Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 lipca 2021 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

Przewodniczący –

Sędzia SO Dariusz Dąbrowski

po rozpoznaniu w dniu 2 lipca 2021 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z odwołania (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P.

przeciwko Prezes Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezes Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 2 sierpnia 2019 r. Nr (...)

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P. na rzecz Prezes Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720 (siedemset dwadzieścia) złotych z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Dariusz Dąbrowski

Sygn. akt XVII AmE 335/19

UZASADNIENIE

Wyroku z 2 lipca 2021 r.

Decyzją z 2 sierpnia 2019 r., znak: (...), Prezes Urzędu Regulacji Energetyki, działając na podstawie art. 56 ust. 2 i art. 56 ust. l pkt 3a, w związku z art. 11 i art. l1d ust. 3 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2018 r., poz. 755 ze zm. dalej jako: p.e.), w związku z § 5 pkt l rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 lipca 2007 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wprowadzania ograniczeń w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub ciepła (Dz. U. z 2007 r., Nr 133, poz. 924) oraz na podstawie art. 104 i 105§1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2018 r., poz. 2096 z późn. zm.) w związku z art. 30 ust. l ustawy - Prawo energetyczne, po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia odbiorcy „(...)” sp. z o.o. w P. kary pieniężnej orzekł, że:

1.  „(...)” sp. z o.o. w P. w odniesieniu do punktu poboru energii elektrycznej zlokalizowanego w P., ul. (...), w dniach 10-12 i 31 sierpnia 2015 r. naruszyła obowiązek stosowania się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej wynikający z art. 11 i art. 11d ust. 3 ustawy – Prawo energetyczne, co podlega karze pieniężnej określonej w art. 56 ust. 1 pkt 3a tej ustawy,

2.  „(...)” sp. z o.o. w P. w odniesieniu do punktu poboru energii elektrycznej P. (Folwark D.), oznaczonego jako (...)_, (...) w dniu 10 sierpnia 2015 r. naruszyła obowiązek stosowania się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej wynikający z art. 11 i art. 11d ust. 3 ustawy – Prawo energetyczne, co podlega karze pieniężnej określonej w art. 56 ust. 1 pkt 3a tej ustawy,

3.  „(...)” sp. z o.o. w P. w odniesieniu do punktu poboru energii elektrycznej P. (Folwark D.), oznaczonego jako (...)_, (...) w dniach 10-12, 16, 24, 27, 28, 30 i 31 sierpnia 2015 r. naruszyła obowiązek stosowania się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej wynikający z art. 11 i art. 11d ust. 3 ustawy – Prawo energetyczne, co podlega karze pieniężnej określonej w art. 56 ust. 1 pkt 3a tej ustawy,

4.  za działania wymienione w punktach 1, 2 i 3 wymierzył odbiorcy „(...)” sp. z o.o. w P. karę pieniężna w kwocie 16188 zł,

5.  umorzył postępowanie administracyjne w części dotyczącej naruszeń wymienianych obowiązków w odniesieniu do punktu poboru energii P. (Folwark D.), oznaczonego jako (...)_, (...).

Odwołanie od tej decyzji wniósł powód, zaskarżając ją w punktach 1 - 4. Zaskarżonej decyzji zarzucił:

1.  obrazę prawa materialnego; a to art. 56a ust. 3 ustawy prawo energetyczne w zw. z art. 11d ust. 3 ustawy prawo energetyczne poprzez nieprawidłowe jego zastosowanie w sytuacji, w której z ustalonego w sprawie stanu faktycznego wynika, że ograniczenia w poborze energii elektrycznej w dniach 10, 11 i 12 sierpnia 2015 r. wprowadzone zostały przez operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego na podstawie normy art. 11c ust. 2 pkt 2 ustawy prawo energetyczne,

2.  obrazę przepisów postępowania, a to art. 7a§1 k.p.c. mająca wpływ na treść zaskarżonej decyzji i w efekcie nałożenia na stronę kary pieniężnej za naruszenie obowiązku wprowadzonego na podstawie przepisu art. 11c ust. 2 pkt 2 ustawy prawo energetyczne, który to przepis nie jest objęty hipotezą normy sankcyjnej z art. 56 ust. 1 pkt 3a ustawy prawo energetyczne,

3.  obrazę przepisów postępowania, a to art. 6 k.p.a., art. 7 k.p.a., art. 7a k.p.a. i art. 77§1 k.p.a. mająca wpływ na treść zaskarżonej decyzji, polegającą na: oparciu decyzji i nałożeniu kary pieniężnej na stronę na podstawie ustaleń wynikających ze sporządzonego niezgodnie z przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 lipca 2007 r. „w sprawie planu ograniczeń poboru energii elektrycznej planu ograniczeń w poborze energii elektrycznej dla zakładu w P., albowiem z treści zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, w szczególności umowy z dnia 5 lutego 2015 r. nr 13-576, iż ustanowiona moc bezpieczna dla zakładu w P. wynosi 600 kW, podczas gdy organ ustalił moc bezpieczna na poziomie 400 kW,

4.  ewentualnie obrazę prawa materialnego, a to art. 56 ust. 6a ustawy prawo energetyczne poprzez jego niezastosowanie w sytuacji, w której stopień społecznej szkodliwości czynu był znikomy, a powód zaprzestał naruszeń prawa,

5.  ewentualnie rażącą dysproporcję kary w stosunku do stopnia naruszeń opisanych w zaskarżonej decyzji.

