Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 listopada 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

Przewodniczący –	Sędzia SO Anna Maria Kowalik
Protokolant –	St. Sekr. Sąd. Joanna Preizner - Offman

po rozpoznaniu 21 listopada 2024 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) S.A. w W.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

z udziałem (...) S.A. w K.

o ustalenie obowiązku zawarcia umowy o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z 28 kwietnia 2023 r. Nr (...)

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od (...) S.A. w W. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720 zł (siedemset dwadzieścia złotych), z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

3.  zasądza od (...) S.A. w W. na rzecz (...) S.A. w K. kwotę 737 zł (siedemset trzydzieści siedem złotych), z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sędzia SO Anna Maria Kowalik

Sygn. akt XVII AmE 236/23

UZASADNIENIE

Decyzją z 28 kwietnia 2023 r. nr (...) Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (dalej również jako: „Prezes URE”, „pozwany”) na podstawie art. 8 ust. 1 w związku z art. 7 ust. 1, art. 7 ust. 5, art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2022 r., poz. 1385 ze zm.) (dalej również jako: „p.e.”) oraz w związku z art. 104 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2023 r., poz. 775) (dalej również jako: „k.p.a.”), po rozpatrzeniu wniosku (...) S.A. z siedzibą w W. (dalej również jako: „powód”) w sprawie rozstrzygnięcia sporu dotyczącego odmowy przyłączenia do sieci dystrybucyjnej, należącej do (...) S.A. z siedzibą w K. magazynu energii elektrycznej (...) o mocy przyłączeniowej 8 MW, planowanego na działce nr (...) zlokalizowanej w Ś., gmina (...), powiat (...), województwo (...), stwierdzam, że na przedsiębiorstwie (...) S.A. z siedzibą w K. nie ciąży obowiązek zawarcia umowy o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej magazynu energii elektrycznej (...) o mocy przyłączeniowej 8 MW.

(...) S.A. z siedzibą w W. wniosła odwołanie od powyższej decyzji, zarzucając jej naruszenie przepisów:

a.  art. 262 §1 pkt 2 Kpa poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że koszty dowodu z opinii biegłego nie wynikają z ustawowego obowiązku organu prowadzącego postępowanie (Prezesa Urzędu), podczas gdy pozwany nie mógł samodzielnie ocenić występujących tu wiadomości specjalnych - szerzej o tym w pkt. X uzasadnienia odwołania,

b.  art. 7, art. 77, art. 78, art. 84 kpa poprzez ich błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie polegające na pozbawieniu powoda prawa do wykazania zasadności wniosku o rozstrzygnięcie sporu za pomocą przeciw-dowodu (dowodu z opinii biegłego), który pozwoliłby zweryfikować tezy pozwanego (jako monopolisty) zawarte w przedłożonej przez niego ekspertyzie;

c.  art. 1 pkt 1 Kpa poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i posłużenie się dowodem z dokumentu – ekspertyzy z art. 7 ust. 8e PE, która nie dotyczy tej indywidualnej sprawy administracyjnej (elektrowni fotowoltaicznej, a nie magazynu energii);

d.  art. 7 ust. 1 p.e. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu przez pozwanego, że magazyn energii jest obiektem wytwórczym, podczas gdy odbywa się w nim zupełnie inny proces energetyczny (art. 3 pkt. 7 pe).

W związku z powyższym strona odwołująca wniosła o:

I. zmianę zaskarżonej decyzji w całości i orzeczenie co do istoty sprawy poprzez orzeczenie o obowiązku zawarcia umowy o przyłączenie,

II. zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według właściwych norm.

W odwołaniu powód powołał szereg wniosków dowodowych w tym z dokumentów znajdujących się w aktach postępowania administracyjnego oraz z opinii biegłego albo instytutu z zakresu elektroenergetyki ze specjalizacją dotyczącą magazynów energii wraz z zobowiązaniem pozwanego do pokrycia tego wydatku, a pismem z 14 listopada 2023 r. doprecyzował wniosek o zmianę decyzji oraz orzeczenie co do istoty sprawy poprzez orzeczenie zawarcia umowy o przyłączenie o treści umowy wg załącznika nr 1.

Zainteresowany w odpowiedzi na odwołanie wniósł o: oddalenie odwołania w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz zainteresowanego zwrotu kosztów postepowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. Nadto zainteresowany wniósł o pominięcie na zasadzie art. 235 (2) par. 1 pkt. 2 kpc dowodu powoda z opinii biegłego albo instytutu z zakresu elektroenergetyki, z uwagi na zupełną nieistotność ww. dowodu dla rozstrzygnięcia tej sprawy.

