Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 grudnia 2019 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

Przewodnicząca – SSO Ewa Malinowska

Protokolant – sekretarz sądowy Joanna Nande

po rozpoznaniu 10 grudnia 2019 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w P. (poprzednio: (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P.)

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z 25 kwietnia 2017 r. znak: (...)

1)  zmienia zaskarżoną decyzję w punkcie 1 w ten sposób, że orzeka, że (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w P. w dniu 12 sierpnia 2015 r., w odniesieniu do obiektu zlokalizowanego w miejscowości P. - (...), naruszyła obowiązek stosowania się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej wynikający z art. 11 ustawy - Prawo energetyczne, co podlega karze pieniężnej określonej w art. 56 ust. 1 pkt 3a tej ustawy;

2)  zmienia zaskarżoną decyzję w punkcie 2 w ten sposób, że obniża wysokość kary pieniężnej nałożonej na (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w P. do kwoty 1.092,30 zł (tysiąc dziewięćdziesiąt dwa złote trzydzieści groszy);

3)  w pozostałym zakresie oddala odwołanie;

4)  zasądza od Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki na rzecz (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w P. kwotę 100 (sto) złotych z tytułu zwrotu kosztów procesu.

SSO Ewa Malinowska

Sygn. akt XVII AmE 292/17

UZASADNIENIE

Decyzją z 25 kwietnia 2017 r. (znak: (...)) Prezes Urzędu Regulacji Energetyki, działając w oparciu o przepisy art. 56 ust. 2 i art. 56 ust. 1 pkt 3a, w związku z art. 11 i art. 11d ust. 3 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (dalej: PE), w związku z § 5 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 lipca 2007 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wprowadzania ograniczeń w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub ciepła oraz na podstawie art. 104 k.p.a. w związku z art. 30 ust. 1 PE, po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej orzekł, że:

1.  (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w miejscowości P. w dniach 10 -12 sierpnia 2015 r. w odniesieniu do obiektu zlokalizowanego w miejscowości P. - (...), naruszyła obowiązek stosowania się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej wynikający z art. 11 i art. l1d ust. 3 ustawy - Prawo energetyczne, co podlega karze pieniężnej określonej w art. 56 ust. l pkt 3 a tej ustawy.

2.  Za działanie wymienione w punkcie l wymierzył Spółce karę pieniężną w wysokości 12.682 zł.

( decyzja, k. 4-11).

Odwołanie od tej decyzji wywiodła (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w miejscowości P., zaskarżając ją w całości i zarzucając:

1)  naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy tj. art. 7, 8 i 77 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego poprzez nie podjęcie wszelkich niezbędnych czynności oraz nie zebranie i nie rozpatrzenie materiału dowodowego, a w szczególności zaniechanie ustalenia okoliczności, czy Spółka została prawidłowo powiadomiona przez Operatora o planie ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii w dniach od 01.08.2014 r do 31.08.2015 r. a co za tym idzie czy miała możliwość zgłoszenia uwag co do planu ograniczeń w dostarczaniu energii elektrycznej oraz naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy tj. art. 107 § 3 Kodeksu postępowania administracyjnego poprzez pominięcie w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji treści pisma Operatora z dnia 22.09.2016 r., w którym Operator przyznaje, że w planie obowiązującym w okresie od 01.09.2012 - 31.08.2013 błędnie przyjęto wartość mocy bezpiecznej dla Spółki na poziomie 50 kW zamiast 500 k W i błąd ten powielano w latach następnych, a także braku uzasadnienia na jakiej podstawie Prezes Urzędu uznał, że Spółka wiedziała planie ograniczeń w okresie od 01.08.2014 r do 31.08.2015 r. i czy pismo informujące o planie ograniczeń zostało jej doręczone;

2)  naruszenie przepisów prawa materialnego, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 56 ust. 1 pkt 3a ustawy Prawo energetyczne 10 kwietnia 1997 r. poprzez jego zastosowanie jako podstawy prawnej do wymierzenia kary pieniężnej za niedostosowanie się do ograniczeń wprowadzonych przez (...) S.A. w okresie od godz. 10.00 dnia 10 sierpnia 2015 r. do godz. 24.00 dnia 11 sierpnia 2015 r. na podstawie art. l1c ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo energetyczne, w sytuacji, gdy w art. 56 ust. 1 pkt 3a nie odnosi się do ograniczeń wprowadzonych przez operatora na podstawie art. l1c ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo energetyczne;

3)  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 56 ust. 6a ustawy Prawo energetyczne poprzez jego niezastosowanie, podczas gdy spełnione zostały przesłanki do zastosowania przedmiotowego przepisu.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty strona powodowa wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i umorzenie postępowania, ewentualnie zmianę zaskarżonej decyzji i odstąpienie od wymierzenia kary, jak również o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

( odwołanie, k. 12-15).

