Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 stycznia 2023 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

Przewodniczący –	Sędzia Sądu Okręgowego Ewa Malinowska
Protokolant –	Sekretarz sądowy Joanna Nande

po rozpoznaniu 31 stycznia 2023 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w miejscowości P., gmina P.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z 21 lipca 2021 r. znak: (...)

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w miejscowości P., gmina P. na rzecz pozwanego Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720 (siedemset dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

3.  nakazuje pobrać od powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w miejscowości P., gmina P. na rzecz Sądu Okręgowego w Warszawie kwotę 1.000 (tysiąc) złotych tytułem nieuiszczonej przez powoda opłaty od odwołania.

SSO Ewa Malinowska

Sygn. akt XVII AmE 213/21

UZASADNIENIE

Decyzją z 21 lipca 2021 r. (znak: (...)), wydaną na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 48 w związku z art. 56 ust. 2h pkt 8, ust. 3 i ust. 6 oraz w zw. z art. 43e ust. 1 ustawy z 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (dalej: PE), po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej przedsiębiorcy – (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w miejscowości P., gmina P., Prezes Urzędu Regulacji Energetyki:

1.  stwierdził, że ww. przedsiębiorca naruszył art. 43e ust. 1 PE w ten sposób, że nie przekazał w terminie informacji, o której mowa w tym przepisie w zakresie stacji paliw ciekłych, zlokalizowanej w miejscowości (...), gmina P.,

2.  za działanie opisane w pkt 1 wymierzył przedsiębiorcy karę pieniężną w wysokości 10.000 zł. ( decyzja, k. 6-14).

Odwołanie od powyższej decyzji wywiodła w przepisanym terminie Spółka (...) Sp. z o.o., zaskarżając decyzję w całości i wnosząc o jej uchylenie, ewentualnie o jej zmianę w części dotyczącej orzeczonej kary poprzez odstąpienie od jej wymierzenia. Strona wniosła również o zasądzenie od pozwanego na jej rzecz zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Wobec zaskarżonej decyzji podniesiono następujące zarzuty:

-

naruszenie art. 56 ust. 6 ustawy Prawo energetyczne, na skutek ustalenia wysokości nałożonej kary pieniężnej w sposób nieuwzględniający należycie określonych w tym przepisie przesłanek, a w szczególności stopnia zawinienia, konsekwencji związanych z naruszeniem przepisu art. 43e Prawo energetyczne, sytuacji finansowej Spółki, w efekcie czego nałożona na nią kara jest rażąco surowa,

-

naruszenia art. 56 ust. 6a ustawy Prawo energetyczne przez jego niezastosowanie i nie odstąpienie od wymierzenia kary w sytuacji gdy stopień szkodliwości czynu jest znikomy, na skutek naruszenia nie doszło do jakichkolwiek uszczupleń w świadczeniach na rzecz Skarbu Państwa, nikt nie poniósł jakiejkolwiek szkody, Spółka nie dopuściła się więcej tego rodzaju uchybień i ostatecznie doprowadziła do sytuacji zgodnej z wymaganiami prawa, dopełniła ciążącym obowiązkom. ( odwołanie, k. 16-19, 40-43).

Pozwany Prezes URE wniósł o oddalenie odwołania oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych. Po dokonaniu ponownej analizy akt sprawy oraz treści odwołania pozwany uznał, że brak jest podstaw do uchylenia lub zmiany zaskarżonej decyzji, ponieważ jest ona prawidłowa. ( odpowiedź na odwołanie, k. 61-64).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Decyzją z 24 sierpnia 2019 r., o Nr (...) Prezes URE udzielił (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w miejscowości P., gmina P. (dalej: koncesjonariusz, Spółka (...)) koncesji na obrót paliwami ciekłymi od 24 sierpnia 2019 r. do 22 sierpnia 2029 r. Działalność ta miała być wykonywana przy wykorzystaniu stacji paliw, zlokalizowanej w miejscowości (...), gmina P.. ( fakty niesporne).

W dniu 20 września 2019 r. na ww. stacji paliw eksploatowanej przez koncesjonariusza została przeprowadzona kontrola przez funkcjonariuszy (...) Urzędu Celno-Skarbowego w W.. W toku kontroli ujawniono, że w rejestrze prowadzonym przez Prezesa URE nie odnotowano informacji o zgłoszeniu przez koncesjonariusza informacji w zakresie infrastruktury paliw ciekłych wykorzystywanych do prowadzenia działalności w postaci stacji paliw ciekłych. Przedsiębiorca nie przedstawił także dokumentu, który potwierdzałby przekazanie Prezesowi URE informacji w tym zakresie, stosownie do treści art. 43e PE. ( pismo Naczelnika (...) Urzędu Celno-Skarbowego w W., k. 1 akt adm.).

