Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 czerwca 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

Przewodniczący –	Sędzia SO Anna Maria Kowalik
Protokolant –	St. sekr. sąd. Jadwiga Skrzyńska

po rozpoznaniu 5 czerwca 2024 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania Syndyka Masy Upadłości (...) sp. z o.o. w upadłości w J.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z 30 czerwca 2023 r. Nr (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w punkcie pierwszym i drugim w ten sposób, że usuwa stwierdzenie „w imieniu i na rachunek którego działa Pani D. B. – Syndyk masy upadłości (...) Sp. z.o.o. w upadłości, reprezentowana przez radcę prawnego Pana M. M. – pełnomocnika Syndyka masy upadłości (...) Sp. z.o.o. w upadłości”;

2.  oddala odwołanie w całości;

3.  zasądza od Syndyka Masy Upadłości (...) Sp. z.o.o. w upadłości w J. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720,00 zł (siedemset dwadzieścia złotych), z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sędzia SO Anna Maria Kowalik

Sygn. akt: XVII AmE 229/23

UZASADNIENIE

Decyzją 30 z czerwca 2023 r. Nr (...) ( (...)) Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (dalej Prezes URE, pozwany) na podstawie art. 168 pkt 1 oraz art. 169 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz. U. z 2022 r. poz. 1378, z późn. zm. – dalej: „ustawa OZE”) w związku z art. 170 ust. 1 i ust. 2 pkt 1, art. 174 ust. 1 ustawy OZE oraz w związku z art. 52 ust. 1, art. 59 pkt 2 ustawy OZE i § 2 rozporządzenia Ministra Energii z dnia 17 października 2016 r. w sprawie zmiany wielkości udziału ilościowego sumy energii elektrycznej wynikającej z umorzonych świadectw pochodzenia potwierdzających wytworzenie energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii w 2017 r. (Dz. U. z 2016 r. poz. 1753 – dalej: „rozporządzenie ME”) oraz na podstawie art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2023 r. poz. 775, z późn. zm.; dalej: „k.p.a.”) i art. 90 ust. 1 ustawy OZE, po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej (...) sp. z o.o. w upadłości z siedzibą w J. (dalej: „powód”, „Przedsiębiorca” ,, „Spółka”) orzekł, że:

1)  (...) sp. z o.o. w upadłości z siedzibą w J., w imieniu i na rachunek którego działa Pani D. B. - Syndyk masy upadłości (...) sp. z o.o. w upadłości, reprezentowana przez radcę prawnego Pana M. M. – pełnomocnika Syndyka masy upadłości (...) sp. z o.o. w upadłości, nie przestrzegał za rok 2017, określonego w art. 52 ust. 1 ustawy OZE w zakresie, o którym mowa w art. 59 pkt 2 ustawy OZE z uwzględnieniem § 2 rozporządzenia ME, obowiązku uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki świadectw pochodzenia energii elektrycznej wytworzonej z biogazu rolniczego od dnia wejścia w życie rozdziału 4 ustawy OZE, tj. od dnia 1 lipca 2016 r., w instalacjach odnawialnego źródła energii znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub zlokalizowanych w wyłącznej strefie ekonomicznej, na zasadach określonych w art. 47 ustawy OZE, względnie uiszczenia opłaty zastępczej, w terminie do dnia 30 czerwca 2018 r.;

2)  za niewywiązanie się z obowiązku opisanego w punkcie pierwszym wymierzył (...) sp. z o.o. w upadłości z siedzibą w J., w imieniu i na rachunek którego działa Pani D. B. - Syndyk masy upadłości (...) sp. z o.o. w upadłości, reprezentowana przez radcę prawnego Pana M. M. – pełnomocnika Syndyka masy upadłości (...) sp. z o.o. w upadłości, karę pieniężną w kwocie 238 339,95 zł (słownie złotych: dwieście trzydzieści osiem tysięcy trzysta trzydzieści dziewięć 95/00) to jest w wysokości (...) % przychodu uzyskanego przez ww. przedsiębiorcę w 2018 r. z działalności koncesjonowanej polegającej na obrocie energią elektryczną.