Prezes URE wniósł o oddalenie odwołania oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych. Po dokonaniu ponownej analizy akt sprawy oraz zarzutów zawartych w odwołaniu, pozwany stwierdził, że brak jest podstaw do uchylenia, jak też zmiany zaskarżonej decyzji.

( odpowiedź na odwołanie, k. 42-52).

W związku z połączeniem z dniem 2 lipca 2018 r., w trybie art. 492 § 1 pkt 1 k.s.h., spółek: (...) Sp. z o.o. w P., (...) S.A. w P. oraz (...) S.A. w P. (przy czym ostatnia z wymienionych spółek była spółką przejmującą, a pozostałe spółki są spółkami przejmowanymi), tutejszy Sąd postanowieniem z 4 września 2018 r. zawiesił postępowanie w sprawie na podstawie art. 174 § 1 pkt 1 k.p.c. i zarazem, na podstawie art. 180 § 1 pkt 2 k.p.c., podjął zawieszone postępowanie z udziałem (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w P., gmina C. po stronie powodowej.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

(...) Spółka Akcyjna (poprzednio: (...) Sp. z o.o.) z siedzibą w P., gmina C. jest odbiorcą energii elektrycznej, dostarczanej do obiektu Spółki, zlokalizowanego w P. ((...)). W dniu 7 stycznia 2012 r. Spółka zawarła z (...) S.A. Oddział w W. „Umowę o świadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej nr (...)” do ww. obiektu ( umowa wraz z załącznikami, k. 8-21 akt admin.). Obiekt ten zakwalifikowano do III grupy przyłączeniowej, moc przyłączeniową ustalono na 600 kW. Zgodnie z § 3 ust. 1 umowy, maksymalne ograniczenia poboru mocy elektrycznej, ujęte w planach wprowadzania ograniczeń, mogą być wprowadzone do wysokości mocy bezpiecznej, która wynosi 500 kW.

W piśmie z 27 lipca 2014 r. ( k. 31 akt admin.) (...) S.A. Oddział w W. ( (...)) wysłał do powodowej Spółki plan wprowadzenia ograniczeń w poborze energii elektrycznej, obowiązujący w okresie od 1 września 2014 r. do 31 sierpnia 2015 r. Korespondencja ta została wysłana do odbiorcy listem zwykłym. (...) nie dysponuje dowodem potwierdzenia jej doręczenia. Do operatora nie wpłynął zwrot tej korespondencji. Według wyjaśnień (...), w planie wprowadzania ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej ustalonym dla (...) Sp. z o.o. na okres od 1 września 2012 r. do 31 sierpnia 2013 r. błędnie przyjęto wielkość mocy bezpiecznej w wysokości 50 kW, zamiast właściwej mocy bezpiecznej 500 kW, określonej w Załączniku nr 2 do obowiązującej umowy. Błąd ten był powielany w kolejnych planach przesyłanych powodowi, których powód nie kwestionował ( pismo OSD z 22 września 2016 r., k. 29 akt admin.).

(...) S.A. z siedzibą w K. (dalej: (...)), pełniące funkcję (...) (dalej: OSP), w związku z obniżeniem dostępnych rezerw zdolności wytwórczych poniżej niezbędnych wielkości określonych w Instrukcji Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyłowych (IRiESP), spowodowanych m. in. sytuacją pogodową i hydrologiczną (wyjątkowo wysokimi temperaturami i niskimi stanami wód w zbiornikach wodnych i rzekach) oraz wynikającego z niej ograniczenia w pracy części elektrowni, stwierdziły wystąpienie zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej w rozumieniu art. 3 pkt 16d PE i wprowadziły - na podstawie art. 11c ust. 2 pkt 2 PE - od godz. 10.00 dnia 10 sierpnia 2015 r. ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, które obowiązywały do godziny 24:00 dnia 11 sierpnia 2015 r.

Dnia 10 sierpnia 2015 r., działając w oparciu o art. 11c ust. 3 PE, (...) zgłosiły konieczność wprowadzenia ograniczeń na podstawie art. 11 ust. 7 PE, tj. w drodze rozporządzenia Rady Ministrów, przewidującego na czas oznaczony, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego części, ograniczenia w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej i ciepła.

Rada Ministrów 11 sierpnia 2015 r. wydała rozporządzenie w sprawie wprowadzenia ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, które przewidywało te ograniczenia w okresie od 11 sierpnia 2015 r. od godz. 24:00 do 31 sierpnia 2015 r. do godz. 24:00 na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dla odbiorców energii elektrycznej o mocy umownej powyżej 300 kW ( fakty powszechnie znane).

