Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 listopada 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

Przewodniczący –	Sędzia SO Anna Maria Kowalik
Protokolant –	St. Sekr. sąd. Joanna Preizner - Offman

po rozpoznaniu 21 listopada 2024 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) S.A. w W.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

z udziałem (...) S.A. w K.

o ustalenie obowiązku zawarcia umowy o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z 26 maja 2023 r. Nr (...)

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od (...) S.A. w W. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę720 zł (siedemset dwadzieścia złotych), z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sędzia SO Anna Maria Kowalik

Sygn. akt XVII AmE 211/23

UZASADNIENIE

wyroku z 21 listopada 2024 r.

Decyzją z 26 maja 2023 r. nr (...) Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (dalej również jako: „Prezes URE”, „Pozwany”) na podstawie art. 8 ust. 1 w związku z art. 7 ust. 1, art. 7 ust. 5, art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2022 r., poz. 1385 ze zm.) (dalej również jako: „p.e.”) oraz w związku z art. 104 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2023 r., poz. 775) (dalej również jako: „k.p.a.”), po rozpatrzeniu wniosku (...) S.A. z siedzibą w W. (dalej również jako: „Powód”, „odwołujący”) w sprawie rozstrzygnięcia sporu dotyczącego odmowy przyłączenia do sieci dystrybucyjnej, należącej do (...) S.A. z siedzibą w K. magazynu energii elektrycznej (...) o mocy przyłączeniowej 80 MW, planowanego do budowy na działce nr (...) zlokalizowanej w miejscowości (...), gmina (...), województwo (...), stwierdził, że na przedsiębiorstwie (...) S.A. z siedzibą w K. nie ciąży obowiązek zawarcia umowy o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej magazynu energii elektrycznej (...) o mocy przyłączeniowej 80 MW.

(...) S.A. z siedzibą w W. wniosła odwołanie od powyższej decyzji, zarzucając jej naruszenie przepisów prawa:

a.  art. 7, art. 77, art. 78, art. 84, art. 107 par. 3 kpa poprzez ich błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie polegające na:



niewyjaśnieniu kwestii dotyczącej tego, że strony uzgodniły możliwości współpracy ruchowej obiektu o mocy 37 MW z siecią, co spowodowało ograniczenie wniosku przez powoda do konkretnej wartości, a mimo tego zainteresowany odmówił przyłączenia; zredukowany wniosek (z 80 MW na 37 MW) potraktował jako nowy i „oba” obiekty uwzględnił w analizach, w taki sposób jakby miały łącznie pracować z siecią, podczas gdy faktycznie w sprawie występuje jeden obiekt. Prezes Urzędu zaakceptował taki sposób prowadzenia postępowania (naruszając art. 6 Kpa);



powyższa kwestia została pominięta także w ustaleniach faktycznych zaprezentowanych do str. 3 uzasadnienia decyzji, a jej prawna ocena jest nietrafna; Prezes Urzędu uznał ograniczony wniosek jako „zamienny” tym samym prowadził własny i zupełnie niezrozumiały tryb postępowania;



pozbawieniu powoda prawa do wykazania zasadności wniosku o rozstrzygnięcie sporu za pomocą przeciw-dowodu (dowodu z opinii biegłego), który pozwoliłby zweryfikować tezy pozwanego (jako monopolisty) zawarte w przedłożonej przez niego ekspertyzie;



braku oceny współpracy ruchowej obiektu z siecią wedle aktualnej wiedzy technicznej i braku odniesienia się do okoliczności wskazywanych przez powoda, a dotyczących tego jak winien być oceniony magazyn energii w sensie technicznym oraz prawnym - wedle aktualnego stanu wiedzy technicznej oraz przepisów prawa wspólnotowego;

b.  art. 107 §1 pkt 6 Kpa poprzez jego błędne zastosowanie polegające na tym, że w zakresie stosowania w sprawie art. 261 §2 Kpa Prezes Urzędu, zamiast swoje stanowisko uzasadnić, to na str. 3 decyzji ograniczył się do stwierdzenia, że postąpił zgodnie z cytowanym przepisem prawa;

c.  art. 262 §1 pkt 2 Kpa poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że koszty dowodu z opinii biegłego nie wynikają z ustawowego obowiązku organu prowadzącego postępowanie (Prezesa Urzędu), podczas gdy pozwany nie mógł samodzielnie ocenić występujących tu wiadomości specjalnych - szerzej o tym poniżej;

d.  art. 7 ust. 1 p.e. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu przez pozwanego, że magazyn energii jest obiektem wytwórczym, podczas gdy odbywa się w nim zupełnie inny proces energetyczny (art. 3 pkt. 7 p.e.).

W związku z powyższym powód wniósł o:

I. zmianę zaskarżonej decyzji w całości i orzeczenie co do istoty sprawy poprzez orzeczenie o obowiązku zawarcia umowy o przyłączenie,

II. zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według właściwych norm.

Ponadto wniósł o przeprowadzenie szereg wniosków dowodowych w tym z dokumentów znajdujących się w aktach postępowania administracyjnego, z zeznań świadka E. D. oraz z opinii biegłego.

