Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 sierpnia 2021 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

Przewodniczący –	Sędzia Sądu Okręgowego Ewa Malinowska
Protokolant –	Sekretarz sądowy Joanna Nande

po rozpoznaniu 2 sierpnia 2021 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania (...) z siedzibą S.A. w K.

przeciwko Prezesowi Urzędu Transportu Kolejowego

o nałożenie kary pieniężnej

na skutek odwołania (...) S.A. w K. od decyzji Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego z 31 grudnia 2020 r. Nr(...)

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od (...) S.A. w K. na rzecz Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego kwotę 720 (siedemset dwadzieścia) złotych z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Ewa Malinowska

XVII AmK 6/21

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 31 grudnia 2020 r. Nr(...) Prezes Urzędu Transportu Kolejowego na podstawie art. 104 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity: Dz. U. z 2020 r. poz. 256, z późn. zm.), zwanej dalej „k.p.a.”, w związku z art. 13a ust. 1, art. 17d ust. 3, art. 66 ust. 1 pkt 2 lit. c, art. 66 ust. 2, art. 66 ust. 2b ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (tekst jednolity: Dz. U. z 2020 r. poz. 1043, z późn. zm.), zwanej dalej „u.t.k.” lub „ustawą o transporcie kolejowym”, po przeprowadzeniu wszczętego z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie nałożenia na spółkę (...) S.A. z siedzibą w K., kary pieniężnej za prowadzenie działalności bez dokumentu uprawniającego, o którym mowa wart. 17d ust. 3 u.t.k., tj. eksploatację bez świadectwa bezpieczeństwa bocznicy kolejowej(...), odgałęziającej się w stacji (...):

a)  od toru nr 1 rozjazdem nr 60 w km 14,384;

b)  od toru nr 1 rozjazdem nr 7 w km 13,123;

c)  od toru nr 11 rozjazdem nr 14 w km 13,420,

linii kolejowej nr (...) K. - G., zarządzanej przez (...) S.A., nałożył na spółkę (...) S.A. z siedzibą w K. karę pieniężną w wysokości 40 798,58 zł za prowadzenie w okresie od 29 grudnia 2017 r. do 12 grudnia 2018 r. działalności bez wymaganego dokumentu uprawniającego, o którym mowa w art. 17d ust. 3 u.t.k., tj. eksploatację bez świadectwa bezpieczeństwa bocznicy kolejowej (...), odgałęziającej się w stacji R.:

a)  od toru nr 1 rozjazdem nr 60 w km 14,384;

b)  od toru nr 1 rozjazdem nr 7 w km 13,123;

c)  od toru nr 11 rozjazdem nr 14 w km 13,420,

linii kolejowej nr(...) K. - G., zarządzanej przez (...) S.A.

(decyzja k. 6-21)

Powód (...) S.A. z siedzibą w K. wniósł odwołanie od tej decyzji zaskarżając ją w całości. Zaskarżonej decyzji zarzucił:

1)  Naruszenie art. 66 ust. 2a u.t.k. poprzez wymierzenie kary w sytuacji gdy Prezes UTK powinien odstąpić od nałożenia kary;

2)  Naruszenie art. 66 ust. 1 pkt 2 lit c ustawy o transporcie kolejowym, w zw. z art. 553 § 1 i 2 k.s.h. poprzez przyjęcie, przez Prezesa UTK, że świadectwo bezpieczeństwa nie może zostać przeniesione na inny podmiot;

3)  Naruszenie art. 8 k.p.a. poprzez błędne telefoniczne pouczenie ze strony UTK jakoby przekształcenie spółki z o.o. w S.A. nie przenosiło świadectwa bezpieczeństwa.

Zarzucając powyższe wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji i umorzenie postępowania ewentualnie o uchylenie zaskarżonej decyzji i przekazanie sprawy Prezesowi UTK do ponownego rozpoznania.

(odwołanie k. 23-28)

Pozwany Prezes Urzędu Transportu Kolejowego w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego.