Pierwsza Informacja o rodzajach i lokalizacji infrastruktury paliw ciekłych wykorzystywanych do prowadzenia działalności koncesjonariusza, uwzględniająca prowadzenie działalności przy wykorzystaniu stacji paliw ciekłych, zlokalizowanej w miejscowości (...), (...)-(...) P., została wysłana przez koncesjonariusza do URE 14 listopada 2019 r. ( fakty bezsporne; Informacja, k. 65 akt sądowych; kserokopia koperty z datą stempla pocztowego, k. 66 akt sądowych).

Pismem z 7 lutego 2020 r. Prezes URE zawiadomił koncesjonariusza o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej w związku z możliwością naruszenia przez przedsiębiorcę art. 43e ust. 1 PE. ( zawiadomienie o wszczęciu postępowania, k. 3-5 akt adm.).

Pismem z 30 kwietnia 2021 r. Prezes URE zawiadomił Spółkę (...) o zakończeniu postępowania dowodowego w sprawie, informując jednocześnie o możliwości zapoznania się ze zgromadzonym materiałem dowodowym oraz złożenia ewentualnych uwag i wyjaśnień ( zawiadomienie o zakończeniu postępowania, k. 12 akt adm.).

W roku 2020 Spółka (...) Sp. z o.o. osiągnęła przychód netto w wysokości (...) zł, odnotowując zysk w wysokości(...)zł. W roku 2019 przychód netto Spółki wyniósł (...) zł, a zysk netto (...) zł ( Rachunek zysków i strat wariant porównawczy za 2019 i 2020 rok, k 75-76 akt sąd., bilans, k. 77 akt sąd.).

Decyzją z 21 lipca 2021 r. Prezes URE stwierdził, że Spółka (...) Sp. z o.o. nie przekazała w terminie informacji, o których mowa w art. 43e PE, w zakresie stacji paliw ciekłych zlokalizowanej w miejscowości (...), gmina P. i za to działalnie wymierzył przedsiębiorcy karę pieniężną w wysokości 10.000 zł. Decyzja ta została następnie zaskarżona przez powoda w ramach niniejszego postępowania sądowego.

Powyżej opisany stan faktyczny sprawy nie był sporny między stronami, a Sąd ustalił go w oparciu o dowody z dokumentów, zgromadzonych w toku postępowania administracyjnego i sądowego, jak i w oparciu o niezaprzeczone twierdzenia stron. Sąd przyznał moc dowodową wszystkim zebranym w sprawie dokumentom, które nie były kwestionowane przez strony, a i Sąd nie znalazł podstaw, aby odmówić im mocy dowodowej.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie, gdyż zaskarżona decyzja jest prawidłowa, zaś zarzuty sformułowane w odwołaniu nie dawały podstaw do uchylenia zaskarżonej decyzji, bądź jej zmiany przez odstąpienie od nałożenia na powoda kary pieniężnej.

Zgodnie z treścią przepisu art. 43e ust. 1 PE, przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność polegającą na wytwarzaniu paliw ciekłych, magazynowaniu lub przeładunku paliw ciekłych, przesyłaniu lub dystrybucji paliw ciekłych, obrocie paliwami ciekłymi, w tym obrocie nimi z zagranicą, a także podmiot przywożący, przekazują do Prezesa URE informacje o rodzajach i lokalizacji infrastruktury paliw ciekłych wykorzystywanej do prowadzonej działalności w terminie 7 dni od dnia rozpoczęcia eksploatacji infrastruktury lub trwałego zaprzestania eksploatacji tej infrastruktury.

Stosownie do treści art. 3 pkt 10d PE, za infrastrukturę paliw ciekłych należy uznać instalacje wytwarzania, magazynowania i przeładunku paliw ciekłych, rurociąg przesyłowy lub dystrybucyjny paliw ciekłych, stacje paliw ciekłych, a także środek transportu paliw ciekłych. Za stację paliw ciekłych - zgodnie z definicją zawartą w art. 3 pkt 10h PE - uznaje się zespół urządzeń służących do zaopatrywania w paliwa ciekłe w szczególności pojazdów, w tym ciągników rolniczych, maszyn nieporuszających się po drogach, a także rekreacyjnych jednostek pływających.