Powód pismem z dnia 16 października 2023 r. doprecyzował wniosek o zmianę decyzji oraz orzeczenie co do istoty sprawy poprzez orzeczenie zawarcia umowy o przyłączenie o treści umowy wg załącznika nr 1. Zaś pismem z 23 października 2023 r. wniósł o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z raportu Prezesa URE z czerwca 2023 r. oraz wniósł także ewentualnie o uchylenie zaskarżonej decyzji.

Pozwany w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie, pominięcie wniosku dowodowego z opinii biegłego albo instytutu, jako zmierzających jedynie do przedłużenia postępowania, bowiem w sprawie została sporządzona „ekspertyza wpływu przyłączenia magazynu energii (...) o mocy przyłączeniowej 80 MW na KSE”, pominięcie wniosku dowodowego z zeznań świadka E. D. jako nieistotnego dla rozstrzygnięcia sprawy, pominięcie wniosku o przeprowadzenie dowodu z wyciągu z Raportu Prezesa URE, jako niemającego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, nieuwzględnienie wniosku o zobowiązanie pozwanego do pokrycia wydatku na sporządzenie opinii przez biegłego i obciążenie powoda ewentualnymi kosztami sporządzenia opinii przez biegłego. Pozwany wniósł również o zasądzenie od odwołującego na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W wykonaniu dyspozycji art. 127 k.p.c. pozwany zaprzeczył, iż dokonał błędnych ustaleń w zakresie możliwości technicznych przyłączenia, w oparciu o wadliwy i niekompletny materiał dowodowy.

Odwołujący kolejnym pismem z 11 grudnia 2023 r. wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii prywatnej – Ocena zasadności odmów wydania warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej magazynów energii elektrycznej oraz instalacji fotowoltaicznych na podstawie przedstawionych dokumentów dla wybranych lokalizacji.

Pozwany w piśmie z 3 stycznia 2024 r. wniósł o pominięcie dowodu z opinii prywatnej.

Zainteresowany w odpowiedzi na odwołanie wniósł o: oddalenie odwołania w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz zainteresowanego zwrotu kosztów postepowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

Nadto zainteresowany wniósł o:

- nieuwzględnienie wniosku o zobowiązanie pozwanego do uiszczenia zaliczki na poczet sporządzenia zawnioskowanej w pozwie opinii biegłego (art. 130 (4) k.p.c.,

- pominięcie wniosku o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka E. D. na fakt procedowania wniosku o określenie warunków przyłączenia jako nieistotnego dla rozstrzygnięcia sprawy,

- pominięcie wniosku o przeprowadzenie dowodu z wyciągu Raportu prezesa URE jako nieistotnego dla rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

(...) S.A. z siedzibą w W. jest spółką polskiego prawa handlowego, wpisaną do Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem (...) w dniu 7 grudnia 2015 r. (odpis z KRS k. 93-97 akt sąd.)

(...) S.A. z siedzibą w K. jest spółką polskiego prawa handlowego, posiadającą sieć dystrybucyjną oraz wykonującą zadania operatora systemu dystrybucyjnego elektroenergetycznego na podstawie decyzji Prezesa URE (okoliczność bezsporna).

(...) S.A. z siedzibą w W. 1 lipca 2021 r. złożył do (...) S.A. z siedzibą w K. kompletny wniosek o określenie warunków przyłączenia do sieci dystrybucyjnej dla magazynu energii elektrycznej (...) o mocy przyłączeniowej 80 MW, planowanego w K. ( wniosek z 1 lipca 2021 r. k. 20-26 akt adm.).

(...) pismem z 31 stycznia 2022 r. odmówił wydania warunków przyłączenia dla obiektu o mocy przyłączeniowej 80 MW z powodu braku technicznych i ekonomicznych warunków przyłączenia. Decyzja została oparta na sporządzonej Ekspertyzie, która wykazała, że nie są spełnione parametry techniczne dla przyłączenia planowanego obiektu. Oznacza to, brak zdolności przesyłowych sieci dla przyłączenia obiektu o wnioskowanej mocy przyłączeniowej, we wskazanej lokalizacji oraz w oczekiwanym terminie, bez modernizacji sieci. Brak zdolności przesyłowych wynika zarówno w stanie istniejącym jak i planowanym po zrealizowaniu zadań inwestycyjnych.

Plan Rozwoju (...) S.A. na lata 2020-2025 oraz Plan Rozwoju w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na energię elektryczną na lata 2021-2030 (...) S.A. ( (...)) nie zawierały dodatkowych nakładów inwestycyjnych na sieć, które pozwoliłby na zwiększenie zdolności przesyłowych do przyłączenia kolejnych źródeł i magazynów energii. Tym samym uznano, że przesłanka ekonomiczna również nie została spełniona. Przyłączenie, bez zachowania parametrów technicznych sieci, stworzyłoby zagrożenie dla bezpieczeństwa pracy systemu elektroenergetycznego. Planowane inwestycje uwzględnione w planach rozwoju sieci, nie są wystarczające do przyłączenia wnioskowanego obiektu do sieci i zapewnienia wyprowadzenia z niego mocy. Dla celów sporządzanej ekspertyzy potencjalnym miejscem przyłączenia była rozdzielnia 110 kV w istniejącej stacji (...) (pismo (...) z 31 stycznia 2022 r. k. 17-19 akt adm.)