(odpowiedź na odwołanie k. 49-58)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

(...) sp. z o.o. z siedzibą w K. była przedsiębiorcą, którego głównym przedmiotem działalności było wydobywanie węgla kamiennego.

(informacja z KRS k. 39-47 akt adm.)

Pismem z 17 listopada 2016 r., sygnatura: (...), (...) sp. z o.o. złożyła do Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego, wniosek o wydanie świadectwa bezpieczeństwa dla użytkownika bocznicy kolejowej (...) sp. z o.o. dla Oddziału (...).

(wniosek k. 259 akt adm.)

Na skutek powyższego wniosku zostało wszczęte postępowanie administracyjne, prowadzone pod sygnaturą (...), w sprawie wydania świadectwa bezpieczeństwa dla użytkownika bocznicy kolejowej (...) sp. z o.o. w K.. Pismem z 26 września 2017 r., Prezes UTK wezwał (...) sp. z o.o. do uzupełnienia braków formalnych oraz złożenia wyjaśnień merytorycznych.

(wezwanie k. 365 akt adm.)

W dniu 29 grudnia 2017 r. do Krajowego Rejestru Sądowego, pod numerem KRS: (...), została wpisana (...) S.A., która powstała poprzez przekształcenie w trybie art. 551 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych spółki z ograniczoną odpowiedzialnością - (...) sp. z o.o., wpisanej do KRS pod numerem (...).

(informacja z KRS k. 39-47 akt adm.)

W związku ze zmianą formy prawnej (...) sp. z o.o. na (...) S.A. pismem z 4 kwietnia 2018 r. powód wycofał wniosek z 17 listopada 2016 r. o wydanie świadectwa bezpieczeństwa dla użytkownika bocznicy kolejowej (...) sp. z o.o. dla Oddziału (...). Pismem z 9 kwietnia 2018 r., powód złożył wniosek o wydanie świadectwa bezpieczeństwa dla użytkownika bocznicy kolejowej (...) S.A. Oddział (...).

(pismo k. 134-135 akt adm. pismo k. 663 akt adm. wniosek k. 694-696 akt adm. wniosek k. 698-702 akt adm., fakty bezsporne)

Z uwagi na powyższe postępowanie administracyjne prowadzone pod sygnaturą (...) stało się bezprzedmiotowe i 19 maja 2018 r. Prezes UTK wydał decyzję umarzającą postępowanie administracyjne w całości.

(690-692 akt adm., fakt bezsporny)

Wniosek spółki z dnia 9 kwietnia 2018 r. zainicjował postępowanie administracyjne, które zostało zakończone decyzją Prezesa UTK z 13 grudnia 2018 r., na mocy której Organ wydał na rzecz Spółki świadectwo bezpieczeństwa nr (...), ważne od 13 grudnia 2018 r., dotyczące bocznicy kolejowej (...), odgałęziającej się w stacji (...):

a)  od toru nr 1 rozjazdem nr 60 w km 14,384;

b)  od toru nr 1 rozjazdem nr 7 w km 13,123;

c)  od toru nr 11 rozjazdem nr 14 w km 13,420,

linii kolejowej nr(...) K. - G., zarządzanej przez (...) S.A.

(decyzja k. 34-37 akt adm.)

Powód użytkował bocznicę kolejową (...), odgałęziającą się w stacji (...):

a)  od toru nr 1 rozjazdem nr 60 w km 14,384;

b)  od toru nr 1 rozjazdem nr 7 w km 13,123;

c)  od toru nr 11 rozjazdem nr 14 w km 13,420,

linii kolejowej nr(...) K. - G., zarządzanej przez (...) od 29 grudnia 2017 r. Wcześniej od 1 lipca 2017 r. bocznicę eksploatował (...) sp. z o.o. w K..

(pismo k. 62 akt adm.)

Pismem z 16 października 2019 r. Prezes UTK zawiadomił powoda o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie nałożenia na (...) S.A. kary pieniężnej za prowadzenie działalności bez dokumentu uprawniającego, o którym mowa w art. 17d ust. 3 utk, tj. eksploatację bez świadectwa bezpieczeństwa bocznicy kolejowej(...).