Pozwany w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie, pominięcie wniosku dowodowego z opinii biegłego albo instytutu, jako nieistotnego dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy oraz zmierzającego do przedłużenia postępowania, gdyż w sprawie została sporządzona „ekspertyza wpływu przyłączenia (...) na pracę systemu elektroenergetycznego (...) S.A.” opracowanej wcześniej dla oceny wpływu przyłączenia do sieci innych obiektów tj. trzech elektrowni (...) – każda o mocy 9,9 MW, która uwzględniała analogiczne miejsce przyłączenia jak dla magazynu energii (...), tj. szyny SN sekcji 1 i 2 w rozdzielni SN 230 kV (...), nieuwzględnienie wniosku o zobowiązanie pozwanego do pokrycia wydatku na sporządzenie opinii przez biegłego i obciążenie powoda ewentualnymi kosztami sporządzenia opinii przez biegłego oraz o zasądzenie od odwołującego na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W wykonaniu dyspozycji art. 127 k.p.c. pozwany zaprzeczył, iż dokonał błędnej wykładni i niewłaściwego zastosowania art. 7, art. 77 , art. 78 i art. 84 kpa i uniemożliwił powodowi wykazanie zasadności wniosku o przyłączenie do sieci za pomocą przeciwdowodu (dowodu z opinii biegłego), gdyż jedynie uzależnił przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego od wniesienia zaliczki na poczet kosztów przeprowadzenia dowodu, której to zaliczki powód nie uiścił,

Stwierdził również, że:

- w sprawie nie zaistniały również ekonomiczne warunki przyłączenia do sieci magazynu energii (...),

- organ dysponował wystarczającą wiedzą fachową dla oceny przedstawionych dowodów , w tym w szczególności ekspertyzy wykonanej na zlecenie Zainteresowanego,

- żadne z podniesionych przez powoda uchybień przepisów prawa materialnego jak również przepisów prawa procesowego nie miało miejsca,

- przeprowadzenie przeciwdowodu (dowodu z opinii biegłego) nastąpiłoby na żądanie strony, a zatem zasadnie pozwany zażądał wniesienia zaliczki.

Powód w piśmie z 27 grudnia 2023 r. doprecyzował, iż wniosek o zmianę zaskarżonej decyzji jest żądaniem pierwszorzędnym, zaś wniosek o uchylenie jest żądaniem ewentualnym.

Pozwany pismem z 9 lutego 2024 r. wniósł o oddalenie wniosków dowodowych pozwanego jako niemających znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy wnioskowanych w pismach powoda z dnia 21 grudnia 2023 r., 21 grudnia 2023 r., 27 grudnia 2023 r.

Zainteresowany w piśmie z 13 lutego 2024 r. wniósł o pominięcie na zasadzie art. 235 (2) par. 1 pkt. 2 k.p.c. dowodów powoda:

- wyciągu z raportu Prezesa URE z czerwca 2023 r. oceny zasadności odmów wydania warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej magazynów energii elektrycznej oraz instalacji fotowoltaicznej na podstawie przedstawionych dokumentów dla wybranych lokalizacji (tj. oceny sporządzonej przez (...)w listopadzie 2023 r.) także charakterystyki pracy i wpływu magazynów energii elektrycznej na funkcjonowanie (...) ( (...)) oraz w obszarze rynku energii (tj. charakterystyki sporządzonej przez (...) w listopadzie 2023 r. z uwagi na zupełną nieistotność ww. dowodów dla rozstrzygnięcia tej sprawy.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

(...) S.A. z siedzibą w W. jest spółką polskiego prawa handlowego, wpisaną do Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem (...) (okoliczność bezsporna).

(...) S.A. z siedzibą w K. jest spółką polskiego prawa handlowego, posiadającą sieć dystrybucyjną oraz wykonującą zadania operatora systemu dystrybucyjnego elektroenergetycznego na podstawie decyzji Prezesa URE (okoliczność bezsporna).

(...) S.A. z siedzibą w W. złożył w (...) S.A. z siedzibą w K. kompletny wniosek z 24 sierpnia 2021 r. o określenie warunków przyłączenia do sieci dystrybucyjnej urządzeń wytwórczych energii elektrycznej - dla magazynu energii (...) o mocy przyłączeniowej 8 MW, planowanego w (...) ( wniosek z 24.8.2021 r. wraz z załącznikami k. 10-25 akt adm.).

(...) pismem z dnia 17 grudnia 2021 r. odmówił wydania warunków przyłączenia dla obiektu o mocy przyłączeniowej 8 MW z powodu braku technicznych warunków przyłączenia, które wynikały z braku niezbędnych zdolności przesyłowych sieci, zarówno w stanie istniejącym jak i planowanym tj. po zrealizowaniu zadań inwestycyjnych ujętych w aktualnym Planie Rozwoju spółki na lata 2020 -2025.

Sporządzona Ekspertyza wykazała, że nie są spełnione parametry techniczne dla przyłączenia źródła energii elektrycznej.

Oznaczało to, brak możliwości przyłączenia jakiejkolwiek dodatkowej mocy we wskazanej lokalizacji oraz w oczekiwanym przez spółkę terminie, bez uprzedniej rozbudowy/modernizacji sieci elektroenergetycznej. Przyłączenie dodatkowej mocy do sieci, bez zachowania wymaganych parametrów technicznych, stworzyłoby zagrożenie dla bezpieczeństwa pracy systemu elektroenergetycznego, którego zapewnienie jest jednym z ustawowych obowiązków spółki.

Ekspertyza wykazała, że aby przyłączenie było możliwe konieczny jest wzrost mocy transformatorów w stacji (...), który nie jest ujęty w uzgodnionym przez Prezesa URE Planie rozwoju spółki na lata 2020-2025.

