Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 04 września 2014r.

Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w składzie:

Przewodniczący: SSO Maria Witkowska

Protokolant: sekretarz sądowy Patrycja Żuk

po rozpoznaniu w dniu 04 września 2014r. w Warszawie na rozprawie

sprawy z odwołania Izby Gospodarczej (...) z siedzibą w (...)

przeciwko Prezesowi Urzędu Transportu Kolejowego

z udziałem zainteresowanych:

(...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W.

Fundacji (...) z siedzibą w W.

o zatwierdzenie stawek jednostkowych

na skutek odwołania Izby Gospodarczej (...)z siedzibą w (...) od Decyzji Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego z dnia 24 sierpnia 2012 roku Nr (...)

1)  uchyla zaskarżoną Decyzję;

2)  zasądza od Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego na rzecz Izby Gospodarczej (...) z siedzibą w (...) kwotę 410 zł (czterysta dziesięć złotych ) tytułem kosztów procesu;

3)  zasądza od (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. na rzecz Izby Gospodarczej (...)z siedzibą w (...)kwotę 410 zł (czterysta dziesięć złotych ) tytułem kosztów procesu.

Sygn. akt XVII AmK 11/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 24 sierpnia 2012 roku Nr (...) pozwany – Prezes Urzędu Transportu Kolejowego na podstawie art. 33 ust. 8 w związku z art. 13 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 marca 2003r. o transporcie kolejowym (Dz. U. z 2007r. Nr 16, poz. 94 z późn. zm.) i § 16 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 27 lutego 2009r. w sprawie warunków dostępu i korzystania z infrastruktury kolejowej (Dz.U. Nr 35, poz. 274) oraz art. 104 § 1 kpa i w nawiązaniu do wniosku z dnia 10 maja 2012r. w sprawie zatwierdzenia stawek jednostkowych opłat za korzystanie z infrastruktury kolejowej, złożonego przez (...) S.A. z siedzibą w W., zatwierdził stawki jednostkowe opłaty podstawowej za minimalny dostęp do infrastruktury kolejowej i za dostęp na sieci kolejowej do urządzeń związanych z obsługą pociągów oraz opłat dodatkowych, o których mowa w art. 33 ust. 2-6 i ust. 11, art. 34 ustawy oraz przepisach wydanych na podstawie art. 35 ustawy o transporcie kolejowym, zarządcy infrastruktury kolejowej (...) S.A. na rozkład jazdy pociągów (...) obowiązujący od dnia 09 grudnia 2012r., wyszczególnione w załącznikach do niniejszej Decyzji.

Odwołanie od niniejszej Decyzji złożył powód – Izba Gospodarcza (...) z siedzibą w (...), zaskarżając Decyzję w całości i zarzucając jej:

1) naruszenie art. 33 ust. 2, 8 Ustawy z dnia 28 marca 2003r. o transporcie kolejowym (t.j. Dz. U. z 2007r. Nr 16, poz 94 z późn. zm.) oraz § 7,17 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 27 lutego 2009 r. w sprawie warunków dostępu i korzystania z infrastruktury kolejowej (Dz. U. z 2009r. Nr 35, poz. 274), poprzez zatwierdzenie stawek jednostkowych opłaty podstawowej za dostęp do infrastruktury kolejowej sprzecznych z zasadami określonymi w Ustawie, tj. skalkulowanych bez wyraźnego wyspecyfikowania i rozdzielenia kosztów będących podstawą kalkulacji stawek za korzystanie z infrastruktury kolejowej, a w szczególności bez wskazania w jakim zakresie koszty te są związane z realizacją przewozów pasażerskich, a w jakim zakresie z realizacją przewozów towarowych, a także nieprawidłowe zaliczenie w poczet kosztów wydatków, które zgodnie z przywołanymi przepisami nie mogą być podstawą kalkulacji stawek,

2) naruszenie art. 9, 10 oraz art. 73 ust. 1 k.p.a. poprzez niezapewnienie Stronom, w tym Skarżącemu, czynnego udziału w każdym stadium postępowania i uniemożliwienie wypowiedzenia się przed wydaniem decyzji, co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań, w szczególności poprzez brak przekazania (udostępnienia) Stronom postępowania, w tym Skarżącemu, całości treści Opinii niezależnego biegłego rewidenta wraz z raportem, a jedynie udostępnienie wersji „do publicznej prezentacji”;

3) naruszenie art. 107 § 1 i 3 oraz 109 K.p.a. poprzez nieudostępnienie Stronom, w tym Skarżącemu istotnych części uzasadnienia wydanej decyzji, co uniemożliwia weryfikację jej poprawności i skuteczną ochronę praw uczestników postępowania.