Wobec powyższego, powód wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na odwołanie Prezes URE wniósł o oddalenie odwołania oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 10 sierpnia 2015 r. (...) S.A. z siedzibą w K. (dalej: (...)), pełniące funkcję Operatora Systemu Przesyłowego (dalej: OSP) w związku z obniżeniem dostępnych rezerw zdolności wytwórczych poniżej niezbędnych wielkości spowodowanych wyjątkowo wysokimi temperaturami i niskimi stanami wód w zbiornikach wodnych i rzekach, stwierdziły wystąpienie zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej w rozumieniu postanowień art. 3 pkt 16d ustawy – Prawo energetyczne i wprowadziły od godziny 10:00 ograniczenie w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej. /okoliczność bezsporna/

Dnia 10 sierpnia 2015 roku (...) S.A. powiadomiły Ministra Gospodarki o wystąpieniu zagrożenia, podjętych działaniach oraz zgłosiły konieczność wprowadzenia ograniczeń na podstawie art. 11 ust. 7 ustawy – Prawo energetyczne. /okoliczność bezsporna/

Rada Ministrów 11 sierpnia 2015 roku wydała rozporządzenie w sprawie wprowadzenia ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, które zostało opublikowane w Dzienniku Ustaw pod poz. 1136, wprowadzając ograniczenia w okresie od dnia 11 sierpnia 2015 roku od godziny 24:00 do dnia 31 sierpnia 2015 roku do godziny 24:00. /okoliczność bezsporna/

„(...)” Sp. z o.o. z siedzibą w P. jest odbiorcą energii elektrycznej dostarczanej do czterech obiektów zlokalizowanego w P. przy ul. (...) oraz trzy punktu poboru w P. (Folwark D.) oznaczone jako (...)_, (...), (...)_, (...) i (...)_, (...). W okresie obowiązywania ograniczeń przedsiębiorcę wiązały z (...) S.A. umowy dotyczące sprzedaży i dystrybucji energii elektrycznej zawarte dla powyżej wymienionych punktów poboru energii. /k. 28-55 akt adm., k. 84-157 akt adm./

(...) przedstawił Prezesowi URE zbiorcze dane wskazujące na stopień niedostosowania się odbiorców ujętych w Planie wprowadzania ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej obowiązującym w dniach od 10 do 31 sierpnia 2015 r. do wprowadzonych ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej. W oparciu o powyższe dane zostały wygenerowane informacje wskazujące na stopień niedostosowania się Odbiorcy do wprowadzonych w dniach 10-31 sierpnia 2015 r. ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej w odniesieniu do punktów poboru energii elektrycznej należących do powoda. /zestawienia przygotowane przez (...), k. 3-11 akt adm./

Pismem z dnia 23 maja 2017 r. Prezes URE zawiadomił Przedsiębiorcę o wszczęciu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej za niedostosowanie się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej i wezwał go do złożenia wyjaśnień. /k. 1-2v akt. adm./

Pismem z dnia 23 czerwca 2017 r. przedsiębiorca zajął stanowisko w sprawie. /k. 15-17 akt adm./

Informacje o wielkości danych dotyczących Odbiorcy wynikające z Planu prowadzania ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, które obowiązywały Odbiorcę w okresie od 1 września 2014 r. do 31 sierpnia 2015 r., zostały przekazane Odbiorcy oddzielnie dla każdego punktu odbioru.

I tak jeżeli chodzi o punkt poboru energii elektrycznej zlokalizowany w P. przy ul. (...), zgodnie z treścią umowie nr (...) z dnia 5 lutego 2015 r. moc bezpieczna została ustalona na 600,00 kW /k. 32, 37 akt adm./

Zgodnie z powyżej opisanymi umowami dopuszczalny poziom poboru mocy bezpiecznej dla 20 stopnia zasilania wynosił – 0,600 MW. Z kolei dopuszczalny pobór mocy w pozostałych stopniach zasilania wynosił - odpowiednio:

dla 11 stopnia – 0,700 MW

dla 12 stopnia – 0,689 MW

dla 13 stopnia – 0,678 MW,

dla 14 stopnia – 0,667 MW

dla 15 stopnia – 0,656 MW,

dla 16 stopnia – 0,644 MW,

dla 17 stopnia – 0,633 MW,

dla 18 stopnia – 0,622 MW,

dla 19 stopnia – 0,611 MW.

Odbiorca przekroczył obowiązujące go – zgodnie z planem wprowadzania ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii – wartości poboru mocy w poszczególnych stopniach zasilania w następujący sposób:

a) 10 sierpnia 2015 r. łącznie 0,0159 (MW w godzinie);

b) 11 sierpnia 2015 r. łącznie 0,6358 (MW w godzinie);

c) 12 sierpnia 2015 r. łącznie 0,0399 (MW w godzinie);

d) 31 sierpnia 2015 r. łącznie 0,0289 (MW w godzinie). /k. 3-4 akt adm./

Dla punktu poboru zlokalizowanego w P. (Folwark D.), oznaczonego (...)_, (...), zgodnie z §2 ust. 1 umowy zawartej w dniu 2 stycznia 2002 r. moc bezpieczna była określona na 500 kW /k. 111-113 akt adm./, a aneksem z dnia 5 marca 2015 r. moc umowną określona na 1100 kW, a moc bezpieczną na 500 kW /k. 41 akt adm./

Zgodnie z powyżej opisanymi umowami dopuszczalny poziom poboru mocy bezpiecznej dla 20 stopnia zasilania wynosił – 0,500 MW. Z kolei dopuszczalny pobór mocy w pozostałych stopniach zasilania wynosił - odpowiednio:

dla 11 stopnia – 1,100 MW

dla 12 stopnia – 1,033 MW

dla 13 stopnia – 0,967 MW,

dla 14 stopnia – 0,900 MW

dla 15 stopnia – 0,833 MW,

dla 16 stopnia – 0,767 MW,

dla 17 stopnia – 0,700 MW,

dla 18 stopnia – 0,633 MW,

dla 19 stopnia – 0,567 MW.