Przyłączenie byłoby ewentualnie możliwe po 2025 r. po spełnieniu określonych warunków (pismo (...) z dnia 17 grudnia 2021 r. k. 26 akt adm.).

Zgodnie z wnioskami końcowymi Ekspertyzy, stwierdzono, iż przyłączenie nie jest możliwe z wnioskowaną mocą przyłączeniową, gdyż nie spełnia kryterium zmian napięcia w stanie normalnej pracy sieci i może powodować niedopuszczalny wpływ na prace sieci dystrybucyjnej z tytułu przekroczenia dopuszczalnego poziomu napięcia (synteza Ekspertyzy k. 50 akt adm.).

Z uwagi na powyższa odmowę, 7 lipca 2022 r. (...) S.A. z siedzibą w W. zawnioskowała do Prezesa URE o rozstrzygnięcie sporu dotyczącego warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej (wniosek z dnia 7 lipca 2022 r. k. 1-6 akt adm.).

Prezes URE zawiadomił o wszczęciu postepowania na wniosek spółki (...) S.A. z siedzibą w W. w sprawie rozstrzygnięcia sporu dotyczącego odmowy przyłączenia do sieci dystrybucyjnej należącej do (...) S.A., (...) o mocy przyłączeniowej 8 MW, planowanego na działce nr (...) zlokalizowanej w Ś., gmina (...), województwo (...) (zawiadomienie z 3 sierpnia 2022 r. k. 33-35 akt adm.).

Spółka przedstawiła swoje stanowisko w sprawie. Inwestycja, polegająca na budowie magazynu energii w Ś., była aktualnie na etapie uzyskiwania warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej. Zakończenie prac budowlano-montażowych planowane było na II kwartał 2025 r. (pismo Spółki z dnia 29 sierpnia 2022 r. wraz z załącznikami k. 39-43 akt adm.).

(...) również złożył obszerne wyjaśnienia w prowadzonym postępowaniu administracyjnym, w którym w szczególności podtrzymała wcześniej zajęte stanowisko co do braku technicznych oraz ekonomicznych warunków przyłączenia.

W sporządzonej ekspertyzie spółka uwzględniła potencjalne miejsca przyłączenia tj. szyny SN sekcji 1 i 2 w rozdzielni SN 20 kV (...) (...).

Ekspertyza sporządzona na potrzeby innych obiektów tj. trzech elektrowni (...) (każda o mocy 9,9 MW) uwzględniała to samo miejsce przyłączenia do sieci. Dopuszczalna moc przyłączeniowa dla elektrowni (...) wynosiła 0 (pismo (...) z dnia 8 września 2022 r. wraz z załącznikiem k. 45-50 akt adm.)

Prezes URE pismem z 16 września 2022 r. przekazał (...) S.A. syntezę sporządzonej ekspertyzy „Ekspertyza Wpływu przyłączenia(...) na pracę systemu elektroenergetycznego (...) S.A.” oraz wezwał spółkę do zajęcia stanowiska (pismo Prezesa URE z dnia 16 września 2022 r. k. 51 akt adm.)

W odpowiedzi, Spółka podniosła, iż ekspertyza nie dotyczy sprawy, gdyż w szczególności ocenia wpływ farm fotowoltaicznych na sieć SN. Nie uwzględnia cech szczegółowych specyfiki magazynu energii , który pracuje w trybie ładowania i rozładowania. W ocenie spółki magazyny energii błędnie utożsamiane są przez operatorów jako źródło wytwórcze (pismo z dnia 10 października 2022 r. k. 53 akt adm.).

OSD w piśmie z 13 grudnia 2022 r. ponownie wyjaśnił, iż przedłożona ekspertyza dotyczyła wpływu innych obiektów na sieć tj. trzech elektrowni (...) – każda o mocy 9.9 MW, która uwzględniała analogiczne miejsce przyłączenia – szyny SN sekcji 1 i 2 w rozdzielni SN 20 kV (...). OSD nie znalazło również podstaw, aby magazyny energii traktować odmiennie od źródła wytwórczego – biorąc pod uwagę wnioskowaną moc przyłączeniową w kierunku oddawania energii do sieci dystrybucyjnej. Wykonana ekspertyza wykluczyła możliwość przyłączenia źródła wytwórczego i oddawania mocy do sieci dystrybucyjnej. OSD uznało, iż nie jest możliwe przyłączenie magazynu energii i jego działanie jedynie przy poborze energii z sieci bez braku możliwości oddawania mocy do sieci. W końcowej ocenie możliwości przyłączenia magazynu energii przyjęto właściwe parametry, w tym moc w kierunku przesyłu energii do sieci SN – w trybie rozładowania magazynu na podstawie złożonego wniosku (pismo z dnia 13 grudnia 2022 r. k. 62 akt adm.).

Wnioskodawca pismem z 14 grudnia 2022 r. podniósł, iż podtrzymuje wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego a koszty jego przeprowadzenia leżą po stronie URE (pismo k. 64 akt adm.).

Prezes URE postanowieniem z 1 marca 2023 r. zobowiązał wnioskodawcę do złożenia zaliczki w wysokości 15 tysięcy złotych na pokrycie kosztów wynikających z przeprowadzenia na żądanie strony dowodu z opinii biegłego (postanowienie k. 69 akt adm.). Spółka podtrzymała swoje wcześniejsze stanowisko, co do pokrycia kosztów dopuszczenia dowodu z opinii biegłego przez organ (pismo z dnia 13 marca 2023 r. k. 71 akt adm.).