4) § 16 ust.1 pkt 2 i ust.3 oraz § 19 pkt 2, 14) rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 27 lutego 2009 r. w sprawie warunków dostępu i korzystania z infrastruktury kolejowej w zw. z art. 33 ust. 8 ustawy o transporcie kolejowymi i § 17 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 27 lutego 2009 r. w sprawie warunków dostępu i korzystania z
infrastruktury kolejowej, poprzez przyjęcie, iż stawki jednostkowe opłaty podstawowej oraz opłat dodatkowych na rozkład jazdy pociągów (...) zostały skalkulowane w sposób nienaruszający zasady, o których mowa w art. 33 ust.2-6 i art. 34 ustawy o transporcie kolejowym z dnia 28 marca 2003 oraz w przepisach wydanych na podstawie art. 35 ww. ustawy i będące tego konsekwencją ich zatwierdzenie, mimo naruszenia przez (...) zasady przejrzystości i przewidywalności w zakresie ustalania stawek opłat za udostępnienie infrastruktury kolejowej.

5) § 16 ust. 4 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 27 lutego 2009 r. w sprawie warunków dostępu i korzystania z infrastruktury kolejowej w zw. z art. 33 ust. 8 ustawy o transporcie kolejowym i § 17 pkt 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 27 lutego 2009 r. w sprawie warunków dostępu i korzystania z infrastruktury kolejowej, poprzez przyjęcie, iż stawki jednostkowe opłaty podstawowej oraz opłat dodatkowych na rozkład jazdy pociągów (...) zostały skalkulowane w sposób nienaruszający zasad, o których mowa w art. 33 ust.2-6 i art. 34 ustawy o transporcie kolejowym z dnia
28 marca 2003 oraz w przepisach wydanych na podstawie art. 35 ww. ustawy
i będące tego konsekwencją ich zatwierdzenie, mimo naruszenia przez (...)
(...) zasady, zgodnie z którą stawki opłat powinny być
skalkulowane w sposób zapewniający ochronę przed nieuzasadnionym
wzrostem dotychczasowego poziomu opłat za korzystanie z infrastruktury
kolejowej.

W oparciu o powyższe powód wniósł o uchylenie zaskarżonej Decyzji w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia Prezesowi Urzędu Transportu Kolejowego. Jednocześnie powód wniósł o wstrzymanie wykonania Decyzji do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia niniejszej sprawy i o dopuszczenie dowodów wskazanych w uzasadnieniu odwołania na okoliczności wskazane w treści odwołania.

W toku postępowania Izba Gospodarcza (...) z siedzibą w (...) powołała się na wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 30 maja 2013r. w sprawie C-512/10, jako mający znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, wskazując jednocześnie, iż jest to nowa okoliczność, która nie mogła zostać podniesiona na wcześniejszym etapie postępowania.

Prezes Urzędu Transportu Kolejowego złożył odpowiedź na odwołanie, wnosząc w niej o oddalenie odwołania w całości i zasądzenie od powoda na rzecz Prezesa UTK kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Odpowiedź na odwołanie złożył także zainteresowany (...) S.A. z siedzibą w W., wnosząc w niej o oddalenie odwołania w całości i zasądzenie od powoda na rzecz tego zainteresowanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Stanowisko w sprawie przedstawił również zainteresowany Fundacja (...) z siedzibą w W..

Rozpoznając odwołanie Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

Wobec Decyzji Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego Nr (...)z dnia 10 kwietnia 2012 r. odmawiającej zatwierdzenia stawek jednostkowych opłat przedłożonych przez (...) S.A. we wniosku z dnia 08 marca 2012r., Spółka wystąpiła ponownie w dniu 10 maja 2012 r. o zatwierdzenie zmienionych stawek jednostkowych opłat za korzystanie z zarządzanej przez nią infrastruktury kolejowej na rozkład jazdy pociągów („rjp”) (...) obowiązujący od dnia 09 grudnia 2012 r. (k. 1-4 akt adm.).

