Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 czerwca 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

Przewodniczący –	Sędzia Sądu Okręgowego Ewa Malinowska
Protokolant –	Sekretarz sądowy Joanna Nande

po rozpoznaniu 4 czerwca 2024 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania (...) S.A. z siedzibą w P.

przeciwko Prezesowi Urzędu Transportu Kolejowego

o nałożenie kary pieniężnej

na skutek odwołania od decyzji Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego z 30 grudnia 2022 r.

Nr (...)

1. oddala odwołanie;

2. zasądza od (...) S.A. z siedzibą w P. na rzecz Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego kwotę 720 (siedemset dwadzieścia) złotych z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Ewa Malinowska

Sygn. akt XVII AmK 3/23

UZASADNIENIE

Prezes Urzędu Transportu Kolejowego (dalej również jako: „ Prezes UTK”, „ Pozwany”) decyzją z dnia 30 grudnia 2022 r., znak: (...), na podstawie art. 104 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2000, z późn. zm., dalej również jako „ k.p.a.”, w zw. z art. 13a ust. 1, art. 17d ust. 3, art. 66 ust. 1 pkt 2 lit. c. art. 66 ust. 2. art. 66 ust. 2b ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1984, z późn. zm., dalej również jako „ utk”), po przeprowadzeniu wszczętego z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie nałożenia na (...) S.A. (dalej również jako: „ Powód”, „Spółka”, „Odwołujący”), kary pieniężnej za prowadzenie działalności bez dokumentu uprawniającego, o którym mowa wart. 17d ust. 3 utk tj. eksploatację bez świadectwa bezpieczeństwa bocznicy kolejowej (...) S.A. odgałęziającej się w stacji O. (...) od toru stacyjnego nr (...) rozjazdem nr (...) w km 1.300 linii kolejowej (...) O. (...) - E., zarządzanej przez (...) S.A. (dalej również jako: „B ocznica kolejowa”) nałożył na (...) S.A. karę pieniężną w wysokości 36 238,56 zł. za prowadzenie w okresie od 1 września 2017 r. do 19 września 2022 r. działalności bez wymaganego dokumentu uprawniającego, tj. świadectwa bezpieczeństwa użytkownika Bocznicy kolejowej.

(decyzja Prezesa UTK z dnia 30.12.2022 r. k. 9-18 akt sąd.)

Powód zaskarżył decyzję w całości i zarzucił jej naruszenie art. 494 § 1 i 2 kodeksu spółek handlowych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1467, z późn. zm., dalej również jako: „ ksh”), poprzez uznanie, że sukcesja generalna przewidziana tym przepisem nie dotyczy świadectwa bezpieczeństwa użytkownika bocznicy kolejowej, a tym samym nabywca musi wystąpić o własne świadectwo i nie może „kontynuować” użytkowania bocznicy na podstawie świadectwa bezpieczeństwa swojego poprzednika, podczas gdy sukcesja generalna dotyczy również takiego świadectwa bezpieczeństwa, a tym samym nabywca nie musi wystąpić o własne świadectwo i ma prawo „kontynuować” użytkowanie bocznicy na podstawie świadectwa bezpieczeństwa swojego poprzednika od dnia połączenia.

Wobec powyższego, Powód wniósł o uchylenie decyzji Prezesa UTK w całości oraz o zasądzenie od Prezesa UTK na swoją rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

(odwołanie Powoda z dnia 17.01.2023 r. k. 19-21 akt sąd.)

W odpowiedzi na odwołanie Prezes Urzędu Transportu Kolejowego wniósł o: oddalenie w całości odwołania, dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów z dokumentów- poszczególnych pism składających się na akta administracyjne sprawy, a przekazanych do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, na okoliczności wskazane w uzasadnieniu powyższego pisma, oddalenie wniosku Powoda o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości – jako oczywiście bezzasadnego oraz o zasądzenie od Powoda na rzecz Pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych, z uwzględnieniem nakładu pracy radcy prawnego, charakteru i stopnia zawiłości sprawy. (pismo Pozwanego z dnia 4.04.2023 r. k. 49-54v akt sąd.)

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

(...) S.A. z siedzibą w P. jest spółką prawa handlowego, której przedmiotem przeważającej działalności jest produkcja surówki, żelazostopów, żeliwa i stali oraz wyrobów hutniczych.

1 września 2017 r. (...) S.A. przejęła spółkę (...) Sp. z o. o. Przejęcie to polegało na przeniesieniu całego majątku Spółki (...) Sp. z o. o. w P. (również jako: „ spółka przejmowana”) na (...) S.A. w P. (również jako: „ spółka przejmująca”) bez podwyższenia kapitału zakładowego w trybie art. 515 § 1 ksh oraz art. 516 § 6 ksh.

