Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 sierpnia 2022 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

Przewodniczący –	Sędzia SO Anna Maria Kowalik
Protokolant –	Stażysta Dominika Zajdowska

po rozpoznaniu 10 sierpnia 2022 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) sp. z o.o. w R.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z 14 lipca 2021 r. Nr (...)((...))

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od (...) sp. z o.o. w R. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720,00 zł (siedemset dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sędzia SO Anna Maria Kowalik

Sygn. akt XVII AmE 226/21

UZASADNIENIE

Decyzją z 14 lipca 2021 r., znak: (...) ((...)), Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (dalej Prezes URE, Pozwany), działając w oparciu o przepisy art. 56 ust. 1 pkt 12b w związku z art. 56 ust. 2, ust. 3, ust. 6 i 6a ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz.U. z 2020 r., poz. 833 ze zm.) (dalej p.e.) oraz w związku z art. 104 oraz 105 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2020 r., poz. 256 ze zm.) (dalej k.p.a.) i art. 30 ust. 1 p.e. oraz art. 75 ust. 2 ustawy z dnia 31 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych (Dz.U. z 2019 r., poz. 1495 ze zm.), po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej przedsiębiorcy (...) sp. z o. o. z siedzibą w R. (Powód, Przedsiębiorca) orzekł, że:

1. Przedsiębiorca nie przekazał w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za okres od grudnia 2018 r. do grudnia 2020 r. do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki,

2) za działanie opisane w pkt 1 wymierzył Przedsiębiorcy karę pieniężną w łącznej wysokości 250 000,00 zł , w tym:

a)  10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za nieprzekazanie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za grudzień 2018 r.,

b)  10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za nieprzekazanie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za styczeń 2019 r.,

c)  10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za nieprzekazanie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za luty 2019 r.,

d)  10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za nieprzekazanie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za marzec 2019 r.,

e)  10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za nieprzekazanie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za kwiecień 2019 r.,

f)  10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za nieprzekazanie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za maj 2019 r.,

g)  10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za nieprzekazanie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiąc czerwiec 2019 r.,

h)  10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za nieprzekazanie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za lipiec 2019 r.,

i)  10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za nieprzekazanie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za sierpień 2019 r.,

j)  10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za nieprzekazanie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za wrzesień 2019 r.,

k)  10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za nieprzekazanie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za październik 2019 r.,

l)  10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za nieprzekazanie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za listopad 2019 r.,

m)  10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za nieprzekazanie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za grudzień 2019 r.,

n)  10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za nieprzekazanie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za styczeń 2020 r.,

o)  10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za nieprzekazanie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za luty 2020 r.,

p)  10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za nieprzekazanie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za marzec 2020 r.,

q)  10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za nieprzekazanie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za kwiecień 2020 r.,

r)  10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za nieprzekazanie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za maj 2020 r.,

s)  10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za nieprzekazanie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za czerwiec 2020 r.,

t)  10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za nieprzekazanie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za lipiec 2020 r.,

u)  10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za nieprzekazanie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za sierpień 2020 r.,

v)  10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za nieprzekazanie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za wrzesień 2020 r.,

w)  10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za nieprzekazanie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za październik 2020 r.,

x)  10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za nieprzekazanie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za listopad 2020 r.,

y)  10.000,00 zł (słownie: dziesięć tysięcy złotych) za nieprzekazanie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za grudzień 2020 r.

Od Decyzji Powód złożył odwołanie zaskarżając ją w całości i zarzucając naruszenie:

a)  art. 56 ust. 1 pkt 12b w związku z ust. 6a ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne poprzez nie uwzględnienie w skarżonym rozstrzygnięciu okoliczności, stosownie do których działania Spółki były przy sprowadzaniu paliw do kraju w pełni transparentne, Spółka dokonała wpisu do rejestru pomiotów przywożących przed pierwszym przywozem wyrobów, te zaś w kraju od razu były obejmowane zgłoszeniami SENT, umożlwiającymi pełny monitoring nad przemieszczanymi wyrobami, podatek VAT i podatek akcyzowy od tych wyrobów był uiszczany, w końcu przedstawiciele Spółki dwuosobowej, której działania skorygował Urząd Regulacji Energetyki, niezwłocznie| dopełnili obowiązków sprawozdawczych, których wcześniejszy brak realizacji w świetle wcześniejszej rejestracji jako podmiot przywożący, składania każdorazowo zgłoszeń SENT, czy opłacanie podatków pośrednich od sprowadzanych wyrobów, nie było zawinione, a tylko wynikiem nadmiaru regulacji prawnych nie do ogarnięcia dla tak małego organizmu gospodarczego jak dwuosobowa Spółka;