(zawiadomienie k. 25 akt adm.)

W dniu 31 grudnia 31 grudnia 2020 Prezes UTK wydał decyzję zaskarżoną w niniejszym postępowaniu.

(decyzja k. 6-21)

Roczny przychód powoda osiągnięty w roku kalendarzowym 2019 wyniósł (...) zł.

(CIT-8 k. 183-243 akt adm.)

Powyżej opisany stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o wyżej wskazane dowody, zgromadzone w toku postępowania sądowego i administracyjnego. Sąd przyznał moc dowodową wszystkim zebranym w sprawie dokumentom, które nie były kwestionowane przez strony, a i Sąd nie znalazł podstaw, aby odmówić im mocy dowodowej.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie podlegało oddaleniu.

W ustawie z 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym - w jej wersji aktualnej na datę wydania zaskarżonej decyzji - wyróżniono dwie kategorie podmiotów, mianowicie, kategorię przewoźnika kolejowego oraz użytkownika bocznicy kolejowej. Przewoźnik kolejowy - przedsiębiorca uprawniony na podstawie licencji do wykonywania przewozów kolejowych lub świadczenia usługi trakcyjnej lub podmiot wykonujący przewozy na infrastrukturze kolei wąskotorowej(art. 4 pkt 9 utk). Z kolei użytkownik bocznicy kolejowej - zarządca infrastruktury, który nie zarządza inną drogą kolejową niż bocznica kolejowa (art. 4 pkt 10a utk).

Zgodnie z art. 17d ust. 3 w związku z ust. 2 pkt 1 lit. utk, dokumentem uprawniającym użytkowników bocznic kolejowych do eksploatacji tych bocznic jest świadectwo bezpieczeństwa. Pojęcie świadectwa bezpieczeństwa zostało zdefiniowane w art. 4 pkt 18 utk. Zgodnie z tym przepisem jest to dokument potwierdzający zdolność bezpiecznego prowadzenia ruchu kolejowego i wykonywania przewozów kolejowych, wydawany podmiotom zwolnionym z obowiązku uzyskania certyfikatu bezpieczeństwa i autoryzacji bezpieczeństwa.

Zgodnie z art. 19 ust 3 utk Prezes UTK wydaje świadectwo bezpieczeństwa użytkownikowi bocznicy kolejowej, jeżeli przedstawi on:

1) dokumenty, o których mowa w ust. 1 pkt 1 (wykaz eksploatowanych typów pojazdów kolejowych, typów budowli i typów urządzeń) i 3 (oświadczenie potwierdzające, że na stanowiskach bezpośrednio związanych z prowadzeniem i bezpieczeństwem ruchu kolejowego zatrudnia pracowników spełniających warunki określone w ustawie i wydanych na jej podstawie przepisach);

2) wykaz przepisów wewnętrznych, określających warunki prowadzenia ruchu kolejowego i utrzymania infrastruktury na bocznicy kolejowej albo oświadczenie o stosowaniu przepisów wewnętrznych innego zarządcy;

3) w przypadku eksploatacji własnych pojazdów kolejowych:

a) wykaz przepisów wewnętrznych, określających zasady i wymagania organizacyjne związane z utrzymaniem i eksploatacją pojazdów kolejowych albo oświadczenie o stosowaniu przepisów wewnętrznych przewoźnika kolejowego,

b) oświadczenia, o których mowa w ust. 1 pkt 4; (a) oświadczenie o posiadaniu aktualnych świadectw sprawności technicznej eksploatowanych pojazdów kolejowych,

b) oświadczenie potwierdzające, że na stanowiskach bezpośrednio związanych z prowadzeniem określonych rodzajów pojazdów kolejowych zatrudnia pracowników spełniających warunki określone w ustawie i wydanych na jej podstawie przepisach).

4) regulamin pracy bocznicy kolejowej uzgodniony przez zarządcę infrastruktury kolejowej, z którą bocznica kolejowa jest połączona.