W okresie od 1 września 2014 r. do 31 sierpnia 2015 r. moc umowna bezpieczna dla 20 stopnia zasilania dla obiektu, zlokalizowanego w (...), została ustalona na 0,050 MW. Dopuszczalny pobór mocy w pozostałych stopniach zasilania wynosił natomiast: dla 11 stopnia – 0,600 MW, dla 12 stopnia – 0,540 MW, dla 13 stopnia – 0,480 MW, dla 14 stopnia – 0,420 MW, dla 15 stopnia – 0,360 MW, dla 16 stopnia – 0,300 MW, dla 17 stopnia – 0,240 MW, dla 18 stopnia – 0,180 MW, dla 19 stopnia – 0,110 MW ( informacja o dopuszczalnym poborze mocy elektrycznej z 27 lipca 2014 r., k. 31 akt admin.).

Powodowa Spółka nie dostosowała się w dniach 10-12 sierpnia 2015 r. do - obowiązujących od 10 do 31 sierpnia 2015 r. - ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej w obiekcie zlokalizowanym w (...). Dnia 10 sierpnia 2015 r. wartość przekroczenia wyniosła łącznie 2,600125 MW w godzinie, 11 sierpnia 2015 r. łącznie 1,263400 MW w godzinie, a 12 sierpnia 2015 r. wyniosła łącznie 0,364100 MW w godzinie. Łącznie we wskazanym okresie przekroczenie wyniosło 4,227625 MW w godzinie ( Załącznik nr 1 do zawiadomienia o wszczęciu postępowania administracyjnego – „Pobór mocy i ustalony poziom ograniczeń Odbiorcy w dniach 10-31 sierpnia 2015 r. (…)”, k. 3-4 akt admin.).

W roku 2016 powodowa Spółka uzyskała przychód w wysokości (...) zł ( oświadczenie Spółki o wielkości przychodu osiągniętego w roku 2016, k. 61 akt admin.; Rachunek zysków i strat sporządzony za okres 01.01.2016-31.12.2016, k. 60 akt admin.).

Powyżej opisany stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o wyżej wskazane dowody, zgromadzone w toku postępowania administracyjnego, jak i w oparciu o twierdzenia i oświadczenia stron oraz fakty powszechnie znane. Sąd przyznał moc dowodową wszystkim zebranym w sprawie dokumentom, które nie były kwestionowane przez strony, a i Sąd nie znalazł podstaw, aby odmówić im mocy dowodowej.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie podlegało uwzględnieniu w części.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 PE, w przypadku zagrożenia:

1)  bezpieczeństwa energetycznego Rzeczypospolitej Polskiej polegającego na długookresowym braku równowagi na rynku paliwowo - energetycznym,

2)  bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej,

3)  bezpieczeństwa osób,

4)  wystąpieniem znacznych strat materialnych

- na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego części mogą być wprowadzone na czas oznaczony ograniczenia w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub ciepła.

Ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub ciepła polegają na:

1) ograniczeniu maksymalnego poboru mocy elektrycznej oraz dobowego poboru energii elektrycznej;

2) zmniejszeniu lub przerwaniu dostaw ciepła (art. 11 ust. 3 PE).

Według art. 11 ust. 7 PE, Rada Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw energii (poprzednio: ministra gospodarki), w drodze rozporządzenia, może wprowadzić na czas oznaczony, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego części, ograniczenia w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej i ciepła, w przypadku wystąpienia zagrożeń, o których mowa w ust. 1.

W myśl art. 11c ust. 2 PE, w przypadku powstania zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego lub systemu połączonego elektroenergetycznego:

1) podejmuje we współpracy z użytkownikami systemu elektroenergetycznego, w tym z odbiorcami energii elektrycznej, wszelkie możliwe działania przy wykorzystaniu dostępnych środków mających na celu usunięcie tego zagrożenia i zapobieżenie jego negatywnym skutkom;

2) może wprowadzić ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego części do czasu wejścia w życie przepisów wydanych na podstawie art. 11 ust. 7, lecz nie dłużej niż na okres 72 godzin.

Natomiast zgodnie z art. 11c ust. 3 PE, operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego lub systemu połączonego elektroenergetycznego niezwłocznie powiadamia ministra właściwego do spraw energii (poprzednio: ministra gospodarki) oraz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki o wystąpieniu zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, podjętych działaniach i środkach w celu usunięcia tego zagrożenia i zapobieżenia jego negatywnym skutkom oraz zgłasza konieczność wprowadzenia ograniczeń na podstawie art. 11 ust. 7.

W art. 11d ust. 3 PE przewidziano z kolei, że w okresie występowania zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej operatorzy systemu elektroenergetycznego mogą wprowadzać ograniczenia w świadczonych usługach przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej w zakresie niezbędnym do usunięcia tego zagrożenia.

Szczegółowe zasady i tryb wprowadzania ograniczeń w dostawach i poborze energii elektrycznej określa rozporządzenie Rady Ministrów z 23 lipca 2007 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wprowadzania ograniczeń w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub ciepła (dalej: rozporządzenie).