Odbiorca przekroczył obowiązujące go – zgodnie z planem wprowadzania ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii – wartości poboru mocy w poszczególnych stopniach zasilania w następujący sposób:

a) 10 sierpnia 2015 r. łącznie 0,074889 (MW w godzinie). /k. 5-6 akt adm./

Dla punktu poboru zlokalizowanego w P. (Folwark D.), oznaczonego (...)_, (...), zgodnie z §2 ust. 1 umowy zawartej w dniu 23 listopada 2004 r. moc bezpieczna była określona na 1100 kW /k. 119-121 akt adm./, a aneksem z dnia 15 maja 2015 r. moc umowną określona na 2400 kW, a moc bezpieczną na 1100 kW /k. 45 akt adm./

Zgodnie z powyżej opisanymi umowami dopuszczalny poziom poboru mocy bezpiecznej dla 20 stopnia zasilania wynosił – 1,100 MW. Z kolei dopuszczalny pobór mocy w pozostałych stopniach zasilania wynosił - odpowiednio:

dla 11 stopnia – 2,400 MW

dla 12 stopnia – 2,256 MW

dla 13 stopnia – 2,111 MW,

dla 14 stopnia – 1,967 MW

dla 15 stopnia – 1,822 MW,

dla 16 stopnia – 1,678 MW,

dla 17 stopnia – 1,533 MW,

dla 18 stopnia – 1,389 MW,

dla 19 stopnia – 1,244 MW.

Odbiorca nie przekroczył obowiązujące go – zgodnie z planem wprowadzania ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii – wartości poboru mocy w poszczególnych stopniach zasilania. /k.7-8 akt adm./

Dla punktu poboru zlokalizowanego w P. (Folwark D.), oznaczonego (...)_, (...), zgodnie z §4 ust. 8 umowy zawartej w dniu 21 września 2006 r. moc bezpieczna była określona na 500 kW /k. 128-131akt adm./, a aneksem z dnia 18 maja 2015 r. moc umowną określona na 1500 kW, a moc bezpieczną na 500 kW /k. 54 akt adm./

Zgodnie z powyżej opisanymi umowami dopuszczalny poziom poboru mocy bezpiecznej dla 20 stopnia zasilania wynosił – 0,500 MW. Z kolei dopuszczalny pobór mocy w pozostałych stopniach zasilania wynosił - odpowiednio:

dla 11 stopnia – 1,500 MW

dla 12 stopnia – 1,389 MW

dla 13 stopnia – 1,278 MW,

dla 14 stopnia – 1,167 MW

dla 15 stopnia – 1,056 MW,

dla 16 stopnia – 0,944 MW,

dla 17 stopnia – 0,833 MW,

dla 18 stopnia – 0,722 MW,

dla 19 stopnia – 0,611 MW.

Odbiorca przekroczył obowiązujące go – zgodnie z planem wprowadzania ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii – wartości poboru mocy w poszczególnych stopniach zasilania w następujący sposób:

a) 10 sierpnia 2015 r. łącznie 1,79000 (MW w godzinie);

b) 11 sierpnia 2015 r. łącznie 0,09375 (MW w godzinie);

c) 12 sierpnia 2015 r. łącznie 0,06900 (MW w godzinie);

d) 16 sierpnia 2015 r. łącznie 0,00700 (MW w godzinie);

e) 24 sierpnia 2015 r. łącznie 0,22800 (MW w godzinie);

f) 27 sierpnia 2015 r. łącznie 0,03000 (MW w godzinie);

g) 28 sierpnia 2015 r. łącznie 0,63900 (MW w godzinie);

h) 30 sierpnia 2015 r. łącznie 0,85100 (MW w godzinie);

i) 31 sierpnia 2015 r. łącznie 0,89300 (MW w godzinie). /k. 9-10 akt adm./

Łącznie, dla wyżej wymienionego okresu Odbiorca przekroczył 4,60075 MW w godzinie. /k. 3-11 akt adm./

Przedsiębiorca w poprzednim roku podatkowym osiągnął przychód (przychód netto ze sprzedaży zrównane z nimi pozostałe przychody operacyjne oraz przychody finansowe) w wysokości (...) zł. / k. 162 akt adm./

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o dowody z dokumentów zgromadzonych w postępowaniu administracyjnym i sądowym oraz fakty powszechnie znane, które nie były przez żadną ze stron niniejszego postępowania kwestionowane.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

Odwołanie powoda nie zasługiwało na uwzględnienie.

Ustawa Prawo energetyczne w art. 3 pkt 16 definiuje bezpieczeństwo energetyczne, jako stan gospodarki umożliwiający pokrycie bieżącego i perspektywicznego zapotrzebowania odbiorców na paliwa i energię, w sposób technicznie i ekonomicznie uzasadniony, przy zachowaniu wymagań ochrony środowiska.

