Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 sierpnia 2020 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

Przewodniczący –	Sędzia Sądu Okręgowego Ewa Malinowska
Protokolant –	Sekretarz sądowy Joanna Nande

po rozpoznaniu 11 sierpnia 2020 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania J. W.

przeciwko Dyrektorowi Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w G.

Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie

z udziałem (...) Przedsiębiorstwa (...) Sp. z o.o. w B.

o przyłączenie do sieci kanalizacyjnej

na skutek odwołania J. W. od decyzji Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w G. Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie z 12 października 2018r. r. Nr (...)

uchyla zaskarżoną decyzję.

SSO Ewa Malinowska

XVII AmW 2/18

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 12 października 2018 r. wydaną w sprawie (...)Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w G. Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie na podstawie art. 27e ust. 1 pkt 2) w zw.z ust. 2 pkt 4, art. 15 ust.4 oraz art. 27a ust. 3 pkt 3) ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (tekst jedn. Dz. U. z 2018 r. poz. 1152. - dalej u.z.z.w.) w związku z art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz. U. Z 2017, poz. 1257, po rozpatrzeniu wniosku J. W. w sprawie rozstrzygnięcia sporu dotyczącego odmowy przyłączenia do miejskiej sieci kanalizacyjnej nieruchomości położonej przy ul. (...), (...)-(...) B., przez (...) Przedsiębiorstwo (...) Sp. z o.o. w B. orzekł, iż na (...) Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. w B. nie ciąży obowiązek wykonania przyłącza do miejskiej sieci kanalizacyjnej nieruchomości Pana J. W. położonej przy ul. (...), (...)-(...) B..

(decyzja k. 5-8)

Powód J. W. złożył odwołanie od tej decyzji zaskarżając ją w całości. Zaskarżonej decyzji zarzucił, że pozwany skoncentrował się jedynie na kwestii definicji przyłącza, a pominął kwestię obowiązku wynikającego z art. 5.1 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji.

(odwołanie k. 9)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powód J. W. właściciel działki zlokalizowanej przy ul. (...) (dz.nr (...) obręb (...)) od lat dziewięćdziesiątych domaga się rozbudowy sieci kanalizacyjnej w ul. (...) na odcinku tej ulicy w obrębie działki o nr (...) (droga gminna). Wykonanie tego odcinka sieci kanalizacyjnej ma umożliwić przyłączenie działki nr (...) do kanalizacji sanitarnej.

(okoliczności niekwestionowane)

Wobec odmowy wykonania tej inwestycji przez (...) sp. z o.o. w B. powód skierował pismo z dnia 21 lutego 2018 roku do Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w B. dotyczące sporu z (...) Przedsiębiorstwem (...) Sp. z o.o. W (...) i Urzędem Miasta B. w przedmiocie podłączenia do miejskiej sieci kanalizacyjnej nieruchomości położonej przy ul. (...), w B..

W dniu 7 marca 2018 roku pismem z dnia 2 marca 2018 roku Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w B. przesłało powyższe pismo do Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w G. zgodnie z właściwością miejscową. W dniu 22 czerwca 2018 roku zostało wszczęte postępowanie w sprawie rozstrzygnięcia sporu dotyczącego odmowy przyłączenia do sieci kanalizacyjnej sanitarnej nieruchomości położonej przy ul. (...) w B..

(pisma w aktach administracyjnych z wskazanych dat – brak numeracji akt administracyjnych)

Pismem z dnia 5 lutego 2018 r. J. W. został poinformowany przez (...) Przedsiębiorstwo (...) w B., że spółka nie przewiduje budowy kanalizacji sanitarnej na drodze (...) (teren gminny). Wybudowanie przyłącza kanalizacyjnego służącego tylko jedynej nieruchomości może nastąpić jedynie przez osobę ubiegającą się o podłączenie danej nieruchomości do sieci kanalizacyjnej sanitarnej.

