Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 lutego 2025 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w składzie:

Przewodniczący:	Sędzia SO Dariusz Dąbrowski
Protokolant:	Starszy sekretarz sądowy Iwona Hutnik

po rozpoznaniu w dniu 3 lutego 2025 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w M.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 9 sierpnia 2023 r. Nr (...)

1.  zmienia decyzję Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 9 sierpnia 2023 r. Nr (...) w punkcie 2) w ten sposób, że kary pieniężne określone w podpunktach:

- 2)a i 2)b wymierza w wysokości po 6000 zł (sześć tysięcy złotych),

- 2)c i 2)d wymierza w wysokości po 5000 zł (pięć tysięcy złotych),

- 2)e i 2)f wymierza w wysokości po 4000 zł (cztery tysiące złotych),

co daje karę w łącznej wysokości 30000 zł (trzydzieści tysięcy złotych),

2.  oddala odwołanie w pozostałej części,

3.  znosi wzajemnie koszty postępowania między stronami.

SSO Dariusz Dąbrowski

XVII AmE 259/23

UZASADNIENIE

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki decyzją z dnia 9 sierpnia 2023 r. (Nr (...)) na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 12b w związku z art. 56 ust. 2, ust. 4, ust. 6 i 6a ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz. U. z 2022 r. poz. 1385) w związku z art. 104 k.p.a. i art. 30 ust. 1 ustawy– Prawo energetyczne oraz na podstawie art. 105 § 1 k.p.a. po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej Przedsiębiorcy (...) Sp. z o.o. Sp.k. z siedzibą w M. o nr identyfikacji podatkowej (NIP): (...) w związku z niezachowaniem terminu na złożenie sprawozdania, o którym mowa w art. 43d ustawy – Prawo energetyczne, za miesiące: wrzesień, października 2021 r.; marzec, kwiecień, sierpień, wrzesień, październik, listopad, grudzień 2022 r. orzeł, że:

1.  Przedsiębiorca nie zachował terminu na złożenie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu, o którym mowa w art. 43d ustawy– Prawo energetyczne za miesiące: kwiecień, sierpień, wrzesień, październik, listopad, grudzień 2022 r. do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki,

2.  za działanie opisane w pkt 1 wymierzam Przedsiębiorcy karę pieniężną w łącznej wysokości 60.000,00, w tym:

a)  10.000,00 zł za niezłożenie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiąc kwiecień 2022 r.,

b)  10.000,00 zł za niezłożenie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiąc sierpień 2022 r.,

c)  10.000,00 zł za niezłożenie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiąc wrzesień 2022 r.,

d)  10.000,00 zł za niezłożenie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiąc październik 2022 r.,

e)  10.000,00 zł za niezłożenie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiąc listopad 2022 r.,

f)  10.000,00 zł za niezłożenie w terminie sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiąc grudzień 2022 r.,

3.  umarzył prowadzone postępowanie administracyjne w zakresie miesięcy: wrzesień 2021 r., październik 2021 r. oraz marzec 2022 r.

Od powyższej decyzji odwołanie złożył przedsiębiorca (...) Sp. z o.o. Sp.k. w M. zaskarżając ją w części, co do pkt 2 a-f, w których wymierzono karę pieniężną w łącznej wysokości 60000 zł. Zaskarżonej decyzji zarzucił:

1) naruszenie przepisów prawa materialnego tj.: art. 56 ust. 6a Prawa energetycznego poprzez jego niezastosowanie w stanie faktycznym niniejszej sprawy, podczas gdy wbrew błędnemu uznaniu pozwanej, stopień szkodliwości czynu popełnionego przez Stronę jest znikomy, bowiem w rzeczywistości doszło do uchybienia o charakterze czysto formalnym, które nie doprowadziło do powstania żadnej szkody lub zagrożenia jej powstania, nie było działaniem celowym i które wynikało wyłącznie z nieświadomości Spółki odnośnie szczegółowych regulacji Prawa energetycznego, która niezwłocznie po powzięciu informacji o niedopełnionych przez nią obowiązkach, podjęła działania naprawcze i zaprzestała naruszania prawa,

2) naruszenie przepisów prawa procesowego, a to art. 7, 8, 77 i 80 k.p.a. mające istotny wpływ na rozstrzygnięcie niniejszej sprawy, poprzez dowolną a nie swobodną ocenę zgromadzonego materiału dowodowego i pominięcie słusznego interesu Strony, jak i niedokonanie właściwej oceny skutków jakie naruszenia Strony wywołały, okoliczności popełnienia czynu oraz postawy Spółki, a także poprzez niewzięcie pod uwagę faktu, iż Strona z własnej inicjatywy i dobrowolnie dopełniła ciążących na niej obowiązków, przed wszczęciem postępowania administracyjnego, mimo, że naraziła się na sankcję organu regulacyjnego, nie działała umyślnie, a przede wszystkim poprzez pominięcie, że przedsiębiorca, który sam z siebie zaprzestaje naruszania prawa powinien być traktowany znacznie łagodniej od przedsiębiorcy, który tego dokonuje po wszczęciu postępowania i nałożeniu na niego kary, natomiast cele jakie przyświecają nałożeniu tej kary zostały w niniejszej sprawie zrealizowane,

3) błąd w ustaleniach faktycznych, mający istotny wpływ na rozstrzygnięcie niniejszej sprawy, a polegający na uznaniu, że stopień szkodliwości czynu popełniony przez Stronę nie jest znikomy, podczas gdy dokładna analiza stanu faktycznego pozwala dojść do przekonania, że wszelkie przesłanki pozwalające na uznanie, ze stopień szkodliwości czynu jest znikomy zostały spełnione kumulatywnie, w szczególności mając na uwadze, że uchybienie Strony ma charakter czysto formalnym, nie doprowadziło do powstania żadnej szkody lub zagrożenia jej powstania, nie było działaniem celowym i które wynikało wyłącznie z nieświadomości Spółki odnośnie szczegółowych regulacji Prawa energetycznego, która niezwłocznie po powzięciu informacji o niedopełnionych przez nią obowiązkach, podjęła działania naprawcze i zaprzestała naruszania prawa,

ewentualnie naruszenie:

- art. 56 ust. 6 Prawa energetycznego poprzez jego niezastosowanie tj. błędne stwierdzenie, iż Prezes URE nie może wymierzyć Spółce niższej kary niż w kwocie dziesięciu tysięcy złotych za każde niezłożone w terminie sprawozdanie, przez co nałożona kara jest zbyt dotkliwa i niewspółmierna do wagi popełnionego czynu,

- art. 56 ust. 1 pkt 12b w zw. z art. 56 ust. 2h pkt 4 Prawa energetycznego poprzez jego błędną wykładnię polegającą na uznaniu, iż w sprawie doszło do sześciu odrębnych naruszeń prawa i w konsekwencji nałożeniu na Stronę kary w łącznej wysokości sześćdziesięciu tysięcy złotych, gdy w rzeczywistości czyn popełniony przez Spółkę stanowił pojedyncze, jednolite naruszenie wynikające z braku świadomości, co do ciążących na niej obowiązków.