(KRS pełny Powoda k. 24-41 akt sąd., K. 113-146 akt adm., KRS pełny (...) Sp. z o. o. k. 147-160 akt adm.)

Spółka przejmowana w dniu 25 września 2017 r. uzyskała świadectwo bezpieczeństwa nr (...) dla użytkownika Bocznicy kolejowej (...) Sp. z o. o. „Punkt Skupu (...) w O.” odgałęzia się w stacji O. (...) od toru stacyjnego nr (...) rozjazdem nr (...) w km 1,3000 linii kolejowej nr (...) O. (...) – E., zarządzanej przez (...) S.A.

(decyzja Prezesa UTK z dnia 25.09.2017 r. k. 107-109 akt adm., świadectwo bezpieczeństwa nr (...) k. 111-112 akt adm.)

Powód eksploatował Bocznicę kolejową na podstawie świadectwa bezpieczeństwa nr (...) wydanego przez Prezesa UTK decyzją z dnia 25 września 2017 r. dla użytkownika (...) Sp. z o. o.

(okoliczności bezsporne)

W dniach od 2 do 12 sierpnia 2022 r., uprawnieni inspektorzy, przeprowadzili w imieniu Prezesa UTK kontrolę w (...) S.A. z siedzibą w P., w zakresie bezpieczeństwa eksploatacji Bocznicy kolejowej. W następstwie przeprowadzonych czynności kontrolnych stwierdzono nieprawidłowości polegające na tym, że Spółka eksploatowała Bocznicę kolejową bez dokumentu uprawniającego (nieprawidłowość nr 1 protokołu kontroli).

(kserokopia Protokołu kontroli z dnia 25.08.2022 r., znak: (...) k. 17-32 akt adm.)

15 września 2022 r. Prezes UTK wstrzymał ruch kolejowy na Bocznicy kolejowej (...) S.A. odgałęziającej się w stacji O. (...) od toru stacyjnego nr (...) rozjazdem nr (...) w km 1,300 linii kolejowej nr (...) O. (...) – E., zarządzanej przez (...) S.A.

(decyzja Prezesa UTK z dnia 15.09.2022 r. k. 35-40 akt adm.)

Pismem z 22 września 2022 r. Prezes UTK zawiadomił Powoda o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie nałożenia na Spółkę kary pieniężnej za prowadzenie działalności bez dokumentu uprawniającego, o którym mowa w art. 17d ust 3 utk, tj. eksploatację bez świadectwa bezpieczeństwa bocznicy kolejowej (...) S.A. odgałęziającej się w stacji O. (...) od toru stacyjnego nr (...) rozjazdem nr (...) w km 1,300 linii kolejowej(...) O. (...) - E., zarządzanej przez (...) S.A.

(zawiadomienie Prezesa UTK o wszczęciu postępowania z dnia 22.09.2022 r. k. 13-15 akt adm.)

Prezes UTK wezwał Powoda do złożenia wykazu zrealizowanych obsług, z wyszczególnieniem dni podstawień i liczby wagonów na Bocznicę Kolejową w okresie od 1 września 2017 r. do 19 września 2022 r.

Jednocześnie, Pozwany wezwał zarządcę infrastruktury kolejowej tj. (...) S.A. do udzielenia informacji w postaci zestawienia obejmującego wszystkie podstawienia (w poszczególnych datach) na Bocznicy kolejowej użytkowanej przez Powoda od 1 września 2017 r. do 19 września 2022 r.

(wezwanie Prezesa UTK z dnia 22.09.2022 r. skierowane do (...) S.A. k. 163-164 akt adm., wezwanie Prezesa UTK z dnia 22.09.2022 r. skierowane do (...) S.A. k. 169-170 akt adm.)

(...) S.A. przedstawiła zestawienie obsługi bocznic odgałęziających się w stacji O. (...) od toru stacyjnego nr (...) rozjazdem nr (...) w km 1,300 linii kolejowej nr(...) O. (...) - E. za okres od 1 września 2017 r. do 19 września 2022 r.

(pismo (...) S.A. z dnia 6.10.2022 r. wraz z załącznikiem k. 177-183 akt adm.)

Dodatkowo, Powód w piśmie z dnia 7 października 2022 r. przekazał wykaz zrealizowanych obsług wagonów w okresie od dnia 1 września 2017 r. do dnia 19 września 2022 r.

(pismo Powoda z dnia 7.10.2022 r. wraz z załącznikiem k. 187-192 akt adm.)