(Pismo z akt administracyjnych - brak numeracji kart)

Kanalizacja sanitarna wraz z przyłączami do poszczególnych nieruchomości została wybudowana na zlecenie Urzędu Miasta B. w drugiej połowie lat 90-tych. Koszt budowy sieci ulicznej ponosił Urząd Miasta przy częściowej partycypacji mieszkańców, a koszt budowy całego przyłącza ponosił właściciel danej nieruchomości. Zgodnie z projektem z 1995 r. „Budowa kanalizacji ściekowej i deszczowej na o/m M. w B.” nie zostało zaprojektowane przyłącze dla posesji przy ul. (...) dz. Nr (...). Posesja przy ul. (...) dz. Nr (...) stanowiła kiedyś jedną posesję, której właścicielem był J. W., a podział wtórny działek nr (...) oraz drogi dojazdowej (dz. (...)) o szerokości 3 m nastąpił prawdopodobnie na wniosek i przy udziale zainteresowanych właścicieli.

(pismo Miejskich (...) w B. z dnia 11.04.2017 r. - brak numeracji kart w aktach adm.)

W dniu 12 października 2018 r. wydana została decyzja zaskarżona w niniejszym postępowaniu.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach administracyjnych – pism z wskazanych dat bez numeracji kart w aktach administracyjnych. Dokumenty powyższe nie były kwestionowane przez żadną ze stron niniejszego postępowania. Spór dotyczył kwestii prawnych związanych z definicją przyłącza wodociągowego i istnienia lub nieistnienia obowiązku przyłączenia powoda do sieci kanalizacyjnej.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Nie ulega wątpliwości, że w niniejszej sprawie powstał spór pomiędzy J. W. a przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym co do obowiązku przyłączenia do sieci kanalizacyjnej. Zgodnie z art. 27e ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U z 2017 r. poz. 328 z późn. zm.)

⚫

Art. 27e [Rozstrzygnięcie organu] ust. 1

⚫

Orzeczenia: nietezowane 1

(ust. 1) W sprawach spornych dotyczących:

1) odmowy zawarcia umowy o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne,

2) odcięcia dostawy wody lub zamknięcia przyłącza kanalizacyjnego, lub odmowy przyłączenia do sieci nieruchomości osobie ubiegającej się o przyłączenie nieruchomości do sieci

- na wniosek strony rozstrzyga organ regulacyjny w drodze decyzji.

(ust.2) Rozstrzygnięcie organu regulacyjnego, o którym mowa w ust. 1, może polegać na nakazaniu przedsiębiorstwu wodociągowo-kanalizacyjnemu:

1) zawarcia umowy o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków;

2) przywrócenia dostawy wody;

3) otwarcia przyłącza kanalizacyjnego;

4) przyłączenia do sieci.

⚫

Art. 27c [Stosowanie przepisów] ust. 2

⚫

Orzeczenia: nietezowane 1

Zgodnie z art. 27 c ust. 2 organem wyższego stopnia w sprawach decyzji wydawanych na podstawie przepisów ustawy w stosunku do organu regulacyjnego jest Prezes Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie, z wyłączeniem decyzji, o której mowa w art. 27e ust. 1.

⚫

Art. 27f [Odwołanie]

⚫

Porównaj

Stosownie do art. 27f ust. 1 od decyzji, o której mowa w art. 27e ust. 1, służy odwołanie do Sądu Okręgowego w Warszawie - sądu ochrony konkurencji i konsumentów w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji.

Stosownie do Art. 27c [Stosowanie przepisów]

⚫

Orzeczenia: nietezowane 1

⚫

Porównaj

art. 27c ust. 1 do postępowania przed organem regulacyjnym stosuje się przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2018 r. poz. 2096 oraz z 2019 r. poz. 60, 730 i 1133).

Odnosząc to do niniejszej sprawy wskazać należy, że postępowanie zainicjowane wnioskiem odbiorcy w związku ze sporem powstałym pomiędzy odbiorcą a przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym toczyło się przed Dyrektorem Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w G. Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie w oparciu o przepisy kodeksu postępowania administracyjnego.