Mając powyższe na uwadze powód wniósł o:

- zmianę zaskarżonej decyzji w punkcie pierwszym poprzez uchylenie wszystkich kar pieniężnych nałożonych na Spółkę w punkcie 1) litera od a) do f) i odstąpienie od ich nałożenia,

ewentualnie - w przypadku uznania przez tut. Sąd, że nie ma podstaw do odstąpienia od wymierzenia Powodowi kary, wnoszę o zmianę zaskarżonej decyzji w punkcie 1) poprzez nałożenie jednej, łącznej kary w kwocie dziesięciu tysięcy złotych,

- w przypadku uznania braku podstaw do zmiany zaskarżonej decyzji wnoszę o uchylenie zaskarżonej decyzji w zaskarżonej części i przekazanie Prezesowi URE do ponownego rozpoznania,

- oraz zasądzenie od Pozwanego na rzecz Powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany wniósł o jego oddalenie oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy w Warszawie, Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, ustalił następujący stan faktyczny.

(...) sp. z o.o. sp. k. w M. w okresie od września 2021 r. do lutego 2023 dokonywała przywozu paliw ciekłych oraz nie złożyła do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki w terminie 20 dni od dnia zakończenia miesiąca, którego dotyczy sprawozdanie, sprowadzań o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiące od września 2021 r. do lutego 2023 r. będąc do tego zobowiązaną.

okoliczność bezsporna

We wskazanym okresie Spółka dokonała przywozy następującej ilości Wyrobów, które powinny zostać zgłoszone do Prezesa URE i innych instytucji w okresie od września 2021 r. do lutego 2023 r.:

Kwartał	Rok	Ilość przywiezionych przez Spółkę wyrobów (CN 3403 1980) w tonach	Łączny wolumen przywiezionych w danym kwartale wyrobów w tonach
I	2022	0,402	66873,99
II	2022	0,808	8642,31
III	2022	1,811	6392,16
IV	2022	2,213	4123,282

Spółka zajmuje się zaopatrywaniem przemysłu w narzędzia służące do (...). Od września 2021 roku przedsiębiorca zaczął nabywać chłodziwa klasyfikowane do kodu CN: 3403 1980. Były one następnie sprzedawane do polskich kontrahentów spółki.

dane przedstawione przez Spółkę, których prawdziwości nie zaprzeczył pozwany

Pismem z dnia 10 marca 2023 r. (uzupełnianym kolejnymi pismami) (...) sp. z o.o. s. k. w M. złożyła wniosek o wpis do rejestru podmiotów przywożących.

Dowód: wniosek spółki k. 64- 85 akt adm.

Decyzją z 21 kwietnia 2023 r. (...) sp. z o.o. s. k. w M. została wpisana do rejestru podmiotów przywożących pod nr (...). Przeznaczenie przywożonych paliw ciekłych było w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą w zakresie obrotu paliwami ciekłymi, która nie wymaga koncesji, o której mowa w art. 32 ust. 1 pkt. 4 prawa energetycznego. Spółka została pouczona o obowiązku wynikającym z art. 43 ust. 1 ustawy prawo energetyczne.

Dowód: decyzja z dnia 21 kwietnia 2023 r. k. 59- 63 akt adm.

Spółka w dniu 21 kwietnia 2023 r. złożyła zaległe sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiące od września 2021 r. do lutego 2023 r. W sprawozdaniach tych wskazano, że spółka dokonywała w okresie objętym ich treścią przywozu paliw ciekłych.

Dowód: sprawozdania k. 5- 14, 24- 36, 44- 53 akt admin.

Pismem z dnia 24 maja 2023 r. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki zawiadomił (...) sp. z o.o. s. k. o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie wymierzenia kary pieniężnej w związku z nieprzekazaniem w terminie sprawozdań o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu za miesiące wrzesień, październik 2021 r. oraz marzec, kwiecień, sierpień, wrzesień, października, listopad i grudzień 2022 r. Jednocześnie Prezes URE wezwał do przedłożenia dokumentów potwierdzających aktualną sytuację finansową spółki, w tym dotyczących osiągniętych przychodów i dochodów w 2022 r., w terminie 14 dni od otrzymania zawiadomienia.

Dowód: pismo z dnia 24 maja 2023 r. k. 1- 2 akt admin.

9 czerwca 2023 r. Spółka odniosła się do stawianych jej zarzutów oraz złożyła dokumenty, o których złożenie wezwał ją Organ.

Dowód: pismo spółki, k. 97- 100 akt. adm.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o bezsporne twierdzenia stron oraz dokumenty zgromadzone w aktach administracyjnych.

Sąd Okręgowy w Warszawie, Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

Odwołanie jest częściowo zasadne.

Podstawę wydania zaskarżonej decyzji stanowił art. 56 ust. 1 pkt 12b w zw. z art. 56 ust. 2, ust. 3, ust. 6 i 6a oraz art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz.U. z 2020 r., poz. 833 ze zm.) – dalej „Pe”.

Pierwszy ze wskazanych przepisów reguluje, że karze pieniężnej podlega ten kto nie przekazuje w terminie sprawozdania, o którym mowa w art. 43d Pe. Z kolei przepis wskazany in fine zakłada, iż przedsiębiorstwo energetyczne posiadające koncesję na wytwarzanie paliw ciekłych lub koncesję na obrót paliwami ciekłymi z zagranicą, a także podmiot przywożący stosownie do swojej działalności przekazuje Prezesowi URE, Prezesowi Agencji Rezerw Materiałowych, ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych oraz ministrowi właściwemu do spraw energii miesięczne sprawozdanie o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu - w terminie 20 dni od dnia zakończenia miesiąca, którego dotyczy sprawozdanie.

