Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 lutego 2019 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie – XVII Wydział, Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w składzie:

Przewodniczący – SSO Bogdan Gierzyński

Protokolant: sekretarz sądowy Wioleta Donoch

po rozpoznaniu w dniu 11 lutego 2019 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko Prezesowi Urzędu Transportu Kolejowego

o nałożenie kary pieniężnej

od decyzji Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego z dnia 2 października 2016 r., znak (...)

1.  uchyla zaskarżoną decyzję;

2.  zasądza od Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego na rzecz (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 1.540 zł ( jeden tysiąc pięćset czterdzieści złotych) tytułem kosztów postępowania.

SSO Bogdan Gierzyński

Sygn. akt XVII AmK 7/17

UZASADNIENIE

Prezes Urzędu Transportu Kolejowego decyzją z dnia 2 października 2016 r., znak: (...), na podstawie art. 104 § 1 ustawy z 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 23, z późn. zm.) oraz art. 13 ust. 1 pkt 8, art. 14 ust. 4, art. 66 ust. 2 w zw. z art. 66 ust. 1 pkt 3 lit. a i art. 18 ust. 1 pkt 3 ustawy z 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 1297, z późn. zm.), po przeprowadzeniu wszczętego z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie nałożenia kary pieniężnej za eksploatację bocznicy kolejowej Zakład (...), która odgałęzia się w stacji S. od toru nr(...) rozjazdem nr (...) w km 0,839 linii kolejowej nr (...) S. - T., bez dokumentu uprawniającego, tj. świadectwa bezpieczeństwa użytkownika bocznicy kolejowej, nałożył na (...) S.A. z siedzibą w W. karę pieniężną w wysokości 1.263,95 zł (słownie: tysiąc dwieście sześćdziesiąt trzy złote i dziewięćdziesiąt pięć groszy) za prowadzenie w okresie od 2 listopada 2007 r. do 15 grudnia 2013 r. działalności bez wymaganego dokumentu uprawniającego, tj. świadectwa bezpieczeństwa użytkownika bocznicy kolejowej Zakład (...), która odgałęzia się w stacji S. od toru nr (...) rozjazdem nr (...) w km 0,839 linii kolejowej nr (...) S. - T..

Od powyższej decyzji odwołanie złożył (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. zaskarżając ją w całości.

Odwołujący wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i umorzenie przedmiotowego postępowania administracyjnego prowadzonego w przedmiocie nałożenia na Skarżącą kary pieniężnej, w przypadku przekazania odwołania wraz z aktami sprawy do Sądu Okręgowego odwołujący wniósł o:

1) zmianę zaskarżonej decyzji w całości i umorzenie postępowania przed Prezesem Urzędu Transportu Kolejowego ze względu na jego bezprzedmiotowość przy jednoczesnym zasądzeniu od Strony kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

ewentualnie o:

2) uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Prezesowi Urzędu Transportu Kolejowego,

a w każdym przypadku o:

3) wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji do czasu rozstrzygnięcia sprawy na podstawie art. 47974 k.p.c.

Z ostrożności procesowej, w przypadku uznania przez Sąd, że Skarżąca zobowiązana była uzyskać świadectwo bezpieczeństwa w celu eksploatacji bocznicy kolejowej, na podstawie art. 47975 §2 k.p.c. wniósł o uwzględnienie odwołania i zmianę zaskarżonej decyzji poprzez odstąpienie od wymierzenia kary pieniężnej, albowiem Skarżąca usunęła skutki naruszenia jeszcze przed przeprowadzeniem kontroli przez Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego oraz przed wszczęciem postępowania administracyjnego.

Odwołujący zarzucił zaskarżonej decyzji naruszenie:

1) art. 104 § 1 k.p.a. oraz art. 13 ust. 1 pkt 8, art. 14 ust. 4, art. 66 ust. 2 w zw. z art. 66 ust. 1 pkt 3 lit. a u.t.k. poprzez ich błędne zastosowanie i nałożenie na Skarżącą kary pieniężnej w wysokości 1 263,95 zł (słownie: tysiąc dwieście sześćdziesiąt trzy złote i dziewięćdziesiąt pięć groszy) za prowadzenie w okresie od 2 listopada 2007 r. do 15 grudnia 2013 r. działalności bez wymaganego dokumentu uprawniającego, tj. świadectwa bezpieczeństwa użytkownika bocznicy kolejowej Zakład (...), która odgałęzia się w stacji S. od toru nr (...) rozjazdem nr (...) w km 0,839 linii kolejowej nr (...) S. - T..