Zgodnie z art. 7 k.p.a. postępowanie administracyjne powinno toczyć się z przestrzeganiem zasady prawdy obiektywnej. W toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności, z urzędu lub na wniosek stron podejmują wszelkie czynności niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli.

⚫

Art. 77 [Zbieranie i ocena dowodów]

⚫

Orzeczenia: tezowane 1070, nietezowane 132603

⚫

Komentarze: 53

⚫

Piśmiennictwo : 14

⚫

Monografie: 10

⚫

Praktyczne wyjaśnienia: 1

⚫

Czasopisma: 3

⚫

Kierunki orzecznicze: 1

⚫

Interpretacje: 2

⚫

Wzory: 5

⚫

Tłumaczenia GB DE

⚫

Porównaj

Stosownie zaś do art. 77 Art. 77 [Zbieranie i ocena dowodów] § 1

⚫

Orzeczenia: tezowane 558, nietezowane 98636

⚫

Piśmiennictwo : 9

⚫

Monografie: 6

⚫

Czasopisma: 3

⚫

Interpretacje: 3

⚫

Wzory: 2

⚫

§ 1 k.p.a. organ administracji publicznej jest obowiązany w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy. Art. 107 k.p.a. określa zaś jakie elementy powinna zawierać decyzja administracyjna i jej uzasadnienie. Art. 107 [Składniki decyzji; uzasadnienie] § 3

⚫

Orzeczenia: tezowane 760, nietezowane 74460

⚫

Piśmiennictwo : 7

⚫

Monografie: 5

⚫

Praktyczne wyjaśnienia: 1

⚫

Czasopisma: 2

⚫

Wzory: 8

Zgodnie z art. 107 § 3 k.p.a. uzasadnienie faktyczne decyzji powinno w szczególności zawierać wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, zaś uzasadnienie prawne - wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji, z przytoczeniem przepisów prawa.

Decyzja wydana w niniejszej sprawie tych wymogów nie spełnia, a postępowanie przeprowadzone zostało z naruszeniem zasad przewidzianych w art. 7 i 77 k.p.a.

Postępowanie zainicjowane wniesieniem odwołania toczy się stosownie do art. 27f ust. 2 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków na podstawie ustawy kodeks postępowania cywilnego przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem celem tego postępowania nie jest przeprowadzenie kontroli postępowania administracyjnego, ale merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy, której przedmiotem jest spór między stronami powstający dopiero po wydaniu decyzji administracyjnej, a naruszenie przepisów postępowania administracyjnego nie może skutkować uchyleniem zaskarżonej decyzji, o ile o ile uchybienia te mogą być sanowane w toku postępowania sądowego mającego na celu merytoryczne rozstrzygnięcie sporu.

Nie może to jednak, prowadzić do zaakceptowania takiej sytuacji, w której prawa strony w toku postępowania administracyjnego nie są respektowane, a wydana decyzja z racji braków w przeprowadzeniu postępowania dowodowego i w uzasadnieniu decyzji razi dowolnością i nie zawiera elementów o których mowa w art. 107 k.p.a.

Sąd Okręgowy do takiej konkluzji doszedł z następujących powodów:

Spór w niniejszej sprawie dotyczył kwestii czy na przedsiębiorstwie wodociągowo kanalizacyjnym ciąży publicznoprawny obowiązek przyłączenia do sieci kanalizacyjnej odbiorcy i koncentrował się wokół definicji przyłącza kanalizacyjnego.

⚫

Art. 3 [Zadanie własne gminy]

⚫

Orzeczenia: tezowane 14, nietezowane 218

⚫

Piśmiennictwo : 3

⚫

Monografie: 1

⚫

Czasopisma: 2

⚫

Interpretacje: 20

⚫

Wzory: 1

Stosownie do art. 3 ust. Art. 3 [Zadanie własne gminy] ust. 1

⚫

Orzeczenia: tezowane 11, nietezowane 163

⚫

Piśmiennictwo : 2

⚫

Monografie: 1

⚫

Praktyczne wyjaśnienia: 1

⚫

Czasopisma: 1

⚫

Interpretacje: 305

⚫

Wzory: 1

1 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odbiorze ścieków zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków jest zadaniem własnym gminy.