Ponadto, w piśmie datowanym na dzień 7 października 2022 r. Powód przedstawił wyjaśnienia w sprawie i wskazał m.in., iż Prezes UTK pozostał w błędnym przekonaniu, że świadectwo o nr (...) z dnia 25 września 2017 r. wydane na rzecz (...) Sp. z o. o., nie uprawnia do korzystania z bocznicy spółki (...) S.A. Podkreślił też, że 1 września 2022 r. Sąd Rejonowy w Częstochowie zarejestrował połączenie (...) Sp. z o. o. z (...) S.A.. Dodał również, że jedną z głównych zasad połączenia jest sukcesja generalna. Wspomniał, iż „ chodzi o to, aby w wyniku połączenia podmiot przejmujący stawał się beneficjentem wszystkiego, czego beneficjentem był podmiot przejmowany, bez jakichkolwiek dodatkowych czynności, z mocy prawa i automatycznie”. Dodatkowo, Powód w swoich wywodach powołał się na art. 494 ksh odnoszący się do sukcesji. Powód zwrócił uwagę na art. 494 § 2 ksh, który stanowi, że „Na spółkę przejmującą albo spółkę nowo zawiązaną przechodzą z dniem połączenia w szczególności zezwolenia, koncesje oraz ulgi, które zostały przyznane spółce przejmowanej albo którejkolwiek ze spółek łączących się przez zawiązanie nowe spółki, chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji lub ulgi stanowi inaczej”. Jednocześnie, Powód wniósł o zaniechanie prowadzenia postępowania w kierunku użytkowania bocznicy bez świadectwa, gdyż tego typu działanie jest niecelowe i najpewniej jest wynikiem nieporozumienia.

(pismo Powoda z dnia 7.10.2022 r. wraz z załącznikiem k. 195- 196 akt adm.)

Prezes UTK w dniu 26 października 2022 r. w wystąpieniu pokontrolnym stwierdził 12 nieprawidłowości naruszających m.in. przepisy ustawy o transporcie kolejowym, w tym eksploatację bocznicy bez dokumentu uprawniającego. Wobec powyższego, zobowiązał Powoda do natychmiastowego usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości oraz do podjęcia przez Powoda odpowiednich działań, które będą miały na celu nadzór nad poziomem ryzyka, związanym z prowadzeniem działalności.

(wystąpienie pokontrolne z dnia 26.10.2022 r. k. 237-240 akt adm.)

W 2021 roku Powód uzyskał przychód w wysokości (...) zł., jednocześnie Powód uzyskał zysk netto w wysokości (...) zł.

(jednostkowe sprawozdanie finansowe Powoda za rok 2021 k. 43-106 akt adm.)

Powyżej opisany stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o twierdzenia stron oraz wyżej wskazane dowody, zgromadzone w toku postępowania sądowego i administracyjnego. Sąd przyznał moc dowodową wszystkim zebranym w sprawie dokumentom, z których część została wprawdzie przedstawiona w formie kserokopii, jednak nie były one kwestionowane przez strony, a i Sąd nie znalazł podstaw, aby odmówić im mocy dowodowej.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie podlegało oddaleniu jako bezzasadne.

Zgodnie z art. 17d ust 3 utk warunkiem eksploatacji drogi kolejowej jest posiadanie przez jej zarządcę autoryzacji bezpieczeństwa w zakresie elementów infrastruktury kolejowej, którymi zarządza.

Według art. 4 pkt 18 utk świadectwo bezpieczeństwa stanowi dokument potwierdzający zdolność bezpiecznego prowadzenia ruchu kolejowego i wykonywania przewozów kolejowych, wydawany podmiotom zwolnionym z obowiązku uzyskania jednolitego certyfikatu bezpieczeństwa i autoryzacji bezpieczeństwa.

W myśl 66 ust. 1 pkt 2 lit c) utk, karze pieniężnej podlega zarządca, który eksploatuje drogę kolejową bez wymaganego dokumentu, o którym mowa w art. 17d. Prezes UTK nakłada w drodze decyzji, karę pieniężną w wysokości do(...) rocznego przychodu przedsiębiorcy, osiągniętego w poprzednim roku kalendarzowym (art. 66 ust 2 utk).

Ustalając wysokość kary pieniężnej, Prezes UTK, zgodnie z art. 66 ust 2b utk uwzględnia zakres naruszenia przepisu, dotychczasową działalność podmiotu oraz jego możliwości finansowe.

W niniejszej sprawie jedyną kwestią sporną jest to, czy uprawnienia wynikające z posiadania przez (...) Sp. z o. o. świadectwa bezpieczeństwa użytkownika bocznicy kolejowej powinny przechodzić na Powoda, zgodnie z sukcesją generalną, przewidzianą w art. 494 ksh.