Zarządca infrastruktury kolejowej (...) S.A. przedłożył projekt stawek jednostkowych opłaty podstawowej i opłat dodatkowych, w którym zawarł zasady zwiększania stawek, a także zasady przyznawania ulg w opłacie, załączając m.in. wykaz zarządzanych linii kolejowych z przyporządkowaniem im stawek dla pociągów (k. 5-37 akt adm.). Umożliwił także przewoźnikom kolejowym zapoznanie się z projektem stawek jednostkowych opłat i wykazem linii kolejowych.

Uwagi do przedłożonego projektu stawek jednostkowych opłat na rjp (...) przesłali do UTK następujący przewoźnicy oraz organizacje społeczne zrzeszające przewoźników: (...) Sp. z o.o. (k. 109-111 akt adm.), (...) S.A. (k. 113-115 akt adm.), (...) Sp. z o.o. (k. 103 akt adm.), (...) Sp. z o.o. (k. 89-90 akt adm.), Izba Gospodarcza (...) (k.243-245 akt adm.), (...) sp. z o.o. (k. 147-148 akt adm.), (...) S.A. (k. 45-47 akt adm.), (...) SPÓŁKA AKCYJNA (k. 141-142 akt adm.), Związek (...) (k. 95-101 akt adm.).

Zarządca skalkulował stawki jednostkowe:

- opłaty podstawowej za minimalny dostęp do infrastruktury kolejowej, obejmującej usługi określone w części I ust. 1 Załącznika do ustawy o transporcie kolejowym, o których mowa w art. 33 ust. 3 a pkt l ww. ustawy,

- opłaty podstawowej za dostęp do urządzeń związanych z obsługą pociągów, obejmującej usługi określone w części I ust. 2 Załącznika do ustawy o transporcie kolejowym, o których mowa w art. 33 ust. 3 a pkt 2 ww. ustawy,

- opłat dodatkowych za usługi, które mogą być świadczone na rzecz przewoźników kolejowych, wymienione w cz. II Załącznika do ustawy o transporcie kolejowym, o których mowa w art. 33 ust. 11 ww. ustawy.

Do kalkulacji stawek jednostkowych opłat za minimalny dostęp do infrastruktury, Zarządca przyjął:

- koszty bezpośrednie, które obejmują koszty: utrzymania, prowadzenia ruchu kolejowego, amortyzacji,

- koszty pośrednie działalności,

- koszty finansowe,

- pracę eksploatacyjną określoną dla poszczególnych kategorii linii i rodzajów pociągów.

Zarządca przedstawił stawki jednostkowe opłaty podstawowej za minimalny dostęp do infrastruktury kolejowej zróżnicowane całkowitą masą brutto pociągu, dla 4 kategorii linii dla pociągów pasażerskich i dla 3 kategorii linii dla pociągów towarowych, na których nie są dostępne urządzenia sieci trakcyjnej oraz dla 5 kategorii linii po których odbywać się będzie ruch pociągów pasażerskich i towarowych, na których są dostępne urządzenia sieci trakcyjnej. Przy czym stawka rośnie wraz ze wzrostem masy brutto pociągu. Zarządca przyjął identyczne jak dla obowiązującego na rjp (...) przedziały mas brutto pociągów.

Odnosząc się do stawek jednostkowych opłat za usługi związane z obsługą pociągów, wymienione w części I ust. 2 Załącznika do ustawy o transporcie kolejowym oraz stawek jednostkowych za usługi dodatkowe i pomocnicze, wymienione w części II Załącznika do ww. ustawy, Zarządca określił je na podstawie indywidualnej kalkulacji.

Zarządca ustalając stawki jednostkowe opłaty podstawowej pomniejszył wysokość planowanych kosztów udostępniania infrastruktury kolejowej przewoźnikom kolejowym o przewidywaną dotację na remonty i utrzymanie infrastruktury kolejowej pochodzącą z budżetu państwa oraz o przewidywane środki pochodzące z (...).

Prezes UTK pismem z dnia 14 maja 2012 r. zawiadomił (...) S.A. o wszczęciu postępowania administracyjnego w sprawie zatwierdzenia stawek jednostkowych opłat za korzystanie z infrastruktury kolejowej zarządzanej przez (...) na rozkład jazdy pociągów (...) (k. 39 akt adm.).