Zgodnie z § 5 pkt 1 rozporządzenia, ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub w dostarczaniu ciepła dotyczą każdego z odbiorców energii elektrycznej - dla których wielkość mocy umownej określonej w umowach ustalona została powyżej 300 kW i którzy nie podlegają ochronie przed wprowadzonymi ograniczeniami na podstawie § 6 ust. 1 rozporządzenia. Zaś w świetle tego ostatniego przepisu, ochronie przed wprowadzanymi ograniczeniami podlegają odbiorcy energii elektrycznej w ciągu całego roku, dla których wielkość mocy umownej określonej w zawartej umowie sprzedaży, umowie o świadczenie usług przesyłania albo dystrybucji lub umowie kompleksowej ustalona została poniżej 300 kW oraz:

1)  szpitale i inne obiekty ratownictwa medycznego;

2)  obiekty wykorzystywane do obsługi środków masowego przekazu o zasięgu krajowym;

3)  porty lotnicze;

4)  obiekty międzynarodowej komunikacji kolejowej;

5)  obiekty wojskowe, energetyczne oraz inne o strategicznym znaczeniu dla funkcjonowania gospodarki lub państwa, określone w przepisach odrębnych;

6)  obiekty dysponujące środkami technicznymi służącymi zapobieganiu lub ograniczaniu emisji, negatywnie oddziaływujących na środowisko.

Stosownie do § 8 ust. 1 i 2 i 6 rozporządzenia, wielkości określające poziomy wprowadzanych ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej poprzez ograniczenie poboru mocy ujęte są w planach wprowadzania ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, które podlegają corocznej aktualizacji. Plan taki opracowywany jest przez operatorów systemów przesyłowych uzgadnianych z Prezesem URE na podstawie planów wprowadzania ograniczeń opracowywanych przez operatorów systemów dystrybucyjnych. Zaś na mocy § 10 rozporządzenia, umowy zawarte przez przedsiębiorstwa energetyczne z odbiorcami zawierają maksymalne ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej ujęte w planach ograniczeń i określają sposób powiadamiania o obowiązujących stopniach zasilania.

Rozporządzenie Rady Ministrów z 23 lipca 2007 r. w § 11 i § 12 określa sposób informowania odbiorców z planami ograniczeń i ograniczeniami w poborze energii elektrycznej. I tak, według pierwszego z wymienionych przepisów, operatorzy oraz przedsiębiorstwa energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie zaopatrzenia w ciepło zapoznają odbiorców z planami ograniczeń przez ogłoszenia zamieszczane w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości lub w formie elektronicznej na swojej stronie internetowej albo w formie ustalonej w umowach, o których mowa w art. 5 ust. 2 pkt 1 i 2 oraz ust. 3 ustawy, co najmniej na 30 dni przed dniem obowiązywania ograniczeń. Natomiast zgodnie z § 12:

1. Ograniczenia w poborze energii elektrycznej są realizowane przez odbiorców stosownie do komunikatów operatorów o obowiązujących stopniach zasilania.

2. Komunikaty operatorów o obowiązujących stopniach zasilania, o których mowa w § 9, wprowadzanych jako obowiązujące w najbliższych 12 godzinach i przewidywanych na następne 12 godzin, są ogłaszane w radiowych komunikatach energetycznych w programie (...) o godzinie 7 ^{( 55)} i 19 ^{( 55)} oraz na stronach internetowych operatorów i przedsiębiorstw energetycznych wykonujących działalność gospodarczą w zakresie zaopatrzenia w ciepło, które obowiązują w czasie określonym w tych komunikatach.

3. W przypadku zróżnicowania wprowadzonych ograniczeń w poborze energii elektrycznej, w stosunku do stopni zasilania ogłoszonych w komunikatach radiowych, operatorzy powiadamiają odbiorców indywidualnie w formie pisemnej lub w sposób określony w umowach, o których mowa w art. 5 ust. 2 pkt 1 i 2 oraz ust. 3 ustawy, albo za pomocą innego środka komunikowania się w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości.

4. Powiadomienia, o których mowa w ust. 3, są dla odbiorcy obowiązujące w pierwszej kolejności w stosunku do powiadomień ogłaszanych w komunikatach radiowych.

Odnosząc powyższe unormowania prawne do stanu faktycznego niniejszej sprawy stwierdzić należy, że powód jest odbiorcą energii elektrycznej, którego dotyczą ograniczenia w poborze mocy, ponieważ jest odbiorcą, dla którego wielkość mocy umownej dla obiektu, którego dotyczy niniejsza sprawa, ustalona została powyżej 300 kW i jednocześnie nie mają do niego zastosowania wyłączenia z § 6 ust. 1 rozporządzenia. W konsekwencji, powód był zatem zobowiązany zastosować się zarówno do ograniczeń wprowadzonych przez (...) (tj. (...)) w dniu 10 sierpnia 2015 r., jak i do ograniczeń wynikających z rozporządzenia Rady Ministrów z 11 sierpnia 2015 r. w sprawie wprowadzenia ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, które wprowadziło te ograniczenia w okresie od 11 sierpnia 2015 r. od godz. 24:00 do 31 sierpnia 2015 r. do godz. 24:00.