Syndyk Masy Upadłości (...) sp. z o.o. w upadłości zaskarżył decyzję w całości i zarzucił naruszenie:

1.  art. 11 k.p.a. poprzez niewyjaśnienie z jakich przyczyn nie Organ nie zastosował instytucji odstąpienia od wymierzenia kary, w sytuacji gdy obowiązkiem organów administracji publicznej jest pogłębianie zaufania obywateli do organów, w szczególności poprzez dokładne wyjaśnienie motywów rozstrzygnięcia;

2.  art. 8 k.p.a. w zw. z art. 6 k.p.a. poprzez wezwanie Odwołującego do przedłożenia dokumentów potwierdzających wysokość przychodu osiągniętego w roku 2022, przy jednoczesnym przyjęciu jako podstawy do wymierzenia kary przychodu z działalności osiągniętego w roku 2018;

3.  art. 170 ust. 1 ustawy OZE w zw. z art. 7a § 1 k.p.a. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu jako podstawy wymierzenia kary przychodu z działalności osiągniętego w 2018 roku, w sytuacji gdy z brzmienia przepisu wynika, że jeżeli kara pieniężna jest związana z działalnością gospodarczą wykonywaną na podstawie koncesji albo wpisu do rejestru działalności regulowanej, wysokość kary nie może być wyższa niż 15 % przychodu ukaranego przedsiębiorcy, wynikającego z prowadzonej działalności koncesjonowanej albo działalności wykonywanej na podstawie wpisu do rejestru działalności regulowanej, osiągniętego w poprzednim roku podatkowym, co prowadzi do wniosku, że organ jako podstawę wymierzenia kary powinien był przyjąć kwotę przychodu osiągniętego w roku 2022., tj. roku poprzedzającym rok, w którym doszło do wymierzenia kary pieniężnej;

4.  art. 174 ust. 1 i 2 ustawy OZE poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na nieodstąpieniu od wymierzenia kary pieniężnej wobec Spółki, w sytuacji gdy zaistniały przesłanki do odstąpienia od wymierzenia kary.

W oparciu o powyższe zarzuty, Syndyk wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości oraz zasądzenie od pozwanego na jego rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17,00 zł.

Pozwany w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych .

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

(...) Sp. z o.o. w upadłości z siedzibą w J. prowadziła w 2017 r działalność gospodarczą polegającą na sprzedaży energii elektrycznej w oparciu o koncesję udzieloną decyzją Prezesa URE z 20 lipca 2011 r. nr (...), obowiązującą od 25 lipca 2011 r. do 30 marca 2021 r. . Koncesja została powodowi cofnięta decyzją Prezesa URE z 5 marca 2021 roku (okoliczność bezsporna).

Spółka w 2017 r. dokonała sprzedaży energii elektrycznej odbiorcom końcowym w ilości 282 046,200 MWh, w związku z tym była zobowiązana do realizacji obowiązku, o którym mowa w art. 52 ust. 1 ustawy OZE, w zakresie, o którym mowa w art. 59 ust. 2 ustawy OZE z uwzględnieniem § 2 rozporządzenia ME, za rok 2017 w ilości 1 692,277 MWh (okoliczności bezsporne).

Przedsiębiorca za okres od 1 stycznia 2017 r. do 31 grudnia 2017 r. przedstawił Prezesowi URE do umorzenia świadectwa pochodzenia potwierdzające wytworzenie energii elektrycznej z biogazu rolniczego od dnia wejścia w życie rozdziału 4 ustawy OZE w ilości 1 081,210 MWh (Decyzja o umorzeniu świadectw z 27/09/2017 r. k. 47-48 akt adm., Decyzja o umorzeniu świadectw z 27/09/2017 r. k. 49-50 akt adm., Decyzja o umorzeniu świadectw z 22/01/2018 r. k. 51-52 akt adm. i Decyzja o umorzeniu świadectw z 09/02/2018 r. k. 53-54akt adm.).