b)  art. 56 ustawy Prawa energetycznego w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej, dopuszczając się złamania konstytucyjnej zasady proporcjonalności poprzez przyjęcie, że działania Spółki podejmowane w ramach legalnego biznesu (rejestracja jako podmiot przywożący, zgłoszenia SENT, opłacenie należnych podatków pośrednich, natychmiastowa korekta zachowania), zasługują na tak wysoką karę;

c)  art. 56 ust. 1 pkt 12b w związku z art. 32d ust. 3 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne, stosownie do których niedopełnienie obowiązków ustawowych przez Urząd Regulacji Energetyki i brak wykreślenia Spółki po sześciu miesiącach od jej rejestracji jako podmiot przywożący skutkuje teraz nałożeniem horrendalnie wysokiej kary administracyjnej, wymierzonej bez uwzględnienia okoliczności sprawy, w tym bezspornego transparentnego modelu prowadzenia biznesu oraz działań naprawczych Spółki;

d)  art. 56 ust. 1 pkt 12b w związku z ust. 6a ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne poprzez pominięcie w procesie karania celu wprowadzenia obowiązku sprawozdawczego, którym było niewątpliwie zapobieganie nieprawidłowością na rynku paliw ciekłych, w świetle powyższego kara określona na poziomie 250.000 zł, kiedy Spółka wcześniej się zarejestrowała w rejestrze Urzędu Regulacji Energetyki, dokonywała zgłoszeń SENT o każdej przesyłce, płaciła od paliw należną akcyzę i podatek VAT jest czymś skrajnie niesprawiedliwym wobec chcącego legalnie działać przedsiębiorcy;

e)  art 56 ust. 1 pkt 12b ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne w brzmieniu przepisu obowiązującym do końca 2019 r., stosownie do którego kara na poziomie 10.000 zł była ewentualnie nakładana za nieprzekazywane w terminie zbiorczo sprawozdania o przywiezionych paliwach (dopiero od dnia 1 stycznia 2020 r. kara jest nakładana jednostkowo za każde niezłożone w terminie sprawozdanie);

f)  art. 56 ust. 1 pkt 12b w związku z ust. 6a ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne poprzez nieuwzględnienie znikomego stopnia szkodliwości czynu, którego dopuściła się Spółka przy równoczesnym uznaniu, że działania naprawcze Spółki nie czyniły zadość wymogom obowiązujących przepisów, wskutek czego Organ nie odstąpił od wymierzenia kary w niniejszej sprawie;

g)  art. 56 ust. 1 pkt 12b w związku z ust.2h pkt 4 oraz ust. 6 ustawy Prawo energetyczne z uwagi na określenie poziomu kary wymierzonej Spółce z pomięciem faktu stopnia zawinienia oraz stopnia szkodliwości zaniechania działań, które z uwagi na bezsporny wpis Spółki do rejestru podmiotów przywożących, dokonywanie przewozów paliw za zgłoszeniami SENT, zapłatą należnych podatków pośrednich oraz skalę prowadzonej przez Przedsiębiorcę działalności w ogóle nie miały prawa być zauważone, a faktycznie również ujęte w prowadzonych przez Urząd statystykach, niezbędnych do ustalenia poziomu wprowadzanych na krajowy rynek paliw ciekłych;

h)  art. 12 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców z uwagi na naruszenie zasady proporcjonalności, gdy niewielkie ilości nabywanych przez Spółkę zagranicą wyrobów (maksymalnie 221 ton), z uwagi na ogólną skalę przywozu paliw ciekłych w ogóle nie zostałyby wychwycone w żadnych statystykach państwowych, stanowią teraz podstawę do nałożenia kary na poziomie 250.000 zł, przy okazji zrównując zachowanie Spółki, już naprawione i skorygowane, z działaniami innych podmiotów, które wprowadzały na rynek ogromne ilości paliw, przez co faktycznie ich działania stanowiły znaczne szkody dla wpływów budżetowych oraz były źródłem naruszenia zasady konkurencyjności (Spółka płaciła wszystkie podatki pośrednie od paliw);

i)  art. 12 ustawy Prawo przedsiębiorców oraz art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej nie tylko z powodu zastosowania środka nieproporcjonalnego do zaistniałej sytuacji i wbrew celowi, dla których uchwalono przepisy wprowadzające obowiązek sprawozdawczy w Prawie energetycznym, ale również w oderwaniu od obecnej sytuacji gospodarczej, spowodowanej koronawirusem, która niewątpliwie rzutuje na kondycję finansową Spółki.

W oparciu o powyższe zarzuty Powód wniósł o uchylenie decyzji w całości oraz zasądzenie od Pozwanego na rzecz Powoda kosztów postępowania, w tym ewentualnych kosztów zastępstwa procesowego według norm przypisanych.