Według art. 56 ust. 1 pkt 48 PE, karze pieniężnej podlega ten, kto nie przekazuje w terminie informacji, lub przekazuje nieprawdziwe informacje, o których mowa w art. 43e tej ustawy. Wysokość tej została określona w art. 56 ust. 2h pkt 8 PE i wynosi ona 10.000 zł oddzielnie dla każdego rodzaju i lokalizacji infrastruktury paliw ciekłych.

W niniejszej sprawie nie budzi wątpliwości, że powodowa Spółka podlegała obowiązkowi, wynikającemu z art. 43e ust. 1 PE, ze względu na wykonywanie działalność gospodarczej w zakresie obrotu paliwami ciekłymi z wykorzystaniem infrastruktury, o jakiej mowa w art. 3 pkt 10d PE.

Stosownie do poczynionych ustaleń, Spółka (...) decyzją z 24 sierpnia 2019 r. uzyskała koncesję na obrót paliwami ciekłymi, którą to działalność miała wykonywać przy wykorzystaniu stacji paliw, zlokalizowanej w miejscowości (...), gmina P.. Oznacza to, że – zgodnie z art. 43e ust. 1 PE - strona powodowa była zobowiązana do przekazania Prezesowi URE w terminie 7 dni informacji o rodzajach i lokalizacji infrastruktury paliw ciekłych wykorzystywanej do prowadzonej działalności, uwzględniającej ww. stację paliw. Obowiązek ten został dopełniony przez Spółkę dopiero 14 listopada 2019 r., czyli prawie 3 miesiące od rozpoczęcia eksploatacji danej stacji paliw.

Nie wywiązanie się przez Spółkę (...) z obowiązku informacyjnego przewidzianego w art. 43e ust. 1 PE oznacza, że podlega ona karze pieniężnej przewidzianej w art. 56 ust. 1 pkt 48 PE.

Co istotne, fakt dopuszczenia się przez powodową Spółkę powyższego deliktu administracyjnego, nie był sporny między stronami. Spór w sprawie sprowadzał się natomiast do kwestii zasadności wymierzenia Spółce (...) kary pieniężnej za ten delikt. W tym zakresie powód zarzucił nieskorzystanie przez organ regulacyjny z instytucji odstąpienia od wymierzenia kary, jak i ustalenie wysokości kary pieniężnej w sposób nieuwzględniający przesłanek z art. 56 ust. 6 PE.

Zgodnie z art. 56 ust. 6a PE, Prezes URE może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli stopień szkodliwości czynu jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek. Istotne jest przy tym, że obie wymienione przesłanki muszą zostać spełnione łącznie. Nadto, skorzystanie z instytucji odstąpienia od wymierzenia kary nie ma charakteru obligatoryjnego, gdyż decyzję o jej zastosowaniu pozostawiono uznaniu administracyjnemu Prezesa URE.

W niniejszej sprawie pozwany uznał, że nie zachodziły okoliczności uzasadniające skorzystanie z dobrodziejstwa przepisu art. 56 ust. 6a PE, przede wszystkim z uwagi na brak spełnienia przesłanki „znikomej szkodliwości czynu”. Strona powodowa zarzuciła w odwołaniu wadliwą ocenę stopnia szkodliwości czynu, który jej zdaniem był rozpatrywanym przypadku znikomy.