W toku postępowania Prezes UTK zasięgnął opinii biegłego rewidenta w sprawie zasadności przyjętego przez Spółkę we wniosku z dnia 10 maja 2012 r. wzrostu stawek jednostkowych. „Opinia niezależnego biegłego rewidenta” została sporządzona na zamówienie organu wraz z Raportem z weryfikacji zasadności przyjętego przez zarządcę infrastruktury kolejowej (...) S.A. wzrostu stawek jednostkowych opłat dla rozkładu jazdy (...), w wersji pełnej oraz do publicznej prezentacji (k. 177- 218 akt adm.).

W trakcie prowadzonego postępowania administracyjnego Prezes UTK wydał też postanowienia dopuszczające do udziału w postępowaniu w charakterze stron Izbę Gospodarczą (...) (k. 77-80 akt adm.) oraz Fundację (...) (k. 219-224 akt adm.).

Izba Gospodarcza (...) wyraziła przy piśmie z dnia 03 sierpnia 2012r. swoje stanowisko w sprawie oraz wniosła o udostępnienie całości „Raportu” (k. 243-245 akt adm.). Na powyższe otrzymała odpowiedź przy piśmie z dnia 13 sierpnia 2012 r. (k. 247-248 akt adm.).

Pismem z dnia 14 sierpnia 2012 r. Prezes UTK zawiadomił Strony o przysługujących uprawnieniach odnośnie składania oświadczeń i stanowisk, jak również wypowiadania się co do materiałów zgromadzonych w postępowaniu. Prezes UTK zwrócił się o wyrażenie stanowiska w terminie 3 dni od dnia otrzymania zawiadomienia (k. 253-255 akt adm.).

Związek (...) w piśmie z dnia 9 sierpnia 2012r. (k. 263-264 akt adm.) wyraził swoje zastrzeżenia do Raportu z weryfikacji zasadności przyjętego przez zarządcę infrastruktury kolejowej (...) S.A. wzrostu stawek jednostkowych opłat dla rozkładu jazdy (...). Na pismo z dnia 09 sierpnia 2012r. otrzymał odpowiedź Prezesa UTK w piśmie z dnia 17 sierpnia 2012r. (k.267-268 akt adm.).

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

Uzasadnione okazały się podniesione w odwołaniu zarzuty odnośnie nieprawidłowego zaliczenia w poczet kosztów wydatków, które zgodnie z przywołanym przez powoda przepisem art. 33 ust. 2 ustawy o transporcie kolejowym nie mogą być podstawą kalkulacji stawek jednostkowych opłaty podstawowej za dostęp do infrastruktury kolejowej.

W myśl art. 33 ust. 2 ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz.1594 ) opłata podstawowa za korzystanie z infrastruktury kolejowej ustalana jest przy uwzględnieniu kosztów, jakie bezpośrednio poniesie zarządca jako rezultat wykonywania przez przewoźnika kolejowego przewozów pociągami. Ustawa ta dokonała implementacji dyrektywy 2001/14/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 lutego 2001 r. w sprawie alokacji zdolności przepustowej infrastruktury kolejowej i pobierania opłat za użytkowanie infrastruktury kolejowej oraz przyznawania świadectw bezpieczeństwa (Dz.U.UE.L.2001.75.29, Dz.U.UE-sp.07-5-404 ze zm.)

Z kolei stosownie do treści art. 33 ust. 8 ustawy o transporcie kolejowym, Prezes UTK w terminie 30 dni od dnia otrzymania stawek jednostkowych opłaty podstawowej zatwierdza je albo odmawia ich zatwierdzenia w przypadku stwierdzenia niezgodności z zasadami, o których mowa w art. 33 ust. 2-6, art. 34 oraz przepisami wydanymi na podstawie art. 35 w. wym. ustawy.

Zgodnie natomiast z § 17 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 27 lutego 2009 r. w sprawie warunków dostępu i korzystania z infrastruktury kolejowej (Dz.U. z 2009 r. Nr. 35 poz. 274) Prezes UTK odmawia zatwierdzenia przedłożonego projektu stawek jednostkowych opłaty podstawowej tylko wtedy gdy został on sporządzony z naruszeniem przepisów, o których mowa w art. 33 ust. 8 ustawy o transporcie kolejowym.