Jednocześnie Przedsiębiorca nie uiścił opłaty zastępczej na konto Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Brakująca ilość energii elektrycznej niezbędnej do realizacji obowiązku wynosiła 611,067 MWh (okoliczność bezsporna).

Postanowieniem z 20 listopada 2018 roku Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy Wydział dla spraw upadłościowych i restrukturyzacyjnych (sygn. akt X GU 1536/18) ogłosił upadłość Spółki (kopia postanowienia k.30 akt adm.).

Rok 2018 był ostatnim rokiem (przed wydaniem zaskarżonej decyzji), w którym powód osiągnął przychód z tytułu działalności objętej koncesją. Przychód z działalności koncesjonowanej, polegającej na obrocie energią elektryczną w 2018 wyniósł (...) zł (okoliczność bezsporna).

W roku 2022 przychody Spółki ze sprzedaży (działalności operacyjnej) wyniosły (...) zł (Sprawozdanie finansowe k. 31-41 akt adm.).

Pismem z 5 maja 2023 r., znak: (...), Prezes URE zawiadomił Syndyka o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej. Ponadto poinformował, że brakująca ilość energii elektrycznej niezbędnej do realizacji przez Spółkę obowiązku, o którym mowa w art. 52 ust. 1 ustawy OZE w zakresie, o którym mowa w § 2 rozporządzenia ME, wynosi 611,067 MWh oraz wezwał Syndyka do przedłożenia – w terminie 7 dni od dnia otrzymania zawiadomienia, dokumentów dotyczących działań, jakie podjęła Spółka w związku z istniejącym za rok 2017 obowiązkiem uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi URE świadectw pochodzenia potwierdzających wytworzenie energii elektrycznej z biogazu rolniczego od dnia wejścia w życie rozdziału 4 ustawy OZE. Ponadto, wezwał Syndyka do: 1) udzielenia wszelkich wyjaśnień i informacji mogących mieć wpływ na treść rozstrzygnięcia w niniejszym postępowaniu; 2) przesłania wszelkich dokumentów pozwalających na ustalenie sytuacji finansowej Przedsiębiorcy, w tym w szczególności bilansu oraz rachunku zysków i strat za ostatni rok podatkowy (lub sprawozdania finansowego) oraz oświadczenia Syndyka o wysokości przychodu ogólnego uzyskanego przez Przedsiębiorcę w 2022 r. (zawiadomienie k.22-25 akt adm.).

W odpowiedzi, pismem z 29 maja 2023 r. Syndyk przekazał informacje objęte ww. zawiadomieniem, ponadto 5 czerwca 2023 r. wpłynęło do URE pismo z 31 maja 2023 r., do którego załączono kopie decyzji Prezesa URE w przedmiocie umorzeń świadectw pochodzenia oraz świadectw pochodzenia energii elektrycznej wytworzonej z biogazu rolniczego od dnia wejścia w życie rozdziału 4 ustawy OZE ( pismo z 29/05/2023 r. k.27-28 akt adm., pismo z 31/05/2023 r. k. 46 akt adm.).

Pismem z 5 czerwca 2023 r., znak: (...), Prezes URE zawiadomił Syndyka o zakończeniu prowadzonego postępowania i przysługującym mu prawie do zapoznania się z całością zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz złożenia dodatkowych uwag i wyjaśnień (zawiadomienie k. 43-44 akt adm.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o powyższe dokumenty i nie kwestionowane twierdzenia stron.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył co następuje:

Odwołanie podlegało oddaleniu w całości.