2) art. 18 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 18 ust. 1 pkt 3 u.t.k. poprzez ich błędną wykładnię i przyjęcie, że przewoźnik kolejowy posiadający ważny certyfikat bezpieczeństwa, jednocześnie użytkujący bocznicę kolejową, zobowiązany jest do uzyskania świadectwa bezpieczeństwa w celu użytkowania tej bocznicy;

3) z ostrożności procesowej - art. 66 ust. 2a u.t.k. poprzez jego niezastosowanie i nie odstąpienie od wymierzenia kary pieniężnej mimo, że Skarżąca usunęła skutki naruszenia jeszcze przed przeprowadzeniem kontroli przez Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego oraz wszczęciem postępowania administracyjnego.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany Prezes Urzędu Transportu Kolejowego wniósł:

1) na podstawie art. 47975 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (tekst jednolity: Dz. U. z 2016 r. poz. 1822 z późn. zm.) o oddalenie w całości odwołania Powoda od decyzji Pozwanego z 2 października 2016 r. nr (...) nakładającej karę pieniężną w wysokości 1 263,95 zł za prowadzenie w okresie od 2 listopada 2007 r. do 15 grudnia 2013 r. działalności bez wymaganego dokumentu uprawniającego, tj. świadectwa bezpieczeństwa użytkownika bocznicy kolejowej Zakład (...), która odgałęzia się w stacji S. od toru nr (...) rozjazdem nr (...) w km 0,839 linii kolejowej nr (...) S. - T.;

2) o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów z dokumentów — poszczególnych pism składających się na akta administracyjne sprawy a przekazanych do Sądu Okręgowego Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz z dokumentów załączonych do odpowiedzi na odwołanie, tj.

- Pismo z dnia 12 stycznia 2015 r. — w aktach sprawy — na okoliczność zawiadomienia o wszczęciu postępowania w sprawie nałożenia kary pieniężnej.

- Pismo Powoda z dnia 28 stycznia 2015 r. — w aktach sprawy — na okoliczność przedstawienia stanowiska w sprawie.

- Pismo Porwanego z 8 maja 2015 r. — w aktach sprawy — na okoliczność wezwania Powoda do przedłożenia wyjaśnień w sprawie.

- Pismo Powoda z dnia 22 maja 2015 r. — w aktach sprawy — na okoliczność wskazania, iż Powód eksploatował przedmiotową bocznice kolejową od 1 października 2001 r.

- protokół kontroli z 26 października o sygnaturze: (...) oraz wystąpienie pokontrolne z24 listopada 2015 r. o sygnaturze: (...) — w aktach sprawy — na okoliczność eksploatowania przez Powoda bocznicy kolejowej bez świadectwa bezpieczeństwa użytkownika bocznicy kolejowej.

- pismo z 30 marca 2016 r. — w aktach sprawy — na okoliczność — przedłożenia przez Powoda zeznanie podatkowe o wysokości dochodu (straty) osiągniętego w roku podatkowym 2015 (CIT-8).

- pismo z 6 kwietnia 2016 r. — w aktach sprawy — na okoliczność załączenia do akt dodatkowego materiału dowodowego oraz pouczenia o przysługujących uprawnieniach.

- zaskarżona decyzja - w aktach sprawy - na okoliczność wydania decyzji oraz nałożenia kary pieniężnej na Powoda.

- potwierdzenie odbioru - w aktach sprawy — na okoliczność doręczenia zaskarżonej decyzji Powodowi.