Powód miał możliwość uzyskania wiedzy o wprowadzeniu tych ograniczeń z komunikatów radiowych, określających aktualny stopień zasilania, które zgodnie z rozporządzeniem z 23 lipca 2007 r., były nadawane w programie (...) o godzinie 7 ^{( 55)} i 19 ^{( 55)}.

W rozpatrywanej sprawie strona powodowa podniosła, że Prezes URE nie wykazał, że dostarczono jej plan wprowadzenia ograniczeń w poborze energii elektrycznej, obowiązujący w okresie od 1 września 2014 r. do 31 sierpnia 2015 r., wobec czego strona niemiała możliwości do zgłoszenia uwag do tego planu, w szczególności wobec przyjętej wartości mocy bezpiecznej na poziomie 50 kW, zamiast wartości 500 kW, wynikającej z umowy dystrybucyjnej. Należy jednak zauważyć, że brak dowodu doręczenia powodowi przedmiotowego planu - z uwagi na to, że (...) przesłał go w formie zwykłej przesyłki listowej – nie oznacza, że powód faktycznie go nie otrzymał. Sugerowanie, że powód nie otrzymał tego planu, dopiero w ramach niniejszej sprawy, budzi wątpliwości i sprawia wrażenie, że stanowisko powoda w tym zakresie stanowi próbę uniknięcia odpowiedzialności za niewypełnienie obowiązku zastosowania się do ograniczeń w poborze energii elektrycznej. Niezależnie jednak od powyższego, w ocenie Sądu, nawet gdyby przyjąć, że faktycznie doręczenie to nie nastąpiło, to okoliczność ta nie zwalniała powoda z obowiązku zastosowania się do tych ograniczeń. Przede wszystkim w § 3 ust. 1 „Umowy o świadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej nr (...), przewidziano, że maksymalne ograniczenia poboru mocy elektrycznej, ujęte w planach wprowadzania ograniczeń, mogą być wprowadzone do wysokości mocy bezpiecznej, która wynosi 500 kW (podkreślenie Sądu). Z postanowienia tego wynika jednoznacznie, że obowiązujące powoda (jako odbiorcy energii) wartości dopuszczalnego poboru energii miały być sprecyzowane w planach wprowadzania ograniczeń. Powód miał zatem świadomość, iż jest podmiotem podlegającym tego rodzaju ograniczeniom i że mają one zostać one ujęte w planie ograniczeń. W planie tym określono dopuszczalny poziom poboru mocy dla obiektu powoda w poszczególnych stopniach zasilania (tj. od 11 do 20), natomiast z umowy dystrybucyjnej wynikał jedynie poziom mocy bezpiecznej, przewidzianej dla 20 stopnia, a także moc umowna określona na poziomie 0,600 MW. Skoro więc, jak utrzymuje powód, nie otrzymał on planu ograniczeń na okres od 1 września 2014 r., to dlaczego nie podjął on żadnych kroków w celu wyjaśnienia tej sytuacji. Dlaczego nie skontaktował się z (...) w celu uzyskania szczegółowych informacji w tym zakresie? Przecież gdyby zostały wprowadzone ograniczenia – co zresztą ostatecznie przecież nastąpiło – to powód, nie dysponując planem ograniczeń, znałby tylko wartość ograniczeń dla 20 stopnia zasilania, nie miałby natomiast wiedzy o wartościach przypisanych dla pozostałych stopni. W tych okolicznościach nie można się zgodzić ze Spółką co do tego, iż nie miała ona podstaw by sądzić że nie wywiązuje się z nałożonego obowiązku ograniczenia poboru mocy, gdyż zastosowała się do uzgodnień umownych, skoro te uzgodnienia dotyczyły tylko poziomu mocy bezpiecznej. Opisana sytuacja, w ocenie Sądu, stanowi przejaw niedołożenia przez powoda należytej staranności w wykonywaniu obowiązków umownych. Zaniedbania powoda doprowadziły w konsekwencji do nieprawidłowego określenia dopuszczalnego poziomu poboru mocy w jego obiekcie w kolejnych stopniach zasilania. (...) przyznał, że we wcześniejszym planie ograniczeń, obowiązującym od 1 września 2012 r. do 31 sierpnia 2013 r., błędnie określono moc bezpieczną na poziomie 50 kW, podczas gdy w umowie dystrybucyjnej przyjęto 500 kW. Niemniej jednak, gdyby powód zareagował w odpowiednim czasie i zgłosił tę pomyłkę, nie byłaby ona powtarzana w kolejnych planach. Skoro jednak powód nie zgłosił operatorowi żadnych zastrzeżeń w tym zakresie i to na przestrzeni kilku lat, ten ostatni miał podstawy do przyjęcia, że powód otrzymał i zaakceptował plany ograniczeń opracowane dla jego obiektu.