Prezes UTK w uzasadnieniu zaskarżonej Decyzji wskazał, iż przedłożony projekt stawek jednostkowych opłat sprawdzono pod względem zgodności z zasadami, o których mowa w art. 33 ust. 2-6 ustawy o transporcie kolejowym, w tym sprawdzono sposób kalkulacji stawek jednostkowych opłaty podstawowej za minimalny dostęp do infrastruktury na podstawie przyjętych do kalkulacji zaplanowanych kosztów i pracy eksploatacyjnej, o których mowa w § 8 ust. 1 rozporządzenia oraz sposób określenia stawek jednostkowych opłaty podstawowej za dostęp do urządzeń związanych z obsługą pociągów i opłat dodatkowych, o których mowa w § 12 rozporządzenia, nie badając dokumentów źródłowych.

W dalszej części uzasadnienia Decyzji Prezes UTK wskazał, że zarządca do kalkulacji stawek jednostkowych opłat za minimalny dostęp do infrastruktury przyjął na podstawie § 8 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 2009 r.

1) koszty bezpośrednie, które obejmują koszty:

- utrzymania,

- prowadzenia ruchu kolejowego,

- amortyzacji,

2) koszty pośrednie działalności,

3) koszty finansowe,

4) pracę eksploatacyjną określoną dla poszczególnych kategorii linii i rodzajów pociągów.

Z powyższego wynika, że Prezes UTK zaakceptował przedstawiony przez zarządcę (...) S.A. projekt stawek jednostkowych uznając, że jest on zgodny z obowiązującymi przepisami art. 33 ust. 2-6 ustawy o transporcie kolejowym oraz rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 27 lutego 2009 r. w sprawie warunków dostępu i korzystania z infrastruktury kolejowej, w szczególności z przepisami zawartymi w § 8 i § 12 rozporządzenia.

Rozważając zgłoszone przez powoda zarzuty Sąd miał na uwadze, że na podstawie art. 7 ust. 3 dyrektywy 2001/14/WE z dnia 26 lutego 2001r. w sprawie alokacji zdolności przepustowej infrastruktury kolejowej i pobierania opłat za użytkowanie infrastruktury kolejowej oraz przyznawania świadectw bezpieczeństwa, opłaty za minimalny pakiet dostępu i dostęp do torów w celu obsługi urządzeń zostaną ustalone po koszcie, który jest bezpośrednio ponoszony jako rezultat wykonywania przewozów pociągami, bez uszczerbku dla przepisów art. 7 ust. 4 lub 5 oraz art. 8 tej dyrektywy.

Wprawdzie art. 33 ust. 2 ustawy z dnia 28 marca 2003r. o transporcie kolejowym (Dz.U. z 2007r. Nr 16, poz. 94 j.t. z późn. zm.) stanowi adekwatnie do powołanego przepisu dyrektywy, że opłata podstawowa za korzystanie z infrastruktury kolejowej ustalana jest przy uwzględnieniu kosztów, jakie bezpośrednio poniesie zarządca tej infrastruktury jako rezultat wykonywania przewozów pociągami, jednakże § 8 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 27 lutego 2009 r. w sprawie warunków dostępu i korzystania z infrastruktury kolejowej (Dz.U. Nr 35, poz. 274) doprecyzowuje w tym względzie, że do kalkulacji stawek dla planowanej do udostępnienia infrastruktury kolejowej zarządca infrastruktury przyjmuje koszty bezpośrednie obejmujące koszty utrzymania, koszty prowadzenia ruchu kolejowego i amortyzację, a ponadto daje możliwość uwzględnienia kosztów pośrednich działalności obejmujących pozostałe uzasadnione koszty zarządcy infrastruktury, inne niż wymienione powyżej koszty, kosztów finansowych związanych z obsługą kredytów zaciągniętych przez zarządcę na rozwój i modernizację udostępnianej infrastruktury, oraz pracę eksploatacyjną określoną dla poszczególnych kategorii linii i pociągów.

Powyższe uregulowanie zawarte w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z 2009 r. dopuszczało zatem uwzględnienie – w celu określenia opłaty za minimalny pakiet dostępu i dostęp do urządzeń związanych z obsługą pociągów – kosztów, których nie można uznać za bezpośrednio ponoszone jako rezultat wykonywania przewozów pociągami zgodnie z art. 7 ust. 3 dyrektywy 2001/14/WE, jak chociażby kosztów finansowych związanych z obsługą kredytów ciążących na zarządcy.