Jednakże przed przejściem do omówienia kwestii podniesionych w odwołaniu, Sąd pragnie wyjaśnić przyczyny zmiany decyzji w zakresie określonym w punkcie 1a) wyroku. Otóż w myśl art. 160 ustawy z 28 lutego 2003 roku – Prawo upadłościowe (Dz.U. 2024, poz. 794, tekst jednolity) (dalej p.u.) w sprawach dotyczących masy upadłości syndyk dokonuje czynności w imieniu własnym na rachunek upadłego (§ 1) i syndyk nie odpowiada za zobowiązania zaciągnięte w sprawach dotyczących masy upadłości (§ 2). Po ogłoszeniu upadłości przedsiębiorca występuje w obrocie pod dotychczasową firmą z dodaniem oznaczenia „w upadłości" (art. 60 ¹ p.u.). Zaś według art. 372 ust. 1 p.u., zmiany stosunków prawnych dokonane na podstawie przepisów prawa upadłościowego obowiązują upadłego i drugą stronę również po umorzeniu lub zakończeniu postępowania upadłościowego, chyba że przepisy odrębnej ustawy stanowią inaczej.

Z powyższego wynika, że stroną postępowania w znaczeniu formalnym jest syndyk (tj. po ogłoszeniu upadłości tylko syndyk może wszcząć postępowanie i tylko przeciwko syndykowi postępowanie może być wszczęte), zaś stroną w znaczeniu materialnym jest upadły (to na jego rzecz, a nie na rzecz syndyka, toczy się postępowanie; to upadły, a nie syndyk odpowiada za zobowiązania które powstają po ogłoszeniu upadłości; a zmiany stosunków prawnych odnoszą się do upadłego, a nie do syndyka).

W konsekwencji, to Przedsiębiorca, czyli (...) Sp. z o.o. w upadłości mógł nie wywiązać się z określonych obowiązków, i to (...) Sp. z o.o. w upadłości (nie zaś (...) Sp. z o.o. w upadłości w imieniu którego działa syndyk”) można było wymierzyć karę pieniężną za niewywiązanie się z tych obowiązków.

W związku z tym nieprawidłowe było wskazanie w zaskarżonej decyzji Przedsiębiorcy z dookreśleniem, iż w jego imieniu działa syndyk. Jak wyżej wskazano syndyk działa w imieniu własnym (art. 160 § 1 p.u.). Jednocześnie prawidłowe było wskazanie w decyzji Przedsiębiorcy z dookreśleniem, iż jest on w upadłości albowiem znajduje to oparcie w art. 60 ¹ p.u. Analogiczne stanowisko zostało zaprezentowane w orzeczeniu Sądu Najwyższego z dnia 16.01.2009 r. ( III CSK 244/08). Sąd Najwyższy zauważył, że: świadczenia dochodzone przez syndyka lub przeciwko niemu podlegają zasądzeniu na rzecz lub od upadłego; podstawienie procesowe syndyka w miejsce upadłego jest podstawieniem bezwzględnym, przy którym legitymację procesową ma tylko podmiot podstawiony; brak legitymacji formalnej upadłego nie jest równoznaczny z brakiem po jego stronie zdolności prawnej, tj. zdolności bycia podmiotem praw i obowiązków ( podobnie np.: wyrok SN z 7.10.2004 r. IV CK 86/04; postanowienie SN z dnia 21.07.2011 r. V CZ 37/11).

Przechodząc do odwołania wniesionego przez powoda, to Sąd pragnie zauważyć, że skarżący co prawda zaskarżył Decyzję w całości, jednakże nie kwestionował samego faktu nie wypełnienia obowiązku umorzeniowego, a jedynie nałożenie na niego kary w sytuacji, gdy w roku poprzedzającym wydanie decyzji tj. w 2022 r. jego przychody były (...). Zdaniem powoda brak przychodów wykluczał nałożenie kary, skoro kara nie może być wyższa niż 15% przychodu, a przychód ten wyniósł (...) zł, to kara nie może być wyższa niż (...) zł (15% z (...) zł).