Reasumując, zdaniem Sądu, nieuzyskanie przez powoda wiedzy o obowiązującym powoda dopuszczalnym poborze mocy w poszczególnych stopniach zasilania w przypadku wprowadzenia ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej w okresie 1.09.2014-31.08.2015, stanowi wyraz niedołożenia przez tego odbiorcę energii należytej staranności i naruszenia obowiązku wynikającego z umowy dystrybucji energii elektrycznej. W tym przypadku ewentualny brak wiedzy o obowiązującym powoda dopuszczalnym poborze mocy nie może więc stanowić podstawy do zwolnienia strony od odpowiedzialności za niewykonanie obowiązku zastosowania się do wprowadzonych ograniczeń.

W rozpatrywanej sprawie poza sporem jest, że powodowa Spółka nie dostosowała się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, w obiekcie zlokalizowanym w P.. Dnia 10 sierpnia 2015 r. wartość przekroczenia wyniosła łącznie 2,600125 MW w godzinie, 11 sierpnia 2015 r. łącznie 1,263400 MW w godzinie, a 12 sierpnia 2015 r. wyniosła łącznie 0,364100 MW w godzinie. Łącznie we wskazanym okresie przekroczenie wyniosło 4,227625 MW w godzinie.

W ocenie Sądu, kwestia dopuszczania się przez powodowego przedsiębiorcę wymienionych naruszeń jest niewątpliwa, rozstrzygnięcia wymagało natomiast, czy istnieje podstawa prawna do nałożenia na powoda sankcji za niezastosowanie się do wskazanych ograniczeń w poborze energii elektrycznej.

Na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 3a PE, Prezes URE jest uprawniony do nałożenia kary pieniężnej na podmiot, który nie stosuje się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii, wprowadzonych na podstawie art. 11, art. 11c ust. 3 lub art. 11d ust. 3. Należy zauważyć, że ustawodawca przewidział sankcję nie ogólnie za każdy przypadek niezastosowania się do tego rodzaju ograniczeń, lecz tylko za niezastosowanie się do ściśle określonych, konkretnych ograniczeń, tj. wprowadzonych w oparciu o art. 11, art. 11c ust. 3 lub art. 11d ust. 3 PE.

Przepis art. 11 PE dotyczy ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej wprowadzanych w drodze rozporządzenia Rady Ministrów. Oznacza to, że oparcie zaskarżonej decyzji na tej podstawie prawnej było prawidłowe, skoro powodowi zarzucono, między innymi, niezastosowanie się 12 sierpnia 2015 r. do ograniczeń wprowadzonych przez Radę Ministrów.

Jeśli chodzi o art. 11c ust. 3 PE - który nie został wprawdzie przywołany jako podstawa prawna decyzji kwestionowanej w niniejszej sprawie - to przepis ten nie stanowi samoistnej podstawy do wprowadzenia ograniczeń. Dotyczy on bowiem obowiązków informacyjnych operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego lub systemu połączonego elektroenergetycznego w związku z wystąpieniem zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, a także obowiązku zgłoszenia konieczności wprowadzenia ograniczeń w trybie art. 11 ust. 7, tj. w trybie rozporządzenia Rady Ministrów. Natomiast sankcja za niedopełnienie przez operatora wskazanych obowiązków została przewidziana w art. 56 ust. 1 pkt 1c PE. Tym samym, zdaniem Sądu, odesłanie w art. 56 ust. 3a PE do przepisu art. 11c ust. 3 PE jest puste i mamy tutaj do czynienia z ewidentnym błędem ustawodawcy. Natomiast z całą pewnością przepis ten nie daje podstaw do nałożenia na jakikolwiek podmiot, jakichkolwiek ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej.

Pozwany oparł zaskarżoną decyzję także na art. 11d ust. 3 PE, co zdaniem Sądu, było bezpodstawne. Wbrew twierdzeniom organu, przepis ten nie stanowi rozwinięcia uprawnień OSP wskazanych w art. 11c ust. 2 PE, określając sposób realizacji wprowadzonych ograniczeń. Norma ta dotyczy bowiem możliwości ograniczenia przez operatorów systemu elektroenergetycznego, a nie OSP, świadczonych przez nich usług przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej w zakresie niezbędnym do usunięcia zagrożenia bezpieczeństwa dostaw.

Jedynie na marginesie należy odnotować, że zgodnie z art. 56 ust. 1 pkt 19 PE, sankcją zagrożone jest również, między innymi, nie przestrzeganie pleceń OSP, o których mowa w art. 11d ust. 1 i 2, przy czym w niniejszej sprawie ta sytuacja nie miała miejsca.