Szczegółowa procedura uzyskiwania świadectw bezpieczeństwa uregulowana została w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 25 września 2015 r. w sprawie warunków oraz trybu wydawania, przedłużania, zmiany i cofania autoryzacji bezpieczeństwa, certyfikatów bezpieczeństwa i świadectw bezpieczeństwa (Dz. U. z 2015 r. poz. 1548).

Stosownie do treści art. 66 ust. 1 pkt 2 lit. c u.t.k. prowadzenie działalności bez dokumentu uprawniającego, o którym mowa w art. 17d ust. 3 u.t.k., tj. eksploatacja bez świadectwa bezpieczeństwa bocznicy kolejowej podlega karze pieniężnej.

W niniejszej sprawie ustalono, że powód (...) S.A. w K. eksploatował bocznicę kolejową(...), odgałęziającej się w stacji(...):

od toru nr 1 rozjazdem nr 60 w km 14,384;

od toru nr 1 rozjazdem nr 7 w km 13,123;

od toru nr 11 rozjazdem nr 14 w km 13,420,

linii kolejowej nr (...) K. - G., zarządzanej przez (...) S.A. w okresie od 29 grudnia 2017 r. do 12 grudnia 2018 r. bez wymaganego świadectwa bezpieczeństwa. Tym samym, skoro wbrew bezwzględnej normie wynikającej z art. 17d ust. 3 utk, powód rozpoczął i prowadził działalność polegającą na użytkowaniu bocznicy kolejowej przed uzyskaniem dokumentu uprawniającego, to ewidentnie spełnione zostały przesłanki nałożenia na powodową Spółkę kary pieniężnej w oparciu o art. 66 ust. 1 pkt 2 lit. c utk.

Wymaga przy tym podkreślenia, że odpowiedzialność przewidziana w przywołanym przepisie ma charakter obiektywny, tzn. jest ona niezależna od możliwości przypisania podmiotowi winy, czy też od stopnia jego winy w danym przypadku. Zarzucalność czynu związana jest bowiem z samym faktem popełnienia czynu o znamionach określonych we wskazanym przepisie prawa. Przesłankę winy uwzględnia się jedynie na etapie miarkowania kary pieniężnej, wpływa ona na wysokość tej kary.

Od przedsiębiorcy będącego użytkownikiem bocznicy kolejowej wymaga się, aby przy wykonywaniu swej działalności dokładał staranności, jaka winna cechować profesjonalnego uczestnika rynku. Wymóg zachowania przez tego rodzaju podmiot należytej staranności uzasadnia zwiększone oczekiwania co do umiejętności, wiedzy, rzetelności, zapobiegliwości, zdolności przewidywania, jak również znajomości obowiązujących przepisów prawa oraz konsekwencji wynikających z niego dla wykonywanej działalności gospodarczej. Ocena przedmiotowej staranności jest surowsza od staranności ogólnie wymaganej, gdyż stopień wymaganej staranności ulega w tym przypadku podwyższeniu z uwagi na to, że w istotę działalności gospodarczej wkomponowane jest wymaganie posiadania niezbędnej wiedzy specjalistycznej, obejmującej nie tylko czysto formalne kwalifikacje, lecz także doświadczenie wynikające z praktyki zawodowej i ustalone zwyczajowo standardy wymagań. Powodowy przedsiębiorca zobligowany jest zatem do wypełniania obowiązków, wynikających z obowiązujących przepisów prawa, w tym bezwzględnego obowiązku uzyskania dokumentu uprawniającego do eksploatacji bocznicy kolejowej, przed rozpoczęciem działalności w tym zakresie. Jako profesjonalista powinien on być też świadomym następstw, jakie wiążą się z uchybieniem tym obowiązkom.