Kolejno, w treści przepisu: art. 3 pkt 16a p.e., art. 3 pkt 16b p.e. i art. 3 pkt 16d p.e., ustawodawca zdefiniował pojęcie:

⚫

bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, jako zdolność systemu elektroenergetycznego do zapewnienia bezpieczeństwa pracy sieci elektroenergetycznej oraz zrównoważenia dostaw energii elektrycznej z zapotrzebowaniem na tę energię,

⚫

bezpieczeństwa pracy sieci elektroenergetycznej, jako nieprzerwaną pracę sieci elektroenergetycznej, a także spełnienie wymagań w zakresie parametrów jakościowych energii elektrycznej i standardów jakościowych obsługi odbiorców, w tym dopuszczalnych przerw w dostawach energii elektrycznej odbiorcom końcowym, w możliwych do przewidzenia warunkach pracy tej sieci,

⚫

zagrożenie bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, jako stan systemu elektroenergetycznego lub jego części, uniemożliwiający zapewnienie bezpieczeństwa pracy sieci elektroenergetycznej lub równoważenie dostaw energii elektrycznej z zapotrzebowaniem na tę energię.

Jak stanowi art. 5 Konstytucji RP, Rzeczpospolita Polska ma obowiązek strzec bezpieczeństwa swoich obywateli. Prawidłowym jest uznanie bezpieczeństwa energetycznego za jeden z jego elementów.

Katalog sytuacji uzasadniających wprowadzenie ograniczeń wskazanych w art. 11 ustawy – Prawo energetyczne (dalej jako: p.e.) został zawarty w art. 11 ust. 1 tej ustawy. Zgodnie z jego treścią, w przypadku zagrożenia:

1) bezpieczeństwa energetycznego Rzeczypospolitej Polskiej polegającego na długookresowym braku równowagi na rynku paliwowo-energetycznym,

2) bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej,

3) bezpieczeństwa osób,

4) wystąpieniem znacznych strat materialnych

- na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego części mogą być wprowadzone na czas oznaczony ograniczenia w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub ciepła.

Ustęp 3 pkt 1) cytowanego przepisu stanowi, iż ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej polegają na ograniczeniu maksymalnego poboru mocy elektrycznej oraz dobowego poboru energii elektrycznej. Ograniczenia te podlegają kontroli w zakresie przestrzegania ich stosowania (art. 11 ust. 4 p.e.). Organem uprawnionym do kontroli stosowania ograniczeń w odniesieniu do dostarczanej sieciami energii elektrycznej jest Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (art. 11 ust. 5 pkt 1 p.e.).

W myśl art. 11 ust. 7 p.e., Rada Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw energii (poprzednio: ministra gospodarki), w drodze rozporządzenia, może wprowadzić na czas oznaczony, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego części, ograniczenia w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej i ciepła, w przypadku wystąpienia zagrożeń, o których mowa w ust. 1.

Jak stanowi treść przepisu art. 11c ust. 2 p.e. w przypadku powstania zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego lub systemu połączonego elektroenergetycznego:

1) podejmuje we współpracy z użytkownikami systemu elektroenergetycznego, w tym z odbiorcami energii elektrycznej, wszelkie możliwe działania przy wykorzystaniu dostępnych środków mających na celu usunięcie tego zagrożenia i zapobieżenie jego negatywnym skutkom;

2) może wprowadzić ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego części do czasu wejścia w życie przepisów wydanych na podstawie art. 11 ust. 7, lecz nie dłużej niż na okres 72 godzin.

Operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego lub systemu połączonego elektroenergetycznego niezwłocznie powiadamia ministra właściwego do spraw energii (poprzednio: ministra gospodarki) oraz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki o wystąpieniu zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, podjętych działaniach i środkach w celu usunięcia tego zagrożenia i zapobieżenia jego negatywnym skutkom oraz zgłasza konieczność wprowadzenia ograniczeń na podstawie art. 11 ust. 7 (art. 11 c ust 3 p.e.).

W okresie występowania zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej operatorzy systemu elektroenergetycznego mogą wprowadzać ograniczenia w świadczonych usługach przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej w zakresie niezbędnym do usunięcia tego zagrożenia. (art. 11d ust. 3 p.e.)

Szczegółowe zasady i tryb wprowadzania ograniczeń w dostawach i poborze energii elektrycznej określa rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 lipca 2007 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wprowadzania ograniczeń w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub ciepła (Dz. U. z 2007 r., Nr 133, poz. 924). Określone w nim zostały: sposoby wprowadzania ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, rodzaje odbiorców objętych ograniczeniami, zakresy planów wprowadzania ograniczeń oraz sposoby określania w nich wielkości tych ograniczeń a także sposoby podawania do publicznej wiadomości informacji o ograniczeniach.

Ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub w dostarczaniu ciepła dotyczą każdego z odbiorców energii elektrycznej - dla których wielkość mocy umownej określonej w umowach ustalona została powyżej 300 kW i którzy nie podlegają ochronie przed wprowadzonymi ograniczeniami na podstawie § 6 ust. 1 rozporządzenia. Tak też, ochronie przed wprowadzanymi ograniczeniami podlegają odbiorcy energii elektrycznej w ciągu całego roku, dla których wielkość mocy umownej określonej w zawartej umowie sprzedaży, umowie o świadczenie usług przesyłania albo dystrybucji lub umowie kompleksowej ustalona została poniżej 300 kW oraz:

1)  szpitale i inne obiekty ratownictwa medycznego;

2)  obiekty wykorzystywane do obsługi środków masowego przekazu o zasięgu krajowym;

3)  porty lotnicze;

4)  obiekty międzynarodowej komunikacji kolejowej;

5)  obiekty wojskowe, energetyczne oraz inne o strategicznym znaczeniu dla funkcjonowania gospodarki lub państwa, określone w przepisach odrębnych;

6)  obiekty dysponujące środkami technicznymi służącymi zapobieganiu lub ograniczaniu emisji, negatywnie oddziaływujących na środowisko.