Zgodnie z treścią art. 494 § 1 ksh spółka przejmująca albo spółka nowo zawiązana wstępuje z dniem połączenia we wszystkie prawa i obowiązki spółki przejmowanej albo spółek łączących się przez zawiązanie nowej spółki. Na spółkę przejmującą albo spółkę nowo zawiązaną przechodzą z dniem połączenia w szczególności zezwolenia, koncesje oraz ulgi, które zostały przyznane spółce przejmowanej albo którejkolwiek ze spółek łączących się przez zawiązanie nowej spółki, chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji lub ulgi stanowi inaczej (art. 494 § 2 ksh).

Na wstępie w odniesieniu do wspomnianego przepisu kodeksu spółek handlowych wskazać należy, iż sukcesja praw i obowiązków nie ma charakteru absolutnego tj. nie dotyczy np. praw i obowiązków ukształtowanych w drodze aktu administracyjnego, gdyż tego typu uprawnienia de facto mają charakter osobisty, a więc są niezbywalne. W tym miejscu podkreślić należy, iż uprawnienia te są trwale związane z tą osobą, dla której zostały one ustanowione, a zatem nie ma możliwości ich przeniesienia i wygasają one wraz ze śmiercią ich adresata. Innymi słowy, uprawnienia te regulują bezpośrednio pozycję prawną bądź zachowanie konkretnej osoby. Jak słusznie wskazał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, w wyroku z dnia 25 kwietnia 2016 r., iż „ Nie ulega wątpliwości, że dysponentem aktu administracyjnego jest tylko administracja. Nie można więc przenieść praw i obowiązków zawartych w aktach administracyjnych bez udziału organu, który akt wydał, albowiem w prawie administracyjnym nie obowiązuje zasada ogólnego następstwa prawnego” (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 25.04.2016 r., sygn. akt VI Sa/Wa 2728/15, Legalis nr 1512754).

Wskazać również należy, iż ustawodawca w art. 494 § 2 ksh przewidział pewne odstępstwa, umożliwiające przejście praw i obowiązków administracyjnoprawnych na spółkę przejmującą. Jak słusznie przyjmuje się w orzecznictwie sądów administracyjnych, następstwo prawne jest co do zasady niedopuszczalne, co jest związane z cechami stosunku administracyjnoprawnego tj. z osobistym, co do zasady, charakterem uprawnień i obowiązków publicznoprawnych. Od generalnej zasady nieprzenoszalności praw i obowiązków administracyjnoprawnych są czasem przewidziane wyjątki. Przyjmuje się jednak, że dla zmiany tej zasady konieczna jest wyraźna norma prawna (patrz wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 11.05.2017 r., sygn. akt II GSK 2568/15, Legalis nr 1636596). Innymi słowy, istnieje możliwość przejścia praw i obowiązków administracyjnoprawnych, ale tylko w zakresie w jakim norma prawna określona w art. 494 § 2 ksh na to zezwala. W tym miejscu podkreślenia wymaga iż zmianie nie podlega generalna zasada, mówiąca o tym, iż niedopuszczalne jest przenoszenie praw i obowiązków o charakterze osobistym.

Zdaniem Sądu, wydanie przez Prezesa UTK na podstawie ustawy o transporcie kolejowym oraz przepisów wykonawczych do ustawy o transporcie kolejowym decyzji przyznającej pewne uprawnienia np. świadectwo bezpieczeństwa użytkowania Bocznicy kolejowej, wiąże się z szeregiem czynności sprawdzających dane przedsiębiorstwo. Prezes UTK każdorazowo i indywidualnie ocenia m.in. elementy organizacyjne danego podmiotu czy kompetencje personelu. Wszelkie tego typu czynności odnoszą się do jednego, konkretnego podmiotu. Są one ustalane indywidualnie dla każdego przedsiębiorcy ubiegającego się o wskazane przez siebie uprawnienie. Jak słusznie wskazał Pozwany w zaskarżonej decyzji, iż „ świadectwo bezpieczeństwa nosi cechy aktu administracyjnego osobowego, a w związku z tym nie zachodzi w jego przypadku następstwo prawne” (k. 12v akt sąd.). Wskazać należy, iż użytkownik bocznicy może uzyskać świadectwo bezpieczeństwa dopiero w przypadku, gdy przedstawi on Prezesowi UTK wymagane ustawą prawo o transporcie kolejowym dokumenty (wskazane w art. 19 ust 3 utk.). Zatem, dokumenty wymienione enumeratywnie w art. 19 ust 3 utk powinny być dostosowane do specyfiki danego przedsiębiorstwa. W konsekwencji wydanie przez Pozwanego świadectwa bezpieczeństwa użytkownika bocznicy kolejowej pozwala temu konkretnemu podmiotowi na użytkowanie tej części infrastruktury kolejowej.