Pozwany nie podzielał tego poglądu, stojąc na stanowisku, iż określenie wysokości kary minimalnej wyłącza możliwość jej miarkowania z uwagi na(...), ewentualnie możliwe jest sięgnięcie do przychodu z działalności koncesjonowanej, osiągniętego w ostatnim roku, w którym ta działalność była wykonywana.

Zgodnie z przepisem art. 47 ust. 2 ustawy OZE, podmiot, o którym mowa w art. 52 ust. 2 ustawy OZE, jest obowiązany do wykonania obowiązku określonego w art. 52 ust. 1 pkt 1 tej ustawy, w przypadku, gdy którakolwiek z średnioważonych cen praw majątkowych wynikających ze świadectw pochodzenia lub świadectw pochodzenia biogazu rolniczego będzie niższa od wartości jednostkowej opłaty zastępczej określonej w art. 56 ustawy OZE (w brzmieniu obowiązującym od dnia 26 września 2017 r.). W przypadku 2017 r. o możliwości realizacji obowiązku, o którym mowa w art. 52 ust. 1 ustawy OZE, w zakresie, o którym mowa w § 2 rozporządzenia ME przy pomocy uiszczenia opłaty zastępczej decydowała miesięczna cena średnioważona praw majątkowych wynikających ze świadectw pochodzenia potwierdzających wytworzenie energii elektrycznej z biogazu rolniczego od dnia wejścia w życie rozdziału 4 ustawy OZE, o której mowa w art. 47 ust. 3 pkt 1 ustawy OZE obowiązująca w dacie faktycznej realizacji tego obowiązku – tj. wniesienia (uiszczenia) opłaty zastępczej na rachunek bankowy Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Stosownie zaś do przepisu art. 168 pkt 1 ustawy OZE, karze pieniężnej podlega ten, kto nie przestrzega obowiązku uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi URE świadectw pochodzenia lub świadectw pochodzenia biogazu rolniczego, w terminie określonym w art. 67 ust. 2 ustawy OZE oraz na zasadach określonych w art. 47 tej ustawy albo nie uiszcza opłaty zastępczej, w terminie określonym w art. 68 ust. 2 ustawy OZE.

Sposób ustalania kary określa przepis art. 170 ust. 2 pkt 1 ustawy OZE, zgodnie z którym wysokość kary pieniężnej wymierzonej w przypadku określonym w art. 168 pkt 1 ustawy OZE, nie może być niższa niż kwota obliczona według wzoru zawartego w treści tego przepisu, zgodnie z którym kwotę nieuiszczonej opłaty zastępczej należy pomnożyć przez współczynnik 1,3. Jednocześnie, zgodnie z art. 170 ust. 1 ustawy OZE, wysokość kary nie może być wyższa niż 15% przychodu ukaranego podmiotu, osiągniętego w poprzednim roku podatkowym, a jeżeli kara pieniężna jest związana z działalnością gospodarczą wykonywaną na podstawie koncesji albo wpisu do rejestru działalności regulowanej, wysokość kary nie może być wyższa niż 15% przychodu ukaranego przedsiębiorcy, wynikającego z prowadzonej działalności koncesjonowanej albo działalności wykonywanej na podstawie wpisu do rejestru działalności regulowanej, osiągniętego w poprzednim roku podatkowym. Natomiast zgodnie z postanowieniami art 174 ust. 1 ustawy OZE, Prezes URE ustalając wysokość kary pieniężnej uwzględnia zakres naruszeń, powtarzalność naruszeń lub korzyści finansowe możliwe do uzyskania z tytułu naruszenia.

Analiza treści powołanych przepisów nie daje podstaw do przyjęcia, że w sytuacji zaprzestania działalności koncesjonowanej i nieosiągania z niej przychodów, nałożenia kary pieniężnej nie jest możliwe.