⚫

Art. 15 [Budowa i rozbudowa urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych]

⚫

Orzeczenia: tezowane 86, nietezowane 428

⚫

Piśmiennictwo : 1

⚫

Monografie: 1

⚫

Interpretacje: 10

⚫

Wzory: 1

⚫

Porównaj

Zgodnie z art. 15 tej ustawy

⚫

Art. 15 [Budowa i rozbudowa urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych] ust. 1

⚫

Orzeczenia: tezowane 6, nietezowane 78

⚫

Interpretacje: 71

⚫

Wzory: 1

(ust. 1) Przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne jest obowiązane zapewnić budowę urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych, ustalonych przez gminę w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, w zakresie uzgodnionym w wieloletnim planie rozwoju i modernizacji, o którym mowa w art. 21 ust. 1.

⚫

Art. 15 [Budowa i rozbudowa urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych] ust. 2

⚫

Orzeczenia: tezowane 34, nietezowane 204

⚫

Interpretacje: 152

(ust. 2) Realizację budowy przyłączy do sieci oraz studni wodomierzowej, pomieszczenia przewidzianego do lokalizacji wodomierza głównego i urządzenia pomiarowego zapewnia na własny koszt osoba ubiegająca się o przyłączenie nieruchomości do sieci.

⚫

Art. 15 [Budowa i rozbudowa urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych] ust. 3

⚫

Orzeczenia: tezowane 5, nietezowane 42

⚫

Interpretacje: 9

(ust.3) Koszty nabycia, zainstalowania i utrzymania wodomierza głównego ponosi przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne, a urządzenia pomiarowego - odbiorca usług.

⚫

Art. 15 [Budowa i rozbudowa urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych] ust. 4

⚫

Orzeczenia: tezowane 28, nietezowane 123

⚫

Piśmiennictwo : 1

⚫

Monografie: 1

(ust 4) Przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne jest obowiązane przyłączyć do sieci nieruchomość osoby ubiegającej się o przyłączenie nieruchomości do sieci, jeżeli są spełnione warunki przyłączenia określone w regulaminie, o którym mowa w art. 19, oraz istnieją techniczne możliwości świadczenia usług.

⚫

Art. 19 [Regulamin]

⚫

Orzeczenia: tezowane 180, nietezowane 840

⚫

Piśmiennictwo : 4

⚫

Monografie: 4

⚫

Interpretacje: 2

⚫

Wzory: 2

⚫

Porównaj

Zgodnie zaś z art. 19 tej ustawy

⚫

Art. 19 [Regulamin] ust. 1

⚫

Orzeczenia: tezowane 54, nietezowane 418

⚫

Piśmiennictwo : 1

⚫

Monografie: 1

⚫

Interpretacje: 2

⚫

Wzory: 1

(ust. 1) Rada gminy, na podstawie projektów regulaminów dostarczania wody i odprowadzania ścieków opracowanych przez przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne, przygotowuje projekt regulaminu dostarczania wody i odprowadzania ścieków oraz przekazuje go do zaopiniowania organowi regulacyjnemu, zawiadamiając o tym przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne.

⚫

Art. 19 [Regulamin] ust. 2

⚫

Orzeczenia: tezowane 74, nietezowane 250

(ust. 2) Organ regulacyjny opiniuje projekt regulaminu dostarczania wody i odprowadzania ścieków w zakresie zgodności z przepisami ustawy i wydaje, w drodze postanowienia, na które służy zażalenie, opinię nie później niż w terminie miesiąca od dnia doręczenia tego projektu.

⚫

Art. 19 [Regulamin] ust. 3

⚫

Orzeczenia: tezowane 3, nietezowane 253

(ust. 3) Rada gminy uchwala regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków.

⚫

Art. 19 [Regulamin] ust. 4

⚫

Orzeczenia: nietezowane 26

(ust.4) Regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków jest aktem prawa miejscowego.