Zgodnie z wynikami ekspertyzy, dla przyłączenia ME niezbędna jest modernizacja sieci dla realizacji przyłączenia obiektu:

1.  po stronie (...) S.A.
a) Modernizacja toru linii napowietrznej 110 kV relacji (...) – (...), dł. linii 16,4 km,

b) Modernizacja toru linii napowietrznej 110 kV relacji (...) – (...), dł. linii 6,8 km,

2.  po stronie (...) S.A.:

a)  modernizacja:

- linii 220 kV Ś. – Z.,

- linii 220 kV K. – G.,

- linii 220 kV W. – K.,

- linii 220 kV B. - G.

Modernizacja linii Ś. – Z. ujęta jest w planie rozwoju (...), ale po roku 2025, natomiast modernizacje pozostałych trzech linii nie są ujęte w planie rozwoju (...).

b)  Wymiana autotransformatora 220/110 kV w (...) (lub zabudowa drugiego autotransformatora), której realizacja ujęta jest w planie rozwoju (...), ale po roku 2025.

Przyłączenie obiektu byłoby możliwe ewentualnie po 2025 pod określonymi przez (...) S.A. warunkami.

(pismo (...) z 31 stycznia 2022 r. k. 17-19 akt adm., „ Ekspertyza wpływu przyłączenia magazynu energii elektrycznej (...) o mocy przyłączeniowej 80 MW na KSE ” k. 66 akt adm.).

31 stycznia 2022 r. spółka (...) S.A. z siedzibą w W. wniosła do (...) S.A. wniosek zamienny o przyłączenie magazynu energii o mocy 37 MW, zamiast 80 MW (pismo z dnia 31 stycznia 2022 r. k. 9-16 akt adm.). (...) S.A. potraktowała złożony wniosek jako nowy wniosek o określenie warunków przyłączenia do sieci 110 kV dla (...). Spółka jednocześnie podtrzymała odmowę wydania warunków przyłączenia dla wniosku z dnia 1 lipca 2021 r. (pismo z dnia 4 marca 2022 r. k. 7 akt adm.).

Z uwagi na powyższa odmowę, 12 kwietnia 2022 r. (...) S.A. z siedzibą w W. wniosła do Prezesa URE o rozstrzygnięcie sporu dotyczącego warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej (wniosek z dnia 12 kwietnia 2022 r. k. 1-6 akt adm.).

19 lipca 2022 r. Prezes URE zawiadomił o wszczęciu postepowania na wniosek spółki (...) S.A. z siedzibą w W. w sprawie rozstrzygnięcia sporu dotyczącego odmowy przyłączenia do sieci dystrybucyjnej należącej do (...) S.A., Magazynu Energii (...) o mocy przyłączeniowej 80 MW planowanego na działce nr (...) zlokalizowanej w miejscowości (...), województwo (...).

(zawiadomienie z 19 lipca 2022 r. k. 29-31 akt adm.).

(...) złożył obszerne wyjaśnienia w prowadzonym postępowaniu administracyjnym, w którym w szczególności podtrzymała wcześniej zajęte stanowisko co do braku technicznych oraz ekonomicznych warunków przyłączenia.

W jego ocenie, Spółka magazynuje energię, a w dodatku nie tylko pochodzącą z odnawialnych źródeł energii, dlatego też ME nie został potraktowany jako instalacja odnawialnego źródła energii, a jako magazyn energii elektrycznej

(pismo (...) z dnia 31 sierpnia 2022 r. wraz z załącznikiem k. 61-66 akt adm.)

Spółka również przedstawiła swoje stanowisko w sprawie. Inwestycja, polegająca na budowie magazynu energii w K., była aktualnie na etapie uzyskiwania warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej. Zakończenie prac budowlano-montażowych planowane było na II kwartał 2025 r. (pismo Spółki z dnia 29 sierpnia 2022 r. wraz z załącznikami k. 36-59 akt adm.). Spółka przedstawiła własne zapatrywanie dotyczące syntezy Ekspertyzy. (pismo Spółki z dnia 4 października 2022 r. k. 71-73 akt adm.)

Prezes URE pismem z 18 października 2022 r. wezwał Spółkę do złożenia oświadczenia, czy podtrzymuje wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego, przy założeniu, iż koszt sporządzenia opinii będzie ją obciążał i konieczne będzie złożenie przez nią zaliczki na pokrycie kosztów postępowania. (pismo Prezesa URE z dnia 18 października 2022 r. k. 75-76 akt adm.)

W odpowiedzi, Spółka podtrzymała przedmiotowy wniosek. Następnym pismem podniosła, że koszty przeprowadzenia dowodu leżą po stronie Prezesa URE, gdyż wynika to z jego ustawowego obowiązku. (pismo z dnia 2 listopada 2022 r. k. 78 akt adm., pismo Spółki z dnia 23 lutego 2023 r. k. 88-89 akt adm.)

Postanowieniem z 2 marca 2023 r. Prezes URE zobowiązał Spółkę do złożenia zaliczki w wysokości 60 000 zł. + VAT na pokrycie kosztów postępowania wynikających z przeprowadzenia na żądanie strony dowodu z opinii biegłego, które nie wynikają z ustawowego obowiązku organu prowadzącego postępowanie. (postanowienie Prezesa URE z dnia 2 marca 2023 r. k. 91-92 akt adm.)