Szczegółowy wykaz paliw ciekłych, objętych obowiązkiem koncesyjnym oraz których przywóz wymaga wpisu do rejestru podmiotów przywożących określa rozporządzenie Ministra Aktywów Państwowych z dnia 27 listopada 2019 r. w sprawie szczegółowego wykazu paliw ciekłych, których wytwarzanie, magazynowanie lub przeładunek, przesyłanie lub dystrybucja, obrót, w tym obrót z zagranicą, wymaga koncesji oraz których przywóz wymaga wpisu do rejestru podmiotów przywożących (Dz.U. 2019 r., poz. 2332).

Treść odwołania wskazuje, iż decyzja z dnia 9 sierpnia 2023 r. zaskarżona została wyłącznie w tej części, w której za poszczególne delikty wymierzono Przedsiębiorcy kary po 10000 złotych.

Powodowa Spółka nie kwestionowała rozstrzygnięcia Prezesa URE, zawartego na wstępie zaskarżonej decyzji, tj. w zakresie, w jakim stwierdzono dopuszczenie się przez powoda deliktu administracyjnego. Strona powodowa zakwestionowała jedynie rozstrzygnięcie w zakresie wymierzonych tą decyzją kar pieniężnych. Spór w sprawie sprowadzał się do kwestii zasadności wymierzenia powodowi kar pieniężnych za stwierdzone delikty.

Pierwszy, najdalej idący zarzut odwołania, odnosił się do naruszenia prawa materialnego tj. art. 56 ust. 6a Pe poprzez jego błędną wykładnię i w rezultacie jego niezastosowanie i nieprawidłowe uznanie, iż stopień szkodliwości czynu, którego dopuściła się Spółka w zakresie niezłożenia w odpowiednim terminie sprawozdań, o których mowa w art. 43d Prawa energetycznego za miesiące: kwiecień 2022 r. oraz sierpień – grudzień 2017 r. nie był nieznaczny.

Przed odniesieniem przywołanego zarzutu do zaistniałego w sprawie stanu faktycznego pokrótce wyjaśnić należy zasady stosowania instytucji odstąpienia od wymierzenia kary, a także jej cel i zakres kontroli sądowej.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że odstąpienie od wymierzenia kary stanowi wyraz tzw. uznania administracyjnego, rozumianego jako uprawnienie organu do wyboru konsekwencji prawnej. Uznanie to stanowi zatem sferę dyskrecjonalności, w ramach której organ władzy publicznej ma swobodę wyboru skutku prawnego, jaki w konkretnej sprawie będzie wiązał się z zaistnieniem danych okoliczności. Co istotne Prezes Urzędu nie ma obowiązku skorzystania z odstąpienia od wymierzenia kary, nawet wówczas gdy spełnione są przesłanki określone w przywołanym przepisie art. 56 ust.6a ustawy. Wynika to z wykładni literalnej normy, która wskazuje, że prezes urzędu jedynie „może” odstąpić od wymierzenia kary pieniężnej. Nie jest to więc tzw. decyzja związana, do której wydania obligują obowiązujące przepisy prawa ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada 2019 r., sygn. akt I NSK 95/18, opubl. system Legalis, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 09 grudnia 2021 r. sygn. akt VII AGa 1040/20, z dnia 16 stycznia 2018 r. sygn. akt VIIAGa 763/18, z dnia 07 września 2016 r. sygn. akt VI ACa 974/15).

Pozostawienie oceny spełnienia przesłanek do odstąpienia od wymierzenia kary pieniężnej organowi regulacyjnemu, nie oznacza jednak, że ocena zasadności i legalności skorzystania z tej instytucji wyłączona jest spod kompetencji sądu ( zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 października 2014 r. sygn. akt III SK 47/13, z dnia 06 lutego 2018 r. sygn. akt III SK 7/17). Należy jednak mieć tu na uwadze, że celem ustawodawcy umieszczającego decyzję w sferze uznania administracyjnego jest poszerzenie władzy organu, a w konsekwencji kontrola sądowa w tym wypadku nie może sięgać głęboko, gdyż w innym wypadku instytucja uznania administracyjnego stałaby się iluzoryczna. Jak szeroko uzasadnił to Sąd Najwyższy w sprawie o sygn. akt I NSK 95/18 ( op.cit), należy tu pamiętać że to Prezes Urzędu kształtuje politykę wymiaru kar wobec przedsiębiorców popełniających delikty administracyjne. Dlatego przepis art. 56 ust. 6a ustawy należy interpretować z uwzględnieniem zasady sprawności i rzetelności działania instytucji publicznych, a także zasad równowagi i podziału władzy. Dlatego też interwencja sądu w treść decyzji organu regulacyjnego powinna następować dopiero wtedy, gdy nosi ona znamiona dowolności tj. opiera się na arbitralnych przesłankach, zawiera zdawkowe i ogólnikowe uzasadnienie, odwołuje się do nieudowodnionych informacji itp. Dla takiej ingerencji konieczne jest zatem nie tylko wykazanie, że zachodzą przesłanki spełnione w omawianym przepisie, ale również że organ przekroczył zasady uznania administracyjnego. Szerzej ujmując oznacza to, że Sąd rozpoznający odwołanie od decyzji organu, co prawda jest władny zmienić tę decyzję, jakkolwiek ku temu konieczne jest wykazanie, że podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek, stopień społecznej szkodliwości czynu jest znikomy, a nadto że pozwany organ przekroczył zasady uznania administracyjnego. Należy przy tym pamiętać, że omawiana instytucja stanowi wyjątek, który powinien być stosowany jedynie wówczas, gdy nałożenie na przedsiębiorcę kary pieniężnej na jakimkolwiek poziomie z podstawowymi funkcjami kary, o czym szerzej w dalszej części uzasadnienia.

Przechodząc do podstaw odstąpienia od wymierzenia kary, to zgodnie z treścią art. 56 ust 6a ustawy to pierwszymi, mogącymi występować alternatywnie przesłankami, jest zaprzestanie naruszania prawa lub realizacja obowiązku przez adresata kary. W stanie faktycznym jak w omawianej sprawie, kiedy to odwołujący nie wykonał w terminie obowiązków sprawozdawczych wyjaśnić należy, że na gruncie drugiej z wymienionych podstaw odstąpienia od wymierzenia kary - realizacji obowiązku - odróżnić należy pojęcie niedopełnienia obowiązku jako przesłanki ogólnej do nałożenia kary pieniężnej, od niewłaściwej realizacji obowiązków ustawowych, co wiążę się min. z nieterminowym lub niepełnym ich wykonaniem. Samo niedopełnienie obowiązków ustawowych uruchamia postępowanie w sprawie nałożenia kary pieniężnej i obliguje prezesa urzędu do jej nałożenia, natomiast późniejsze zrealizowanie tych obowiązków stanowi uprawnienie do odstąpienia od wymierzenia kary, którą w innym przypadku Prezes urzędu byłby obowiązany nałożyć ( zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 października 2014 r. sygn. akt III SK 47/13, sygn. akt III SK 47/13, z dnia 06 lutego 2018 r. sygn. akt III SK 7/17, Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 21 września 2016 r. sygn. akt VI ACa 842/15, z dnia 07 września 2016 r. sygn. akt VI ACa 974/15).