- nowy certyfikat bezpieczeństwa cześć A Z 9 kwietnia 2009 r. nr PL (...);

- przedłużony certyfikat bezpieczeństwa część A z 9 kwietnia 2014 r. nr PL (...);

- zmieniony certyfikat bezpieczeństwa część A z21 stycznia 2016 r. nr PL (...);

- nowy certyfikat bezpieczeństwa część B z 9 lutego 2010 r. nr PL (...);

- zmieniony certyfikat bezpieczeństwa część B z 28 maja 2014 r. nr PL (...);

- przedłużony certyfikat bezpieczeństwa część B z 25 sierpnia 2014 r. nr PL (...)

- w aktach sprawy oraz Załączone do niniejszej odpowiedzi na odwołanie — na okoliczność uzyskania przez Powoda certyfikatów bezpieczeństwa cz- A i B, ich zakresów oraz objęcia w 2016 r. certyfikatem bezpieczeństwa eksploatowanych przez Powoda bocznic kolejowych.

- decyzja Prezesa UTK z16 grudnia 2013 r. — w aktach sprawy - na okoliczność uzyskania przez Powoda świadectwa bezpieczeństwa dla bocznicy kolejowej

- pismo (...) z 30 grudnia 2014 r. nr (...);

- pismo (...) z 77 kwietnia 2015 r. nr (...) wraz z załącznikami, w tym System Zarządzania Bezpieczeństwem w (...) S.A.

— załączone do niniejszej odpowiedzi na odwołanie — na okoliczność wprowadzenia przez Powoda do systemu zarządzania bezpieczeństwem eksploatowanych bocznic kolejowych.

- Zeznanie podatkowe Powoda %a 2015 r. — w aktach sprawy — na okoliczność wysokości przychodu Powoda w 2015 r.

— na okoliczności wskazane poniżej w uzasadnieniu niniejszej odpowiedzi na odwołanie;

3) o zasądzenie od Powoda na rzecz Pozwanego kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych z uwzględnieniem nakładu pracy radcy prawnego, charakteru i stopnia zawiłości sprawy.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

(...) S.A. posiada status przewoźnika kolejowego oraz jest użytkownikiem bocznicy kolejowej Zakład (...), która odgałęzia się w stacji S. od toru nr (...) rozjazdem nr (...) w km 0,839 linii kolejowej nr 406 S. - T.. /okoliczność bezsporna/

Powód eksploatuje przedmiotową bocznicę kolejową od 1 października 2001 r. oraz, że nie prowadzi wykazu zrealizowanych obsług, z wyszczególnieniem dni podstawień i liczby wagonów na przedmiotową bocznicę, ponieważ nie wykonuje usług przewozowych dla podmiotów zewnętrznych, zaś bocznica przeznaczona jest do postoju pojazdów specjalnych, służących do utrzymania, budowy i napraw sieci trakcyjnej. /k. 87 akt adm./

Skarżąca eksploatowała bocznicę kolejową bez dokumentu uprawniającego, tj. świadectwa bezpieczeństwa użytkownika bocznicy kolejowej w okresie od 2 listopada 2007 r. do 15 grudnia 2013 r. We wskazanym okresie Skarżąca dysponowała certyfikatami bezpieczeństwa dla przewoźnika kolejowego - część A nr PL (...) oraz certyfikatem bezpieczeństwa dla przewoźnika kolejowego część B nr PL (...), wydanymi przez Prezesa UTK. /okoliczność bezsporna/

W dniu 16 grudnia 2013 r. powód uzyskał świadectwo bezpieczeństwa nr (...) dla bocznicy kolejowej Zakład (...). /k. 27 akt adm./

Pismem z 12 stycznia 2015 r. Pozwany zawiadomił o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie nałożenia kary pieniężnej. /k. 23 i nast. akt adm./

Od 7 do 26 października 2015 r., w imieniu Prezesa UTK upoważnieni inspektorzy przeprowadzili kontrolę w Spółce w zakresie przestrzegania przez użytkownika bocznicy kolejowej warunków określonych w ustawie o transporcie kolejowym i wydanych na jej podstawie rozporządzeniach wykonawczych. W wyniku przeprowadzonych czynności kontrolnych z których sporządzono protokół kontroli z 26 października o sygnaturze: (...) oraz wystąpienie pokontrolne z 24 listopada 2015 r. o sygnaturze: (...), stwierdzono min. że Strona eksploatowała bocznicę kolejową bez świadectwa bezpieczeństwa użytkownika bocznicy kolejowej. /k. 517-548 akt adm./