Przepisy ustawy o transporcie kolejowym jasno i precyzyjnie określają, jakie dokumenty są konieczne, aby wykonywać działalność polegającą na użytkowaniu bocznicy kolejowej, nie czyniąc w tym przedmiocie żadnych wyjątków. Zatem rozpoczęcie i prowadzenie tej działalności bez posiadania wymaganych dokumentów jest niedopuszczalne w każdych okolicznościach. Tym samym, skoro poza sporem jest, że pomiędzy 29 grudnia 2017 r. a 12 grudnia 2018 r. powód eksploatował opisaną powyżej bocznicę kolejowa bez świadectwa bezpieczeństwa, to w sposób oczywisty ponosi za to zachowanie odpowiedzialność prawną. Podniesiony przez powoda zarzut naruszenia art.66 ust. 1 pkt 2 lit. c utk w związku z art. 553 § 1 i 2 ksh poprzez przyjęcie przez Prezesa UTK, że świadectwo bezpieczeństwa nie może zostać przeniesione na inny podmiot, skoro w niniejszej sprawie nie chodzi o przeniesienie świadectwa na inny podmiot, tylko o przekształcenie spółki z o.o. w spółkę akcyjną co stanowi zachowanie tożsamości podmiotowej, jest niezasadny z uwagi na to, że w chwili rozpoczęcia przez powoda eksploatacji bocznicy, już istniał stan bezprawności, bowiem strona powodowa kontynuowała bezprawne zachowanie swojego poprzednika prawnego (...) sp. z o.o. w K., która zdecydowała się rozpocząć użytkowanie bocznicy kolejowej mimo braku świadectwa bezpieczeństwa. Na marginesie wskazać należy, że za zasadne Sąd uznaje stanowisko powoda w zakresie, w jakim kwestionuje on pogląd Prezesa UTK, o wyłączeniu możliwości sukcesji uprawnień, wynikających ze świadectwa bezpieczeństwa dla użytkownika bocznicy kolejowej, przez następców prawnych podmiotów, które uzyskały tego rodzaju dokument. Należy odnotować, że stanowisko prezentowane przez pozwanego w niniejszej sprawie pozostaje w sprzeczności z poglądem przyjmowanym przez organ regulacyjny w przeszłości (zob. np. decyzja Prezesa UTK z 28 listopada 2014 r., znak (...), zaskarżona w sprawie o sygn. akt XVII AmK 6/15). Stosownie do treści art. art. 553 spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki spółki przekształcanej(§1) Spółka przekształcona pozostaje podmiotem w szczególności zezwoleń, koncesji oraz ulg, które zostały przyznane spółce przed jej przekształceniem, chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji albo ulgi stanowi inaczej (§2). W odniesieniu do przekształcenia spółki, przywołany przepis wprowadza do polskiego porządku prawnego zasadę sukcesji generalnej, przy czym sukcesja ta obejmuje, między innymi, uprawnienia i obowiązki wynikające ze stosunków o charakterze administracyjnoprawnym. Wyliczenie aktów administracyjnych zawarte w § 2 ma charakter jedynie przykładowy, na co wskazuje użycie przez ustawodawcę sformułowania „w szczególności”. Oznacza to, że sukcesja uniwersalna w zakresie stosunków za zakresu prawa administracyjnego dotyczy także innych uprawnień lub obowiązków niż te, które wynikają z zezwoleń, koncesji albo ulg. Co istotne, ewentualne wyłączenie sukcesji generalnej w obrębie praw i obowiązków administracyjnoprawnych spółki przekształconej możliwe jest tylko wówczas, gdy wynika to z wyraźnego przepisu ustawy, bądź z treści decyzji o przyznaniu zezwolenia, koncesji, ulgi itd.

Odnosząc powyższe do okoliczności analizowanego przypadku należy stwierdzić, że przepisy ustawy o transporcie kolejowym nie przewidują żadnych szczególnych unormowań, które wyłączałyby możliwość przejścia ze Spółki (...) sp. z o.o. w K. na powodową Spółkę uprawnień i obowiązków związanych ze świadectwem bezpieczeństwa dla użytkownika bocznicy kolejowej. Zarzuty w tym zakresie nie mogą jednak skutkować zmianą zaskarżonej decyzji z uwagi na to, że poprzednik prawny powoda nie dysponował świadectwem bezpieczeństwa, co omówiono powyżej.