W niniejszej sprawie Sąd miał na uwadze dobrowolne zrealizowanie obowiązku (po terminie) przed wszczęciem postępowania, jednak w niniejszej sprawie nie została spełniona druga z przesłanek umożliwiająca odstąpienie od wymierzenia kary.

Kolejną, konieczną, przesłanką odstąpienia od wymierzenia kary jest bowiem znikomy stopień społecznej szkodliwości czynu. Przesłanka ta nawiązuje do dyrektywy wymiaru kary w koncepcji prawa karnego, dlatego też powszechnie przyjmuje się, że przy jej interpretacji konieczne jest odwołanie się do sposobu weryfikacji stopnia szkodliwości czynu wypracowanego na gruncie art. 115 k.k. Oznacza to konieczność odniesienia się do rodzaju i charakteru naruszonego dobra, rozmiaru wyrządzonej szkody, sposobu i okoliczności popełnienia czynu, wagi naruszonych obowiązków, postaci zamiaru, motywacji sprawcy oraz rodzaju naruszonych reguł ostrożności i stopnia ich naruszenia. Wszystkie te kryteria powinny zostać uwzględnione, albowiem konieczna jest ocena całościowa, odnosząca się do całokształtu okoliczności sprawy. Niemniej jednak w orzecznictwie wskazuje się, że jednym z podstawowych czynników mających istotne znaczenie dla dokonania właściwej oceny czynu sprawcy jest rodzaj i charakter naruszonego dobra chronionego prawem ( zob. np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 09 grudnia 2021 r. sygn. akt VII AGa 1040/20, z dnia 16 stycznia 2018 r. sygn. akt VIIAGa 763/18, z dnia 07 września 2016 r. sygn. akt VI ACa 974/15). Powszechnie także przyjmuje się, że przy ocenie przesłanki znikomej szkodliwości społecznej czynu Prezes Urzędu dysponuje pewnym luzem decyzyjnym, a dalej nawet w przypadku stwierdzenia jej ziszczenia się, uznaniem administracyjnym przy wyborze wariantu rozstrzygnięcia tj. nałożenia kary lub odstąpienia od jej wymierzenia.

Przechodząc do stanu faktycznego sprawy, to odwołująca zarzucając Prezesowi Urzędu naruszenie art. 56 ust. 6a ustawy powołała się na okoliczności, iż (i) dobrowolnie złożyła sprawozdania za okresy wsteczne (ii) nie jest podmiotem działającym na rynku paliwowym, oraz (iii) nie miał świadomości co do obowiązków sprawozdawczych wynikających z art. 43d prawa energetycznego.

Wobec tego w pierwszej kolejności wskazać należy, że przy weryfikacji stopnia społecznej szkodliwości czynu (w tym przy odwołaniu się do oceny wypracowanej na gruncie prawa karnego), w ogóle nie uwzględnia się okoliczności, które pojawiły się po popełnieniu czynu. Nie mieszczą się one w omawianej regulacji ( zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w z dnia 07 września 2016 r. sygn. akt VI ACa 974/15 wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 października 2014 r. sygn. akt III SK 47/13, opubl. OSNP 2016/8/112). Złożenie zaległych sprawozdań do Prezesa Urzędu jest więc rozpatrywane tylko w omówionym już wyżej zakresie „zrealizowania obowiązku” (art. 56 ust. 6a ustawy in fine).

Sąd mając na względzie fakt niewielkiej ilości przywożonych paliw ciekłych przez Przedsiębiorcę, miał jednak na względzie cel, dla którego sprowadzał je na polski rynek. Jak przyznał sam powód przywieziona paliwa ciekłe były przez niego odprzedawane swoim kontrahentom. To zaś, zdaniem Sądu, nawet przy minimalnych ilościach sprowadzanego towaru, wskazuje na cel zarobkowy w działaniu Przedsiębiorcy. Tego typu cel wraz z oczywistym naruszeniem prawa, którego dopuścił się powód, jednoznacznie musi prowadzić do wniosku, że zarzucany czyn miał większą niż znikomą szkodliwość. Naruszenie obowiązującego prawa przyniosło Przedsiębiorcy zysk, trudno w takim wypadku przyjąć, że działanie to cechowało się znikomą szkodliwością.

Przedstawione wywody przemawiały zdaniem Sądu za uznaniem, że Prezes Urzędu słusznie stwierdził, że okoliczności sprawy nie dawały podstaw do odstąpienia od wymierzenia kary pieniężnej, a już na pewno niezasadne byłoby przyjęcie, że doszło do naruszenia granic uznania administracyjnego. Natomiast jeszcze raz przypomnieć należy, że tylko w takim przypadku Sąd byłby uprawniony ingerować w treść wydanej decyzji – poprzez zmianę decyzji i odstąpienie od wymierzenia kary w całości.