Pozwany w odpowiedzi na odwołanie wniósł o oddalenie odwołania i zasądzenie od Powoda na rzecz Pozwanego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

Powód od 14 grudnia 2018 r. jest wpisany do rejestru podmiotów przywożących prowadzonego przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki pod numerem (...) (okoliczności niesporne, decyzja k. 58-59 akt sąd).

W okresie od grudnia 2018 r. do grudnia 2020 r. włącznie Powód dokonał przywozu paliw ciekłych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (okoliczność niesporna, Pismo powoda z 25/03/2021r. k. 13 akt adm.).

Od momentu wpisu do rzeczonego rejestru Powód nie składał sprawozdań dotyczących ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu (okoliczności niesporne).

Wobec powyższego, pismem z 5 marca 2021 r. nr (...), Przedsiębiorca został zawiadomiony o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie wymierzenia kary pieniężnej w związku z nieprzekazaniem w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiące: od grudnia 2018 r. do grudnia 2020 r. do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. Ponadto został wezwany do złożenia w terminie 14 dni licząc od dnia otrzymania zawiadomienia dokumentów potwierdzających: przekazanie sprawozdań o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiące od grudnia 2018 r. do grudnia 2020 r. do Prezesa URE; wyjaśnień na temat przyczyn nieprzekazania w terminie przedmiotowego sprawozdania za miesiące od grudnia 2018 r. do grudnia 2020 r. do Prezesa URE; kopii wszelkich dokumentów potwierdzających aktualną sytuację finansową Przedsiębiorstwa, w tym dokumentów dotyczących: osiągniętych przychodów i dochodów (np. bilans + rachunek zysków i strat za rok 2020 lub inne dokumenty sporządzane stosownie do formy prawnej Przedsiębiorcy), bądź kopii sprawozdania o przychodach, kosztach i wyniku finansowym oraz o nakładach na środki trwałe (zwanego: sprawozdaniem F01) podsumowującego kwartalną działalność przedsiębiorstwa (Zawiadomienie k. 2- 3 akt adm.). Zawiadomienie zostało skutecznie doręczone Przedsiębiorcy w dniu 16 marca 2021 r. (z.p.o. k. 1 akt adm.).

W odpowiedzi z 25 marca 2021 r., Powód wyjaśnił, że przyczyną nieprzekazywania w terminie wymaganych sprawozdań był brak wiedzy i świadomości o takowym obowiązku. (...) Sp. z o. o. jest małą firmą posiadającą dwóch wspólników z czego jeden jest jej prezesem i jednocześnie kierowcą. Spółka zatrudnia dodatkowo dwóch kierowców. Firma nie posiada więcej pracowników. Do prowadzenia księgowości korzysta z usług zewnętrznego biura rachunkowego. Spółka nie uzyskała informacji o obowiązku przekazywania sprawozdań od Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, biura rachunkowego ani nie posiadła takiej informacji samodzielnie. W związku z faktem, że Spółka jest mikroprzedsiębiorcą i brak wypełnienia tego obowiązku nie wynika z jej ignorancji czy też celowego unikania nałożonych na nią obowiązków, a jedynie z trudności śledzenia wszystkich przepisów prawnych, która to trudność jest związana ze strukturą firmy, a która przełożyła się na niewypełnienie obowiązku z powodu braku o nim wiedzy. Spółka była przekonana, że posiada jedynie obowiązek zgłaszania przewozów do Urzędu Celnego i tam je zgłaszała. Wobec powyższego, wniósł o odstąpienie przez Prezesa od wymierzenia kary na mocy art 56 ust 6a p.e. ponieważ za odstąpieniem od wymierzenia kary przemawia to, że stopień szkodliwości czynu jest znikomy, zaś Powód przesyłając sprawozdania zrealizował obowiązek ustawowy. Dodatkowo Powód podkreślił, że zobowiązuje się składać kolejne sprawozdania w terminie. Wraz z powyższym pismem Przedsiębiorca przedłożył zaległe sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiące: od grudnia 2018 r. do grudnia 2020 r. do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, a także dokumenty potwierdzające aktualną sytuację finansową Przedsiębiorstwa (Pismo z 25/03/2021 r. k. 13 akt adm.).

Następnie przy piśmie z 8 kwietnia 2021 r. Powód przedłożył korekty sprawozdań o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiące: od grudnia 2018 r. do grudnia 2020 r. w związku ze zmianą jednostki miary jakie zostały użyte, prawidłowo powinno zostać podane w tonach z nie jak w pierwotnych sprawozdaniach zostało podane w kilogramach, a także dokonano zmiany pozycji 22a na pozycję 19 (Pismo z 08/04/2021 r. k. 45 akt adm.).