Odnośnie do zarzutu dotyczącego naruszenia art. 8 k.p.a. to wskazać należy, że Sąd Okręgowy podziela utrwalone w judykaturze stanowisko, iż zasadniczo zarzuty dotyczące naruszenia przepisów procedury administracyjnej są nieskuteczne przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów, ponieważ Sąd ten nie może ograniczyć sprawy wynikającej z odwołania od decyzji Prezesa Urzędu tylko do funkcji sprawdzającej prawidłowość postępowania administracyjnego, które poprzedza postępowania sądowe. Celem postępowania nie jest przeprowadzenie kontroli postępowania administracyjnego, ale merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy, której przedmiotem jest spór między stronami powstający dopiero po wydaniu decyzji przez Prezesa Urzędu. Postępowanie sądowe przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów jest postępowaniem kontradyktoryjnym, w którym uwzględnia się materiał dowodowy zebrany w postępowaniu administracyjnym, co nie pozbawia jednak stron możliwości zgłoszenia nowych twierdzeń faktycznych i nowych dowodów, według zasad obowiązujących w postępowaniu odrębnym w sprawach gospodarczych. Sąd antymonopolowy jest sądem cywilnym i prowadzi sprawę cywilną, wszczętą w wyniku wniesienia odwołania od decyzji Prezesa Urzędu, w tym wypadku Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, według reguł kontradyktoryjnego postępowania cywilnego, a nie sądem legalności decyzji administracyjnej, jak to czynią sądy administracyjne w postępowaniu sądowo-administracyjnym. Tylko takie odczytanie relacji pomiędzy postępowaniem administracyjnym i postępowaniem sądowym może uzasadniać dokonany przez racjonalnego ustawodawcę wybór między drogą postępowania cywilnego i drogą postępowania sądowo-administracyjnego dla wyjaśnienia istoty sprawy (por. np.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 1991 r., sygn. akt III CRN 120/91; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 października 1998 r., sygn. akt I CKN 265/98; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 sierpnia 1999 r., sygn. akt I CKN 351/99; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 2001 r., sygn. akt I CKN 1036/98; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 września 2005 r., sygn. akt III SZP 2/05). Sąd Okręgowy uznaje, że nawet gdyby przyjąć, że w postępowaniu administracyjnym doszło do uchybień proceduralnych, to zarzuty w tym zakresie nie mogą być skuteczne, o ile uchybienia te mogą być sanowane w toku postępowania sądowego mającego na celu merytoryczne rozstrzygnięcie sporu, bowiem tutejszy Sąd zobowiązany jest do wszechstronnego zbadania wszystkich istotnych okoliczności sprawy, przy uwzględnieniu zasad rozkładu ciężaru dowodu i obowiązku stron w postępowaniu dowodowym.

Przenosząc to na grunt tej sprawy wskazać należy, że w sprawie niniejszej rozstrzygana jest kwestia niewywiązania się przez powoda z ustawowego obowiązku i fakt ewentualnych zaniedbań organu nie może być powodem legalizacji tego rodzaju zachowania przedsiębiorcy. Przepisy ustawy o transporcie kolejowym jasno i precyzyjnie określają, jakie dokumenty są konieczne, aby rozpocząć działalność w zakresie użytkowania bocznicy kolejowej, nie czyniąc w tym przedmiocie żadnych wyjątków. Zatem prowadzenie działalności bez legitymowania się wymaganymi dokumentami jest niedopuszczalne w każdych okolicznościach. Natomiast, jeżeli powód uważał, że organ w sposób nieuprawniony proceduje lub nie wydaje mu w terminie oczekiwanych decyzji, to winien skorzystać z przysługujących mu instrumentów prawnych, mających na celu wyegzekwowanie terminowego i prawidłowego działania organu, a nie w sposób nielegalny rozpoczynać eksploatację bocznicy, co zawsze wiąże się z co najmniej potencjalnym ryzykiem zagrożenia dla życia i zdrowia ludzi oraz spowodowania szkód w mieniu.

Sąd nie podzielił zarzutu naruszenia art. 66 ust. 2a utk poprzez nieskorzystanie z instytucji odstąpienia od wymierzenia kary, gdyż skutki naruszenia przez przedsiębiorcę przepisu prawa zostały przez powoda usunięte niezwłocznie.