Natomiast kolejny zarzut odwołania odnoszący się do naruszenia art. 56 ust. 6 Pe poprzez jego niezastosowanie, polegające na wymierzeniu kary pieniężnej w stopniu nieusprawiedliwionym okolicznościami sprawy. Art. 56 ust. 6 Pe zawiera ogólną dyrektywę, wskazującą, że ustalając wysokość kary pieniężnej, Prezes Urzędu Regulacji Energetyki uwzględnia stopień szkodliwości czynu, stopień zawinienia oraz dotychczasowe zachowanie podmiotu i jego możliwości finansowe. Miarkowanie kary w oparciu o te kryteria możliwe jest jednak tylko w przypadkach, w których wysokość kary pieniężnej pozostawiona została przez ustawodawcę uznaniu administracyjnemu (np. art. 56 ust. 2 g Pe). Chodzi tu zatem o sytuację, w której ustawodawca określił górną lub dolną granicę wysokości kary ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 października 2014 r. sygn. akt III SK 47/13, opubl. OSNP 2016/8/112). Natomiast kara za naruszenie obowiązku określonego w art. 43d ustawy określona została w sposób sztywny. W myśl art. 56 ust. 2h pkt 4 Pe kara ta wynosi 10.000,00 zł. Oznacza to, że Prezes URE nie ma możliwości miarkowania tej kary skoro została ona expressis verbis wyrażona w ustawie. Stwierdzając niedopełnienie przez przedsiębiorcę obowiązku sprawozdawczego, Prezes Urzędu jest zatem zobowiązany do nałożenia na dany podmiot kary pieniężnej w stałej wysokości określonej na kwotę 10.000,00 zł. Dla wymierzenia kary nie ma więc znaczenia ocena stopnia szkodliwości czynu, stopnia zawinienia, dotychczasowego zachowania powoda, czy jego możliwości finansowych. Zgodnie z art. 56 ust. 1 pkt 12 b) Pe, karze pieniężnej podlega ten, kto nie przekazuje w terminie sprawozdania, o którym mowa w art. 43d. Na podstawie art. 56 ust. 2h pkt 4) Pe, wysokość kary w przypadkach określonych w ust. 1 pkt 12b wynosi 10 000 zł. Natomiast w myśl art. 43d Pe Przedsiębiorstwo energetyczne posiadające koncesję na wytwarzanie paliw ciekłych lub koncesję na obrót paliwami ciekłymi z zagranicą, a także podmiot przywożący stosownie do swojej działalności, przekazuje Prezesowi URE miesięczne sprawozdanie o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu - w terminie 20 dni od dnia zakończenia miesiąca, którego dotyczy sprawozdanie.

Mając na uwadze brzmienie przepisów, Sąd nie zgadza się z wykładnią przedstawioną przez powoda, iż kara w wysokości 10 tysięcy nakładana jest za nieprzekazanie sprawozdań – jako jednego czynu – niezależnie od ilości niezłożonych w terminie sprawozdań. Przepisy wprost wskazują, iż każe podlega ten, kto nie przekazuje miesięcznego sprawozdania, a kara za to naruszenie wynosi 10 tysięcy złotych za każdy miesiąc niewypełniania obowiązku z art. 43 d ust 1 Pe.

Należy w tym miejscu dodać, że brak jest jakichkolwiek podstaw do miarkowania kary łącznej, jak żąda tego w odwołaniu powód. Skoro przepis art. 56 ust. 1 Pe wymienia w kolejnych punktach czyny podlegające karze pieniężnej, („Kto (…) podlega karze”), a art. 56 ust. 6 Pe wskazuje ogólne kryteria, jakimi powinien kierować się Prezes Urzędu przy ustalaniu wysokości kary pieniężnej („ustalając wysokość kary pieniężnej Prezes URE uwzględnia (…)” to nie budzi wątpliwości Sądu, że wysokość kary pieniężnej musi być bezpośrednio skorelowana z konkretnym czynem wymienionym w art. 56 ust. 1 Pe, a jak wyżej wskazano niezłożenie w każdym ze wskazanych miesięcy sprawozdania, stanowi odrębny delikt administracyjny. W sytuacji, gdy Prezes Urzędu w jednym postępowaniu stwierdza dopuszczenie się przez przedsiębiorcę różnych czynów sankcjonowanych karą pieniężną na podstawie art. 56 ust. 1 Pe musi zrelatywizować kryteria wymiaru kary podane w art. 56 ust. 6 Pe do każdego zindywidualizowanego naruszenia stwierdzonego w wydanej przez siebie decyzji (tak też Sąd Najwyższy na gruncie kar pieniężnych wymierzanych przez Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej na podstawie art. 209 ust. 1 Prawa telekomunikacyjnego w postanowieniu z dnia 6 marca 2013 r. sygn. akt III SK 31/12).

Chociaż powód wprost nie wskazał na płynącą z zasady sprawiedliwości społecznej zasadę proporcjonalności – to Sąd zwarzył co następuje. Dotychczas było przyjęte, iż nie ma możliwości oceny adekwatności nałożonej kary. Tym samym każde naruszenie wiązało się z nałożeniem kary w wysokości 10 tysięcy złotych, jako adekwatnej oraz proporcjonalnej. Wyłączało to badanie kary pod względem subiektywnym. W konsekwencji samo naruszenie obowiązku powodowało nałożenie kary w wysokości 10 tysięcy, niezależnie od winy podmiotu zobowiązanego (tak też: postanowienie z 28 czerwca 2022 r., sygn. P 8/19, OTK ZU A/2022, poz. 43). Jednakże w kontekście zasady proporcjonalności należy zwarzyć, iż nałożona na Spółkę kara a tym samym jej dolegliwość - nie jest proporcjonalna do wagi zidentyfikowanego naruszenia – uchybień Spółki oraz wagi naruszenia.

W związku z powyższym należy przypomnieć, że Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 17 października 2024 r. w sprawie P 3/23 stwierdził, że art. 56 ust. 2h pkt 4 w związku z art. 56 ust. 1 pkt 12b ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. — Prawo energetyczne (Dz. U. z 2024 r. poz. 266, ze zm.) w zakresie, w jakim uniemożliwia sądowi powszechnemu miarkowanie kary pieniężnej za złożenie po terminie sprawozdania, o którym mowa w art. 43d ust. 1 powołanej ustawy, jest niezgodny z art. 2 w związku z art. 10 ust. 1 i 2 oraz art. 175 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

W powyższym kontekście zasadne i dopuszczalne było rozważanie możliwości miarkowania kary pieniężnej wymierzonej powodowi. Zgodnie bowiem z art. 190 ust. 1 Konstytucji RP orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne. Trzeba jednocześnie przypomnieć, że analogiczne stanowisko Trybunał Konstytucyjny wydawał w sprawach wcześniej przez niego rozpoznawanych w których orzeczenia zostały opublikowane zgodnie z art. 190 ust. 2 Konstytucji RP. Należy przywołać choćby wyrok Trybunał Konstytucyjny z dnia 20 grudnia 2022 r., SK 66/21, w którym stwierdzono, że art. 9xb pkt 2, art. 9zc ust. 1 oraz art. 9zf ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2022 r. poz. 2519), w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2016 r. do 8 sierpnia 2022 r., w zakresie, w jakim przewidują obowiązek nałożenia przez właściwy organ samorządu terytorialnego administracyjnej kary pieniężnej za przekazanie po terminie sprawozdania, o którym mowa w art. 9o powołanej ustawy, w sztywno określonej wysokości, bez względu na okoliczności tego czynu, są niezgodne z art. 20, art. 22, art. 64 ust. 1 i 3 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Także Sąd Najwyższy kilkakrotnie potwierdził, że sądy powszechne posiadają kompetencję do odmowy zastosowania przepisu ustawy uznawanego przez nie za niekonstytucyjny i mogą wyrokować z pominięciem takiego przepisu, stosując bezpośrednio Konstytucję (por. postanowienie z dnia 26 maja 1998 r., III SW 1/98, wyrok z dnia 19 kwietnia 2000 r., II CKN 272/2000).