Spółka w piśmie z 13 marca 2023 r. ponownie poinformowała m.in. o tym, iż koszty dopuszczenia dowodu z opinii biegłego leżą po stronie organu i w jej ocenie wystąpiła przewlekłość postępowania przewidziana w art. 37 k.p.a. (pismo Spółki z dnia 13 marca 2023 r. k. 94 akt adm.)

Pismem z 30 marca 2023 r. Prezes URE zawiadomił strony postępowania o zakończeniu prowadzonego postępowania i przysługującym im prawie do zapoznania się w terminie 7 dni z całością zebranego materiału dowodowego oraz złożenia ewentualnych dodatkowych uwag lub wyjaśnień. Strony jednak z przysługującego im prawa nie skorzystały. (pismo Prezesa URE z dnia 30 marca 2023 r. k. 96 akt adm.)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o powołane wyżej dowody z dokumentów zebrane w postępowaniu administracyjnym, które nie były podważane przez żadną ze stron, a Sąd także nie znalazł podstaw by odmówić im wiarygodności, jak też w oparciu o niekwestionowane twierdzenia stron.

W przedmiotowej sprawie wniosek o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka – E. D. na okoliczność prowadzenia postępowania o przyłączenia w fazie przed zainteresowanym, w toku którego pojawiła się kwestia dostępnej mocy dla obiektu 37 MW, która została przez strony uzgodniona, a mimo tego zainteresowany odmówił wydania warunków przyłączenia Sąd pominął postanowieniem z 21 listopada 2024 r. wydanym na rozprawie, jako nieistotny dla rozstrzygnięcia sprawy, ponieważ wniosek o przyłączenie obiektu o mocy 37 MW był procedowany przez zainteresowanego, który odmówił uwzględnienia wniosku, w efekcie czego toczyło się w tym przedmiocie postępowanie przed Prezesem URE, który wydał decyzję niekorzystną dla powoda i od której powód się odwołał. Zatem kwestie o których miał mówić świadek mają znaczenie, ale nie w tym postępowaniu, a dotyczącym przyłączenia obiektu o mocy 37 MW.

Natomiast, wniosek odwołującego o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego został cofnięty przez pełnomocnika powoda (Protokół z rozprawy z dnia 21 listopada 2024 r. k. 203-204).

Sąd Okręgowy – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

Odwołanie jest niezasadne, gdyż zaskarżona decyzja odpowiada prawu.

Zdaniem Sądu po stronie (...) nie istniał publicznoprawny obowiązek, o jakim mowa w art. 7 p.e., przyłączenia magazynu energii elektrycznej (...) o mocy przyłączeniowej 80 MW do sieci elektroenergetycznej.

Podstawę rozstrzygnięcia w sprawie stanowił przepis art. 7 ust.1 p.e., który jest źródłem publicznoprawnego obowiązku przedsiębiorstwa energetycznego zajmującego się przesyłaniem lub dystrybucją energii przyłączenia do sieci ubiegającego się o to podmiotu.

W myśl powołanego przepisu, w brzmieniu obowiązującym w dacie wydanie decyzji, przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją energii obowiązane jest do zawarcia umowy o przyłączenie do sieci z podmiotami ubiegającymi się o przyłączenie do sieci, na zasadzie równoprawnego traktowania i przyłączania, w pierwszej kolejności, instalacji odnawialnego źródła energii, jeżeli istnieją techniczne i ekonomiczne warunki przyłączenia do sieci i odbioru, a żądający zawarcia umowy spełnia warunki przyłączenia do sieci.

Zgodnie z art. 7 ust.3a p.e. podmiot ubiegający się o przyłączenie do sieci występuje do przedsiębiorstwa energetycznego o wydanie warunków przyłączenia. Po otrzymaniu wniosku z wymaganymi dokumentami (o jakich mowa w art. 7 ust 8d p.e.) przedsiębiorstwo energetyczne dokonuje oceny, czy istnieją techniczne i ekonomiczne warunki przyłączenia do sieci. Stosownie do okoliczności występujących w konkretnym przypadku warunki te określają techniczne aspekty przyłączenia. Przy czym w przypadku urządzeń, instalacji lub sieci przyłączanych bezpośrednio do sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym wyższym niż 1 kV sporządza się ekspertyzę wpływu tych urządzeń, instalacji lub sieci na system elektroenergetyczny (art. 7 ust 8e p.e., przepis ten określa także wyjątki, w jakich ekspertyza nie musi być sporządzana, a które zasadniczo odnoszą się do urządzeń i instalacji o mniejszej mocy zainstalowanej lub przyłączeniowej). Ekspertyzę w myśl przepisu art. 7 ust 8ae p.e., zapewnia przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją energii .

Jeżeli zatem ekspertyza potwierdza, że istnieją techniczne warunki przyłączenia do sieci i odbioru, a żądający zawarcia umowy spełnia warunki przyłączenia do sieci i odbioru, a jednocześnie istnieją warunki ekonomiczne do przyłączenia, to przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją energii obowiązane jest do zawarcia umowy o przyłączenie do sieci z podmiotem ubiegającym się o przyłączenie do sieci, na zasadzie równoprawnego traktowania i przyłączania, w pierwszej kolejności, instalacji odnawialnego źródła energii. O odmowie zawarcia umowy o przyłączenie przedsiębiorstwo energetyczne obowiązane jest zgodnie z art. 7 ust 1 ¹ p.e. niezwłocznie powiadomić pisemnie Prezesa URE i zainteresowany podmiot wraz z podaniem przyczyn tej odmowy.