Zdaniem Sądu przepis art. 170 ust. 1 ustawy OZE nie może być interpretowany z pominięciem art. 170 ust. 2 ustawy, który wyraźnie wskazuje na minimalną wysokość kary. Nie bez znaczenia jest przy tym, że kara nakładana na podstawie art. 170 ust 2 ustawy OZE, jest konsekwencją niewykonania obowiązku zakupu określonej ilości energii wytworzonej w oze lub nieuiszczenia opłaty zastępczej i jest pochodną tej opłaty. Mianowicie kara pieniężna nie może być niższa niż opłata zastępcza pomnożona przez 1,3. Gdyby więc przedsiębiorca wykonał obowiązek z art. 52 ust. 1 ustawy OZE, to byłby on ograniczony do zapłaty niższej kwoty opłaty zastępczej.

Przyjęcie wykładni przepisu art. 170 ustawy OZE, proponowanej przez powoda, wykluczającej możliwość nałożenia kary pieniężnej na przedsiębiorcę, który zaprzestał wykonywania działalności koncesjonowanej, niweczyłoby cel regulacji, jakim jest wsparcie dla produkcji energii z odnawialnych źródeł, które jest realizowane właśnie przez system świadectw pochodzenia i opłat zastępczych. Wszak powód sprzedawał energię elektryczną w 2017 r. i ciążył na nim obowiązek zakupu energii wytworzonej w oze lub uiszczenia opłaty zastępczej. Nieumorzenie świadectw pochodzenia i nieuiszczenie opłaty zastępczej, stawiało więc powoda w lepszej sytuacji niż innych sprzedawców, którzy musieli proporcjonalną część energii zakupić ze źródeł odnawialnych lub uiszczać stosowną opłatę zastępczą. Koszty poniesione przez innych przedsiębiorców, wsparły wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych.

Zatem przyjęcie narracji powoda, że skoro nie wykonał obowiązku w wymaganym zakresie i we właściwym czasie, to nie musi już ponosić ciężarów z tego tytułu, bo zaprzestał działalności koncesjonowanej, byłoby nie tylko niesprawiedliwe wobec innych przedsiębiorców, którzy sprzedając energię elektryczną w tym samym czasie musieli ponieść dodatkowe koszty związane z systemem wsparcia oze, ale byłoby też destrukcyjne dla systemu wsparcia oze.

Zatem wykładnia celowościowa art. 170 ustawy OZE, wymusza przyjęcie, że kwota kary maksymalnej określona w art. 170 ust. 1 ustawy OZE nie stanowi podstawy do ograniczenia kary minimalnej przewidzianej w art. 170 ust 2 ustawy OZE.

Jednocześnie tak wymierzona kara została obliczona z uwzględnieniem, że opłata zastępcza ustalona na podstawie art. 168 pkt 1 ustawy OZE wynosi (...) zł, zatem, minimalna wysokość tej kary (uwzględniając dyspozycję art. 170 ust. 2 pkt 1 ustawy OZE) wynosi 238 339,95 zł.

Mając na uwadze powyższe Sąd uznał, że kara wymierzona przez organ, powinna stanowić karę minimalną przewidzianą w art. 170 ust. 2 ustawy OZE, która nie powinna być wyższa niż 15% przychodu powoda z ostatniego roku, w którym wykonywał działalność koncesjonowaną.

Podobny kierunek wykładni został zaprezentowany w wyroku Sądu Najwyższego z 13 września 2023 r., w którym stwierdzono, że „Przepis art. 56 ust. 2a PrEnerg określał minimalną wysokość kary, powiązaną ze stopniem naruszenia obowiązku (tzn. wysokością opłaty zastępczej), zaś jej maksymalną wysokość art. 56 ust. 3 PrEnerg, wiążąc ją z przychodem przedsiębiorcy w poprzednim roku podatkowym. Racjonalna wykładnia przepisu nakazuje przyjąć, że przepis wprowadzający algorytm obliczania kary maksymalnej nie narusza przepisu określającego minimalną wysokość kary (art. 56 ust. 2a PrEnerg). Zatem w nietypowej sytuacji, gdy nie da się obliczyć kary maksymalnej albo gdy w wyniku utraty koncesji kara taka musiałaby być ustalona na 0 zł organ winien nałożyć karę minimalną, nie zaś - jak tego domaga się Powód - odstąpić w ogóle od nałożenia kary” ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13.09.2023 r. sygn. akt II NSKP 49/23, Legalis nr 2992006).