Uzupełniająco należy dodać, że zgodnie z art. 10 ust. 1 Konstytucji RP ustrój Rzeczypospolitej Polskiej opiera się na podziale i równowadze władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej i władzy sądowniczej , przy czym w myśl art. 10 ust. 2 Konstytucji RP władzę ustawodawczą sprawują Sejm i Senat, władzę wykonawczą Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej i Rada Ministrów, a władzę sądowniczą sądy i trybunały. Natomiast art. 175 ust. 1 Konstytucji RP stanowi, że wymiar sprawiedliwości w Rzeczypospolitej Polskiej sprawują Sąd Najwyższy, sądy powszechne , sądy administracyjne oraz sądy wojskowe.

Odnosząc się wprost do zastosowanej regulacji, w sytuacji, w której przepis ustawowy wprost (a nie z zastosowaniem dolnej i górnej granicy) określa karę pieniężną, która może być wymierzona podmiotowi przywożącemu trudno uznać że to Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, a następnie Sąd Apelacyjny sprawują wymiar sprawiedliwości w danej sprawie – który nie może zdecydować o tym jaka kara jest odpowiednia z uwagi na okoliczności popełnienia czynu. Narusza to jednak zarówno konstytucyjną zasadę podziału i równowagi władz (art. 10 ust. 1 Konstytucji RP) oraz jak również sprawowanie wymiaru sprawiedliwości przez sądy (art. 175 ust. 1 w zw. z art. art. 10 ust. 2 Konstytucji RP). Należy zaś przypomnieć, że zgodnie z art. 479 ⁴⁶ pkt 1 k.p.c. to do Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów należy rozpatrywanie odwołać od decyzji Prezesa URE. W sytuacji jednak w której ustawodawca określa karę pieniężną za delikt administracyjny w jednej tylko wysokości, rozpatrywanie odwołań od decyzji Prezesa URE ma charakter jedynie fasadowy, zwłaszcza gdy dotyczą one tak jak w niniejszej sprawie jedynie wysokości kary. Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów nie ma bowiem w takiej sytuacji możliwości zmiany wysokości kary wymierzonej sprawcy deliktu administracyjnego. Tymczasem odpowiedzialność administracyjna w rozważanej sytuacji zbliża się swoim charakterem do odpowiedzialności karnej, która opiera się przede wszystkim na indywidualizacji tejże odpowiedzialności. W sytuacji w której ustawodawca wprost określa karę pieniężną, która ma być wymierzona sprawcy deliktu administracyjnego, uwzględnienie szczególnych okoliczności danego czynu np. winy przez Sąd Powszechny nie jest możliwe, albowiem to ustawodawca, za Sąd, decyduje jaka kara jest uzasadniona. Jest to jednak trudne do pogodzenia z normami wynikającymi z art. 10 w zw. z art. 175 ust 1 Konstytucji RP. Powyższe ma jeszcze większe znaczenie jeśli zważyć, że art. 56 ust. 6a Pe bardzo wąsko określa granice w których możliwe jest odstąpienie od wymierzenia kary. Z powyższych względów art. 56 ust. 2h pkt 4 w związku z art. 56 ust. 1 pkt 12b Pe został uznany za niezgodny z powołanymi przepisami Konstytucji RP w zakresie w którym uniemożliwiał miarkowania kary pieniężnej.

Należy jeszcze dodać, że tut. Sąd, w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę podziela pogląd Sądu Apelacyjnego w Warszawie wyrażony w uzasadnieniu wyroku z dnia 18 maja 2017 r., sygn. VI ACa 1909/15. Sąd Apelacyjny wskazał mianowicie, że sąd orzekający w pierwszej i drugiej instancji w sprawie z odwołania od decyzji Prezesa URE sprawuje pełną merytoryczną kontrolę nad wymiarem kary pieniężnej. Sąd jest także władny samodzielnie dostosować poziom ostatecznie wymierzanej kary pieniężnej do ustalonych w sprawie okoliczności, z uwzględnieniem funkcji kar pieniężnych oraz przesłanek wymiaru kary określonych w ustawie, bądź wynikających z ogólnych zasad prawa, regulacji konstytucyjnych, czy zobowiązań prawnomiędzynarodowych. Sąd nie jest przy tym związany praktyką Prezesa Urzędu i wypracowanym przez niego sposobem dochodzenia do ustalenia wysokości kary pieniężnej. W zależności od okoliczności sprawy może inaczej rozłożyć akcenty, a nawet przypisać większe lub mniejsze znaczenie poszczególnym elementom wpływającym na ostateczny wymiar kary pieniężnej.

Sąd uwzględnił również stosowaną już przez sądy powszechne praktykę miarkowania kar, podzielając w tym zakresie m.in. stanowisko wyrażone przez Sąd Apelacyjny w wyroku z dnia 8 listopada 2024 r. w sprawie VII AGa 579/24 (niepubl.).

W kontekście rozważenia możliwości miarkowania nałożonej na powoda kary pieniężnej należy ponownie przywołać art. 56 ust 6 Pe, zgodnie z którym ustalając wysokość kary pieniężnej, Prezes URE uwzględnia stopień szkodliwości czynu, stopień zawinienia oraz dotychczasowe zachowanie podmiotu i jego możliwości finansowe. Zdaniem Sądu w świetle regulacji art. 56 ust. 6 Pe zasadne było zmiarkowanie kary pieniężnej nałożonej na powoda do kwot po 6 000 zł za dwa pierwsze naruszenia, 5 000 zł za dwa kolejne i po 4 000 zł za dwa ostatnie wskazane naruszenia.