Na mocy § 8 ust. 1 i 2 i 6 rozporządzenia, wielkości określające poziomy wprowadzanych ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej poprzez ograniczenie poboru mocy ujęte są w planach wprowadzania ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, które podlegają corocznej aktualizacji. Plan taki opracowywany jest przez operatorów systemów przesyłowych uzgadnianych z Prezesem URE na podstawie planów wprowadzania ograniczeń opracowywanych przez operatorów systemów dystrybucyjnych. Stosownie do § 10 rozporządzenia, umowy zawarte przez przedsiębiorstwa energetyczne z odbiorcami zawierają maksymalne ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej ujęte w planach ograniczeń i określają sposób powiadamiania o obowiązujących stopniach zasilania.

Rozporządzenie na mocy § 12 stanowi, iż:

1. Ograniczenia w poborze energii elektrycznej są realizowane przez odbiorców stosownie do komunikatów operatorów o obowiązujących stopniach zasilania.

2. Komunikaty operatorów o obowiązujących stopniach zasilania, o których mowa w § 9, wprowadzanych jako obowiązujące w najbliższych 12 godzinach i przewidywanych na następne 12 godzin, są ogłaszane w radiowych komunikatach energetycznych w programie (...)Radia o godzinie 7 ^{( 55)} i 19 ^{( 55)} oraz na stronach internetowych operatorów i przedsiębiorstw energetycznych wykonujących działalność gospodarczą w zakresie zaopatrzenia w ciepło, które obowiązują w czasie określonym w tych komunikatach.

3. W przypadku zróżnicowania wprowadzonych ograniczeń w poborze energii elektrycznej, w stosunku do stopni zasilania ogłoszonych w komunikatach radiowych, operatorzy powiadamiają odbiorców indywidualnie w formie pisemnej lub w sposób określony w umowach, o których mowa w art. 5 ust. 2 pkt 1 i 2 oraz ust. 3 ustawy, albo za pomocą innego środka komunikowania się w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości.

4. Powiadomienia, o których mowa w ust. 3, są dla odbiorcy obowiązujące w pierwszej kolejności w stosunku do powiadomień ogłaszanych w komunikatach radiowych.

W niniejszej sprawie, bezsporną okoliczność stanowiło niedostosowanie się powoda do wprowadzonych ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej we wskazanych w decyzji dniach między 10 a 31 sierpnia 2015 r.

Jak ustalono, powód jest odbiorcą energii elektrycznej, którego dotyczą ograniczenia w poborze mocy. Powód nie podlegał natomiast ochronie przed wprowadzonymi ograniczeniami na mocy § 6 ust. 1 rozporządzenia. Z powyższego zatem wynika, iż był on zobowiązany do zastosowania się zarówno do ograniczeń wprowadzonych przez Operatora Systemu Przesyłowego (tj. (...)) w dniu 10 sierpnia 2015 r., jak i do ograniczeń wynikających z rozporządzenia Rady Ministrów z 11 sierpnia 2015 r. w sprawie wprowadzenia ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, które wprowadziło te ograniczenia w okresie od 11 sierpnia 2015 r. od godz. 24:00 do 31 sierpnia 2015 r. do godz. 24:00.

W przedmiotowej sprawie powód nie dostosował się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej w obiekcie zlokalizowanym w P. przy ul. (...) oraz w dwóch punktach zlokalizowanych w P. (Folwark D.). W dniu 10 sierpnia 2015 r. wartość przekroczenia wyniosła łącznie 1,880789 MW w godzinie, w dniu 11 sierpnia 2015 r. 0,72955 MW w godzinie (ograniczenia wprowadzone przez Operatora Systemu Przesyłowego na podstawie art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe).

Kwestia dopuszczania się przez powoda wymienionych naruszeń nie została przez Przedsiębiorcę zakwestionowana i wykazana została przez pozwanego wskazanymi powyżej dokumentami znajdującymi się w aktach administracyjnych. Powód kwestionował natomiast podstawę prawną do nałożenia na powoda sankcji za niezastosowanie się do wskazanych ograniczeń w poborze energii elektrycznej w dniach 10 i 11 sierpnia 2015 r.

Przepis art. 56 ust. 3a p.e., stanowiący podstawę odpowiedzialności powoda w przedmiotowej sprawie, stanowi, iż karze pieniężnej podlega ten, kto nie stosuje się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii, wprowadzonych na podstawie art. 11 p.e., art. 11c ust. 3 p.e. lub art. 11d ust. 3 p.e.

Jak wskazano powyżej, podstawą nałożenia na powoda kary pieniężnej może być naruszenie przez niego przepisów art. 11, 11c ust. 3 i 11d ust. 3 Prawa energetycznego. Wymieniony jako pierwszy przepis art. 11 p.e. dotyczy ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej wprowadzanych w drodze rozporządzenia Rady Ministrów. Wobec tego, oczywistym jest, że art. 11 p.e., stanowiący podstawę wprowadzenia przez Radę Ministrów ograniczeń w poborze energii mocą Rozporządzenia z 11 sierpnia 2015 jest wprost sankcjonowany przez cytowany wyżej przepis art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e.