Powód przedłożył zeznanie podatkowe o wysokości dochodu (straty) osiągniętego w roku podatkowym 2015 (CIT-8). /k. 655-657, k. 659-665, k. 667-671, k. 673-675, k. 677-679, k. 681-683, k. 685-687, k. 689-713 akt adm./

Przychód powoda za rok 2015 wyniósł (...) zł. /k. 661 akt adm./

Za rok podatkowy 2015 Spółka osiągnęła dochód w kwocie (...) zł. /k. 661 akt adm./

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o dowody z dokumentów zgromadzonych w postępowaniu administracyjnym, które nie były przez żadną ze stron niniejszego postępowania kwestionowane.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył co następuje.

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie pomimo, że nie wszystkie zarzuty są zasadne.

Bezzasadny jest e szczególności zarzut naruszenia art. 18 ust. 1 pkt 2 w zw. z art.18 ust. 1 pkt 3 ustawy o transporcie kolejowym.

Przepis art. 18 ustawy o transporcie kolejowym ( w stanie prawnym obowiązującym w dacie wydania decyzji) stanowi, że dokumentem uprawniającym:

1) zarządcę do zarządzania infrastrukturą kolejową jest autoryzacja bezpieczeństwa;

2) przewoźnika kolejowego do:

a) uzyskania dostępu do infrastruktury kolejowej,

b) świadczenia usług trakcyjnych

- jest certyfikat bezpieczeństwa;

3) zarządcę do zarządzania infrastrukturą kolejową, o której mowa w ust. 2, przewoźnika kolejowego do wykonywania przewozów, o których mowa w ust. 3, użytkowników bocznic kolejowych do eksploatacji tych bocznic, a także przedsiębiorcę do zarządzania infrastrukturą i wykonywania przewozów w metrze jest świadectwo bezpieczeństwa;

4) maszynistę do prowadzenia pociągu lub pojazdu kolejowego są: licencja maszynisty oraz świadectwo maszynisty.

Zgodnie z ust 2 tego przepisu, z obowiązku uzyskania autoryzacji bezpieczeństwa zwolnieni są:

1) zarządcy:

a) których linie kolejowe są funkcjonalnie oddzielone od reszty systemu kolei i są:

- przeznaczone do prowadzenia pasażerskich przewozów aglomeracyjnych i wojewódzkich przewozów pasażerskich w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym lub

- wpisane do rejestru zabytków lub do inwentarza muzealiów,

b) których linie turystyczne są eksploatowane w celach wykonywania przewozów rekreacyjno-wypoczynkowych i okolicznościowych, w tym kolei wąskotorowych,

c) których linie wąskotorowe są eksploatowane w celu przewozu rzeczy;

2) zarządcy infrastruktury kolejowej, która jest wyłącznie użytkowana przez właścicieli do prowadzenia własnych przewozów towarowych (zarządcy prywatnej infrastruktury kolejowej).

W świetle powyższych przepisów wynika, że ustawodawca przewidział 5 rodzajów dokumentów uprawniających do prowadzenia określonej działalności: autoryzacja bezpieczeństwa, certyfikat bezpieczeństwa, świadectwo bezpieczeństwa, licencja maszynisty oraz świadectwo maszynisty. Żaden z wymienionych dokumentów nie zastępuje innego z nich, a z obowiązku ich posiadania zwolnione są wyłącznie podmioty określone w art. 18 ust. 2 ustawy o transporcie kolejowym, którym to wyłączeniem powód nie był objęty. Tak więc przewoźnik kolejowy, który jest równocześnie użytkownikiem bocznicy eksploatującym ją musi posiadać zarówno certyfikat bezpieczeństwa jak i świadectwo bezpieczeństwa.

Bezspornym jest, że powód uzyskał świadectwo bezpieczeństwa dla bocznicy kolejowej „Zakład (...) Sekcja Zasilania Elektroenergetycznego S. odgałęziającej się od toru nr (...) rozjazdem nr (...) w km 0,839 linii kolejowej nr (...) S.- T. dopiero decyzją Prezesa UTK z dnia 16.12.2013 r., będąc jej użytkownikiem od 2.11.2007 r.