Pozwany Prezes URE zaskarżoną decyzję oparł w głównej mierze na Ekspertyzie wpływu magazynu, którego dotyczył wniosek, na system elektroenergetyczny, która w sposób ekspercki oceniała możliwości przyłączenia magazyny energii elektrycznej powoda w określonej lokalizacji do sieci elektroenergetycznej. Przy czym założenia Ekspertyzy opierały się na przyjęciu, że magazyn energii elektrycznej, na potrzeby oceny jego wpływu na stan pracy sieci elektroenergetycznej, należy oceniać tak jak źródło wytwórcze. Takie założenie było kwestionowane przez powoda.

Oceniając ten aspekt sporu, czyli kwestię jak należy traktować magazynu energii na potrzeby przyłączenia go do sieci elektroenergetycznej, to w pierwszej kolejności należy stwierdzić, że kwestia ta nie znajduje wprost rozstrzygnięcia w regulacjach prawnych. Jakkolwiek w art. 3 pkt 10k) p.e., znalazła się definicja magazynu energii elektrycznej, w myśl której jest to instalacja umożliwiająca magazynowanie energii elektrycznej i wprowadzenie jej do sieci elektroenergetycznej, to jednak przepis art. 7 ust. 1 p.e. w dacie wydania decyzji nie wymieniał magazynów, jako odrębnych elementów przyłączanych do sieci, nie definiując ich ani jako urządzeń odbiorczych, ani jako instalacji wytwórczych.

Sąd rozpoznając sprawę niniejszą doszedł jednak do przekonania, że prawidłowa jest przyjęta zarówno przez zainteresowanego, jak i przez Prezesa URE koncepcja, że na potrzeby przyłączenia magazynu energii elektrycznej do sieci, należy oceniać jego wpływ na sieć, tak jak źródła wytwórczego.

Konstatacja ta opiera się na odwołaniu do definicji ustawowej magazynu energii, która charakteryzuje magazyn jako instalację umożliwiającą magazynowanie energii elektrycznej i wprowadzanie jej do sieci. Wobec tego, że element wprowadzania energii do sieci, jest charakterystyczny właśnie dla źródeł wytwórczych, a nie dla odbiorców, którzy energię tylko pobierają z sieci, a nie wprowadzają ją do sieci, należało na tym aspekcie funkcjonowania magazynu oprzeć ocenę jego wpływu na pracę sieci. Przy czym trzeba mieć na uwadze, że sieć elektroenergetyczna, do której przyłączane jest źródło wytwórcze musi charakteryzować się takimi parametrami, aby wprowadzenie energii ze źródła do sieci, nie wpłynęło negatywnie na tą sieć, tj. aby nie dochodziło od przeciążeń na tej sieci, które zagrażałyby bezpieczeństwu pracy sieci, a w konsekwencji bezpieczeństwu systemu elektroenergetycznego

Dlatego, dla zapewnienia sprawności pracy sieci elektroenergetycznej i zachowania bezpieczeństwa systemu elektroenergetycznego, konieczne było ustalenie wpływu na tą sieć magazynu energii w stanie jego rozładowywania, a więc wprowadzania energii do sieci (obciążenia sieci). Jakkolwiek z powodów biznesowych nie jest celowe wprowadzanie energii z magazynu do sieci elektroenergetycznej w stanie nadmiaru energii w sieci, przy znikomym zapotrzebowaniu na energię elektryczną, gdyż cena energii jest wówczas niska, niemniej jednak przy ocenie wpływu instalacji przyłączanego źródła energii, należy ocenić w modelach obliczeniowych możliwość sieci przy wprowadzeniu do niej maksymalnej ilości energii jaką generuje źródło (moc przyłączeniowa magazynu), w każdym możliwym zakresie pracy tej sieci (w najbardziej niekorzystnych wariantach pracy sieci, a więc w stanach skrajnych maksymalnego i minimalnego zapotrzebowania na energię elektryczną, uwzględniając przy tym wszystkie możliwe generacje energii elektrycznej tj. pracujące źródła wytwórcze, źródła, które mają już umowy o przyłączenie do sieci i wydane warunki przyłączenia, w tym także magazyny energii pracujące w trybie rozładowania). Kluczowa jest także możliwość rozprowadzenia energii w sieci.

W rozpoznawanej sprawie (...) S.A. nie wydał powodowi warunków przyłączenia, gdyż w jego ocenie brak było technicznych możliwości przyłączenia magazynu energii (dalej ME) do sieci dystrybucyjnej. Ekspertyza, z której wynika brak technicznych możliwości przyłączenia ME, stosownie do przepisów k.p.a. jest wystarczającym dowodem, na którym Organ mógł oprzeć swoje stanowisko. W postępowaniu cywilnym z kolei powód mógłby obalić to twierdzenie, jeżeli przedstawiłby dowody, z których wynikałoby, że warunki takie istnieją, wbrew treści ekspertyzy. Natomiast powód nie podjął takich czynności, w szczególności nie zgłosił wniosków dowodowych, które obaliłyby to twierdzenie. W szczególności takim dowodem nie mogła być opinia prywatna, która jest jedynie stanowiskiem strony (opinie prywatne traktowane są jak dokumenty prywatne, niestanowiące dowodu na okoliczności wymagające wiadomości specjalnych; dokument prywatny, zgodnie z art. 245 k.p.c., stanowi jedynie dowód tego, że osoba podpisująca ten dokument złożyła oświadczenie w nim zawarte, a nie tego, że miały miejsce podane w nim fakty). Dodatkowo przedłożona przez powoda opinia prywatna ma walor ogólności, gdyż stwierdza, że magazyny energii powinny być traktowane w sposób odrębny, niż źródła wytwórcze. Nie odnosi się natomiast do tego jaki przedmiotowy magazyn, w wnioskowanym miejscu przyłączenia, miałby wpływ na sieć (...).