Obowiązki informacyjne operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego lub systemu połączonego elektroenergetycznego w związku z wystąpieniem zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, a także obowiązku zgłoszenia konieczności wprowadzenia ograniczeń w trybie art. 11 ust. 7, tj. w trybie rozporządzenia Rady Ministrów określa natomiast przepis art. 11c ust. 3 p.e., tak też odesłanie w art. 56 ust. 3a do przepisu art. 11c ust. 3 p.e. należy uznać za błąd ustawodawcy. Nie można też stwierdzić, jakoby stanowił on samoistną podstawę do wprowadzenia ograniczeń. Natomiast, regulacja zawarta w art. 11d ust. 3 stanowi zasadniczą podstawę prawną dla działań operatora podjętych w oparciu o przepis art. 11c ust. 2 pkt 2 p.e., bowiem to w treści przepisu art. 11d ust. 3 p.e. ustawodawca określił, że w wypadku występowania zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej operatorzy systemu elektroenergetycznego mogą wprowadzać ograniczenia w świadczonych usługach przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej, w zakresie niezbędnym do usunięcia tego zagrożenia. Przepis ten stanowi rozwinięcie uprawnień OSP wskazanych w art. 11c ust. 2 p.e. Jest to więc norma ogólna w stosunku do przepisu art. 11 c ust. 2 pkt 2 p.e. 2, który jedynie precyzuje, w jakim ograniczonym zakresie operator może wprowadzić ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W szczególności przepis ten wskazuje, że może to nastąpić jedynie w odniesieniu do dostarczania i poboru energii i tylko do czasu wejścia w życie przepisów wydanych na podstawie art. 11 ust. 7, lecz nie dłużej niż na okres 72 godzin.

Oznacza to zatem, iż podstawę materialnoprawną do wprowadzenia omawianych w niniejszej sprawie ograniczeń stanowi więc art. 11d ust. 3, natomiast przepisy art. 11c ust. 2 pkt 2 należy traktować jako przepis ściśle określający zakres czasowy wprowadzonych ograniczeń, nie zaś jako samodzielną podstawę do wprowadzania ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej.

Zatem operator systemu wprowadzając ograniczenia, o jakich mowa w art. 11c ust 2 pkt 2 p.e., działa zawsze także w oparciu o przepis art. 11d ust 3 p.e., gdyż to ten przepis stanowi źródło jego uprawnień do wprowadzenia ograniczeń w poborze prądu, nawet jeśli wprost przepis ten nie zostanie powołany w zarządzeniu o wprowadzeniu ograniczeń.

Z powyższego zatem należy wywieść, że podstawą działania (...) wprowadzającego ograniczenia w dniu 10 i 11 sierpnia 2015 r. był przepis art. 11d ust 3 pe, na którym Prezes URE oparł zaskarżoną decyzję, a przepis ten jest wprost sankcjonowany w art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e.

Stanowisko Sądu, zgodnie z którym sankcja zawarta w art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e. dotyczy także przypadku niezastosowania się przez odbiorcę energii elektrycznej do ograniczeń w jej dostarczaniu i poborze, wprowadzonych w trybie art. 11c ust. 2 pkt 2 p.e., zostało wyrażone także przez Sąd Apelacyjny w Warszawie w uzasadnieniu wyroku z 10 marca 2020 r., w sprawie o sygn. akt VII AGa 366/19. Ponadto, w tym samym uzasadnieniu Sąd Apelacyjny wskazał, że przepisy art. 11d p.e. wskazują środki i sposoby działania przez operatora systemu przesyłowego, stanowiąc rozwinięcie generalnych dyrektyw postępowania przewidzianych w art. 11c ust. 2 p.e. (odpowiednio: art. 11c ust. 2 pkt 1 w zw. z art. 11d ust. 1 p.e. oraz art. 11c ust. 2 pkt 2 w zw. z art. 11d ust. 3 p.e.). Regulacja zawarta w art. 11d ust. 1 ustawy określa uprawnienia operatora systemu przesyłowego względem innych użytkowników systemu (w celu wykonania art. 11c ust. 2 pkt 1), z kolei art. 11d ust. 3 p.e. zezwala na wykonywanie usług przesyłania i dystrybucji w sposób odpowiadający treści art. 11c ust. 2 pkt 2. Sąd ten przyznał, iż wskazane przepisy są ze sobą funkcjonalnie powiązane i istnieje między nimi ścisła zależność, wszakże potwierdza to ich redakcja, wskazująca analogiczne hipotezy ich stosowania: „ W przypadku powstania zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej (...)” – art. 11c ust. 2 p.e., „ W okresie występowania zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej (...)” – art. 11d ust. 3 p.e. por. również art. 11 d ust. 1.

Również w treści przywołanego uzasadnienia, Sąd Apelacyjny trafnie wskazywał na treść uzasadnienia ustawy nowelizującej ustawę – Prawo energetyczne, zgodnie z którym „Art. 11 p.e. dotyczy sytuacji zagrożenia systemu, które można wcześniej przewidzieć i jest wystarczający czas na wprowadzenie środków nadzwyczajnych, jakimi są ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej wprowadzane w drodze rozporządzenia Rady Ministrów. Natomiast dodane art. 11c – 11f p.e. zawierają dodatkowe przepisy dotyczące postępowania w sytuacjach zagrożenia dla funkcjonowania systemu elektroenergetycznego i bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, które mogą wystąpić nagle i wymagają natychmiastowych działań operatorów systemów elektroenergetycznych dla zapobieżenia skutkom tych zagrożeń, a także zadania w zakresie bezpieczeństwa operacyjnego sieci elektroenergetycznej.”

Sąd Apelacyjny podkreślił jednocześnie, iż zarówno wprowadzanie przez operatorów systemów przesyłowego ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, tak jak i stosowanie szeregu innych, uregulowanych prawem powszechnie obowiązującym, uprawnień operatorskich stanowi istotny instrument dla zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego.