Pismem z 12 maja 2021 r. nr (...) Przedsiębiorca został zawiadomiony o zakończeniu postępowania dowodowego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej, a także o tym co składa się na zebrany materiał dowodowy oraz został poinformowany o możliwości złożenia w terminie 14 dni, licząc od dnia otrzymania niniejszego zawiadomienia ewentualnych dodatkowych uwag i wyjaśnień. Równocześnie poinformowano Przedsiębiorcę o niezakończeniu w terminie, przewidzianym w art 35 § 3 Kodeksu postępowania administracyjnego postępowania w sprawie wymierzenia kary pieniężnej. Zwłoka w załatwieniu sprawy spowodowana była koniecznością zachowania terminów procesowych związanych z przysługującym prawem do wypowiedzenia się w sprawie zebranego materiału dowodowego. W związku z powyższym, na podstawie art 36 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, został wyznaczony nowy termin do załatwienia postępowania administracyjnego w niniejszej sprawie do dnia 15 lipca 2021 r. (Zawiadomienie k. 68 akt adm.).

Pismo zostało skutecznie doręczone Przedsiębiorcy w dniu 21 maja 2021 r., (z.p.o. k. 72 akt adm.) jednakże Przedsiębiorca nie skorzystał z przysługującego mu prawa do wypowiedzenia się w sprawie zebranego materiału dowodowego w sprawie (okoliczność niesporna).

Dnia 14 lipca 2021 r. Prezes URE wydał zaskarżoną Decyzję (k. 73-78 akt adm.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o powołane wyżej dowody z dokumentów, które nie były podważane przez żadną ze stron, a Sąd także nie znalazł podstaw by odmówić im wiarygodności, jak też w oparciu o niekwestionowane twierdzenia stron. W szczególności Powód nie kwestionował faktu, że nie przekazał w terminie Prezesowi URE sprawozdań o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za okres od grudnia 2018 roku do grudnia 2020 roku.

Sąd Okręgowy – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem zaskarżona Decyzja jest słuszna i ma oparcie w przepisach prawa a podnoszone przez Powoda zarzuty nie są trafne, stąd nie mogą skutkować zmianą tej Decyzji.

Zgodnie z art. 43d ust. 1 p.e. przedsiębiorstwo energetyczne posiadające koncesję na wytwarzanie paliw ciekłych lub koncesję na obrót paliwami ciekłymi z zagranicą, a także podmiot przywożący stosownie do swojej działalności przekazuje Prezesowi URE, Prezesowi Agencji Rezerw Materiałowych, ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych oraz ministrowi właściwemu do spraw energii miesięczne sprawozdanie o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu - w terminie 20 dni od dnia zakończenia miesiąca, którego dotyczy sprawozdanie.

Zgodnie zaś z art. 62d pkt 4 p.e. dodanym ustawą z dnia 31 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1495), który wszedł w życie w dniu 1 stycznia 2020 r. „od dnia 1 stycznia 2020 r. do dnia 30 czerwca 2021 r. przedsiębiorstwo energetyczne posiadające koncesje na wytwarzanie paliw ciekłych lub koncesję na obrót paliwami ciekłymi z zagranicą, a także podmiot przywożący stosownie do swojej działalności przekazuje Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki miesięczne sprawozdanie o rodzajach oraz ilości wytworzonych przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych a także ich przeznaczeniu- w terminie 20 dni od dnia zakończenia miesiąca, którego dotyczy sprawozdanie".

Przepis intertemporalny zawarty w art. 75 ust. 2 ustawy z dnia 31 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych stanowi natomiast, iż postępowania w sprawie nałożenia kar pieniężnych za niezłożenie w terminie, do organów innych niż Prezes Urzędu Regulacji Energetyki, sprawozdań, o których mowa w art. 4ba ust. 4 lub art. 43d ust. 1 ustawy- Prawo energetyczne w brzmieniu dotychczasowym, wszczęte i niezakończone przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy umarza się.

Z kolei podmiotem przywożącym, stosownie do treści art. 3 pkt 12c p.e. jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która samodzielnie lub za pośrednictwem innego podmiotu dokonuje przywozu paliw ciekłych, z wyłączeniem przywozu paliw ciekłych:

a) w ramach wykonywania działalności polegającej na obrocie paliwami ciekłymi z zagranicą wymagającej uzyskania koncesji, o której mowa w art. 32 ust. 1 pkt 4, lub

b) przeznaczonych do użycia podczas transportu i przywożonych w standardowych zbiornikach, o których mowa w art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym.

Przywóz paliw ciekłych, to zaś w myśl definicji ustawowej zawartej w art. 3 pkt 12d p.e. - sprowadzenie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej paliw ciekłych w ramach nabycia wewnątrzwspólnotowego lub importu.