Oceniając istnienie technicznych warunków przyłączenia magazynu do sieci dystrybucyjnej (...), Sąd oparł się więc na Ekspertyzie wpływu przyłączenia magazynu energii na system elektroenergetyczny, która opierała się na prawidłowym założeniu, że ocena ta powinna odwoływać się do mocy przyłączeniowej, określonej dla trybu rozładowywania magazynu.

Z Ekspertyzy tej wypływał jednoznaczny wniosek, że przyłączenie (...) wpłynie negatywnie na pracę i parametry sieci elektroenergetycznej. Sieć (...) w razie przyłączenia (...) byłaby nadmiernie przeciążona, a w szczególności przyłączenie magazynu o tej mocy miałoby negatywny wpływ na pracę sieci elektroenergetycznych 110 kV należących do Zainteresowanego wskutek wzrostu nawarstwienia się przeciążeń wielu linii 110 kV, co w konsekwencji mogłoby doprowadzić do wzrostu awaryjności sieci dystrybucyjnej 110 kV, a tym samym do niezapewnienia przez zainteresowanego gwarantowanego bezpieczeństwa zasilania odbiorców w energię elektryczną.

Dodatkowo przyłączenie w chwili obecnej (...) do sieci, spowodowałoby niedopuszczalny wzrost stopnia przeciążenia opisany w Ekspertyzie elementów sieci 400 i 220 kV zarządzanych przez (...) S.A.

Przy czym, zdaniem Sądu prawidłowo w Ekspertyzie uwzględniono także, że Plany Rozwoju (...) oraz Plany Rozwoju (...) nie przewidywały rozbudowy sieci w tym obszarze, które pozwoliłby na zwiększenie zdolności przesyłowych do przyłączenia kolejnych źródeł i magazynów energii w planowanym czasie ukończenia prac budowlano-montażowych magazynu energii (...), tj. do II kwartału 2025 r. Brak takich założeń w planach rozwoju oznaczał natomiast, że przedsiębiorstwa dystrybucyjne nie miały zaplanowanych (i zagwarantowanych w taryfie) środków finansowych na dodatkowe nakłady inwestycyjne na sieć, które pozwoliłyby na rozbudowę sieci, umożlwiającą przyłączenie magazynu powoda do sieci.

Mając na uwadze powyższe nie sposób więc też przyjąć, aby po stronie (...) istniały także ekonomiczne warunki, które pozwoliłyby na dalszą rozbudowę i modernizację sieci, w realnej perspektywie czasowej, która stworzyłaby techniczne możliwości przyłączenia (...) do sieci.

Plan Rozwoju (...) S.A. na lata 2020-2025 oraz Plan Rozwoju w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na energię elektryczną na lata 2021-2030 (...) S.A., nie przewidywały rozbudowy i modernizacji sieci, która pozwalałaby na przyłączenia magazynu, nie pozwalały więc na przyjęcie, że po stronie przedsiębiorstwa energetycznego istnieją ekonomiczne warunki przyłączenia(...). Warto w tym miejscu odwołać się także do poglądu Sądu Najwyższego wyrażonego w wyroku z dnia 11 kwietnia 2012 r. w sprawie III SK 33/11 w którym stwierdzono, że publicznoprawny obowiązek dbałości o stan sieci przesyłowej i dystrybucyjnej nie rozciąga się na inwestycje wymuszone przez przyłączanie kolejnych podmiotów (Wyrok SN z 11.04.2012 r., III SK 33/11, OSNP 2013, nr 9-10, poz. 120).

Przy czym ze względu na fakt, że Ekspertyza została opracowana z uwzględnieniem perspektywy Planu Rozwoju (...) oraz Plany Rozwoju (...), to warunki techniczne przyłączenia nie zaistniałyby do roku 2031, gdyż do tej daty nie były przewidziane i możliwe do zrealizowanie bardzo rozległe modernizacje sieci, których należałoby dokonać aby przyłączenie (...) stało się możliwe do realizacji bez zagrożenia dla bezpieczeństwa pracy sieci.

Skoro zatem w perspektywie łącznie 10 lat, do których odnosiły się plany nie było ani technicznych ani też ekonomicznych możliwości przyłączenia ME (...) to prawidłowe było zarówno stanowisko (...) jak i Prezesa URE, że po stronie (...) nie istnieje publicznoprawny obowiązek przyłączenia inwestycji Powoda do sieci o jakim mowa w art. 7 p.e.