Powyższy wyrok wprawdzie odnosi się do przepisów ustawy prawo energetyczne, lecz z uwagi na swoją uniwersalność i podobne uregulowanie kwestii kary maksymalnej i minimalnej, może być wykorzystany przy interpretacji przepisu art. 170 ust. 1 oraz 170 ust. 2 pkt 1 ustawy OZE.

Tym samym Sąd nie podzielił stanowiska pozwanego, iż oceniając sytuację finansową Przedsiębiorcy, należało wziął pod uwagę informacje znajdujące się w formularzu opłaty koncesyjnej z dnia 28 września 2020 r. zawierającym rozliczenie przychodu osiągniętego w roku 2018 r. z działalności objętej koncesją (tj. w ostatnim roku, w którym Przedsiębiorca uzyskał jakikolwiek przychód z tego rodzaju działalności), zgodnie z którym przychód z działalności koncesjonowanej, polegającej na obrocie energią elektryczną w roku 2018 wyniósł(...) zł.

Przepis art. 170 ust. 1 ustawy OZE, jest jednoznaczny i stanowi, że wysokość kary nie może być wyższa niż 15% przychodu ukaranego podmiotu, osiągniętego w poprzednim roku podatkowym, a jeżeli kara pieniężna jest związana z działalnością gospodarczą wykonywaną na podstawie koncesji albo wpisu do rejestru działalności regulowanej, wysokość kary nie może być wyższa niż 15% przychodu ukaranego przedsiębiorcy, wynikającego z prowadzonej działalności koncesjonowanej albo działalności wykonywanej na podstawie wpisu do rejestru działalności regulowanej, osiągniętego w poprzednim roku podatkowym (podobnie Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z 1.03.2016 r., sygn. Akt VI ACa 190/15, LEX nr 2052572).

Reasumując, w stanie faktycznym i prawnym sprawy możliwe było wymierzenie powodowi jedynie kary w wysokości minimalnej czyli 238 339,95 zł.

Wbrew twierdzeniom powoda nie było podstaw do odstąpienia od wymierzenia kary na podstawie art. 174 ust. 2 ustawy OZE, zgodnie z którym Prezes URE może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli zakres naruszeń jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek, zanim organy o których mowa w art. 169 ust. 1 ustawy OZE, powzięły o tym wiadomość.

Trzeba bowiem podkreślić, iż możliwość odstąpienia od wymierzenia kary zależy od spełnienia kumulatywnie obu przesłanek wskazanych w omawianym przepisie. Innymi słowy brak jednej z przesłanek uniemożliwię skorzystanie z tej instytucji, a zatem badania drugiej z przesłanek jest zbędne. W rozpatrywanej sprawie nie została spełniona przesłanka zrealizowania obowiązku, ponieważ Spółka nie zrealizowała obowiązku umorzeniowego w wysokości 611,067MWh. W tej sytuacji badanie istnienia drugiej przesłanki – znikomego zakresu naruszenia nie było konieczne.

W związku z powyższym, na podstawie art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c., Sąd oddalił odwołanie w całości jako niezasadne.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Z uwagi na oddalenie odwołania w całości, powoda należało uznać za stronę, która przegrała proces i zasądzić od niego na rzecz pozwanego zwrot kosztów procesu. Na powyższe koszty złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego w wysokości 720,00 zł ustalone w oparciu § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2022, poz. 1166 z zm.)

Sędzia SO Anna Maria Kowalik

Zarządzenie: (...)

Sędzia SO Anna Maria Kowalik