W tym zakresie Sąd Okręgowy podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z 14 czerwca 2023 r., sygn. akt II NSKP 44/23, że „ Nie można jednak w tym zakresie zastosować wykładni rozszerzającej i uznać, że wskazana decyzja Prezesa UTK stanowiła zezwolenie, o którym mowa w art. 494 § 2 KSH, czyli niezwiązane z osobistymi przymiotami spółki przejmowanej. Ustawa o transporcie kolejowym zaliczana jest do ustaw o charakterze publicznoprawnym, a przez to jej przepisy powinny być interpretowane w sposób ścisły, z wyłączeniem wykładni rozszerzającej. Co za tym idzie, bez znaczenia prawnego pozostaje w niniejszej sprawie podnoszona okoliczność, że ani ustawa o transporcie kolejowym, ani sama decyzja Prezesa UTK nie zawierały wyłączeń, zabraniających przejście powyższego uprawnienia na powoda - jako spółki przejmującej. Uzyskanie świadectwa bezpieczeństwa użytkownika bocznicy kolejowej nie jest bowiem formą reglamentacji prowadzonej działalności, o których stanowi art. 494 § 2 KSH, lecz administracyjnym aktem o charakterze osobowym. Potwierdza on osobiste zapewnienie - przez konkretny podmiot - odpowiednich standardów bezpieczeństwa w zakresie użytkowania infrastruktury kolejowej” (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14.06.2023 r., sygn. akt II NSKP 44/23, Legalis nr 2952927).

Na marginesie warto wspomnieć, iż świadectwo bezpieczeństwa jest dokumentem potwierdzającym zdolność bezpiecznego prowadzenia ruchu kolejowego i wykonywania przewozów kolejowych, wydawany podmiotom zwolnionym z obowiązku uzyskania jednolitego certyfikatu bezpieczeństwa i autoryzacji bezpieczeństwa (art. 4 pkt 18 utk), zatem dokument ten stanowi przykład administracyjnego osobowego mającego na celu ukształtowanie sytuacji prawnej danego podmiotu w oderwaniu od elementów rzeczowych. Co więcej, przedsiębiorca, który ubiega się o wydanie świadectwa bezpieczeństwa jest zobligowany do wykazania, że jest on w stanie zapewnić (w ramach prowadzonej działalności) odpowiedni poziom bezpieczeństwa. Jeszcze raz, w tym miejscu należy zaznaczyć, że decyzja przyznająca danemu podmiotowi świadectwo bezpieczeństwa dla użytkownika bocznicy kolejowej ma charakter osobisty, gdyż wszelkie dokumenty czy zapisy zawarte w tymże dokumencie odnoszą się do konkretnego podmiotu, dla którego wydano świadectwo bezpieczeństwa. Celem wydawania tego typu dokumentów jest utrzymanie jak najwyższego poziomu bezpieczeństwa ruchu kolejowego, zatem przejście praw i obowiązków z wydanej przez prezesa UTK decyzji (tu świadectwa bezpieczeństwa dla użytkowania bocznicy kolejowej) jest niedopuszczalne, zaś następca prawny podmiotu, który takowe świadectwo posiadał winien jest uzyskać nowe świadectwo, ale już na swoją rzecz.

W związku z tym, nałożenie kary na powoda za prowadzenie w okresie od 1 września 2017 r. do 19 września 2022 r. działalności bez wymaganego dokumentu uprawniającego, tj. świadectwa bezpieczeństwa użytkownika bocznicy kolejowej było uzasadnione. Prezes UKE prawidłowo ocenił przesłanki wymiaru kary pieniężnej, a wysokość wymierzonej kary pieniężnej, na poziomie (...) % adekwatna jest do stopnia naruszenia przepisów ustawy i możliwości finansowych powoda.

Z tych wszystkich względów, na podstawie art. 479 ⁷⁵ § 1 k.p.c., Sąd orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

O kosztach postępowania rozstrzygnięto, zgodnie z wyrażoną w art. 98 § 1 k.p.c., zasadą odpowiedzialności za wynik procesu przyjmując, że powód - jako przegrywający sprawę – zobowiązany jest do zwrotu pozwanemu Prezesowi UTK kosztów procesu, na które złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w wysokości 720 zł, ustalone w oparciu o § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

SSO Ewa Malinowska