Stosownie zaś do treści art. 66 ust. 2 utk, za naruszanie przez przedsiębiorcę każdego z przepisów ust. 1 Prezes UTK nakłada, w drodze decyzji, karę pieniężną w wysokości do 2% rocznego przychodu przedsiębiorcy, osiągniętego w poprzednim roku kalendarzowym, z zastrzeżeniem ust. 2a. Zgodnie z tym ostatnim przepisem, organ może odstąpić od nałożenia kary, jeżeli skutki naruszenia przez przedsiębiorcę przepisu ust. 1 zostały przez niego usunięte niezwłocznie. Użycie przez ustawodawcę w art. 66 utk sformułowań: „podlega karze pieniężnej” oraz „Prezes UTK nakłada karę pieniężną” wskazuje na obowiązek organu, a nie uprawnienie, nałożenia kary w razie stwierdzenia zaistnienia okoliczności uzasadniających jej wymierzenie. Przewidziana w przywołanym przepisie sankcja administracyjna jest stosowana przez organ regulacyjny automatycznie, na podstawie ustawy, a jej zastosowanie nie zależy od uznania organu. Decyzja o nałożeniu kary pieniężnej ma zatem charakter tzw. decyzji związanej.

W analizowanym przypadku brak jest podstaw do odstąpienia od wymierzenia powodowi kary. Wynika to z braku możliwości usunięcia skutków stwierdzonego naruszenia. Zdaniem Sądu, prowadzenie przez powoda, w okresie prawie roku, działalności bez świadectwa bezpieczeństwa nie niosło ze sobą usuwalnego skutku, który uzasadniałby zastosowanie art. 66 ust 2a utk. Wprawdzie istnieje możliwość usunięcia samej nieprawidłowości, poprzez uzyskanie wymaganego świadectwa bezpieczeństwa - które ostatecznie powód otrzymał - jednak w żaden sposób nie da się usunąć skutków tej nieprawidłowości. W analizowanym przypadku nie ma możliwości aby przywrócić stan, w którym powód w okresie od 29 grudnia 2017 r. do 12 grudnia 2018 r. użytkowałby bocznicę kolejową, której dotyczy zaskarżona decyzja, zgodnie z wymogami przepisów prawa, a więc posiadając świadectwo bezpieczeństwa, skoro zostało ono wydane dopiero grudniu 2018 r. r. Sąd Okręgowy stoi na stanowisku, że jeżeli powód w żaden sposób nie jest w stanie usunąć skutków naruszenia, którego dopuścił się w konkretnym terminie w przeszłości, odstąpienie od wymierzenia kary byłoby naruszeniem dyspozycji przepisów ustawy o transporcie kolejowym (tak: Sąd Apelacyjny w Warszawie w uzasadnieniu wyroku z 16 października 2014 r., sygn. akt VI ACa 1913/13, System Informacji Prawnej LEX nr 1649150).

Ustalając wysokość kary pieniężnej, Prezes UTK uwzględnia zakres naruszenia przepisu, dotychczasową działalność podmiotu oraz jego możliwości finansowe (art. 66 ust. 2b utk).

W odniesieniu do zakresu naruszenia wskazać należy, że celem wydawania świadectwa bezpieczeństwa, jest utrzymanie jak najwyższego poziomu bezpieczeństwa ruchu kolejowego (tu na bocznicy). Brak dokumentu uprawniającego może świadczyć bowiem nie tylko o tym, że przedsiębiorca uchybił formalnym wymogom niezbędnym do rozpoczęcia eksploatacji bocznicy, ale także o tym, że nie spełnia on wymogów bezpiecznego prowadzenia ruchu kolejowego, a tym samym prowadzenie przez niego działalności związanej z eksploatacją bocznicy może stanowić zagrożenie dla życia i zdrowia ludzi lub uszkodzenia mienia. Zdaniem Sądu, już sam fakt użytkowania przez powoda bocznicy kolejowej z pełną świadomością braku legitymującego do tego dokumentu, a więc z jawnym pogwałceniem obowiązujących norm prawnych, należy ocenić w kategoriach znaczącego naruszenia obowiązku ustawowego.