Pismem z 5 kwietnia 2023 r. Prezes URE zawiadomił strony postępowania o zakończeniu prowadzonego postępowania i przysługującym im prawie do zapoznania się w terminie 7 dni z całością zebranego materiału dowodowego oraz złożenia ewentualnych dodatkowych uwag lub wyjaśnień. Strony jednak z przysługującego im prawa nie skorzystały. (pismo Prezesa URE z dnia 5 kwietnia 2023 r. k. 72 akt adm.)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o powołane wyżej dowody z dokumentów zebrane w postępowaniu administracyjnym, a Sąd także nie znalazł podstaw by odmówić im wiarygodności, jak też w oparciu o twierdzenia stron.

Wniosek odwołującego o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego został cofnięty przez pełnomocnika powoda na rozprawie 21 listopada 2024 r. (protokół k. 214-215).

Sąd Okręgowy – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

Odwołanie nie jest zasadne, bowiem zaskarżona Decyzja odpowiada prawu.

Zdaniem Sądu po stronie (...) nie istniał publicznoprawny obowiązek, o jakim mowa w art. 7 p.e., przyłączenia magazynu energii elektrycznej (...) 3 o mocy przyłączeniowej 8 MW do sieci elektroenergetycznej.

Podstawę rozstrzygnięcia w sprawie stanowił przepis art. 7 ust.1 p.e., który jest źródłem publicznoprawnego obowiązku przedsiębiorstwa energetycznego zajmującego się przesyłaniem lub dystrybucją energii przyłączenia do sieci ubiegającego się o to podmiotu.

W myśl powołanego przepisu, w brzmieniu obowiązującym w dacie wydanie Decyzji, przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją energii obowiązane jest do zawarcia umowy o przyłączenie do sieci z podmiotami ubiegającymi się o przyłączenie do sieci, na zasadzie równoprawnego traktowania i przyłączania, w pierwszej kolejności, instalacji odnawialnego źródła energii, jeżeli istnieją techniczne i ekonomiczne warunki przyłączenia do sieci i odbioru, a żądający zawarcia umowy spełnia warunki przyłączenia do sieci.

Zgodnie z art. 7 ust.3a p.e. podmiot ubiegający się o przyłączenie do sieci występuje do przedsiębiorstwa energetycznego o wydanie warunków przyłączenia. Po otrzymaniu wniosku z wymaganymi dokumentami (o jakich mowa w art. 7 ust 8d p.e.) przedsiębiorstwo energetyczne dokonuje oceny, czy istnieją techniczne i ekonomiczne warunki przyłączenia do sieci. Stosownie do okoliczności występujących w konkretnym przypadku warunki te określają techniczne aspekty przyłączenia. Przy czym w przypadku urządzeń, instalacji lub sieci przyłączanych bezpośrednio do sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym wyższym niż 1 kV sporządza się ekspertyzę wpływu tych urządzeń, instalacji lub sieci na system elektroenergetyczny (art. 7 ust 8e p.e., przepis ten określa także wyjątki, w jakich ekspertyza nie musi być sporządzana, a które zasadniczo odnoszą si e do urządzeń i instalacji o mniejszej mocy zainstalowanej lub przyłączeniowej). Ekspertyzę w myśl przepisu art. 7 ust 8ae p.e., zapewnia przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją energii .

Jeżeli zatem ekspertyza potwierdza, że istnieją techniczne warunki przyłączenia do sieci i odbioru, a żądający zawarcia umowy spełnia warunki przyłączenia do sieci i odbioru, a jednocześnie istnieją warunki ekonomiczne do przyłączenia, to przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją energii obowiązane jest do zawarcia umowy o przyłączenie do sieci z podmiotem ubiegającym się o przyłączenie do sieci, na zasadzie równoprawnego traktowania i przyłączania, w pierwszej kolejności, instalacji odnawialnego źródła energii. O odmowie zawarcia umowy o przyłączenie przedsiębiorstwo energetyczne obowiązane jest zgodnie z art. 7 ust 1 ¹ p.e. niezwłocznie powiadomić pisemnie Prezesa URE i zainteresowany podmiot wraz z podaniem przyczyn tej odmowy.

Pozwany Prezes URE zaskarżoną decyzję oparł w głównej mierze na Ekspertyzie wpływu sporządzonej dla elektrowni (...), czyli nie dla obiektu powoda, jednakże dotyczyła tego samego miejsca przyłączenia do sieci co magazynu energii powoda. Została przy tym uwzględniona nieco niższa mocy przyłączenia urządzeń wytwórczych pozwanego niż elektrowni (...). Co istotne wpływ na system elektroenergetyczny dla każdego przyłączanego urządzenia był by taki sam, z uwagi na brak możliwości przyłączenia jakiegokolwiek źródła energii do wnioskowanej sieci. Sporządzona ekspertyza w sposób ekspercki oceniała możliwości przyłączenia w określonej lokalizacji do sieci elektroenergetycznej.