Reasumując, Sąd Okręgowy stwierdza, że przepisy art. 11c ust. 3 PE oraz art. 11d ust. 3 PE nie stanowią samoistnej podstawy prawnej wprowadzania ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej w trybie polecenia OSP. Podstawę taką stanowi przepis art. 11c ust. 2 pkt 2 PE, nie uwzględniony wszakże w treści art. 56 ust. 1 pkt 3a PE. Oznacza to, że odesłanie zawarte w danym zakresie w ostatnim z wymienionych przepisów, przyznającym Prezesowi URE kompetencję do wymierzenia kary pieniężnej, jest błędne. Tym samym, nałożenie tej kary w przypadku niezastosowania się do ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 11c ust. 2 pkt 2 PE, wymagałoby zastosowania przez organ wykładni rozszerzającej art. 56 ust. 1 pkt 3a PE, co zdaniem Sądu, należy uznać za niedopuszczalne. Kary pieniężne, wymierzane na podstawie ustawy Prawo energetyczne, stanowią rodzaj sankcji administracyjnokarnej. Przepisy o charakterze administracyjnokarnym, przewidujące kary pieniężne za określone naruszenia, winny zaś być stosowane przez organy administracji publicznej w sposób ścisły i precyzyjny, tzn. dokładnie odpowiadający normie prawnej bez stosowania wykładni rozszerzającej, analogii, czy domniemań (tak trafnie M. Sachajko [w:] red. M. Swora, Z. Muras, Prawo energetyczne, tom II, Komentarz do art. 12-72, Warszawa 2016, s. 883). W tym kontekście, konstrukcja przepisu art. 56 ust. 1 pkt 3a PE budzi istotne zastrzeżenia w zakresie spełniania zasady określoności czynów zabronionych pod groźbą kary ( nullum crimen, nulla poena sine lege). Zasada ta w demokratycznym państwie prawnym stanowi jeden z filarów ochrony karnoprawnej, która zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego, winna być stosowana także w przypadku odpowiedzialności za delikty administracyjne, w tym także te, które zostały unormowane w ustawie Prawo energetyczne. Ustawowe formułowanie przepisów o charakterze represyjnym musi w pełni odpowiadać zasadzie określoności, co oznacza, że ustawa musi w sposób kompletny, jasny, jednoznaczny i precyzyjny definiować wszelkie znamiona czynów zagrożonych karą. Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za swój, pogląd Naczelnego Sądu Administracyjnego, wyrażony w uzasadnieniu wyroku z 1 czerwca 2004 r. w sprawie o sygn. akt GSK 30/04, zgodnie z którym przy egzekwowaniu obowiązku, kształtowanego normą prawa administracyjnego materialnego, za którego naruszenie przewidziana jest administracyjna kara pieniężna, muszą być zachowane bezwzględnie zasady interpretacji i stosowania norm o charakterze restrykcyjnym ukształtowane w dziedzinie prawa karnego, zwłaszcza zasada prymatu wykładni językowej przed innymi rodzajami wykładni (System Informacji Prawnej LEX nr 799784). W ocenie Sądu Okręgowego, nie budzi wątpliwości, że w odniesieniu do przepisu art. 56 ust. 1 pkt 3a PE, powyższe kryteria, w tym wymóg kompletności i jednoznaczności w formułowaniu przez ustawodawcę przesłanek normatywnych kary pieniężnej, nie został spełniony.

Mając powyższe na uwadze, wobec braku podstawy prawnej do nałożenia kary pieniężnej za niezastosowanie się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii, wprowadzonych na polecenie OSP w oparciu o przepis art. 11c ust. 2 pkt 2 PE, konieczna była zmiana decyzji w tym zakresie.

Sąd Okręgowy w pełni podziela natomiast ocenę Prezesa URE, co do zasadności orzeczenia wobec powodowej Spółki kary pieniężnej w odniesieniu do naruszenia obowiązku stosowania się do ograniczeń, wynikającego z art. 11 PE (ograniczenia wprowadzone w drodze rozporządzenia Rady Ministrów). W ocenie Sądu, brak było w danym przypadku podstaw do zastosowania instytucji odstąpienia od wymierzenia kary, o której mowa w art. 56 ust. 6a PE. Zgodnie z tym przepisem, Prezes URE może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli stopień szkodliwości czynu jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek. Istotne jest przy tym, że obie ww. przesłanki muszą zostać spełnione łącznie. W ocenie Sądu, w analizowanym przypadku pozwany trafnie przyjął, że stopień szkodliwości czynu zarzuconego przedsiębiorcy jest znaczny z uwagi na wpływ tego czynu na bezpieczeństwo Krajowego Systemu Elektroenergetycznego. W globalnym wymiarze, w sytuacji zagrożenia dostaw energii elektrycznej zaistniałej w sierpniu 2015 r., nawet niewielkie, pojedyncze przekroczenia obowiązujących wartości poboru energii, miały bowiem ogromne znaczenie dla bezpieczeństwa systemu energetycznego państwa, bo ich suma stwarzała w tym zakresie realne niebezpieczeństwo dla pracy krajowej sieci elektroenergetycznej. Ponadto, skoro kara pieniężna dotyczy przekroczenia poboru mocy konkretnym dniu wskazanym w zaskarżonej decyzji – tj. 12 sierpnia 2015 r., to nie jest możliwe przyjęcie, że powód zrealizował obowiązek lub zaprzestał naruszenia, bowiem w tym właśnie dniu miał miejsce stan, w którym powód nie zastosował się do wprowadzonych ograniczeń związanych z bezpieczeństwem dostaw energii elektrycznej.