Ze stanowiskiem powoda nie sposób się zgodzić. W kontekście deliktu stwierdzonego zaskarżoną decyzją, dobrem chronionym jest możliwość realizowania przez Prezesa URE jego ustawowych zadań i kompetencji. Obowiązek przewidziany w art. 43e ust. 1 PE służy bowiem wykonywaniu przez ten organ zadań określonych w art. 43b PE. Do zadań Prezesa URE należy prowadzenie rejestru przedsiębiorstw energetycznych posiadających koncesję. Obowiązek ten ma na celu zwiększenie przejrzystości prowadzenia działalności w sektorze energetycznym i przyczynienie się do zwiększenia pewności obrotu. Ma on istotne znaczenie z punktu widzenia efektywnego nadzoru i kontroli organu regulacyjnego nad rynkiem energetycznym, w tym nad rynkiem paliw ciekłych. W przedmiotowym rejestrze Prezes URE wskazuje dodatkowo informacje o rodzajach i lokalizacji infrastruktury paliw ciekłych. Brak realizacji przez przedsiębiorcę obowiązku poinformowania o rozpoczęciu eksploatacji infrastruktury i o zaprzestaniu jej eksploatacji, znacząco utrudnia lub wręcz uniemożliwia Prezesowi URE prowadzenie rejestru, co skutkuje niemożnością sprawowania prawidłowego nadzoru nad koncesjonowaną działalnością przedsiębiorcy. Przy czym wymaga podkreślenia, że nie można z faktu, że ostatecznie, choć po terminie, powodowa Spółka złożyła wymagane informacje, wyciągać wniosku o znikomej szkodliwości czynu. Ustawa wymaga przedstawienia informacji w bardzo krótkim terminie 7-dniowym, a w rozpatrywanym przypadku powód przekazał je z przekroczeniem tego terminu o blisko 3 miesiące. Przez tak długi okres dane w rejestrze przedsiębiorstw energetycznych posiadających koncesję były zatem niespójne, bo według aktualnego tekstu koncesji ujętego w rejestrze, powód wykonywał działalność poprzez ww. stację paliw, zaś dane w rejestrze o rodzajach i lokalizacji infrastruktury paliw ciekłych eksploatowanej przez powoda były nieaktualne. Terminowa realizacja obowiązku informacyjnego ma służyć publikowaniu aktualnych danych, dotyczących poszczególnych przedsiębiorców działających na rynku paliw ciekłych, pozwala na weryfikację zgodności wykonywanej działalności z wydaną koncesją, umożliwiając jednocześnie organom państwa podjęcie szybkiej reakcji w razie stwierdzenia w tym zakresie nieprawidłowości. Dostęp organów państwa do wymaganych informacji ma istotne znaczenie, między innymi, z punktu widzenia nadzoru i kontroli rynku paliw, w tym zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego, zapobiegania ewentualnym nadużyciom, czy ochrony interesu fiskalnego państwa. Dodatkowo, opóźnienie w przekazaniu danych informacji godzi także w interesy odbiorców i kontrahentów powodowej Spółki oraz w zasadę pewności obrotu gospodarczego, gdyż na stronie internetowej URE dostępne są dane identyfikujące koncesjonariuszy, jak i treść udzielonych im koncesji oraz informacje o posiadanej przez nich infrastrukturze, z którymi to danymi mogą się zapoznać odbiorcy i kontrahenci koncesjonariuszy. Niewywiązanie się w terminie z obowiązku przewidzianego w art. 43e ust. 1 PE, powoduje zatem niespójność między stanem rzeczywistym a stanem ujawnionym w rejestrze, co zagraża także interesom wymienionych podmiotów trzecich.

Co do oceny stopnia szkodliwości czynu w aspekcie rodzaju naruszonych reguł ostrożności, stopnia ich naruszenia oraz zamiaru przedsiębiorcy należy zauważyć, że powód jest profesjonalistą, a zatem obowiązują go podwyższone standardy w zakresie wymaganej staranności także, co do konieczności śledzenia obowiązującego stanu prawnego, chociażby poprzez sprawdzanie informacji pojawiających się na stronie internetowej Prezesa URE, na której podano przedsiębiorcom informację, dotyczącą konieczności i sposobu wypełnienia obowiązku art. 43e ust. 1 PE. Nadto, należy mieć na uwadze, że obowiązek ten wynika wprost z przepisu ustawy Prawo energetyczne, a więc z aktu prawnego o pierwszorzędnym znaczeniu dla podmiotów działających na rynku energetycznym. Oznacza to, że profesjonalny podmiot, wykonujący, reglamentowaną przez państwo, działalność koncesjonowaną - a więc także powód wykonujący działalność w zakresie obrotu paliwami ciekłymi – nie może zasłaniać się nieznajomością podstawowych norm prawa, regulujących ten rodzaj działalności. Powoda, jako profesjonalistę, dotyczą podwyższone reguły staranności i zwiększone oczekiwania co do umiejętności, wiedzy, rzetelności, zapobiegliwości, zdolności przewidywania, jak również znajomości obowiązujących przepisów prawa oraz konsekwencji wynikających z niego dla wykonywanej działalności gospodarczej. Powinien on zatem w taki sposób prowadzić działalność, aby nie naruszać przepisów prawa. W analizowanym przypadku powód nie dochował należytej staranności, lecz dopełnił ciążącego na nim obowiązku dopiero po ujawnieniu nieprawidłowości w następstwie kontroli przeprowadzonej 20 września 2019 r. przez funkcjonariuszy (...)Urzędu Celno-Skarbowego w W. na stacji paliw eksploatowanej przez powoda.