W tym miejscu należy podnieść, że Trybunał Sprawiedliwości w wyroku z dnia 30 maja 2013 r. w sprawie C – 512/10 ze skargi Komisji Europejskiej przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej (opublik. LEX nr. 1315835) wskazał na błędną transpozycję przepisów dyrektywy 2001/14/WE do porządku krajowego i uznał za zasadny zarzut naruszenia przez Rzeczpospolitą Polską art. 7 ust. 3 dyrektywy 2001/14/WE, stwierdzając, iż określone w § 8 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 27 lutego 2009 r. w sprawie warunków dostępu i korzystania z infrastruktury kolejowej, koszty pośrednie i koszty finansowe przyjmowane do kalkulacji stawek dla planowanej do udostępnienia infrastruktury kolejowej, w oczywisty sposób nie mają żadnego bezpośredniego związku z wykonywaniem przewozów pociągami. Podobnie wymieniona w tym przepisie amortyzacja, w zakresie w jakim nie jest dokonywana na podstawie rzeczywistego zużycia infrastruktury wynikającego z ruchu kolejowego, lecz zgodnie z zasadami rachunkowości, również nie może być, w ocenie Trybunału, uznana za wynikającą bezpośrednio z wykonywania przewozów pociągami. Ponadto, jak wynika ze stanowiska Trybunału Sprawiedliwości, koszty utrzymania lub prowadzenia ruchu kolejowego wymienione w § 8 ust. 1 rozporządzenia, jako że mogą różnić się w zależności od natężenia ruchu, w zakresie w jakim obejmują koszty stałe związane z dopuszczeniem do ruchu odcinka sieci kolejowej, jakie musi ponieść zarządca nawet jeśli przejazd pociągiem nie następuje, są kosztami tylko częściowo bezpośrednio ponoszonymi jako rezultat wykonywania przewozów pociągami.

Podkreślenia wymaga, iż powyższe uchybienie zobowiązaniom państwa członkowskiego zostało stwierdzone na gruncie rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 27 lutego 2009 r., a na przepisach tego rozporządzenia oparł się Prezes UTK wydając zaskarżoną Decyzję. Wbrew postanowieniom dyrektywy 2001/14/WE Prezes UTK kalkulował więc stawki jednostkowe opłat za korzystanie z infrastruktury kolejowej przedstawione przez zarządcę infrastruktury kolejowej (...) S.A. akceptując koszty, których nie można uznać za bezpośrednio ponoszone jako rezultat wykonywania przewozów pociągami.

Wobec tego, iż wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 30 maja 2013r. w ww. sprawie jest wiążący dla Rzeczypospolitej Polskiej, tym samym wiąże również Sąd, który musi respektować jego treść i dokonaną w nim wykładnię przepisów dyrektywy 2001/14/WE, w tym art. 7 ust. 3 dyrektywy.

W tym kontekście Sąd uznał, iż zaskarżona Decyzja jest wadliwa, albowiem zatwierdza stawki jednostkowe za korzystanie z infrastruktury kolejowej złożone przez zarządcę, określone wprawdzie na podstawie rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 27 lutego 2009r. w sprawie warunków dostępu i korzystania z infrastruktury kolejowej, ale niezgodnie z przepisami obowiązującej w dacie wydania zaskarżonej Decyzji dyrektywy 2001/14/WE, której obowiązek stosowania jest konsekwencją członkostwa Polski w Unii Europejskiej, albowiem stawki te uwzględniają przyjęte do ich kalkulacji koszty nie będące kosztami bezpośrednio ponoszonymi jako rezultat wykonywania przewozów pociągami, przy czym chodzi tu o koszty pośrednie i koszty finansowe, czyli określone w § 8 ust. 1 pkt. 2, 3 rozporządzenia.

Należy podkreślić, że zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej ( wyrok ETS z dnia 22 czerwca 1989 r. w sprawie 103/88 Fratelli Costanzo v. Commue di Milano , Zb. Orz. 1989, s. 1839, wyrok ETS z dnia 28 czerwca 2001 r. w sprawie C-118/00 Larys v. Inasti , Zb. Orz. 2002, s. I-5063 ) organy administracji publicznej w państwach członkowskich mają obowiązek powstrzymania się od stosowania przepisów prawa krajowego, które w sytuacji zastosowania wykładni prowspólnotowej nie dadzą się pogodzić z treścią porządku normatywnego Unii Europejskiej. W takim wypadku, gdy w drodze prowspólnotowej wykładni przepisów prawa krajowego nie można wyeliminować kolizji pomiędzy uregulowaniem krajowym a przepisami prawa wspólnotowego, organ administracji publicznej, powinien odstąpić od zastosowania przepisu prawa krajowego, albowiem do stosowania zasady pierwszeństwa prawa wspólnotowego przed prawem krajowym zobowiązane są wszystkie organy państw członkowskich, w tym także organy administracji publicznej, a więc także Prezes UTK oraz sądy.