Przy czym założenia Ekspertyzy przyjęto również dla magazynów energii elektrycznej, na potrzeby oceny wpływu na stan pracy sieci elektroenergetycznej, ocenianego tak jak źródło wytwórcze. Takie założenie było kwestionowane przez powoda.

Oceniając ten aspekt sporu, czyli kwestię jak należy traktować magazyny energii na potrzeby przyłączenia go do sieci elektroenergetycznej, to w pierwszej kolejności należy stwierdzić, że kwestia ta nie znajduje wprost rozstrzygnięcia w regulacjach prawnych. Jakkolwiek w art. 3 pkt 10k) p.e., znalazła się definicja magazynu energii elektrycznej, w myśl której jest to instalacja umożliwiająca magazynowanie energii elektrycznej i wprowadzenie jej do sieci elektroenergetycznej, to jednak przepis art. 7 ust. 1 p.e. w dacie wydania decyzji nie wymieniał magazynów, jako odrębnych elementów przyłączanych do sieci, nie definiując ich ani jako urządzeń odbiorczych, ani jako instalacji wytwórczych.

Sąd rozpoznając sprawę niniejszą doszedł jednak do przekonania, że prawidłowa jest przyjęta zarówno przez zainteresowanego, jak i przez Prezesa URE koncepcja, że na potrzeby przyłączenia magazynu energii elektrycznej do sieci, należy oceniać jego wpływ na sieć, tak jak źródła wytwórczego.

Konstatacja ta opiera się na odwołaniu do definicji ustawowej magazynu energii, która charakteryzuje magazyn jako instalację umożliwiającą magazynowanie energii elektrycznej i wprowadzanie jej do sieci. Wobec tego, że element wprowadzania energii do sieci, jest charakterystyczny właśnie dla źródeł wytwórczych, a nie dla odbiorców, którzy energię tylko pobierają z sieci, a nie wprowadzają ją do sieci, należało na tym aspekcie funkcjonowania magazynu oprzeć ocenę jego wpływu na pracę sieci. Przy czym trzeba mieć na uwadze, że sieć elektroenergetyczna, do której przyłączane jest źródło wytwórcze musi charakteryzować się takimi parametrami, aby wprowadzenie energii ze źródła do sieci, nie wpłynęło negatywnie na tą sieć, tj. aby nie dochodziło od przeciążeń na tej sieci, które zagrażałyby bezpieczeństwu pracy sieci, a w konsekwencji bezpieczeństwu systemu elektroenergetycznego.

Dlatego, dla zapewnienia sprawności pracy sieci elektroenergetycznej i zachowania bezpieczeństwa systemu elektroenergetycznego, konieczne było ustalenie wpływu na tą sieć magazynu energii w stanie jego rozładowywania, a więc wprowadzania energii do sieci (obciążenia sieci). Jakkolwiek z powodów biznesowych nie jest celowe wprowadzanie energii z magazynu do sieci elektroenergetycznej w stanie nadmiaru energii w sieci, przy znikomym zapotrzebowaniu na energię elektryczną, gdyż cena energii jest wówczas niska, niemniej jednak przy ocenie wpływu instalacji przyłączanego źródła energii, należy ocenić w modelach obliczeniowych możliwość sieci przy wprowadzeniu do niej maksymalnej ilości energii jaką generuje źródło (moc przyłączeniowa magazynu), w każdym możliwym zakresie pracy tej sieci (w najbardziej niekorzystnych wariantach pracy sieci, a więc w stanach skrajnych maksymalnego i minimalnego zapotrzebowania na energię elektryczną, uwzględniając przy tym wszystkie możliwe generacje energii elektrycznej tj. pracujące źródła wytwórcze, źródła, które mają już umowy o przyłączenie do sieci i wydane warunki przyłączenia, w tym także magazyny energii pracujące w trybie rozładowania). Kluczowa jest także możliwość rozprowadzenia energii w sieci.

W rozpoznawanej sprawie (...) S.A. nie wydał powodowi warunków przyłączenia, gdyż w jego ocenie brak było technicznych możliwości przyłączenia magazynu energii (dalej ME) do sieci dystrybucyjnej.

Ekspertyza, z której wynika brak technicznych możliwości przyłączenia ME, stosownie do przepisów k.p.a. jest wystarczającym dowodem, na którym Organ mógł oprzeć swoje stanowisko. W postępowaniu cywilnym z kolei powód mógłby obalić to twierdzenie, jeżeli przedstawiłby dowody, z których wynikałoby, że warunki takie istnieją, wbrew treści Ekspertyzy. Natomiast powód nie podjął takich czynności, w szczególności nie zgłosił wniosków dowodowych, które obaliłyby to twierdzenie. W szczególności takim dowodem nie mogła być opinia prywatna, która jest jedynie stanowiskiem strony (opinie prywatne traktowane są jak dokumenty prywatne, niestanowiące dowodu na okoliczności wymagające wiadomości specjalnych; dokument prywatny, zgodnie z art. 245 k.p.c., stanowi jedynie dowód tego, że osoba podpisująca ten dokument złożyła oświadczenie w nim zawarte, a nie tego, że miały miejsce podane w nim fakty). Dodatkowo przedłożona przez powoda opinia prywatna ma walor ogólności, gdyż stwierdza, że magazyny energii powinny być traktowane w sposób odrębny, niż źródła wytwórcze. Nie odnosi się natomiast do tego jaki przedmiotowy magazyn, w wnioskowanym miejscu przyłączenia, miałby wpływ na sieć (...).