Natomiast z treści art. 56 ust. 1 pkt 12b p.e. wynika, że karze pieniężnej podlega ten, kto nie przekazuje w terminie sprawozdań, o których mowa w art. 43d. Wysokość tej kary, zgodnie z art. 56 ust. 2h pkt 4 p.e., wynosi 10.000 zł.

W niniejszej sprawie nie ulega wątpliwości, że Powód podlegał obowiązkowi wynikającemu z art. 43d ust. 1 p.e. W okresie objętym obowiązkiem sprawozdawczym był bowiem podmiotem przywożącym, o jakim mowa w art. 3 pkt 12c p.e., ponieważ został wpisany do rejestru podmiotów przywożących oraz deklarację dotyczącą planowanego przywozu paliw ciekłych, jak też wobec faktycznego przywozu paliw ciekłych, wykazanego w ramach zaległych sprawozdań złożonych przez Powoda. Warto też dodać, że na kwalifikację podmiotu przywożącego nie ma wpływu, w świetle art. 32d ust. 3 p.e, przemijająca okoliczność nieprowadzenia przywozu.

Wobec bezspornego nieprzekazania przez Powoda w ustawowym terminie sprawozdań, o których mowa w art. 43d p.e. zastosowanie znalazł zatem art. 56 ust. 1 pkt 12b p.e. Przy czym wobec przytoczonej wcześniej treści art. 75 ust. 2 ustawy z dnia 31 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych rozstrzygnięcie Prezesa URE na tej podstawie, objęte pkt 1 Decyzji, dotyczyło wyłącznie niewykonania przez Powoda obowiązku przekazania sprawozdań do Prezesa URE.

Odpowiedzialność wynikająca z art. 56 ust. 1 pkt 12b p.e. ma charakter obiektywny, co oznacza, że jest niezależna od subiektywnego elementu jakim jest wina przedsiębiorcy. Dla możliwości zastosowania sankcji pieniężnej, o której mowa w przepisie, istotne jest zatem jedynie istnienie obowiązku prawnego zabezpieczonego sankcją pieniężną oraz stwierdzenie samego faktu jego naruszenia przez podmiot zobowiązany. Samo naruszenie normy sankcjonowanej uzasadnia natomiast postawienie zarzutu niezachowania należytej ostrożności wymaganej w stosunkach danego rodzaju (por. wyrok SN z 1 czerwca 2010 r., III SK 5/10; wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 stycznia 2006 r., sygn. akt SK 52/04; Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego -A nr 2006/1/6). Charakterystyczne dla tego typu odpowiedzialności jest jej „oderwane od konieczności stwierdzania winy i innych okoliczności sprawy, wystarczy jedynie ustalenie samego faktu naruszenia prawa lub wymogów decyzji administracyjnej” (TK sygn. P 64/07). Przypisanie odpowiedzialności sprowadza się zatem do ustalenia, czy określone zdarzenie wyczerpuje znamiona ustawowe i pozostaje w związku przyczynowym z zachowaniem konkretnego podmiotu.

Nie sposób więc byłoby przyjąć, że okoliczność braku wiedzy o istnieniu obowiązku sprawozdawczego, mogłaby skutkować zwolnieniem Powoda od odpowiedzialności. Powód powinien wykazać się bowiem starannością wymaganą od niego jako od profesjonalnego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, toteż powinien zapoznać się z regulacjami wiążącymi się z przywozem paliw ciekłych na terytorium RP i zastosować się do nich.

Powód powinien być świadomy ciążących na nim obowiązków, bowiem w decyzji o wpisie Powoda do rejestru podmiotów przywożących, w pkt 5, został on pouczony o obowiązku sprawozdawczym określonym w art. 43 ust. 1 p.e. i skutkach jego nie wykonania. Wystarczyło zatem dochować należytej staranności przy lekturze treści Decyzji i załączonego do niej pouczenia, aby uniknąć naruszenia przepisów prawa.

Dla zaistnienia naruszenia obowiązku sprawozdawczego nie ma znaczenia okoliczności podnoszona przez Powoda w odwołaniu, a mianowicie, że Spółka dokonała wpisu do rejestru pomiotów przywożących przed pierwszym przywozem wyrobów, te zaś w kraju od razu były obejmowane zgłoszeniami SENT, umożlwiającymi pełny monitoring nad przemieszczanymi wyrobami, podatek VAT i podatek akcyzowy od tych wyrobów był uiszczany. Wymienione czynności stanowią bowiem realizację obowiązków nałożonych na Powoda na podstawie innych ustaw niż prawo energetyczne i są wypełniane w stosunku do organów skarbowych, a Prezes URE takim organem nie jest. Powód nie może zwolnić się z odpowiedzialności za naruszenie przepisów jednej ustawy, tym, że zrealizował obowiązki wynikające z innych ustaw, bowiem na Powodzie jako przedsiębiorcy ciąży wiele obowiązków sprawozdawczych wobec różnych organów i zgodnie z prawem jest zobowiązany zrealizować je wszystkie.