Badając czy w niniejszej sprawie zachodziły przesłanki do miarkowania kary nałożonej na powoda przede wszystkim należy zwrócić uwagę na społeczną szkodliwość czynu powoda, która co prawda nie jest znikoma, niemniej nie może być uznana również za bardzo wysoką. Powyższe bez wątpienia stanowi okoliczność łagodzącą. Należy przypomnieć, że wielkość paliwa przywożonego przez powoda była dość niewielka, był co prawda odsprzedawana dalej innym przedsiębiorcom, ale w ramach prowadzonej głównej działalności gospodarczej jako chłodziwa do sprzedawanych wyrobów Spółki. Zakładanym zaś rezultatem art. 43d ust. 1 Pe jest także skuteczne zwalczenie nadużyć w sektorze paliw poprzez ograniczenie możliwości prowadzenia działalności w sposób nielegalny, a z drugiej strony umożliwienie szybkiej identyfikacji i karania takiej działalności, co ma przełożyć się m.in. na lepszą ściągalność danin publicznych (tak uzasadnienie projektu ustawy dostępne na stronie internetowej Sejmu RP, druk 653). Bezspornym jest natomiast, że powód nie dopuszczał się tak określonych nadużyć. Głównym przedmiotem działalności powoda jest sprzedaż narzędzi służących do (...). Powodowa spółka przywoziła wyroby o kodzie CN 3403 19 80 do celów związanych z prowadzoną działalnością a chłodziwo było przeznaczone do dalszej sprzedaży. Nabywane wyroby przeznaczane są do innych celów niż opałowe i napędowe. Sąd jak wcześniej wskazał, miał w tym miejscu baczenie na fakt dalszej odsprzedaży produktów paliwowych przez powoda.

Niewątpliwie zatem należy rozróżnić sytuację, w której przedsiębiorstwo energetyczne posiadające koncesję na wytwarzanie paliw ciekłych lub koncesję na obrót paliwami ciekłymi z zagranicą i zajmujące się np. przywozem znacznej ilości klasycznych paliw ciekłych (takich jak np. benzyny), nie dopełnia obowiązku złożenia sprawozdania, o jakim nowa w art. 43d ust. 1 Pe, od sytuacji przedsiębiorcy niebędącego przedsiębiorstwem energetycznym i nieposiadającego koncesji w tym zakresie, a zajmującego się prowadzeniem działalności gospodarczej, przy której wykorzystuje niewielkie ilości sprowadzanych paliw ciekłych, do których ustawodawca zaliczył różnego rodzaju smary, olej biały, gaz płynny oraz benzyny lakowe i przemysłowe. W obu przedstawianych przypadkach stopień społecznej szkodliwości czynu jest diametralnie różny.

Poza tym należy podkreślić, że w przypadku pierwszego z przypisanych powodowi deliktów opóźnienie z wykonaniem obowiązku wynosiło 335 dni, a najkrótszy 90 dni. To rozpiętość czasowa znalazła swoje odzwierciedlenie w wymiarze kary zmiarkowanej wobec powoda przez Sąd. Sąd uznał bowiem, że inna jest szkodliwość czynu, w której okres nie wykonania ustawowego obowiązku wynosi 335 dni, a inna dni 90.

Sąd miał również na uwadze to, że przedsiębiorca dobrowolnie złożył korekty sprawozdań, zgłosił fakt bycia podmiotem przywożącym, a w późniejszym okresie składał sprawozdania w określonym terminie.

Oceniając społeczną szkodliwość czynu powoda Sąd dostrzegł również, że rzeczone sprawozdania zostały złożone dobrowolnie, w wyniku swoistej samodenucjacji, przed wszczęciem postępowania o wymierzenie powodowi analizowanej kary pieniężnej. Sąd podziela przy tym stanowisko zaprezentowane przez Sąd Apelacyjny w Warszawie w uzasadnieniu wyroku wydanego w sprawie VII AGa 579/24, który wskazał, że nie można przyjąć, że powód zachował się w sposób godny naśladowania, bo jednak dopuścił się deliktu z art. 56 ust. 1 pkt 12b Pe, to okoliczności w których doszło do wykonania przez niego obowiązku określonego w art. 43d ust. 1 Pe nie można pominąć przy ustalaniu wysokości kary. Niezasadnym byłoby bowiem w tych okoliczności przyjmowanie, że możliwe i celowe jest traktowanie powoda w takim sam sposób jak podmiotu, który w ogóle nie wykonał obowiązku określonego w art. 43d ust. 1 Pe. Samodzielne zrealizowanie przez powoda analizowanego obowiązku powoduje jednocześnie, że odpada cel prewencji indywidualnej wymierzanej kary. Kara powinna bowiem odstraszać powoda od popełnienia w przyszłości deliktu administracyjnego. Tymczasem, w niniejszej sprawie, postawa powoda jasno wskazuje, że nie tylko dobrowolnie spełnił on swoje obowiązki, ale aktywnie działa na rzecz zgodności z prawem prowadzonej działalności. Powód zrozumiał swój błąd i usunął skutki które powstały w wyniku naruszenia przez niego obowiązku określonego w art. 43d ust. 1 Pe. Co do zasady, kara ma bowiem na celu ukaranie za niewłaściwe postępowanie, tak, aby nie powtórzyło się ono w przyszłości. Powód na mocy decyzji Prezesa URE z 21 kwietnia 2023 r. został wpisany do rejestru podmiotów przywożących.

Sąd miał także na uwadze fakt, że analizowany czyn został popełniony nieumyślnie w wyniku niedbalstwa powoda związanego z nieznajomością prawa. Powód nie jest podmiotem prowadzącym działalność w branży paliw ciekłych ani branży energetycznej. Naruszony zaś obowiązek został wprowadzony na mocy ustawy z dnia 22 lipca 2016 r. o zmianie ustawy - Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2016, poz. 1165). Stanowił on swoiste novum zwłaszcza dla podmiotów nieprowadzących zasadniczej działalności gospodarczej w branży energetycznej.

Kolejną przesłanką wymiaru kary pieniężnej jest dotychczasowe zachowanie adresata kary pieniężnej. Przesłanka dotyczy w szczególności prawidłowości zachowania w aspekcie wykonywania obowiązków wynikających z norm Prawa energetycznego. W sytuacji gdy adresat kary pieniężnej nie był uprzednio karany na podstawie norm Prawa energetycznego, należy przyjąć, że okoliczność ta stanowi przesłankę pozytywną, pozwalającą na obniżenie wysokości kary pieniężnej.