Na marginesie dodania wymaga, że wskazana dyrektywa została zastąpiona dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/34/UE z dnia 21 listopada 2012 r. w sprawie utworzenia jednolitego europejskiego obszaru kolejowego (Dz.U.UE.L.2012.343.32), która w artykule 31 ust. 3 znajdującym się w sekcji 2 rozdziału IV, powiela kwalifikacje kosztów składających się na opłatę za minimalny pakiet dostępu i za dostęp do infrastruktury łączącej obiekty infrastruktury usługowej, ustalając, że opłaty te ustala się po koszcie, który jest bezpośrednio ponoszony jako rezultat przejazdu pociągu. Postanowienia przedmiotowej dyrektywy implementuje rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 05 czerwca 2014r. w sprawie warunków dostępu i korzystania z infrastruktury kolejowej (Dz. U. z 2014r., poz. 788) określające szczegółowe zasady ustalania opłat za korzystanie z infrastruktury kolejowej. Przepis § 7 ust. 6 i 7 wymienionego powyższej rozporządzenia odzwierciedla również stanowisko Trybunału Sprawiedliwości wyrażone w powołanym w wyroku Trybunału Sprawiedliwości z dnia 30 maja 2013 r. w sprawie C-512/10, regulując, iż:

,, Do kosztów zarządcy, które mają być sfinansowane z opłaty podstawowej za minimalny dostęp do infrastruktury kolejowej, o których mowa w ust. 5, przyjmuje się tę część kosztów, która jest bezpośrednio ponoszona przez zarządcę jako rezultat wykonywania przewozów pociągami. Do kosztów tych zalicza się w szczególności część kosztów:

1)utrzymania i remontów infrastruktury kolejowej;

2)prowadzenia ruchu pociągów;

3)amortyzacji, jeżeli jest dokonywana na podstawie rzeczywistego zużycia infrastruktury kolejowej wynikającego z ruchu kolejowego.’’ (§ 7 ust. 6 rozporządzenia)

,,Do kosztów zarządcy, które mają być sfinansowane z opłaty podstawowej za minimalny dostęp do infrastruktury kolejowej, o których mowa w ust. 5, nie przyjmuje się tych kosztów, które nie są bezpośrednio ponoszone przez zarządcę jako rezultat wykonywania przewozów pociągami. Do kosztów tych zalicza się w szczególności koszty:

1)administracji;

2)ochrony infrastruktury i porządku na terenach kolejowych;

3)finansowe;

4)pośrednie .’’ (§ 7 ust. 7 rozporządzenia)

Z wymienionych wyżej motywów, zaskarżoną Decyzję, która zatwierdza stawki jednostkowe opłaty podstawowej za minimalny dostęp do infrastruktury kolejowej i za dostęp na sieci kolejowej do urządzeń związanych z obsługą pociągów oraz opłat dodatkowych zarządcy infrastruktury kolejowej (...) S.A. na rozkład jazdy pociągów (...), bazujące nie tylko na bezpośrednich kosztach ponoszonych jako rezultat wykonywania przewozów pociągami, należało jako wadliwą wyeliminować z obrotu prawnego.

W tej sytuacji, wobec zasadności zarzutów odwołania skutkujących uchyleniem zaskarżonej Decyzji, ustosunkowanie do pozostałych zarzutów stało się bezprzedmiotowe.

Sąd oddalił wnioski dowodowe złożone w niniejszej sprawie jako nie mające znaczenia dla jej rozstrzygnięcia w kontekście zaistnienia sprzeczności między postanowieniami dyrektywy 2001/14/WE, a rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z 27 lutego 2009r. w sprawie warunków dostępu i korzystania z infrastruktury kolejowej.

Z powyższych względów, Sąd na podstawie art. 479 ⁷⁵ § 2 kpc uchylił zaskarżoną Decyzję, orzekając o kosztach postępowania na podstawie art. 98 i 99 kpc stosownie do wyniku sporu.

SSO Maria Witkowska