Oczywiście należy się zgodzić z powodem, że po stronie przedsiębiorstwa energetycznego istnieje obowiązek realizacji i finansowania budowy i rozbudowy sieci, który aktualizuje się w określonych warunkach, o których mowa w art. 7 ust. 5 p.e., jednakże obowiązek ten podlega warunkom określonym w przepisach wydanych na podstawie art. 9 ust. 1-4, 7 i 8 i art. 46 p.e. oraz w założeniach lub planach, o których mowa w art. 19 i art. 20, oraz w przepisach odrębnych. Istotne jest również, że z uwagi na treść art. 4 ust 1, art. 9c ust 3 pkt 3 i 4 p.e. przedsiębiorstwo energetyczne nie jest tylko odpowiedzialne za zapewnienie rozbudowy sieci, ale także jest zobowiązane utrzymywać zdolność urządzeń, instalacji i sieci do realizacji zaopatrzenia w energię w sposób ciągły i niezawodny, przy zachowaniu obowiązujących wymagań jakościowych.

Reasumując, skoro więc według Ekspertyzy w normalnym układzie pracy sieci istniałyby po przyłączeniu (...) na bardzo wielu liniach niedopuszczalne, długotrwałe przeciążenia powyżej dopuszczalnej obciążalności, to z całą pewnością nie istniały warunki techniczne do przyłączenia (...) do sieci dystrybucyjnej (...), a jednocześnie brak w planach rozwoju inwestycji, które pozwoliły na modernizację i rozbudowę sieci (...) umożliwiającą bezpieczne przyłączenie magazynu energii do sieci, potwierdzał brak warunków ekonomicznych do tego przyłączenia

Odnosząc się do zarzutów powoda dotyczących ciężaru dowodu istnienia warunków technicznych i ekonomicznych, to należy zaznaczyć, że postępowanie przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów jest postępowaniem cywilnym, opartym na obowiązującej w polskim procesie cywilnym zasadzie kontradyktoryjności, co oznacza, że obowiązek dowodzenia faktów ciąży na stronach procesu, które z tych faktów wywodzą skutki prawne. Wynika z tego, że to strony są w pełni odpowiedzialne za wynik procesu. Z tego względu, zgodnie z przepisem art. 232 k.p.c. strony są zobowiązane do wskazywania dowodów dla stwierdzenia faktów, z których chcą wywodzić skutki prawne. Oznacza to, iż gromadzenie materiału dowodowego należy do stron procesu, a związany z tym ciężar procesowy, realizowany jest przez strony w ich własnym interesie. Jeżeli w prowadzonym postępowaniu strona jest bierna, to musi się liczyć z ujemnymi dla niej konsekwencjami w postaci np. oddalenia powództwa. (por. H. Dolecki, „Komentarz do kodeksu postępowania cywilnego”, Lex 2011).

W ocenie Sądu w przeprowadzonym postępowaniu administracyjnym Prezes URE zgromadził wystarczające dowody, głównie wynikające z Ekspertyzy, stanowiące podstawę do przyjęcia, iż po stronie zainteresowanego rzeczywiście nie istnieją techniczne jak ekonomiczne możliwości przyłączenia (...) do sieci, o których mowa w art. 7 ust.1 p.e.

Jeśli więc powód kwestionował rzetelność Ekspertyzy, to winien zgodnie z regułą rozkładu ciężaru dowodu przeprowadzić dowód przeciwny. W tym też kierunku zmierzał wnioskowany przez powoda dowód z opinii biegłego, jednak wobec cofnięcia go, twierdzenia powoda o niepoprawności wnioskowania ekspertyzy, a tym samym o istnieniu technicznych warunków przyłączenia są bezpodstawne. Sąd natomiast nie znalazł podstaw, aby uznać zasadność zarzutów powoda wobec Ekspertyzy, gdyż dotyczą one kwestii stricte technicznych.

Jednocześnie Sąd miał na względnie, że oceny Ekspertyzy w toku postępowania administracyjnego dokonał Prezes URE, który wprawdzie jest organem administracji, ale jest to organ wysoce wyspecjalizowany, posiadający odpowiednie kompetencje do zajmowania się kwestiami energetycznymi. To jemu przypisane zostało prawo do rozstrzygania sporów uregulowane art. 8 ust 1 p.e. Zgodnie z treścią tego przepisu, Prezes Urzędu Regulacji Energetyki jest właściwy do rozstrzygania sporów w sprawach dotyczących odmowy zawarcia umowy o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej. Nie musiał więc zdaniem Sądu Prezes URE posiłkować się w toku postępowania administracyjnego dowodem z opinii biegłego dla oceny rzetelności ekspertyzy, zwłaszcza, że przepis art. 7 ust 8e. p.e. wprost zakłada, że ocena wpływu przyłączanych urządzeń dokonywana jest w ekspertyzie.

Z powyższych względów na Prezesie URE nie ciążył obowiązek przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego na etapie postępowania administracyjnego.