Powód nie przedstawił okoliczności, które podważałyby wymiar nałożonej na niego kary za ww. czyn. Sąd przyjął przy tym, że kara w wysokości 1.092,30 zł (stanowiąca iloczyn 3.000 zł i łącznego przekroczenia mocy 12 sierpnia 2015 r., wynoszącego 0,364100 MW w godzinie), wyliczona według metodologii przyjętej przez regulatora – w pełni zaakceptowanej przez Sąd orzekający w niniejszym składzie – mieści się w granicach wyznaczonych przepisami prawa.

Zgodnie z art. 56 ust. 3 PE, wysokość kary pieniężnej, o której mowa między innymi w ust. 1 pkt 3a, nie może przekroczyć 15% przychodu ukaranego przedsiębiorcy, osiągniętego w poprzednim roku podatkowym. Natomiast w myśl art. 56 ust. 6 PE, ustalając wysokość kary pieniężnej, Prezes URE uwzględnia stopień szkodliwości czynu, stopień zawinienia oraz dotychczasowe zachowanie podmiotu i jego możliwości finansowe. W opinii Sądu Okręgowego, wszystkie wymienione kryteria zostały ocenione przez pozwanego prawidłowo. W szczególności, organ trafnie ocenił możliwości finansowe przedsiębiorcy. Pozwany uwzględnił także okoliczność łagodzącą – tj. podjęte przez przedsiębiorcę działania, skutkujące zastosowaniem się do ograniczeń w części czasu ich trwania w ten sposób, że zawęził podstawę do wymierzenia kary wyłącznie do godzin, kiedy nastąpiło niedostosowanie się do ograniczeń i tylko w takim stopniu, w jakim niedostosowanie to miało miejsce.

Co do stopnia szkodliwości czynu, to jak już wskazano powyżej, Sąd podziela stanowisko prezesa URE, że należy ją uznać za znaczną z uwagi na to, że ograniczenia w poborze mocy są wprowadzane w celu zapewnienia bezpieczeństwa pracy sieci elektroenergetycznej w całym kraju i ich nieprzestrzeganie może rodzić poważne skutki dla Krajowego Systemu Elektroenergetycznego. Ograniczenia takie zostały wprowadzone w związku z wyjątkowo wysokimi temperaturami i obniżeniem stanu wód w zbiornikach wodnych i rzekach, a zatem nawet niewielkie przekroczenia poboru mocy mogły wywołać blackout. Dlatego tak istotne ze względów bezpieczeństwa było przestrzeganie ograniczeń wprowadzonych w sierpniu 2015 r. I nawet jeśli przekroczenia w poborze mocy przez niektóre podmioty nie były wysokie, to biorąc pod uwagę niezastosowanie się do wprowadzonych ograniczeń przez znaczną liczbę odbiorców, kumulacja takich zachowań stanowiła realne zagrożenie dla tego bezpieczeństwa. Powód jest zaś profesjonalistą, a zatem dotyczą go podwyższone reguły staranności i zwiększone oczekiwania co do umiejętności, wiedzy, rzetelności, zapobiegliwości, zdolności przewidywania, jak również znajomości obowiązujących przepisów prawa oraz konsekwencji wynikających z niego dla wykonywanej działalności gospodarczej. Powód powinien zatem w taki sposób prowadzić działalność gospodarczą, aby nie naruszać przepisów prawa. Podejmując decyzję o przekroczeniu dopuszczalnego poboru mocy, powód musi liczyć się z koniecznością zapłaty kary pieniężnej określonej w art. 56 ust. 1 pkt 3a PE.

Biorąc pod uwagę wysokość przychodu, osiągniętego przez powoda w roku 2016 oraz maksymalną wysokość kary, jaka mogła być wymierzona w danym przypadku, kara w wysokości 1.092,30 zł nie jest nadmiernie dolegliwa i nie wpłynie negatywnie na kondycję finansową powodową Spółki.

Z tych wszystkich względów, na podstawie art. 479 ⁵³ § 1 i 2 k.p.c., Sąd orzekł jak w punkcie 1 i 2 sentencji wyroku.

O kosztach postępowania rozstrzygnięto, zgodnie z wyrażoną w art. 98 § 1 k.p.c., zasadą odpowiedzialności za wynik procesu przyjmując, że pozwany Prezes URE - jako przegrywający sprawę – zobowiązany jest do zwrotu powodowi kosztów procesu, na które złożyła się opłata od odwołania w wysokości 100 zł.

SSO Ewa Malinowska