⚫

Art. 19 [Regulamin] ust. 5

⚫

Orzeczenia: tezowane 23, nietezowane 177

5. Regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków określa prawa i obowiązki przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego oraz odbiorców usług, w tym:

⚫

Art. 19 [Regulamin] ust. 5 pkt 1

⚫

Orzeczenia: tezowane 1, nietezowane 8

1) minimalny poziom usług świadczonych przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne w zakresie dostarczania wody i odprowadzania ścieków;

⚫

Art. 19 [Regulamin] ust. 5 pkt 2

⚫

Orzeczenia: tezowane 1, nietezowane 18

2) warunki i tryb zawierania umów z odbiorcami usług;

⚫

Art. 19 [Regulamin] ust. 5 pkt 3

⚫

Orzeczenia: nietezowane 2

3) sposób rozliczeń w oparciu o ceny i stawki opłat ustalone w taryfach;

⚫

Art. 19 [Regulamin] ust. 5 pkt 4

⚫

Orzeczenia: tezowane 3, nietezowane 18

4) warunki przyłączania do sieci;

⚫

Art. 19 [Regulamin] ust. 5 pkt 5

⚫

Orzeczenia: nietezowane 13

5) warunki techniczne określające możliwości dostępu do usług wodociągowo-kanalizacyjnych;

⚫

Art. 19 [Regulamin] ust. 5 pkt 6

⚫

Orzeczenia: nietezowane 3

6)sposób dokonywania przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne odbioru wykonanego przyłącza;

⚫

Art. 19 [Regulamin] ust. 5 pkt 7

⚫

Orzeczenia: tezowane 1

7) sposób postępowania w przypadku niedotrzymania ciągłości usług i odpowiednich parametrów dostarczanej wody i wprowadzanych do sieci kanalizacyjnej ścieków;

⚫

Art. 19 [Regulamin] ust. 5 pkt 8

⚫

Orzeczenia: nietezowane 5

8) standardy obsługi odbiorców usług, w tym sposoby załatwiania reklamacji oraz wymiany informacji dotyczących w szczególności zakłóceń w dostawie wody i odprowadzaniu ścieków;

⚫

Art. 19 [Regulamin] ust. 5 pkt 9

⚫

Orzeczenia: tezowane 2, nietezowane 4

9) warunki dostarczania wody na cele przeciwpożarowe.

⚫

Art. 19 [Regulamin] ust. 6

⚫

Orzeczenia: nietezowane 4

6. Rada gminy przekazuje wojewodzie uchwałę w sprawie regulaminu dostarczania wody i odprowadzania ścieków wraz z opinią, o której mowa w ust. 2.

Zgodnie z art. 2 pkt 14 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków urządzenia kanalizacyjne to sieci kanalizacyjne, wyloty urządzeń kanalizacyjnych służących do wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi oraz urządzenia podczyszczające i oczyszczające ścieki oraz przepompownie ścieków; zaś w punkcie 16 zdefiniowano urządzenia wodociągowe jako ujęcia wód powierzchniowych i podziemnych, studnie publiczne, urządzenia służące do magazynowania i uzdatniania wód, sieci wodociągowe, urządzenia regulujące ciśnienie wody.

W art. 2 pkt 7 ustawy zdefiniowano pojęcie sieci. Art. 2 [Definicje ustawowe] pkt 7

⚫

Orzeczenia: tezowane 4, nietezowane 87

⚫

Interpretacje: 22

Zgodnie z tą definicją sieć stanowią przewody wodociągowe lub kanalizacyjne wraz z uzbrojeniem i urządzeniami, którymi dostarczana jest woda lub którymi odprowadzane są ścieki, będące w posiadaniu przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego.

Przyłączem kanalizacyjnym natomiast jest zgodnie z art. 2 pkt 5 ustawy odcinek przewodu łączącego wewnętrzną instalację kanalizacyjną w nieruchomości odbiorcy usług z siecią kanalizacyjną, za pierwszą studzienką, licząc od strony budynku, a w przypadku jej braku do granicy nieruchomości gruntowej.