Oceniając istnienie technicznych warunków przyłączenia magazynu do sieci dystrybucyjnej (...), Sąd oparł się więc na Ekspertyzie wpływu przyłączenia elektrowni (...) na system elektroenergetyczny, która dotyczyła zbliżonej mocy przyłączeniowej i tego samego miejsca przyłączenia co urządzenia powoda.

Dodatkowo ocena ta została dokonana przy uwzględnieniu, iż podłączany magazyn w trybie rozładowywania jest źródłem wytwórczym. Ostatecznie najistotniejszym wnioskiem płynącym z ekspertyzy był brak możliwości podłączenia jakiegokolwiek źródła energii.

Co więcej z Ekspertyzy wypływał jednoznaczny wniosek, że przyłączenie elektrowni wpłynie negatywnie na pracę sieci elektroenergetycznej. Sieć (...) w razie przyłączenia elektrowni, a tym samym ewentualnie magazynu (...) w trybie rozładowania, byłaby nadmiernie przeciążona, z uwagi na zmiany napięcia w stanie normalnej pracy sieci SN. Przyłączenie mogłoby powodować niedopuszczalny wpływ na pracę sieci dystrybucyjnej z tytułu przekroczenia dopuszczalnego poziomu napięcia. W konsekwencji mogłoby to doprowadzić do wzrostu awaryjności sieci dystrybucyjnej, a tym samym do niezapewnienia przez zainteresowanego gwarantowanego bezpieczeństwa zasilania odbiorców w energię elektryczną.

Przy czym zdaniem Sądu, prawidłowo uwzględniono także, że nawet po zrealizowaniu zadań inwestycyjnych ujętych w aktualnym Planie Rozwoju spółki na lata 2020 -2025, przyłączenie nie byłoby możliwe. Plan nie przewidywał rozbudowy sieci w takim obszarze (wzrost mocy transformatorów w stacji (...)), który pozwoliłby na zwiększenie zdolności przesyłowych do przyłączenia kolejnych źródeł i magazynów energii w planowanym czasie ukończenia prac budowlano-montażowych magazynu energii (...), tj. do II kwartału 2025 r. Podłączenie było by możliwe po 2025 r. po spełnieniu określonych warunków. Brak takich założeń w planach rozwoju oznaczał również, że przedsiębiorstwo dystrybucyjne nie miało zaplanowanych (i zagwarantowanych w taryfie) także środków finansowych na dodatkowe nakłady inwestycyjnych na sieć, które pozwoliłyby na rozbudowę sieci, umożlwiającą przyłączenie ME powoda do sieci.

Mając na uwadze powyższe nie sposób więc też przyjąć, aby po stronie (...) istniały także ekonomiczne warunki, które pozwoliłyby na dalszą rozbudowę i modernizację sieci, w realnej perspektywie czasowej, która stworzyłaby techniczne możliwości przyłączenia (...) do sieci.

Plan Rozwoju (...) S.A. na lata 2020-2025, nie przewidywał rozbudowy i modernizacji sieci, która pozwalałaby na przyłączenia ME, nie pozwalał więc na przyjęcie, że po stronie przedsiębiorstwa energetycznego istnieją ekonomiczne warunki przyłączenia (...). Warto w tym miejscu odwołać się także do poglądu Sądu Najwyższego wyrażonego w wyroku z dnia 11 kwietnia 2012r w sprawie III SK 33/11 w którym stwierdzono, że publicznoprawny obowiązek dbałości o stan sieci przesyłowej i dystrybucyjnej nie rozciąga się na inwestycje wymuszone przez przyłączanie kolejnych podmiotów (Wyrok SN z 11.04.2012 r., III SK 33/11, OSNP 2013, nr 9-10, poz. 120).

Przy czym ze względu na fakt, że Ekspertyza została opracowana z uwzględnieniem perspektywy Planu Rozwoju Tauron Dystrybucja, to warunki techniczne przyłączenia nie zaistniałyby co najmniej do końca roku 2025, gdyż do tej daty nie były przewidziane i możliwe do zrealizowanie modernizacje sieci, których należałoby dokonać aby przyłączenie (...) stało się możliwe do realizacji bez zagrożenia dla bezpieczeństwa pracy sieci.

Skoro zatem na moment prowadzonego postepowania administracyjnego oraz najbliższej perspektywie, do której odnosił się plan nie było ani technicznych ani też ekonomicznych możliwości przyłączenia (...), to prawidłowe było zarówno stanowisko (...) jak i Prezesa URE, że po stronie (...) nie istnieje publicznoprawny obowiązek przyłączenia inwestycji Powoda do sieci o jakim mowa w art. 7 p.e.