Podobnie nie można uznać za okoliczność wyłączającą odpowiedzialność okoliczność, iż powodowa spółka jest mała tj. „dwuosobowa” i wobec tego nie jest w stanie ogarnąć „nadmiaru regulacji prawnych”, bowiem to na Powodzie jako przedsiębiorcy ciąży obowiązek takiego zorganizowania działalności przedsiębiorstwa, aby nie dochodziło do naruszenia prawa (tak Sąd Apelacyjny w Warszawie z 27.03.2018 r., sygn. akt VII AGa 768/18, LEX nr 2522738, czy SOKiK w wyroku z dnia 27 maja 2013 r., sygn. akt XVII AmE 54/11, Legalis nr 739479).

Za nieuzasadniony Sąd uznał również zarzut Powoda dotyczący nieodstąpienia przez Prezesa URE od wymierzenia kar.

Zgodnie z art. 56 ust. 6a p.e. Prezes URE może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli stopień szkodliwości czynu jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek. Obydwie przesłanki muszą więc wystąpić łącznie.

W pierwszej kolejności podkreślenia wymaga, że faktycznie, jak podnosił Powód, ale również jak przyjął Pozwany, Spółka zrealizowała obowiązki po terminie, składając Prezesowi URE zaległe sprawozdania, co świadczy o wypełnieniu przesłanki zrealizowania obowiązku, ale zaakcentowania wymaga, iż miało to miejsce dopiero w toku postępowania administracyjnego, w odpowiedzi na wezwanie Prezesa URE.

Nie wystąpiła jednak druga ustawowa przesłanka warunkująca skorzystanie z instytucji odstąpienia od wymierzenia kary, tj. przesłanka znikomej szkodliwości czynu.

Ustawa prawo energetyczne nie sprecyzowała w jaki sposób należy oceniać stopień szkodliwości czynu, jednak uczyniło to orzecznictwo sądowe. I tak Sąd Najwyższy w wyroku z 15 października 2014 r., w sprawie III SK 47/13 uznał, że przy ocenie szkodliwości czynu zasadne jest odwołanie się do sposobu weryfikacji jego stopnia wypracowanego w prawie karnym, skoro prawodawca posłużył się w art. 56 ust. 6a prawa energetycznego instytucją prawa karnego, z uwagi na represyjny charakter kar pieniężnych przewidzianych w art. 56 prawa energetycznego.

Konieczne więc było odwołanie się do art. 115 § 2 kodeksu karnego, który zawiera zamknięty katalog kryteriów oceny stopnia szkodliwości społecznej czynu i który nakazuje przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu brać pod uwagę:

1) rodzaj i charakter naruszonego dobra,

2) rozmiary wyrządzonej szkody,

3) sposób i okoliczności popełnienia czynu,

4) wagę naruszonych obowiązków,

5) postać zamiaru,

6) motywację sprawcy,

7) rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia.

Jak ocenił Sąd Najwyższy w powołanym wyżej orzeczeniu „ o stopniu społecznej szkodliwości mają decydować wyłącznie okoliczności związane z czynem (por. wyrok Sądu Najwyższego z 11 kwietnia 2011 r., IV KK 382/10), przy czym podstawowe znaczenie dla określenia stopnia szkodliwości czynu mają rodzaj i charakter naruszonego dobra chronionego prawem, rozmiar wyrządzonej i grożącej szkody oraz zamiar i motywacja sprawcy (por. wyrok Sądu Najwyższego z 11 kwietnia 2011 r., IV KK 382/10). […] Nie uwzględnia się więc okoliczności, które pojawiły się po popełnieniu czynu, ponieważ nie mieszczą się one w regulacji art. 115 § 2 KK.”

Analizując zasadnicze kryterium oceny stopnia szkodliwości czynów Powoda, jakim jest rodzaj naruszonego dobra należy stwierdzić, że dobrem tym jest w istocie możliwość realizowania przez Prezesa URE zadań nałożonych przez ustawodawcę.