Ponadto Prezes UTK trafnie uwzględnił jako okoliczność obciążającą czas trwania naruszenia będącego przedmiotem niniejszego postępowania administracyjnego, który wyniósł ponad 11 miesięcy i znaczną intensywność użytkowania bocznicy (średnio 165 wagonów dziennie oraz średnio 126 przejazdów w miesiącu).

Jako okoliczność łagodzącą trafnie uwzględniono to, że naruszenie nie miało wpływu na zwiększenie wpływów finansowych Strony, co oznacza, że u podstaw naruszenia nie legła chęć uzyskania korzyści majątkowej.

Oceniając dotychczasową działalność powoda pozwany prawidłowo ustalił, że Strona nie była dotychczas karana finansowo przez Prezesa UTK i uznał, że jest to więc kluczowy czynnik przemawiający za zmniejszeniem wysokości kary pieniężnej wymierzonej za przedmiotowe naruszenie.

Ponadto za okoliczności wpływające na obniżenie wymiaru kary trafnie uznano fakt aktywnego udziału powoda w postępowaniu administracyjnym, objawiający się terminowym przedkładaniem stosownych dokumentów i wyjaśnień, ostatecznego uzyskania przez (...) S.A. świadectwa bezpieczeństwa i okoliczności podniesione przez (...) S.A. w pismach z 22 listopada 2019 r. oraz z 12 grudnia 2019 r., w zakresie w jakim dotyczą one całokształtu czynności zmierzających do uzyskania świadectwa bezpieczeństwa - w tym również czynności podejmowanych przez podmiot w poprzedniej formule prawnej, tj. (...) sp. z o.o. Prezes UTK trafnie uznał, że za obniżeniem kary przemawia bowiem fakt, iż użytkownik bocznicy miał świadomość spoczywającego na nim obowiązku uzyskania świadectwa bezpieczeństwa i podejmował starania zmierzające do uzyskania stanu, w którym użytkowanie bocznicy odbywałoby się zgodnie z prawem.

Oceniając możliwości finansowe strony pozwany uwzględnił roczny przychód powoda osiągnięty w roku kalendarzowym 2019, który wyniósł(...) zł.

Prezes UTK, zdecydował się wymierzyć karę w kwocie znacząco niższej od maksymalnie dopuszczalnej ustawą o transporcie kolejowym. Biorąc pod uwagę rodzaj naruszonego przepisu, przedstawiony zakres naruszenia, dotychczasową działalność i możliwości finansowe Spółki, Prezes UTK nałożył na Stronę postępowania karę pieniężną w wysokości 40 798,58 zł. Wymierzona kara pieniężna stanowi zatem (...) kary maksymalnej, która stosownie do art. 66 ust. 2 u.t.k. mogłaby wynieść (...)zł. Wysokość kary przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności tej sprawy nie wzbudza zastrzeżeń i nie była zresztą kwestionowana przez powoda.

W świetle powyższych ustaleń, zarzuty i twierdzenia odwołania, pomimo iż w pewnym zakresie są trafne, to jednak nie pozwalają na przyjęcie ostatecznej oceny niniejszej sprawy w sposób odmienny, od przyjętego przez organ regulacyjny. Sąd Okręgowy w pełni podziela zatem ocenę Prezesa UTK, zarówno co do zasadności wymierzenia powodowi kary pieniężnej, jak i jej wysokości. Z tych wszystkich względów, na podstawie art. 479 ⁷⁵ § 1 k.p.c., Sąd oddalił odwołanie, o czym orzeczono w punkcie 1 sentencji wyroku.

O kosztach postępowania rozstrzygnięto, zgodnie z wyrażoną w art. 98 § 1 k.p.c., zasadą odpowiedzialności za wynik procesu przyjmując, że na koszty należne Prezesowi UTK złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w wysokości 1.440 zł, ustalone na podstawie § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych w związku z § 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 3 października 2016 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

SSO Ewa Malinowska