Oczywiście należy się zgodzić z powodem, że po stronie przedsiębiorstwa energetycznego istnieje obowiązek realizacji i finansowania budowy i rozbudowy sieci, który aktualizuje się w określonych warunkach, o których mowa w art. 7 ust. 5 p.e., jednakże obowiązek ten podlega warunkom określonym w przepisach wydanych na podstawie art. 9 ust. 1-4, 7 i 8 i art. 46 p.e. oraz w założeniach lub planach, o których mowa w art. 19 i art. 20, oraz w przepisach odrębnych. Istotne jest również, że z uwagi na treść art. 4 ust 1, art. 9c ust 3 pkt 3 i 4 p.e. przedsiębiorstwo energetyczne nie jest tylko odpowiedzialne za zapewnienie rozbudowy sieci, ale także jest zobowiązane utrzymywać zdolność urządzeń, instalacji i sieci do realizacji zaopatrzenia w energię w sposób ciągły i niezawodny, przy zachowaniu obowiązujących wymagań jakościowych.

Reasumując, skoro więc według Ekspertyzy w normalnym układzie pracy sieci istniałyby po przyłączeniu czy to elektrowni lub (...) na linii niedopuszczalne, zmiany napięcia i przekroczenia dopuszczalnego poziomu napięcia, a dopuszczalna moc przyłączeniowa wynosiła 0, to z całą pewnością nie istniały warunki techniczne do przyłączenia (...) do sieci dystrybucyjnej (...), a jednocześnie brak w planach rozwoju inwestycji, które pozwoliły na modernizację i rozbudowę sieci (...) umożliwiającą bezpieczne przyłączenie magazynu energii do sieci, potwierdzał brak warunków ekonomicznych do tego przyłączenia

Powyższa konstatacja Sądu oparta jest na analizie dowodów zgromadzonych w postępowaniu administracyjnym jak i sądowym, które nie dały podstaw do odmiennej oceny prawnej stanu faktycznego niniejszej sprawy.

Odnosząc się do zarzutów powoda dotyczących ciężaru dowodu istnienia warunków technicznych i ekonomicznych, to należy zaznaczyć, że postępowanie przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów jest postępowaniem cywilnym, opartym na obowiązującej w polskim procesie cywilnym zasadzie kontradyktoryjności, co oznacza, że obowiązek dowodzenia faktów ciąży na stronach procesu, które z tych faktów wywodzą skutki prawne. Wynika z tego, że to strony są w pełni odpowiedzialne za wynik procesu. Z tego względu, zgodnie z przepisem art. 232 k.p.c. strony są zobowiązane do wskazywania dowodów dla stwierdzenia faktów, z których chcą wywodzić skutki prawne. Oznacza to, iż gromadzenie materiału dowodowego należy do stron procesu, a związany z tym ciężar procesowy, realizowany jest przez strony w ich własnym interesie. Jeżeli w prowadzonym postępowaniu strona jest bierna, to musi się liczyć z ujemnymi dla niej konsekwencjami w postaci np. oddalenia powództwa. (por. H. Dolecki, „Komentarz do kodeksu postępowania cywilnego”, Lex 2011).

Jeśli więc powód kwestionował rzetelność ekspertyzy, to winien zgodnie z regułą rozkładu ciężaru dowodu przeprowadzić dowód przeciwny. W tym też kierunku zmierzał wnioskowany przez powoda dowód z opinii biegłego, jednak wobec cofnięcia go, twierdzenia powoda o niepoprawności wnioskowania ekspertyzy, a tym samym o istnieniu technicznych warunków przyłączenia są bezpodstawne. Sąd natomiast nie znalazł podstaw, aby uznać zasadność zarzutów powoda wobec Ekspertyzy, gdyż dotyczą one kwestii stricte technicznych.

Jednocześnie Sąd miał na względnie, że oceny Ekspertyzy (sporządzonej dla innego obiektu, ale podłączanego do tego samego miejsca przyłączenia co magazyn powoda) w toku postępowania administracyjnego dokonał Prezes URE, który wprawdzie jest organem administracji, ale jest to organ wysoce wyspecjalizowany, posiadający odpowiednie kompetencje do zajmowania się kwestiami energetycznymi. To jemu przypisane zostało prawo do rozstrzygania sporów uregulowane art. 8 ust 1 p.e. Zgodnie z treścią tego przepisu, Prezes Urzędu Regulacji Energetyki jest właściwy do rozstrzygania sporów w sprawach dotyczących odmowy zawarcia umowy o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej. Nie musiał więc zdaniem Sądu Prezes URE posiłkować się w toku postępowania administracyjnego dowodem z opinii biegłego dla oceny rzetelności ekspertyzy, zwłaszcza, że przepis art. 7 ust 8e. p.e. wprost zakłada, że ocena wpływu przyłączanych urządzeń dokonywana jest w ekspertyzie.

Z powyższych względów na Prezesie URE nie ciążył obowiązek przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego na etapie postępowania administracyjnego.