Zgodnie z art. 66 ust. 1 pkt 3 a ustawy o transporcie kolejowym ( w stanie prawnym obowiązującym w dacie wydania decyzji) karze pieniężnej podlega zarządca, przewoźnik kolejowy lub użytkownik bocznicy kolejowej, który prowadzi działalność bez dokumentu uprawniającego, o którym mowa w art. 18.

Jak wyżej wskazano pozwany w okresie od 2.11.2007 r. do 15.12.2013 r. prowadził działalność jako użytkownik bocznicy bez dokumentu uprawniającego w postaci świadectwa bezpieczeństwa dla bocznicy kolejowej „Zakład (...) Sekcja Zasilania Elektroenergetycznego S. odgałęziającej się od toru nr (...) rozjazdem nr (...) w km 0,839 linii kolejowej nr (...) S.- T.. Brak jest w związku z tym podstaw do uznania, że został naruszony przepis art. 66 ust. 1 pkt 3 a ustawy o transporcie kolejowym.

Sformułowanie przytoczonego wyżej przepisu „karze pieniężnej podlega” oznacza, że kara ma charakter obligatoryjny i jej nałożenie jest obowiązkiem Prezesa UTK, wynikającym z art. 13 ust. 1 pkt 8 w/w ustawy.

Zważyć ponadto należało, że wymierzona kara nie przekracza wysokości określonej w art.66 ust. 2 w/w ustawy.

Na uwzględnienie zasługuje natomiast zarzut naruszenia art.66 ust. 2 a ustawy o transporcie kolejowym. W brzmieniu obowiązującym w dacie wydania zaskarżonej decyzji przepis ten stanowił, że Prezes UTK może odstąpić od nałożenia kary, o której mowa w ust. 2, jeżeli skutki naruszenia przez przedsiębiorcę przepisu ust. 1 zostały przez niego usunięte w terminie określonym w decyzji wydanej na podstawie art. 13 ust. 6. Odstąpienie od nałożenia kary miało zatem charakter uznaniowy. Przepis ten został jednak znowelizowany z dniem 30.12.2016 r. ustawą dnia 16.11.2016 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 1923) i obecnie ma on brzmienie, że Prezes UTK odstępuje od nałożenia kary, o której mowa w ust. 2, jeżeli skutki naruszenia przez przedsiębiorcę przepisu ust. 1 zostały przez niego usunięte niezwłocznie. W obecnym brzmieniu odstąpienie od nałożenia kary ma charakter obligatoryjny z chwilą zaistnienia przesłanek.

Sąd podziela stanowisko zajęte przez Sąd Najwyższy w Wyroku z dnia 2 października 2008 r. (sygn.. III SK 3/08), że skoro kara pieniężna stanowi sankcję, dolegliwość, i to znaczną, dla przedsiębiorcy, to odnoszą się do niej pewne najbardziej podstawowe zasady stosowania sankcji. W sytuacji braku w ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów materialnoprawnej normy intertemporalnej, należało, w drodze analogii iuris - przyjąć zasadę, zbieżną w zakresie stosowania kary do czynów sprzed wejścia w życie tej ustawy z unormowaniami art. 4 § 2 Kodeksu karnego i art. 2 § 1 Kodeksu wykroczeń, że stosuje się ustawę nową, chyba że dawna jest względniejsza dla sprawcy. Zarówno w obecnym jak i uprzednim brzmieniu ustawy nakładana na podstawie art. 66 ust. 1 kara miała charakter przymuszający, a więc jej celem było wymuszenie usunięcia uchybień prawa. Skoro zatem uchybienie w przedmiotowej sprawie zostało usunięte, to brak było podstaw do nakładania kary.

Mając powyższe na względzie, zaskarżoną decyzję należało uchylić (art.479 ⁷⁵ 2 k.p.c.).

O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku sporu, zasądzając na rzecz powoda koszty postępowania w tym koszty zastępstwa procesowego według norm przepisanych (art. 98 k.p.c.)