Wobec powyższego, w ocenie Sądu Okręgowego, ograniczenia, o których mowa w art. 11d ust. 3 p.e. obejmują swoim zakresem także te wymienione w art. 11c ust. 2 pkt 2 p.e.. Ograniczenia w świadczeniu usług przesyłania i dystrybucji energii elektrycznej (art. 11d ust. 3 p.e.) stanowią rodzaj ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii. Natomiast, przywołany już art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e., przewiduje karę pieniężną za niedostosowanie się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii, wprowadzonych na podstawie art. 11, art. 11c ust. 3 lub art. 11d ust. 3. Wobec tego, słuszne jest stanowisko pozwanego, iż niezastosowanie się przez odbiorcę energii elektrycznej do ograniczeń w jej dostarczaniu i poborze, wprowadzonych 10 sierpnia 2015 r. na polecenie OSP w oparciu o przepis art. 11c ust. 2 pkt 2 p.e. w zw. z art. 11d ust. 3 p.e., stanowi podstawę do nałożenia na ten podmiot sankcji przewidzianej w 56 ust. 1 pkt 3a p.e.

Niewątpliwie Przedsiębiorca swoim zachowaniem naruszył ograniczenia w dostawie i poborze energii elektrycznej wprowadzone przez Radę Ministrów na podstawie rozporządzanie z dnia 11 sierpnia 2015 roku, określone w art. 11 ust. 7 prawa energetycznego. Zachowanie to jest niewątpliwie penalizowane na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 3a w zw. z art. 11 prawa energetycznego. Wprowadzone rozporządzeniem ograniczenia obowiązywały Przedsiębiorcę już w dniu 12 sierpnia 2015 roku i powinien się do nich zastosować, został o nich poinformowany już w dniu 10 sierpnia i niewątpliwie powinien się przygotować do wprowadzenia ograniczeń. Z treści odwołania wynika, że Przedsiębiorca nie podnosi, iż naruszenie rozporządzenia miało miejsce i nie dostosowała się on do ograniczeń, które miały miejsce w dniach 12-31 sierpnia 2015 r.

Co do zarzutu dotyczącego naruszenia przepisów art. 6, 7, 7a i 77§1 k.p.a. (zarzut 3) to wskazać należy, że Prezes URE wydając w dniu 2 sierpnia 2019 roku skarżoną decyzję wziął pod uwagę fakt, że dla punktu zlokalizowanego w P. moc bezpieczną określono na 600 kW, co jednoznacznie wynika i z treści uzasadnienia i z poczynionych przez pozwanego wyliczeń (strona 13-18 uzasadnienia decyzji), tym samym należy uznać, że zarzut ten nie znajduje żadnego uzasadnienia.

Stosownie do treści przepisu art. 56 ust. 3 p.e. wysokość kary pieniężnej, o której mowa m.in. w art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e., nie może przekroczyć 15% przychodu ukaranego przedsiębiorcy, osiągniętego w poprzednim roku podatkowym (…). Zgodnie natomiast z art. 56 ust. 6 ustalając wysokość kary pieniężnej, Prezes URE uwzględnia stopień szkodliwości czynu, stopień zawinienia oraz dotychczasowe zachowanie podmiotu i jego możliwości finansowe.

Sąd orzekający w niniejszym składzie podziela ocenę stopnia szkodliwości czynu dokonaną przez Prezesa URE. Wszystkie wymienione wyżej kryteria zostały ocenione przez pozwanego prawidłowo. Przede wszystkim, organ trafnie ocenił możliwości finansowe przedsiębiorcy oraz uwzględnił podjęte przez przedsiębiorcę działania mające na celu jak najszybsze dostosowanie się do wprowadzonych ograniczeń. Prezes URE słusznie także przyjął, że znaczny stopień szkodliwości czynu wyraża się w bezpośrednim wpływie popełnionego przez odbiorcę czynu na niebezpieczeństwo Krajowego Systemu Elektroenergetycznego, co sprowadzało realne zagrożenie bezpieczeństwa pracy sieci elektroenergetycznej w całym kraju. Omawiane ograniczenia zostały wprowadzone w związku z wyjątkowo wysokimi temperaturami i obniżeniem stanu wód w zbiornikach wodnych i rzekach, a zatem niewielkie przekroczenia poboru mocy mogły wywołać blackout. Odbiorca swoim działaniem wymusił nieplanowaną przez operatora dodatkową pracę sieci elektroenergetycznej. Nawet, jeśli przekroczenia w poborze mocy przez niektóre podmioty nie były wysokie, to biorąc pod uwagę niezastosowanie się do wprowadzonych ograniczeń przez znaczną liczbę odbiorów, kumulacja takich zachowań stanowiła realne zagrożenie dla bezpieczeństwa. Sytuacja ta zależy tylko i wyłącznie od odbiorców sieci, ponieważ wprowadzenie ograniczeń polega na dobrowolnym dostosowaniu się przez nich do ustalonych wcześniej planów ograniczeń.

Kara pieniężna została wymierzona za przekroczenie poboru mocy w konkretnych wskazanych w decyzji dniach między 10 a 31 sierpnia, wobec tego nie jest możliwe przyjęcie że powód zrealizował obowiązek lub zaprzestał naruszenia, ponieważ w tych właśnie dniach miał miejsce stan w którym powód nie dostosował się do wprowadzonych ograniczeń związanych z bezpieczeństwem dostaw energii elektrycznej. Pozwany uwzględnił okoliczność łagodzącą, tj. podjęte przez przedsiębiorcę działania skutkujące zastosowaniem się do ograniczeń w ten sposób, że zawęził podstawę do wymierzenia kary wyłącznie do godzin, kiedy nastąpiło niedostosowanie się do ograniczeń i tylko w takim stopniu, w jakim niedostosowanie miało miejsce.