Obowiązek sprawozdawczy z art. 43d ust. 1 p.e. służy nadzorowi i kontroli rynku paliw, a także kontroli naruszeń warunków prowadzenia działalności gospodarczej w dziedzinie paliw ciekłych, informowaniu o funkcjonowaniu przedsiębiorców na rynku paliw ciekłych, badaniu zgodności prowadzonej działalności z uprawnieniami wynikającymi z posiadanej przez przedsiębiorcę koncesji lub wpisu do rejestru podmiotów przywożących, czy również badaniu istnienia podstaw do złożenia zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa określonego w art. 57g p.e. Ponadto niezrealizowanie przedmiotowego obowiązku utrudnia Prezesowi URE przygotowanie raportu kwartalnego, o którym mowa w art. 43d ust. 4 p.e. Na podstawie sprawozdań, o których mowa w ust. 1, Prezes URE ogłasza bowiem kwartalnie w Biuletynie Urzędu Regulacji Energetyki całkowite wielkości produkcji i przywozu poszczególnych paliw ciekłych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, stosując nazwy oraz klasyfikację Nomenklatury Scalonej (kody CN), w terminie 45 dni od dnia zakończenia kwartału. Trzeba również podkreślić, że sam ustawodawca uznał za szkodliwe w stopniu wyższym niż znikomy nie złożenie sprawozdania już za jeden miesiąc przewidując za to naruszenie karę pieniężną w stałej wysokości 10 000,00 zł. Dobrem chronionym przez wspomniany przepis jest bowiem terminowość składania comiesięcznych sprawozdań.

Uwzględniając powyższe nie można było stwierdzić, że stopień szkodliwości czynów powoda w zakresie nieprzekazania sprawozdań za miesiące od grudnia 2018 r. do grudnia 2020 r. czyli za 25 miesięcy był znikomy.

Powód przekazał wprawdzie ww. sprawozdania ale po bardzo długim czasie - od około 2 miesięcy po terminie do ponad dwóch lat po terminie. W tym okresie Prezes URE, nie mając jakiejkolwiek informacji na temat działalności Powoda związanej z przywozem paliw ciekłych, nie mógł realizować w sposób właściwy swoich obowiązków zarówno sprawozdawczych, jak i kontrolnych, przez co działalność Powoda miesiącami nie podlegała jakiejkolwiek weryfikacji przez Prezesa URE.

Wprawdzie Powód zwrócił uwagę, że ilości nabywanego przez niego smaru olejowego były niewielkie, ale należy zauważyć, że skoro okoliczność ta nie zwalnia przedsiębiorcy z obowiązku sprawozdawczego, gdyż obowiązek z art. 43d ust. 1 p.e. jest niezależny od ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, toteż również złożenie sprawozdań dotyczących tych niewielkich ilości paliwa ciekłego, a nawet tzw. sprawozdań „zerowych” ma znaczenie informacyjne dla organu regulacyjnego.

Powyższe, zwłaszcza w obliczu otrzymania przez Powoda już w decyzji o wpisie do rejestru podmiotów przywożących informacji na temat obowiązku z art. 43d ust. 1 p.e., jakiemu podmiot przywożący podlega, jak też złożenia przez Powoda zaległych sprawozdań dopiero w następstwie wszczęcia wobec Powoda postępowania administracyjnego i domagania się przez organ tychże sprawozdań, wyklucza, według Sądu, możliwość odstąpienia od wymierzenia kary, jako, że obydwie przesłanki odstąpienia od wymierzenia kary nie zaszły kumulatywnie.

W kontekście nieodstąpienia przez Prezesa URE od wymierzenia Powodowi kar należy dodatkowo zauważyć, iż art. 56 ust. 6a p.e. ma charakter fakultatywny, zatem odstąpienie od wymierzenia kary nie tylko zależy od spełnienia przesłanki o charakterze ocennym, w postaci znikomej szkodliwości czynu, ale zależy od uznania organu, które wszakże nie może być dowolne i wynikać musi z merytorycznych przesłanek, ale z pewnością nie stanowi ono obowiązku organu do zastosowania powołanej regulacji w każdych warunkach ( podobnie Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z 24 sierpnia 2012 roku, sygn. akt VI ACa 389/12).

W tym zakresie Sąd Okręgowy w Warszawie podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z 27 listopada 2019 r., sygn. akt I NSK 95/18, że „ art. 56 ust. 6a p.e. należy interpretować z uwzględnieniem zasady sprawności i rzetelności działania instytucji publicznych, a także zasady równowagi i podziału władzy. W ocenie Sądu Najwyższego […] Prezes Urzędu Regulacji Energetyki dysponuje więc pewnym luzem decyzyjnym przy interpretacji przesłanki znikomości szkodliwości społecznej czynu, a w razie ziszczenia się wspomnianej przesłanki - uznaniem administracyjnym przy wyborze wariantu rozstrzygnięcia: odstąpienia od kary pieniężnej bądź nieodstąpienia od tej kary. […] Organ regulacyjny, z uwagi na posiadaną wyspecjalizowaną kadrę, unikalną pamięć instytucjonalną oraz bezpośrednią styczność z realiami rynkowymi, jest co do zasady lepiej przygotowany niż sędzia do oceny stopnia szkodliwości społecznej czynu przedsiębiorcy z punktu widzenia standardów obowiązujących na rynku regulowanym. Interpretacja przepisów prawnych należy do istoty władzy wykonawczej, która jak wskazuje sama jej nazwa, odpowiada za egzekwowanie prawa. Jeżeli określony sposób interpretacji przepisu ma racjonalne uzasadnienie i jest ugruntowany w praktyce organu, sąd nie powinien zastępować go własną interpretacją. Interwencja sądu w treść decyzji organu regulacyjnego powinna następować dopiero wtedy, gdy nosi ona znamiona dowolności: opiera się na arbitralnych przesłankach, zawiera zdawkowe i ogólnikowe uzasadnienie, odwołuje się do nieudowodnionych informacji.” (wyrok Sądu Najwyższego – Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych z 27 listopada 2019 r., sygn. akt I NSK 95/18, Legalis nr 2294222).