Nadto, należy mieć na uwadze, że przewidziana w art. 56 ust. 6a PE kompetencja do odstąpienia od wymierzenia kary pieniężnej nie zobowiązuje Prezesa do zastosowania tej instytucji, lecz tylko przyznaje takie uprawnienie, z którego organ może, lecz nie musi skorzystać. Nawet w przypadku wystąpienia przesłanek odstąpienia od wymierzenia kary, organ może bowiem uznać, że jej wymierzenie będzie zasadne, na przykład z punktu widzenia realizacji celów przepisów prawa energetycznego. Natomiast w rozpatrywanej sprawie, w ocenie Sądu, decyzja Prezesa URE o nieskorzystaniu z danej instytucji mieści się w graniach uznania administracyjnego. W tej sytuacji brak było postaw do uchylenia zaskarżonej decyzji, zgodnie z wnioskiem odwołania, gdyż zaskarżona decyzja odpowiada prawu.

Także zarzut odwołania, którym kwestionowano wymiar nałożonej na powoda kary pieniężnej – zdaniem powoda, rażąco surowej - okazał się bezpodstawny.

Przede wszystkim należy zauważyć, że wysokość kary przewidzianej za naruszenie obowiązku informacyjnego z art. 43e PE, została ściśle określona przez ustawodawcę w przepisie art. 56 ust. 2h pkt 8 PE. Wynosi ona 10.000 zł oddzielnie dla każdego rodzaju i lokalizacji infrastruktury paliw ciekłych. Takie sztywne określenie wysokości kary w ustawie wyklucza możliwość jej miarkowania przez Prezesa URE, co w konsekwencji wyklucza możliwość rozważania przesłanek wymiaru kary. Sąd orzekający w niniejszym składzie w pełni podziela i przyjmuje za swój pogląd, wyrażony w uzasadnieniu wyroku tutejszego Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z 20 maja 2021 r. w sprawie o sygn. akt XVII AmE 73/20 (System Informacji Prawnej Legalis nr 2610720), zgodnie z którym „ okoliczność, że wysokość kary, określona przez ustawodawcę w treści art. 56 ust. 2h pkt 8 p.e., w stałej stawce 10.000 zł, bez możliwości jej miarkowania, nie oznacza jej nieproporcjonalności. Należy zauważyć, że penalizacja taką karą odnosi się do przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w oparciu o koncesję. Kara dotyczyć więc może tylko podmiotów profesjonalnych, dla których kwota 10.000 zł nie jest nadmiernie obciążająca. Przy czym podkreślenia wymaga fakt, że uzyskanie koncesji na obrót paliwami zgodnie z przepisami prawa energetycznego wymaga wykazania się odpowiednimi zasobami finansowymi, gwarantującymi możliwość prowadzenia tego typu działalności a jednocześnie brak odpowiednich środków finansowych może stanowić podstawę do cofnięcia koncesji. Zatem można poczynić takie założenie, że o ile przedsiębiorca uzyskał koncesją i nie została ona mu cofnięta to dysponuje odpowiednimi zasobami finansowymi, które pozwalają mu na wykonywanie działalności koncesjonowanej, w tym także pokrywania zobowiązań finansowych, a więc także tych wynikających z kar administracyjnych. Ponadto Sąd znając z urzędu realia wykonywania tego typu działalności koncesjonowanej, ocenia że kara w tej wysokości jest raczej symboliczna wobec przychodów przedsiębiorców dokonujących obrotu paliwami ciekłymi. Przy czym należy zaznaczyć, że w prawie energetycznym wysokość maksymalna kar, które nie są określone kwotowo, tak jak ta z art. 56 ust. 2h pkt 8 p.e., określa kwota stanowiąca 15% przychodu przedsiębiorcy z działalności koncesjonowanej. Zatem stawka kary określona kwotowo na 10.000 zł nie wydaje się przy tym nadmiernie wygórowana lub nieproporcjonalna w stosunku do zarzucanego naruszenia lub rozmiarów działalności koncesjonowanej, w tym znacznych obrotów uzyskiwanych z tej działalności.” W świetle powyższego, chybione są zatem argumenty powoda, dotyczące braku rozważenia przez Prezesa URE możliwości finansowych strony.

Z tych wszystkich względów, na podstawie art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c., odwołanie podlegało oddaleniu, wobec braku podstaw do jego uwzględnienia.

O kosztach postępowania rozstrzygnięto, zgodnie z wyrażoną w art. 98 § 1 k.p.c., zasadą odpowiedzialności za wynik procesu przyjmując, że powód - jako przegrywający sprawę – zobowiązany jest do zwrotu Prezesowi URE kosztów procesu, na które złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w wysokości 720 zł, ustalone w oparciu o § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Wobec nieuiszczenia przez powoda (...)Spółki z graniczoną odpowiedzialnością - obciążającej tę stronę - opłaty od odwołania w wysokości 1.000 zł, Sąd nakazał pobrać tę opłatę od powoda, stosowanie do treści przepisu art. 108 § 1 k.p.c.

SSO Ewa Malinowska