koncesji odwołującej spółce. Natomiast unormowanie art. 41 ust. 2 pkt 4 Prawa energetycznego uprawniało pozwanego wyłącznie do zbadania faktu, czy odwołująca jest bądź nie jest wpisana do rejestru podatników VAT. W tym stanie rzeczy nie potwierdziły się zarzuty naruszenia przez pozwanego wskazanych w odwołaniu przepisów prawa materialnego. Konieczność cofnięcia koncesji oznaczała, że nie mógł być uwzględniony wniosek o zmianę decyzji, co skutkowało oddaleniem odwołania.

W świetle powyższego Sąd uznał, że Prezes URE prawidłowo zebrał i ocenił materiał dowodowy sprawy i nie naruszył przy tym art. 77 § 1 k.p.a. oraz art. 80 k.p.a. w związku z art. 7 k.p.a. i art. 8,9 i 10 k.p.a. Niezależnie od tej oceny, należało wskazać, że zarzuty związane z nieprawidłowym prowadzeniem postępowania administracyjnego, a w szczególności postępowania dowodowego, nie mogą być skutecznie podniesione w pierwszoinstancyjnym postępowaniu cywilnym przed Sądem OKiK, który w granicach wydanej decyzji i w granicach jej zaskarżenia rozpoznaje sprawę od nowa.

W odniesieniu do zarzutu powoda naruszenia przepisów k.p.a., to należy podkreślić, że w judykaturze istnieje utrwalony pogląd o nieskuteczności powoływania się na naruszenie przepisów postępowania administracyjnego w postępowaniu przed SOKiK, poza pewnymi wyjątkami, a Sąd w składzie niniejszym pogląd ten podziela. Tego typu zarzuty co do zasady nie mogą stanowić samoistnej podstawy uchylenia decyzji, co wynika z faktu, że wniesienie do sądu odwołania od decyzji administracyjnej, wszczyna dopiero cywilne, pierwszoinstancyjne postępowanie sądowe, w którym sąd dokonuje własnych ustaleń, rozważając całokształt materiału dowodowego ( takie stanowisko wyraził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 29 maja 1991 r., sygn. akt III CRN 120/91; postanowieniu z dnia 11 sierpnia 1999 r., sygn. akt I CKN 351/99; wyroku z dnia 19 stycznia 2001 r., sygn. akt I CKN 1036/98). Również Sąd Apelacyjny w Warszawie w uzasadnieniu wyroku z dnia 20 grudnia 2006 r. stwierdził, iż zarzuty dotyczące naruszenia przepisów postępowania administracyjnego nie mogą być podnoszone przed SOKiK, który jako sąd powszechny rozpatruje sprawę od nowa, co skutkuje brakiem możliwości uchylenia decyzji zaskarżonej do tego sądu z uwagi na naruszenie przepisów postępowania administracyjnego ( sygn. akt VI ACa 620/06). Wyjątki od zasady, że zarzuty procesowanie odnoszące się do etapu postępowania administracyjnego nie mogą doprowadzić do uchylenia decyzji w ramach rozpoznania odwołania, które zostały wypracowane przez orzecznictwo Sądu Najwyższego, wskazują, że taka możliwość odnosi się tylko do takich zarzutów, które po pierwsze nie mogą być niejako konwalidowane na etapie postępowania sądowego (jak ma to miejsce np. w odniesieniu do ustaleń faktycznych, środków dowodowych, oceny dowodów, niektórych wad formalnych samej decyzji), ale także waga tych zarzutów musi być na tyle istotna, że uzasadnia ona uchylenie decyzji. Chodzi o takie uchybienia organu, na skutek których podmiot, którego dotyczy decyzja, nie ma zapewnionych odpowiednich gwarancji proceduralnych, w szczególności mówi się tutaj o uchybieniach tego rodzaju (wadach kwalifikowanych decyzji), które istotnie wpłynęły na merytoryczną treść zaskarżonej decyzji lub też takie sytuacje, w których zaskarżona decyzja została wydana bez podstawy prawnej.

W tym stanie rzeczy odwołanie podlegało oddaleniu, albowiem nie było podstaw do jego uwzględnienia.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98, 99, 108 § 1 k.p.c. Zasada odpowiedzialności za wynik procesu polega na obowiązku zwrotu kosztów procesu przez stronę przegrywającą sprawę. W konsekwencji kosztami zastępstwa procesowego Prezesa Urzędu, określonymi na podstawie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804) na 720,00 zł, obciążono odwołującego.

30.11.2023 r.

SSO Małgorzata Wiliński

Sygn. akt XVII AmE 204/21

ZARZĄDZENIE

(...)

30.11.2023 r.

SSO Małgorzata Wiliński

sygn. akt XVII AmE 204/21

str.