Ustalając wreszcie wysokość kary pieniężnej wymierzanej powodowi Sąd wziął również pod uwagę wynikające z orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego zasady, których organy ochrony prawnej zobowiązane są przestrzegać przy stosowaniu administracyjnej kary pieniężnej (zob. orzeczenie TK z dnia 1 marca 1994 r., U 7/93, OTK 1994, nr 1, poz. 5, jak również M. Wyrzykowski, M. Ziółkowski (w:) System Prawa Administracyjnego, t. 2, Warszawa 2012, s. 361 i n., oraz powołane tam orzecznictwo TK). Należy zaś podkreślić, że podstawową zasadą dopuszczającą możliwość zastosowania kary pieniężnej oraz wskazującą granice kompetencji organów administracji publicznej przy stosowaniu tej formy represji jest zasada proporcjonalności (zob. wyrok TK z dnia 27 kwietnia 1999 r., P 7/98, OTK 1999, nr 4, poz. 72). Uwzględniając okoliczności niniejszej sprawy kara wymierzona przez Prezesa URE nie jest proporcjonalna i dlatego należało ją miarkować.

Z tych wszystkich względów w ocenie Sądu zasadne było obniżenie kary pieniężnej wymierzonej powodowi do łącznej wysokości 30000 zł, a poszczególnych kar pieniężnych określonych w podpunktach od 1)a i b do kwoty 6000 zł, w podpunktach 1)c i d do kwoty 5000 zł, a w podpunktach 1)e i f do kwoty po 4000 zł, a więc wysokości która dla każdego z deliktów popełnionych przez powoda nie przekracza wysokości kary wynikającej z art. 56 ust. 2h pkt 4 i w zw. z art. 56 ust. 1 pkt 12b.

Zdaniem Sądu tak określona kara uwzględnia stopień społecznej szkodliwości czynu przypisanego powodowi, okoliczności jego popełnienia, stopień winy, jak również dotychczasowe jego postępowanie. Kara w tej wysokości spełnia jednocześnie cele kary tak w zakresie prewencji, jak i represji. Uwzględnia ona również trafne stanowisko Sądu Apelacyjnego w Warszawie wyrażone w uzasadnieniu wyroku z dnia 10 stycznia 2023 r. VII AGa 939/22 w którym zwrócono uwagę, że powinno być premiowanie zachowanie powodujące naprawienie nieprawidłowości, a nie trwanie w niej i dokonywanie kolejnych zaniedbań. Nie powinno też bardziej „opłacać się” przedsiębiorcy ukrywanie swoich zaniechań i dalsze ich dokonywanie w nadziei, że delikt nie zostanie wykryty lub że się przedawni w całości lub w części.

Odnosząc się do zarzutów dotyczących naruszenia przepisów postępowania administracyjnego (art. 7, 8, 77 i 80 k.p.a.) należy wskazać na utrwalone w judykaturze stanowisko, że zasadniczo, tego typu zarzuty są nieskuteczne przez Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów, ponieważ Sąd ten nie może ograniczyć sprawy wynikającej z odwołania od decyzji Prezesa Urzędu tylko do funkcji sprawdzającej prawidłowość postępowania administracyjnego, które poprzedza postępowania sądowe. Celem postępowania nie jest przeprowadzenie kontroli postępowania administracyjnego, ale merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy, której przedmiotem jest spór między stronami powstający dopiero po wydaniu decyzji przez Prezesa Urzędu. Postępowanie sądowe przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów jest postępowaniem kontradyktoryjnym, w którym uwzględnia się materiał dowodowy zebrany w postępowaniu administracyjnym, co nie pozbawia jednak stron możliwości zgłoszenia nowych twierdzeń faktycznych i nowych dowodów, według zasad obowiązujących w postępowaniu odrębnym w sprawach gospodarczych. Sąd antymonopolowy jest sądem cywilnym i prowadzi sprawę cywilną, wszczętą w wyniku wniesienia odwołania od decyzji Prezesa Urzędu, w tym wypadku Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, według reguł kontradyktoryjnego postępowania cywilnego, a nie sądem legalności decyzji administracyjnej, jak to czynią sądy administracyjne w postępowaniu sądowo-administracyjnym. Tylko takie odczytanie relacji pomiędzy postępowaniem administracyjnym i postępowaniem sądowym może uzasadniać dokonany przez racjonalnego ustawodawcę wybór między drogą postępowania cywilnego i drogą postępowania sądowo-administracyjnego dla wyjaśnienia istoty sprawy (por. np.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 1991 r., sygn. akt III CRN 120/91; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 października 1998 r., sygn. akt I CKN 265/98; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 sierpnia 1999 r., sygn. akt I CKN 351/99; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 2001 r., sygn. akt I CKN 1036/98; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 września 2005 r., sygn. akt III SZP 2/05). Jednakże, nawet gdyby przyjąć, że w postępowaniu administracyjnym doszło do uchybień proceduralnych, to zarzuty w tym zakresie nie mogą być skuteczne, o ile uchybienia te mogą być sanowane w toku postępowania sądowego mającego na celu merytoryczne rozstrzygnięcie sporu, bowiem tutejszy Sąd zobowiązany jest do wszechstronnego zbadania wszystkich istotnych okoliczności sprawy, przy uwzględnieniu zasad rozkładu ciężaru dowodu i obowiązku stron w postępowaniu dowodowym.

Niezależnie jednak od powyższego, w ocenie Sądu, w sprawie nie doszło do uchybień proceduralnych, które skutkować mogłyby uchyleniem lub zmianą zaskarżonej decyzji, a pozwany dokonał dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy, wszechstronnie rozpatrzył zebrany materiał dowodowy i dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych. Sąd nie znalazł podstaw do uzupełniania materiału dowodowego, a zebrany przez Prezesa URE stał się podstawą do wydania wyroku. Odnosi się to także do zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych sprawy, a do wszelkich dywagacji powoda w tym zakresie Sąd odniósł się już powyżej.

Z tych wszystkich względów, na podstawie art. 479 ⁵³ § 2 k.p.c., Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji, zmieniając zaskarżoną decyzję w części poprzez uwzględnienie odwołania powoda w części w ten sposób, że wymierzoną karę w wysokości 10 000 zł za każdy z czynów obniżył odpowiednio do kwot po 6 000 zł, 5 000 zł i 4 000 zł w zależności od czasu trwania popełnionego deliktu.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. z uwagi na częściowe uwzględnienie żądań koszty procesu zostały wzajemnie zniesione między stronami.

SSO Dariusz Dąbrowski