Powód jest profesjonalistą, wobec tego obejmuje go podwyższony miernik staranności i zwiększone oczekiwania co do umiejętności, wiedzy, rzetelności, zapobiegliwości, zdolności przewidywania jak również znajomości przepisów prawa oraz konsekwencji wynikających z niego z wykonywanej działalności gospodarczej. Powód powinien zatem prowadzić działalność w taki sposób, aby nie naruszać przepisów prawa.

Sąd nie kwestionuje wartości mnożnika ustalonego przez Prezesa URE w oparciu o poziom najwyższej możliwej ceny rozliczeniowej za 1 MW energii elektrycznej na rynku bilansującej (1500 zł). Przyjęcie tej ceny, jako najwyższej możliwej ceny rozliczeniowej w podwojonej wysokości, z racji uznania, że kwota kary ma też stanowić sankcję dla przedsiębiorcy, a więc ostatecznie kwoty 3000 zł, znajduje zdaniem Sądu uzasadnienie w fakcie, że tak ustalona wartość ma być jednak dla przedsiębiorcy sankcją i stanowić ma dla niego odczuwalną dolegliwość, ale także ze względu na konieczność prewencyjnego oddziaływania kary, która poniżej pewnego minimum nie jest traktowana w sposób wystarczająco odstraszający. Dokonane w ten sposób obliczenie dało wynik 16 188 zł (4,60075 x 3000). Według Sądu, kara w tej wysokości mieści się w limicie określonym w art. 56 ust. 3 prawa energetycznego, zgodnie z którym wysokość kary nie może przekroczyć 15 % przychodu Odbiorcy, nie wpłynie też na jego możliwości finansowe. Nałożona na powoda kara finansowa odpowiada przepisom prawa, a jej wysokość gwarantuje osiągnięcie prewencyjnych i represyjnych celów.

Co do naruszenia przepisu art. 56 ust. 6a ustawy Prawo energetyczne (zarzut 4) - Prezes URE może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli stopień szkodliwości czynu jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek.

Ustawodawca zawarł w powyższym przepisie instytucję odstąpienia od wymierzenia kary pieniężnej, należącą do kategorii spraw objętych uznaniem administracyjnym. Instytucja ta ma jedynie charakter uznaniowy, należy przez to rozumieć, że Prezes MOŻE odstąpić do wymierzenia kary, nie stanowi to zatem jego obowiązku. Takie stanowisko zostało utrwalone zarówno w orzecznictwie tut. Sądu (zob. Wyrok SOKiK z 4 marca 2019 r. sygn. akt XVII AmE 69/17, wyrok SOKiK z 8 kwietnia 2019 r. sygn. akt XVII AmE 102/17), jak i literaturze (zob. M. Sachajko, uwagi nr 129 i 145 do art. 56, w: Z. Muras, M. Swora (red.) Prawo energetyczne. Tom II. Komentarz do art. 12-72, Warszawa 2016, System Informacji Prawnej LEX).

Stanowisko Sądu, zgodnie z którym, powód powinien wykazać, że pozwany przekroczył zasady uznania administracyjnego oraz że stopień szkodliwości czynu był znikomy, a przedsiębiorca zaprzestał naruszenia prawa lub zrealizował obowiązek, zostało wyrażone także przez Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z 27 listopada 2019 r. w sprawie toczącej się pod sygn. akt I NSK 95/18. Ponadto, w tym samym uzasadnieniu Sąd Najwyższy wskazał, że Prezes URE, mając na względzie cele prawa energetycznego, realia rynkowe i sytuację konsumentów, może więc podjąć decyzję o nieskorzystaniu z kompetencji określonej w art. 56 ust. 6a p.e., nawet przy znikomej szkodliwości społecznej czynu. Jako że są to kryteria słusznościowe, których stosowanie jest wpisane w istotę uznania administracyjnego, sąd nie powinien co do zasady zastępować Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki w ocenie, czy w danych okolicznościach wspomniane kryteria wymagają nałożenia kary, czy raczej odstąpienia od jej nałożenia.

Również w treści przywołanego uzasadnienia, Sąd Najwyższy trafnie wskazywał, że artykuł 56 ust. 6a p.e. należy interpretować z uwzględnieniem zasady sprawności i rzetelności działania instytucji publicznych, a także zasady równowagi i podziału władzy. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki dysponuje więc pewnym luzem decyzyjnym przy interpretacji przesłanki znikomości szkodliwości społecznej czynu, a w razie ziszczenia się wspomnianej przesłanki - uznaniem administracyjnym przy wyborze wariantu rozstrzygnięcia: odstąpienia od kary pieniężnej bądź nieodstąpienia od tej kary.

Wobec powyższego, Sąd oddalił wniesione przez powoda odwołanie na podstawie art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c.

O kosztach postępowania rozstrzygnięto, zgodnie z wyrażoną w art. 98 § 1 k.p.c., zasadą odpowiedzialności za wynik procesu przyjmując, że powód - jako przegrywający sprawę – zobowiązany jest do zwrotu pozwanemu kosztów procesu, na które złożyło wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w wysokości 720 zł, ustalonej na podstawie § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

SSO Dariusz Dąbrowski