Wydając decyzję w niniejszej sprawie organ orzekł, że na zainteresowanym (...) Przedsiębiorstwie (...) p. z o.o. w B. nie ciąży obowiązek wykonania przyłącza do miejskiej sieci kanalizacyjnej nieruchomości odbiorcy J. W..

Organ regulacyjny wydając decyzję odmowną skoncentrował się jedynie na kwestii definicji przyłącza kanalizacyjnego i tego kto ponosi koszty jego budowy nie badając, czy w sprawie spełnione zostały przesłanki wynikające z art. 15 ust 4 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków w powiązaniu z pozostałymi wskazanymi powyżej przepisami. Uzasadnienie decyzji nie zawiera ustaleń faktycznych organu w zakresie spełnienia tych przesłanek tylko obszerne przytoczenie korespondencji, która toczyła się w tej sprawie od 1997 r. Nie ustalono także okoliczności istotnych z punktu widzenia definicji przyłącza kanalizacyjnego zawartej w art. 2 pkt 5 ustawy i tego kto powinien ponosić koszty budowy urządzeń niezbędnych do przyłączenia nieruchomości powoda do sieci kanalizacyjnej.

W postępowaniu sądowym również nie wykazano okoliczności istotnych do wydania rozstrzygnięcia w zakresie spełnienia przesłanek ustawowych, które mają znaczenie dla rozpoznania wniosku powoda o rozstrzygnięcie sporu wniesionego w oparciu o art. 27 e ustawy prawo o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Pominięciu podlegał dowód z opinii biegłego sądowego, który wskaże, kto powinien budować „urządzenie” na drodze publicznej z uwagi na to, że jest to kwestia sporu co do prawa i nie są do tego potrzebne wiadomości specjalne i jest to kwestia, która podlega rozstrzygnięciu sądu. Pozwany nie zgłosił żadnych wniosków dowodowych.

W uzasadnieniu prawnym decyzji organ ograniczył się do przytoczenia jednego z orzeczeń Sądu Najwyższego dotyczącego kwestii przyłącza kanalizacyjnego, art. 15 ust. 2 i 4 ustawy wskazując, że realizację budowy przyłączy do sieci zapewnia na własny koszt osoba ubiegająca się o przyłączenie nieruchomości do sieci. Uzasadnienie kończy się konkluzją, że „ Ponadto w ocenie organu regulacyjnego po stronie (...) Przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o. w B. zgodnie z art. 3 ust. 1 i art. 15 ust. 4 u.z.z.w. nie ciąży obowiązek wykonania przyłącza przedmiotowej nieruchomości do posiadanej przez przedsiębiorstwo sieci wodociągowej ze względu na zapisy w ustawie o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków”.

Sąd Okręgowy uznał, ze uzasadnienia tak sformułowanego, nie sposób poddać kontroli, a z uwagi na braki w materiale dowodowym z postępowania administracyjnego i brak inicjatywy dowodowej stron, która mogłaby pozwolić na dokonanie ustaleń, a zatem wydana decyzja powinna zostać uchylona.

Wskazać należy, że w niniejszej sprawie istnieje spór pomiędzy przedsiębiorcą wodociągowo-kanalizacyjnym a odbiorcą co do tego, czy odcinek instalacji kanalizacyjnej leżący poza granicą nieruchomości powoda, znajdujący się na działce (...), stanowi przyłącze kanalizacyjne. Odpowiedź pozytywna na to pytanie oznacza, że koszt jego wybudowania obciąża powoda i na przedsiębiorstwie wodociągowym nie spoczywa obowiązek wykonania tego przyłącza. Koncentrując się jedynie wokół tej kwestii organ nie dokonał jednak ustaleń, które stanowiłyby podstawę rozstrzygnięcia sporu w tym zakresie.