Tymczasem Decyzja organu regulacyjnego nie nosi znamion dowolności, jest zasadna i umotywowana, toteż nie było podstaw do jej zmiany, zwłaszcza, że Sąd podziela stanowisko organu.

Wysokość kary za niewykonanie obowiązku przedstawienia sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu została ściśle określona w art. 56 ust. 2 h pkt 4 p.e. i wynosi 10.000 zł, a zatem wbrew twierdzeniom Powoda, Pozwany nie mógł nałożyć kary w niższej wysokości.

Kara ta, wbrew twierdzeniom Powoda, odnosi się do zaniechań przedstawienia sprawozdań za poszczególne miesiące, bowiem w przepisie art. 56 ust. 1 pkt 12b p.e. jest mowa o tym, że karze pieniężnej podlega ten, kto „nie przekazuje w terminie sprawozdań, o którym mowa w art. 43d”, w przepisie użyto liczby mnogiej, ponieważ chodziło o nieprzekazanie sprawozdania, któremukolwiek z 4 podmiotów wymienionych w art. 43d ust. 1 p.e., a nie o nieprzekazanie więcej niż jednego sprawozdania Prezesowi URE. Podobne stanowisko zajął tutejszy Sąd w wyroku z 8 listopada 2021 roku, sygn. akt XVII AmE 113/20 w którym stwierdził „(…) skoro przepis art. 56 ust. 1 pkt 12b p.e. stanowi o podleganiu karze za niezłożenie sprawozdania, każdy przypadek niezłożenia „sprawozdania” przed podmiot przywożący, każdorazowo skutkuje, poniesieniem przez podmiot zobowiązany do jego złożenia odpowiedzialność z tytułu deliktu administracyjnego w postaci określonej ustawowo kary pieniężnej w wysokości 10.000,00 (…)”.

Wobec powyższego, Prezes URE prawidłowo wymierzył karę pieniężną, za każdy kolejny miesiąc od grudnia 2018 r. do grudnia 2020 r. w jakim obowiązek sprawozdawczy nie został zrealizowany.

Nie można zgodzić się z Powodem, że Pozwany zastosował środek nieproporcjonalny do zaistniałej sytuacji i wbrew celowi, dla którego uchwalono przepisy wprowadzające obowiązek sprawozdawczy w prawie energetycznym i tym samym naruszył art. 31 ust. 3 Konstytucji RP. Przewidziana bowiem przez ustawę Prawo energetyczne kara pieniężna za niezłożenie sprawozdania w wysokości 10 000 zł nie jawi się jako nieproporcjonalna. W rozpoznawanej sprawie, ostateczna łączna wysokość kary może wydawać się „horrendalnie wysoka” – jak określił to Powód, ale wynika wyłączenie z długotrwałego zaniedbania ze strony Powoda, który nie złożył sprawozdań za 25 miesięcy. Gdyby Powód poświęcił chwilę czasu na zapoznanie się z pouczeniem dołączonym do decyzji o wpisie do rejestru podmiotów przywożących uniknąłby naruszania prawa przez tak długi okres, a tym samym wysokiej kary. Reasumując, sam Powód poprzez niezachowanie minimum dbałości o własne interesy, doprowadził do naruszenia prawa, którego skutkiem było nałożenie przez Prezesa URE kary pieniężnej określonej sztywno przez przepisy prawa.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, nie znajdując podstaw do jego uwzględnienia, oddalił wniesione przez Powoda odwołanie na podstawie art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Z uwagi na oddalenie odwołania, Powoda należało uznać za stronę, która przegrała proces i zasądzić od niego na rzecz Pozwanego zwrot kosztów procesu, na które złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 720,00 zł ustalone w oparciu o § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. 2018, poz. 265 j.t.).

Sędzia SO Anna Maria Kowalik

Zarządzenie: (...)

Sędzia SO Anna Maria Kowalik