Warto w tym miejscu odnotować orzeczenie Sądu Najwyższego z 22 maja 2014 r. Sygn. akt III SK 51/13 i wyrażony w tym wyroku pogląd, który Sąd w składzie niniejszym podziela, zgodnie z którym „podstawę rozstrzygnięcia Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów orzekającego w pierwszej instancji stanowi materiał dowodowy zawnioskowany przez strony, w tym zebrany w toku postępowania przed Prezesem Urzędu. Postępowanie sądowe otwiera możliwość uzupełniania postępowania dowodowego zarówno przez skarżącego, jak i organ regulacji bądź zainteresowanego, w odpowiedzi na zarzuty odwołania. Ponieważ podstawowy substrat dla tego materiału dowodowego stanowią dowody zgromadzone w postępowaniu administracyjnym, to zasadniczy obowiązek zebrania materiału dowodowego ciąży na organie administracyjnym, chociaż w sprawach spornych, takich jak sprawy o odmowę przyłączenia do sieci, aktywność organu administracji może być niższa niż w sprawach prowadzonych z urzędu, niemniej w żaden sposób nie wpływa to na sposób dokonywania oceny zgromadzonego materiału dowodowego przez Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Jeżeli z tego materiału, uzupełnionego ewentualnie przez Prezesa Urzędu i zainteresowanego na etapie postępowania sądowego, nie będzie wynikało, że istnieją podstawy faktyczne dla uznania za udowodnione fakty istotne dla oceny aktualizacji przesłanek publicznoprawnego obowiązku przyłączenia do sieci, Sąd może dojść do uprawnionej merytorycznie konkluzji, że nie było podstaw do nałożenia na przedsiębiorstwo energetyczne obowiązku zawarcia umowy przyłączeniowej z innym przedsiębiorstwem.

W świetle powyższej argumentacji nie sposób przyjąć aby powód obalił oparte na Ekspertyzie twierdzenie Prezesa URE wyrażone w zaskarżonej decyzji o braku publicznoprawnego obowiązku po stronie (...) przyłączenia (...) do sieci dystrybucyjnej.

Jeśli chodzi o zarzuty odwołania, wskazujące na naruszenie przepisów prawa procesowego, Sąd orzekający w niniejszym składzie podziela utrwalony w judykaturze pogląd o nieskuteczności powoływania się na naruszenie przepisów postępowania administracyjnego w postępowaniu przed SOKiK, poza pewnymi wyjątkami. W szczególności, tego typu zarzuty zasadniczo nie mogą stanowić samoistnej podstawy uchylenia decyzji. Wynika to z faktu, że wniesienie do sądu odwołania od decyzji administracyjnej wszczyna dopiero cywilne, pierwszoinstancyjne postępowanie sądowe, w którym sąd dokonuje własnych ustaleń, rozważając całokształt materiału dowodowego (takie stanowisko wyraził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 29 maja 1991r., sygn. akt III CRN 120/91; postanowieniu z dnia 11 sierpnia 1999r. sygn. akt I CKN 351/99; wyroku z dnia 19 stycznia 2001r. sygn. akt I CKN 1036/98, oraz w wyroku z 13 maja 2004 r., sygn. akt III SK 44/04, Lex nr 137437). Podobnie Sąd Apelacyjny w Warszawie w uzasadnieniu wyroku z dnia 20 grudnia 2006r. stwierdził, iż zarzuty dotyczące naruszenia przepisów postępowania administracyjnego nie mogą być podnoszone przed SOKiK, który jako sąd powszechny rozpatruje sprawę od nowa, co skutkuje brakiem możliwości uchylenia decyzji zaskarżonej do tego sądu z uwagi na naruszenie przepisów postępowania administracyjnego (sygn. akt VI ACa 620/06).

Wyjątki od zasady, że zarzuty procesowe odnoszące się do etapu postępowania administracyjnego nie mogą doprowadzić do uchylenia decyzji w ramach rozpoznania odwołania, które zostały wykreowane przez orzecznictwo Sądu Najwyższego, wskazują, że taka możliwość odnosi się tylko do takich zarzutów, które po pierwsze nie mogą być niejako konwalidowane na etapie postępowania sądowego (jak ma to miejsce np. w odniesieniu do ustaleń faktycznych, środków dowodowych, oceny dowodów, niektórych wad formalnych samej decyzji), ale także waga tych zarzutów musi być na tyle istotna, że uzasadnia ona uchylenie decyzji. Chodzi o takie uchybienia organu, na skutek których przedsiębiorca, którego dotyczy decyzja, nie ma zapewnionych odpowiednich gwarancji proceduralnych, w szczególności mówi się tutaj o uchybieniach tego rodzaju (wadach kwalifikowanych decyzji), które istotnie wpłynęły na merytoryczną treść zaskarżonej decyzji lub też takie sytuacje, w których zaskarżona decyzja została wydana bez podstawy prawnej.

Rozpoznając zarzuty powoda dotyczące naruszenia zasad postępowania administracyjnego, Sąd jednak nie dopatrzył się wśród nich takich, które naruszałyby np. prawo odwołującego się do obrony, czy innych które wskazywałyby na wydanie decyzji w warunkach nieważności. W szczególności także decyzja nie została wydana bez podstawy prawnej.

W tym stanie rzeczy należało stwierdzić, iż zaskarżona decyzja odpowiada prawu zaś odwołanie na podstawie art. 479 ⁵³ §1 k.p.c. podlega oddaleniu.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Z uwagi na nieuwzględnienie odwołania, powoda należało uznać za stronę, która przegrała proces i zasądzić od niego na rzecz pozwanego zwrot kosztów procesu, na które złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości po 720 zł ustalone w oparciu o § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. 2023, poz. 1931 t.j.).

Sędzia SO Anna Maria Kowalik