Jak wskazano wyżej definicja przyłącza kanalizacyjnego wskazana jest w art. 2 ust. 5 ustawy. Nie budzi wątpliwości, że przyłącze jest odcinkiem łączącym sieć przedsiębiorcy przesyłowego z instalacją odbiorcy. Od wielu lat jednak istnieje spór w doktrynie i orzecznictwie wokół definicji tego pojęcia i stanowisko w tej sprawie ewoluuje. Dotychczasowe orzecznictwo dotyczące tej kwestii było niejednolite, jednakże opierało się przede wszystkim na uchwale Sądu Najwyższego z dnia 13 września 2007 r., III CZP 79/07 ( OSNC 2008/10/111, Biul.SN 2007/9/6), w której wskazano, że wybudowany z własnych środków przez odbiorcę usług zbiorowego odprowadzania ścieków odcinek przewodu kanalizacyjnego łączący wewnętrzną instalację kanalizacyjną w nieruchomości tego odbiorcy z istniejącą siecią kanalizacyjną stanowi w części leżącej poza granicą jego nieruchomości gruntowej urządzenie kanalizacyjne, o jakim mowa w art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (t.j. Dz.U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858 ze zm.).

Sąd Najwyższy rozpoznając zagadnienie prawne przedstawione do rozstrzygnięcia powiększonemu składowi w uchwale 7 sędziów z dnia 22 czerwca 2017 r. wydanej w sprawie III SZP 2/16 odpowiedział na następujące pytanie: czy przyłączem kanalizacyjnym w rozumieniu art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. 2006, Nr 132, poz.858 ze zm.) jest przewód łączący instalację kanalizacyjną w nieruchomości odbiorcy usług, zakończoną studzienką, z siecią kanalizacyjną: a) na odcinku od studzienki do sieci kanalizacyjnej, b) na odcinku od studzienki do granicy nieruchomości, c) na odcinku od budynku do studzienki i rozstrzygnął, że przyłączem kanalizacyjnym w rozumieniu art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (jednolity tekst: Dz. U. z 2017 r., poz. 328) jest przewód łączący wewnętrzną instalację kanalizacyjną zakończoną studzienką w nieruchomości odbiorcy usług z siecią kanalizacyjną, na odcinku od studzienki do sieci kanalizacyjnej.

Definicja przyłącza kanalizacyjnego jest tak skonstruowana, że jego zakończenie określają dwa kryteria: sieć lub granica nieruchomości. To drugie kryterium ma jednak wyłącznie pomocniczy charakter i można je zastosować jedynie, gdy na nieruchomości nie ma studzienki. W takiej sytuacji przyłącze kanalizacyjne rozpoczyna się za wewnętrzną instalacją kanalizacyjną w nieruchomości odbiorcy i kończy na granicy nieruchomości. Jeżeli jednak na terenie posesji odbiorcy jest studzienka, to zastosowanie znajduje kryterium podstawowe – granicą przyłącza kanalizacyjnego jest sieć.

Oznacza to, że podstawową kwestią która wymaga ustalenia w niniejszej sprawie jest istnienie lub nieistnienie na nieruchomości powoda studzienki kanalizacyjnej lub czy jest przewidziane jej wybudowanie.

Tych i wskazanych powyżej ustaleń zabrakło w postępowaniu administracyjnym. Brak jest także w aktach administracyjnych dokumentów, które pozwalałby na poczynienie przez Sąd Okręgowy samodzielnych ustaleń w istotnych dla rozstrzygnięcia sporu czy na przedsiębiorstwie wodociągowo-kanalizacyjnym ciąży ustawowy obowiązek przyłączenia powoda do sieci kanalizacyjnej. Na marginesie Sąd zauważa, że sposób prowadzenia akt w postępowaniu administracyjnym i ich przedstawienie wraz z odwołaniem nie spełnia wymogów przewidzianych w procedurze administracyjnej.

Z tych względów Sąd uznał, że odwołanie zasługuje na uwzględnienie, a z wskazanych powyżej powodów uznał, że decyzja w tej sprawie powinna być uchylona zgodnie z art. 479 ⁸⁶ § 2 k.p.c.

SSO Ewa Malinowska