Warto w tym miejscu odnotować orzeczenie Sądu Najwyższego z 22 maja 2014 r. Sygn. akt III SK 51/13 i wyrażony w tym wyroku pogląd, który Sąd w składzie niniejszym podziela, zgodnie z którym „podstawę rozstrzygnięcia Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów orzekającego w pierwszej instancji stanowi materiał dowodowy zawnioskowany przez strony, w tym zebrany w toku postępowania przed Prezesem Urzędu. Postępowanie sądowe otwiera możliwość uzupełniania postępowania dowodowego zarówno przez skarżącego, jak i organ regulacji bądź zainteresowanego, w odpowiedzi na zarzuty odwołania. Ponieważ podstawowy substrat dla tego materiału dowodowego stanowią dowody zgromadzone w postępowaniu administracyjnym, to zasadniczy obowiązek zebrania materiału dowodowego ciąży na organie administracyjnym, chociaż w sprawach spornych, takich jak sprawy o odmowę przyłączenia do sieci, aktywność organu administracji może być niższa niż w sprawach prowadzonych z urzędu, niemniej w żaden sposób nie wpływa to na sposób dokonywania oceny zgromadzonego materiału dowodowego przez Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Jeżeli z tego materiału, uzupełnionego ewentualnie przez Prezesa Urzędu i zainteresowanego na etapie postępowania sądowego, nie będzie wynikało, że istnieją podstawy faktyczne dla uznania za udowodnione fakty istotne dla oceny aktualizacji przesłanek publicznoprawnego obowiązku przyłączenia do sieci, Sąd może dojść do uprawnionej merytorycznie konkluzji, że nie było podstaw do nałożenia na przedsiębiorstwo energetyczne obowiązku zawarcia umowy przyłączeniowej z innym przedsiębiorstwem.

W świetle powyższej argumentacji nie sposób przyjąć aby powód obalił oparte na Ekspertyzie twierdzenie Prezesa URE wyrażone w zaskarżonej decyzji o braku publicznoprawnego obowiązku po stronie (...) przyłączenia (...) do sieci dystrybucyjnej.

Jeśli chodzi o zarzuty odwołania, wskazujące na naruszenie przepisów prawa procesowego, Sąd orzekający w niniejszym składzie podziela utrwalony w judykaturze pogląd o nieskuteczności powoływania się na naruszenie przepisów postępowania administracyjnego w postępowaniu przed SOKiK, poza pewnymi wyjątkami. W szczególności, tego typu zarzuty zasadniczo nie mogą stanowić samoistnej podstawy uchylenia decyzji. Wynika to z faktu, że wniesienie do sądu odwołania od decyzji administracyjnej wszczyna dopiero cywilne, pierwszoinstancyjne postępowanie sądowe, w którym sąd dokonuje własnych ustaleń, rozważając całokształt materiału dowodowego (takie stanowisko wyraził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 29 maja 1991r., sygn. akt III CRN 120/91; postanowieniu z dnia 11 sierpnia 1999r. sygn. akt I CKN 351/99; wyroku z dnia 19 stycznia 2001r. sygn. akt I CKN 1036/98, oraz w wyroku z 13 maja 2004 r., sygn. akt III SK 44/04, Lex nr 137437). Podobnie Sąd Apelacyjny w Warszawie w uzasadnieniu wyroku z dnia 20 grudnia 2006r. stwierdził, iż zarzuty dotyczące naruszenia przepisów postępowania administracyjnego nie mogą być podnoszone przed SOKiK, który jako sąd powszechny rozpatruje sprawę od nowa, co skutkuje brakiem możliwości uchylenia decyzji zaskarżonej do tego sądu z uwagi na naruszenie przepisów postępowania administracyjnego (sygn. akt VI ACa 620/06).

Wyjątki od zasady, że zarzuty procesowanie odnoszące się do etapu postępowania administracyjnego nie mogą doprowadzić do uchylenia decyzji w ramach rozpoznania odwołania, które zostały wykreowane przez orzecznictwo Sądu Najwyższego, wskazują, że taka możliwość odnosi się tylko do takich zarzutów, które po pierwsze nie mogą być niejako konwalidowane na etapie postępowania sądowego (jak ma to miejsce np. w odniesieniu do ustaleń faktycznych, środków dowodowych, oceny dowodów, niektórych wad formalnych samej decyzji), ale także waga tych zarzutów musi być na tyle istotna, że uzasadnia ona uchylenie decyzji. Chodzi o takie uchybienia organu, na skutek których przedsiębiorca, którego dotyczy decyzja, nie ma zapewnionych odpowiednich gwarancji proceduralnych, w szczególności mówi się tutaj o uchybieniach tego rodzaju (wadach kwalifikowanych decyzji), które istotnie wpłynęły na merytoryczną treść zaskarżonej decyzji lub też takie sytuacje, w których zaskarżona decyzja została wydana bez podstawy prawnej.

Rozpoznając zarzuty powoda dotyczące naruszenia zasad postępowania administracyjnego, Sąd jednak nie dopatrzył się wśród nich takich, które naruszałyby np.: prawo odwołującego się do obrony, czy innych które wskazywałyby na wydanie decyzji w warunkach nieważności. W szczególności także decyzja nie została wydana bez podstawy prawnej.

W tym stanie rzeczy należało stwierdzić, iż zaskarżona decyzja odpowiada prawu zaś odwołanie na podstawie art. 479 ⁵³ §1 k.p.c. podlegało oddaleniu.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Z uwagi na nieuwzględnienie odwołania, powoda należało uznać za stronę, która przegrała proces i zasądzić od niego na rzecz pozwanego oraz zainteresowanego zwrot kosztów procesu, na które złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości po 720 zł ustalone w oparciu o § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. 2023, poz. 1931 t.j.).

Sędzia SO Anna Maria Kowalik

(...)

(...)

(...)

Sędzia SO Anna Maria Kowalik